Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου σελ. 1

Κ. Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β΄ Γ/σίου Όνομα: Φ 10η

Βιογραφικά: Κάλυμνος 1909 – Αθήνα 2006. Ταλαντούχος διηγηματογράφος, που αρχικά

ασχολείτο με επιχειρήσεις σπογγαλιείας. Στενός φίλος του Ν. Καζαντζάκη, ο οποίος τον

παρότρυνε να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία. Ταξίδεψε πολύ. Βραβεύτηκε για το λογοτεχνικό

του έργο στη Γαλλία και την Ελλάδα.

Χαρακτηριστικά του έργου του: α) το ανθρωπιστικό-ανθρωποκεντρικό πνεύμα β) οι

εικονοπλαστικές περιγραφές το γ) η δημιουργία δυνατών συναισθημάτων και

προβληματισμών δ) ο έμμεσος διδακτισμός ε) Διακρίθηκε στον κοινωνικό ρεαλισμό: ήρωές του οι απλοί άνθρωποι:

ναυτικοί, ψαράδες, μετανάστες, στρατιώτες, φυγόδικοι, που αγωνίζονται σκληρά να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και

να βρουν την αλήθεια και την απλότητα, ώστε να χαρούν τη ζωή.

......................................................................................................................

1. Περιεχόμενο: αντιπολεμικό - ανθρωπιστικό

Θέμα: ...............................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

Θεματικά κέντρα

Πόλεμος και απάνθρωπη βία

Θύτες και θύματα, νικητές και ηττημένοι

Ειρήνη και ανθρωπισμός εναντίον πολέμου και θηριωδίας

2. Ενότητες: Ας συμφωνήσουμε στο χωρισμό του κειμένου σε 3 ενότητες:

1) «Σουρούπωνε ... το κεφάλι να δει» ...................................................................................................................................

2) «Ένας άλλος στρατιώτης ... πώς με κατάντησες» ...............................................................................................................

3) «Ένα σκληρό χέρι ... δεν άκουγε» ........................................................................................................................................

Αφού τιτλοφορήσετε τις ενότητες, να τις χρησιμοποιήσετε συντάσσοντας μία περίληψη, η οποία

μπορεί να αρχίζει ως εξής:

« Μεταφερόμαστε σε ένα πολεμικό μέτωπο. Βραδιάζει και η μάχη έχει κοπάσει. Ένας στρατιώτης... »

3. Αφηγητής: .............................................................: δεν συμμετέχει στην υπόθεση

.................................................: γνωρίζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων του –και συμπάσχει.

Αφηγηματικοί τρόποι: στο διήγημα χρησιμοποιείται κυρίως α)......................................, για την εξέλιξη της

δράσης, η οποία διακόπτεται από β)........................................ (του φυσικού τοπίου, του ψυχορραγήματος

του αντίπαλου στρατιώτη...) και γ) από τον εσωτερικό μονόλογο του στρατιώτη.

Παρατηρούμε και δ) έναν φανταστικό διάλογο, όπου τα υποτιθέμενα λόγια του αντίπαλου στρατιώτη

εκφράζουν το αντιπολεμικό πνεύμα, τη φιλειρηνική συνείδηση του κάθε ανθρώπου.

Να εντοπίσετε από ένα παράδειγμα για τον κάθε τρόπο (στο βιβλίο).

Τι πετυχαίνει ο συγγραφέας χρησιμοποιώντας την περιγραφή και τον εσωτερικό μονόλογο; (γραπτώς)

Αφηγηματικός χρόνος: η αφήγηση είναι ......................................../..................................................

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΓΚΛΗ, Γιατί; σελ. 170

Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου σελ. 2

4. Ο Γ. Μαγκλής παρουσιάζει το νεαρό στρατιώτη αρχικά ως θύμα του πολέμου και στη συνέχεια ως θύτη, ο

οποίος, όμως, στο τέλος μετατρέπεται ξανά σε θύμα.

Ποιες από τις καταστάσεις που βιώνει τον φέρνουν κάθε φορά στη συγκεκριμένη θέση;

5. Εκφραστικά μέσα: συναντούμε πολλές εικόνες (οπτικές – οσφρητικές – απτικές - ακουστικές),

προσωποποιήσεις (στις οποίες φαίνεται ο αποτροπιασμός της Φύσης για τον πόλεμο), πολλές μεταφορές

καθώς και παρομοιώσεις, ασύνδετο σχήμα και επαναλήψεις.

Εντοπίστε (στο βιβλίο) από 1 παράδειγμα για κάθε εκφραστικό μέσο.

Ποια εικόνα θα θεωρούσατε την πιο εντυπωσιακή ή πιο συγκλονιστική; (περιγράψτε τη, προφορικά)

6. Να αναφερθείτε στη γλώσσα και το ύφος του κειμένου

......................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

- Τι εξυπηρετεί η χρήση των ιδιωματικών λέξεων; σε ποια συμπεράσματα μας οδηγεί;

- Η επιλογή του συγκεκριμένου ύφους επηρεάζει τον αναγνώστη θετικά ή αρνητικά και γιατί;

7. Ας παρακολουθήσουμε την πορεία των συναισθημάτων του στρατιώτη (συναισθηματική εξέλιξη):

αρχικά, μόνος του, δροσίζεται στο νερό της πηγής

κατόπιν αντιλαμβάνεται την παρουσία του άλλου στρατιώτη, τον οποίο και σκοτώνει

στη συνέχεια αντιλαμβάνεται τι έκανε και φεύγει μακριά, τρέχοντας

όμως ξαναγυρίζει για να βοηθήσει το τραυματισμένο θύμα του

βρίσκει, αγκαλιάζει και μιλά στο θύμα του, ενώ αυτό πεθαίνει μέσα στη νύχτα...

από ποια συναισθήματα διακατέχεται στην κάθε φάση που βρίσκεται;

8. Να αναζητήστε και να καταγράψετε τις σημασίες των λέξεων πολεμοκάπηλος και χειραγωγώ:

πολεμοκάπηλος............................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

χειραγωγώ....................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

Τι νομίζετε πως σημαίνει η φράση «Ξέχασα, γιατί αυτοί οι κακούργοι θέλανε να με κάνουν να ξεχάσω...» ;

9. Η διπλανή αφίσα κυκλοφόρησε την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ

(1955-1975). Ποιες ομοιότητες με το διήγημα παρατηρείτε;

10. Συμπληρώστε τα κενά που ακολουθούν, δίνοντας τους δικούς σας

χαρακτηρισμούς για τον πόλεμο και τη θέση σας για τα αίτια που τον

προκαλούν.

Ο πόλεμος είναι... ................................................................,

....................................................., ................................................................,

....................................................., .................................................................

Οι πόλεμοι είναι αποτέλεσμα...

..........................................................................................................................,

............................................................................., ........................................................................................

Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου σελ. 3

Αντώνη Σαμαράκη, Το ποτάμι (διήγημα) Συλλογή διηγημάτων Ζητείται ελπίς (1954)

Η διαταγή ήτανε ξεκάθαρη: Απαγορεύεται το μπάνιο στο ποτάμι, ακόμα και να πλησιάζει κανένας σε απόσταση λιγότερο από

διακόσια μέτρα. Δε χώραγε λοιπόν καμιά παρανόηση. Όποιος την παρέβαινε τη διαταγή, θα πέρναγε στρατοδικείο.

Τους τη διάβασε τις προάλλες ο ίδιος ο ταγματάρχης. Διέταξε γενική συγκέντρωση, όλο το τάγμα, και τους διάβασε. Διαταγή της

Μεραρχίας! Δεν ήτανε παίξε γέλασε.

Είχανε κάπου τρεις βδομάδες που είχαν αράξει δώθε από το ποτάμι. Κείθε από το ποτάμι ήταν ο εχθρός, οι Άλλοι όπως τους

λέγανε πολλοί.

Τρεις βδομάδες απραξία. Σίγουρα δε θα βάσταγε πολύ τούτη η κατάσταση, για την ώρα όμως επικρατούσε ησυχία.

Και στις δυο όχθες του ποταμού, σε μεγάλο βάθος, ήτανε δάσος. Πυκνό δάσος. Μες στο δάσος είχανε στρατοπεδεύσει και οι

μεν και οι δε.

Οι πληροφορίες τους ήτανε πως οι Άλλοι είχανε δυο τάγματα εκεί. Ωστόσο, δεν επιχειρούσαν επίθεση, ποιος ξέρει τι

λογαριάζανε να κάνουν. Στο μεταξύ, τα φυλάκια, και από τις δυο μεριές, ήταν εδώ κι εκεί κρυμμένα στο δάσος, έτοιμα για παν

ενδεχόμενο.

Τρεις βδομάδες! Πώς είχανε περάσει τρεις βδομάδες! Δε θυμόντουσαν σ' αυτόν τον πόλεμο, που είχε αρχίσει εδώ και δυόμισι

χρόνια περίπου, άλλο τέτοιο διάλειμμα σαν και τούτο.

Όταν φτάσανε στο ποτάμι, έκανε ακόμα κρύο. Εδώ και μερικές μέρες, ο καιρός είχε στρώσει. Άνοιξη πια!

Ο πρώτος που γλίστρησε κατά το ποτάμι ήτανε λοχίας. Γλίστρησε ένα πρωινό και βούτηξε. Λίγο αργότερα, σύρθηκε ως τους

δικούς του, με δυο σφαίρες στο πλευρό. Δεν έζησε πολλές ώρες.

Την άλλη μέρα, δυο φαντάροι τραβήξανε για κει. Δεν τους ξαναείδε πια κανένας. Ακούσανε μονάχα πολυβολισμούς, και ύστερα

σιωπή.

Τότε βγήκε η διαταγή της Μεραρχίας.

Ήτανε ωστόσο μεγάλος πειρασμός το ποτάμι. Τ' ακούγανε που κυλούσε τα νερά του και το λαχταρούσανε. Αυτά τα δυόμισι

χρόνια, τους είχε φάει η βρώμα. Είχανε ξεσυνηθίσει ένα σωρό χαρές. Και να, τώρα, που είχε βρεθεί στο δρόμο τους αυτό το

ποτάμι. Αλλά η διαταγή της Μεραρχίας...

— Στο διάολο η διαταγή της Μεραρχίας! είπε μέσ' από τα δόντια του κείνη τη νύχτα.

Γύριζε και ξαναγύριζε και ησυχία δεν είχε. Το ποτάμι ακουγότανε πέρα και δεν τον άφηνε να ησυχάσει.

Θα πήγαινε την άλλη μέρα, θα πήγαινε οπωσδήποτε. Στο διάολο η διαταγή της Μεραρχίας!

Οι άλλοι φαντάροι κοιμόντουσαν. Τέλος τον πήρε κι αυτόν ο ύπνος. Είδε ένα όνειρο, έναν εφιάλτη. Στην αρχή, το είδε όπως

ήτανε: ποτάμι. Ήτανε μπροστά του αυτό το ποτάμι και τον περίμενε. Κι αυτός, γυμνός στην όχθη, δεν έπεφτε μέσα. Σα να τον

βάσταγε ένα αόρατο χέρι (...)

Ξύπνησε βαλαντωμένος· δεν είχε ακόμα φέξει...

Φτάνοντας στην όχθη, στάθηκε και το κοίταζε. Το ποτάμι! Ώστε υπήρχε λοιπόν αυτό το ποτάμι; Ώρες ώρες, συλλογιζότανε

μήπως δεν υπήρχε στ' αλήθεια. Μήπως ήτανε μια φαντασία τους, μια ομαδική ψευδαίσθηση.

Είχε βρει μια ευκαιρία και τράβηξε κατά το ποτάμι. Το πρωινό ήτανε θαύμα! Αν ήτανε τυχερός και δεν τον παίρνανε μυρουδιά...

Να πρόφταινε μονάχα να βουτήξει στο ποτάμι, να μπει στα νερά του, τα παρακάτω δεν τον νοιάζανε.

Σ' ένα δέντρο, στην όχθη, άφησε τα ρούχα του, και όρθιο πάνω στον κορμό, το τουφέκι του. Έριξε δυο τελευταίες ματιές, μια

πίσω του, μην ήτανε κανένας από τους δικούς του, και μια στην αντίπερα όχθη, μην ήτανε κανένας από τους Άλλους. Και μπήκε

στο νερό.

Από τη στιγμή που το σώμα του, ολόγυμνο, μπήκε στο νερό, τούτο το σώμα που δυόμισι χρόνια βασανιζότανε, που δυο

τραύματα το είχανε ως τώρα σημαδέψει, από τη στιγμή αυτή ένιωσε άλλος άνθρωπος. Σα να πέρασε ένα χέρι μ' ένα σφουγγάρι

μέσα του και να τα 'σβησε αυτά τα δυόμισι χρόνια.

Κολυμπούσε πότε μπρούμυτα, πότε ανάσκελα. Αφηνότανε να τον πηγαίνει το ρεύμα. Έκανε και μακροβούτια...

Ήταν ένα παιδί τώρα αυτός ο φαντάρος, που δεν ήταν παρά εικοσιτριώ χρονώ κι όμως τα δυόμισι τελευταία χρόνια είχαν

αφήσει βαθιά ίχνη μέσα του.

Δεξιά κι αριστερά, και στις δυο όχθες, φτερουγίζανε πουλιά, τον χαιρετούσανε περνώντας πότε πότε από πάνω του.

Μπροστά του, πήγαινε τώρα ένα κλαδί που το έσερνε το ρεύμα. Βάλθηκε να το φτάσει μ' ένα μονάχα μακροβούτι. Και το

κατάφερε. Βγήκε από το νερό ακριβώς δίπλα στο κλαδί. Ένιωσε μια χαρά! Αλλά την ίδια στιγμή είδε ένα κεφάλι μπροστά του,

κάπου τριάντα μέτρα μακριά.

Σταμάτησε και προσπάθησε να δει καλύτερα.

Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου σελ. 4

Και κείνος που κολυμπούσε εκεί τον είχε δει, είχε σταματήσει κι αυτός. Κοιτάζονταν.

Ξανάγινε αμέσως αυτός που ήτανε και πρωτύτερα: ένας φαντάρος που είχε κιόλας δυόμισι χρόνια πόλεμο, που είχε έναν

πολεμικό σταυρό, που είχε αφήσει το τουφέκι του στο δέντρο.

Δεν μπορούσε να καταλάβει αν αυτός αντίκρυ του ήτανε από τους δικούς του ή από τους Άλλους. Πώς να το καταλάβει; Ένα

κεφάλι έβλεπε μονάχα. Μπορούσε να 'ναι ένας από τους δικούς του. Μπορούσε να 'ναι ένας από τους Άλλους.

Για μερικά λεπτά, και οι δυο τους στέκονταν ακίνητοι στα νερά. Τη σιωπή διέκοψε ένα φτάρνισμα. Ήταν αυτός που

φταρνίστηκε, και κατά τη συνήθειά του βλαστήμησε δυνατά. Τότε εκείνος αντίκρυ του άρχισε να κολυμπάει γρήγορα προς την

αντίπερα όχθη. Κι αυτός όμως δεν έχασε καιρό. Κολύμπησε προς την όχθη του μ' όλη του τη δύναμη. Βγήκε πρώτος. Έτρεξε στο

δέντρο που είχε αφήσει το τουφέκι του, το άρπαξε. Ο Άλλος, ό,τι έβγαινε από το νερό. Έτρεχε τώρα κι εκείνος να πάρει το

τουφέκι του.

Σήκωσε το τουφέκι του αυτός, σημάδεψε. Του ήτανε πάρα πολύ εύκολο να του φυτέψει μια σφαίρα στο κεφάλι. Ο Άλλος ήτανε

σπουδαίος στόχος έτσι καθώς έτρεχε ολόγυμνος, κάπου είκοσι μέτρα μονάχα μακριά.

Όχι, δεν τράβηξε τη σκανδάλη. Ο Άλλος ήταν εκεί, γυμνός όπως είχε έρθει στον κόσμο. Κι αυτός ήταν εδώ, γυμνός όπως είχε

έρθει στον κόσμο.

Δεν μπορούσε να τραβήξει. Ήτανε και οι δυο γυμνοί. Δυο άνθρωποι γυμνοί. Γυμνοί από ρούχα. Γυμνοί από ονόματα. Γυμνοί από

εθνικότητα. Γυμνοί από τον χακί εαυτό τους.

Δεν μπορούσε να τραβήξει. Το ποτάμι δεν τους χώριζε τώρα, αντίθετα τους ένωνε.

Δεν μπορούσε να τραβήξει. Ο Άλλος είχε γίνει ένας άλλος άνθρωπος τώρα, χωρίς άλφα κεφαλαίο, τίποτα λιγότερο, τίποτα

περισσότερο.

Χαμήλωσε το τουφέκι του. Χαμήλωσε το κεφάλι του. Και δεν είδε τίποτα ως το τέλος, πρόφτασε να δει μονάχα κάτι πουλιά που

φτερουγίσανε τρομαγμένα σαν έπεσε από την αντικρινή όχθη η τουφεκιά, κι αυτός, γονάτισε πρώτα, ύστερα έπεσε με το

πρόσωπο στο χώμα.

.........................................................................................................................................................................................

Σχολιασμός – σύγκριση κειμένων

1. Ποια πρόσωπα πρωταγωνιστούν στο παραπάνω διήγημα;

2. Για ποιο λόγο οι δύο συγγραφείς επιλέγουν να μην δώσουν τοπικούς, χρονικούς

ή ονοματικούς δείκτες; δηλ. πληροφορίες για τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα (ονόματα,

ηλικία, εθνικότητα, θρήσκευμα...) ή για συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο;

3. Εντοπίστε τις ομοιότητες στο περιεχόμενο των δύο κειμένων; Ποιο μήνυμα πιστεύετε πως θέλουν να

μεταδώσουν οι συγγραφείς;

4. Ποιο είναι το τέλος της συνάντησης των δύο στρατιωτών στο «Ποτάμι»;

Βλέπετε να υπάρχει ίδια ή διαφορετική προσέγγιση των δύο συγγραφέων όσον αφορά την ευθύνη του

ατόμου στη διατήρηση της ανθρωπιάς του;

5. Και στα δύο διηγήματα η δράση εξελίσσεται γύρω

από το νερό: μια ρεματιά στο «Γιατί;» και ένα ποτάμι

στο Σαμαράκη.

Εντοπίστε τα σημεία που περιγράφεται η επαφή των

στρατιωτών με το νερό: πώς επιδρά στην ψυχική

τους διάθεση; Αλλάζει το νερό (έστω και στιγμιαία)

και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τον κόσμο, τη

ζωή;

Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου σελ. 5

Έριχ Μαρία Ρεμάρκ (Erich Maria Remarque 1898 – 1970)

Από τους πιο γνωστούς Γερμανούς συγγραφείς. Σε ηλικία 18 ετών κατατάχτηκε ως εθελοντής στο στρατό και πολέμησε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τραυματίστηκε επανειλημμένα και σφραγίστηκε με βιώματα που επηρέασαν βαθύτατα το συγγραφικό του έργο.

Με την άνοδο των Εθνικοσοσιαλιστών στη Γερμανία κατέφυγε στην Ελβετία και, μετά την αφαίρεση της γερμανικής του ιθαγένειας (1938), κατέφυγε στις Η.Π.Α. και πήρε την αμερικανική υπηκοότητα.

Έγινε γνωστός το 1929, με το πρώτο του μυθιστόρημα, «Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο», που χαρακτηρίστηκε ως το πιο αξιόλογο λογοτεχνικό έργο από αυτά που γράφτηκαν για

τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γνώρισε τεράστια εκδοτική επιτυχία και κάηκε δημόσια από τους ναζί του Χίτλερ.

Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο

Το αντιπολεμικό μυθιστόρημα «Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο» αποτελεί μια κραυγή διαμαρτυρίας και αποδοκιμασίας για τη μάταιη κόλαση και την παράλογη σκληρότητα του πολέμου.

Το έργο είναι γραμμένο σε α' πρόσωπο. Ο αφηγητής, ο Πάουελ, είναι ένας τελειόφοιτος μαθητής λυκείου, που, όπως και οι συμμαθητές του, αφήνει τα μαθητικά θρανία για να πολεμήσει.

.........................................................

Ο Πάουελ, ευρισκόμενος σε περιπολία, δέχεται τα πυρά των εχθρών. Για να προστατευτεί, πηδά σ' ένα λάκκο, στον οποίο όμως πέφτει από απροσεξία κι ένας Γάλλος στρατιώτης. Ο Πάουελ τον πληγώνει και στη συνέχεια, μετανιωμένος για την πράξη του, τον περιποιείται. Όμως σε λίγο ο Γάλλος θα πεθάνει.

Αχ, αυτές οι ώρες! Τι φρίκη! Το αγκομαχητό ξαναρχίζει. Αλήθεια, πόσο αργά πεθαίνει ένας άνθρωπος! Το ξέρω. Δεν

έχει ελπίδα να ζήσει. Πάσχισα να πείσω τον εαυτό μου πως θα μπορούσε να ζήσει, μα κατά το μεσημέρι κατάλαβα

πως καμιά ελπίδα δεν έχει για να σωθεί. Αν δεν είχα χάσει στο μεταξύ το πιστόλι μου, θα τον πυροβολούσα για να

μη βασανίζεται. Μα με το μαχαίρι δεν μπορώ. Πάω να χάσω τα λογικά μου. Πεινώ τρομερά. Θα 'θελα να ξεσπάσω

στο κλάμα, μα δεν μπορώ. Πάω να φέρω νερό στον ετοιμοθάνατο και πίνω απ' αυτό κι ο ίδιος.

Είναι ο πρώτος άνθρωπος που σκότωσα με τα ίδια τα χέρια μου, που μπορώ να τον δω από τόσο κοντά και που ο θάνατος του είναι έργο δικό μου [...] Κάθε ανάσα του τρυπάει την καρδιά μου. Αυτός ο άνθρωπος που πεθαίνει έχει ένα αόρατο μαχαίρι που με σφάζει:

Το χρόνο και τις σκέψεις μου. Θα 'δινα ό,τι μπορούσα για να μην πεθάνει. Είναι σκληρό να 'σαι ξαπλωμένος εδώ κι

αναγκασμένος να τον βλέπεις και να τον ακούς. Στις τρεις το απόγευμα πέθανε

Σκιάζω τον πεθαμένο και τον ξαπλώνω όμορφα, όμορφα. Του σφαλώ τα μάτια. Είναι καστανά. Τα μαλλιά του είναι

μαύρα και λίγο κατσαρά στις άκρες [...]

Η μουγκαμάρα συνεχίζεται. Μιλάω γιατί πρέπει να μιλάω. Έτσι του λέω: "Συνάδελφε, δεν ήθελα να σε σκοτώσω. Αν μπορούσες να πηδήσεις άλλη μια φορά δω μέσα, δε θα σε σκότωνα αν και συ θα 'σουν λογικός. Μα συ δεν ήσουν

για μένα παρά μια ιδέα, ένας συνδυασμός που ζούσε μέσα στο μυαλό μου και προκαλούσε μια απόφαση. Αυτόν το

συνδυασμό χτύπησα. Τώρα καταλαβαίνω για πρώτη φορά πως κι εσύ είσαι ένας άνθρωπος όπως κι εγώ. Σκέφτηκα

τις χειροβομβίδες σου, την ξιφολόγχη σου και το ντουφέκι σου. Τώρα βλέπω τη γυναίκα σου και το πρόσωπο σου.

Συγχώρεσέ με, συνάδελφε. Πάντα το καταλαβαίνουμε αυτό πολύ αργά. Γιατί να μη μας το πουν, πως κι εσείς

είσαστε πλάσματα δυστυχισμένα όπως κι εμείς; Πως οι μητέρες σας καρδιοσώνουνται όπως κι οι δικές μας και πως

έχουμε την ίδια αγωνία του θανάτου, το ίδιο αγκομαχητό και τους ίδιους πόνους; Συγχώρα με, συνάδελφε. Πώς

μπορούσε να είμαστε εχθροί; Αν ρίχναμε τούτα τα ντουφέκια και τις στολές, μπορούσες να 'σαι αδελφός μου, όπως

ο Κατ και ο Αλμπερτ. Πάρε είκοσι χρόνια απ' τη ζωή μου, συνάδελφε, και σήκω πάνω [...]¨

Συγκρίνοντας το απόσπασμα με το «Γιατί;» ποιες ομοιότητες εντοπίζουμε στις σκέψεις και τα

συναισθήματα του πρωταγωνιστή; Πώς αποκαλεί ο Πάουελ το σκοτωμένο αντίπαλό του;