ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΛΥΚΕΙΟΥΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΟΣ:

ΠΑΙΔΕΙΑ

Έννοιες:ΠΑΙΔΕΙΑ: Ορίζεται το ιδανικό που στοχεύει στην πνευματική και ηθική ολοκλήρωση του ανθρώπου. Θεωρείται επίσης η μόρφωση και η ευρύτερη καλλιέργεια του ανθρώπου. Η παιδεία, με το ευρύ περιεχόμενό της, διακρίνεται από τη λεγόμενη σχολική παιδεία ή εκπαίδευση, η οποία εκδηλώνεται με τρόπο προγραμματικό και συστηματικό και αποβλέπει στην καθολική ανάπτυξη των δεξιοτήτων και δυνατοτήτων του ανθρώπου (νοητικών – συναισθηματικών – κοινωνικών – ηθικών – πολιτικών - σωματικών).

Στη σύγχρονη εποχή, στο πλαίσιο των επιστημονικών και τεχνολογικών δεδομένων που μεταβάλλονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, καθίσταται αναγκαία η διά βίου παιδεία, η διαρκής και αδιάλειπτη επιμόρφωση σε όλα τα γνωστικά πεδία.

Πρόκειται για «το κληροδοτούμενο από γενιά σε γενιά κεφάλαιο των πνευματικών αγαθών που σχηματίζεται μέσα από την ιστορία με το συλλογικό και ατομικό μόχθο του ανθρώπου» Ε. Παπανούτσος.

«Είναι η πνευματική και ηθική αγωγή των νέων. Η διάπλαση των διανοητικών δυνάμεων και του χαρακτήρα, ιδιαίτερα με την παροχή συστηματικής μόρφωσης στα σχολεία και στα υπόλοιπα εκπαιδευτικά ιδρύματα.» Λεξικό κοινωνικών Επιστημών UNESCO.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Η λέξη προέρχεται από το ρήμα παιδεύω που σημαίνει: αναλαμβάνω την αγωγή των παιδιών , παιδαγωγώ, μορφώνω, διδάσκω.

ΣΥΝΩΝΥΜΑ: παίδευση, εκπαίδευση, μόρφωση, μάθηση, καλλιέργεια.

ΑΝΤΩΝΥΜΑ: αμάθεια, απαιδευσία, αγραμματοσύνη,

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Είναι η θεσμοθετημένη από το κράτος λειτουργία που έχει ως στόχο την παροχή συγκεκριμένων γνώσεων και την ανάπτυξη των διανοητικών και σωματικών δεξιοτήτων του ανθρώπου σε διάφορα ιδρύματα (σχολείο, πανεπιστήμιο, τεχνικές σχολές κ.α). Η εκπαίδευση αποτελεί το δυναμικότερο φορέα της παιδείας.

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: Πρόκειται για ένα πρότυπο παιδείας που στοχεύει στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου (πνευματική, ηθική, ψυχική) μέσω των ανθρώπινων αξιών (ελευθερία, αξιοπρέπεια, ανθρωπιά, μέτρο, δημοκρατία, δικαιοσύνη και ελευθερία).

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ-ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:Α. ‘ΑΜΕΣΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

1. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Είναι ο πρώτος χώρος μορφωτικής κοινότητας, στον οποίο διαμορφώνεται η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας του ανθρώπου. Μέσω της οικογένειας το παιδί αναπτύσσει τις δεξιότητες του, διοχετεύεται με τις πρώτες γνώσεις και πραγματοποιείται η πρώτη κοινωνικοποίηση.

2. ΣΧΟΛΕΙΟ. Είναι ο πιο οργανωμένος παράγοντας συστηματικής αγωγής και μόρφωσης. Όλες τις ενέργειες του σχολείου τις κατευθύνει η επιστήμη η παιδαγωγική, ο προγραμματισμός για την πραγματοποίηση των σκοπών που επιδιώκουν η αγωγή και η μόρφωση μαζί.

3. ΘΡΗΣΚΕΙΑ. Η χριστιανική εκκλησία έπαιξε βασικό ρόλο στην αγωγή των νέων και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας τους.

4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η κοινωνία αποτελεί σημαντικό χώρο πνευματικής καλλιέργειας και εμπειριών. Μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον τα παιδιά και οι νέοι, καθώς και ενήλικες ανταλλάσουν ιδέες και απόψεις με συνομηλίκους, που επιδρούν στο χαρακτήρα και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας.

5. ΠΟΛΙΤΕΙΑ. Το κράτος και η πολιτεία με την οργάνωση και τους νόμους, καθώς και την υλικοτεχνική υποδομή της παιδείας ασκεί επίδραση και συμβάλλει στη διάδοση της παιδείας.

Β. ΕΜΕΣΣΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

1. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ. Τα Μ.Μ.Ε ενημερώνουν καθημερινά τον άνθρωπο, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ενώ παράλληλα διευρύνουν τους ορίζοντες των νέων, αφού του επιτρέπουν να παρακολουθεί αντικειμενικά και να κρίνει κάθε μορφή ενημέρωσης.

2. ΟΜΑΔΕΣ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ.3. ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ-ΤΕΧΝΕΣ. Ο άνθρωπος μέσα από τις τέχνες

και τον πολιτισμό ενισχύει την πολιτισμική ταυτότητα του, ενώ γνωρίζει και άλλους παγκόσμιους πολιτισμούς.

Η ΑΞΙΑ-ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

1. Στοχεύει στην καλλιέργεια του ανθρώπου. Η παιδεία, εξασφαλίζει τη διεύρυνση των νοητικών δυνατοτήτων( κρίση, αντίληψη, λογική, προβληματισμός,) με την παροχή γνώσεων και τη διαμόρφωση μιας σφαιρικής και ολοκληρωμένης εικόνας του κόσμου. Επιπλέον, συμβάλλει στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένων και κριτικά σκεπτόμενων ανθρώπων, ικανών να αντιστέκονται στον δογματισμό και την προκατάληψη.

2. Ολοκληρώνει την ηθική υπόσταση του ατόμου. Επιδιώκει τη διαμόρφωση αξιών και συμπεριφοράς των ανθρώπινων σχέσεων, ενώ προβάλλει ηθικά πρότυπα διαμορφώνοντας ηθική συνείδηση και ορθά κριτήρια στον άνθρωπο, ώστε να διακρίνει το δίκαιο από το άδικο και να οδηγείται στην αυτοβελτίωση βιώνοντας τις ανθρώπινες αξίες.

3. Ενισχύει την κοινωνικότητα του ατόμου. Το σχολείο και γενικότερα η παιδεία προετοιμάζουν το άτομο για τη δημιουργική ένταξη του στο σύνολο, ενώ ευνοεί την προσαρμογή του νέου ανθρώπου σε ένα σύνολο αρχών και αξιών, που συνοδεύεται με την κοινωνική ζωή.

4. Αναπτύσσει την πολιτική συνείδηση και τη δημοκρατική συμπεριφορά. Ενισχύει την επαφή με τους πολιτικούς θεσμούς και τις αξίες, καθώς επίσης εκπαιδεύει τους νέους σε ένα δημιουργικό διάλογο και στην αποφυγή του φανατισμού. Διαμορφώνει δηλαδή ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες με δημοκρατικό ήθος.

5. Φέρνει σε επαφή τον άνθρωπο με επιτεύγματα του εθνικού και παγκόσμιου πολιτισμού. Εξοικειώνει τους νέους με τις διάφορες μορφές του

πολιτισμού (παράδοση, μνημεία, τέχνη, πολιτισμό, γλώσσα), ενισχύει την πολιτιστική ταυτότητα και καλλιεργεί το οικουμενικό πνεύμα, μέσω της γνωριμίας διαφορετικών πολιτισμών (διαπολιτισμική επικοινωνία).

6. Προετοιμάζει τους νέους για την επαγγελματική σταδιοδρομία. Εφοδιάζει τον νέο με την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία, προκειμένου να ανταπεξέλθει στον αυξημένο επιστημονικό και επαγγελματικό ανταγωνισμό της εποχής μας.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Αδυναμία να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της εποχής μας: 1. ανεπαρκής υλικοτεχνική υποδομή 2. ελλιπής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Αναντιστοιχία της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας: 1. έλλειψη οργανωμένου επαγγελματικού προσανατολισμού και έγκυρης ενημέρωσης για τις προοπτικές των επαγγελμάτων. 2. μαζικός προσανατολισμός των νέων στα Α.Ε.Ι με αποτέλεσμα το πλήθος ανέργων πτυχιούχων. 3. υποβάθμιση των πτυχίων.

Εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος: 1. βαθμοθηρική αντιμετώπιση της γνώσης και καλλιέργεια ανταγωνισμού. 2. μηχανική αποστήθιση έτοιμων γνώσεων και παραμέληση της κριτικής ικανότητας. 3. μετατροπή του σχολείου σε διαρκές εξεταστικό κέντρο. 4. μεταλλαγή του Λυκείου σε «προπύλαιο» των ανώτατων ιδρυμάτων.

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Οι βασικές παράμετροι που αναδεικνύουν το εκπαιδευτικό πρόβλημα στη χώρα μας είναι οι ακόλουθες:

• Η γενικότερη κρίση της κοινωνίας και των θεσμών της, που επηρεάζει έμμεσα με τις εκδηλώσεις της τον χώρο της εκπαίδευσης, η επικράτηση της κυρίαρχης καταναλωτικής ιδεολογίας.

• Η φιλοσοφία του συστήματος: αδιευκρίνιστη και συγκεχυμένη ως προς τον προσανατολισμό της έλλειψη εκπαιδευτικού οράματος έμφαση στο εξεταστικό σύστημα και την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, δεν αναπτύσσεται η επαφή με την έρευνα ή την καλλιτεχνική δημιουργία μηχανιστική, αποταμιευτική αντίληψη της μάθησης ο μαθητής συσσωρεύει γνώσεις απομνημονεύοντας, χωρίς κριτική επεξεργασία χρησιμοθηρική αντίληψη της γνώσης, απαξίωση μαθημάτων γενικής παιδείας καλλιέργεια βαθμοθηρικής διάθεσης, ανταγωνισμού, παραπαιδείας δεν καλλιεργεί τον άνθρωπο ως αξία ούτε προβάλλει ευρύτερα ιδανικά και πρότυπα ζωής

• Τα προγράμματα σπουδών: τυποποίηση και ακραία εξειδίκευση απωθητικά σχολικά εγχειρίδια με απαρχαιωμένες γνώσεις αναχρονιστικές μέθοδοι διδασκαλίας, διδακτική μονοτροπία

μονοκρατορία του ενός διδακτικού βιβλίου βεβαρημένα σχολικά προγράμματα τίτλοι σπουδών χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα ανεπαρκής επαγγελματικός προσανατολισμός

• Το σχολικό περιβάλλον: δεν καλλιεργείται ο ουσιαστικός διάλογος, δε λαμβάνονται υπόψη η ιδιαιτερότητα και η διαφορετικότητα απουσία ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων, το «άξενο» των σχολικών χώρων άγχος και πίεση σε όλα τα επίπεδα το σχολείο αντιμετωπίζεται ως αγγαρεία ελλιπής ή ακατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή

• Οι εκπαιδευτικοί: ελλιπής παιδαγωγική κατάρτιση απουσία ουσιαστικής και διαρκούς αξιολόγησης αδιαφορία για επιμόρφωση οικονομική δυσπραγία από τις χαμηλές αμοιβές απογοήτευση από την κοινωνική απαξίωση του ρόλου τους

• Η άτολμη πολιτική βούληση και οι χαμηλές δαπάνες για την παιδεία

• Συχνές και ανεπαρκώς προγραμματισμένες αλλαγές-μεταρρυθμίσεις ⇒ βλάπτουν μαθητές και καθηγητές και υποβαθμίζουν ή μειώνουν την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής πράξης

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Χρήση νέων σύγχρονων εποπτικών μέσων με απεριόριστες δυνατότητες μάθησης. Εξοικείωση των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις της τεχνολογικής εποχής μας. Παράλληλα εκπαίδευση των νέων στην αξιολόγηση, επιλογή και κατανόηση των πληροφοριών.

II. ΕΝΕΡΓΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού όχι ως απλός μεταδότης γνώσεων αλλά ως συντονιστής της μαθησιακής διαδικασίας που συνοικοδομεί με τους μαθητές τη νέα γνώση. Ενθάρρυνση των μαθητών και επιβράβευση. Έμφαση στις αρχές της βιωματικής μάθησης και όχι στην απομνημόνευση έτοιμων γνώσεων.

III. ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ: Δημιουργία νέων ειδικοτήτων που θα ανταποκριθούν στα δεδομένα της αγοράς εργασίας. Ενίσχυση του φορέα του επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων με λεπτομερή πληροφόρηση για τα κορεσμένα επαγγέλματα και τις επαγγελματικές προοπτικές, παροχή δυνατοτήτων στους νέους, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σ’ ένα ανταγωνιστικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

IV. Αποσύνδεση του σχολείου από την βαθμοθηρική αντιμετώπιση της γνώσης και το αγχωτικό πνεύμα των εξετάσεων, που επιβάλλουν τη στείρα απομνημόνευση. Έτσι το σχολείο αναδεικνύεται ως χώρος δημιουργικότητας και ανάπτυξης της δημιουργικότητας.

V. Εισαγωγή νέων μαθημάτων με αναφορές σε σύγχρονα προβλήματα και προσαρμογή των σχολικών βιβλίων στις απαιτήσεις που επιβάλλει η ευρωπαϊκή ενοποίηση και η πολυπολιτισμικότητα: προβολή της ευρωπαϊκής ταυτότητας και απαλοιφή των στερεότυπων με στόχο την αποδοχή της διαφορετικότητας.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η έρευνα δεν προωθείται στο βαθμό που θα έπρεπε. Δεν παράγεται επιστήμη και τεχνολογία αλλά πολλές φορές μένει σε θεωρητικό επίπεδο.

Η πολιτεία δεν χρηματοδοτεί στο βαθμό που χρειάζεται διάφορα ερευνητικά προγράμματα.

Έλλειψη συγγραμμάτων σε κάποιες πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες.

Τα συγγράμματα των φοιτητών είναι πολλές φορές παλαιά, πρόχειρα ή πολύ ακριβά.

Δεν υπάρχουν σε κάποιες περιπτώσεις κατάλληλοι χώροι για τη διδασκαλία μαθημάτων και πειραμάτων, γι αυτό και πολλές σχολές συστεγάζονται.

Η νοοτροπία του «ωχαδερφισμού»(απάθεια, χαλάρωση, αδιαφορία, προέρχεται απ τη φράση ‘ωχ αδερφέ’) απ τη μεριά των φοιτητών με αποτέλεσμα να απέχουν από τη διδασκαλία και να αλλοιώνουν την σχέση τους με τους πανεπιστημιακούς δασκάλους.

Η ΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ Ο ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ

α. Αιτίες του φαινομένου:• Ο εκδημοκρατισμός της κοινωνίας και η σταδιακή κατάργηση των φραγμών και των διακρίσεων στη μόρφωση μετέτρεψαν την εκπαίδευση σε κοινό αγαθό.• Οι σύγχρονες κοινωνικές και επαγγελματικές ανάγκες απαιτούν ως αναγκαία προϋπόθεση την κατοχή ενός τουλάχιστον τίτλου σπουδών.• Η αγορά εργασίας καθιστά αναγκαία την εξειδίκευση που προσφέρουν πολλές, κυρίως νεοσύστατες, πανεπιστημιακές σχολές.• Η αντίληψη που θέλει τον κάτοχο ενός πανεπιστημιακού τίτλου να βρίσκει πιο εύκολα μια θέση εργασίας, έστω και αν αυτό γίνεται καθυστερημένα, γεγονός που επιβεβαιώνεται και στατιστικά στη χώρα μας.• Η επαγγελματική σταθερότητα και η μονιμότητα που- κατά την επικρατούσα αντίληψη- εξασφαλίζουν όσα επαγγέλματα στηρίζονται σε πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές, ιδιαίτερα για όσους αναζητούν μια θέση στο δημόσιο τομέα.• Οι αυξημένες στην εποχή μας προσωπικές φιλοδοξίες για ευρύτερη μόρφωση και επαγγελματική ανέλιξη μέσω των ανώτατων σπουδών.

• Η διαιώνιση της κοινωνικά ρατσιστικής νοοτροπίας που θεωρεί όσους ασχολούνται με χειρωνακτικά ή τεχνικά επαγγέλματα πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ αντίθετα αντιμετωπίζει ως κοινωνικά αναβαθμισμένους και καταξιωμένους τους πτυχιούχους πανεπιστημιακών σπουδών.• Οι οικογενειακές προσδοκίες και οι καταπιεσμένες επιθυμίες των γονιών που ωθούν τα παιδιά τους στην κατεύθυνση των σπουδών, έστω και αν δεν έχουν ανάλογες ικανότητες.• Η καλλιέργεια της αντίληψης για πανεπιστημιακές σπουδές από το ευρύτερο περιβάλλον και κυρίως από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που προβάλλουν ως μείζον θέμα της επικαιρότητας τις εισαγωγικές εξετάσεις.

β. Συνέπειες του φαινομένου:• δραματική αύξηση των ανέργων πτυχιούχων• κορεσμός συγκεκριμένων σχολών και επαγγελμάτων με μεγάλη ζήτηση, γιγαντισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης• ποιοτική έκπτωση της παρεχομένης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης• «φροντιστηριοποίηση» του Λυκείου, το οποίο χάνει τον ευρύτερο μορφωτικό του χαρακτήρα και γίνεται εξεταστικός προθάλαμος των πανεπιστημιακών σχολών• καλλιέργεια ανταγωνιστικού κλίματος για την είσοδο σε μια σχολή• παγίωση της υπάρχουσας νοοτροπίας για το «γόητρο» που προσδίδει ένας τίτλος σπουδών• απογοητεύσεις με δραματικά αποτελέσματα σε περίπτωση αποτυχίας• αύξηση των νέων που αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό, αφαίμαξη της χώρας σε οικονομικό και ανθρώπινο δυναμικό• αναταραχή στην παραγωγική διαδικασία της χώρας με τον πληθωρισμό πτυχιούχων και την έλλειψη τεχνικών επαγγελματιών

Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

• Η εθνική παιδεία καλλιεργεί την αγάπη για την πατρίδα, την πίστη στα ιδανικά και τις αξίες της αλλά και το σεβασμό στις άλλες πατρίδες, στα ιδανικά και στις αξίες τους.• Η δημιουργική αξιοποίηση της πνευματικής κληρονομιάς -λαϊκής και λόγιας- αναδεικνύει την εθνική - πολιτιστική ιδιαιτερότητα και τη συνεισφορά της στον οικουμενικό πολιτισμό.• Η εθνική παιδεία προβάλλει τις εθνικές αξίες με κίνητρο τη διατήρηση των παραδόσεων κάθε λαού.• Συμβάλλει στην καλλιέργεια του γλωσσικού αισθητηρίου, γιατί διαφυλάσσει και μεταδίδει στις νεότερες γενιές το γλωσσικό πλούτο, στον οποίο απεικονίζεται η κουλτούρα ενός λαού.• Η εθνική παιδεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας, γεγονός που τονώνει το εθνικό φρόνημα.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

α. Τρόποι και μέσα υλοποίησής της:• Θεωρείται λειτουργικότερη και αποδοτικότερη αν διδαχθεί ως σύνθετη έννοια μέσω διαφόρων γνωστικών αντικειμένων.

• Πραγματοποιείται με την παροχή γνώσεων σχετικών με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη-μέλη της και τις κοινές καταβολές τους, μέσα από τη διδασκαλία μαθημάτων, όπως η Ιστορία, η Γεωγραφία, οι Γλώσσες, οι Κοινωνικές Επιστήμες, η Λογοτεχνία.• Ειδικότερα, η διδασκαλία της Ιστορίας επιβάλλεται να περιλαμβάνει πληροφορίες για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε στη διαδρομή των αιώνων από την ελληνική κλασική αρχαιότητα, τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό, την Αναγέννηση, το Διαφωτισμό μέχρι και τη σύγχρονη πολιτισμική πραγματικότητα.• Η αισθητική αγωγή είναι αναγκαίο να αποβλέπει στην επαφή και τη γνωριμία με το έργο, τα πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα- παλαιότερα και σύγχρονα- που σημάδεψαν την πορεία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.• Η προβολή της ευρωπαϊκής πολιτισμικής κληρονομιάς μπορεί να επεκτείνεται και να συμπληρώνεται με επισκέψεις σε μουσεία, μνημεία και χώρους τέχνης.• Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε ευρύτερες δραστηριότητες, σε συνεργασία με πολιτιστικά ιδρύματα, με ευρωπαϊκά σχολεία ή μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων.• Η εκπαίδευση οφείλει να εξοικειώνει τους μαθητές με τους θεσμούς, τα όργανα και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε οι αυριανοί ευρωπαίοι πολίτες να έχουν κοινό μέτρο επιλογών και δράσης.• H ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής διάστασης στη διδακτική πράξη δεν πρέπει να γίνεται σε βάρος των αρχικών σκοπών που θέτει το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα, ούτε να βρίσκεται σε αντίθεση με τις πολιτιστικές, ηθικές, θρησκευτικές και κοινωνικές αξίες κάθε λαού.

β. Οφέλη που προκύπτουν από την ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση:

• Οι μαθητές διευρύνουν τους ορίζοντές τους, καθώς ξεφεύγουν από το στενό πλαίσιο της κοινότητάς τους και ενημερώνονται για τις διεθνείς εξελίξεις της σύγχρονης πραγματικότητας.• Αποκτούν έγκυρη πληροφόρηση για τις κοινωνικές, πολιτικές και διοικητικές δομές των ευρωπαϊκών χωρών και καθίστανται κοινωνοί των τρεχουσών εξελίξεων, η κατανόηση των οποίων τους βοηθά να ερμηνεύσουν και τις εξελίξεις στη χώρα τους, λόγω της αλληλεξάρτησης των λαών.• Η κατανόηση της σύγχρονης ευρωπαϊκής πραγματικότητας επιτρέπει την πολιτιστική σύμμειξη, την ανταλλαγή διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων.• Οι νέοι διαμορφώνουν δημοκρατική και ανθρωποκεντρική συνείδηση, απομακρύνονται από τον εθνικισμό, την εμμονή σε ιδέες περί ανωτερότητας των πολιτισμών και καλλιεργούν μέσα τους το σεβασμό, συμφιλιώνονται με το διαφορετικό, μαθαίνουν να γίνονται ανεκτικοί, δεκτικοί στο καινούργιο που ανακαλύπτουν λόγω της πολυπολιτισμικότητας.