6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

2014

ΗΜΕΡΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ-ΙΔΕΕΣ

Ενδεικτικοί στόχοι των δράσεων που θα οργανωθούν:

1. Να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση, την αυτογνωσία και την ταυτότητα των

μαθητών και των μαθητριών.

2. Να προαγάγουν την εκτίμηση και αναγνώριση των πολιτισμικών διαφορών σε

τέτοιο σημείο, ώστε να εξετάζονται περισσότερο με έναν ισότιμο τρόπο, παρά με το

δίπολο ανωτερότητας/κατωτερότητας, και να αποδίδεται σημασία στις ομοιότητες

αντί τις διαφορές.

3. Να αυξήσουν τη συναίσθηση και την επίγνωση της ιστορίας, του πολιτισμού και

των μορφών όλων των εθνικών και φυλετικών ομάδων. Η χρησιμοποίηση

παιχνιδιών και χορών απ’ όλον τον κόσμο βοηθά προς αυτήν την κατεύθυνση.

4. Να αναπτύξουν την κατανόηση της πολυπολιτισμικής συνύπαρξης και του

αλληλοεξαρτώμενου κόσμου (Gay, 2000). Προς την κατεύθυνση αυτή βοηθά

ιδιαίτερα η πρόσκληση ως ομιλητών γνωστών αθλητών ή προπονητών

διαφορετικής καταγωγής που απασχολούνται στη χώρα μας.

Τι θα μπορούσατε, λοιπόν, να οργανώσετε εκείνη τη μέρα:

1. Σύντομες ομιλίες στην αυλή μετά την πρωινή προσευχή (π.χ. να

αναγνωστεί η εγκύκλιος του Υπουργείου για την ημέρα του

σχολικού αθλητισμού και να γίνει μια σύντομη αναφορά

εισαγωγή στο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ)

Ιδέες μπορείτε να πάρετε από το (θεωρητικό) κείμενο που υπάρχει στο

τέλος του εγγράφου.

2. Δράσεις μέσα στην τάξη

- Συζητήσεις σε κύκλο για την αποδοχή της διαφορετικότητας και τον

ρατσισμό (τα παιδιά ορίζουν μόνα τους ή σε ομάδες τις έννοιες,

εντοπίζουμε διαφορές, παρεκκλίσεις, δίνουν παραδείγματα από τη

σχολική και εξωσχολική ζωή και τον αθλητισμό)

- Ρατσισμός και αθλητισμός (σύνδεση των δύο εννοιών, αναφορές στον

χουλιγκανισμό, αφορμή το πρόσφατο περιστατικό του φιλάθλου που

δολοφονήθηκε)

- Καλώ κάποιον αθλητή, προπονητή ή αθλητικό παράγοντα στο σχολείο (ή

ομάδα, σύλλογο κλπ) και ετοιμάζω μια συνέντευξη με ερωτήσεις

σχετικές με τον αθλητισμό, τον ρατσισμό και τη βία στους αθλητικούς

χώρους

- Επισκέπτομαι έναν αθλητικό χώρο (σύλλογο, σωματείο, ΤΕΦΑΑ της

περιοχής) και προετοιμάζω ερωτήσεις για τους υπεύθυνους

- Χρησιμοποιώ όλα τα γνωστικά αντικείμενα (Άρθρα, διηγήματα,

ποιήματα, παραμύθια για τον ρατσισμό στη ΓΛΩΣΣΑ, φτιάχνω ένα

ερωτηματολόγιο στα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ με ερωτήσεις σχετικές με τις

γνώσεις και τις στάσεις των μαθητών απέναντι στο θέμα του ρατσισμού

στον αθλητισμό, δημιουργώ μια αφίσα ή ένα κολάζ στα ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ,

γράφω ένα τραγούδι για τον ρατσισμό στη ΜΟΥΣΙΚΗ, επεξεργάζομαι

θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη σχετική νομοθεσία

στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, συζητώ για τις θέσεις του

Χριστιανισμού και άλλων θρησκειών για τη βία, την αποδοχή και τον

ρατσισμό στα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ κλπ)

- Προβολή ταινιών σχετικών (ακολουθούν λινκ)

- Παίζουμε παιχνίδια ρόλων και οργανώνουμε δραματοποιήσεις σχετικές

με τον αθλητισμό και τον ρατσισμό

- Διαβάζουμε παραμύθια για τη διαφορετικότητα. Ιδέες μπορείτε να

πάρετε από την ακόλουθη λίστα: http://www.ucy.ac.cy/psifides-

gnosis/documents/psifides-

gnosis/NeaEkdilwseisAnakoinwseis/ListaParamithiwnGiaDiaforetikotita.pdf.

Παραμύθι 1: Οι εφτά χρωματιστοί ιππότες

(http://pappanna.wordpress.com/2013/03/15/%CE%BF%CE%B9-

%CE%B5%CF%86%CF%84%CE%AC-

%CF%87%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%C

E%AF-%CE%B9%CF%80%CF%80%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%82-

%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%B9/).

Παραμύθι 2: Σισούντο (http://dide-anatol.att.sch.gr/perival/FAKELOS_ESY_OPOS_KI_EGO/si_sou_do_GRE.pdf)

Παραμύθι 3: Παραμύθι στο νερό (για μικρά παιδιά)

http://www.kidsinaction.gr/images/stories/ekdoseis/paramythi%20sto%20nero

_low.pdf

Παραμύθι 4: Η Μπουμπού και η Μπαμπαλού (για μικρά παιδιά) http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip_babalu/Default.html

Παραμύθι 5: Ο Μαυρούλης (για μικρά παιδιά) http://issuu.com/kesan/docs/o_mavroulis?e=0/5493448

Παραμύθι 6: Το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας από την πλευρά του

λύκου http://chrysanthi-hrisa-hrisa.blogspot.gr/2012/05/blog-post_9778.html

- Δείτε μαθητικές ταινίες μικρού μήκους που διακρίθηκαν στον

Διεθνή και στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού

Μήκους:

-Το ουράνιο τόξο χρειάζεται όλα τα χρώματα, Παγκύπριο Γυμνάσιο

Λευκωσίας (https://www.youtube.com/watch?v=MD8pLRRwnfw)

-Αυτή που είμαι, 1ο ΕΠΑΛ Κορδελιού,

(https://www.youtube.com/watch?v=mvg0FyIN31I)

-Lemon and Lime, 1ο ΓΕΛ Εδεσσας,

(https://www.youtube.com/watch?v=5mTtdo-Dp8A)

-Ξένος στη χώρα μου, Μίχειο Γυμνάσιο Αντίς Αμπέμπα Αιθιοπίας,

(https://www.youtube.com/watch?v=OJ8xkW8OHRw)

-Χαμογελαστή αγελάδα, 6ο Γυμνάσιο Πάτρας,

(https://www.youtube.com/watch?v=YctsQNTQ26k)

-Παιχνίδι πέρα από τα χρώματα, 14ο Δημ. Σχολείο Πάτρας

(https://www.youtube.com/watch?v=kE7zJHUTxoY)

-Άνθρωποι αντικείμενα, Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο

Σερρών, (https://www.youtube.com/watch?v=1lenay-x8xc)

-Πέρα από σιωπή, Σχολείο Κωφών Σερρών-18ο Δημ. Σχολείο Σερρών

(https://www.youtube.com/watch?v=-jniFJ7-rxY)

-Το πέρασμα, Δημοτικό Σχολείο Δραπανιά Χανίων,

(https://www.youtube.com/watch?v=RiGQd-v2Hac)

-Το αηδόνι, 32ο Δημ. Σχολείο Πάτρας

(https://www.youtube.com/watch?v=RGJzV-UzNXs)

-Πορτραίτα, Δημοτικό Σχολείο Κατσικά Ιωαννίνων,

(https://www.youtube.com/watch?v=E-mjgMEhvkQ)

- Να φτιάξετε ένα τεράστιο κολάζ στην αυλή του σχολείου

χρησιμοποιώντας χαρτί του μέτρου. Στο κολάζ θα υπάρχουν

φωτογραφίες, άρθρα, κείμενα των παιδιών για το θέμα της ημέρας. Κάθε

τάξη θα συμβάλλει με τη δική της συμμετοχή στο κολάζ που στο σύνολό

του θα εκφράζει όλο το σχολείο.

- Παίξτε το αντιρατσιστικό ηλεκτρονικό παιχνίδι: «Ο Ναβίντ δεν ήρθε για

διακοπές» (http://navid.gr/navidzero/navidzero.html).

- Παίξτε το αντιρατσιστικό ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ταξίδι φυγής»

- (http://sumstanvoi.blogspot.gr/2013/09/blog-post_13.html)

3. ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ - Χρησιμοποιήστε ιδέες από το επισυναπτόμενο υλικό της Ολυμπιακής Παιδείας

με πολλές διδακτικές προτάσεις.

- Επισκεφτείτε την ακόλουθη ιστοσελίδα

(http://www.unhcr.gr/1againstracism/tag/%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%83%C

E%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-

%CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C/)

Όπου θα βρείτε δεκάδες άρθρα και ειδήσεις για τον ρατσισμό στους

αθλητικούς χώρους.

- Συζητήστε για σημαντικά (παγκοσμίως) ρατσιστικά επεισόδια που σημάδεψαν

τον αθλητισμό

http://www.ant1iwo.com/athlitika/2012/11/01/ta-10-ratsistika-epeisodia-poy-

shmadecan/

- Φτιάχνουμε στο σχολείο ή σε κάθε τάξη μια γωνία αφιερωμένη στη μέρα. Στον

χώρο αυτό αναρτούμε ζωγραφιές, κείμενα, αφίσες, δημιουργίες, άρθρα

σχετικά.

- Φτιάχνω ένα σποτάκι λίγων δευτερολέπτων με συνθήματα για τη μέρα

- Φτιάχνουμε τον δικό μας δεκάλογο καλής συμπεριφοράς και σεβασμού του

αντιπάλου σε αθλητικούς αγώνες. Αναζητούμε στο διαδίκτυο τους επίσημους

σχετικούς κανονισμούς

http://www.oxyzoglou.com/index.php?option=com_content&view=article&id=5

6&Itemid=18).

- Δημιουργούμε ένα φυλλάδιο και το μοιράζουμε στη γειτονιά του σχολείου.

- Οργανώνουμε μια απογευματινή επιμορφωτική δράση για τους γονείς

καλώντας αθλητές, ψυχολόγους κλπ

- Οι μεγάλες τάξεις υλοποιούν ένα project για τους παραολυμπιακούς αγώνες

και τη σχέση του αθλητισμού με τα άτομα με ειδικές ανάγκες (http://gym-

istiaias.eyv.sch.gr/mathites/paraolumpiakoi_agwnes.pdf). Επισκεφτείτε την

επίσημη ιστοσελίδα της Παραολυμπιακής Επιτροπής

(http://www.paralympic.gr/) . Ιδέες για σχετικές δράσεις μπορείτε να δείτε στο

υλικό του σχολικού συμβούλου κ. Ντάνη

(http://users.sch.gr/adanis/Seminars/EidikiAgogi/Danis.pdf)

- Συμβουλευτείτε τον οδηγό για την οργάνωση αθλητικών δραστηριοτήτων

(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-

F106/564/3688,16072/)

4. Χρησιμοποιώ οπτικοακουστικό υλικό σχετικό με τον ρατσισμό: Μάθε τα δικαιώματά σου… τώρα!

Τριάντα άρθρα της διακήρυξης, τριάντα απλές προτάσεις.

α. Διαβάστε τα 30 άρθρα της διακήρυξης, http://occupygr.com/human-rights

β. Δείτε σχετικό βίντεο στο YouTube,

https://www.youtube.com/watch?v=hTlrSYbCbHE&feature=player_embedded#!

γ. Επισκεφθείτε την (ελληνική) σελίδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα,

http://gr.humanrights.com/#/home

δ. «Ένα νανούρισμα για τα δικαιώματα του παιδιού»

https://www.youtube.com/watch?v=PS-2euzVJN0

Προτάσεις – υλικό διδασκαλίας

Πρόταση ομαδικής δραστηριότητας στην αυλή του σχολείου.

Τα παιδιά σχηματίζουν με το σώμα τους το σύνθημα «Όχι στον ρατσισμό».

Δείτε το βίντεο του 41ου Δ. Σχ. Αθήνας.

(http://blogs.sch.gr/41dimat/archives/1287)

Μια τάξη, φυλετικά διαχωρισμένη

Το 1968, μία ημέρα μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ , μία

δασκάλα, αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα στους μαθητές της, σ” ένα σχολείο

της Iowa. Το αποκαλυπτικό αυτό πείραμα αφορούσε τον ρατσισμό και την

προκατάληψη στην διαφορετικότητα. Χώρισε τους μαθητές της σε δύο

ομάδες, εκείνους με γαλάζια μάτια κι εκείνους με καφέ μάτια, και αποφάσισε

να τους δώσει ένα μάθημα κατά των φυλετικών διακρίσεων.

http://blogs.sch.gr/41dimat/archives/1196

Video και ταινίες

«Κιαλό Αμαντού, ανήλικος μετανάστης στην Αθήνα»

Ένα μικρού μήκους φιλμ που προσπαθεί να περιγράψει την ζωή ενός ξένου

στην Eλλάδα, τον κοινωνικό κανιβαλισμό και την φασιστική απειλή. Η

ιστορία του Κιαλό είναι κομμάτι του project «Portraits of Greece in Crisis».

http://vimeo.com/49995976

«Το μπαλόνι»

Ένας μαύρος κατεβάζει από έναν στύλο το μπαλόνι ενός παιδιού. Το παιδί

χαίρεται, όμως η μητέρα του έχει άλλη γνώμη… http://www.a-athinon.gr/wp-

content/uploads/2012/03/%CE%A1%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B9%

CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82.avi

«Ο λαθρεπιβάτης «Αντιρατσιστική ταινία μικρού μήκους του 1994, που

καταγγέλλει όχι μόνο τον καθημερινό ρατσισμό πολλών ανθρώπων, αλλά και

την αδιαφορία των περισσοτέρων. http://vimeo.com/61470863

ε. «Κι ένα θύμα ρατσιστικής βίας είναι πολύ!»

Βίντεο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.

https://www.youtube.com/watch?v=MAEvfnw4kXs&list=UUCRusPp1mZon

2mYYQmQK9dg&index=8

«Χρωμοφοβία» Αλληγορική ταινία μικρού μήκους (Raoul Servais, 1966)

για τον φασισμό και τον ρατσισμό. http://vimeo.com/61470864

Ρατσισμός, ξενοφοβία – Στην ζυμαροχώρα

Μικρής διάρκειας βίντεο που εξηγεί με συμβολικό τρόπο στα μικρά παιδιά

πως το διαφορετικό δεν απειλεί αλλά εμπλουτίζει την ζωή μας.

http://www.edutv.gr/component/k2/item/63-ratsismos-ksenofovia-sti-

zymaroxora

«Βρωμοέλληνες»

Ο Στέλιος Κούλογλου παρουσιάζει ένα ντοκυμαντέρ για τους Έλληνες όταν

αυτοί ήταν οι «ξένοι» (μετανάστες στις Η.Π.Α. στις αρχές του αιώνα) στους

κατοίκους ενός χωριού στην Πιερία για να τους φέρει αντιμέτωπους με την

ρατσιστική τους συμπεριφορά.

http://www.rwf.gr/288/%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%A

D%CF%82/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CE%B2%CF%8

1%CF%89%CE%BC%CE%BF%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B

5%CF%82-%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%82-1%CE%BF/

«Θάνατος στους ξένους»

Η περιπέτεια ενός Έλληνα εστιάτορα ο οποίος τον Νοέμβριο του 1997 γίνεται

στόχος Γερμανών νεοναζί.

(Ντοκυμαντέρ του Στ. Κούλογλου) http://www.rwf.gr/65179/%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE

%AD%CF%82/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF

%84%CE%B5%CF%82-

%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82/%C

E%B8%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-

%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-

%CE%BE%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%82/

«Εκπαίδευση για τον θάνατο: Η δημιουργία ενός Ναζί»

Αντιφασιστικό δεκάλεπτο βίντεο της Walt Disney (από το 1943) που δείχνει

την εκπαίδευση του μικρού Γερμανού Χανς στις αρχές του ναζισμού και την

μετατροπή του σε κτήνος που καταλήγει να πεθάνει για τον αρχηγό…

http://vimeo.com/54377628

Αντιρατσιστικά (ή που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως

αντιρατσιστικά) τραγούδια

Αερικά & φίλοι: «Διαφορετικοί»

Το συγκρότημα »Αερικά» είναι μια παρέα από άτομα με ειδικές ανάγκες (ή

ειδικές ικανότητες). Στο τραγούδι «Διαφορετικοί» συμμετέχουν ο Αλκίνοος

Ιωαννίδης και ο Βασίλης Λέκκας.

Για να ακούσετε το τραγούδι στο YouTube,

πατήστε https://www.youtube.com/watch?v=arH2NI1lbGM

John Lennon: «Imagine»

Για να ακούσετε το τραγούδι στο YouTube,

πατήστε https://www.youtube.com/watch?v=yRhq-

yO1KN8&feature=player_embedded

Locomondo: «Χέρια σαν κι αυτά»

Για να ακούσετε το τραγούδι στο YouTube,

πατήστε https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Btn_

gTLD_Fk#!

Δουλέψτε το αντιρατσιστικό αλφαβητάρι

(http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/915)

Πάρτε ιδέες από τον οδηγό του Υπουργείου Παιδείας (http://www.i-

red.eu/resources/projects-files/sxedio_drasis-

protypos_symvouleytikos_odigos.pdf)

Δείτε το βίντεο του ποδοσφαιριστή Καραγκούνη για τον ρατσισμό

http://www.unhcr.gr/1againstracism/minima-tis-actionaid-me-ton-karagkouni-

kata-tou-ratsismou/

Δείτε την ταινία «Τα γυαλιά της διαφορετικότητας

http://www.unhcr.gr/1againstracism/ta-gialia-tis-diaforetikotitas/

Χρησιμοποιήστε το εκπαιδευτικό υλικό «Νεαροί πρόσφυγες… χτίζοντας το

μέλλον» (http://sumstanvoi.blogspot.gr/2013/03/blog-post_7970.html)

Πάρτε ιδέες από τον Οδηγό για τον εκπαιδευτικό (στα αγγλικά) του

προγράμματος «Ζωντανεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα»

(http://gr.humanrights.com/educators/educators-guide-downloads.html) και

από το Εγχειρίδιο εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα-Compasito

(http://issuu.com/ngo_support_centre/docs/compasito?e=5643231/2649405#2

22222).

ΠΟΥΛΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ,

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΩΝ ΠΕ ΣΕΡΡΩΝ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (από την έκδοση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για

την Ολυμπιακή Παιδεία)

Το συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και

γενικότερα της μη ανοχής της διαφορετικότητας αποτελεί θέμα προτεραιότητας στις

πολιτικές αποφάσεις όλων των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι, η σύγχρονη

Ευρώπη πλήττεται από την αύξηση φαινομένων ρατσισμού και μη ανοχής προς τις

μειονότητες. Προσπάθειες για την αντιμετώπιση του προβλήματος γίνονται από

κυβερνητικές και μη οργανώσεις. Καμπάνιες, νόμοι και εκπαιδευτικά προγράμματα

αναπτύσσονται σε συνεργασία μεταξύ μελών της Ε.Ε. και στοχεύουν στην ανάπτυξη της

αποδοχής της διαφορετικότητας, της κατοχύρωσης της ισότητας, των ανθρώπινων

δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της αξιοπρέπειας όλων των πολιτών. Για την επίτευξη

των στόχων αυτών, όμως, χρειάζεται συνεχής και μακροχρόνια προσπάθεια (European

Youth Center, 1995). Ο καταστατικός χάρτης των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής

Ένωσης στα άρθρα 21 και 22 λέει χαρακτηριστικά ότι κάθε διάκριση η οποία βασίζεται σε

οποιαδήποτε ομάδα, όπως φύλο, φυλή, χρώμα, εθνική ή κοινωνική προέλευση, γενετικά

χαρακτηριστικά, γλώσσα, θρησκεία ή πίστη, πολιτική ή οποιαδήποτε άλλη άποψη, μέλη

εθνικών μειονοτήτων, ανικανότητα, ηλικία ή σεξουαλικό προσανατολισμό, πρέπει να

αποκλείεται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να σέβεται τη διαφορετικότητα και την ποικιλία

σε θέματα πολιτισμού, θρησκείας και γλώσσας. Σε γενικές γραμμές, για να επιτευχθούν τα

παραπάνω, πρέπει να παραδεχτούμε ότι όλοι είμαστε στο ίδιο επίπεδο, να αποδεχτούμε

ότι όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα, αξίες και ικανότητες, να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλο

καλύτερα, να μαθαίνουμε στοιχεία από την κουλτούρα των άλλων ανθρώπων, να τους

πλησιάζουμε, να προσπαθούμε να τους καταλάβουμε και να παρατηρούμε τι κάνουν, να

συνεργαζόμαστε και να βοηθάμε ο ένας τον άλλο, να ανταλλάσσουμε εμπειρίες, ιδέες,

πολιτιστικά χαρακτηριστικά, να αποδεχόμαστε την αμοιβαία κριτική, να συζητάμε, να

συμφωνούμε και να συναποφασίζουμε (European Youth Center, 1995).

Ο ρόλος του αθλητισμού

Τα σπορ διαμορφώνονται μέσα από ποικίλες διαδικασίες αλληλεπίδρασης σε παγκόσμιο

επίπεδο πλέον, ενώ την ίδια στιγμή συνεισφέρουν στην ανάπτυξη αυτών των διαδικασιών.

Επίσης, η επαφή μεταξύ ατόμων διαφορετικών φυλών και εθνικοτήτων στα σπορ είναι

συχνά τόσο έντονη και διαδεδομένη και, όταν μεθοδεύεται σωστά, μπορεί σταδιακά να

μειώσει τις προκαταλήψεις και τις ιδεολογίες και μεταξύ αθλητών και μεταξύ θεατών. Με

αυτόν τον τρόπο, η εικόνα αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή ως μία προσπάθεια ανάπτυξης

συγκεκριμένων στοιχείων κοινού ήθους που παρατηρούνται σε άτομα με συναίσθηση της

κοινής μοίρας και που πρέπει να μοιραστούν για την ανάπτυξη του αθλητισμού παγκόσμια.

Γενικά, ο αθλητισμός προσφέρει σε πολλούς ανθρώπους ευκαιρία για επικοινωνία,

συνύπαρξη και συνεργασία. Σε πολλούς αθλητές και αθλήτριες δημιουργεί ευκαιρίες για

έντονες εμπειρίες και ενδιαφέροντα για τη ζωή, κοινωνική καταξίωση και αναγνώριση, ενώ

για κάποιους άλλους αποτελεί μέσο ανάδειξης ή απομάκρυνσης του κοινωνικού

στιγματισμού. Μια λανθασμένη αντίληψη είναι να προσπαθούμε να εξηγήσουμε την

αθλητική επίδοση σε πολλά αθλήματα, απλώς αναγνωρίζοντας ως κοινά ιδιαίτερα

γνωρίσματα μιας ομάδας ατόμων ή βάζοντας με ευκολία ταμπέλες ή σχηματίζοντας

συγκεκριμένες προκαταλήψεις για κάποιους άλλους. Όταν ένα άτομο της λευκής φυλής

διακρίνεται σε ένα άθλημα, πολλοί μιλούν για το χαρακτήρα του, την αφοσίωσή του, την

ηθικότητά του, την προσήλωση και την ευφυΐα του και όχι για τα σωματικά του προσόντα

και τις ικανότητές του. Όταν, όμως, ένα άτομο της μαύρης φυλής διακρίνεται σε ένα

άθλημα, πολλοί αναφέρονται σε αυτό ως φυσικό αθλητικό ταλέντο και παραλείπουν να

αναφερθούν στα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν. Το να συμπεράνει κάποιος ότι

διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι με διαφορετικές δεξιότητες (κινητικές και

πνευματικές), οι οποίοι ήταν πολύ καλοί αθλητές ή προπονητές, σχετίζονταν με

οποιονδήποτε τρόπο με φυλετικές θεωρίες ή το χρώμα του δέρματος δεν έχει νόημα. Αυτές

οι απόψεις, τα στερεότυπα ή οι προκαταλήψεις είναι λανθασμένες και αγνοούν τη

μοναδικότητα του κάθε αθλητή ή της αθλήτριας. Η επίδοση σε διαφορετικά αθλήματα

εξαρτάται από ένα εύρος διαφορετικών κινητικών και πνευματικών χαρακτηριστικών και

ικανοτήτων, που συνδέονται, κυρίως, με τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη και εξάσκηση

αυτών των ικανοτήτων-γνωρισμάτων. Όταν άτομα από διαφορετικές φυλές και εθνικότητες

είναι αντίπαλα σε έναν αγώνα, τότε τα αθλήματα μπορούν να γίνουν χώροι δημιουργίας ή

ενίσχυσης των στερεοτύπων και των αρνητικών απόψεων για τις φυλές και τις εθνικότητες.

Αυτό ισχύει και για τους θεατές. Τα αθλήματα μπορούν να εντείνουν τα συναισθήματα και

την εχθρότητα μεταξύ των ατόμων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι προπονητές είναι οι 10

μεσολαβητές και γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση. Ο

αθλητισμός φέρνει τα άτομα κοντά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτόματα τα βάζει να

αναρωτηθούν για τις προκαταλήψεις ή τις απόψεις που έχουν για τα άτομα διαφορετικών

φυλών. Πολύ συχνά, όμως, οι θεατές μετατρέπουν τις κερκίδες σε κοινή γιορτή, πέρα από

φυλές και εθνικότητες, γεγονός το οποίο πραγματικά αναδεικνύει τη μεγάλη δύναμη των

σπορ για ειρηνική συνύπαρξη, ιδιαίτερα σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα, όπως οι

Ολυμπιακοί Αγώνες. Υπάρχουν αρκετοί οι οποίοι εύκολα υποστηρίζουν ότι ένας

υποβόσκων ρατσισμός αρνείται στις μειονότητες πλήρεις και ίσες ευκαιρίες μέσα και έξω

από τους αγωνιστικούς χώρους. Η αλήθεια είναι ότι ο αθλητισμός, περισσότερο από κάθε

άλλο κοινωνικό οικοδόμημα, αποτέλεσε πρόσφορο έδαφος στο να παρέχει ευκαιρίες και

πρόσβαση σε φυλετικές και εθνικές μειονότητες. Ο αθλητισμός αποτέλεσε παράγοντα-

κλειδί για τη διάδοση του αντιρατσιστικού κινήματος. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, και κατ’

επέκταση ο αθλητισμός, πολύ γρήγορα εξελίχθηκαν σε πεδίο όπου όλοι, ξεκινώντας από

την ίδια αφετηρία, μπορούσαν να αποδείξουν τις ικανότητές τους. Τα νέα κοινωνικά

κινήματα επέτρεψαν σε όλους να αναπτύξουν μία αίσθηση κοινωνίας μέσα από τον

αθλητισμό, η οποία είναι ανεξάρτητη από τα εθνικά και πολιτικά συμφέροντα. Η κοινωνία

πρέπει να αντιλαμβάνεται τυπικά τα σπορ ως ένα σημαντικό, δημοκρατικό κοινωνικό

οικοδόμημα που κρίνει όχι με βάση το χρώμα του δέρματος ή της πολιτιστικής

κληρονομιάς, αλλά με βάση την συμμετοχή και την προσωπική βελτίωση.