Νύκη Τρούλη

Βϊλια Λολύδου

Κάποιοσ γοργά ςτουσ άρχοντεσ να πάει και να τουσ πει να φέρουνε του γάμου τα δώρα ςτο παλάτι κι όλη η χώρα να αντιβουίξει από τραγούδια πωσ κάνω γάμο ζηλευτό και παίρνω την ξακουςμένη Ελένη.(1569-1574)

16)Όπωσ και εμεύσ ςόμερα, ςτην αρχαύα Ελλϊδα πρόςφεραν δώρα ςτουσ νεόνυμφουσ, τα λεγόμενα ἐπαύλια ό θεώρητρα. Όςοι πρόςφεραν τα δώρα ςχημϊτιζαν μια πομπό.

Κατόπι γύρνα γρήγορα μαζί τησ ςτου γάμου να καθίςεισ το τραπέζι.(1578)

17) Σύμφωνα με τα αρχαύα ελληνικϊ ϋθιμα, τη μϋρα του γϊμου γινόταν θυςύα και μετϊ ςυνόθωσ ακολουθούςε τραπϋζι ςτο ςπύτι του πατϋρα τησ νύφησ. Το βρϊδυ οδηγούςαν με μια πομπό τη νύφη ςτο ςπύτι του γαμπρού, όπου και γινόταν δεύτερο γαμόλιο τραπϋζι.

Ο γϊμοσ ςτην αρχαύα Ελλϊδα ςε όλεσ τισ πόλεισ-κρϊτη κατοχυρωνόταν με νόμο, ϋπαιζε δε πρωτεύοντα ρόλο ςτην κοινωνύα. Αν και δεν όταν υποχρεωτικόσ, οι νϋοι ϋπρεπε να παντρευτούν, γιατύ η κριτικό που αςκούταν ςτουσ ϊγαμουσ όταν ϋντονη και πολλϋσ φορϋσ χλευαςτικό. Η δημιουργύα οικογϋνειασ εξυπηρετούςε δύο βαςικούσ ςκοπούσ. Α) Την απόκτηςη απογόνων και την κληροδότηςη τησ περιουςύασ Β) Την περύθαλψη των γονϋων από τα παιδιϊ τουσ.

Στην αρχαύα Ελλϊδα επικρατούςε το μονογαμικό ςύςτημα. Οι ϊνδρεσ μπορούςαν να ϋχουν εξωςυζυγικϋσ ςχϋςεισ, αλλϊ μόνο τα παιδιϊ τησ νόμιμησ ςυζύγου κληρονομούςαν όνομα και περιουςύα. Οι ϊνδρεσ παντρευόταν κυρύωσ ςτην ηλικύα των 24-30 ετών, ενώ η ηλικύα τησ γυναύκασ όταν τα 12-16 χρόνια.

Στισ γαμόλιεσ τελετϋσ, δεν όταν υποχρεωτικό να παραβρύςκεται ιερϋασ ό εκπρόςωποσ του κρϊτουσ και ϋτςι η παρουςύα μαρτύρων ςτα ςυμβόλαια, όπου καθοριζόταν η προύκα, όταν απαραύτητη. Οι γϊμοι γύνονταν τισ μϋρεσ που όταν πανςϋληνοσ και ςυνόθωσ το χειμώνα, το μόνα Γαμηλιώνα (δηλαδό από τα μϋςα Ιανουαρύου ϋωσ τα μϋςα Φεβρουαρύου), που όταν αφιερωμϋνοσ ςτη θεϊ Ήρα. γι' αυτό και ςτον Ευριπύδη (Ιφ. Αυλ. 787) όταν η Κλυταιμνόςτρα ρωτϊει τον Αγαμϋμνονα πότε θα γύνει ο γϊμοσ τησ κόρησ τουσ, εκεύνοσ αποκρύνεται «όταν ςυμπληρωθεύ ο κύκλοσ τησ ςελόνησ»

Η τελετό του γϊμου περιλϊμβανε τρεισ ξεχωριςτϋσ φϊςεισ: τα Προτϋλεια ό Προαύλια ό Προγϊμια, τον κυρύωσ γϊμο και τα Επαύλια.

Στην πρώτη, που όταν ο αρραβώνασ, η παρουςύα τησ νύφησ δεν όταν υποχρεωτικό. Εκεύ γινόταν ςυμφωνύα για την προύκα αναμεςα ςτον πατϋρα και τον γαμπρό, η οπούα ςυνόθωσ περιελϊμβανε χρόματα, ρουχιςμό, πολύτιμα αντικεύμενα και δούλουσ, και ϋφτανε το λιγότερο ςτο ϋνα δϋκατο τησ περιουςύασ του πατϋρα τησ νύφησ. Άλλεσ φορϋσ δινόταν ςαν προύκα κι ϋνασ κλόροσ γησ με τη μορφό πλαςματικόσ ενοικύαςησ.

Κατϊ την πρώτη μϋρα του γϊμου, που διαρκούςε τρεισ μϋρεσ, ο πατϋρασ τησ νύφησ ϋκανε τισ καθιερωμϋνεσ προςφορϋσ ςτουσ θεούσ, η νύφη πρόςφερε τα παιδικϊ τησ παιχνύδια ςτην θεϊ Άρτεμη για να δεύξει ςυμβολικϊ την αποκοπό από την προηγούμενη ζωό τησ και οι μελλόνυμφοι λούζονταν με νερό που ϋφερναν με ειδικό αγγεύο από μια ιερό πηγό, την Καλλιρρόη. Τη δεύτερη μϋρα γινόταν το γαμόλιο γεύμα από τον πατϋρα τησ νύφησ και η ύδια πϊνω ςε ϊμαξα πόγαινε ςτο νϋο τησ ςπύτι. Την τρύτη μϋρα η νύφη δεχόταν τα γαμόλια δώρα ςτο ςπύτι τησ. Οι γϊμοι όταν πϊντα αφιερωμϋνοι ςτην θεϊ Ήρα, την προςτϊτιδα του θεςμού του γϊμου.

Οι Αθηναύοι δεν εύχαν μια λϋξη η οπούα να προςδιορύςει τον γϊμο, όπωσ ϋχουμε εμεύσ. Για αυτό και ο Αριςτοτϋλησ ςημειώνει ωσ ανώνυμη την ϋνωςη ενόσ ϊντρα και μιασ γυναύκασ.

Ο Σόλων εύναι ο πρώτοσ, ο οπούοσ επιχειρεύ νομικϋσ ρυθμύςεισ για τον γϊμο και τα κληρονομικϊ δικαιώματα. Στισ αρχϋσ του 6ου π.Χ. αιώνα ειςϊγει τον θεςμό τησ διαθόκησ

Μύα ϊλλη ςυνηθιςμϋνη προπαραςκευαςτικό πρϊξη του γϊμου όταν η προςφορϊ χοών και απαρχών. Οι μελλόνυμφοι πρόςφεραν δηλαδό τισ ϊκρεσ των μαλλιών τουσ ςτο μνόμα τησ Ιφινόησ (εγγονό του Πϋλοπα). Συμφωνα με τον Ηρόδοτο οι νύφεσ προ του γϊμου ϋκοβαν μύα κοτςύδα από τα μαλλιϊ τουσ και την περιτύλιγαν ςε ϊτρακτο ςυμβολύζοντασ τα οικιακϊ ϋργα, ςτα οπούα θα αφιερώνονταν, ενώ οι γαμπρού τύλιγαν κϊποια κοτςύδα τουσ γύρω από χορτϊρι, ςε ϋνδειξη των γεωργικών ϋργων, με τα οπούα θα καταπιϊνονταν ςτην υπόλοιπη ζωό τουσ.

Στο τραπϋζι του γϊμου υπόρχε ιδιαύτερη θϋςη για τισ γυναύκεσ, ςτη μϋςη των οπούων καθόταν η νύφη καλυμμϋνη. Επειδό ςτουσ γϊμουσ παρευρύςκονταν και γυναύκεσ, όταν απαγορευμϋνη λόγω αςφαλεύασ η εύςοδοσ ςτουσ ανθρώπουσ με ανόθικο βύο - όπωσ εξϊλλου δεν τουσ επιτρεπόταν να παραςτϋκονται ςτισ γεννόςεισ. Γι' αυτό και υπόρχε περιοριςμϋνοσ αριθμόσ καλεςμϋνων ςτο τραπϋζι, ο οπούοσ προςϋγγιζε τουσ 20. Στην Αθόνα ο αριθμόσ τουσ όφειλε να μην υπερβαύνει τουσ 30, ενώ ςτο Άργοσ ϋφτανε ςτουσ 10 ϊνδρεσ και 10 γυναύκεσ. Ο Λουκιανόσ περιγρϊφει ότι οι γυναύκεσ κατϋχουν ολόκληρη τη δεξιϊ πτϋρυγα ς' ϋνα γϊμο, ενώ οι ϊντρεσ τϋςςερα τραπϋζια.

ΤΕΛΟΣ