Εθνικός Δρυμός Ολύμπου

Ίδρυση 1938

Τοποθεσία Στην ανατολική πλευρά της Κεντρικής Ελλάδας, κοντά στο Λιτόχωρο του νομού Πιερίας.

Έκταση Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού καταλαμβάνει έκταση 44.500 στρέμματα. Περιβάλλεται από τις κορυφές Μύτικας (2.918 μ.), Στεφάνι ή Θρόνος του Δία (2.909 μ.), Σκολιό (2.912 μ.), Σκάλα (2.866 μ.), Προφήτης Ηλίας (2.803 μ.), Άγιος Αντώνιος (2.815 μ.) κ.α., οι οποίες περικλείουν τη χαράδρα του Μαυρόλογγου, το Οροπέδιο των Μουσών και την κοιλάδα του ποταμού Ενιπέα. Η περιφερειακή ζώνη του Δρυμού δεν έχει καθοριστεί.

Χλωρίδα Η βλάστηση στον Εθνικό Δρυμό του Ολύμπου ποικίλλει ανάλογα με το υψόμετρο. Έτσι, στις περιοχές χαμηλού και μέσου υψομέτρου συναντούμε διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία), πουρνάρια, κουμαριές κ.λπ., ενώ στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, δάση από μαυρόπευκα, ρόμπολα (είδος πεύκου, ανθεκτικό στα χιόνια), μακεδονικά έλατα, δρύες, οξυές κ.λπ.Σε όλη την έκταση του Ολύμπου έχουν καταμετρηθεί 1.700 περίπου είδη φυτών, από τα οποία τα 25 είναι ενδημικά (δηλ. συναντώνται αποκλειστικά σε αυτό το μέρος της Ελλάδας) και μοναδικά στον κόσμο, λ.χ. Κεράστιο Θεοφράστου, Βιόλα του Ολύμπου, Κάρο του Αντάμοβιτς, Βερονίκη η Θεσσαλική, Κενταύρια Μεταβατική. Άλλα σπάνια φυτά της περιοχής είναι το Lilium Chalcedonicum, η Kernera Saxatilis, το Sedum Stefco, ο Galanthus

Graecus κ.α.

Πανίδα Το σπανιότερο μεγάλο θηλαστικό που ζει σήμερα στον Όλυμπο είναι το αγριόγιδο. Άλλα ζώα της περιοχής είναι τα αγριογούρουνα, τα τσακάλια, τα ζαρκάδια, οι αλεπούδες, οι νυφίτσες, οι λαγοί, τα τρωκτικά και οι νυχτερίδες. Η ορνιθοπανίδα του εθνικού δρυμού εκπροσωπείται από πλήθος αρπακτικών πουλιών, όπως ο χρυσαετός, ο γυπαετός, γεράκια, γύπες και πολλά σπάνια είδη, λ.χ. μαύρος δρυοκολάπτης, σταυρομύτης, χιονότσιχλα, χιονόστρουθος κ.λπ.Ο Όλυμπος είναι πλούσιος επίσης σε ερπετά, αμφίβια και έντομα (ιδιαίτερα πεταλούδες) κ.λπ., αν και τα είδη αυτά δεν έχουν μελετηθεί ακόμη αρκετά.

Κανονισμός Εθνικού Δρυμού Ολύμπου

Η είσοδος στον Εθνικό Δρυμό επιτρέπεται μόνον από τους υπάρχοντες δρόμους και η κυκλοφορία επιτρέπεται μόνο στα διαμορφωμένα μονοπάτια, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου.Δεν επιτρέπεται: Η είσοδος χωρίς συνοδό σε παιδιά κάτω των 14 ετών. Η στάθμευση σε άλλους χώρους εκτός των ειδικών χώρων στάθμευσης. Η κοπή δέντρων, η μεταφορά φυτοχώματος, το ξερίζωμα και η συλλογή

θάμνων, φυτών ή σπόρων. Το άναμμα φωτιάς και η κατασκήνωση στην ύπαιθρο. Το κυνήγι κάθε ζώου με οποιοδήποτε μέσο, καθ’ όλη τη διάρκεια του

έτους. Η καταστροφή και η συλλογή φωλιών, αυγών ή νεοσσών και γενικότερα η

ενόχληση και καταστροφή ειδών της πανίδας. Η πρόκληση ζημιών σε γεωλογικούς σχηματισμούς. Η ελεύθερη κυκλοφορία οποιονδήποτε ζώων που συνοδεύουν επισκέπτες.

Σημειώσεις Η UNESCO με απόφασή της από 15/12/1981 έχει εντάξει τον Εθνικό Δρυμό Ολύμπου στο πρόγραμμα «Man and the Biosphere», που έχει σκοπό την προστασία και διατήρηση της Φύσης στα μεγαλύτερα οικοσυστήματα του κόσμου.Το Υπουργείο Πολιτισμού με την Απόφαση 21159/939 από 18/6/1987 (Φ.Ε.Κ. 317 Β/87) έχει χαρακτηρίσει όλη την περιοχή του Ολύμπου (Όλυμπος και Κάτω Όλυμπος) ως αρχαιολογικό χώρο και ιστορικό τόπο που συνδέεται άμεσα με τις ιστορικές μνήμες του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Πληροφορίες Διεύθυνση Δασών Πιερίας, Τηλ. 2351045470Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου (http://www.olympusfd.gr)

Εθνικός Δρυμός Παρνασσού

Ίδρυση 1938

Τοποθεσία Στα όρια των νομών Φωκίδας και Βοιωτίας, μεταξύ Αράχωβας, Δελφών και Επτάλοφου, ιδρύθηκε ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού. Στον άμεσο περίγυρο του Δρυμού υπάρχουν αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι και χιονοδρομικά κέντρα.

Έκταση Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού καταλαμβάνει 36.000 στρέμματα. Περιλαμβάνει κορυφές χαμηλού και μέσου υψομέτρου και όχι τα ψηλότερα σημεία του βουνού (Λιάκουρα, Γεροντόβραχος κ.α.). Η περιφερειακή ζώνη παραμένει απροσδιόριστη.

Χλωρίδα Το μεγαλύτερο τμήμα του Εθνικού δρυμού (30.000 στρέμματα) καλύπτεται από έλατα του είδους Abies Cephalonica, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν κέδροι, μαυρόπευκα, αγριοκορομηλιές κ.α. Στον Παρνασσό διαβιώνουν 25 ενδημικά και πολλά άλλα σπάνια είδη φυτών, τα οποία όμως συναντώνται κυρίως στις ψηλότερες κορυφές, που δεν είναι ενταγμένες στα όρια του Εθνικού Δρυμού. Σπάνια είδη χλωρίδας εντός δρυμού είναι η Paeonia Parnassica, ο κόκκινος κρίνος (Lilium Chaladonicum), η Euphorbia Orphanidis, ο Thymus Parnassicus κ.α.

Πανίδα Στον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού συναντώνται κοινά θηλαστικά, λ.χ. κουνάβια,

ασβοί, αλεπούδες, λαγοί, σκίουροι και λύκοι. Ο πλούτος της ορνιθοπανίδας είναι τεράστιος: γύπες, γυπαετοί, γεράκια, χρυσαετοί, σταυραετοί, πετρίτσες, χρυσογέρακες, δρυοκολάπτες, πετροπέρδικες κ.α.

Χρήσιμα Η προσέγγιση στο Δρυμό γίνεται από τους επαρχιακούς ασφαλτόδρομους που ενώνουν την Αράχωβα με τον Επτάλοφο και την Αμφίκλεια. Από τους δρόμους αυτούς ξεκινούν πολλοί χωματόδρομοι που προσεγγίζουν σχεδόν κάθε γωνιά του.Στον περίγυρο του Δρυμού υπάρχουν τα χιονοδρομικά κέντρα του Ε.Ο.Τ. (Φτερόλακκα, Κελλάρια) και του Αθηναϊκού Ομίλου Σκι στη θέση Σαραντάρι, κοντά στο καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Αθηνών.

Σημειώσεις Ο χώρος των Δελφών έχει χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός χώρος και ως τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους (Φ.Ε.Κ. 384 Β/72). Επίσης η ευρύτερη περιοχή των Δελφών έχει κηρυχθεί ως προστατευτέα περιοχή (Φ.Ε.Κ. 551 Β/81).

Πληροφορίες Δασαρχείο Άμφισσας, Τηλ. 2265022650Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, Τηλ. 2234350118

Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας

Ίδρυση 1961

Τοποθεσία Ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας ιδρύθηκε με σκοπό τη διατήρηση της πλούσιας άγριας χλωρίδας και πανίδας, σε απόσταση 31 χλμ. βόρεια της Αθήνας, με άνετη προσπέλαση από ασφαλτόδρομους.

Έκταση Ο πυρήνας του καταλαμβάνει έκταση 38.400 στρεμμάτων και εκτείνεται στα βόρεια του νομού Αττικής, στα σύνορα με το νομό Βοιωτίας. Περιλαμβάνει τις ψηλότερες κορυφές της Πάρνηθας – Καραμπόλα (1.413 μ.), Όρνιο (1.350 μ.), Πλατύ Βουνό (1.163 μ.), Κυρά (1.160 μ.), Αυγό (1.150 μ.), Ξεροβούνι (1.120 μ.), Αέρα (1.160 μ.) κ.α. – το λιβάδι Μπάφι, το οροπέδιο της Μόλας, τις τοποθεσίες Αγία Τριάδα, Μετόχι κ.λπ. Η περιφερειακή ζώνη παραμένει ακαθόριστη.

Χλωρίδα Το μεγαλύτερο τμήμα του δρυμού καλύπτεται από έλατα (Abies Cephalonica), χαλέπιο πεύκη (Pinus Halepensis) και διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία). Στην Πάρνηθα έχουν καταμετρηθεί 1.000 περίπου ποικιλίες φυτών, από τις οποίες οι περισσότερες βρίσκονται εντός του Δρυμού, λ.χ. ο κόκκινος κρίνος και η λευκή παιώνια. Μερικές από αυτές είναι ενδημικές της Αττικής, όπως η Centaurea Pentelica, η Campanula Celsi, Dianthus Serratifolius. Υπάρχουν επίσης και άλλα ενδημικά φυτά της Ελλάδας, λ.χ. ο έβενος του Σίμπθορπ, το ηλιάνθεμο του Υμηττού, ο κρόκος ο αττικός και η σκαμπιόζα του Υμηττού.

Πανίδα Η πανίδα του Εθνικού Δρυμού είναι ιδιαίτερα πλούσια σε είδη, φτωχή όμως σε πληθυσμούς. Υπάρχει πλήθος θηλαστικών (αλεπούδες, σκίουροι, κουνάβια, ασβοί, λαγοί, τρωκτικά, τσακάλια). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας είναι τα τετρακόσια περίπου κόκκινα ελάφια του είδους Cervus Elaphus που ζουν ελεύθερα. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει 113 είδη πουλιών, όπως χρυσαετοί, γεράκια, πετροπέρδικες, μπούφοι, τσαλαπετεινοί, δρυοκολάπτες, κορυδαλλοί.

Χρήσιμα Η Πάρνηθα προσφέρει στους αναρριχητές αξιόλογα αναρριχητικά πεδία, όπως το «Άρμα» στο μοναστήρι των Κλειστών, το «Φλαμπούρι», το «Μεγ. Αρμένι» κ.λπ., λόγω των ασβεστολιθικών βράχων. Υπάρχουν ορειβατικά καταφύγια που λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα και μπορούν να προσφέρουν διανυκτέρευση και ξεκούραση στους οδοιπόρους της Πάρνηθας. Λόγω της κοντινής απόστασης από την Αθήνα, η Πάρνηθα έχει πολύ καλό οδικό δίκτυο, με ασφαλτόδρομους, με αστική και υπεραστική συγκοινωνία από την νότια περιοχή Αχαρνών.

Η πυρκαγιά του 2007

Στις 28 Ιουνίου του 2007 μια μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε 25.000 από τα περίπου 35.000 στρέμματα δασικής έκτασης του Δρυμού της Πάρνηθας. Αφάνισε περίπου 10.500 στρέμματα πευκοδάσους, 21.800 στρέμματα ελατόδασους και 4.300 στρέμματα μακίας. Το ελατόδασος κάηκε κατά τα 2/3 του. Σπάνια φυτά του οικοσυστήματος της Πάρνηθας χάθηκαν, μάλλον για πάντα. Συνολικά κάηκαν 56.000 από τα 300.000 στρέμματα της συνολικής έκτασης του βουνού. Σε ολόκληρη την καμένη έκταση έγιναν αντιδιαβρωτικά-αντιπλημμυρικά έργα, προκειμένου να συγκρατηθεί το λιγοστό πολύτιμο χώμα που υπάρχει στην περιοχή και να γίνει στη συνέχεια τεχνητή αναδάσωση. Αν και τα περισσότερα από τα περίπου τετρακόσια κόκκινα ελάφια της περιοχής σώθηκαν, ένα πολύ μεγάλο μέρος του βιότοπου που περνούσαν τους καλοκαιρινούς μήνες κάηκε.

Σημειώσεις Η Πάρνηθα έχει χαρακτηριστεί και ως Τόπος Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους (Φ.Ε.Κ. 669 Β/68). Επίσης έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και αποτελεί σημαντική περιοχή για τα πουλιά (SPA).

Πληροφορίες Δασαρχείο Πάρνηθας, Τηλ. 2102434061-3 (http://www.parnitha-np.gr)

Εθνικός Δρυμός Αίνου Κεφαλονιάς

Ίδρυση 1962

Τοποθεσία Στο νησί της Κεφαλονιάς, στο Ιόνιο Πέλαγος, κοντά στο Αργοστόλι και τη Σάμη βρίσκεται ο μικρότερος από τους Εθνικούς Δρυμούς της Ελλάδας, ο Εθνικός Δρυμός Αίνου. Σκοπός της ίδρυσής του ήταν η διαφύλαξη από υβριδισμούς του κατ’ εξοχήν ενδημικού είδους ελάτης (Abies Cephalonica), που καλύπτει επιφάνεια 19.730 στρεμμάτων.

Έκταση Είναι, όπως αναφέραμε παραπάνω, ο μικρότερος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας με έκταση 22.400 στρέμματα. Περιλαμβάνει δύο πυρήνες: τις κορυφές του βουνού Αίνου και την κορυφή του γειτονικού βουνού Ρουδίου. Η περιφερειακή ζώνη δεν έχει προσδιοριστεί.

Χλωρίδα Κύριος σκοπός ίδρυσης του Εθνικού Δρυμού Αίνου ήταν η προστασία του βασικού ελληνικού τύπου ελάτου, του Abies Cephalonica, που αποτελεί και το μεγαλύτερο τμήμα της βλάστησης του Δρυμού. Μέσα στο ελατόδασος υπάρχουν διάφορα είδη θάμνων, φρύγανα, ποώδη φυτά κ.λπ. Η χλωρίδα του Αίνου είναι εξαιρετικά πλούσια σε ενδημικά και σπάνια είδη φυτών, λ.χ. βιόλα η κεφαληνική, σκουτελάρια η κεφαληνική, πόα η κεφαληνική, Silene Ionica, κόκκινη παιώνια, το Eryssimum Cephalonicum. Στο Ρούδι, στα ΒΔ του κύριου όγκου του Αίνου, υπάρχουν πολλοί θαμνώνες από πουρνάρια, κουμαριές, σχοίνους, χρυσόξυλα κ.α.

Πανίδα Η πανίδα του Εθνικού Δρυμού Αίνου δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια σε σπάνια είδη. Συναντώνται κυρίως λαγοί, νυφίτσες, αλεπούδες, κουνάβια, τυφλοπόντικες και διάφορα είδη ερπετών. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει 26 περίπου είδη (όρνια, φιδαετοί, ξεφτέρια, κοτσύφια, καρδερίνες, γεράκια, πέρδικες).Πρόσφατα εντοπίστηκε η Μαυροτσικλιτάρα (Dryocopus Martius), ένα είδος δρυοκολάπτη που δεν απαντάται σε άλλο νησί της Μεσογείου. Στο Δρυμό βρίσκει καταφύγιο πληθυσμός αλόγων του είδους Eguus Cabalus, που ζουν στην ευρύτερη περιοχή σε ημιάγρια κατάσταση.

Χρήσιμα Εντυπωσιακά ορεινά τοπία δίπλα στη θάλασσα, με σπάνιο χλωριδικό πλούτο, προσδίδουν μια επιπλέον ξεχωριστή αξία στο Δρυμό. Μέσα στο Δρυμό δεν υπάρχουν ξενοδοχεία ή άλλα καταλύματα. Η προσέγγιση είναι εύκολη μέσω ασφαλτόδρομου που συνδέει τη Σάμη με το Αργοστόλι.

Πληροφορίες Διεύθυνση Δασών Κεφαλονιάς, Τηλ. 2671022993

Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς

Ίδρυση 1962

Τοποθεσία Βρίσκεται στα Λευκά Όρη στην Κρήτη. Εκτείνεται από τη θέση Ξυλόσκαλο (βόρεια είσοδος του Εθνικού Δρυμού) ως τον όρμο της Αγίας Ρουμέλης (νότια είσοδος), μια απόσταση 16 χλμ.

Έκταση Περιλαμβάνει το φαράγγι Σαμαριάς –μοναδικός σχηματισμός σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου- και οριοθετείται από τις κορυφές του Ψιλαφιού (1.903 μ.), του Γκίγκιλου (2.080 μ.) και του Βολακιά (2.116 μ.) στα δυτικά και από τις κορυφές του Μελινταού (2.133 μ.) και της Ψιρίστρας στα ανατολικά. Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς έχει συνολική έκταση 51.000 στρέμματα. Η περιφερειακή ζώνη του δεν έχει οριστεί.

Χλωρίδα Η βλάστηση περιλαμβάνει κυπαρίσσια, πεύκα, πρίνους, πλατάνια και πουρνάρια. Η χλωρίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα πλούσια, περιλαμβάνει πάνω από 450 είδη, από τα οποία 70 είναι ενδημικά, όπως ο έβενος, ο δίκταμος, η αμπελιτσιά, η τραχεία πεύκη η κρητική, το ελίχρυσο, η ορνοβρυχίς, η τουλίπα κ.λπ.

Πανίδα Αφθονούν τα είδη ζώων στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς. Πολλά από αυτά είναι ιδιαίτερα σπάνια, με πρώτο το σπανιότατο κρητικό αγριοκάτσικο ή αγρίμι ή κρι-

κρι (Capra Aegagrus Ctetensis), ενώ ακολουθούν το κρητικό κουνάβι (ζουρίδα), ο κρητικός ασβός ή άρκαλος, ο κρητικός αγκαθοποντικός, η κρητική νυφίτσα ή καλογιαννού, ο κρητικός αγριόγατος ή φουρόγατος. Επίσης υπάρχουν σπάνια είδη ερπετών και αμφίβιων, λ.χ. η βομβίνη, η κολισαύρα, η τρανόσαυρα και το σαμιαμίδι. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει σπάνια αρπακτικά πουλιά, όπως όρνια, γυπαετούς, σπιζαετούς και χρυσαετούς.

Χρήσιμα Η εικόνα του Δρυμού ολοκληρώνεται με την παρουσία του ανθρώπου, που εδώ και αιώνες, από τα νεολιθικά ακόμα χρόνια, έδρασε στο περιβάλλον του, αλλά και διαμορφώθηκε από αυτό. Οι προϊστορικοί οικισμοί, η πόλη Καινώ, η πόλη Τάρα, το μαντείο και το ιερό του Απόλλωνα και σαν απαραίτητο συμπλήρωμα, οι παλαιοχριστιανικοί τάφοι, οι βυζαντινοί ναΐσκοι, το παλαιό χωριό της Σαμαριάς, στο κέντρο του φαραγγιού και τα βενετσιάνικα κάστρα, είναι λιγοστά από τα ίχνη του ανθρώπου που κινήθηκε στην περιοχή.Στη βόρεια είσοδο του Δρυμού λειτουργεί, με ευθύνη του φορέα διοίκησης και διαχείρισης του Δρυμού (Δ/νση Δασών Χανίων), Κέντρο Πληροφόρησης των Επισκεπτών, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Δρόμοι μέσα στο Δρυμό δεν υπάρχουν. Η πρόσβαση στη βόρεια είσοδο γίνεται από αμαξητή οδό, που συνδέει την περιοχή με την πόλη των Χανίων. Η κάθοδος του φαραγγιού, μέχρι την νότια είσοδο του Δρυμού στον παραλιακό οικισμό της Αγίας Ρουμέλης, γίνεται πεζή ακολουθώντας το κεντρικό μονοπάτι μήκους 16 χλμ., που απαιτεί πεζοπορία από 5 μέχρι 6 ώρες. Από την Αγία Ρουμέλη ο επισκέπτης μεταβαίνει ακτοπλοϊκώς στη χώρα των Σφακίων όπου παίρνει λεωφορείο για τα Χανιά.

Σημειώσεις Ο Εθνικός Δρυμός περιλαμβάνει 22 πηγές, χείμαρρους και απότομους γκρεμούς, ύψους εκατοντάδων μέτρων. Το φαράγγι της Σαμαριάς είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης. Το πλάτος του κυμαίνεται από 3-150 μ., με μικρότερο πλάτος στη θέση Πόρτες ή Σιδερόπορτες, όπου το ύψος των δύο πλευρών φτάνει τα 600 μ.Το φαράγγι έχει χαρακτηριστεί και ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.Το 1971 απονεμήθηκε στον Εθνικό Δρυμό το εθνικό δίπλωμα προστασίας της φύσης. Το 1980 βραβεύτηκε με το ευρωπαϊκό δίπλωμα Α’ Κατηγορίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ το 1981 η UNESCO τον ανακήρυξε ως «Απόθεμα της βιόσφαιρας» στο πλαίσιο του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» (Μ.Α.Β.).

Πληροφορίες Διεύθυνση Δασών Χανίων, Τηλ. 2821092287Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς (http://www.samaria.gr)

Εθνικός Δρυμός Οίτης

Ίδρυση 1966

Τοποθεσία Ανήκει στο νομό Φθιώτιδας και απλώνεται πάνω στο βουνό Οίτη, απέναντι από τον κάμπο της Λαμίας και την κοιλάδα του ποταμού Σπερχειού.

Έκταση Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού εντοπίζεται δυτικά των χωριών Υπάτη, Καστανιά και Νιοχώρι. Έχει συνολική έκταση 14.000 στρέμματα και περιλαμβάνει τη δεύτερη σε ύψος κορυφή της Οίτης, το Γρεβενό (2.116 μ.), τις κορυφές Σέμπι (2.086 μ.) και Αλύκαινα (2.056 μ.), το οροπέδιο Λιβαδιές και τις εκβολές του Γοργοπόταμου. Η έκταση της περιφερειακής ζώνης του Δρυμού φτάνει τα 42.000 στρέμματα.

Χλωρίδα Στις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο η βλάστηση αποτελείται από διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία), πουρνάρια, κέδρα και πικροδάφνες. Στις Λιβαδιές, στο ΝΔ τμήμα του Δρυμού, κυριαρχεί η αγροστώδης μαραβίτσα ή τούφα και πολλά ενδημικά φυτά της χώρας μας. Στις περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο υπάρχουν τεράστια δάση με έλατα (Abies Cephalonica), ενώ κατά μήκος των ρεμάτων υπάρχει υδρόβια βλάστηση. Η χλωρίδα της Οίτης περιλαμβάνει πλήθος σπάνιων φυτών (λ.χ. Lilium Chalcedonicum, Viola Poetica, Gentiana Lutea, Viola Aetolica, Asperula Oetaea, Narcissus Poeticus) και αρκετά τοπικά ενδημικά, όπως Thlaspi Kotshyanum, Allium

Phthioticum, Veronica Oeaea.

Πανίδα Στον Εθνικό Δρυμό της Οίτης ζουν ζαρκάδια, λιγοστά ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, σκίουροι και ασβοί. Το σπανιότερο είδος θηλαστικού που απαντά εκεί είναι το αγριόγιδο (Rupicaper Balcanicus). Από τα ερπετά και τα αμφίβια ιδιαίτερη αξία έχει ο αλπικός τρίτωνας, μικρό αμφίβιο, και η βομβίνη. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει χρυσαετούς, φιδαετούς, μπούφους, δεντρογέρακες, πέρδικες, δρυοκολάπτες, τσαλαπετεινούς κ.λπ.

Χρήσιμα Ορμητήρια για αυθημερόν επισκέψεις στο Δρυμό μπορούν να αποτελέσουν τα χωριά Υπάτη (21 χλμ. από Λαμία), Παύλιανη (44 χλμ. από Λαμία) και Καστανιά, όπου λειτουργούν ξενώνες, εστιατόρια και ιατρεία. 7 χλμ. δυτικά της Υπάτης υπάρχει η μονή του Οσίου Αγάθωνα, του 15ου αιώνα, στην οποία λειτουργεί Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Δρυμού της Οίτης.

Σημειώσεις Η προσπέλαση το καλοκαίρι είναι εύκολη, από το δρόμο που συνδέει τα χωριά Παύλιανη και Κουμαρίτσι με το χωριό Καστανιά Υπάτης και διασχίζει το Δρυμό στα νότια υψίπεδα. Στις βόρειες απότομες πλαγιές υπάρχουν μονοπάτια, που ξεκινούν από τα χωριά Υπάτη, Μεξιάτες και Κομποτάδες. Μέσα στον πυρήνα του Δρυμού υπάρχει καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου Λαμίας που μπορεί να προσφέρει φιλοξενία μετά από συνεννόηση με το Σύλλογο.

Πληροφορίες Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης (http :// oiti . gr )Δ/νση Δασών Λαμίας, Τηλ. 2231022319

Εθνικός Δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα)

Ίδρυση 1966

Τοποθεσία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου είναι ένας από τους σπουδαιότερους Δρυμούς της χώρας. Βρίσκεται στα όρια της Ηπείρου και της δυτικής Μακεδονίας, ανάμεσα στους νομούς Ιωαννίνων και Γρεβενών, κοντά στα χωριά Κρανιά, Περιβόλι και Βωβούσα. Περιλαμβάνει την κοιλάδα της Βάλια Κάλντα και του Αρκουδορέματος, με τα βουνά Λύγκος και Μαυροβούνι.

Έκταση Ο πυρήνας (33.600 στρέμματα) περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της κοιλάδας Βάλια Κάλντα και οριοθετείται από τις κορυφές Αφτιά (2.082 μ.), Αβγό (2.117 μ.), Φλέγγα (2.159 μ.), Καπετάν-Κλειδί (2.086 μ.) και Μαυροβούνι (2.017 μ.). Η περιφερειακή ζώνη (67.800 στρέμματα) οριοθετείται από τις κορυφές Κόρμαλη (1.882 μ.), Αγκαθότοπος (1.924 μ.), Πυροστιά (1.967 μ.), Κακοπλεύρι (2.160 μ.) και Άσπρα Λιθάρια (1.731 μ.).

Χλωρίδα Χαρακτηριστικό της βλάστησης του Δρυμού είναι τα απέραντα δάση με μαυρόπευκα, οξιές και ρόμπολα. Φυτρώνουν επίσης λίγα κοκκινόπευκα, δρύες, σφενδάμια και σορβιές, ενώ η παραποτάμια βλάστηση αποτελείται από πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα κ.λπ.Η χλωρίδα περιλαμβάνει αρκετά τοπικά ενδημικά και άλλα σπάνια είδη: Centaurea Vlachorum, Selene Pindicola, Cerastium Vourinense, Viola

Albanica, Campanula Hawkinsiana, Trifolium Pilczii.

Πανίδα Η Βάλια Κάλντα αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό βιότοπο της αρκούδας. Άλλα ζώα που συναντώνται στον Εθνικό Δρυμό είναι ο λύκος, το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, ο ασβός και ο σκίουρος. Επίσης, υπάρχουν πολλά είδη βατράχων (φρύνοι, πρασινοφρύνοι), ο αλπικός τρίτωνας, η βομβίνη, η σαλαμάνδρα, το νερόφιδο, η οχιά, η σαΐτα, η χερσοχελώνα, η τρανόσαυρα και η πρασινόσαυρα.Ιδιαίτερα πλούσια είναι η ορνιθοπανίδα. Έχουν καταμετρηθεί 78 είδη πουλιών, από τα οποία πολλά είναι σπάνια αρπακτικά (φιδαετός, χρυσαετός, βασιλαετός, χρυσογέρακας, όρνιο, ξεφτέρι), 8 είδη δρυοκολαπτών (νανοτσικλιτάρα, παρδαλοτσικλιτάρα, βαλκανοτσικλιτάρα, πρασινοτσικλιτάρα κ.λπ.), σταυρομύτες, φλώροι, παπαδίτσες κ.α.

Χρήσιμα Ο Δρυμός διασχίζεται από δρόμο που συνδέει τα χωριά Περιβόλι – Κρανιά Γρεβενών με τη Μηλιά Μετσόβου και τη Βωβούσα Ιωαννίνων. Ξενώνες ή άλλου είδους καταλύματα δεν υπάρχουν στο Δρυμό.

Σημειώσεις Το τοπίο στον Δρυμό είναι εντυπωσιακό και εκτός από την ποικιλία μορφολογικών και βλαστικών χαρακτηριστικών, τονίζεται από τεράστιους γκρεμούς και ορμητικά ρέματα.Εντυπωσιακοί σχηματισμοί είναι και οι δύο μικρές λίμνες που βρίσκονται πάνω στα υψίπεδα του Μαυροβουνίου σε υψόμετρο 1.960 μ.

Πληροφορίες Δ/νση Δασών Γρεβενών, Τηλ. 2462022419 (http://valiacalda.org.gr)

Εθνικός Δρυμός Βίκου - Αώου

Ίδρυση 1973

Τοποθεσία Ανήκει στο νομό Ιωαννίνων και τοποθετείται στα βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων, ανάμεσα στα Ζαγοροχώρια (κοντά στην Κόνιτσα και τα χωριά Μονοδένδρι, Αρίστη και Πάπιγκο).

Έκταση Ο πυρήνας, έκτασης 34.120 στρεμμάτων, περιλαμβάνει το φαράγγι του Βίκου, τα χωριά Βίκος και Μονοδένδρι. Η περιφερειακή ζώνη, έκτασης 112.250 στρεμμάτων, απλώνεται στα βόρεια του πυρήνα και περιλαμβάνει τη χαράδρα του ποταμού Αώου, τα χωριά Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο και οριοθετείται από τις κορυφές Τσούκα (1.756 μ.), Γκαμήλα (2.490 μ.), Αστράκα (2.436 μ.) και τις περιοχές Κόνιτσα, Βραδέτο, Βίτσα και Κλειδωνιά.

Χλωρίδα Ιδιαίτερα πλούσια είναι η βλάστηση του Δρυμού. Καταμετριούνται 50 περίπου είδη δασικών δέντρων (μαυρόπευκα, μακεδονικά έλατα, κρανιές, φλαμουριές, δρύες, σφενδάμια, οξιές, ρόμπολα κ.α.). Στις παραποτάμιες περιοχές φυτρώνουν πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, ενώ στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο νανώδη φυτά, που αντέχουν στα χιόνια. Η χλωρίδα αποτελείται από πλήθος σπάνιων και ενδημικών φυτών, όπως πικροκαστανιά, Centaurea Awlowskii, Silene Ntonsa, Onosma Epiroticum, Lilium Chalcedonicum, Valeriana Epirotica, Lilium Candidum, Campanula Hawkinsiana κ.λπ.

Πανίδα Στον Εθνικό Δρυμό του Βίκου ζουν λιγοστές αρκούδες, λύγκες, αγριογούρουνα, λύκοι, ζαρκάδια, αγριόγιδα και αγριόγατοι. Στους ποταμούς ζουν 7 διαφορετικά είδη ψαριών (πέστροφες, τσιρόνια, μπριάνες κ.α.), το θηλαστικό βίδρα, 19 είδη αμφίβιων και ερπετών, προνύμφες και έντομα του νερού. Στην ορνιθοπανίδα της περιοχής ανήκουν 110 περίπου είδη πουλιών, όπως σταυραετοί, χρυσογέρακες, χρυσαετοί, πετρίτσες, φιδαετοί, νεροκότσυφες, μαυροτσικλιτάρες, παπαδίτσες κ.α.

Χρήσιμα Μέσα στα όρια του Δρυμού υπάρχουν ορισμένα από τα κυριότερα χωριά του Ζαγορίου, με πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση. Η περιήγηση μέσα στον απέραντο χώρο του Δρυμού είναι αρκετά δύσκολη και τα μεγάλων κλίσεων μονοπάτια απαιτούν γερά πόδια, αυθημερόν επιστροφή στα χωριά, μιας και δεν υπάρχουν καταφύγια ή ξενώνες για παραμονή μέσα στο Δρυμό.

Σημειώσεις Το τοπίο του Εθνικού Δρυμού είναι μοναδικής ομορφιάς: το φαράγγι του Βίκου, η χαράδρα του Αώου, ο ποταμός Βοϊδομάτης και οι κορυφές της Τύμφης, τα παρθένα δάση και η άφθονη βλάστηση καθιστούν τον Εθνικό αυτό Δρυμό τον μεγαλοπρεπέστερο της χώρας μας.Δίκαια λοιπόν η χαράδρα του Βίκου και ο ποταμός Βοϊδομάτης έχουν χαρακτηριστεί και ως Τόπος Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους.

Πληροφορίες Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων, Τηλ. 2651026482

Εθνικός Δρυμός Πρεσπών

Ίδρυση 1974

Τοποθεσία Ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας και ανήκει στο νομό Φλώρινας. Αποτελεί φυσικό σύνορο μεταξύ Ελλάδας, πρώην Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας. Περιλαμβάνει τα ελληνικά τμήματα των λιμνών Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα και το φυσικό ανάχωμα που τις χωρίζει και οριοθετείται από τις κορυφές των βουνών Βαρνούς (2.334 μ.) και Τρικλάριο (1.749 μ.).

Έκταση Ο πυρήνας του Δρυμού έχει έκταση 49.120 στρέμματα και χωρίζεται σε δύο τμήματα: το πρώτο (49.000 στρέμματα) περιλαμβάνει το ελληνικό τμήμα της Μικρής Πρέσπας και τους γύρω καλαμιώνες, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει 120 στρέμματα γύρω από το εκκλησάκι του Αι-Γιώργη στο χωριό Ψαράδες, με συστάδες αιωνόβιων κωνοφόρων. Η Μικρή Πρέσπα, με μέσο υψόμετρο 853 μ. και μέγιστο βάθος 8 μ., εκτείνεται σε 48.000 στρέμματα, από τα οποία τα 5.000 ανήκουν στην Αλβανία και τα 43.000 στην Ελλάδα. Μέσα σε αυτήν βρίσκονται δύο νησάκια, ο Άγιος Αχίλλειος και το Βιδρονήσι (ή Βιτρινέτσι).Η περιφερειακή ζώνη του Δρυμού έχει έκταση 212.000 στρέμματα, από τα οποία τα 40.000 ανήκουν στην ελληνική επικράτεια, περιλαμβάνει το ελληνικό τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας και εκτάσεις στα δυτικά και ανατολικά του πυρήνα. Η Μεγάλη Πρέσπα έχει μέγιστο βάθος 55 μ., μέσο υψόμετρο 853 μ. και συνολική έκταση 200.000 στρέμματα περίπου, από τα οποία τα 38.000

ανήκουν στην Ελλάδα.

Χλωρίδα Η χλωρίδα της περιοχής διακρίνεται στις παρακάτω ζώνες:α) Υγρότοπος: Στη ζώνη αυτή περιλαμβάνονται οι λίμνες και τα υγρά λιβάδια. Στη ζώνη αυτή φύονται καλάμια, νούφαρα κίτρινα και άσπρα, ίριδα των βάλτων (ή κρίνος των νερών) καθώς και ρογούδια.β) Αγροτική ζώνη: Στη ζώνη αυτή υπάγονται οι γεωργικές εκτάσεις, τα λιβάδια χορτονομής για την κτηνοτροφία και το αρδευτικό δίκτυο ενώ σε αυτή τη ζώνη θα συναντήσετε τους σπάνιους για την Ελλάδα πλέον νάρκισσους, ορχιδέες και ραδίκια.γ) Ενδιάμεση ζώνη μεταξύ καλλιεργειών και δάσους: Εδώ υπάρχουν μόνο θάμνοι.δ) Δασικές διαπλάσεις: Στη ζώνη αυτή θα βρείτε οστριές-γαύρους, κέδρους, οξυές, βελανιδιές, έλατα και πύξους.ε) Υποαλπικοί θαμνότοποι και υποαλπικά λιβάδια: Η ζώνη αυτή ξεκινά πάνω από τα 1.600-1.700 μέτρα υψόμετρο.στ) Αλπικά λιβάδια: Στη ζώνη αυτή που ξεκινά πάνω από τα 1.800 μέτρα θα συναντήσετε μόνο ψυχροανθεκτικά αγροστώδη.

Πανίδα Ο Εθνικός Δρυμός και ιδιαίτερα η Μικρή Πρέσπα είναι ένας από τους σπουδαιότερους με διεθνή σημασία υγροβιότοπος της Ελλάδας όσον αφορά την ποικιλία και τους πληθυσμούς των αναπαραγόμενων υδρόβιων πουλιών. Ο Δρυμός φιλοξενεί σημαντικές μικτές αποικίες από ερωδιούς, κορμοράνους κ.α., όπως π.χ. λαγγόνες, πλαταλέες κ.λπ. Εδώ είναι η μόνη περιοχή της Ελλάδας όπου φωλιάζουν μαζί τα δύο ευρωπαϊκά είδη πελεκάνων, ο αργυροπελεκάνος και ο ροδοπελεκάνος, καθώς και η σταχτόχηνα και ο χηνοπρίστης. Επίσης εδώ φωλιάζουν αρκετά είδη πάπιας, παρυδάτιων γλαρονιών κ.α., ενώ τα γειτονικά δάση και οι ορεινές περιοχές φιλοξενούν μια εξίσου ποικιλόμορφη ορνιθοπανίδα που περιλαμβάνει αρπακτικά, δρυοκολάπτες κ.α. είδη. Στα δάση αυτά ζει επίσης και ικανός αριθμός θηλαστικών, με κυριότερα την αρκούδα, το λύκο κ.λπ. Η περιοχή φιλοξενεί επίσης σημαντική ποικιλία ψαριών, ερπετών, αμφίβιων και εντόμων.

Χρήσιμα Γενικά οι Πρέσπες αποτελούν ένα μοναδικό οικοσύστημα το οποίο λόγω της γεωγραφικής του θέσης, του κλίματος και της σύνθεσης της βλάστησης (χλωρίδας) και της πανίδας, αποτελούν άριστες συμβατικές συνθήκες για την ύπαρξη και τη διατήρηση ορισμένων σπάνιων έμβιων ειδών.Η προσπέλαση στο Δρυμό γίνεται από τη Φλώρινα (40 χλμ.) με ασφαλτόδρομο και από την Καστοριά (50 χλμ.).Στην περιοχή των Πρεσπών και του Δρυμού υπάρχουν 12 χωριά (Βροντερό, Πύλη, Ψαράδες, Άγιος Αχίλλειος, Μηλιώνα, Πλατύ, Λαιμός, Λευκώνας, Οξυά, Καρυές, Καλλιθέα και Μικρολίμνη). Ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών είναι ο μοναδικός στη χώρα μας που το κύριο στοιχείο του είναι υδάτινο.Δυνατότητα διαμονής επισκεπτών υπάρχει σε νοικιαζόμενα δωμάτια στα χωριά Μικρολίμνη, Πύλη, Αγ. Γερμανός κ.λπ.

Σημειώσεις α) Η λίμνη Μικρή Πρέσπα αποτελεί έναν από τους 11 ελληνικούς υγρότοπους διεθνούς σημασίας, σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση που υπογράφηκε στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν το 1971.β) Το 1977 όλη η περιοχή των Πρεσπών χαρακτηρίστηκε ως Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.

Πληροφορίες Διεύθυνση Δασών Φλώρινας, Τηλ. 2385022529Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών (http://www.fdedp.gr)

Εθνικός Δρυμός Σουνίου

Ίδρυση 1974

Τοποθεσία Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Αττικής, 50 χλμ. από την Αθήνα, βόρεια του ακρωτηρίου.

Έκταση Ο πυρήνας είναι μόνο 5.250 στρέμματα, ενώ η περιφερειακή ζώνη 42.500 στρέμματα και περιλαμβάνει τα χωριά Άγιος Κωνσταντίνος και Λεγρενά.

Χλωρίδα Η χλωρίδα της περιοχής δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τη βασική βλάστηση αποτελούν διάφορα είδη θάμνων (μεσογειακή μακία), πευκοδάση του είδους Pinus Halepensis, φρύγανα, πουρνάρια, ρείκια και λίγα κυπαρίσσια.Η χλωρίδα περιλαμβάνει, επίσης, μερικά ενδημικά φυτά της περιοχής (κενταύρια η λαυρεωτική, κενταύρια η αττική), ενδημικά της Ελλάδας (κενταύρια ο ραφανίσκος, δίανθος ο πριονόφυλλος, ονοβρυχίς η εβενοειδής) και διάφορα άλλα είδη, λ.χ. κυκλάμινα, ανεμώνες και παπαρούνες.

Πανίδα Η πανίδα στον Εθνικό Δρυμό είναι πολύ περιορισμένη λόγω της τουριστικής και οικιστικής εκμετάλλευσης της γύρω από το Δρυμό περιοχής. Υπάρχουν μόνο λαγοί, κουνάβια, αλεπούδες, σαύρες και φίδια. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει γεράκια, τσαλαπετεινούς, κουκουβάγιες και πολλά μικρά πουλιά.

Χρήσιμα Ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου παρουσιάζει γεωλογικό και ιστορικό ενδιαφέρον λόγω των μεταλλείων που σώζονται από την ιστορική εποχή και των οικισμών

της παλαιολιθικής και της νεολιθικής περιόδου που ανακαλύφθηκαν στο σπήλαιο «Κίτσος», 2 χλμ. από τον Άγ. Κωνσταντίνο, μαζί με απολιθώματα πολλών φυτών. Στην περιοχή του Σουνίου έχουν καταμετρηθεί 100 διαφορετικά είδη ορυκτών.Ο χώρος του Δρυμού είναι εύκολα προσπελάσιμος από πολλούς δασικούς δρόμους που έχουν διανοιχτεί για την προστασία της εύφλεκτης βλάστησής του, από πυρκαγιές.

Σημειώσεις Οι περιοχές του Σουνίου και της Λαυρεωτικής έχουν χαρακτηριστεί ως Τόποι Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.

Πληροφορίες Δασαρχείο Λαυρίου, Τηλ. 2292025243