ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ & ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Ενεστώτας και παρατατικός

Τα περισσότερα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ρήματα σχηματίζουν τον ενεστώτα και τον παρατατικό από το ρηματικό θέμα, αφού αυτό πάρει στο τέλος του το χρονικό πρόσφυμα j.

Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι λ, τότε το πρόσφυμα j αφομοιώνεται προς αυτό και έτσι τα ρήματα στον ενεστώτα και παρατατικό έχουν λλ. Π.χ. θ. ἀγγελ- -> ἀγγελ- j- ω = ἀγγέλλω και ἢγγελλον.ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ! βούλομαι, ἐθέλω, ἐπιμέλομαι, ὁφείλω, μέλει.

Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι ν ή ρ και πριν από αυτόν υπάρχει το φωνήεν α, τότε το πρόσφυμα j υπερπηδά το χαρακτήρα ν ή ρ και μαζί με το α αποτελούν το δίφθογγο αι.

Π.χ. θ. φαν- -> φαν- j – ω = φαίνω και έφαινον.

Αν ο χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι ν ή ρ και πριν από αυτόν υπάρχουν τα φωνήεντα ε, ι, υ, τότε το πρόσφυμα j αφομοιώνεται προς το χαρακτήρα ν ή ρ (και έχουμε νν ή ρρ), επειτα το διπλό ν ή ρ απλοποιείται (έχουμε δηλαδή ν ή ρ) και το προηγούμενο φωνήεν εκτείνεται αναπληρωματικά:

ε -> ει ῐ -> ῑ ῠ -> ῡ π.χ. θ. κτεν- è κτέν –j – ω κτένν – ω = κτείνω και έκτεινον.

Μέλλοντας και Αόριστος

Τα ρήματα αυτά σχηματίζουν το μέλλοντά τους χωρίς το χαρακτηριστικό -σ- των ομαλών ρημάτων (λύσω < λύω): νεμῶ, φθερῶ, ἀγελλῶ. Ο μέλλοντας αυτός κλίνεται όπως ο ενεστώτας των ρημάτων ποιέω, ποιῶ :Ε.Φ: νεμῶ, νεμεῖς, νεμεῖ, νεμοῦμεν, νεμεῖτε, νεμοῦσι.

Μ.Φ.: νεμοῦμαι, νεμεῖσαι, νεμεῖται, νεμούμεθα, νεμεῖσθε, νεμοῦνται

Διακρίνουμε τις ακόλουθες περιπτώσεις: .Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει ε, ι, υ, τότε ο μέλλοντας σχηματίζεται με απλή μετάθεση του τόνου στη

λήγουσαΕνεστώτας Μέλλοντας Ενεστώτας ΜέλλονταςΝέμω νεμῶ ἀμύνω ἀμυνῶΚρίνω κρινῶ μένω μενῶ

Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει ε, ι, υ που ακολουθείται από διπλό -λλ-, τότε εκτός από τη μετάθεση του τόνου στη λήγουσα, χάνεται και το ένα -λ-. Τον ίδιο κανόνα ακολουθούν και τα ρήματα σε -άλλω.

Ενεστώτας Μέλλοντας Ενεστώτας ΜέλλονταςΣτέλλω στελῶ ποικίλλω ποικιλῶἀγγέλλω ἀγγελῶ πάλλω παλῶ

Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ει- ή -αι- χάνεται το -ι- της διφθόγγουΕνεστώτας Μέλλοντας Ενεστώτας ΜέλλονταςΦθείρω φθερῶ σπείρω σπερῶΜιαίνω μιανῶ καθαίρω καθαρῶ

Ο αόριστος των ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων Σχηματίζεται επίσης χωρίς το γνωστό -σ- των ομαλών ρημάτων (λ.χ. ἔλυσα < λύω). Ωστόσο οι καταλήξεις

του είναι ομαλές. Διακρίνουμε τις ακόλουθες περιπτώσεις: Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -υ- ή -ι- ή -ει-, αυτό διατηρείται (με την προσθήκη φυσικά της συλλαβικής ή

χρονικής αύξησης στην αρχή του ρήματος)

Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας ΑόριστοςΚρίνω ἔκρινα ἀμύνω ἤμυναΣύρω ἔσυρα σπείρω ἔσπειρα

Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ε-, μετατρέπεται σε -ει-.Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας ΑόριστοςΜένω ἔμεινα νέμω ἔνειμα

Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ε-, το οποίο ακολουθείται από δύο -λλ-, τότε γίνεται κανονικά -ει-, αλλά χάνεται επιπλέον το ένα -λ-.

Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας ΑόριστοςΣτέλλω ἔστειλα ἀγγέλλω ἤγγειλα

Τα ρήματα σε -αίνω κάνουν τον αόριστο σε -ανα, όταν πριν το -αίνω υπάρχει ι, ε ή ρ.Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας ΑόριστοςΜαραίνω ἐμάρανα Μιαίνω ἐμίαναΛεαίνω ἐλέανα

Τα ίδια ρήματα στις άλλες περιπτώσεις κάνουν τον αόριστο σε -ηνα.Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας ΑόριστοςΦαίνω ἔφηνα σημαίνω ἐσήμηνα

Τα σε -αίρω κάνουν συνήθως αόριστο σε -ηρα. Π.χ. το καθαίρω κάνει αόριστο ἐκάθηρα (Ομοίως το γεραίρω κάνει ἐγέρηρα.

Παράδειγμα κλίσης Μέλλοντα ενρινόληκτων και υγρόληκτων (κλίνεται σε όλες τις εγκλίσεις όπως τα ρήματα ποιέω, ποιῶ )

Ενεργητική φωνήΟριστική νεμῶ, νεμεῖς, νεμεῖ, νεμοῦμεν, νεμεῖτε, νεμοῦσι

Υποτακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Ευκτική νεμοῖμι, νεμοῖς, νεμοῖ, νεμοῖμεν, νεμοῖτε, νεμοῖεν

Προστακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Απαρέμφατο νεμεῖν (πβ. ποιεῖν)

Μετοχή νεμῶν, νεμοῦσα, νεμοῦν (πβ. ποιῶν κ.τ.λ.)

Μέση ΦωνήΟριστική νεμοῦμαι, νεμεῖσαι, νεμεῖται, νεμούμεθα, νεμεῖσθε, νεμοῦνται

Υποτακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Ευκτική νεμοίμην, νεμοῖο, νεμοῖτο, νεμοίμεθα, νεμοῖσθε, νεμοῖντο

Προστακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Απαρέμφατο νεμεῖσθαι

Μετοχή νεμούμενος, νεμουμένη, νεμούμενον

σφάλλωανατέλλωὠδίνωτίλλωλυμαίνομαισημαίνωὑφαίνωπιαίνωσπείρωπλύνωτείνωκλίνωἡδύνωὁμαλύνωὀξύνω

ταχύνωδιασύρωὀδύρομαιὀλοφύρομαιΝέμω

ἀμύνωΚρίνωΣτέλλωΠοικίλλωΠάλλωΦθείρωΚαθαίρωΚτείνωΔέρωΣύρω

ΦαίνωΜαραίνωΜιαίνωΛεαίνω