Η Διδαχή της μουσικής στην προσχολική ηλικία

Συνέντευξη του Γιώργου Παππά στην Πελαγία Μπίκα

Θα ήθελα να μας δώσετε τη δική σας άποψη για το πώς τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας μπορούν να " διδαχθούν " τη μουσική και δη την παραδοσιακή. Πώς πρέπει εμείς ως παιδαγωγοί να προσεγγίζουμε το θέμα ; Ποιά στοιχεία της μουσικοκινητικής παιδείας είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στη γνωριμία των παιδιών με τη μουσική; Η ενασχόληση με τη μουσική πώς επιδρά στον ψυχισμό των παιδιών;

1.Η διδαχή της μουσικής στην προσχολική ηλικία αφορά όχι τη σχολική ή ωδειακή διαδικασία εκπαίδευσης αλλά μια γενικότερη έννοια διδασκαλίας, σκοπός της οποίας δεν είναι το να μάθουν τα παιδιά μουσική, όσο να τη γνωρίσουν και να εξοικειωθούν με αυτήν. Βασικές μουσικές έννοιες όπως η αναγνώριση του τονικού ύψους, της έντασης της μουσικής, της μελωδίας και του ρυθμού, μας απασχολούν, σε αυτή την ηλικία, περισσότερο από τη βιωματική τους πλευρά και όχι από την επιστημονική ή την αμιγώς μουσική.    Τα παιδιά, λοιπόν, διδάσκονται μουσική, παίζοντας παιχνίδια με έμφαση στο ρυθμό και σε απλές και ευκολομνημόνευτες μελωδίες που τις συνδέουν με βασικές τους συνήθειες ή καταστάσεις της καθημερινότητάς τους, όπως ο ύπνος και το ξύπνημα, το περπάτημα και το τρέξιμο, το να πιαστούν χέρι-χέρι και να κάνουν έναν κύκλο και άλλα... Η παραδοσιακή μουσική, με τον πλούτο των μελωδιών και των ρυθμικών σχημάτων που έχει, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για εξοικείωση των παιδιών με βασικές έννοιες όπως ο ρυθμός και η μελωδία. Επίσης, το ερέθισμα της πιθανής αναγνωρισιμότητας απλών παραδοσιακών τραγουδιών, γνώριμων στα παιδιά, όπως πολλά παραδοσιακά κάλαντα ή παιδικά τραγούδια καθιστούν απαραίτητη την ελληνική παραδοσιακή μουσική, σε όλα τα στάδια της μουσικής προπαιδείας.

2. Ένας παιδαγωγός πρέπει να συμβουλευτεί κάποιον μουσικό, ειδικά μουσικό που ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική, σχετικά με τραγούδια και μελωδίες που αναφέρονται στα διάφορα στάδια από τα οποία πρέπει να εκπαιδευτεί γενικά ένα παιδί σχετικά με τις γνώσεις που πρέπει να κατέχει πριν τη σχολική ηλικία. Υπάρχουν τραγούδια π.χ. σχετικά με τις εποχές, κάλαντα Χριστουγέννων, αποκριάτικα τραγούδια τα οποία είναι απλά και ευκολομνημόνευτα και ιδιαίτερα ευχάριστα στα παιδιά, όπως ο πασίγνωστος Χαραλάμπης. Οι νηπιαγωγοί, λοιπόν, αφού συλλέξουν αυτό το υλικό πρέπει να εξηγήσουν εννοιολογικά στα παιδιά το περιεχόμενο κάθε τραγουδιού και μετά μόνοι τους ή σε συνεργασία με κάποιο μουσικό να το μάθουν στα παιδιά, ειδικά μέσω της δραματοποίησής του, βιωματικά, έτσι ώστε να τα εντυπωσιάσει και να τους εντυπωθεί περισσότερο.

3.Το σύστημα orf καθώς και πολλά στοιχεία μουσικοκινητικής είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στη γνωριμία των παιδιών με τη μουσική. Ο μελωδικός ρυθμός που παράγουν τα ξυλόφωνα και τα διάφορα ιδιόφωνα κρουστά όργανα μαζί με την ευκολία αναγνώρισης και οπτικά του τονικού ύψους του κάθε φθόγγου που

παρέχουν τα ξυλόφωνα και μεταλλόφωνα βοηθούν τα παιδιά να καταλάβουν τι θα πει μελωδία και ρυθμός και πώς αυτά συμπλέκονται μεταξύ τους.

4. Η διδασκαλία της μουσικής στην προσχολική ηλικία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Πρωτίστως, είναι πολύ ευχάριστη στα παιδιά. Το μουσικό παιχνίδι τα απελευθερώνει και τους αναπτύσσει το ομαδικό αίσθημα ταυτόχρονα με την αίσθηση της αυτενέργειας. Επίσης, το να μαθαίνεις μουσική, σημαίνει ότι μαθαίνεις να κάνεις πολλά και διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. Αυτό βοηθά ιδιαίτερα στη διαδικασία της συγκέντρωσης των παιδιών, ειδικά στα παιδιά που έχει διαγνωσθεί ή υπάρχει υποψία δυσλεξίας, αδυναμία συγκέντρωσης, υπερκινητικότητα και άλλα. Η διαδικασία μάθησης και εκτέλεσης της μουσικής μπορούμε να πούμε ότι διέπεται από μια, κάποιου τύπου, στρατιωτική πειθαρχεία, η οποία είναι ιδιαίτερα ευεργετική από την καλλιτεχνική της πλευρά στα πιο ατίθασα και ζωηρά παιδιά. Άλλωστε, είναι γνωστό πως η μουσική εξημερώνει τα αγριότερα των θηρίων, δε θα τα καταφέρει με τα μικρά παιδιά; Επίσης, εργαστηριακές έρευνες έχουν αποδείξει πως ένας άνθρωπος που μαθαίνει μουσική από μικρή ηλικία, αποκτά τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται καλύτερα τον κόσμο και το περιβάλλον γύρω του, αναπτύσσει εγκεφαλικές δεξιότητες, μέσω της δημιουργίας όλο και αυξανόμενων συνάψεων που ενισχύουν τη μνήμη και όλη την εγκεφαλική διεργασία.

Ο Γιώργος Παππάς αποφοίτησε από το Μουσικό Σχολείο Ιλίου το 1999. Ακολούθησε από τα μαθητικά του χρόνια πορεία προς την παραδοσιακή μουσική, σε συνδυασμό με δυτικές σπουδές και έθνικ επιρροές. Αποφοίτησε επίσης από τη Σχολή Μουσικής Τεχνολογίας του ΟΕΕΚ και παράλληλα σπούδασε ανώτερα θεωρητικά μέχρι το πτυχίο Φυγής καθώς και πτυχίο Βυζαντινής στο Δημοτικό Ωδείο Μοσχάτου. Το 2013 ξεκινά σύνθεση με το Γιώργο Χατζημιχελάκη. Κατέχει πτυχίο και Βραβείο στο ούτι και στο σάζι από το Εθνικό Ωδείο με καθηγητή το Νίκο Έραψα καθώς και 2ο πανελλήνιο βραβείο στους μαθητικούς αγώνες του 1999. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια ανατολικής ,και όχι μόνο, μουσικής, τζαζ, πιάνου και μουσικών ομάδων με καθηγητές τους Ross Daly, Νίκο Γράψα, Χρήστο Τσιαμούλη, Mehmet Erenler, Simon Shaheen, Haig Yazidjan, Γιάννη Μαλαφή και άλλων. Έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, Λάκης Χαλκιάς, Μάριος Φραγκούλης, Σοφία Παπάζογλου, Κώστας Καράλης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Haig Yazizdjian, Χρήστος Τζιφάκης, Τάσος Παπαστάμου, Γιώργος Λυκούρας, Νίκος Γράψας, Μανώλης Καρπάθιος, Θοδωρής Μέρμηγκας, Μαρία Αναματερού, Μάνος Σύριος κ.α. Διετέλεσε μέλος της ορχήστρας Παλιντόνου Αρμονίας του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου σε συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δισκογραφικά έχει συμμετάσχει σαν μουσικός και ενορχηστρωτής σε δίσκους καλλιτεχνών όπως οι Τάσος Παπαστάμου, Μανώλης Καρπάθιος, Laura Shannon, Σπύρος Πετρουλάκης, Μιχάλης Γαμπιεράκης, Αδάμ Μανήρης Βλάχου, Όθωνας Μπικάκης, Γρηγόρης Νταραβάνογλου και άλλοι. Έχει συνθέσει μουσική για 3 παιδικά παραμύθια και 2 θεατρικά έργα καθώς και για ταινίες με θέμα τον υποβρύχιο κόσμο και την ελεύθερη κατάδυση. Εδώ και αρκετά χρόνια δραστηριοποιείται σαν καθηγητής παραδοσιακών οργάνων όπως ούτι, πολίτικο λαούτο, σάζι, λαούτο και άλλα, σε μουσικά σχολεία, ωδεία και μουσικές σχολές και σαν μουσικός, ενορχηστρωτής και συνθέτης παίζοντας με διάφορα σχήματα και μουσικές ομάδες.

Απρίλιος 2015