Αγγελική Χρόνη- Φιλόλογος

Β΄ Γυμνασίου

Γενικά

Το Βυζάντιο ήταν η Χριστιανική

Αυτοκρατορία της Ρωμαϊκής Ανατολής

που εξελίχθηκε σε μια Ελληνική

Αυτοκρατορία της Χριστιανικής

Ανατολής. Εδραιώθηκε στη ρωμαϊκή

κληρονομιά και σταθεροποιήθηκε από

τη χριστιανική ιδέα και τον ελληνικό

χαρακτήρα.

Η Αγία Σοφία

Πρώτοι αιώνες

330- 717

Κωνσταντίνος:

Νέα πρωτεύουσα ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Κωνσταντινούπολη

Αγώνες κατά των αιρέσεων και της ειδωλολατρίας

Ιουστινιανός:

Εικονομαχία

Προσπάθεια αποκατάστασης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Ηράκλειος:

Εξελληνισμός ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Δημιουργία θεμάτων

Γεγονότα Νόμισμα με το Μεγάλο Κων/νο

Ιουστινιανός

Η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από:

το θρίαμβο του χριστιανισμού

το οικουμενικό όνειρο, δηλαδή η επίμονη

προσπάθεια για διατήρηση ευρωπαϊκών κτήσεων.

Χαρακτηριστικά

Περίοδος ακμής

717- 1025

Δυναστεία Ισαύρων:

Εικονομαχία (726- 843)

Δυναστεία Αμορίου:

Ίδρυση Σχολής Μαγναύρας αναβίωση αρχαίων γραμμάτων

και ενδιαφέρον για κλασικούς.

Βυζαντινή αντεπίθεση σε Άραβες υλικό για διαμόρφωση

βυζαντινής επικής ποίησης.

Εκχριστιανισμός Μοραβών και Βουλγάρων

Γεγονότα

Εικονομάχοι καλύπτουν την εικόνα του

Χριστού με ασβέστη. Μόσχα, Ιστορικό

Μουσείο

Μακεδονική δυναστεία:

Βυζαντινή εποποιία

Εκχριστιανισμός Ρώσων

Τα πρώτα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς.

Νομοθετική δραστηριότητα για προστασία της αγροτικής

κοινότητας από τους δυνατούς

Βασίλειος Β΄Μακεδόνας

(Βουλγαροκτόνος)

Νέος πολιτικός και ιδεολογικός προσανατολισμός που θέλει

φροντίδα για το λαό ώστε να δημιουργηθεί μια εθνική αλληλεγγύη

που θα αντιμετώπιζε την εξωτερική απειλή με τις αραβικές εισβολές.

Η σωτηρία της Αυτοκρατορίας εξαρτιόταν από τους αγροτικούς

πληθυσμούς της Μικράς Ασίας. Μέσα σε αυτά τη πλαίσια

ερμηνεύεται η Εικονομαχία και ο θεσμός των θεμάτων.

Χαρακτηριστικά

Η Εκκλησία από την άλλη μάχεται για την ορθή πίστη στο

πλευρό του Κράτους και αναλαμβάνει αποστολικό έργο

(εκχριστιανισμό γειτονικών λαών).

Κύριλλος και Μεθόδιος

Εκχριστιανισμός

γειτονικών λαών

Την περίοδο αυτή η Αυτοκρατορία είναι μια παγκόσμια δύναμη.

Πολυτέλεια και αλαζονεία είναι τα χαρακτηριστικά του Βυζαντίου

της εποχής αυτής, που υπαγορεύουν τον τρόπο ζωής και τη

νοοτροπία του λαού. Η αυτοκρατορία είναι μεθυσμένη και

ναρκωμένη από τον πλούτο και το μεγαλείο.

Το Βυζάντιο στην ακμή του-

στα χρόνια του Βασίλειου Β΄

Περίοδος παρακμής

1025- 1453

Δυναστεία Κομνηνών (11ος αι):

Μέτρα αποστρατιωτικοποίησης

Θεσμός Πρόνοιας

Ταραχές και εξεγέρσεις επαρχιακών αγροτικών πληθυσμών

Πολιτική αστάθεια

Νέοι εχθροί (Σελτζούκοι, Νορμανδοί, Ούγγροι, Σέρβοι).

Εμπορικά προνόμια σε ιταλικές ναυτικές δημοκρατίες.

Γεγονότα Κατάληψη Κων/λης από

τους Σταυροφόρους

Δυναστεία Αγγέλων:

4η Σταυροφορία και Λατινοκρατία στην Ελλάδα

Δυναστεία Παλαιολόγων:

Ανασύσταση βυζαντινής αυτοκρατορίας (Μιχαήλ Η΄)

Προσπάθεια προσέγγισης της ρωμαϊκής εκκλησίας (Σύνοδος

Φερράρας- Φλωρεντίας – Λυών) για την ένωση των δύο

εκκλησιών μετά το Σχίσμα του 1054. Ο λαός δεν την

αποδέχτηκε.

Άλωση: 1453 ΄

Σχίσμα 1054

Οι χριστιανοί Βυζαντινοί αρχίζουν να διαχωρίζουν τους

εαυτούς τους από τους χριστιανούς της Δύσης με το να

προσκολληθούν στην αρχαία ελληνική παράδοση (λόγω της

ελληνοφωνίας τους) και στην ορθοδοξία (που την απειλούν οι

σχισματικοί δυτικοί και οι άπιστοι Τούρκοι). Έτσι, γεννιέται ο

ελληνορθόδοξος πατριωτισμός.

Χαρακτηριστικά

Οι επαρχιακοί πληθυσμοί της Αυτοκρατορίας

αποστασιοποιούνται από το κέντρο της, την

Κωνσταντινούπολη, γιατί, αν και με θυσίες τους στήριξαν

την επεκτατική πολιτική των αυτοκρατόρων, έμειναν απ’

έξω από τις επιτυχίες. Έτσι, εξισλαμίζονται.

παιδομάζωμα

Με τους Κομνηνούς το Βυζάντιο αλλάζει

προσανατολισμό, καθώς στηρίζεται όχι σε λαϊκή βάση –

τους αγροτικούς πληθυσμούς- αλλά στη στρατιωτική

αριστοκρατία.

Επιπλέον, η σύγκρουση με τη Δύση σε θρησκευτικό-

στρατιωτικό- οικονομικό επίπεδο είναι αναπόφευκτη. Ο

εχθρός δεν είναι ο άπιστος, αλλά η χριστιανική Δύση.

Βενετοί έμποροι στο

λιμάνι του Γαλατά

Με την ανασύσταση της Αυτοκρατορίας, τα πράγματα είναι

πολύ δύσκολα. Πολλές λαϊκές εξεγέρσεις σημειώνονται

(Ζηλωτές, Ενωτικοί vs Ανθενωτικοί κτλ) και οι αυτοκράτορες

προσπαθούν να πετύχουν την Ένωση των δύο Εκκλησιών και

να αντιμετωπίσουν τις ενδοδυναστικές διαμάχες.

Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής

Τελικά το βυζαντινό έθνος εξουθενωμένο από τις

εσωτερικές κρίσεις, αποικιοποιημένο οικονομικά

από τους Λατίνους εμπόρους δεν έκανε κάτι για την

επιβίωσή του και παραδόθηκε στους Οθωμανούς.

Κωνσταντίνος

ΙΑ΄Παλαιολόγος

Βυζαντινή Αυτοκρατορία: μικρή διαδρομή στην

ιστορία της

Αγγελική Χρόνη

Φιλόλογος

1ο Γυμνάσιο Γλυκών Νερών

Πηγές:

• Σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας β΄ γυμνασίου

• Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ