33ηη Ομάδα Ομάδα

Η άφιξη των προσφύγων του 1922 Η άφιξη των προσφύγων του 1922 στη Θεσσαλονίκη και οι αλλαγές που στη Θεσσαλονίκη και οι αλλαγές που

αυτή έφερε στην πόλη σε όλο το αυτή έφερε στην πόλη σε όλο το μεσοπόλεμο. (1922-1939)μεσοπόλεμο. (1922-1939)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

• Το συμβούλιο του Παρισιου στέλνει τα ελληνικά στρατεύματα στη Μ.Ασία(1919)

• Κατάληψη της Σμύρνης από τα ελληνικά στρατεύματα(2 Μαϊου 1919)

• Αποδεκατισμός των ελληνικών στρατευμάτων από τα τουρκικά(13 Αυγούστου 1922)

• Ξεριζωμός των Μικρασιατών και η προσφυγιά στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας

Α ΥΠΟΘΕΜΑΑ ΥΠΟΘΕΜΑ

Η άφιξη των προσφύγων και η Η άφιξη των προσφύγων και η εγκατάσταση τουςεγκατάσταση τους

Χαρακτηριστικά των προσφύγωνΧαρακτηριστικά των προσφύγων

• Πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη: από τη Μικρά Πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη: από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική ΘράκηΑσία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη

• Διπλασιάζεται ο πληθυσμός της πόληςΔιπλασιάζεται ο πληθυσμός της πόλης

• Δημιουργείται στεγαστικό πρόβλημα Δημιουργείται στεγαστικό πρόβλημα (παραπάνω από 100 χιλιάδες πρόσφυγες)(παραπάνω από 100 χιλιάδες πρόσφυγες)

Η κατάστασή τους Η κατάστασή τους

• Πεινασμένοι, ρακένδυτοι, άρρωστοι, γεμάτοι Πεινασμένοι, ρακένδυτοι, άρρωστοι, γεμάτοι ζωύφια, με σκασμένα μάτια, αναδίδοντας την ζωύφια, με σκασμένα μάτια, αναδίδοντας την απαίσια οσμή της ανθρώπινης ακαθαρσίας.απαίσια οσμή της ανθρώπινης ακαθαρσίας.

Ο χώρος εγκατάστασης των Ο χώρος εγκατάστασης των προσφύγωνπροσφύγων

• Μεγάλο μέρος των προσφύγων εγκαθίσταται Μεγάλο μέρος των προσφύγων εγκαθίσταται σε σχολεία, εκκλησίες και στρατόπεδα σε σχολεία, εκκλησίες και στρατόπεδα (αρχικά)(αρχικά)

• Άλλοι μένουν σε ανταλλάξιμα σπίτια των Άλλοι μένουν σε ανταλλάξιμα σπίτια των Τούρκων (αρχικά)Τούρκων (αρχικά)

Γεννιούνται 18 νέοι συνοικισμοί όπου Γεννιούνται 18 νέοι συνοικισμοί όπου οι πρόσφυγες εγκαθίστανται (μόνιμα) οι πρόσφυγες εγκαθίστανται (μόνιμα)

• ΤούμπαΤούμπα

• ΚαλαμαριάΚαλαμαριά

• ΣταυρούποληΣταυρούπολη

• ΠολίχνηΠολίχνη

• ΑμπελόκηποιΑμπελόκηποι

• ΝεάποληΝεάπολη

• Νέα ΕυκαρπίαΝέα Ευκαρπία κ.α κ.α..

Η υποδοχή από τους ντόπιουςΗ υποδοχή από τους ντόπιους

• Η Ελλάδα αδυνατεί να φιλοξενήσει τόσο Η Ελλάδα αδυνατεί να φιλοξενήσει τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγωνμεγάλο αριθμό προσφύγων

• Οι ντόπιοι αντιδρούν καθώς η κυβέρνηση Οι ντόπιοι αντιδρούν καθώς η κυβέρνηση επιτάσσει τα σπίτια τους για να στεγάσει τους επιτάσσει τα σπίτια τους για να στεγάσει τους πρόσφυγεςπρόσφυγες

Εσείς έχετε προσφυγικό αίμα;Εσείς έχετε προσφυγικό αίμα;

Σημερινοί πρόσφυγεςΣημερινοί πρόσφυγες

Β ΥΠΟΘΕΜΑΒ ΥΠΟΘΕΜΑ

Η Θεσσαλονίκη γίνεται εργατούπολη – Η Θεσσαλονίκη γίνεται εργατούπολη – άνθηση του εργατικού κινήματοςάνθηση του εργατικού κινήματος

1922 - 19291922 - 1929

• Η κρατική αναπτυξιακή πολιτική, οι επενδύσεις στον Η κρατική αναπτυξιακή πολιτική, οι επενδύσεις στον τομέα της οικοδομής και της βιομηχανίας και τα τομέα της οικοδομής και της βιομηχανίας και τα άφθονα εργατικά χέρια των προσφύγων μετατρέπουν άφθονα εργατικά χέρια των προσφύγων μετατρέπουν τη Θεσσαλονίκη σε βιομηχανικό κέντρο, ιδιαίτερα τη Θεσσαλονίκη σε βιομηχανικό κέντρο, ιδιαίτερα στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και των στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και των τροφίμων (ΥΦΑΝΕΤ, ΗΛΙΟΣ, ΑΒΕΖ, ΖΑΝΑΕ, τροφίμων (ΥΦΑΝΕΤ, ΗΛΙΟΣ, ΑΒΕΖ, ΖΑΝΑΕ, ΦΛΟΚΑ κ.α.)ΦΛΟΚΑ κ.α.)

• Οι πρόσφυγες δίνουν ώθηση στο εμπόριο της πόλης Οι πρόσφυγες δίνουν ώθηση στο εμπόριο της πόλης με το δυναμισμό και την τεχνογνωσία τουςμε το δυναμισμό και την τεχνογνωσία τους

Σε ποια επαγγέλματα ήταν Σε ποια επαγγέλματα ήταν ειδικευμένοι οι πρόσφυγες ειδικευμένοι οι πρόσφυγες

• υπάρχαν χιλιάδες ειδικευμένοι τεχνίτες, επιστήμονες υπάρχαν χιλιάδες ειδικευμένοι τεχνίτες, επιστήμονες και απόφοιτοι φημισμένων σχολείων της Ανατολής και απόφοιτοι φημισμένων σχολείων της Ανατολής

• ειδικευμένοι εργάτες (υφαντουργοί, τεχνίτες, ειδικευμένοι εργάτες (υφαντουργοί, τεχνίτες, ταπητουργοί, βιομηχανικοί υπάλληλοι)ταπητουργοί, βιομηχανικοί υπάλληλοι)

• έμπειροι αγρότες (σηροτρόφοι, αμπελουργοί, έμπειροι αγρότες (σηροτρόφοι, αμπελουργοί, καπνοκαλλιεργητές, εργάτες επεξεργασίας καπνού)καπνοκαλλιεργητές, εργάτες επεξεργασίας καπνού)

• οι γυναίκες εργάζονται σε εργοστάσια, καπναποθήκες οι γυναίκες εργάζονται σε εργοστάσια, καπναποθήκες και βιοτεχνίεςκαι βιοτεχνίες

Η κατάσταση των προσφύγων Η κατάσταση των προσφύγων

• δημιουργία πλούσιας τάξης επιχειρηματιών δημιουργία πλούσιας τάξης επιχειρηματιών αντίθετααντίθετα

• άθλιες συνθήκες ζωής για τους πρόσφυγες άθλιες συνθήκες ζωής για τους πρόσφυγες • κατοικούν σε παραγκουπόλεις – με έλλειψη κατοικούν σε παραγκουπόλεις – με έλλειψη

βασικών κανόνων υγιεινήςβασικών κανόνων υγιεινής• σε αύξηση των προβλημάτων υγείας, ιδιαίτερα σε αύξηση των προβλημάτων υγείας, ιδιαίτερα

της φυματίωσηςτης φυματίωσης

1929 Παγκόσμια οικονομική ύφεση1929 Παγκόσμια οικονομική ύφεση

Επιπτώσεις:Επιπτώσεις:

• αυξημένη ανεργία και άθλιες συνθήκες αυξημένη ανεργία και άθλιες συνθήκες διαβίωσης διαβίωσης

• 10.000 άνεργοι στη Θεσσαλονίκη10.000 άνεργοι στη Θεσσαλονίκη

• ο κόσμος βγαίνει στους δρόμουςο κόσμος βγαίνει στους δρόμους

9 Μαΐου 1936 9 Μαΐου 1936

• Πανεργατική απεργία και πορεία προς το Πανεργατική απεργία και πορεία προς το ΔιοικητήριοΔιοικητήριο

• Στις συμπλοκές με τους αστυνομικούς Στις συμπλοκές με τους αστυνομικούς σκοτώνονται 12 διαδηλωτές και τραυματίζονται σκοτώνονται 12 διαδηλωτές και τραυματίζονται άλλοι 300άλλοι 300

Ο Γ. Ρίτσος εμπνέεται από τη φωτογραφία του νεκρού Ο Γ. Ρίτσος εμπνέεται από τη φωτογραφία του νεκρού Τάσου Τούση και γράφει τον «Επιτάφιο»Τάσου Τούση και γράφει τον «Επιτάφιο»

Γιέ μου, σπλάχνο τ ν σπλάχνων μου, καρδούλα τ ς ῶ ῆκαρδι ς μου,ᾶπουλάκι τ ς φτωχι ς α λ ς, νθ τ ς ρημι ς μου,ῆ ᾶ ὐ ῆ ἀ ὲ ῆ ἐ ᾶπ ς κλείσαν τ ματάκια σου κα δ θωρε ς πο κλαίωῶ ὰ ὶ ὲ ῖ ὺκα δ σαλεύεις, δ γρικ ς τ πο πικρ σο λέω;ὶ ὲ ὲ ᾷ ὰ ὺ ὰ ῦΓιόκα μου, σ πο γιάτρευες κάθε παράπονό μου,ἐ ὺ ὺΠο μάντευες τί πέρναγα κάτου π τ τσίνορό μου,ὺ ἀ ᾿ ὸτώρα δ μ παρηγορ ς κα δ μο βγάζεις χναὲ ὲ ᾶ ὶ ὲ ῦ ἄκα δ μαντεύεις τ ς πληγ ς πο τρ νε μου τ ὶ ὲ ὶ ὲ ὺ ῶ ὰσπλάχνα;Πουλί μου, σ πο μο φερνες νεράκι στ ν παλάμηἐ ὺ ὺ ῦ ῾ ὴπ ς δ θωρε ς πο δέρνουμαι κα τρέμω σ ν καλάμι;ῶ ὲ ῖ ὺ ὶ ὰΣτ στράτα δ καταμεσ ς τ σπρα μαλλιά μου ὴ ἐ ῶ ὶ ᾿ ἄλύνωκα σο σκεπάζω τ ς μορφ ς τ μαραμένο κρίνο.ὶ ῦ ῆ ῆ ὸΦιλ τ παγωμένο σου χειλάκι πο σωπαίνειῶ ὸ ὺκι ε ναι σ ν μο θύμωσε κα σφαλιγμένο μένει.ἶ ὰ ὰ ῦ ὶΔ μο μιλε ς κι δόλια γ τ ν κόρφο δές, νοίγωὲ ῦ ῖ ἡ ἐ ὼ ὸ ἀκα στ βυζι πο βύζαξες τ νύχια, γιέ μου μπήγω.ὶ ὰ ὰ ὺ ὰ

Γ ΥΠΟΘΕΜΑΓ ΥΠΟΘΕΜΑ

Ήθη και τρόπος ζωής κατά τον Ήθη και τρόπος ζωής κατά τον μεσοπόλεμομεσοπόλεμο

Φαινόμενα της μεσοπολεμικής Φαινόμενα της μεσοπολεμικής ΘεσσαλονίκηςΘεσσαλονίκης

• Συμμορίες και φασιστικές οργανώσεις ταλαιπωρούν Συμμορίες και φασιστικές οργανώσεις ταλαιπωρούν την πόλη τα πρώτα χρόνιατην πόλη τα πρώτα χρόνια

• Έξαρση διαφθοράς και εγκληματικότηταςΈξαρση διαφθοράς και εγκληματικότητας

• Ληστές οργανωμένοι σε ομάδες (συμμορία Ληστές οργανωμένοι σε ομάδες (συμμορία Σαλικουρτζή) αλλά και μεμονομένα (λήσταρχος Σαλικουρτζή) αλλά και μεμονομένα (λήσταρχος Γιαγκούλας)Γιαγκούλας)

Λήσταρχος ΓιαγκούλαςΛήσταρχος Γιαγκούλας

Συμμορία ΣαλικουρτζήΣυμμορία Σαλικουρτζή

Η μορφή της πόληςΗ μορφή της πόλης

• Οι κεντρικοί της δρόμοι μένουν για χρόνια χωρίς Οι κεντρικοί της δρόμοι μένουν για χρόνια χωρίς ασφαλτόστρωσηασφαλτόστρωση

• Παράλληλα η πόλη μεταμορφώνεται οικοδομικά. Παράλληλα η πόλη μεταμορφώνεται οικοδομικά. Εκατοντάδες πολυώροφες οικοδομές κάθε Εκατοντάδες πολυώροφες οικοδομές κάθε αρχιτεκτονικής υψώνονται στην πυρίκαυστη ζώνηαρχιτεκτονικής υψώνονται στην πυρίκαυστη ζώνη

• Γιγαντώνονται σταδιακά οι προσφυγικές συνοικίεςΓιγαντώνονται σταδιακά οι προσφυγικές συνοικίες

• Κύριο μέσο μεταφοράς το τραμ, αλλά και λεωφορεία Κύριο μέσο μεταφοράς το τραμ, αλλά και λεωφορεία και ταξίκαι ταξί

Το κτήριο Βαλαούρη.Στην πρόσοψη φέρει ανάγλυφατη χρονολογία ανέγερσηςτου 1925 και το Μονόγραμμα «Β»

Το μέγαρο Χ.Α.Ν.Θ.που χτίστηκε το 1924

Καταστήματα της πόλης

Ταξί του μεσοπολέμου

Και λίγο σχολείο…

Θέση της γυναίκαςΘέση της γυναίκας

• εκμοντερνισμός των γυναικών της εκμοντερνισμός των γυναικών της ΘεσσαλονίκηςΘεσσαλονίκης

• οι γυναίκες βγαίνουν στην αγορά εργασίαςοι γυναίκες βγαίνουν στην αγορά εργασίας

• μερικές από τις εργασίες(σε ταβέρνες,σε μερικές από τις εργασίες(σε ταβέρνες,σε καφενεία, σε καταστήματα,ως τραγουδίστριες καφενεία, σε καταστήματα,ως τραγουδίστριες και χορεύτριες,μοδίστρες και καπνεργάτισσες)και χορεύτριες,μοδίστρες και καπνεργάτισσες)

• έξαρση της πορνείας στη Θεσσαλονίκηέξαρση της πορνείας στη Θεσσαλονίκη

Σημαντικά γεγονότα της εποχής Σημαντικά γεγονότα της εποχής • Στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί και ο πρώτος ιδιωτικός Στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί και ο πρώτος ιδιωτικός

ερασιτεχνικός ραδιοφωνικός σταθμός το 1928 στη ερασιτεχνικός ραδιοφωνικός σταθμός το 1928 στη Δ.Ε.Θ.Δ.Ε.Θ.

• Από το 1925 εγκαινιάζεται η τακτική αεροπορική Από το 1925 εγκαινιάζεται η τακτική αεροπορική σύνδεση Θεσσαλονίκης – Αθήναςσύνδεση Θεσσαλονίκης – Αθήνας

• Το 1933 αρχίζει η λειτουργία του πρώτου αυτόματου Το 1933 αρχίζει η λειτουργία του πρώτου αυτόματου τηλεφωνικού κέντρουτηλεφωνικού κέντρου

• Η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης εγκαινιάζεται το 1926 σε έκταση του Πεδίου του εγκαινιάζεται το 1926 σε έκταση του Πεδίου του Άρεως: 600 εκθέτες, 150.000 επισκέπτεςΆρεως: 600 εκθέτες, 150.000 επισκέπτες

• Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ιδρύεται το 1926 με Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ιδρύεται το 1926 με μια σχολή, τη Φιλοσοφική, στη βίλλα Αλλατίνι.μια σχολή, τη Φιλοσοφική, στη βίλλα Αλλατίνι.

ΑθλητισμόςΑθλητισμός

• αύξηση της δημοτικότητας του ποδοσφαίρου με τον αύξηση της δημοτικότητας του ποδοσφαίρου με τον ερχομό των προσφύγωνερχομό των προσφύγων

• δημιουργία νέων συλλόγων(ΠΑΟΚ,ΑΠΟΛΛΩΝ δημιουργία νέων συλλόγων(ΠΑΟΚ,ΑΠΟΛΛΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ)ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ)

• κατασκευή νέων γηπέδων στην άκρη του εβραϊκού κατασκευή νέων γηπέδων στην άκρη του εβραϊκού νεκροταφίου(Καυτατζόγλειο)νεκροταφίου(Καυτατζόγλειο)

• ίδρυση της ΧΑΝίδρυση της ΧΑΝ• Πανθεσσαλονικοί αγώνες γίνονται θεσμός τη Πανθεσσαλονικοί αγώνες γίνονται θεσμός τη

δεκαετία του ΄30δεκαετία του ΄30

Η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα του Αετού Τούμπας

Ομάδα του ΠΑΟΚΟμάδα του ΠΑΟΚ

ΨυχαγωγίαΨυχαγωγία

• Ο χορός δημοφιλέστερος από τον αθλητισμό Ο χορός δημοφιλέστερος από τον αθλητισμό στη Θεσσαλονίκη.στη Θεσσαλονίκη.

• Η διασκέδαση ζωτικό κομμάτι της Η διασκέδαση ζωτικό κομμάτι της καθημερινής ζωής της πόληςκαθημερινής ζωής της πόλης

• Αγαπημένος προορισμός ο κινηματογράφος Αγαπημένος προορισμός ο κινηματογράφος (Διονύσια,Παλλάς,Αθηναίον,Ρουαγιάλ)(Διονύσια,Παλλάς,Αθηναίον,Ρουαγιάλ)

• Οι πρώτες μοτοσικλέτες αντικείμενο Οι πρώτες μοτοσικλέτες αντικείμενο θαυμασμού στις γειτονιέςθαυμασμού στις γειτονιές

Ζευγάρι το ΜπεχτσινάρΗ κομψή κυρία καπνίζει δημόσια

Τα τραπεζάκια τουκαφενείου τουΛευκού Πύργου

Από θεατρικήπαράσταση του 1930

Αγάπη για τη μουσικήΑγάπη για τη μουσική

• Κομπανίες από τις χαμένες πατρίδεςΚομπανίες από τις χαμένες πατρίδες

• ΚανταδόροιΚανταδόροι

• Ανάπτυξη του ρεμπέτικου τραγουδιού στη Ανάπτυξη του ρεμπέτικου τραγουδιού στη Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκη

• Σημαντικοί ρεμπέτες δημιουργοί Σημαντικοί ρεμπέτες δημιουργοί όπως(Τσιτσάνης,Βαμβακάρης) όπως(Τσιτσάνης,Βαμβακάρης)

• Ύπαρξη μεγάλων εβραίων και μουσουλμάνων Ύπαρξη μεγάλων εβραίων και μουσουλμάνων καλλιτεχνών( Σαδίκι,Κιόρ Αχμέτ, Καράκας Εφέντι)καλλιτεχνών( Σαδίκι,Κιόρ Αχμέτ, Καράκας Εφέντι)

Μουσική μπάνταΜουσική μπάντα

Ένα ρεμπέτικο τραγούδι της εποχής

Δ ΥΠΟΘΕΜΑ

Η δημιουργία της νέας Ευκαρπίας

Ερωτήσεις Ερωτήσεις

• Πόσοι πρόσφυγες καταφθάνουν στη Πόσοι πρόσφυγες καταφθάνουν στη Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 1922;Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 1922;

• Ποια είναι η κατάσταση των προσφύγων που Ποια είναι η κατάσταση των προσφύγων που φθάνουν στο λιμάνι της συμπρωτεύουσας;φθάνουν στο λιμάνι της συμπρωτεύουσας;

• Ποιοι νέοι προσφυγικοί συνοικισμοί Ποιοι νέοι προσφυγικοί συνοικισμοί γεννιούνται;γεννιούνται;

• Ποιες είναι οι αντιδράσεις των ντόπιων Ποιες είναι οι αντιδράσεις των ντόπιων απέναντι στους πρόσφυγες; απέναντι στους πρόσφυγες;

ΕρωτήσειςΕρωτήσεις

• 1. Σε ποια επαγγέλματα ήταν ειδικευμένοι 1. Σε ποια επαγγέλματα ήταν ειδικευμένοι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας;πρόσφυγες της Μικράς Ασίας;

• 2. Ποια στοιχεία των προσφύγων έδωσαν ώθηση 2. Ποια στοιχεία των προσφύγων έδωσαν ώθηση στη βιοτεχνική παραγωγή και το εμπόριο;στη βιοτεχνική παραγωγή και το εμπόριο;

• 3. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής 3. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης του 1929 στον πληθυσμό της ύφεσης του 1929 στον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης;Θεσσαλονίκης;

• 4. Τι ακριβώς συνέβη στην πανεργατική απεργία 4. Τι ακριβώς συνέβη στην πανεργατική απεργία της 9ης Μαΐου 1936;της 9ης Μαΐου 1936;

• 5. Από ποια φωτογραφία εμπνεύστηκε ο Ρίτσος για 5. Από ποια φωτογραφία εμπνεύστηκε ο Ρίτσος για να γράψει τον «Επιτάφιο»; να γράψει τον «Επιτάφιο»;

ΤέλοςΤέλος

Η εργασία έγινε από τους μαθητές:Η εργασία έγινε από τους μαθητές:

Ασλανίδη ΕυθύμηΑσλανίδη Ευθύμη

Μουγκράκη ΓιώργοΜουγκράκη Γιώργο

Σας ευχαριστούμε πολύ!Σας ευχαριστούμε πολύ!