Εξαρτησιογόνες ουσίες

Εξαρτησιογόνος ουσία είναι κάθε φυσική ή συνθετική ουσία που επιδρά στο

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ν’ αλλάξει

κάποιο άτομο τη διάθεσή του.

Εξάρτηση-εθισμός

• Εξάρτηση είναι η συνεχής ανάγκη για τη χρήση μιας ουσίας.

• Η εξάρτηση μπορεί να είναι: σωματική ή/ και ψυχολογική.

• Για να μπορεί κάποιος να χαρακτηριστεί ως εξαρτημένος πρέπει να πληρεί κάποια κριτήρια, που έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Τα κριτήρια αυτά είναι τα εξής:

• Ανοχή ( ανάγκη για περαιτέρω αίσθηση των αποτελεσμάτων)

• Ψυχολογική εξάρτηση ( επιθυμία, που ποικίλει από πολύ μικρή έως πολύ έντονη)

• Στερητικό σύνδρομο ( παρουσιάζει όλους τους τύπους σωματικών αντιδράσεων μόλις σταματήσει την χρήση)

• Αποτυχημένες προσπάθειες να ελέγξει τη χρήση ή τη συμπεριφορά

• Εξακολούθηση της χρήσης ακόμα και αν το άτομο γνωρίζει ότι αυτό είναι καταστροφικό για τον εαυτό του.

Η χρήση των εξαρτησιογόνων ουσιών μπορεί να είναι: απλή δοκιμαστική ή περιστασιακή, φαινόμενο αρκετά συνηθισμένο, που δεν οδηγεί υποχρεωτικά σε συμπεριφορά κατάχρησης. Υπάρχει επίσης η καλούμενη κοινωνική χρήση που αφορά ουσίες ψυχοτρόπες αλλά κοινωνικά αποδεκτές, όπως η νικοτίνη, η καφεΐνη και το οινόπνευμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κοινωνική χρήση ψυχοτρόπων ουσιών μπορεί να φτάσει σε περιστασιακή κατάχρηση φαινόμενο που παρατηρείται συχνά με το αλκοόλ.

Η απλή δοκιμή, η κοινωνική χρήση και η περιστασιακή κατάχρηση, είναι δυνατόν να οδηγήσουν ορισμένα ευάλωτα άτομα σε μόνιμη κατάχρηση των ουσιών, δηλαδή σε εξάρτηση. Για άλλες ουσίες με έντονη σωματική εξάρτηση, η ψυχαναγκαστική χρήση θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην εγκατάσταση και οργανικής ανάγκης, δηλ σε σωματική ή φυσική εξάρτηση.

Τι είναι όμως η σωματική και ψυχική εξάρτηση;

Η φαρμακευτική εξάρτηση αποτελεί μία από τις βασικές ανεπιθύμητες ενέργειες των ουσιών εκείνων που έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν ευχάριστα την ψυχική διάθεση ενός ατόμου. Διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: την ψυχολογική ή ψυχική και τη σωματική ή φυσική.

ψυχολογική εξάρτηση

Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης.

ψυχολογική εξάρτηση

χαρακτηριστικά γνωρίσματα:

• Επιθυμία συνεχούς χρήσης ή κατάχρησης της ουσίας

• Δεν υπάρχει τάση αύξησης της δόσης

• Το άτομο αναζητά την ουσία για την ευχάριστη ενέργεια της

Σωματική εξάρτηση

• Η σωματική εξάρτηση έχει τα εξής χαρακτηριστικά γνωρίσματα:

• Επιτακτική ανάγκη για εξεύρεση και χρήση της ουσίας.

• Τάση του ατόμου για συνεχή αύξηση της δόσης

• Εμφάνιση συνδρόμου στέρησης μετά από απότομη διακοπή του φαρμάκου.

Έτσι, οδηγείται σε μικροπαραπτώματα ή και σε σαφή εγκληματική συμπεριφορά επειδή εκτός από της εντονότατη ψυχολογική εξάρτηση υπάρχει ο φόβος για εμφάνιση των στερητικών συμπτωμάτων. Τέλος βασικό γνώρισμα της φυσικής εξάρτησης είναι η εγκατάσταση αντοχής δηλ η ανάγκη για συνεχή αύξηση των δόσεων.

Το άτομο δηλαδή δεν αποζητά την ουσία για την ευχαρίστηση που του προσφέρει αλλά για να μη νιώθει τα δυσάρεστα συμπτώματα από τη στέρηση της.

Ποιες ουσίες θεωρούνται ναρκωτικά;

Ο όρος «ναρκωτικά» δεν περιλαμβάνει μόνο τις παράνομες ουσίες, όπως το χασίς, την ηρωίνη, την κοκαΐνη, το χάπι «έκσταση». Περιλαμβάνει και ουσίες που η χρήση τους είναι νόμιμη. Η χρήση του αλκοόλ και του καπνού είναι απολύτως νόμιμη (για τους ενήλικες) και ενταγμένη στην κοινωνική ζωή, η κατάχρησή τους, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή εξάρτηση και προβλήματα υγείας.

Η κατάχρηση ηρεμιστικών και αγχολυτικών χαπιών μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε εξάρτηση.Ουσίες εισπνεόμενες, όπως σπρέι, κόλλες,βενζίνη, αέριο από γκαζάκια βουτανίου, φαίνεται να μη συνδέονται με αυτό που λέμε «ναρκωτικό», κατατάσσονται, όμως, στις εξαρτησιογόνες ουσίες.

Διαχωρισμός εξαρτησιογόνων ουσιών

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει χωρίσει τα ναρκωτικά σε δύο κατηγορίες: 1) στα «βαριά», εκείνα που προκαλούν σοβαρή βλαπτική επίδραση στο άτομο, όπως το όπιο, η μορφίνη, η κοκαΐνη, η ηρωίνη, οι αμφεταμίνες, η μαριχουάνα (χασίς), το LSD, κ.ά. και 2) στα «ελαφρά», σε ουσίες που δεν δημιουργούν υποχρεωτικά εθισμό, όπως τα βαρβιτουρικά και τα «ανώδυνα» (καπνός, καφές, κ.ά).

Ποιες είναι οι αιτίες που οδηγούν στη χρήση ναρκωτικών ουσιών; • 1) Η μικρή ηλικία • 2) Τα προβλήματα στη

οικογένεια • 3) Η ροπή των νέων για

μιμητισμό και η ξενομανία • 4) Το φιλικό περιβάλλον, οι

παρέες • 5) Οι δόλιοι τρόποι • 6) Οι τάσεις

αυτοκαταστροφής • 7) Η άγνοια

Συμπερασματικά

Οι εξαρτησιογόνες ουσίες προκαλούν αλλαγή στη φυσιολογία του οργανισμού δρώντας στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου. Εκτός από τις παρενέργειές τους ως χημικά δηλητήρια του οργανισμού,  επηρεάζουν τους νευρώνες, με ανεπανόρθωτο πολλές φορές τρόπο, μεταβάλλοντας τη λειτουργία τους και προκαλώντας εθισμό (ανοχή, εξάρτηση, παθολογική αναζήτηση ουσίας).

Ζήτησε βοήθεια

Την εργασία επιμελήθηκαν οι μαθήτριες :

Ευτυχία Σαπουνά Γ2

Παρασκευή Τσούκου Γ2