ffi,,ffi,ffi

ΙΙρολοyικι6 oημεiαlμα

M6 την βoηθεια τoδ Θεoδ oi θκδ6oειq <'0ρΘ6δo_

ξοq Kυψ6λη> oυμπληρωσαν τ6 20a9 30 1ρ6νια θκδoτι_κfrq διακoνiαg, oυμβ6λλoντα9, τ6 κατd δι1ναμη, oτηνδιdδoo'η τ6ν εδαγγελικδν dληΘει6ν καi τ6ν &πooτo-λικ6ν καi πατερικδν dρ16ν καi παραδ6oεων. Απ6 δ-

φειλομdνη εδγνωμooιiνη πρ6q τ6ν Δωρεoδ6τη καi Συ-ντελεoτη τδν καλδν Θεdvθρωπoν 'Ιηooδ Xριoτ6, dλ-λd καi oτ6ν πιoτ6 λα6 τoδ Θεoδ, πoδ θoτt'1ριξε τig φι-λ6τιμεq πρooπ&θειεq τ6v θκδ6oεων <'0ρθ6δoξo9 Kυ-Ψ6λη>, θκδiδεται καi τo &φιερωματικ6 αδτ6 τεδ26o9 μdτi6 θε6ooφεq διδα169 τoδ αυγ1ρ6νoυ dακητικοδ καiγενναiου δμoλoγητoδ τfrg "oρθoδoξiαg Αρ1ιμανδρi-τoυ 'Ιουoτiνoυ Π6ποβιτ9, μ6 τt'1ν oυμπληρωoη &π6

τfν δoιακli κoiμηot'1 τoυ 30 1ρ6νων (|979'2009).

M6 την εδκαιρiα αδτη Θεωρoδμε 1ρηoιμo νd πλη-

ρoφoρηαoυμε το6q εδoεβεΤg dναγνιiroταq δτι oτηv 'Ιε-

ρd Moνη τδν Αγiων Tαξιαρ1δν To6λιε τfrg Σερβiαg,δπoυ doκt'1θηκε καi dναπα6εται δ μεγdλog δπdρμα26oq

τfrg '0ρθoδ6ξoυ πioτεωq καi Παραδ6oεωq Γ6ρoνταg'Ιoυ<rτiνoq, dνεγεtρεται iερ69 τριουπ6oτατog Nα6g.

Eδxηg iργo θ& εiναι, δoοι φυο'ικd πρoαιρoδνται,ν& καταθ6ooυν την δπoια oυνδρoμη τoυg oτ6ν εiδικ6Λoγαριαoμ6 τflq Moνfrq πρoκειμ6νoυ νd διευκoλυνθfr

η dπoπερ&τωo'η τoυ. 'o λoγαριαoμ66 εiναι:/RS352s0 1 0500393 s41 8 1 28ΖADτJZΒΙNA SVETΙ JovAN ZLATOUSTΙ AvMAΝASTΙR cELΙJEvALJEvo, SRBΙJΑ

2

'Eπiο'ηg καi μi τα1υδρoμικη θπιταγη oτην διε6-θυνoη: Στυλ. Κεμεντζετζ{δη

Σπαρτdκoυ 6 - Συκιιlq56626 Θεαoαλoνiκη

oημειι6νοντα9 oτ6 πtoω μ6ρoξ τηg θπιταγfrg' Γιd τηνMoνη To6λιε.

T6λoq θκφρdζoυμε θερμ69 εδ1αριoτiεg πρ6q την'Ιεριi Moνη Todλιε γιd την εδλoγiα ν& κυκλoφορησητ6 τεδ1oq αδτ6 πρ6q δ6ξα Θεoδ, τιμην Αββα 'Ιoυoτi-νoυ καi ψυ1ικη δφdλεια '0ρθoδ6ξων Xριoτιαν6ν.

Tι5 τεiγoE δfδεται δωρειfiv.ΙΙληρoφoρiε; oτ6 τη λiφωvo: 23 1 02 12659

'o Γ6ρoνταg 'ΙoυoτΓvoE oτ6 yραφεΓo τoυ.

Σιivτoμη βιoγραφiατoδ &ββfi 'Ιoυoτiνoυ

'o δoιoq καi θεoφ6ρog πατηρ 'Ιoυoτivog γεννηΘη-κε ατig 25 Mαρτioυ τoδ 1894, ξημερcδματα τoδ Εδαγ-γελιoμoδ oτην π6λη Bριiνιε τfrg νoτioυ Σερβiαq. 'oπατtραq τoυ δνoμαζ6ταν Σπυρiδων καi η μητdρα τoυΑναο'ταoiα. Kατιi την βιiπτιoη iλαβε τ6 δνoμα Eδιiγ-γελo6. "Η oiκoγ6νεια τoδ πατtρα τoυ frταν θκ παραδ6-oεωq iερατικη καi εΤ1ε δωoει oτην δρθ6δoξη 'Eκκλη-oiα τoυλd,χιστoν δπτιi iερωμ6νoυq. Αδτ6 θξιiλλoυ φα-νερcδνει καi τ6 θπιilνυμo Π6πoβιτ9 : Παπαδ6πoυλoq.Απ6 μικρ6 παιδιiκι dκ6μα, oυ1νd θπιoκεπτ6ταν μ6τoδg γoνεiζ τoυ τ6ν &γιo Πρ61ορo τ6v Θαυματoυργ6oτf1ν κoντινη Moνη Πτo'iνoκι δπoυ καt εiδε μd τα μα-τια τoυ την θεραπεiα τfrg μητdραg τoυ d,π6 βαριιi d-oθdνεια.

Mιιi δεδτερη πηγη εδλιiβειαq yια τ6ν μικρ6 Eδιiγ-γελo frταν τ] τακτικη &νιiγvωoη τoδ Eδαγγελioυ &π6τιi δεκατ6ooερti τoυ 1ρ6νια μιi καi τ] doκητικri βtωoητoυ μ61ρι τ6 τ6λoq τflg ζωfrq τoυ.

Tρiτη πηγη θεiαg iμπνευoηq θγινε γιιi τ6ν μικρ6Π6ποβιτ9 η dνιiγνωoη τ6ν Συναξαρiων καi dργ6τερατδν dργων τδν Αγiων Πατ6ρων τflq'Eκκληoiα6. "Eλε-

γε δ iδιoq χαρακτηριoτικιi: <τi oρθoδoξiα δ6v εivαιβιβλιoθηκη, τiv δπoiα μπoρε1E vti μελετηoειg, dλλιi

4

βiωμα τ6 δπoio καλε7ααι vιi ζrjoειg. 'ΙΙ oρθoδoξiα εΙ-vαι πρc6τιoτα βιoτη καi μιiλιoτα Ooiα Bιoτη καi ij-

στερα διδαyτj καi μιiλιoτα διδα7η ζωfrg, γtiριτoq, rj δ-πoiα δ6v 61ει τiπoτε ιiπ6 ττiv v6κρα τo6 oψoλαστιKι-oμoδ καi τ6v 6ρθoλoyιoμ6 τoσ lτρoτεσταvτιoμoδ' 'Hoρθoδoξiα Ξ7ει τηv δικτj τηE μεθoδoλoyiα καi παιδα-yωyικη, τo6E Bioυg τδv Aγiωv>'

Απ6 την φioη τoυ φιλ6ooφog καi διψαo"μ6νoq γιd,την θεiα μιi καi την &νθριi:πινη γνciloη, δ μικρ6qEδιiγγελog θγγρdφεται ατιi 1905 οτηv'EκκληoιαoτικηΣ1oλη τoδ Αγioυ Σιiββα ο'τ6 Bελιγρdδι δπoυ dξιιδθη-κε νti E1ει rδg δdoκαλ6 τoυ τ6ν φωτιoμ6νo &γιo Nικ6-λαο Bελιμiρoβιτq. Tελεiωoε την Σ1oλη oτα |9L4 μ6'τ6ν πρ6λαβε δ Α'Παγκ6oμιo9 Π6λεμοq καi oτρατει5-τηκε δq νoooκ6μoq. Ακoλoυθcδνταq την τf1η τoδoερβικοδ oτρατoδ, πfrρε τ6v δρ6μo τfrq θξορiαq μdoα&π6 τ6' βoυνd τηq Αλβανiαq πρ6q την Kdρκυρα. KαΘ'δδ6ν iνoιωοε πλ6oν Eτoιμoq νιi &φιερcbαει την ζωητoυ o'τ6 Xριoτ6 καi μd την εδλoγiα τoδ Mητρoπoλi-τoυ Bελιγραδtoυ Δημητρioυ δλαβε oτηv Σκ6δρα τ6μoνα1ικ6 σχfrμα την 1η 'Ιαvoυαρioυ τoδ 1916 καi πfr-pε τ6 δνoμα τoδ &γioυ μιiρτυρo6 καi φιλοo6φoυ 'Ιoυ-

oτivoυ.

Απ6 την K6ρκυρα, μετα dπ6 θν6ργειεq τoδ Mη-τρoπoλiτoυ Δημητρioυ, φε6γει μi μιd δμιiδα φωτιoμ6-νων θεoλ6γων γιιi θεoλογικ69 oπoυδ6q ατην Αγiα Πε-τρofπoλη. Σ6ντoμα δμωg, λ6γω τδν πολιτικiν θξελt-

ξεων oτην Ρωoiα, &ναγκdoτηκε νιi τt'1ν θγκαταλεiψεικαi νιi μεταβεT oτην '0ξφ6ρδη. 'Εκεi dμεινε δυ6 1ρ6_νια θτoιμd,ζoνταg την διδακτoρικf τoυ θργαoiα μ6 θ6-

μα ("Η θρηoκεiα καi f φιλoooφiα τoδ Nτooτoγι6β-σκι>. 'Η θμμoνt'1 του oτην κριτικf1 τoδ δυτικoδ Xρι-

5

στιανισμoδ καi oτην δπερdoπιo'η τoδ Nτooτoγιdβoκιτoδ κ6oτιoε την &π6ρριψη τfrq διατριβfrq. "Eτoι oτd1919, δταν, 1ιετα τ6 τ6λoq τoδ πoλdμoυ, γδριoε oτηνπατρiδα τoυ τoπoθετηθηκε δ5 καθηγητηq θεoλoγiαgciτ6 Σρ6μoκι Κtiρλoβτoι. Σ6ντoμα μεταβαiνει o'ττ]ν Α_θηνα γιιi vιi λιiβη τελικιi θκεT τ6 διδακτoρικ6 τoυ δi_πλωμα oτην Πατρολoγiα oτα 1926 μi θiμα <T6 πρ6-βλημα τoσ πρooc6που καi τfiE yvcboεωg ατ6v AyιoMακιiριo τ6v Aiyι5πτιo>>. Γνcbριζε πολ6 καλti την πα-λαιooλαβικη, την dρ1αιoελληνικη, την λατινικη, τηνρωoικη, την νεoελληνικ{, την dγγλικη, την γερμανι_κη καi την γαλλικη.

Στιi θπ6μενα iτη θργιiατηκε oτiq'EκκληoιαoτικdgΣ1oλ69 τoδ Kαρλoβικioυ, τfrq Πριζρ6νη9 καi τοδ Mo-ναo'τηρioυ (Biτoλα). Στd 1930-31 τ] Σερβικt'1 'Eκκλη-ofα τ6ν δατειλε μαζi μd τ6ν Mητρoπoλiτη 'Ιωoηφ ο'6iεραποoτoλικη dπooτoλη ατην Τoε1ooλoβακiα.'EκεTθργιioτηκαν θπi iνα 1ρ6νo oτην διαφωτιoη καi δργιi-νωση τδν θνoριδν καi τoδ μoνα1ικoδ βioυ τ6ν δρθo-δ6ξωv Σλoβιiκων ατιi Καρπιiθια oi δπoΤoι θπ6<rτρεφανκαi πιiλι oτην'oρθoδoξiα dπ6 την oδνiα."Eν6 dκ6μηβριoκ6ταν θκεi, θξελiγη τ6 1931 θπioκoπog τfr6 νεo-oυoταθεioη6'Eπι<rκοπfrq Kαρπαθiαq &λλιi dπ6 ταπεΙ-νωση δ6v δθ1τηκε την θdoη θκεiνη.

Στην διdρκεια τfrg γερμανικflq κατo1frq βρ6Θηκεo6 διιiφoρε6 μoν69 καi ciταδιακιi oτ6 Bελιγριiδι, μoι-ραζ6μενo9 την τ61η τoδ λαoδ τoυ. Md την θγκαθiδρυ_ση τfrg νdαg κoμμoυνιστικfrq θξoυoiαg oτην Γιoυ-γκoολαβiα τ6 1945, δ πατηρ 'ΙoυoτTνoq θξεδιω1θη &-π6 τ6 Πανεπιoτημιo τoδ Bελιγραδioυ μαζi μd iλλoυg200 καθηγητdq. Σ6ντoμα oυνεληφθη oτην μoνη Σo6-κoβo τoδ Πiρoτ oττ] ν6τια Σερβiα (|946) καi φυλακi-

6

στηκε. Λiγo θλειψε νιi θκτελεο'τεΤ dπ6 τ6 καθεoτωg δq<θ1θρ69 τoδ λαoδ>, &λλd oωθηκε την τελευταiα oτιγ-μrj δταν δ Πατριιiρ1ηg Γαβριηλ κατιi την θπιoτρoφητoυ dπ6 τ6'Αoυoβιτq dπfτηoε την dπoφυλιiκιoη του.

Διωγμ6νoq &π6 τ6 Πανεπιo'τημιo καi δi1ωg κιi-πoια o6νταξη, oτερημ6νo9 &π6 τα dνθρcδπινα, θρη_ακευτικd καi πoλιτικιi τoυ δικαιωματα, δ πατηρ 'Ιoυ-

oτTνoq Eζηoε oδoιαoτικd 6γκλειoτoq o'την μικρη γυ-ναικεiα μoνη τ6ν Αρ1αγγ6λων ατ6 To6λιε τoδ Bιiλιε-βo. Ακ6μη καi θκεi δμωg oi πoλιτικ6q dρx6e δ6ν τ6νd,φηναν τioυ1o. Πdρα dπ6 την oυνε1fr καi &οφυκτικt'1

παρακoλo6θηoη, ο'υ1ν69 frταν καi oi dνακρioειg oτηvπoλιτικη διotκηoη τoδ Bdλιεβo. Σd περι6δoυ9 δ6 κρι-oiμων oυνεδριιioεων τfrg 'Ιερiq Συν6δoυ oτ6 Bελιγρti-δι, τoδ dπαγορευ6ταν δπoιαδηπoτε iξoδoq dπ6 τηv

μoνη θπi μiνεζ &π6 τ6ν φ6βo τυ16ν θπιρρofrq τoυατo6q θπιακ6πoυq. Παριi τig δ6oκoλεq αδτig καi δδυ_

νηρ6ζ oυνθfrκεq δ πατηρ 'ΙoυoτΤνog πρooευ16ταν d,-

διιiλειπτα, θπικoινωvoδoε μ6 δooυq εi1αν τ6 θιiρρoqνιi τ6ν θπιoκ6πτoνται, oυν6γιζε τ6 iεραπooτoλικ6 τoυθργo καi iγραφε oυνε1δq δi1ωq νd oταματηoει τt'1ν

παριiλληλη μελ6τη τδν πρoαφιλδν τoυ Αγtων Πατ6-

ρων καi τ6ν Συναξαρiων.

Λειτoυργoδoε καθημερινd,, νηoτευε πλτjρωq δλεqτig Παραoκευdg τoδ dτoυg καθcδg καi την A"Eβδoμιi-δα τδν Nηoτειδν καi την θβδoμιiδα τ6ν Παθ6ν θνδ θ-

κανε καi iλλεq νηoτεiεq θκτ69 dπo τiq διατεταγμ6νε9τfrq'Eκκληoiαg. Ακoλoυθωνταq πιoτd τ6 μακραiωνoμoναoτικ6 τυπικ6, τελoδoε δλεg τiq dκoλoυθiεq τoδνυ1θημ6ρoυ. 'Eκατoντdδεq fiταν τd δν6ματα πo6 μνη_

μ6νευε oτην Θεiα Λειτoυργiα, δν6ματα πo6 τoδ 6δι-ναν εiτε πρoφoρικιi εiτε μdo'ω θπιoτoλ6ν.

7

Παριi τ6ν αδoτηρ6 περιoριoμ6 τoυ &π6 τtq πoλιτι-κ69 &ρ1dq, i φημη τoυ θξαπλcδθηκε γρηγoρα καi πd-

ραo'ε τιi o6νoρα τfrq Σερβiαg. "Eτoι, τ6ν θπιoκξ'πτo-νταν δ1ι μoνιi1α Σ6ρβoι &π6 διιiφo ρεζ ττ'ερτoχ6g τigxcbραq dλλιi καi πoλλoi "Eλληνεg. 'Eκoιμηθη θν Kυ-ρiφ oτig 25 Μαρτioυ 1979, dνημερα τoδ Eδαγγελι-oμoδ μιi καi f μiρα τfrq γεννηoεωg τoυ.

'o πατηρ 'ΙoυoτTνog, dφoδ θντρ6φηoε θμπειρικιioτ6''d,ργα τδν Πατ6ρων τfrq 'Eκκληoiαq, καρπoφ6ρηoεαδτη τoυ την μελdτη καi oτd, δικιi τoυ oυγγριiμματα δ-πoυ εδκoλα διαφαiνεται τ6 θεoλoγικd βιiθoq μ,α καi τ6συγγραφικ6 του τdλαντo. Δυ6 εiναι τιi κεντρικα γαρα-κτηριστικιi τoδ δλoυ oυγγραφικoδ τoυ μ61Θoυ, τιi δ_πoΤα oυναντδνται o6 δλα τoυ τd '6pγα, &π6 τ6 πι6 o'6-ντoμo μtxpι καi τ6 πι6 θκτεν69, καi dπ6 τ6 πι6 βαΘ6μεχpι καt τ6 πι6 θκλαtκευμdνo. T6 πρδτο εiναι η dγιi_πη τoυ γτ6" τ6 πρ6αωπo τoδ <<Θεανθρcbπoυ Xριoτoδ>."Ιo'ωq αδτη νιi εTναι f πι6 oυ1νη iκφραoη μ6oα oτ6iργo τoυ. Γ6ρω dπ6 τ6ν Θειiνθρωπo oτρdφoνται ταπ&ντα, &π6 Αδτ6ν πηγιiζoυν δλα καi od αδτ6ν &πoλη-γoυν, θνδo1ρovικα 1ια καi θo1ατoλoγικιi. T6 δε6τερoθξiooυ oπoυδαTo εiναι η μ6ριμνιi τoυ oτ6 νιi μηv dπo-κλiνει dπ6 την dλιiνθαoτη γραμμη τδv θεoφ6ρων Πα-τ6ρων τfrq "0ρθoδ6ξoυ Ανατoλflq. 'o δπερπληρηq d-γαπηq πατfip'Ιoυoτiνog εiναι oυνιiμα καi δια1ρoνικιiδ dνυπo1cδρητoζ εiq τα τfrq πioτεωq καi ζηλωτljq τfrqθκκληoιαoτικfr q τιiξεωg θεoλ6γo6.

"Ηδη την περioδo 1932-35 oυνdγραψε τ6 δiτoμoΕργo < oρθ6δoξoE φιλoooφiα τηζ AληθεiαE>, ττivγνωoτη Δoγματικη τoυ, τ6 δπoio τoδ 1ιiριoε την 6δρατfrq Δoγματικfrg oτην Θεoλoγικη Σ1oλη τoδ Πανεπι-oτημioυ τoδ Bελιγραδioυ. T6ν τρiτo τ6μo θξdδωαε λi-

8

γo πρiν dπ6 την κoiμηoη τoυ, τ6 1978. Απ6 πoλλο69ο'υγ1ρ6νoυq θρευνητdg θεωρεTται δq τ] πληρ6oτερηδρθ6δoξη Δoγματικr] καi δ1ει τiδη μεταφραoτεi ciτην

γαλλικη θν6 μεταφριiζεται oτην dγγλικη καi ατην δλ-ληνικη.

'Αλλo μνημειiδεζ Eργo τoυ εiναι oi Bioι τ6ν Α-γiων o'f 12 τ6μoυ9 καi f 'Eρμηνεiα τfrq Kαινfrq Διαθη-κηq o6 7 τ6μoυq. 'Η μoνη τoδ To6λιε'dγει fiδη ξεκινη-oει τηv iκδooη τ6ν &πdντων τoυ τιi δπoΤα δπoλoγiζo-νται o6 oαριiντα τ6μoυ9 dπ6 τo69 δπoioυg i1oυν κυ-κλoφoρηoει πεpi τo69 τριιiντα. Mi dφoρμη την oυμ-πληρωoη τριακoνταετiαq &π6 τt'1ν εiq Κ6ριoν θκδημiατoυ, μεταφ6ρoυμε oτ6 παρ6ν π6νημα μiα oυνοπτικ6_τατη θκλoγη dπ6 τ6 τερdoτιo συγγραφικ6 τoυ πλoδτoril6 εδκαιρiα γνωριμiαg τδν φιλαγtων &ναγvωoτδν μ6

μιιi μεγιiλη μoρφη θν69 oυγ1ρ6νoυ δμoλoγητoδ καiδιδαoκιiλου τηq μα1oμdνηg'oρθοδoξiαg.

'ΙΙ 'Ιεριf; Mοvη τoδ Tα6λιε

'Η 'Ιεριi Moνη τoδ To6λιε βρioκεται o6 dπ6o'ταoη6 1ιλιoμiτρων νoτιoδυτικιi τfrg π6λη9 τoδ Bιiλιεβo,oτiq δ1Θεg τoδ πoταμoδ Γριiδατζ. T6 μoναoτηρι εiναι1τιoμdνo μ6oα o6 θνα 6ρειν6, γραφικ6 καi καταπριioι_νo τoπio, μ6oα o6 μtα μικρτ] κoιλιiδα oτιi δρια τoδ

1ωριoδ Λ6λιτ9 τ6 δπoTo εiναι καi f1 γενdτειρα τoδ με-γιiλoυ oυγ1ρ6νoυ iγioυ τfrg Σερβικηg '0ρθoδ6ξoυ'Eκ-κληοiα6 Nικoλιioυ Bελιμiρoβιτ6. 'Η γδρω περιo1η μ6τα πo}"χα βoυνd καi τig μικριlq κoιλιiδεg κdνoυν τ6

μoναoτt'1ρι dθdατo καi δ θπιoκ6πτηg πρtπει νιi μπεToτη μικρη κoιλιiδα γτανα τ6 dντικρioει.

'Η dκριβηq 1ρoνoλoγiα κτioεωq τηg μoνηξ δdν εi-

9

ναι γνωστη' Σ6μφωνα μt, τα δπιiρ1οντα iο'τoρικd, στoι-1εTα { iδρυoη τfrq μoνfrq &νιiγεται oτo6q μεσαιωνι-κo6q 1ρ6νoυq, θνδ iδιαiτερη παριiδooη τ6 θdλει δqκτioμα τoδ βαoιλdωq Δραγo6τιν (1282-Ι316). Kατιiτην μακρd καi oκoτεινη τoυρκικη oκλαβιιi κdηκε,γκρεμtoτηκε καi dνακαινioτηκε dρκετ6q φoρ6q. oiπρoεoτoi τ{q μoνfrq πρoo6φεραν πoλλιi ατoι5g dγ6νεgτoδ oερβικoδ iθνoυg κατιi τδν κατακτητδν καi dλλo-θρηoκων. Κατιi τ6ν 19o αi. iδρδεται oτη μoνη Δημo-τικ6 Σ1oλεio, dπ6 τα πpCοτα πo6 λειτoιiργηoαν oτηνθλε6θερη Σερβiα' Στ6 o1oλεio αδτ6 δμαθε τ6" πρeoτατoυ γριiμματα καi δ ff,γιog Nικ6λαog Bελιμiρoβιτq.Στιi 1837 η μoν( μετατρd,πηκε o6 θνoριακ6 να6 καi 6-

τoι παρiμεινε rbq τ6 |928 δταν μi &π6φαoη τfrg Σερβι-κfrq 'Ιερiq Συν6δoυ μετατριiπηκε od γυναικεiα μoνη.

Τ6 καθoλικ6 τfrg μoνηζ τιμi ττ\ Σδναξη τδν Αρ-1αγγdλων Mι1αηλ καi Γαβριηλ. Πρ6κειται γιd βα<iι-λικη μετιi τρoδλου. 'o τρoδλoq εiναι θννειiπλευρogπρ69 τιμην τδν θννdα dγγελικδν ταγμd,των. 'H μoνηβρioκεται oτη διοικητικη δικαιoδooiα τfrg μητρoπ6-λεωg Σιiμπατ6 καi Bιiλιεβo. 'o μεγαλ6τερoq θηoαυρ6qπoδ η μoνη φυλdooει καi πρooφiρει πp69 πpoaκ6νη-oη, εδλoγiα καi παρηγoρiα τ6ν δεκdδωv πρoσκυνη-τδν εiναι δ dπ6ριττog τdφog τoδ δαioυ dββα 'Ιoυoτt-νoυ Π6πoβιτq δ δπoiog θγκαταβiωoε oτη μoνη θπi 28

ο'υνε16μενα θτη ιιtxρι τflg κoιμηoεcirq τoυ τ6 |979.

{<**

ΚEΦAΛAΙA AΣKΗTΙKAKAΙ ΘEoΛoΓΙKA

* Ποδ εΤναι δ Xριoτ6g τfrq Εδρcδπηg; Πoδ θιi γεν-νηθfr δ Xριoτ6g; Mηπωg o'την &τoαλdνια κoνioτραπo6 γεννηθηκε τ6 γερμαvικ6 βρdφoζ, δ εδρωπαtκ6gπ6λεμoq; Xριoτιανιoμoi θδ6, 1ριoτιανιoμoi θκεT,

ο'την iρημo καi oτig π6λειg, aτα καν6νια καi oτo6q

φ6νoυ9, μιi δ Xριoτ6q πoυθενα: <"oτι iραv τ6v Κδ-ριov μoυ καi oδκ o7δα πoσ {θηκαv αδτ6v> ('Ιω. 20,13). "Ηρθαν πoλλoi ψt, τ6 Eνδυμα τoδ Xριoτoδ θπιiνωτoυg καi τ6v λ6κo μ6oα τoυq. "ΗρΘαν πoλλoi μ6 τ6 δ-νoμα τoδ Xριoτoδ λdγoνταq: <'Eγcδ εiμi δ Xριoτ6g>,μα διdκρινα πcilζ dγ6πη Xριoτoδ δdν εi1αν μ6oατoυg....

* Tρoφη μoυ εiναι τιi βιβλiα, ypαμμ,ατα τρcδω - μι1τα γραμματα τρι1φoμαι. Bιβλιoφιiγoq καi γραμματoφιi-γoq,για αδτ6 εiμαι μoνiμωq πειναoμ6νoq καi διψαoμ6-vog. Σιiν νιi μoδ θ1oυν π6oει τιi αδτιιi καi δ6ν dκo6ωτoδq λ6γoυq 'Eκεiνoν'' <'Eμ6v βρiμιi ioτιv, ivα πoι6τ6 θ6λημα τoi π6μψαvτ6g με> ('Ιω. 4, 34). T6 yραψψα&πoκτεiνει, τ6 πνεδμα ζωoπoιεΤ. "oλη η ooφiα τoδ dν-θρrilπoυ καi δλη η θπιoτημη δ6ν εΤναι τιi1α iνα κo-μπoοκoiνι &π6 yρα1ιματα; 'o &νΘρωπog 6γινε γραμμα-

t2

τισμdνoζ, iγινε δλoq θvα dλφιiβητo καi νoμiζει πιilg δ-

γινε τ6 dλφιiβητo δλoυ τoδ κ6oμoυ καi τoδ Θεοδ. 'oπoλιτιαμ6ζ μαζ γεννηθηκε μdαα oτd τυπoγραφεTα, καiκd,θε τΙ τ6 πoλιτιαμ6νo δπoκλiνεται μπρocrτιi ο'τd

γραμματα, oθ αδτιi τα χετττεπiχεπτα εiδωλα. ''Βτcι, ταγρdμματα θγιναν δ θηo'αυρ6q καi oi θκτιμητdq κιiθε d,-

ξiαg. Ακ6μα καt δ Θε6q dρ1ιoε νιt θκτυπιbνεται &φoδθπαψε νιi βιωνεται καi νd θπιβιιbνει. Τd τυπoγραφεTα

μεταμoρφιilθηκαν od ναoιiq, o6 βαoiλεια τ6ν γραμμd-των' αδτ69 εiναι δ πoλιτιoμ6q μαq. Bαoiλευoε τ6

γραμιια καt oημερα oκoτι6νει την Eδρωπη, 6'φoδ <τ6

yρdμμα dπoκτ6vvει, τ6 δ6 πvεσμα ζωoπoιεΓ> (B' Koρ.3, 6).

* 'Η δμαρτiα εiναι τ6 μ6νo παριi φδoιν μdoα o'την

φ6oη καi μαζi τηζ δ θιiνατo6 καi δ διdβoλoq. 'Η τριιi-δα αδτη εiναι τ6 μoναδικ6 &φ6oικo πρiγμα μ6oαoτην φ6oη τoδ Θεoδ, τ6 μ6νo θνdντιo ατην φδoη. 'E-δ6 τ6 dφ6oικo αδτoανακηρ61θηκε o6 φυoικ6. 'Eπiπλ6ον, δ θιiνατοg dνακηρ61τηκε ο'i ζωη καi δ διιiβo-λog dνακηρ61τηκε o6 Θε6.

* "Oταν μπαiνω o6 αiΘoυoα δi1ωq εiκ6vα, μoδμoιιiζει τυφλη, dπρ6oωπη, δi1ωg παρdθυρo ατ6ν oδ-

ραν6.* 'H πρooευ1η εivαι πρ6oφoρo ζυμωμ6νo dπ6 διi-

κρυα καi καρδιιi.* Γιd πoι6 λ6γo δπdρ1ει δ 1ρ6νo9; Πoι6 τ6 ν6ημα

τoδ 1ρ6νoυ; Mιi yι6 ν6' ααρκrδoει τf ν αiωνι6τητα, διιiτfrq oαρκιboεωg τoδ Θεοδ ο'6 &νθρωπo. Γιιi νιi θπιτελ6-oει την θdωαη τoδ dνθρcilπoυ, διιi τοδ Θεανθριirπoυ,καi διd μ6ο'oυ τoδ &νΘρcδπoυ τ{ν θdωoη τoδ 1ρ6νoυκαi τoδ 1cδρoυ, δηλ. τoδ κ6αμoυ (Ρμ. 8, 'Eφ. 1 καi 4,

Kολ. 2). 'Η oιiρκωoη τoδ Θεoδ Λ6γoυ, f θνανθρωπη-

13

oη Toυ dποτελεT τ6 κ6ντρo τoδ 1ρ6νoυ καi τfrg δληg,τoδ dνθρri:πoυ δq Ψυχoφυσικfrq δπιiρξεω6.

* Απ6 τ6τε πo6 θμφανioτηκαv o6 μiq oi θφημερi-δεζ, η dνιiγνωoη δηλαδη τ6ν θφημερtδων, θγιvαν η<πρωtνη πρooευ1η τoδ μoντ6ρνoυ dνθριi:πoυ>>. Αδτ6qδ <μoντdρνoq> &νθρωπoq μεταλλdooεται γoργα oιiαδπdνθρωπo>> τoδ δπoioυ δ πρ6γoνo9 μd καi δ 6o1α_τoq &π6γoνoq εiναι δ <dπdνθρωπoζ)).

* Στ6ν oiκoυμενιoμ6, δλεq oi dδυναμiεq, oi dπο-κλioειq, τd λιiθη, πρo6ρ1oνται &π6 την κατιi1ρησητoδ Αγioυ Πνε6ματo9. Στην περiπτωoη αδτη &παιτoδ_νται oi αδoτηρ6τατoι περιoριoμoi καi η διoρατικ6τη-τα τδν Πατdρων: τ6 'Αγιo Πνεδμα δiδεται μονιi1αoτην 'Eκκληoiα τoδ Θεανθρcδπoυ, rδq dνταμoιβη τfrqπtoτεωq oτ6ν Θεdνθρωπo. Απ6δειξη αδτoδ εiναι f1

Πεντηκooτη. Δ6ν δiδεται θκτ6q'Eκκληο'iαg, θκτ69 Θε-ανθρcδπου. "oλεq oi dπoκλioειq δdν εiναι παρd dνθρω-πι<rτικ€g πλdνεq. Aδτη εiναι f dπooτoλικη παριiδooηκαi κληρoνoμιd.

* 'Eξιiλλoυ, dτoι δικαιoλoγoδνται δλεg oi δυτικdq<δκκληoiεg> καi αiρ6oειg, τιi φoρτιilνoυν δλα oτ6Πνεδμα τ6 'Αγιo. Πορε6oνται <<κατ' iνθρωπoν> μ6τ6ν &κ6λoυθo τρ6πo: &ντi τfrg μεθ6δoυ τoδ Σωτfrρog_τfrq dναγεννηoεωg τoδ ioω &νθριilπoυ- δδεδουν τηνδδ6 τoδ εδρωπαiκoδ oδμανιoμoδ παo1iζoνταq νd με_ταμoρφcilooυν τ6 πρ6oωπo, διιi τfrq κoινωνiαq καt δ1ιδιιi τfrq δδoδ τoδ Σωτfrρog f δπoiα oυνioταται oτηoωτηρiα τoδ dνθρι6πoυ, διιi τoδ Θεoδ καΙ 6γι' διιi τfrqκoινωνiαq.

* Mην πoρε6εoαι μoνιi1οg κανι1να δρ6μo τoδ κ6-oμoυ αδτoδ παρd μoνd,1α δ1oνταq μπρooτti ooυ τ6νKδριo 'Ιηooδ ii μ6 την εδ1η τoδ 'Ιηoοδ θμπρ6q ooυ,

14

μi τt'1ν πioτη o6 'EκεTνoν θμπρ69 ο'oυ, μd την dγ&πηπρ6q 'EκεTνov θμπρ69 ooυ, μ6 την d,νdoα, τ6 δtiκρυκαi την κραυγη πρ6q 'EκεTνoν θμπρ69 ooυ. Τ6τε Θιi

φε6γει dπ6 μπρooτιi αoυ κdθε θιiνατoq καi κdθε πει_

ραoμ69, ψα 6γτ θξαιτiαq ooυ dλλιi θξαιτiαq 'Eκεiνoυπo6 oτι1κει μπρooτιi ο'oυ.

* 'o K6ριoq 1ιiριν τfrq νηoτεiαg δiδει την προoευ-

xη ct αδτ6ν πoδ νηο'τε6ει. Γιιi γαρη πα}"ι" τfrg προοευ-

1frq, δiδει την νηoτεiα.* <ιOδ yιiρ Εατιv τj βαoιλεiα τoσ Θεoi βρioιg καi

π6oιg, dλλ(' δικαιooδvη καi εΙρηvη καi xαρci iv AγiωΙTvε6ματι> (Pμ. 14, 17). 'o χριστιανoαooιαλιαμ6q τi δκoμμoυνισμ69 δπερτoviζει τ6 dvτioτρoφo ρητ6: i βα-oιλεiα τoδ Θεoδ εiναι βρδoιq καi π6αιq!

* Δiα τoδ Bαπτio'ματoζ, δ καθdναg μαg καθioταταιθναg πιΘαν69 &γιoq. oi 'Αγιoι θφdρμoααν oτην ζωητoυq δλo τ6 πρ6yραμμα τηζ ζωfrg, πρoδιαγεγραμμdνoδιd τoδ &γioυ Bαπτioματoζ, σπερματικ6q δooμ6νo.

* 'Eκεiνo πo6 δdν μπoρεT νιi oυνθλiΨει i μυλ6πε-τρα τfrq λoγικfrq θιi τ6 oυνθλiψει τ] μυλ6πετρα τηζXιiριτog... 'H πρooευ1η λεπτ6νει oταδιακιi την Ψυχη,θξαλεiφει dκιiθαρτoυ6 λoγιoμo6g καi αioθηματα, με-ταπλdθει dτ6λειεq. T6 o'δμα oτ6 τdλoq καθiαταται να-6q τoδ Αγioυ Πvε6ματoq. Αδτ6q εiναι δ δρ6μo9 τoδXριο'τιανoδ: &π6 τ6ν 6αυτ6 τoυ πρ69 τ6ν Θε6, πoδ oη-μαiνει dπ6 τ6ν διιiβoλo πρ6q τ6ν Θε6. Kαi i,ν dκ6μηδ Θε6q dπdoυρε 6χα τα Θαυμdoιιi Toυ dπ6 αδτ6 τ6νoκoτιoμ6νo πλανητη, δ6ν θ1ει dπooδρει δμωg τ6 πι6dγαπητ6 Toυ θαδμα: τo6q oiκτιρμo6q καi τ6 δλεog.Αδτιi Θιi τιi dπoo6ρει τελευταiα, κατιi την τ]μdρα τfrqΦoβερδg Kρiαεωg.

* Ti εiναι oi Bioι τδν Αγtων; Eiναι τιi δ6γματα

15

μεταφρασμdνα ο'd ζωη. Καi τi εivαι τιi δ6γματα; Eiναιoi βioι τ6ν Αγiων oτην πριiξη.

* M6 την πρooευ1η νd ξηραiνειq τd πdθη τfrg δια_

νoiαq ooυ, μι1 την νηoτεiα τ6 πdΘη τoδ oιbματog. Για-τi μ6oα dπ6 αδτdq τiq δδo &"pετ{,g θνεργoδν δλεg oi δ-

π6λoιπεq.* Tην &μαρτiα καi τ6 κακ6 θιi πρ6πει νd τd θκλd-

βoυμε δg doθ6νεια τfrq dνθρcbπινηζ φ6σηζ καi δ1ι oιiνφυoικη dναγκαι6τητα, odν iνα dτιi1ημα, dρριiloτια,od,ν τ6ν δρμαθ6 δλων τ6ν doθενειδν: τ6ν θdνατo, τ6νδπoΤo καλo6μαoτε νιi Θεραπε6ooυμε.

* oδτε δ θdνατoq εiναι dναγκαι6τητα, oδτε η δου-λεtα oτην &μαρτiα καi τ6 κακ6, oi1τε καi f1 δπηρεotαoτ6 διιiβoλo. 'oπoιοq μd αδτ6 τ6ν τρ6πo oκdφτεται fiiτoι διδαoκει τi τ6 io1υρiζεται, δdν εiναι Xριoτιαν6q.Αντiθετα, εiναι 1ριοτιανoμd,1οq dφoδ dπoρρiπτει τηνoδoiα τoδ Xριoτιανιoμoδ καt δλo τ6ν dγδνα τoδ Xρι-oτoδ, την oωτηρiα. 'Eπειδη 'EκεTνog ηρθε γιιi νιi μδgocδoει: dπ6 τ6ν θιiνατο, τηv &μαρτiα, τ6ν διιiβoλo. "E-

τ<lι γιιi πoλλo69 δ Xριoτιανιoμ6g iπαψε νd εiναι i-σκηση καi &ναγκαι6τητα καi κατηντησε: κ6oμημα τi

θθνικ6 δΘιμo, λαΤκη παρdδoo'η, μνημεTo, ηθικιoμ6g,φιλoo6φημα, δλα θκτ69 dπ6 ριζooπαoτικη μεταμ6ρ_φωση τoδ dνθρωπoυ, dπ6 θνητ6 o6 dθιiνατo, &π6 d-

μαρτωλ6 oι1 dναμιiρτητo, dπ6 διαβoλεμ6νo o6 iνθρω_πo τoδ Θεoδ. 'o Xριoτιανιo'μ6q δγινε ρη16q, τ6oο ρη-169 πo6 καταατρdφηκε πληρωg. "Eτoι, δ δλικ66 πoλι-τιoμ69 Eγινε τ6 πδν. Xdθηκε τ] αioθηση τηζ &θανα-oiαg καt κατd, oυν6πεια τfrg εδλαβεiαg, τoδ oδρανoδ,τfrg oδρανioυ καταγωγfrg τoδ dνΘριbπoυ, τfrq θεoει-δεiαq τoυ.

+ 'H διιiνoια τoδ d,νΘρωπoυ &πooυντiθεται iπειδη

1,6

δ6ν θ1ει μ1oα τoυ Θε6, δ6ν i1ει θvτ6q τoυ τtπoτε τ6θεικ6, εiναι o'dν τ6 κρdαg δi1ωq τ6 &λdτι. 'Η διdνoιαcαπiζετ, φθεiρεται, θξαιτiα6 τfrg dΘεtαq καi τfrq &πι-oτiαg καi δια16εται, <καi 6 μη oυνιiyωv μετ' Ξμoioκoρπiζει> (Mτ. 12, 30).

* Mετd,νoια! M6λιq δ Πανoικτiρμων K6ριog dφυ-πνioει μdoα oτ6ν dνθρωπο την oυναioθηoη τfrg &μαρ-τωλ6τητo9, τ6ν εiodγει fiδη oτ6ν dγδνα κατιi τfrg δ-μαρτiαq'

* 'Η &ληθεια τfrq 'Eκκληoiαq δdν εiναι iνα &ξiω-μα, δ6ν εiναι μiα διδαoκαλiα, δι1ν εiναι ijνα oυλλoγι_oτικ6 oυμπdραo'μα, δdν εiναι μiα λoγικη δννoια, &λλdΠρ6oωπo Zωνταν6, δ Θειiνθρωπog Xριoτ6q, παντoτεπαρων, cilg o'δμα καi Κεφαλη τηq'Eκκληoiαq.

* 'Η 'oρθοδoξiα δdν dπoδεικν6εται dλλιi θπιδει-κνδεται: <iρ1oυ καi Τδε>, πρωτιατα τ6ν ΘεdνθρωπoXριoτ6, τoδq Αγiουq, τo69 Mdρτυρεg....

* 'Eκκληαιoλoγiα, εiναι f καθoλικη, γενικευμdνηΧριoτoλoγiα, η Xριoτoπoiηαη. Eiναι η θφαρμooμdνηXριο'τoλoγiα η δπoiα περικλεiει δλ6κληρη την ο'ωτη-

ριoλoγiα. Mιιi θμπειρικη Χριoτoλoγiα, αδτ6 εiναι f'Eκκληoιoλoγiα.

* Nιi μελετδg την Αγiα Γραφη, διιi μ6ooυ τ6ν Α_γiων Πατ6ρων καi ταυτ61ρoνα νd μιμεT<rαι την βιoτητoυq.

* 'o να6q εiναι δνα κoμμιiτι τoδ oδρανoδ θπi τfrg

γiζ, μιti θξoυρdνωoη τηζ γiζ, μιιi δαoη dθαναο'iα6....

μιιi δαoη παραδεiooυ μ6oα oτ6 πt}uαγoζ τiζ δπιγεioυκoλιioεωq.

* E1θε η ζωη μαg dξω &π6 τ6ν να6 νιi γiνει πρoιi-κταση τflq &κoλoυθiαg τoδ ναοδ: πρo6κταoη τfrg πρo_oευ1frg μαζ, τfrq κατιiνυξηg καt τfrq ταπεiνωο'ηq μαq.

17

* 'Η γνωoη δ6v εiναι dπαραiτητη γιd την αicδνια

ζωη. Γιιi την αicilνια μακαρι6τητα δdν εiναι dπαραiτη-τη τj θμπειρικη γνωoη τoδ κακoδ.

* Κδριε, τ6 oδμα μoυ δdν εiναι δικ6 μoυ θφ6oovδιιi τfrq νηoτεiαq καi τfr6 πρooευ1frg δdν τ6 καταoτη-oω, δικ6 Σoυ. 'Η Ψυχη μoυ, η ο'υνεiδηoη μου, δ6ν εi-ναι δικιi μoυ θφ6ooν διιi τfrg εδαγγελικfrq &oκηoεωqδ6ν τιi καταoτηoω δικd Σου. Tι1 μ6τια μoυ δ6ν εiναιδικd, μoυ καi τα αδτιd μoυ τ6 1διo, iφ6ooν διιi τηζ χα-ριτωμdνηg βιoτfrq δ6ν τιi καταoτηo'ω δικιi Σoυ.

* 'Η crκ6ψη εiναι πdντοτε μιιi καρφiτο'α: πιiνω τηgδ6ν μπoρεΤc,πoτt οoυ νd, oταθfrg' Moνιi1α η πρooευ1t'1εΤναι βρd1oq &κλ6νητo6 θπdνω oτ6ν δπoTo μπoρδ δ-λ6κληρog νιi oτdκoμαι καi νd θπιβιrbνω.

* 'Η &θεtα δγινε oυoτατικ6 μ6ρoζ τfrq κρατικ{g i-δεoλoγiαq, τfrg πoλιτικfrq iδεoλoγiαg καi κατd oυν6-πειαν iνα καθfrκoν τoδ πoλiτη, τoδ δπηκ6oυ. "o,τι δ6νεiναι oτην 1δια γραμμη, εiναι dντιεξoυο'ιαoτικ6, θνd,-

ντιo οτoδq δπηκ6oυ9. Aδτη εiναι f1 πoλιτικη νoμιμo-φρoo6νη: δποιo6 dντιτiθεται ο'την dθεtα εiναι πρoδ6-τηq τoδ κριiτoυg. 'o dντiθεοg εiναι τ6 θεμ6λιo τ6ν d-θεTo'τικδν καi δλoκληρωτικiν κυβερvηoεων. Απoτε-λεT δμωg τ6 Θρηoκευτικ6, θεoκρατικ6 καi dντιθεoκρα-τικ6 θεμ6λιo τoδ κρdτoυg, τ6ν τ6πo τoυ. 'Η &θεtα iγι-νε r] πiατη τoδ oδτoπικoδ ooclιαλιoμoδ.

* Αγιδνα6 ψ6' τα πιiθη. "Η γνciloη εiναι οdν 6να μι-κρ6 νηodκι ατ6ν cλκεαν6 τfr6 &vθρωπiνη6 δπιiρξεωg.Γιd μιιi oτιγμη τ6 πλημμυρtζει κdπoιo πιiθoq μt' ταδργιoμdνα τoυ κδματα. T6τε εiναι πo6 δ ftνθρωπog κα-τανoεT π6oo )"iyo '{'γει 6μπεδcboει , Εγεl' θμβαθ6νει, δ1ει

ριζriloει την γν16oη τoυ oτ6ν K6ριo καi Xριoτ6. Γιιi

18

παρdδειγμα τ6 πιiθoq τoδ θυμoδ, πρ69 oτtyμην θολcδ_νει αδτη την θλd26ιoτη γνcboη μioα oτ6ν &νθρωπo, τ6iδιo καi τ6 πιiθog τfrg φιλαργυρtαg, τfrq φιληδoviαq,τoδ φθ6νoυ, τfrg γαστριμαργiαg" Πoι6 εiναι τ6 καιν6oτoδq Αγioυg; T6 δτι διε6ρυναν αδτη τoυg τ{ν γνcδ-oη, την θμβιiθυναv καi τt'1ν ρiζωoαν oτ6ν Xριο'τ6. "Ε-τoι, διiν μπoρεT νιi τo69 καταπιεT τ6 παΘog, μπoρεΤ μo-ν6.γανα τoδq πειριiξει. Bρtoκoνται od μιd oυνε1{ νη-ψη Ψυχηg καi καρδiαq καi γι'αδτ6 πoτi δ6v ixoυν d-νιiπαυoη oτ6ν dγ6να τoυζ.

* Στ6ν cl6γ1ρoνo oiκoυμενιoμ6, δλα βαoiζονταιoτην dκ6λoυθη θdoη, oτ6 oδμανιoτικ6 dξiωμα: t 'Eκ-κληoiα δ6v εiναι μiα dλλιi πoλλdq. Eivαι ο'ιiν η "Eκ-κληoiα νιi κoμματιιiατηκε. 'H 'Eκκληο'iα δμωq δdν

μπoρεΤ νιi διαιρεθεi. Απ6 αδτην μπoρεi κανεiq μoνd-γα ν6' θκπdoει καi 6γι' νd d,πoκoπεi. Στην oδο'iα τηg η'Eκκληoiα εiναι Θεανθρωπινoq δργανιoμ69, Θεαν_θραiπινo α6μα, τ6 Πρ6oωπo τoδ Θεανθρcδπoυ καi γιdαδτ6 εiναι πιiντoτε μiα, o6 δλoυg τoδq κ6oμoυ9 μtα.Σd αδτ6 iγκειται η oiκoυμενικ6τητιi τηζ, η καθoλικ6-τητα. "o o6γ1ρoνoq oiκoυμενιoμ6g δ6ν εiναι τiπoτεπεριoo6τερo dπ6 ψεδτικoυg 1ριατo6q, ψε6τικoυq μεo'-oiεg, ψε6τικoυg πρoφflτεg, γεμιiτoq dπ6 πoικιλ6τηταπioτεων, δλιγoπιoτiαg καi τ6λoq παντελοδg d,πoυoiαg.'H πρoβληματικτ] τoδ o'υγ26ρ6νoυ oiκoυμενιoμoδ εi-ναι καΘαρd κooμικη, πoλιτικιiντικη καi oτην oδoiατηζ κoμμoυνιoτικη _ παπιστικη. Td παντα dνιiγoνταιαd <<κoινωνικ6q> dξiεq καi μιiλιoτα γηινεg καi παρoδι-κ69. Δdν bπαpγει" τ6 Θεανθρωπινo θπiκεντρo, η ,rρo_

βληματικt'1 τoδ Eδαγγελioυ: δ6ν θπιζητεiται <πρ6τoνlj Bαoιλεiα τoδ Θεoδ> καi η δικαιoo6νη Toυ dλλd τ6βαoiλειo τoδ κ6oμoυ αδτoδ καi δλα δoα εiναι θξ αδ-τoδ.

19

* T6 ζητημα τfrq θν6τητo9 δiν μπoρεT νιi θπιλυθεT

μ6 κανdναν <διιiλoγo> παρd μονd1α διd τfrg μετανoiαgθνcδπιoν τoδ Θεανθρcilπoυ, δ δπoiog εiναι τ] 'Eκκλη-oiα: κμvημ6νευε olν π6θεv π6πτωκα6 καi μεταv6η-oov> ('Aτroκ. 2, 5). Δi1ωq τ6ν Θειiνθρωπo, oi δfrΘενθκκληoiεq δdν εiναι τiπoτε περιoo6τερo dπ6 Κσυvα-yωγ6ζ τoσ Σαταvd> (Απoκ. 2, 9)''H δξoδoq dπ6 τηναiρεο'η εiναι: <μεταv6ηoov'''> ('λπoκ. 2, 16)' Αδτ6 i-o1δει γιιi κdθε α1ρεoη, γιd δλεg τig <<232>> αiρiο"ειq -

θκκληoiεg ' <Mνημovευε oδv π6q εiληφαE καi it'κoυ-oαg (τ^fiν "Ιεριi Παριiδoclη τηg Αληθεiαq) καi τηρεικαi μεταv6ησoν...Σ (Απoκ. 3, 3). Διd τoδ oiκoυμενι-oμοδ εio6βαλε oτην'Eκκληotα καi θπεβλt'1Θη τ] καθα-ρδg κoαμικη καi διεθνηq dθεΤoτικη, κoμμoυνιoτικηπρoβληματικη' Σημερα εiναι &δ6νατoν γιιi την γνη-oια 'Eκκληoiα νιi θκφραoτεT γιατi, πoδ εiναι oi γνη-oιoι μdρτυρ6q τηq - oi Mdρτυρεq, μιi καi oi πρ6τoιτηg θεoλ6γoι; "Eτoι θπληθυναν oi ρη1oi, oδμανiζo-ντεq, παπiζoντεg, αiρετiζoντεg καi πρoτεσταντiζoντεgθεολ6γoι'...

* Kιiθε oτιγμη τfrq ζωηq μoυ εiναι τoδ Θεoδ. T6τεyια naτ6 λ6γo νιi φoβoδμαι δ,τιδηπoτε fi δπoιoνδηπo-τε πλην τoδ Θεoδ;

* 'o K6ριoζ κυριαρ1εT, δ διιiβoλog διαβιiλλει καiδ Θε69 θεcδνει. Eivαι δμωq τ6 1διo φoβερ6, δταν δ &ν-θρωπoq θειbνει fi διαβιiλλει, παντoτε γiνεται θκτ66 θ-

αυτoδ. Bιiραθρo, δταν δ &νθρωπo6 Θεωνει. BιiραΘρo,δταν δ &νθρωπog διαβιiλλει. Στη δε6τερη περiπτωoη,θρiαμβoq τoδ o'ατανιoμoδ, oτη πριbτη φαριoαToμ69:<{xovτεE μ6ρφωaιv εδoεβεiαE, τηv δi δδvαμιv α6τfiq

ηρvημ6voι> (B'Tιμ. 3, 5).* Διιi τfrg θκβιoμη1ιiνιoηq &νατ6λλει τ] θπo1η τoδ

λtθoυ. Λιθoλατρεiα, αδτη εiναι η ει3ρωπαΤκη κoυλτo6-

20

ρα μαζi μ6 τιi δπoκατd,oτατιi τηq. Καταoκευαoτdg εi-δωλων' oi πετρωμ6νε9 ψυ1ι1g φτιιi1νoυν π6τρινα εiδω-λα καi iδανικd. Tιi πιiντα ξηραiνoνται, μαραiνoνταικαi πετρωνoυν o6 αδτ6 τ6 πoλιτιoτικ6 μiγμα τfrg λα-τρεiα6 τδν κτιoμdτων oτην Eδρωπη. oi dρ1ιτ6κτoνεζτfrg δπo1frq τoδ λiθoυ: δλεg oi οδμανιo'τικ69 δυνdμειgτfr6 Eδρci:πηq.

* Kαν6ναq: νd πρooεδ1εoαι oτ6ν Θε6 γιιi κιiθε&νΘρωπo πoδ iπιoκ6φτηκεg, oυνd,ντηoεq τi &πo1αιρd-τησεζ' 'Αq o6 dπo1αιρετi μ6 την εδ1η ooυ, εiναι δ κα-λιiτερog oυνoδoιπ6ρo6.

* Αλiμoνo oτην κιiθε oκdψη πo6 δdν θξελi<roεται,δdν μεταμoρφωνεται o6 πρooευ1η.

* Αδτ6 εiναι πο6 θπιζητεΤ oυνε16q δ διιiβoλoq: νιiθμφανioει την &μαρτiα δg dναπ6φευκτη, vd δεiξει πcδq

f1 δ,μαρτiα εiναι κdτι τ6 φυoικ6 γτα να δικαιολoγηoει6τoι τ6ν θαυτ6 τoυ. 'Η &μαρτiα εiναι κατιi τ6ν 'ΑγιoMακdριo τfrq Aiγ6πτoυ, η λoγικη τoδ Σατανσ'. "Ε'γετ f1

&μαρτiα την δικη τηq λoγικη, την δικη τηq dπoλoγη-τικη γιιi νιi μπoρεi νd, δικαιoλoγηθεi η iδια, γτα ναμπoρεi νd &ναδει1θεi δq d,ναγκαiα, δq κdτι τ6 φυoικ6.Αδτ6 κdνει o'υνε169 δ διιiβoλog. 'o Xριoτ6g δμωg εi-ναι δ μ6νoq"&ληθιν69 Λ6γo9 τoδ κ6oμoυ, η Θεiα Λo_γικη τoδ κ6oμoυ, εiναι η λoγικη τoδ &γαθoδ, η Θεiαλoγικη τoδ dγαθoδ. 'Η Λoγoπoiηoη εiναι η oδαiα τoδκ6oμoυ.

* Aδτ6q πo6 θιi oυναντηΘεT εiλικρινδg μ6 τ6ν K6-ριo καi Xριoτ6, βιc6νει νιi dλλιiζoυν δλα μdoα τoυ.ΘυμηΘεiτε δτι oυναντηθηκε μαζi Toυ iναg 1ωρικ69ψαρdζ καi &π6 θκεivη την oυνdντηoη πρodκυψε 6να9Απ6oτoλog Π6τρo9. Συναντηθηκε μαζi Toυ δ Σαδλoq,δ πι6 μoρφωμdνοg &νθρωπoζ τiζ θπo1frg τoυ, oυνιi_

21

ντησε τ6ν Θε6 oτ6 πρ6o'ωπo τoδ Xριoτoδ καi iγινε δπτo φημιoμ6νo9 dνdμεoα ατo69 dνΘριilπoυq. Γιατi,πoι69 τoδ δδωoε δλη θκεiνη την δ6vαμη πo6 εi1ε &νδ1ι δ iδιoq δ Xριoτ6g; Συναντηθηκε μ6 τ6ν Kι5ριo καi6 Ζακμαioq, δ τυφλ69 καi &μαρτωλ6q τελcilνηq καi δ-λη τoυ li ψυxη μεταμoρφcδθηκε. T6 iδιo καi τ] δαιμo-νιoμ6νη Mαγδαληνi1 ψt τα 6πτιi τηg δαιμ6νια, συνα-ντωνταg τ6ν Κ6ριo μεταβdλλεται oιξ Mυρoφ6ρα. Mdκαi δ κακoδργoq θπιiνω o-τ6 oταυρ6, oυναντηΘηκε μ6τ6ν Θε6 καi dμ6oωq εiofrλθε oτ6ν Παριiδειoo. M6 τ6νKδριo oυναντηθηκε καi δ 'ΙoυoτTνoq δ Φιλ6σoφoζκαi κατι1oτη Mdρτυραq τoδ Xριoτoδ. T6 iδιo καi δMdγαg Bαο'iλειog καi δ 'Eπioκoπog Nικ6λαοg Αxρi-δoq καi δ Ρι1oτκo - 'Αγιog Σιiββαq δ Σdρβoq. "Eτoι, f1

oυνιiντηαη μd τ6ν Κ6ριo dπoτελoδο'ε παντα τ6 oημα-ντικ6τερo γεγoν6q γιιi τ6ν κιiΘε &νθρωπo, εiτε αδτ6qκινεΤται πρ69 τ6ν Kδριο 'Ιηooδ εiτε θναντiον 'Eκεi-νoυ.

* "oταv δ &νθρωπoq ζεT μoνιiγα για τ6ν θαυτ6 τoυκαi διιi τoδ θαυτoδ τoυ, δταν δηλαδη δ6ν γpεταζεταιτiπoτε dπ6 τ6ν Θε6, τ6τε δdν εiναι &νΘρωπog. 'o γνη-oιo6 oδμανιoμ6q τi dνθρωπισμ6ζ, εiναι τ6 μεγαλιiτερoiμιiρτημα γτατi iιπoτελεi την πληρη dπ6ρριψη τoδΘεoδ καi δλων δoων πρo6ρ1oντατ &π6 Θεoδ. T6 &-

μιiρτημα τoδ Αδιiμ δ6ν ο'υνioταται oτην διdπραξη κιi-πoιoυ θγκληματog dλλιi oτην θπιΘυμiα καi κiνηoηπρ6q την δπoδ6oμευαη τoδ dνθρcbπoυ dπ6 τ6ν Θε6,δηλαδη oτ6ν oδμανιoμ6. Διiν μπoρεi τ6 πνεδμα τoδdνθρcδπoυ νιi δπdρ1ει καi νιi θνεργεT dφ' δαυτoδ. Toδεiναι dπαραiτητη η o'υνε1ηq iρδευoη Bξ oδρανoδ, θκτoδ Πνε6ματo9 τoδ Θεoδ. 'o Αδιiμ, μ6 την παρακoητoυ, iiπαψε νιi δi1εται αδτη την πληρ6τητα dπ6 τ6Πνεδμα τoδ Θεoδ, γι' αδτ6 καi dνιωoε την γδμνια τoυ.

22

M6 την κιiθoδo τoδ Αγioυ Πνε0ματoq 6πdνω oτo6q Α-πooτ6λoυq, dνανεcbθηκε αδτη { πληρωoη καi θπεκτεi_νεται διαρκ69 μdoα oτην 'Eκκληoiα. T6 πνεδμα τoδdνθρcδπoυ εiναι &φ' 6αυτoδ oιiν 6ναq κεν6q δoκιμαoτι-κ69 ο'ωληναq δ δπoToq πp{πει νιi πληρωθεi, μd τ6Πνεδμα τoδ Θεoδ γι6 να εiναι &κdραιoq καi πληρηq.Δ6ν δπιiρ1ει πληρη6 dνθρrbπινη oκiψη. 'o &νθρωπoqoκ6φτεται εiτε θν ΘεQ εiτε, θν διαβ6λφ. Aδτ6 φανερω-νει καi δ Nτooτoγιdβoκι oτ6ν 'Ιβ&ν Kαραμαζωφ δ δ_

πoioq γτυπσ" τ6ν διdβoλo μd τ6 μελανoδo1εio θπειδηθκεΤνoq τ6ν βεβαιωνει πωq τoδ i1ει ψιθυρioει κd,πoιανiδ6α.

* oi'Αγιoι Πατ6ρεg εiναι oi iερoi καi dθιiνατoι δ_

δηγoi καi διδdo'καλoι τfrg αiωνtoυ ζωηq. oi &θdvατoιoτρατηγoi o'την dΘdνατη στρατιιi τoδ Kυρioυ. M6νooιiν τo6q &κoλoυθoδμε καi oυμπoρευ6μαστε μ6 τoδgΑγioυq καi oiκoυμενικofg Πατdρεg, μπoρoδμε θμεiqoi oημερινoi Xριoτιανoi νιi εiμαoτε γνηαιoι Xριo'τια-νoi, νd νικηooυμε καi νd διαφυλdξoυμε την πioτημαg. E1μαoτε Xριoτιανoi καi μι1λιoτα γνηoιoι θφ6o'oν

φυλιiττoυμε την πioτη τδν Αγiων Πατiρων. Δi1ωg θ-

τo6τη την πio'τη oωτηρtα δ6ν θ1oυμε, μ6" μητε καiαicδνια ζωη. M6νoν θτoι μπoρoδμε νιi i1oυμε τ'i1ν γα-ριτωμdνη ουναioθηo'η τoδ δρΘoδoξεTν η δπoiα δiδεταιμ6oω τfrg πρooευ1ητικfrg κoινωνiαq μετd τ6ν Αγiων'

EKΛOΓAΙ AΠo EΠΙΣTOΛEΣ

'ΙΙ yριατοειδηE καρδfα τoi κ6αμoυ

Kαi δ6 o6 μig δoυλε6oυν oκληρd μd δoυλε6oυνδi1ωg πρooευ1η. Καi od μig δπιiρ1ει oκ6ψη μιi oκ6-

ψη δi1ωq πρooευ1η. Φαiνεται πcilg δλoι, oυνειδητdκαi doυνεiδητα, παo1iζoυν νιi &λλdξoυν την dπ6 Xρι-ατoδ δooμdνη oiκoνομiα τ{g θκκληoιαoτικfrq ζωfrg,vιi την φτιιiξoυν κατ' εiκ6να καi δμοiωoη δικη τoυg.Στην θ6oη τfrg εiκ6νoq τoδ Xριoτoδ ν' dπoτυπιilooυντην δικη τoυq εiκ6να, νιi καταλιiβoυν τ6 μdρog τfrq εi-κ6νo9. "oλα αδτιi δμωζ, λiγo τi πoλδ, dγγiζoυν τd δριατfrg dνταρo'iαq: &π6ρριΨαν τ6ν iιπ6 Xριoτoδ δριoμ6νooiκoν6μo, την πρooευ1η, dπ6 τ6ν oiκo τfrq πρooευ-1frg καi νευρικιi εioηγαγαν τo69 νoμικoιig καi συνταγ-

ματικo69 καi τo6q θπιoτημο-φιλoooφικo6q oiκoν6-βoυζ, αδτo6q τo69 oτερημ6νoυ9 iιπ6 16ρη καt πρooευ-xη.

Eiναι φoβεριi καi &πελπιoτικιi πoλλoi, πιiμπoλλoιθκεTνoι πo6 θξυμνoδν (θεoπoιoδν) τ6 <πνεδμα τδν και-ρ6ν>>, τ6 θνθρoνiζoυν oτ{ν καθ6δρα τiq διανoiαqτoυq, τ6 πρooκυνoδν δg βαoιλiα καi θε6 τoυg, τoδπρooφdρoυν θυoiεg νoμiζoνταg δτι πρooφ6ρoυν δπη-

ρεoiα oτ6ν Xριoτ6. Γι' αδτo69 δdν εiναι τ6 Aicδνιoκριτηριo γιd τ6ν 1ρ6vo, dλλd δ 1ρ6νoq γιd την αiω-

24

νι6τητα. Δ6ν νιrilθουν πιilg δ 1ρ6νog δi1ωq την Aiω-νι6τητα εiναι τ6 πι6 φρικιαoτικ6 μεταφυσικ6 τdραqτ6 δπoΤo o1εδιd,ζει κακoπoιημdνεg φιγoιiρεq τfrq ζωfrqπαρμ6νε9 dπ6 τ6 φυoικ6 χ6ρo, πλdθει την δλη odν&λλo ζυμιiρι καi την καταβρo1θiζει μ6 λαιμαργiα. Kαiδ Xριo'τ6q; Αδτ69 δ περiεργog Xριο'τ6q; _ Γιιi την 1ρι-oτoμιi1o δψηλoφρoo6νη δ6ν εiναι παριi μiα τελειωμd-νη io'τoρiα oτιi μεθυoμiνα oτ6ματα τfrq τραγωδiαgπoι5 i1ει μεθιioει τ6ν πλανητη.

* 'O Χριoτ6ζ, fι &πτη Toυ παρoυoiα, τ6 θελκτικ6Toυ πρ6ο'ωπo, εiναι γιιi μdνα η dναγκαι6τερη τδν d-ναγκαιoτητων. Πoθωνταζ συνε166 'EκεTνoν, π6q νd,

μην dπoκιiμει η ψυ1η μoυ oτην πρooευ1η; Mιi μrjπωqμπoρδ νιi T6ν προoεγγioω καi dλλι6g παρd μονιi1αμd την πρooευ1η; Πoι69 εiμαι 6γrb γιd νιi φιλοoοφη-oω, γιιi νd φιλoο'oφδ περi'Eκεiνoυ δi1ωq πρoo"ευ1η;

Avθραlποφιiyοι fi η dyιf;πη τηE αιiτοθυoiα6

* Σημερα, λiγoι εiναι oi &νθρωποι πo6 θ1oυν δγιfr

φιλoo'oφικη αioθηοη. Συνηθωg, τα γεγoν6τα θκτιμ6-νται dπooπααματικιi καt πoλ6 oπιiνια, μ6oα oτην δρ-γανικη τoυg πληρ6τητα. 'Η θγωioτικη αδτoτιiφλωoη,d,τoμικoδ, θθνικoδ fi καi ταξικoδ 1αρακτt'1ρα, φριiζειτ6ν νoδ τoδ dνθρωπoυ πρ6q κιiθε κριτικη πρooπτικτiκαi iτoι αδτ69 βαoανiζεται μ6oα oτην πρooωπικη τoυκ6λαoη. Δdν δπιiρ1ει διdξoδoq dφoδ δ6ν δπιiρ1ει φι-λανθρωπiα. oi EδρωπαToι μεταλλιio'ooνται ραγδαtαod &νθρωπoφιiγoυq θπειδη μ6 τt'1ν αδτιiρκειd τoυq oτd-

ρησαν dπ6 τ6ν θαυτ6 τoυg την iκαν6τητα γιιi μιιi ζδ-αα αioθηαη τηζ εδαγγελικfrg dγιiπηq. Γιατt μoνιi1α ηεδαγγελικη καi Xριoτoειδηg dγιiπη δπoτιiooει κιiθεμoρφη dνθρωπiνoυ θγωΤoμoδ καi αδτdρκειαg. Mιιi τ6-

25

τoια &γdπη σημαiνει πdντoτε την αδτoθυοiα. Δ6ν μπo-ρεT δ &νθρωπoq νd θξdλθει dπ6 αδτην την δαιμoνικητdoη πρ69 dμαρτiα &ν δdν μεταδrboει την ψυ1η τoυoτoιig &λλoυg μ6oα dπ6 την &ο'κηoη τηg αδτoΘυo'ιαζo-

μdνηt &γιiπηg, δπηρετcδνταζ τoυζ μ6 εδαγγελικη dφo-oiωo'η καi εiλικρiνεια.

Mεγdλη 1αριi μoδ πρoξενεT παντoτε, δταν &νιiμε_oα oτoιiq διανoo6μενoυζ συναντηoω κιiπoιαν dνΘρω-

πινη δπαρξη fr δπoiα κατd την ioτoριoooφiα τηg δdν

t'μπiπτει oτ6 16ρo τfrg ζωoλoγiαq. Συγ1ωρfroτε μoυτ6 παρdδoξo τηq διαπioτωαηζ μd μoδ τ6 θπιβιiλλει ηθμπειρiα μoυ.

T6 πι6 θμφαν6q oημεTo τfiq γριcτιανικfrq φιλiαgεiναι τ6 dκ6λoυθo: νιi θυμio'αι τ6ν φiλo ooυ oτiq κα-θημεριν69 ooυ πρooευ16q.

'0ρθ6δoξη π{oτη - δ μ6γιατo5 πλοiτοE

Αγαπητη dδελφη,

'o μ6γιατo9 τδν πλoυoiων γρdφει πρ6q την μεγt-ατη τδν πλoυoiων, θγω πρ69 'Eo&q. Αδτ6q δ &μ6τρη-τog καi d,τελεtωτoq πλoδτog μαg εiναι η δρθ6δοξη πt_

στη μαζ. Mdoω αδτfrq, δλoι oi oδρανoi εiναι δικoiμαq, δλoι oi κ6oμoι τoδ Θεoδ δικoi μαq' Kαi αδτ6 πor1

εiναι τ6 πoλυτιμ6τερo δλων: δ iδιog δ Πανηδ6τατoqK6ριoq καi Χριoτ6q εiναι δικ6q μαq καi μαζi Toυ δι-κ& μαq, η κdθε αicbνια μακαρι6τητα καi η κdθε αiriνιαxαρα'..-

Απ6 τ6τε πo6 δ K6ριog καi Xριoτ6q φιiνηκε oτηνγfr, δι1ν δπdρ1ει γαoμα dνιiμεoα oτη γi καt τ6ν oδρα-v6, &νd,μεoα oτ6ν Θε6 καt τ6ν &νΘρωπo. 'EνrΙrθηκε τ6

26

ΘεΤo μd τ6 &vθρcδπινo, τ6 oδριiνιo μt τ6 γηινo, τ6αiιbνιo pt, τ6 πρ6oκαιρo.

'Η 'Eκκληoiα ιδq τ6 Θεανθρcbπινo Σδμα τoδ Xρι-oτοδ, εiναι τ6 οδρανoγηινο παλιiτι δπoυ βιωνεται ηαiιbνιoq ζωη μdoω τfrg δρΘηq, &ληθoδg, dπoο'τoλικfrg,θεανθρcδπινηg καi &γιoπατερικfrq 6ρθoδ6ξoυ πioτεωgoτ6ν Kδριo 'Ιηo'oδ Xριoτ6. Δ6ν δπdρ1oυν νεκρoio'την 'Eκκληαiα τoδ Xριατoδ: δλoι εiναι ζ6ντε9 καiμιiλιoτα ζδντεg dΘανιiτωq, fiδη dπ6 την γfr ζ6ντε9 τηνdθαναoiα. Καi δoτερα &π6 την μετιiβαoη oτ6ν iλλoκ6oμo, εiμαoτε &κ6μα πληρ6oτερα, dκ6μα πι6 iντoνα,dκ6μα πτ61ει'ρoτcιαoτιi, dκ6μα πι6 &θιiνατα &θιiνατoι.

x 'Eδ6 (oτfν'Eκκληoiα), oμiγoυν oi 'Αγγελoι μ6τοδq dνθρcirπoυg, θδδ η Xαριi &γκαλιιiζει την Αλη-θεια, θδδ δ 1ρ6νo9 περιβιiλλει την Αiωνι6τητα, θδ6 ηπioτη dγκαλιιiζει την Αθαναοiα καi δ dνθρωπoq βρi-σκεται dνιiμεoα o6 δλo αδτ6 τ6 dγαλλiαμα, dθανατt-

ζων καi αiωνiζων, ζcilνταq διιi τ6ν iερ6ν μυoτηρiωντoδ Χριoτoδ καt τδν dρετδν Toυ. 'Eπιoτ6γααμα δλωνκαi πι6 dθιiνατη καi dπ6 την iδια την dΘαναoiα εiναιf &γiα δρθ6δoξη, d,πooτoλικη καt &γιoπατερικη πi-oτη. T6 νιi πλoυτioει dπ6 την πioτη αδτη, εiναι γιιiτην &νθρωπινη δπαρξη δ μεγαλδτερoq καi &διιiφθoρoqπλoδτog δλων τδν κ6oμων.

'o τ{ιπoq τοσ yvηaιoυ iερ6α

* ...τ6ν γνηo'ιo iερ6α δ6ν θιi πρ6πετ νιi oκανδαλi-ζoυν μητε oi κακoi iερεTq μιi μt'1τε καi oi κακoi &ρ1ιε-

ρεTg. Αδτ69 πιiντoτε &τενiζει πιiνω &π6 αδτo69, πdντo-τε πρooβλtπει' πp6c, τo69 dγioυq iερεig καi d,ρ1ιερεΤg.Bλ6πει τ6ν iερ6 Xρυα6o'τoμo, τ6ν &γιo Σιiββα, τ6ν iε-

27

ρoμdρτυρα διιiκoνo Αββακoιiμ καi πλfrθoq &λλων &-

γiων. Πρ6q αδτoιiq &ναφdρεται δλ6ψυ1α, αδτo69 θαυ-

ψαζετ καi dπ6 αδτoδq χειραγωγεTται. Καi θκεiνoι; 'E-κεiνoι δλoι τoυ6 εiναι δλoζιδντανoι καi oημερα μdoαoτην 'Eκκληoiα, δπωg frταv γΘtq ψα καi πρiν dτc6 γi-λια 1ρ6νια.

ΖCιlντεq δλoι oi &γιοι Απ6oτoλoι, ζδντεg δλoι oi&γιoι Mιiρτυρεq, ζδντεg δλoι oi &γιoι Πατdρεq, oi &-

γιoι 'Oμoλoγητdq καi καθημερινd oυλλειτoυργoδν μα-ζi μ6 μ&g τo6q dναξioυq λειτoυργo69 τoδ Θεoδ oτηΘεiα Λειτoυργiα. Δ6ν εiμαoτε λoιπ6ν io1υρ6τερoι καiπι6 δυνατoi dπ6 κιiθε θd,νατo, dπ6 κιiθε κακ6 καi dπ6κιiθε &μαρτiα; Mπoρoδμε τιi1α νιi βρoδμε &φoρμη γιιi&πoγoητευoη μ6oα oτην iερατικτ] μαg κληoη; Ακ6μακαi θκεiνη η διακoνiα τδν Αγγdλων, δdν εiναι dνrbτε-

ρη dπ6 την διακoνiα τδν iερdων! 'o iερdαg i1ει θεTκηθξoυoiα θπi παραδεiooυ καi κoλιioεωg, θπi ζωfrg καiθανdτoυ, θπi d,θαναο'iαg καi αiωνι6τητoq.

'Eoιl, dγαπητd μου, odν νιi &μφdβαλεq πρ69 oτιγ-μην γιιi δλα αδτιi καi τ6 πνεδμα ooυ κλoνioτηκε. Ψη-χα τ6 κεφdλι! Γιατi καv6ναq μ6oα ατ6 dνθριilπινo γd-νoq δ6ν i1ει αδτ6 πoδ δ iερ6αq τoδ Xριoτoδ κατ61ει.T6 oημαντικ6 εiναι: oτερεrbooυ μ6 πioτη, πρooευ1ηκαi dγdπη oτ6ν θαυμαoτ6 K6ριo, oτ6ν Γλυκ6τατoΚ6ριo καi κιiθε θιiνατoq θιi φ6γει μακριιi oου, πoλ6 δd

περιο'o6τερo, τ] dπ6γνωση καi τιi τdκνα θκεiνηq.* 'Η αiωνι6τητα εiναι φρικιαoτικη δi1ωq Θεdν-

θρωπo, γιατi καi δ &νθρωπog εiναι φoβερ69 δi1ωq τ6νΘειiνθρωπo. Καθετi τ6 &νθριilπινo, μoνιi1α oτ6ν Θειiν-θρωπo δ1ει την τελικη καi λoγικη τoυ θρμηνεiα. Δi-1ωq τ6ν θαυμαcrτ6 K6ριo 'Ιηooδ Xριoτ6, δλα τιi dν_θρcδπινα μεταβιiλλoνται &ναπ6φευκτα a6 γαoq, o6 φρi-

28

κη, σd θιiνατo, o'f κ6λαoη: f φρ6νηo'η o'd dφρooιiνη,f αToθηoη o6 &π6γνωση, fι θπιθυμiα o'6 αδτoδιdσπασημdο'α &π6 την αδτoθdωση Ti την αδτoεξoυθdνωoη.

t 'Η oτdoη μαq θναντι τiν μη δρθοδ6ξων χρ1στια-νδν: πρ6τov, νιi μεiνoυμε dκλ6νητoι, μd την καρδιιi,μ6 την διιiνoια καi μd την ζωη μαg, oτην 'oρθoδoξiα,oτιi iεριi τηg Mυoτηρια καt τiq iερ6q τηg dρετ6q. M6τ6ν τρ6πo αδτ6 θιi καταoτηooυμε τ6ν €αυτ6 μαq καθo-λικ6' τ6ν νoδ, την καρδιd, καi την ζωη μαq. Nd ζoδμεoυνε1δq <αδν πdαι τo7g dγioιg> ('Eφ. 3, 18), θπειδημoνd1α 6τoι μπoρoδμε νιi γνωρiooυμε τιi θεανθρcδπινα

βιiθη, δψη καi πλιiτη τoδ Xριoτoδ. Nιi ζoδμε <o6ν πi-oι τoTg &γioιq> θιi πεT νιi oκεφτ6μαστε <oι5ν πdoι τoig&γtoιq>, πo0 θιi πεi νιi αioθαν6μαο'τε <o6ν πσ,oι τoΤq

&γioιg>, δηλαδη νd πρooευy6ψαaτε αo6ν πioι τoig &-

γtoιq> καi τι1λog, νd dγαπδμε <oδν π&oι τoΤq &γtoιg>.

Moνd1α μd αδτ6 τ6ν τρ6πo θξαoφαλiζεται τ6 iερ6καt &λdνθαοτo μ6τρo τfrg ΑληΘεiαg, δηλ. τfrq'Eκκλη-oiαq τoδ Xριo'τoδ η δπoiα παντoτε dπoτελεΤ την 'Yπo-oτατικη Αληθεια τoi Θεανθρcbπoυ Xριoτoδ καi δ1ικdπoιoυ δ,λλoυ πρooιbπoυ τi πριiγματoq.

'ΙΙ Θεαvθρcδπιvη iξiλιξη* Ζητσ"g νd o'oδ &παντηoω oτ6 θρωτημα, dν μπo-

ρεT { θπιoτημoνικη dντiληψη περΙ τ\q θξελiξεω6 τoδκ6oμoυ καi τoδ d,νθρrδπoυ νd oυνυπd,ρξει μ6 την πα-

ραδooιακη δρθ6δoξη αioθηoη καi γνriloη. Ακ6μη,ρωτδg πoι"6, τ6 πoια εiναι oττiv περiπτωo'η αδτf f1

oτtioη τδν Πατdρων καi yια τ6 iν δπιiρ1ει γενικ69 η&νdγκη για μια τ6τoια oυνιiπαρξη. M6 πoλλη oυντo-μiα λoιπdν γρdφω τd δξηg:

29

'H dνθρωπoλoγiα τfrq Καινfrq Διαθηκηq ατηκεικαi πiπτει θπιiνω oτην dνθρωπoλoγiα τfrq Παλαιdq. "o-λo τ6 Eδαγγdλιo τfrq Παλαι&q Διαθηκηζ: δ &νθρωποg- εiκ6να τoδ Θεoδ! "oλo τ6 Eδαγγdλιo τfrq KαινfrqΔιαθηκηq: δ Θεdνθρωπoq - εiκ6να τoδ dνθρcilπoυ'"o,τι oδριiνιo, θεTο, αiιirvιo, &θιivατo καi &μετtiβλητooτ6ν &νθρωπo dπoτελεi μθoα τoυ την εiκ6να τoδ Θε_oδ, τ6 Θεoειδ69 τοδ dνθρrbπoυ.

Αδτ6 τ6 Θεoειδd6 oτ6ν &νθρωπo κακoπoιηθηκε μ6την θθελo6oια δ.μαρτiα θκεtνoυ, μ6 την o6μπραξη μ6τ6ν διdβoλo, μ6oω τfrq δμαρτiαg καi τoδ θανd,τoυ δqdπ6ρρoιαq τfrg παραβdαεωq. Γι' αδτ6 καi δ Θε6q δγινεiνθρωπoq, γιιi νιi dνακαινioει τt'1ν θφθαρμ6νη dπ6 την&μαρτiα εiκ6να Toυ. Γι'αδτ6 θνηνθρωπηoε καi iμεινεoτ6ν κ6oμo τδν &νΘρωπωv δg Θεdνθρωπog, rδq 'Eκ_κληoiα, yιανα πρooφ6ρει oτην εiκ6να τoδ Θεoδ _τ6ν&νθρωπο- δλα τιi dπαραiτητα μdoα δoτε αδτ69 δ πα-

ραμορφωμdνog θε6μoρφoζ ιiνθρωπoq νιi μπoρ6oει μ6-oα oτ6 Θεανθριδπινo oδμα τfrg 'EκκληoiαE, μd τηνβoηΘεια τδν iερ6ν μυoτηρiων καi τ6ν &ρετ6ν, νι1 δ-ριμιioει: <εΙq dvδρα τEλειov, εΙg μ6τρov ηλικiαE τoδπληρc6ματog τoi Xριoτoσ> ('Eφ. 4, 13). Αδτη εiναι ηΘεανθρωπινη θξiλιξη τoδ dνθρωπoυ, αδτη καi η θεαν-θριδπινη dνθρωπoλoγiα. 'o oκoπ6q τoδ θεoειδoδg 6_

ντoq πo6 λdγεται dνθρωπog εiναι θναq: νιi γiνει oτα-διακd τiλειoq δπωg δ Θε6q Πατηρ, νιi γiνει θε69 κατιiγαριν, να Lπττb1ει την θι1ωoη, την θεoπoiηoη, τηνΧριoτoπoiηoη, την Tριαδoπoiηoη. Κατιi τoδq ΑγioυqΠατ6ρεg, <Θε6E Εvηvθρc6πηoε, ivα δ dvθρωπoE Θε6gy6vη ται> (M6γαq Αθανιioιog).

"oμωζ, oi &πoκαλo6μενεq <θπιoτημoνικ69> &νθρω-πoλoγiεg δι6λoυ δ6ν &ναγνωρiζoυν τ6 θεoειδ6ζ τηζdνθρcilπινηq δπιiρξεωζ. Md αδτ6, dρνoδνται πρoκατα_

30

βoλικd την θεανθρωπινη θξ6λιξη τοδ &νθρωπiνoυ δ-ντoζ.

'Αν δ &νΘρωπog δ6ν dπoτελεT την εiκ6να τoδ Θε-oδ, τ6τε δ ΘεdνΘρωπog καi τ6 Eδαγγ6λι6 Toυ dπoτε-λoδν κdτι τ6 dφ6oικo γιιi θναν τdτοιoν &νθρωπo, κdτιτ6 μη1ανικ6 καt dπραγματoπoiητo. T6τε, δ Θειiνθρω-πoq Xριoτ6q εiναι iνα ρoμπ6τ πoδ καταoκευdζει iλλαρoμπ6τ. 'o Θειiνθρωπog γiνεται iναq δυνdoτηg dφoδθ6λει dπ6 τ6ν d,νθρωπo, διιi τfrg βiαq, νιi πλd,oει €ναδν τ6λειo δπωq δ Θε69. Στην oδoiα μιλδμε γιιi μiα δι-κανικη oδτoπtα, μιd αδταπdτη καi δνα &πραγματoπoi-ητo <iδανικ6>. Στ6 τdλog - τ6λoq, πρ6κειται γιιi iναμδθo, γι"α 1ιiα dφηγηο'η.

'Αν δ &νθρωπog λoιπ6ν, δ6ν εiναι μιιi θεoειδηq δ-τταρξη, τ6τε καi δ Tδιoq δ Θειiνθρωπog εiναι περιττ6qdφoδ oi θπιoτημoνικdg θεωρiεc, περi θξ6λιξηq δdν δ6_

χoνται oδτε την &μαρτiα &λλd oδτε καt τ6ν Σωτfrρατfr6 &μαρτiαg' Στ6ν θπiγειo κ6oμο τ{q <θξ6λιξηg, τdπαντα εiναι φυoικιi καi χ6ρoζ yτα &'μαρτiα δdν δπιiρ-1ει. Γι'αδτ6 καi εivαι κωμικ6 νd γiνεται λ6γo9 περiΣωτfrρoq καi oωτηρiαq &π6 την &μαρτiα' Σ6' τελικη d-νιiλυoη τα παντα εΙναι φυoικιi: η &μαρτiα, τ6 κακ6καi δ θιiνατoq. Γιατi, &ν δλα οτ6ν &νΘρωπo oυμβαi-νoυν καi δiδovται cbg dπoτ6λεαμα τfrq θξ6λιξηq, τ6τεδ6ν δπιiρ1ει κd,τι τ6 δπoio γρει,αζετατ νd, oωθεT od αδ-τ6v dφoδ τiπoτε d,θιiνατo καi dμετιiβλητo δiν Ε1ετ μ6'-σα τoυ παριi δλα τoυ εiναι γηινα καi 26oiκd καi oιiντt:τoι'α εiναι παρoδικιi, φθαρτιi καi Θνητιi.

M6oα o6 iναν τ6τoιo κ6oμo τfr6 <θξdλιξηq> δ6ν θ-

1ει θ6oη oδτε η 'Eκκληotα η δπoiα εiναι τ6 oδμα τoδΘεανθρrilπoυ Xριoτoδ. 'H θεoλoγiα πα}"τ fi δπoiα θε-

μελιcδνει την dνθρωπoλoγiα τηq θπιiνω oτην <θπι-oτημoνικη> Θεωρiα τηq θξdλιξηq δiν εiναι τiπoτε τtε-

31

ρισσ6τερo &π6 μιd, αδτoαναiρεoη. Πρ6κειται oτ(ν oδ-oiα γιd θεoλoγiα δi1ωg Θε6 καi dνθρωπoλoγiα δi1ωq&νθρωπo. 'Αν δ &νθρωπog δ6ν εiναι η dθdνατη, αiιδνιακαi θεανθρωπινη εiκ6να τoδ Θεoδ, τ6τε δλεg oi θεo-λoγiεq καi δλεq oi dνΘρωπoλoγiεg δ6ν εiναι παριi μιddν6ητη φd,ρoα, μιd τραγικη κωμωδiα.

* 'Η δρθ6δoξη θεoλoγiα καi fi o16αη πoδ E1oυμεμ6 τo6q Αγiουq Πατ6ρεq, εiναι r] δδ69 καi f &νιiβαo'ημαq πρ69 την Θεανθρcilπινη, την δρΘ6δoξη Παναλη-θεια. Aδτ6 εiναι κd,τι πoδ Θ6λει dνιiλυoη, εiναι γιιi δ-ο'oυq dα1oλoδνται μt τα εδαγγελικιi ζητηματα θπιiνωoτ6ν πλανητη. "oλα παχι τα εδαγγελικιi πρoβληματαθπικεντρcbνoνταl oδoιαoτικιi crτ6 πρ6βλημα τoδ dν-θρωπoυ. Kαi δλα τti πρoβληματα τoδ &νθρcilπoυ θπικε-ντρcδνονται o6 6να μ6νo πρ6βλημα, θκεΤνo τoδ Θεαν-θριilπoυ. Moνd1α δ Θειiνθρωπog dποτελεΤ την λ6oηoτ6 καθoλικ6 αiνιγμα πο6 λι1γεται &νθρωπog. Δi1ωgΘειiνθρωπo καi Εξω dπ6 τ6ν ΘειiνΘρωπo, δ dνθρωπoqπιiντα _oυνειδηταη 6γι_ μεταλλιiooεται o6 δπιiνθρω-πο, o6 δμoiωμα dνθρωπoυ, o6 δπεριiνθρωπo, o'6 διαβo-λιiνθρωπo. Απ6δειξη καi &πoδεiξειg γιιi τoδτo; "oλη

η ioτoρiα τoδ &νθρωπiνoυ γdνoυq.

* 'Eγω παaγΙζω π6ντoτε νιi θπιβεβαιωvω τig oκε-Ψειq μoυ oτα γpαπτιi τ6ν Αγiων Πατ6ρων. Παρακαλ6λoιπ6ν καi θo&q, δoα λαμβιiνετε &π6 θμ6να, νιi τιi θπα-ληθε6ετε μd αδoτηρ6τητα θπιiνω oτo69 Αγioυq Πατd-ρεg. M{ν τυ16ν καi η Ψυχη μoυ &μαρτηoει μ6 τηνδιιiνoια, μην πρooκoλληθη f διιiνoιιl μoυ o6 κd,πoιo&μιiρτημα καi &μαρτηoει oτ6 iερ6 μυoτηριο τfrg Α-γiαg Tριιiδoq. Γι' αδτ6, μτjν πιiψετε νιi εδ1εo'τε γιd μ6-να riioτε παντoτε δ νoδg μoυ νιi εiναι δναg 1αρo6μενoq

3/.

δoδλoq τfrg &γiαg ταπεινoφρoo'δνηq καi τfrg iερfrq πρo-oευ1frq, τfrq dδιιiλειπτηζ καi dκo6ραστηζ.

x Τi oημαiνει τ6 νd εioαι Xριoτιαν6q; Eiμαι Xρι-ατιαν6q oημαiνει εiμαι &ναμιiρτητoq. Aδτ6 oημαiνει,δτι εiμαι δλog τoδ Xριoτoδ, θξ δληq τfrq ψυxiq, θξ δ-ληg τig καρδiαq, θξ δληq τfrg διανoiαq καi θξ δληq τηq

βoυλτjoεωg. Αδτ6 πdλι θπιτυγ1ιiνεται δταν μd πioτη,dγιiπη, πρooευ1η, θλπiδα καi δλεq τiq iερdq &"ρετi.'qπα-

ραδωαoυμε oτ6ν γλυκδτατo Κιiριo καi τ6ν νoδ καiτην ψυ1η καi την καρδιd καi την βor5ληoη. T6τε 'EκεT-

νoq τig Lπεξερyαζεται καi τig μεταπλιiθει od καινη ψυ-1η, καινη καρδιιi, καιν6 νoδ καi καινη βο6ληoη....

* T6 μεγαλ6τερo μυoτηριo εiναι αδτ6 πoδ βρiακε-ται μ6crα oτ6ν iνθρωπo παρd oτo6q κ6oμoυq ποδ πε-

ριβιiλλoυν τ6ν ff,νθρωπo. Γι' αδτ6 oi ilνθρωπoι κατα-

φεδγoυν μιi μεγαλδτερη εδκολiα oτd πραyψατα, oκαλi-ζoυν dνdμεoιi τoυq, &νακατε6oνται μι1 αδτιi, τd θρω-τε6oνται, τιi λατρε6oυν καi τιi θεoπoιoδν, καi δλα αδ-τα τα εiδωλιi τoυq τd δνoμdζoυν μ6 iνα oυλλoγικ6 δ-νoμα κoυλτο6ρα καi πoλιτιoμ6. Φε6γoνταζ μακριιi d-π6 τ6 θoωτερικ6 τoυζ μυστικ6, oi &νθρωποι καταφε6-

γoυν oτιi πpαysιατα, dναμιγν6oνται μαζi τoυζ, μετα-μoρφιδνoνται dκ6μη o6 αδτd. Σ6 αιjτ6 oυνtoταται fμεγdλη τoυq πτrδoη καi iκπτωoη, αd αδτ6 καi η oδαiατfrq ιiνθρcilπινηg τραγωδiαg, dv6καθεν καi εig τo6q αi6-νεq. "oλη fr dληθεια περi αδτoδ θκφριiζεται oτην Α-γiα Γραφη ιικαi iκρι5βηoαv 6 τε Aδιiμ καi η yυvη αι)-τoσ dπ6 προoc6πoυ Κυρioυ τoδ Θεoδ iv μ6oω τo6 ξδ'λoυ τoσ παραδεiooυ> (Γεν. 3, 8). Aδτ6 εΤναι κ&τι πo6oυμβαiνει dδιι1λειπτα: κρδβoνται oi iνθρωπoι d,νιiμε-oα oτd πpαyψατα, φε6γoνταq dπ6 τ6ν Θε6, dπ6 τ6ν δ-

αυτ6 τoυq καi τ6ν κ6oμo πo6 τoδg περιβαλλει.

33

* "oταν δ &,νθρωπog dπoκoλληθεT dπ6 την λατρεiατδν πραγμdτων καi κoιτιiξει μ6 θιiρρoq μ6oα τoυ, βρi-oκει θντ69 τoυ θνα τ6oo θνδιαφ6ρον, doυνηθιoτo καiθαυμαoτ6 μυoτηριo δoτε μ6 7αpα πεταει oτ6 1δμα δ-χα τα θξωτερικιi εiδωλα καi μd dπoφαoιoτικ6τηταoτριiφεται πρ69 τ6 μυoτηριo τoδ πρoocilπoυ τoυ oιiνoι1 κιiτι τ6 δπoTo dξiζει περιoo6τερo καi &π' 6χα ταπραy;ιατα τoδ κ6oμoυ αδτoδ. "Eναq τ6τoιo6 δνθρωποqγiνεται μdρτυραg 6ν6q μεγιiλoυ καi iερoδ μυoτηρioυ'Γιιi €jνα τ6τoιo μαρτ6ριo εiναι πoδ dξiζει νιi ζεΤ κανεigod αδτ6 τ6 πoλ6παθo κ6αμo.

* "oταν δ &νθρωπog μ6 εiλικρiνεια καi δπoμovη δ-πoφdρει τ6 iερ6 μυoτηριo τoδ πρoo'cbπoυ τoυ, τ6τε τoδδiδονται ξε1ωριoτdg oτιγψi:q δι6ραoη9. Σd αδτ6q τiqoτιγμ69 dyγiζετ τιi κατrδτερα βιiθη τfrg πρooωπικ6τη-τd,q τoυ καi &νακαλ6πτει την πηγη τηq: τ6 iλλογo. Α-π6 την πηγη iκεiνη ρdει δδωρ ζ6ν τ6 δπoTo dρδειlειμd dθαναoiα την dνθριilπινη δπαρξη.

* T6 νd, φoνειioει6 &νθρωπo oημαiνει νd. τoδ &'pπα-

ξειq τ6ν 1ρ6νo πo6 τoδ 6δωoε δ Θε69 cii<lτε, μ6 την θ-πiyετo ζωη τoυ μ6o-α oτ6ν 1ρ6νo, νιi dπoκτηoει τηναiιbνια ζωη. Σημαiνει dκ6μη δτι &πλιilνειg τ6 1€ρι ooυθπιiνω oτ6 πoλυτιμ6τερo δημιo6ργημα τoδ Θεoδ μdoαοτ6ν δρατ6 κ6oμo. Στ6 τdλoq - τ6λoq oημαiνει δτιoτρ6φεoαι θνιiντια αd αδτ6ν τ6ν iδιo τ6ν Θε6 dφοδ,6,τι' Εγει δ &,νθρωπog, dπo τ6 Θε6 πpo6'ργεται, τi Ψυxηκαi τ6 o6μα.

***

EKΛOΓAΙ AΠo KYPΗΓMATA* To 1ειρ6τερo πρdγμα γιd τo6q dνθριilπoυq εiναι

δ θdvατog: τ6 νιi γiνω λιioπη, νd μεταβληθδ od oκoυ-ληκια, o6 πηλ6! Αξiζει ταγα να εiναι κανεig &νθρω-πog; Γιατi vd o6 &γαπηo'ω, Θεθ μoυ, dφoδ αδριo θιiμεταβληθδ o6 oκουληκια καi πη}'6; Nιi, δμωg, πoιi δK6ριog 'Ιηooδg Xριoτ6g o6 oωζει dπ6 τ6ν θdνατo διdτfrg Αναoτιioειilg Τoυ, θξαoφαλiξει την αiωνιo ζωηγιιi την Ψυχη ooυ καi τ6 oδμα, δταν θκεTνo θιi dνα-oτηθεT λαμπερ6 καi θd δνωθεT μd την Ψυχη.

Γι' αδτ6 καi δ K6ριοq 'Ιηooδg 'd"1ετ τ6 δικαiωμα νdd,πoκαλεΤται δ M6νοq ΦιλιivΘρωπoζ, δ μ6νo9 dπ6 κα-ταoκευ{g κ6oμoυ μεχρι τfrq Φoβερig Kρioεωq. Moνd-1α θκεTνoq πo6 νiκηoε τ6ν θιiνατo εiναι δ M6νog Φι-λdvθρωπog καi δλα τιi &λλα εiναι &πλdg φλυαρiεg.Kαi oi κoυλτoδρεq, oi πoλιτιoμoi, oi θπιoτfrμεq καi oiτΕγνεq; - Ti dατεTαπpαγματα! Mιi τi νιi τηv κdνω τηντε1νoλoγiα καi την θπιoτt'1μη δταν μ6 μεταβιiλoυν o6oκoυληκια καi λιioπη; 'EκεΤνoq εiναι δ μ6νoq φιλdν-Θρωπog, αδτ69 πo6 μd θλευθερrδνει dπ6 την &μαρτiα,τ6ν θιiνατo καi τ6ν διιiβoλo. Γιατi δ διιiβoλoq εiναι δθφευρ6τηq τfrq δμαρτiαg καi lιαζi Lι' αδτην καi τoδ κα-κoδ.

* Αδτ6 εiναι η &yαπη τoδ Xριoτoδ πρ69 τ6ν &v-θρωπo: η λ6τρωο'η dπ6 τ6ν θιiνατo. Λ6ει η δε6τερη

μεγdλη θντoλη: <Aγαπηoειq τ6v πληoiov ooυ δE oε-

35

αυτ6v) (Μτ' 22' 39). Π6τε dγαπoδμε λοιπ6ν τ.ραyματι-κιi τ6ν &νθρωπo; "Oταν τ6ν λυτρcδνoυμε dπ6 την d-

μαρτiα τoυ, dπ6 την κ6λαo'η... αδτη εiναι f γνηoια d-yαπη πp6g τ6ν &νθρωπo. Απατi δαυτ6ν δπoιoq νoμi-ζει πrbc, &γαπδ τ6ν &νθρωπo θν6 θγκρiνει τiq dμαρτiεqτoυ καi dναπα6ει τιi πdθη τoυ. T6τε dγαπi τ6ν θιiνατ6του καi δ1ι τ6ν iδιo. Moναγα 6ταν &γαπσ. κανεig τ6ν&νθρωπo διιi τoδ Xριoτoδ _μ6 δλη την ψυ1η καi τηνδ6ναμη του- τ6τε τ6ν dγαπ& dληθινιi.

Θιi ρωτηoει κιiπoιog: καi η dγdπη τδv γoν6ωνπρ6c'τα τ6κνα; Kαi η iιyαπη τoδ oυζ6γoυ πρ6q την o6-

ζυγo; Kαi η dγdπη τoδ &νθρωπoυ πρ6q την πατρiδα;Δ6ν εiναι καi αδτd dγιiπη; Tιi δνομιiζουμε βdβαια δλααδτd dγdπη dλλιi εiναι frραγε θτoι; "oλα αδτιi δdν 6-

1oυν ixνog dγdπηg θιiν δ6ν εiναι δ Xριoτ6g f1 δδναμηθκεiνη μdoα dπ6 την δπoiα dγαπδμε. 'Αν δ πατtραgδ6ν dγαπi τd τ6κνα τoυ μ6 την. dγιiπη τoδ Χριoτoδ, dνδdν τιi παιδαγωγεi oτ6 &γαθ6, &ν δ6ν τιi δδηγεT oτ6ν i-oιo δρ6μo, dν δ6ν τd διδdoκει νιi oωθοδν dπ6 την &-

μαpτiα, τταpα μoνιi1α τιi 1αiδε6ει καi τιt κoλακε6ει,τ6τε τα μιoεT καi τα φoνε6ει. 'Αν πιiλι, δ o6ζυγoq dγα-πσ' τi1ν o"6ζυγo μoνιi1α oαρκικd, γiνεται δ φoνιιig τηq."Eτoι oυμβαiνει μ6 κιiθε γηινη, oαρκικη dyαπη.

* 'Η Δικαιoo6νη καt η Αληθεια τoδ Θεoδ θνo-

1λoδν τo6q &ν6μoυq, θνo1λoδν αδτo69 πo6 εiναι dνη-μπoρoι dπ6 τig δμαρτiεg, θνo1λoδν δλoυq δooι εiναιμεΘυoμdνoι dπ6 τd διdφoρα πιiθη. Mηπωq καi oημεραδ6ν κραυγdζoυν oi Xριoτoμd1oι: oτα6ρωooν, oταιiρω-ooν αδτ6ν! Mηπωq καi oημερα δdν ζητoδν την κεφα-λη τoδ 'Ιηooδ dπ6 την Nαζαριlτ;

* "Ω ναi, δταν oi &νθρωπoι τρελαθoδν dπ6 την δ-περηφd,νεια, δταν dλλoφρoνηooυν dπ6 την αδταρ6-

36

σκεια, τ6τε δdν τoιiq 1ρειιiζεται δ Θε69, δ6ν 1ρειιiζo-νται την Δικαιooδνη Toυ dφoδ dνακηρ6oo'oυν τ6ν δ-

αυτ6 τουq γιd θε6. Πρoτεiνoυν την θλd1ιoτη καi ψε6-τικη dληΘεια τoυζ δg την μεγdλη, την oωτηρια dλη-θεια. Ανακηρ6oooυν d,κ6μα, την θλιi1ιoτη γηινη, δι-κη τoυq dνdπηρη δικαιoα6νη δq την μ6γιoτη δικαιo_α6νη: δ6ν μdq γpειαζεται f1 Δικαιoo6νη τoδ Xριoτoδ,δ6ν θdλoυμε την Δικαιoo6νη τoδ Θεoδ.

* oi d,νθρωπoι, μ6 τυφλωμ6νo τ6ν νoδ καi την ψυ_

χη, δ6ν βλ6πoυν μιi καi δ6 θdλoυν νd δοδν δτι ο'd τoδ-τo τ6ν κ6oμo δ iνθρωπog -δ γνηoιog &νθρωπog- δiνμπορεΤ νιi oταθεΤ δi1ωq τ6ν Θε6. Γιατi 6'ραyε αδτ6;Mιi θπειδη δ κ6oμoq αδτ69 εiναι γεμιiτog &π6 'Ηρδ_δεq, γεμdτoq dπ6 Φαριooαioυg. oi 'Ηρδδεg ζητoδντην κεφαλη 'Ιωdννoυ τoδ Bαπτιoτoδ, ζητoδν τig κεφα-λdg δλων τδν δικαiων τiζ γfrq. Kαi oi ΦαριooαΤoι, oiψευδεΤq ΓραμματεTg καi oi ψευδoooφoi τoδ κdoμoυαδτoδ dπαιτoδν τ6ν Θdνατo τoδ Θεανθριbπου Xριoτοδ.

* Mπρoo'τιi oτ6ν θdνατo oi iνθρωπoι εiναι dδ6να-μoι oιiν τd κoυνo6πια, crιiν τd πετραδdκια. Γιιi πoι6πρσγ1ια καυ1iο'θε δ dνθρωπoι; Γιd τ6ν πλoδτo, την θ-

πιoτημη, την φιλoooφiα καi την κoυλτoδρα; "oλα αδ-τd. εiναι oκδβαλα - o'6 καi θγcδ δoδλoι τoδ θανdτoυ!Kdθε &νθρωπo6 εivαι δoδλog τoδ φ6βoυ, δoδλog τoδθανdτoυ. Mπoρεi ν6 γiνει iνΘρωπog o6 αδτ6 τ6ν κ6_oμo μ6 χαρ6.; "o1ι δ6ν μπoρεT. 'o dvΘρωπog πo6 θd d-ντικρioει ooβαριi τ6ν θαυτ6 τoυ καi μ6 o'oβαρ6τηταθιi κoιτιiξει τ6ν θdνατo oιiν τ6ν io1ατo oταθμ6 αδτfrgτηg ζωiq, αδτ6q δ &vθρωπoq δ6ν {'1ει. γαρα o6 αδτ6τ6ν κ6oμo, δ6ν δπιiρ1εt γι' αδτ6ν καμιιi dπ6λαυoη θ-

δ6. "oλεg oi dπoλα6oειg εiναι iνα ψdμα, θιiν δ Θιiνα-

37

τoζ &πoτελεi γιιi μ6vα καi γιd o6να τ6ν τελευταΤoo'ταθμ6 αδτoδ τoδ κ6oμoυ.

* Πoι69 εiαηγαγε τ6ν θιiνατo o6 αδτ6 τ6ν κ6ο'μo;Πoι6q &λλog dπ6 την &μαρτtα; oτ6ν &νθρωπo &νηκειδυoτυ1δq, αδτ69 δ γεμdτoq ντρoπη ρ6λoq αι)τfrg τfrq

ζωiζ, τfrq εioαγωγηq δηλ. τfrg &μαρτiαg καi τoδ θανιi-τoυ καi τοδ διαβ6λoυ od αδτ6 τ6ν κ6oμo' Δ6ν τ6 θ-

πραξαν αtlτ6 μητε oi τiγρειg μ(τε oi dλεπoδδεq, τ6 Ε,-

τιpαξε δ &νθρωπoζ. Γι' αδτ6 καi δ &νθρωπoq εiναιπλιio'μα ντρoπιασμiνo μπρooτα ot, δλα τιi ζδα καi δ-χα τα φυτιi καi δλα τ& πετo6μενα. Πρiπει νd ντρ6πε-ται δ ανθρωπoE καi νd θκλιπαρεi γιιi oυγνrbμη iιπ6 τ6κιiθε πoυλi yτα τ6 δτι αδτ6q εiναι πoι1 iφερε τ6ν θιiνα-τo ο'τ6ν κ6oμo αδτ6, δφερε τ6ν θdνατo καi oτd πoυ-λιιi καi oτd ζ6α καi oτd φυτιi. Tα παντα φθεiρoνταικαi dπoθνηoκoυν. M61ρι π6τε δμωg; M61ρι την &νιi-σταση τ6ν νεκρδν, δταν δ Κ6ριo9 θιi κρiνει τ6ν κ6-oμo καi, oτη Θ6αη τfrg παλαι&ζ γiq, θιi δωoη καινηγfr, δταν δλα θιi γtνoυν d,θανατα θπιiνω τηg. Aδτ6 εi-ναι κιiτι πo6 8μεΤq δ6ν μπορoδμε μιi oδτε καi ξ6ρoυμενιi τ6 oυλλιiβoυμε, dλλιi αδτ6 εiναι f καλη εiδηο'ητoδ Kυρioυ καi Xριoτoδ μαq.

* Πoι6 τ6 δφελo6 dπ6 τo δτι η Eδρωπη, η Αμερι-κη καi δλεq oi fiπειρoι τρ61oυν νti κατακτηαoυν τ6νκ6oμo, τ6 o'6μπαν, την Σεληνη, τ6ν'Αρη καi τ' d'cτi;-

ρια; Ti θιi cδφεληoει τ6ν iνθρωπo fi.ν dποκτηοει τ6νκ6oμo δλo καi βλιiψει την ψυ1η τoυ, iν 1ιioει την\μυχη τoυ; Απ6 πoι6ν θθλετε δ &νθρωπoι νιi κατακτη-ο'ετε την Σελt'1νη; Απ6 πoι6ν νd πιiρετε τd &ατρα; Α-π6 τ6ν K6ριo δ 'oπoToq τα Εγει oπεiρει oιiν dλλιi iν-θη oτηv dτ6λειωτη dπεραντoα6νη; Π6oo θλεειν66 εi-

38

ναι δ εδρωπαTog &νθρωπog δταν θκατρατε6ει κατιi τoδoδρανoδ odν νιi πρ6κειται γιιi τ6ν θ1θρ6 τoυ!

t Κιiθε iερ6g να69 εiναι καi iνα κoμμιiτι τoδ oδρα-νoδ θπιiνω o'την γfr. Kαi δταν εio'αι μ6oα ο'τ6ν να6, τi-δη βρioκεoαι oτ6ν oδραν6. "Eτoι, δταν f1 γfr od o'υν-θλiβει μ6 την κ6λαoη τηq, τρ6ξε oτ6ν να6, μπ6q μdoακαi νιi, εioαι μι1oα oτ6ν παριiδειoo. 'Αν oi &νθρωπoιo6 θνo1λoδν μ6 την κακiα τoυq, νιi πρooφε6γει9 oτ6νvα6, νιi γονατiζειg μπρooτιi oτ6ν Θε6 καi 'EκεTνog θdod πρooλdβει κιiτω dπ6 την γλυκιd καi παντoδ6ναμηπρoαταoiα Toυ. 'Αν πdλι oυμβεT νd πι1ooυν θπdνωooυ δλ6κληρεq λεγεδνεq δαιμ6νων, θo6 τρ6ξε oτ6ννα6, d,νdμεoα oτo6q Αγγdλoυq, θπειδη δ να6q εiναιπιiντoτε γεμιiτoq dπ6 Αγγ6λoυ9 καi οi 'Αγγελoι τoδΘεoδ θd od πρooτατε6ooυν &π6 δλα τd δαιμ6νια τoδκ6oμoυ αδτoδ καi τiπoτα δ6ν μπoρoδν νd ooδ κdμoυν.

* Mην ληoμoνεTτε dδελφoi: θμεTq oi Xριoτιανoiεiμαoτε io1υρoi διd τoδ Θεoδ. Πoι69 μπoρεT τ6τε νdεiναι io1υρ6τερoq dπ6 θμdg; Κανεig! Kανεig! Κανεiq!Kανεt6 &π6 τo6q dνΘριilπoυq μιi καi dπ6 τo6q δαiμo-vεq! Md δi1ωq τ6 Θε6, τi εiμαoτε θμεig οi &νθρωπoιo6 αδτ6 τ6ν κ6oμo; Παι1νiδι τfrg &μαρτiαg, παι1νiδιτoδ κακoδ, παι1νiδι aτα γtρια τoδ διαβ6λoυ. "Ω dδελ-

φ6, δ &νθρωπε, μ6 κιiθε &μαρτiα μ6 τηv δπoiα o6 κα-ταβιiλλει δ διιiβoλog γελδ μαζi ooυ. Kαt δταν o6 κα-ταβιiλλει o6 πoλλ6q &μαρτiεq, τ6τε δρμαΘ69 dπ6 πoλ-λιi δαιμ6νια oιμcδνoυν γ6ρω ooυ dπ6 κdθε γωνιd.

* "oταν δ dνθρωπoq δdν εiναι μ6 τ6ν Θε6, τ6τε πιi-ντoτε γiνεται παι1viδι τoδ διαβ6λoυ καi δ διιiβoλoqπαiζει μαζi τoυ: την μιιi τoδ γεμiζει την Ψυχη μ6 dκιi-Θαρτoυg λoγιoμo69, την δλλη τoδ βoμβαρδiζει την

39

καρδld μ6 κακ6q θπιθυμtεq, d,λλoτε πιiλι πυρωνει τfνγλδooα τoυ μ6 βριoιdq, καi &λλoτε τ6ν παρακινεT o6oυκoφαντiα, od καταλαλιd,, od κλoπη, od &oωτiα καio6 κdθε iλλη κακη πρdξη.

* Ξ6ρετε dδελφoi πoι6 εiναι τ6 io1υρ6τερo δπλoτoδ dνθρωπoυ oτην γfl, δπλo d,κατανiκητo καi παντανικηφ6ρo; Eiναι η πρooευ1η, μdλιατα η πρooευ1η! "E-

πειδη διιi τfrq πρooευ1frq δ &νθρωπog παραδiδει oτ6νΘε6 δλη την ψυ1η καi δλη την καρδιd καi δλη την

ζωη τoυ καi δ Θε69 γiνεται δπι1ρμα16q τoυ καi δ πρo-oτιiτηg τoυ. Τi μπoρoδν τ6τε νd τoδ κιiμoυν οi iνΘρω-πoι καi oi δαiμoνεq; Τiπoτε! Tiπoτεl Tiπoτε! Γι' αδτ6καt δ K6ριοq μig θπιτιiooει ο'τ6 Eδαγγ6λι6 Toυ ιιA-διαλεiπτωg πρooει57εαθε> (Α'Θεo. 5, |]).

* Γιατi τ6oo πoλιi κακ6 oτ6ν κ6oμo oτiq μ6ρε9

μαg; Eiναι θπειδη οi &νθρωπoι dπιiρριψαν τ6 &πoτελε-oματικ6τερo δπλo, τ6 νικηφ6ρo δπλο τ6 δπoΤo νικ&τ6 κιiθε κακ6 μ6 βεβαι6τητα καi o6 δλα τιi πεδiα τδνμα16ν, νικd την κιiθε &μαρτiα, τ6ν κdθε δαiμoνα καiτ6 δπλo αδτ6 εiναι f1 πρooευ1η, η πρooευ1η καi η uη-oτεiα. Eiναι τ6 dπoτελεoματικ6τερo δπλo θπειδη εT-

ναι τoδ Θεoδ, θπειδη εiναι τoδ Xριο'τoδ, εiναι τ6 δπλoτoδ μ6νoυ dληθινoδ Θεoδ od δλoυq τo6g κ6oμoυq.

* Γιατi η Eδρriπη περι6πεoε oτiq μdρεg μαg o6 τ6-ο'α δεινd, oιi τ6αα dδιdξoδα; EΤναι θπειδη dπ6ρριψετ6ν Xριoτ6, &π6ρριψε τ6 iερ6 Toυ Eδαγγdλιo, dπ6ρρι-

ψε τ6 dνiκητo δπλo 'Eκεiνoυ: την πρooευ1τj καi τηννηoτεiα' Tιi dπ6ρριψε καi ζητi νιi λ6oει δλα τηg τdπρoβληματα 1ωρiq τ6ν Xριατ6. Kαi μιiλιoτα, δ1ι μ6-νo 1ωρiq τ6ν Xριoτ6 μιi καi d,ντiθετα dπ6 τ6ν Χριoτ6.Mιi δπoιo q μαγεται τ6ν Xριoτ6 καi Θε6, θκεΤνoq γtνε_ται o6ντρoφoq τδν δαιμ6νων. Kαi τi εiναι αδτ6 πo6 d-

40

πoμ6νει dπ6 αδτ6 τ6ν &νθρωπo μιioα od iνα τ6τoιo π6-λεμo; Πτδμα! Moνd1α πτ6μα!

* M61ρι πo6 δ Xριo'τ6g δ6ν φανερωθηκε oτ6ν γηι-νo κ6oμo μαζ μd τ6 iερ6 Toυ Eδαγγdλιo, θμεΤg oi dν-Θρωπoι δiν γνωρiζαμε μητε πoι6 εiναι τ6 καλ6 μητεκαi πoι6 τ6 κακ6, μητε τi εivαι dληθεια μητε καi τi εi-ναι ψ6μα, oiiτε τi εTναι δiκαιo μd oδτε καi τi εiναι &δι-κo. Καt τ6 κυρι6τερo, δ6ν γνωρiζαμε oδτε τi oημαiνεικαλ6q ftνθρωπoq' M6λιq μ6 τ6ν Xριoτ6 τd γνωρiο'αμεΞ,oλα αυτα: καλo ειναι μoναχα αυτo πoυ πρoερχεται α-π6 τ6ν Κ6ριo καi Xριoτ6 καi δδηγεΤ oτ6ν K6ριo. T6iδιo καi μ6 την dληθεια καi μ6 τ6 δiκαιo. Kαt πoι69εiναι δ καλ6q ivθρωπog; μ6νoν δ iνθρωπog τoδ Xρι-oτoδ εiναι καλ6q, δηλ' μd &λλα λ6για, μ6νoν δ Xρι-ατιαν69 εiναι dληθδg καλ69 &νθρωπoq.

* Δ6ν δπαρ1ει τiπoτε δυoκολ6τερo καi πι6 δπε6θυ-νo o6 αδτ6 τ6ν γt'1ινο κ6oμo dπ6 τ6 καθflκoν τiζ χρι-oτιανfrq μητ6ρα9. 'Eπειδη τ6 κι1ριo καθfrκoν τηg εiναιvιi θξαoφαλtoει oτd τdκνα τηg την dθαναο-iα καi τηναiωνια ζωη. 'Αν τo6q θξααφαλiο'ει αδτιi, δ1ει θξαoφα-λioει γιιi τ6ν 6αυτ6 τηq τ6ν παρd,δειoo oτoι16 oδρα-νoδq. 'Αv δ6v τ6 κατoρθιiroει δμωq, η ψυxη τηg Θd κα-τρακυληoει oτην κ6λαo'η δπoυ δ αiωνιog κλαυθμ6qκαi βρυγμ6q τ6ν δδ6ντων.

* Kιiθε &νθρωπog εiναι δ αirilνιog dδελφ6g ooυ, δαiιilνιog ciυνdδελφ6ζ σoυ. Πρ6oε1ε λοιπ6ν πδq τoδo'υμπεριφ6ρεoαι! Πρ6oε1ε τi oκdφτεααι περi αδτoδ!Πρ6oε1ε τi θπιθυμεTζ γι' αδτ6ν! 'Eπειδη oτην αiωνι6-τητα μdλλειq νιi ζηoειg μαζi μ6 θκεTνoν. Γι' αδτ6, iqεiναι δλα μ6oα μαq dθdνατα καi αicδνια: η dγιiπη μαqπp6q τ6ν &νθρωπo, τ6 dγαθ6 μαt, Ti dληΘειιi μαg, f δι-καιooι1νη μα6. Γιιi νιi μην ντρεπ6μαoτε oτ6ν &λλo κ6-

4l

σμo μητε γιιi την &γιiπη μαq μητε για τ6 καλ6 μαq μη-τε για την dληθεια μαζ μητε καi γιιi την δικαιoo6νημαg θνcδπιoν τoδ Kυρioυ.

* oi dο'κητ6q εiναι oi μoναδικoi iεραπ6o'τoλoι τfrg'oρθoδoξiαg καi δ doκητιoμ6g εiναι η μ6νη iεραπo-ατoλικ{ o1oλη μ6oα oτην 'oρθoδoξiα. 'Η δρθoδoξiαεiναι &oκηoη καi ζωη γι' αδτ6 καt μovd1α διιi τfrq d-oκηoεωq καi τfrg ζωfr6 θπιτελεTται τ6 κηρυγμα καi ηiεραπooτoλη. 'Η dνιiπτυξη τfrq doκητικ6τηταq -7ιρo-oωπικιi καi καθoλικιi- αδτη πp6πει' νd γiνει η θoωτε-

ρικη dπooτoλη τηg 'Eκκληαiαζ μαζ μ6o'α oτ6ν λα6.oi θνoρiεq πρtπε'ι" νιi μεταβληθoδν od doκητικιi κιξ-ντρα, &λλd αδτ6 μπoρεi νιi τ6 θπιτδ1ει μoνd1α €ναq θ-

φημ6ριoq - doκητηq. Πρ6πει νd θνιo1δooυμε την πρo-oευ1η καi την νηoτεiα, νd dναπτ6ξoυμε την iκκλη-oιαoτικη εδταξiα η δπoiα εiναι d,π6 τd κ6ρια μdο'ατfrg 'oρθoδoξiαg ψt τ6 δπoTo θκεiνη θπιδρi dναγεννη_τικd, oτ6v &νΘρωπo. "oλα αδτd δμωζ dπαιτoδν δgπρoδπ6Θεoη: oi iερεTg καi oi μoνα1oi μαζ νιi γiνoυνoi iδιoι &ακητ69.

* 'Αν τ] oκ6ψη τoδ &νΘρωπoυ δ6ν dποληγει ο'τ6νΘε6, παραμ6νει λειψ( καi dτεληζ. Γι' αδτ6 καi oτα_διακιi ξηραtνεται, {δoπoυ oτ6 τiλoq μαραiνεται τε-λεiωq. "ooα io'1δoυν γιιi την dνθρcitπινη oκdψη i-o16oυν καi γιιi τ6 oυναioθημα. 'Αν δ6ν γαντζωθεT oτ6Θε6, τ6τε καi θκεiνo θξατμiζεται yopγα, ξεψυ1i δ_oπoυ oτ6 τ6λo9 πεΘαiνει. Αδτ69 δ ν6μoq io16ει καiγιιi δλ6κληρo τ6ν iνθρωπo. 'Αν fι δπαρξη τoυ δ6ν κα-ταληγει oτ6ν Θε6, παραμ6νει λειψη καi &τεληq. Πε-Θαiνει oταδιακιi μιioα τoυ κιiθε τi τ6 μεγιiλo καi δψη-λ6 καi παραμ6νει δ,τι dο'ημαντo καi μηδαμιν6.

* 'Η dθανααiα τoδ &νθρcilπoυ ξεκινi dπ6 την oιiλ_

λ1

ληψη τoυ μdoα o'τηv κοιλiα τfrq μητ6ραq τoυ. Kαi π6-τε d.pγiζετ δ παριiδειoog καi τj κ6λαoη τoδ dνθρωπoυ;Απ6 την θλε6θερη θπιλoγη για τ6 θεtκ6 dγαΘ6 i yτατ6 δαιμoνικ6 κακ6, γιd τ6ν Θε6 ii y'ι'α τ6ν διιiβoλo.Kαi δ παριiδειoοg μιi καi f1 κ6λαoη τoδ dνθρωπoυ &ρ-

1iζουν θδ6 dπ6 τriν γi για να συνεχιστoδν αicδνιαoτην δλλη ζωη. Ti εiναι δ παριiδειoog; Eiναι f αioθη-ση τηζ παρoυoiαq τoδ Θεoδ. 'Αμα δ &νθρωπoq αioθιi-νεται θvτ6g τoυ τ6ν Θε6, εiναι fiδη oτ6ν παριiδειο'o,γιατi δπoυ εiναι δ Θε6q θκεi εiναι καi f1 Bαoιλεiα τoδΘεοδ, θκεT καi δ παρdδειoοq. Απ6 τ6τε πο0 δ Θε69Λ6γoq κατ6βηκε oτην γfr καi iγινε &νθρωπog, δ παριi-δειoog iγινε η dμεo6τερη πραγματικ6τητα γιιi την γfrκαi τ6ν &νΘρωπo. 'Επειδη, δπoυ εiναι δ Xριoτ6g θκεTκαi δ παριiδειo'oq.

* Κιiθε πρfrγ1ια o6 αδτ6 τ6ν κ6oμo εiναι iνα κd_δρο oτ6 δπoTo δ Θε66 i1ει κoρνιζωoει καi &π6 μiαoκ6ψη τoυ. "oλα τα πραγματα μαζi' ο'υναπoτελoδν τ6πoλιi1ρωμo μωoαiκ6 τ6ν oκdψεων τοδ Θεoδ. Bαδiζo-vταq dπ6 πρdyψα od πρiγμα, διαβαiνoυμε dπ6 την μιdoκ6ψη τoδ Θεoδ oτην &λλη, dπ6 την μιιi &γιoγραφiατoδ Θεοi oτην θπ6μενη. Bαδiζoνταζ dπ6 &νθρωπo o6iνθρωπo, πρo1ωρoδμε dπ6 τ{ν μιιi εiκ6να τoδ Θεoδατην dλλη. 'Eνδ δ Θε69 cτα πpαγ1lατα Εγετ κoρνιζιδ-oει τiq ακdψειg Toυ, oτ6ν &νθρωπo κoρνiζωoε τηνμoρφη Toυ, την δικη Toυ εiκ6να.

* <<"Oτι iv πληθει ooφiαE πλfiθog yvc1oεωg καi δπρooτιθεiE γviαιv πρooθηoει dλyημα> ('Eκκλ. 1, 18).Δ6ν δπιiρ1ει μεγαλ6τερo βιiαανo dπ6 την oκdψη τrjνiδια. Δdν εiναι κ6λαoη μεγαλ6τερη dπ6 την oκdψη ηδπoiα εiναι πληρωq dπoκoμμ6νη dπ6 τ6ν Πλιioτη καiΘε6 κιiθε oκ6ψηq, τ6ν K6ριo 'Ιηooδ Xριoτ6, τ6v Θε6

43

Λ6γo. 'Η dνθριδπινη o'κdψη χωρiζ τ6ν Kδριo καi Xρι-oτ6 δ6ν μπoρεi νιi γνωρiο'ει μητε τ6ν θαυτ6 τηg μητεκαi τ6ν κ6αμo γ6ρω τηg.

* Σoφiα εiναι τ6 νd ζεT καvεiq μd εδαγγελικη <ει3-

ταξiα>, μ6 εδαγγελικη <dκρiβεια>. Αφρooδνη πdλι εi-ναι τ6 νιi ζεT κdπoιoq διαoκεδιiζoνταζ &,τιiκτωg, dνα-λιδνoντα6 την ψυ1η τoυ ο'6 &μαρτiεg καi πdθη. Σoφ69θκεTνog πo6 yτiζει τ6 oiκoδ6μημα τfrζ Ψυχηζ τoυ oτηντηρηoη τ6ν iερδν θντoλδν τoδ Eδαγγελioυ. 'Αφρωνεiναι θκεTνoq πo6 πραττει' τ6 dντiθετo. Γιατi δλα δoαoiκoδoμoδνται θπιiνω οτ6ν 'Ιηooδ Xριoτ6 dντ61oυνod δλεg τiq καταιγiδεg καi φoυρτoδνεq καi oτιi δεινdτ6ν πειραoμδν, τfrq &μαρτiαg, τoδ θανdτoυ καi τoδδιαβ6λoυ' "o,τι παΧ'ι' oiκoδoμεΤται δi1ωg Xριoτ6 καiθρημη, τoδ Xριoτoδ καi θνιiντια oτ6ν Xριoτ6, εδκo-λα καταρρ6ει καi oυντρiβεται μ6λιq φανoδν oi φουρ-τoδνεq τδν πειραoμδν, τδν &μαρτιδν καi τ6ν παθδν,μιi κυρiω6 δταν φανoδν δ &νεμoq τoδ θανατoυ καi τoδδαιμoνιoμoδ.

* Γιd, μiq τoδ6 Xριoτιανo6g, τo69 φωτιoμ6νoυ9καi διαφωτιαμ6νoυ9 θν Xριoτδ, τα παντα o6 αδτ6 τ6νκ6ο'μo θ1oυν ν6ημα καi dξiα θφ6ooν d,πoτελoδν μ6-ooν καi δδ6 πρ6q την αiωνι6τητα.'Eπειδη θμεΤq, βλi-πoυμε θκεiνo πo6 δdν φαiνεται καi dτενiζoυμε τ6 d6-

ρατo. Pυθμiζoυμε δλη μαq την ζωη μ6oα oτ6ν 1ρ6νoμd βdοη θκεTνo πoδ εiναι αicilνιo, τ6 &νΘρcδπινo μi βιi-ο'η τ6 Θεανθρcbπινo. "ooo δπdρ1ει κατι τ6 αir,iνιo μ6-ο'α oτιi δρια τoδ 1ρoνικoδ, oυντηρo6μαoτε μ€ αδτ6."oταν δμωq αδτ6 θκλεiπει, τ6 &ναζητoδμε πdρα dπ6τ6ν 1ρ6νo, oτ6 Bαoiλειo τoδ &τελειiτητoυ καi doριi-τoυ. Ατενiζoυμε τα παντα δπ6 τ6 πρTομα τfrq αiωνι6-

44

τηταζ, δηλ. δπ6 τ6 πρioμα τoi Xριoτoi, &φoδ 'EκεT-

νoq εiναι δ αirilνιoq Θε69 καi Kδριoq.* 'o dγωναζ μαζ εiναι θνιiντια oτo69 θ1θρo69 τfrq

αiωvι6τηταq καi τfrq &θαναoiαg μαg. Aδτot εiναι: oi i-μαρτiεq pαq' τ6' πιiθη μαq, oi π6θοι μαg, τd πνευματικdτfrq πovηρiαg ('Eφ. 6, 12). Kdθε &μαρτiα κλ6βει καi λi_γη dπ6 την αiωνι6τητti μαq καi dπoνεκρcδνει την dθα-ναoiα μαζ. 'Αζ μη γελι6μαoτε: η φιλiα μd την &μαρτiαεivαι δ1θρα μd τ6ν Θε6, 61θρα μ6 τ6ν K6ριo καi Xρι-o'τ6'

* Δi1ωq την πioτη o'τ6ν Κ6ριo καi Χριoτ6, δi1ωqτην dναγdννηση θν Xριoτδ τQ Κυρiφ, δi1ωq την ζωηθν XριoτQ τ6l Κυρiω δ d,νθρωπog εiναι καi παραμdνειθργαo'τηριo δαιμ6νων.

* Π6ζ μπoρεT δ &νθρωπog νιi dπoδεiξει πιilq oημε_

ρα εiναι τoδ Xριoτoδ θνδ μεχρL 1τ6q δdν flταν δικ69Toυ; Δi1ωg dμφιβoλiα, μt καιν69 oκιiψειq oτηv θ6o'ητδν παλαι6ν, μ6 καινιi αioθηματα oτην θ6oη τδν πα-λαιδν, μ6 καινdq θπιΘυμiεq ο'την θ€ο'η τ6ν παλαιδν,μd μιd λdξη: μd καινη ζωη o'την θ6oη τfrq παλαιiq καiμιiλιoτα ζωη ειiαγγελικη καt θεανθρcbπινη.

* Tig φιλανθρωπiαg τoδ Xριoτoδ oδκ θoται τ6λo9.Δι6τι δ Xριoτ6g, yτα να dπoκτηoουμε θμεig ot &vθρω-πoι την αicδνιo ζωf Toυ καi νιi ζηooυμε θν AδτQ, δdν

μig ζητi νιi i1oυμε μ6ρφωoη, μητε δ6ξα, μητε πλoδ-τo, μητε καi κιiτι, τ6 δπoio κιiπoιog dπ6 θμig δdν κα_τ6γετ, παpα ζητσ" αδτ6 πoδ δλoι μαq μπoρoδμε νd θ_

χoυμε. Αδτ6 τ6 κατι εiναι f πioτη.t Δi1ωq τ6ν γλυκ6τατo Kδριo καi Xριoτ6 εiναι δi-

21ω6 ν6ημα, φoβερ6q καi o6ντoμog δ θπiγειoq βioq, πo-λ6 δ6 περιoο'6τερo f αiωνι6τητα πo6 εiναι dτελεiωτη

45

καi &περι6ρtστη. "oπoυ δπιiρ1ει δ Θιiνατoq θκεT dλη-θινη 1αριi δ6ν δπιiρ1ει. M6oα oτην βoη καi τ6ν γαΧα-oμ6 τfrq &μαρτiαg, μ6αα oτην μdθη &π6 την γλυκ6τη-τα τfl6 &μαρτiαg, oi &νθρωπoι dναγoρε6oυν ο'6 1αρ6qτηg ζωfrq πλεioτεg &νoηo'iεq καi doημαντα πρdγματα.Γιατi εiναι dν6ητα καi &oημαντα δλα θκεiνα πo6 dπo-

μακρ6νoυν τ6ν &νθρωπo dπ6 τ6ν Κ6ριο καi Xριoτ6,δoα δεν τoδ θξαoφαλiζoυν την dθαναoiα καi την &γι6-τητα τoδ Xριoτoδ.

* Δ6ν δπdρ1ει μεγαλ6τερη φρiκη dπ6 την αiωνι6-τητα δt1ωg Xριoτ6. 'Eγcb Θιi δε16μoυv ψ6, γαρα νιi εi_

μαι crτην Κ6λαoη ψαζi pt' τ6ν Xριατ6 (oυγ1ωρfroτε

μoυ τ6 παριiδoξo) παρα oτ6ν Παριiδειoo δt1ωq Xρι_oτ6' Γιατi δπoυ δ6ν εiναι 'EκεTνoq, τd παντα μεταβιiλ-λoνται o6 κατdρα, oι1 πiκρα καi o6 φρiκη'

* 'Η κdθε εδαγγελικη dρετη γiνεται oτιi 16ρια τoδ

δρΘοδ6ξoυ χριστ1ανoδ πιν6λo ψt τ6 δπoΤo ζωγραφiζειoτην ψυ1η τoυ την εiκ6vα τoδ Xριoτoδ μd1ρι νd τηνδλoκληρcδoει. "oταν δεTg την Ψυχη θν6q τι1τoιoυ dν-θρωπoυ, βλ6πει9 τηv εiκ6να τoδ Xριoτoδ καi λ69 μ6oαooυ: &ληΘεια, δ iνθρωπoq αδτ69 τoπoθ6τηoε ο'τ6 αδ-μα τoυ την εiκ6να τoδ Xριoτoδ, iφταoε τ6 δψιoτoν6ημα τflq ζωfrg καi πλo6τιoε πλoδτo &δαπιiνητo.

t Συ1νιi η εiκ6να τoδ Θεoδ μ6oα oτ6ν &νθρωπo εi-ναι πλακωμ6νη &π6 την λιioπη τδν fδoν6ν καi τ6 κα-τριiμι τδν παθδν, &π6 τιi &γκιiθια τηζ &μαρτtαq καiτt'1ν ηρα τ6v θπιθυμι6ν. Γι' αδτ6 λdγεoαι 6ρθ6δoξo9

1ριoτιαν6q, γι6" να καθαρtο'ειg δλα αδτιi πdνω &π6 τηνεiκ6να τoδ Θεoδ oτην ψυ1τ] ooυ καi νιi λιiμψει καiπιiλι η εiκ6να θκεiνη μt, τ6 Θεtκ6 τηq κιiλλoq. 'Αν τ6καταφ6ρειq αδτ6, τ6τε θd dγαπt'1ο'ειg τ6v &νθρωπo

oτην &μαρτiα τoυ yιατi πoτt' δ6ν θιi θξιoιboειq την δ-

46

ψαρτiα μd τ6ν &μαρτωλ6 καt τ6 dγκλημα μd τ6ν θγ-κληματiα. Πιiντα θιi ξ6ρει9 να ξεγωρiζειg την &μαρτiαdπ6 τ6ν &μαρτωλ6, νιi καταδικdζειg ττ]ν &μαρτiα καiνa cπ}'"αγνiζεoαι τ6ν &μαρτωλ6.

* 'Η &γι6τητα &πoτελεΤ την φυoικη κατιioταoηγιιi την θεoειδfr dνθρωπινη Ψυχη καi γι' αδτ6 f1 &yι6-τητιi μαq θ6λημα τoi Θεoi iατi (Α'Θεo. 4, 3). Aδτ6θ6λει &π6 θμαq δ Θε69, αδτ6 dπαιτεΤ, o6 αδτ6 oυνioτα-ται δλo τ6 θ6λημιi Toυ πρ69 θμiq. Καi θμεiq iκανo-πoιoδμε τ6 θdλημιi Toυ 6ταν πρd,ττoυμε αδτ6 πo6 εi-ναι iiγιo, αδτ6 πo6 &yταζετ καt φωτiζει.

* Ti εiναι oi Πριiξειq τ6ν Απooτ6λωv; Eiναι oiπραξετc, τoδ Xριoτoδ τig δπoTεg θπιτελoδν oi Απ6oτo-λοι μd την διiναμη 'Εκεiνoυ ti καλ6τερα, διιi τoδ Xρι-oτoδ πoιi εiναι μ6oα τoυq καi θνεργεT δι' αδτ6ν. Kαiτi εiναι oi Bioι τδν Αγiων; Tiπoτα περιoo6τερo &π6την πρo6κταoη τ6ν Πρdξεων τδν Απooτ6λων. Mdoατoυq i1oυμε τ6 iδιo Eδαγγdλιο, την iδια βιoτη, την i-δια dληθεια, την iδια δικαιoo6νη, την iδια dγιiπη, την1δια πioτη, την iδια αiωνι6τητα, την iδια δδναμιν θξδψoυq, τ6ν iδιο Θε6 καi τ6ν iδιo K6ριo. Aδτη τ] πρo6-κταση τδv ζωoπoιδν θεiων δυνιiμεων oτην'Eκκληoiατoδ Xριατoδ διd τ6ν αicilνων καt dπ6 γενειi o6 γενεd,dπoτελεi ττjν ζ6oα 'Ιεριi Παριiδooη.

t Η διιiνoια πoδ ζεT καi θκφριiζεται μ6oα dπ6 τηνd,μαρτiα, τ6 κακ6 καi τ6ν θιiνατo εiναι κατd,ρα Θεoδ.Mεγιiλη διιiνoια - μεγιiλη κατιiρα. M6 μιιi διιiνoια δi-1ωg καλooιiνη καi εδγ6νεια δ &νθρωπog εiναι oωoτ6qδιιiβoλoq γιατi δ διιiβoλog εiναι μεγιiλη διιiνoια δi-26ωq i1νog καλooδνηq καi dγdπηq. 'Ανθρωπoq θξυπνog

μιi δi1ωq καλoo'δνη καi oυμπ6νια εiναι κ6λαoη γιιi

47

την ψυ1η καi την καρδιιi, κ6λαoη γιιi δλη την &νθρω-π6τητα'

t Kιiθε λoγιoμ6q καi κιiθε αioθηoη δδηγoδν oτα-διακιi την ψυ1η εiτε πρ69 τ6ν παριiδειoo ε1τε πρ69την κ6λαoη. 'Αv δ λoγιoμ6q εiναι θλλoγog, τ6τε αυν-δ6ει τ6ν &νθρωπo μ6 τ6ν Θε6 Λ6γo, μd τ6ν δψιο'τoΛoγιoμ6, μ6 την Παναξtα, πρσyψα πoιi εiναι τiδη δπαριiδειooq. 'Edν πdλι εiναι iλoγog δ λoγιoμ69 fi καiπαριiλoγoq, τ6τε oυνδ6ει dναπ6φευκτα τ6ν &νθρωπo

μ6 τ6ν Παριiλoγo, τ6ν Αν6ητo, μι1 τ6ν διιiβoλo' πpdγ-

μα πoδ εiναι fiδη τ] κ6λαoη. "ooα iα16oυν γιιi τ6ν λo-

γιoμ6 io1ιloυν καi γιιi τiq αioθηoειq. "oλα dρ1iζoυν θ-

δδ, dπ6 την γfr: καi δ παριiδειoog μd καi f κ6λαoητoδ dνθριilπoυ.

'H θπιλoγη καi μετ&φραoη τδν κειμ6νων iγινε d-

φιλoκερδδg dπ6 τ6ν oερβoμαθfr θεoλ6γo κ. ΓεωργιoK., dπ6 τ6" Εξfi1q δ6o βιβλiα:

α) ΣTΗN oΔo ToY ΘEΑNΘΡΩΠOY - Bελιγρdδι1980, 'Ι. Moνη To6λιε.

β) ΘEoΦoPoΣ XPΙΣToΛoΓΙΑ - 'Αγ. "oρog2007,'Ι' Moνη Xελανδαρtoυ.

Aββds'ΙουoτΙvo5ΙΙ6ποβιτ9(1 894-1 e7e)

'o λιτ6q τdφog τoi 6-vτωq μεγdλoυ πατρ6g καiδιδαoκdλoυτfiq oρθoδo-ξioE Γiρovτog Toυaτi-voυ Π6πoβιτ9.