Τα βασικότερα σημεία στίξης είναι :

Η τελεία (.), η άνω τελεία (.), το κόμμα (,), το ερωτηματικό (;), το θαυμαστικό (!), η

διπλή τελεία (:), η παρένθεση (( )), τα αποσιωπητικά (…), η παύλα (-), η διπλή παύλα

(- -), τα εισαγωγικά («»).

Η τελεία (.)Την σημειώνουμε στο τέλος μιας περιόδου όπου τελειώνει, ολοκληρώνεται ένα νόημα. Μετά την τελεία η επόμενη αρχίζει με κεφαλαίο. π.χ. Κοίταξε προσεχτικά το συνομιλητή του. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι του έλεγε ακριβώς.

Η άνω τελεία (.)Δηλώνει σταμάτημα της φωνής μικρότερο από εκείνο που δηλώνει η τελεία και μεγαλύτερο από εκείνο που δηλώνει το κόμμα. Χρησιμοποιείται για να χωρίσει δύο μέρη μιας περιόδου που σχετίζονται μεταξύ τους, ιδιαίτερα όταν το δεύτερο επεξηγεί το πρώτο ή έρχεται σε αντίθεση με αυτό. π.χ. Πάντα ήταν σαφέστατος. ποτέ δε μάσαγε τα λόγια του.

Το κόμμα (,)Χρησιμοποιείται για να δηλώσει μικρό σταμάτημα του λόγου ανάμεσα σε λέξεις ή προτάσεις

Με κόμμα χωρίζονται: Οι όμοιοι όροι μιας πρότασης, όταν παρατίθενται ασύνδετοι. Η παράθεση και η επεξήγηση. Η κλητική προσφώνηση.

π.χ. Κύριες και κύριοι, σας καλωσορίζουμε στην έκθεση ζωγραφικής που διοργανώνει το σχολείο μας.

Λέξεις ή φράσεις παρενθετικές. Ένα μόριο ή ένα βεβαιωτικό ή αρνητικό επίρρημα. Οι κύριες από τις δευτερεύουσες αιτιολογικές, τελικές (εκτός από αυτές που

εισάγονται με το να), αποτελεσματικές, υποθετικές, εναντιωματικές, χρονικές προτάσεις και όσες αρχίζουν με το χωρίς να (ιδιαίτερα όταν αυτές προηγούνται ή είναι μεγάλες).

Οι ισοδύναμες προτάσεις, κύριες ή δευτερεύουσες, όταν είναι ασύνδετες.π.χ. Μπήκε φουριόζος στο γραφείο και άρχισε να φωνάζει, να χειρονομεί, να βρίζει τους πάντες και τα πάντα.

Δε χωρίζονται με κόμμα: Οι όμοιοι όροι Οι επιθετικοί προσδιορισμοί Οι κύριοι όροι της πρότασης Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

Η διπλή τελεία (:)Χρησιμοποιείται: Μπροστά από λόγια που αναφέρονται κατά λέξη και κλείνονται σε εισαγωγικά.Όταν απαριθμούμε ή επεξηγούμε κάτι ή όταν δείχνουμε ένα επακόλουθο.

Το ερωτηματικό (;)Σημειώνεται στο τέλος μιας ευθείας ερώτησης.π.χ. Τι θα κάνεις σήμερα;

Το θαυμαστικό (!)Σημειώνεται ύστερα από επιφωνήματα ή επιφωνηματικές φράσεις που εκφράζουν θαυμασμό, χαρά, λύπη, φόβο, ελπίδα, πάθος, ειρωνεία, φρίκη, ένα ξαφνικό συναίσθημα, προσταγή κ.λπ. π.χ. Ντροπή σας!

Τα αποσιωπητικά (…)Χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν πως αποσιωπάται κάτι, πως η φράση δεν ολοκληρώθηκε από συγκίνηση, ντροπή, δισταγμό. π.χ. Υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν ξέρετε…

Η παύλα (-)Χρησιμοποιείται στο διάλογο για να δηλώσει την αλλαγή του προσώπου που μιλάει.

Η διπλή παύλα (- -)Χρησιμοποιείται για να απομονώσουμε μέρος του κειμένου, όπως γίνεται και με την παρένθεση.

Η παρένθεση (( ))Χρησιμοποιείται για να απομονώσουμε μια λέξη ή μια φράση που επεξηγεί ή συμπληρώνει τα λεγόμενά μας. Σε παρένθεση μπαίνουν συνήθως και οι παραπομπές.

Τα εισαγωγικά («»)

Μέσα σε εισαγωγικά μπαίνουν: Τα λόγια κάποιου ακριβώς όπως τα είπε. Τα λόγια των προσώπων σ΄ ένα διάλογο, αν δε χρησιμοποιούνται παύλες. Ρητά, παροιμίες. Τίτλοι βιβλίων, εφημερίδων κ.ά. Παρατηρήσεις Η τελεία, ή άνω τελεία και το κόμμα σημειώνονται έξω από τα εισαγωγικά. Το ερωτηματικό, το θαυμαστικό και τα αποσιωπητικά σημειώνονται μέσα στα

εισαγωγικά, όταν ανήκουν στο κείμενο που βρίσκεται μέσα σ΄ αυτά.π.χ. «Τι αλλόκοτος άνθρωπος!» σκέφτηκε.