ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ

Βασιλική Ευθ. ΚαραούληΒασιλική Ευθ. ΚαραούληΠολ. Μηχανικός ΕΜΠ, Πολ. Μηχανικός ΕΜΠ,

ΜΜScSc Υγιεινολόγος Υγιεινολόγος EPFLEPFL ΜΜSc Sc Υγ. & Ασφάλειας Εργασίας Υγ. & Ασφάλειας Εργασίας RWTH-AachenRWTH-Aachen

Πρ/μένη Δ/νσης Πρ/μένη Δ/νσης Υγειον. Μηχ. & Υγ. ΠεριβάλλοντοςΥγειον. Μηχ. & Υγ. ΠεριβάλλοντοςΥπ.Υγείας και Κοιν. ΑλληλεγγύηςΥπ.Υγείας και Κοιν. Αλληλεγγύης

Περιβαλλοντική Περιβαλλοντική διαχείρισηδιαχείριση

Πρωτογενείς Απόβλητα Πρωτογενείς Απόβλητα

ύλες ύλες δραστηριοτήτων δραστηριοτήτων

Νερό Νερό Υγρά απόβλητα Υγρά απόβλητα

ΈδαφοςΈδαφος Στερεά απόβλητα Στερεά απόβλητα

ΑέραςΑέρας Αέρια απόβλητα Αέρια απόβλητα

ΘόρυβοςΘόρυβος

Ραδιενεργά Ραδιενεργά απόβλητααπόβλητα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Μέτρα και όροι για τη διαχείρισηΜέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτωνστερεών αποβλήτων επικινδύνων αποβλήτωνεπικινδύνων αποβλήτων ΚοινοτικόΚοινοτικό

δίκαιοδίκαιο Αποτέφρωση επικινδύνων αποβλήτωνΑποτέφρωση επικινδύνων αποβλήτων Αποτέφρωση αποβλήτων Αποτέφρωση αποβλήτων

ΚΥΑ Η.Π. 37591/2031/03 (ΦΕΚ 1419 Β) :ΚΥΑ Η.Π. 37591/2031/03 (ΦΕΚ 1419 Β) : ¨Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ¨Μέτρα και όροι για τη διαχείριση

ιατρικώνιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές αποβλήτων από υγειονομικές

μονάδες¨μονάδες¨

ΟρισμοίΟρισμοί Υγειονομικές μονάδεςΥγειονομικές μονάδες: Δημόσια και Ιδιωτικά : Δημόσια και Ιδιωτικά

θεραπευτήρια, Διαγνωστικά και κτηνιατρικά θεραπευτήρια, Διαγνωστικά και κτηνιατρικά διαγνωστικά εργαστήρια εμβαδού>200m2 ή με διαγνωστικά εργαστήρια εμβαδού>200m2 ή με προσωπικό > 5 ατόμωνπροσωπικό > 5 ατόμων

Ιατρικά Απόβλητα (ΙΑ):Ιατρικά Απόβλητα (ΙΑ): Τα απόβλητα, που Τα απόβλητα, που παράγονται από Υγειονομικές μονάδες και παράγονται από Υγειονομικές μονάδες και αναφέρονται στον κατάλογο αποβλήτων του αναφέρονται στον κατάλογο αποβλήτων του Παραρτήματος της Απόφασης 2001/118/ΕΚ του Παραρτήματος της Απόφασης 2001/118/ΕΚ του Συμβουλίου ΕΚΣυμβουλίου ΕΚ

Εξαίρεση:Εξαίρεση:ΆλλαΆλλα ιατρικά απόβλητα: ιατρικά απόβλητα: ρυθμίζονται ρυθμίζονται Ραδιενεργά, μπαταρίες, Ραδιενεργά, μπαταρίες, από ειδικές από ειδικές συσκευασίες με αέρια υπό πίεση, κ.ά. συσκευασίες με αέρια υπό πίεση, κ.ά.

ΔιατάξειςΔιατάξειςΥγράΥγρά ιατρικά απόβλητα ιατρικά απόβλητα

ΟρισμοίΟρισμοί

Ιατρικά απόβλητα

Ιατρικά απόβλητα αστικού χαρακτήρα

Επικίνδυνα ιατρικάαπόβλητα

Άλλα ιατρικά απόβλητα

αμιγώς μολυσματικού χαρακτήρα

με ταυτόχρονα μολυσματικό και τοξικό χαρακτήρα

αμιγώς τοξικούχαρακτήρα

Διαχείριση Ιατρικών

αποβλήτων

Συλλογή Μεταφορά Επεξεργασία Τελική Διάθεση

Προσωρινή αποθήκευση

Εσωτερικός κανονισμόςδιαχείρισης

Εσωτερικός κανονισμός Εσωτερικός κανονισμός διαχείρισης ΕΙΑδιαχείρισης ΕΙΑ

Υποχρέωση κατάρτισης εσωτερικού Υποχρέωση κατάρτισης εσωτερικού κανονισμού διαχείρισης ΕΙΑ από κάθε κανονισμού διαχείρισης ΕΙΑ από κάθε ΥΜ, ο οποίος θα εγκρίνεται από την ΥΜ, ο οποίος θα εγκρίνεται από την αρμόδια ΔΥΠΕ.αρμόδια ΔΥΠΕ.

Αναφέρεται στη λήψη συγκεκριμένων Αναφέρεται στη λήψη συγκεκριμένων ενεργειών, μέτρων, όρων και ενεργειών, μέτρων, όρων και περιορισμών , σχεδίου έκτακτης περιορισμών , σχεδίου έκτακτης ανάγκης και στα ανάγκης και στα υπεύθυνα υπεύθυνα πρόσωπαπρόσωπα εποπτείας των μέτρων εποπτείας των μέτρων

Συλλογή:Συλλογή: Διαχωρισμός, Διαχωρισμός, συγκέντρωση και τοποθέτηση των ΙΑ συγκέντρωση και τοποθέτηση των ΙΑ σε κατάλληλη συσκευασία στους σε κατάλληλη συσκευασία στους χώρους παραγωγήςχώρους παραγωγής

Μεταφορά :Μεταφορά : από τους χώρους από τους χώρους παραγωγής στις εγκαταστάσεις παραγωγής στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσηςεπεξεργασίας και διάθεσης

Προσωρινή αποθήκευση: Προσωρινή αποθήκευση: σε σε ειδικά σχεδιασμένο χώροειδικά σχεδιασμένο χώρο

Επεξεργασία:Επεξεργασία: Η εφαρμογή ή ο Η εφαρμογή ή ο συνδυασμός φυσικών, θερμικών και συνδυασμός φυσικών, θερμικών και βιολογικών διεργασιών, που βιολογικών διεργασιών, που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των ΙΑ, έτσι ώστε να ΙΑ, έτσι ώστε να περιορίζεταιπεριορίζεται ο όγκος ο όγκος ή ή οι επικίνδυνες ιδιότητεςοι επικίνδυνες ιδιότητες τους. τους.

Τελική διάθεση:Τελική διάθεση: Η ελεγχόμενη Η ελεγχόμενη απόθεση των ιατρικών αποβλήτων ή απόθεση των ιατρικών αποβλήτων ή των προϊόντων επεξεργασίας τους σε των προϊόντων επεξεργασίας τους σε κατάλληλους γι’ αυτό το σκοπό χώρους κατάλληλους γι’ αυτό το σκοπό χώρους

ΣυλλογήΣυλλογή ΔιαχωρισμόςΔιαχωρισμός ανάλογα με την ανάλογα με την

επεξεργασία που θα ακολουθήσει και επεξεργασία που θα ακολουθήσει και τοποθέτηση σε υποδοχείς αντίστοιχου τοποθέτηση σε υποδοχείς αντίστοιχου χρώματοςχρώματος

Προς αποστείρωση : κίτρινο χρώμαΠρος αποστείρωση : κίτρινο χρώμα Προς αποτέφρωση: κόκκινο χρώμα, Προς αποτέφρωση: κόκκινο χρώμα,

όχι από PVCόχι από PVC Προς αποτέφρωση ελάχιστης Προς αποτέφρωση ελάχιστης

θερμοκρασίας 1100θερμοκρασίας 110000C, όταν C, όταν περιέχουν> 1% αλογονούχες ουσίεςπεριέχουν> 1% αλογονούχες ουσίες

Αιχμηρά: άκαμπτη και ανθεκτική Αιχμηρά: άκαμπτη και ανθεκτική συσκευασία μιας χρήσεωςσυσκευασία μιας χρήσεως

Μεταφορά, Προσωρινή Μεταφορά, Προσωρινή αποθήκευση ΕΙΑ αποθήκευση ΕΙΑ

Όχημα μεταφοράςΌχημα μεταφοράς : κλειστό, στεγανό , : κλειστό, στεγανό , με δυνατότητα ψύξης <8με δυνατότητα ψύξης <800CC, ,

χωρίς μηχανισμό συμπίεσηςχωρίς μηχανισμό συμπίεσης

Συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο, με Συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο, με στοιχεία αναγνώρισηςστοιχεία αναγνώρισης

Προσωρινή αποθήκευσηΠροσωρινή αποθήκευση ΕΙΑ εντός/εκτός ΕΙΑ εντός/εκτός ΥΜ ΥΜ

Παραμονή σε κατάλληλους χώρους, υπό Παραμονή σε κατάλληλους χώρους, υπό θερμοκρασία < 5 θερμοκρασία < 5 00C και για χρονικό C και για χρονικό διάστημα <5 ημερώνδιάστημα <5 ημερών

Επεξεργασία ΕΙΑ εντός και Επεξεργασία ΕΙΑ εντός και εκτός ΥΜεκτός ΥΜ

Μέθοδοι: Μέθοδοι: ΑποτέφρωσηΑποτέφρωση ή ή αποστείρωσηαποστείρωση Αποστείρωση μόνον για Αποστείρωση μόνον για αμιγώς μολυσματικά αμιγώς μολυσματικά

απόβλητααπόβλητα

Άδεια συλλογής-μεταφοράς-Άδεια συλλογής-μεταφοράς-προσωρινής αποθήκευσηςπροσωρινής αποθήκευσης

Άδεια εγκατάστασης επεξεργασίας Άδεια εγκατάστασης επεξεργασίας ΕΙΑΕΙΑ

Χορήγηση από τον Γεν. Γραμματέα της Χορήγηση από τον Γεν. Γραμματέα της Περιφέρειας, με εισήγηση Δ/νσεων ΠΕΧΩ και Περιφέρειας, με εισήγηση Δ/νσεων ΠΕΧΩ και ΥγείαςΥγείας

Διάρκεια ισχύος 5 έτηΔιάρκεια ισχύος 5 έτη

Αποτέφρωση Αποτέφρωση : Διαδικασία ξηράς : Διαδικασία ξηράς οξείδωσης των οξείδωσης των ΙΑ, που ΙΑ, που μειώνει το οργανικό και μειώνει το οργανικό και δυνάμενο να καεί κλάσμα των δυνάμενο να καεί κλάσμα των

αποβλήτων, αλλά και αποβλήτων, αλλά και η πυρόλυση,η πυρόλυση,η αεριοποίηση ήη αεριοποίηση ήη τεχνική πλάσματοςη τεχνική πλάσματος

ΑποστείρωσηΑποστείρωση : : Η υγρά ή ξηρά θερμική Η υγρά ή ξηρά θερμική επεξεργασία επεξεργασία των ΙΑ, ώστε το των ΙΑ, ώστε το μικροβιακό φορτίο μικροβιακό φορτίο τους να τους να εξομοιωθεί με αυτό των εξομοιωθεί με αυτό των οικιακών απορριμμάτωνοικιακών απορριμμάτων

Διαχείριση υγρών Διαχείριση υγρών αποβλήτωναποβλήτων

Οδηγία 91/271 για την Οδηγία 91/271 για την επεξεργασία των αστικών επεξεργασία των αστικών λυμάτων: ΚΥΑ 5673 λυμάτων: ΚΥΑ 5673 /400/97/400/97

Στόχος της Ε.Ε------> Στόχος της Ε.Ε------> Καθαρισμός των Καθαρισμός των επιφανειακών και επιφανειακών και παράκτιων υδάτων από παράκτιων υδάτων από την οργανική ρύπανση την οργανική ρύπανση μέχρι το τέλος του 2010μέχρι το τέλος του 2010

Για την επίτευξη Για την επίτευξη του στόχου του στόχου απαιτούνταιαπαιτούνται

---> μεγάλες ---> μεγάλες επενδύσεις στον επενδύσεις στον τομέα της τομέα της επεξεργασίας επεξεργασίας των λυμάτων των λυμάτων την επόμενη την επόμενη δεκαετίαδεκαετία

Άδεια εγκατάστασης Άδεια εγκατάστασης επεξεργασίας ΕΙΑεπεξεργασίας ΕΙΑ

Χορηγείται από τον Γεν. Γραμματέα Χορηγείται από τον Γεν. Γραμματέα της Περιφέρειας, με εισήγηση της Περιφέρειας, με εισήγηση Δ/νσεων ΠΕΧΩ και ΥγείαςΔ/νσεων ΠΕΧΩ και Υγείας

Διάρκεια ισχύος 5 έτη.Διάρκεια ισχύος 5 έτη.

ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ

1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

α) μικροβιολογική σύσταση : σε μεγάλο βαθμό κοινά χαρακτηριστικά με την αντίστοιχη των υγρών αστικών αποβλήτων

αστικά

Υγρά απόβλητα

μεγάλος αριθμός αβλαβών μικροοργανισμών --> ανταλλαγή ύλης

μικρό ποσοστό αυτών --> φορείς ασθενειών

γενικών νοσοκομείων

Φορείς ασθενειών

στο νερό:

Μικροοργανισμοί,σε μορφή

ιών, βακτηριδίων και παρασίτων

Αποτελέσματα ερευνών ----> Aστικά υγρά απόβλητα:

μεγάλος αριθμός φορέων ασθενειών

δεν αναμένεται διάδοση μολυσματικών ασθενειών

απο τα υγρά απόβλητα των γενικών νοσοκομείων

σε βαθμό > αναμενόμενου απο τα αστικά λύματα

Επεξεργασία υγρών αποβλήτων νοσοκομείων :

κατά κανόνα σε κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας και διάθεσης αστικών αποβλήτων

Ειδικές προδιαγραφές επεξεργασίας

α) Διάθεση νοσοκομειακών αποβλήτων : απευθείας στον αποδέκτη

β) Απόβλητα νοσοκομείων αποκλειστικά μεταδοτικών νοσημάτων

β) Χημική σύσταση: Απόβλητα ποικίλης χημικής σύστασης απο εργαστήρια και άλλα τμήματα

Ανάλογα με την προέλευση των υγρών αποβλήτων:

α) απο χημικά εργαστήρια

β) απο ακτινολογικά εργαστήρια

γ) ραδιενεργά απόβλητα

δ) απόβλητα πλυντηρίων

ε) απο οδοντοϊατρικές μονάδες

στ) απόβλητα μαγειρείων

ζ) απόβλητα απο εργασίες καθαρισμού και απολύμανσης

Συλλογή όλων των υλικών:

τέτοια, ώστε να μη είναι δυνατή η εμφάνιση οποιασδήποτε επικίνδυνης χημικής αντίδρασης.

β) Τα απόβλητα των ακτινολογικών

εργαστηρίων περιέχουν κυρίως άργυρο,

αλλά και συστατικά είτε αποικοδομήσιμα,

όπως η αμμωνία, είτε δύσκολα ή

μη αποικοδομήσιμα και βαριά μέταλλα.

γ) Ραδιενεργά απόβλητα

Προκύπτουν απο

ραδιολογικά ινστιτούτα ή τμήματα ισοτόπων νοσοκομείων για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς

Υλικά διάγνωσης :χαμηλή δραστικότητα < 20 mC

και μικρό χρόνο ημίσειας ζωής.

Υλικό για θεραπευτικούς σκοπούς : Jod-131, με δραστικότητα που μειώνεται και αποβάλλεται απο τον οργανισμό κατά 90% κατά τις πρώτες τρείς ημέρες μετά τη θεραπεία.

Εγκαταστάσεις αδρανοποίησης των καταλοίπων: απαραίτητες μόνον σε νοσοκομεία με τμήματα ισοτόπων για θεραπεία.

δ) Απόβλητα πλυντηρίων : απο τα πλυντήρια των Νοσοκομείων

Προς πλύση:

ενδύματα, σεντόνια κλπ. απο τους θαλάμους των ασθενών και

ενδύματα και υλικά απο μικροβιολογικά κ.ά εργαστήρια.

Τήρηση απαιτήσεων υγιεινής για τα πλυντήρια και τη διαδικασία πλυσίματος.

ε) Οδοντοϊατρικές μονάδες ----->

απόβλητα που περιέχουν αμαλγάματα.

Κατάλληλη επεξεργασία μειώνει το φορτίο αμαλγάματος σε 95% του αρχικού.

στ) Τα απόβλητα μαγειρείων περιέχουν λίπη

και έλαια οργανικής προελεύσεως.

Επιβάλλεται η τοποθέτηση ελαιοσυλλέκτη πριν την τελική τους ανάμειξη με τα υπόλοιπα απόβλητα του νοσοκομείου.

4. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

4.1. Χημική εξουδετέρωση

Απόβλητα των εργαστηρίων :

απαίτηση προεπεξεργασίας προ της εισόδου τους

στο δίκτυο αποχέτευσης του Ο.Τ.Α.

Προεπεξεργασία : χημική εξουδετέρωση

με ρύθμιση της οξύτητας τους

σε τιμές pH: 6,5-9,5,

ή όπως ορίζει ο κανονισμός λειτουργίας

του δικτύου αποχέτευσηςτου Ο.Τ.Α.

4.2. Απαργύρωση

Για την απομάκρυνση και

ανάκτηση του αργύρου

απο τα στερεωτικά λουτρά

χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι, όπως:

- ηλεκτρόλυση

- χημική καθίζηση

- ιοντοανταλλαγή

4.3. Απενεργοποίηση

Η απενεργοποίηση των ραδιενεργών αποβλήτων αποβλήτων γίνεται μετά:

την αποκλειστική συλλογή τους σε ξεχωριστό δίκτυο και

εάν είναι δυνατόν

κατά κατηγορίες

βραχείας και μακράς

διάρκειας ημίσειας ζωής,

ώστε να ακολουθεί η κατάλληλη επεξεργασία τους.

4.4. Απολύμανση

Σκοπός: απάλειψη του μολυσματικού χαρακτήρα των υγρών αποβλήτων.

Αυτή η απαίτηση θεωρείται ότι εκπληρούται όταν:

Αριθμός των αποικιών ανά ml = 0 για 8 τουλάχιστον

απο τα 10 δείγματα

Οι έλεγχοι πρέπει να γίνονται τουλάχιστον μια φορά εβδομαδιαίως απο το ίδιο το Νοσοκομείο.

Μια αποτελεσματική απολύμανση προυποθέτει :

- διαχωρισμό των μολυσματικών απο τα υπόλοιπα απόβλητα

- απολύμανση ήδη απο την κλίνη του ασθενούς (κλινοσκεπάσματα, κλπ.)

- τακτική και αξιόπιστη συντήρηση της εγκατάστασης απολύμανσης

Οι εφαρμοζόμενες μέθοδοι απολύμανσης-αποστείρωσης είναι:

- φυσικές και χημικές μέθοδοι, όπως η θερμική απολύμανση, η απολύμανση με υπεριώδη ακτινοβολία, κλπ.

Οδηγίες Γερμανικού Υπουργείου Υγείας (BGA-Richtlinie, 1991): Θερμικές μέθοδοι απολύμανσης ενδείκνυνται έναντι των χημικών, οι οποίες θεωρούνται αποτελεσματικές μόνον μετά τη βιολογική επεξεργασία. Ως προεπεξεργασία: μόνον η θερμική απολύμανση Θερμική απολύμανση Απαιτούμενη θερμοκρασία : 1000 C Χρόνος επίδρασης : 15 Min

4.5. Επεξεργασία αποβλήτων πλυντηρίων Τα απόβλητα πλυντηρίων περιέχουν πέραν του φορτίου σκόνης και λιπών που αποβάλλεται κατά την πλύση, τα μέσα καθαρισμού και βοηθητικά μέσα πλυσίματος. Τήρηση προδιαγραφών κανονισμού δικτύων αποχέτευσης:

Απαιτήσεις Μέτρα - Θερμοκρασία < 350 C

Μέσα πλυσίματος, απορρυπαντικά αποτελεσματικά και σε χαμηλές θερμοκρασίες

- pH Σωστή δόση απορρυπαντικού ---> μειωμένες ανάγκες χημικής εξουδετέρωσης - Δεξαμενή εξισορρόπησης

Χημικά απαιτούμενο οξυγόνο

Σωστή δόση απορρυπαντικού

Βιολογικά απαιτούμενο οξυγόνο

Απορρυπαντικά με βαθμό αποικοδόμησης > 90%

4.6. Επεξεργασία αποβλήτων οδοντοϊατρικών μονάδων Αποφυγή παρουσίας αμαλγαμάτων στα απόβλητα του νοσοκομείου -----> παρεμβολή διαχωριστού αμαλγαμάτων με βαθμό απόδοσης > 95% 4.7. Επεξεργασία αποβλήτων απο μαγειρεία, κλπ. Απομάκρυνση των λιπών και ελαίων ------> παρεμβολή κατάλληλου λιποσυλλέκτη προ της εξόδου τους στο δίκτυο αποχέτευσης. Εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού του Νοσοκομείου : απαραίτητη μόνον όταν δεν είναι δυνατή η σύνδεση στο δίκτυο αποχέτευσης Ο.Τ.Α., το οποίο καταλήγει στην κοινοτική εγκατάσταση βιολογικής επεξεργασίας.