ΡΑΣΧΑ

αρακοςτι

Για πολλοφσ από τουσ Ορκόδοξουσ Χριςτιανοφσ, θ Μ.Σαρακοςτι αποτελείται από ζναν περιοριςμζνοαρικμό από τυπικοφσ κανόνεσ και διατάξεισ όπουκυρίωσ επικρατεί το αρνθτικό ςτοιχείο, όπωσ είναι:αποχι από οριςμζνα φαγθτά, απαγόρευςθ τθσψυχαγωγίασ, του χοροφ και ίςωσ κάκε κεάματοσ.Ρολλοί ξεχνοφν το νόθμά τθσ. Μποροφμε καυμάςιανα το περιγράψουμε ςαν μια ''ατμόςφαιρα'', ςαν ζνα''κλίμα'' μζςα ςτο οποίο μπαίνει κανείσ και πάνω απ'όλα ςαν μία κατάςταςθ του νου, τθσ ψυχισ και τουπνεφματοσ, θ οποία για επτά εβδομάδεσ διαπερνάολόκλθρθ τθ ηωι μασ.

Μεγάλθ ΕβδομάδαΟι πρϊτεσ θμζρεσ, Μ. Δευτζρα, Μ. Τρίτθ και Μ. Τετάρτθ, τισ οποίεσ θεκκλθςία ονομάηει Μεγάλεσ και Άγιεσ ζχουν μζςα ςτο λειτουργικό κφκλοτθσ Μ. Εβδομάδασ, ζνα κακοριςτικό ςκοπό. Τοποκετοφν όλεσ τισ ιερζσακολουκίεσ ςτθν προοπτικι του τζλουσ, μασ υπενκυμίηουν τοεςχατολογικό νόθμα του Ράςχα. Οι τρείσ αυτζσ θμζρεσ ζχουν ςα ςκοπό ναμασ παρουςιάηουν, ςαν πρόκλθςθ αυτό το εςχατολογικό νόθμα τουΡάςχα και να μασ προετοιμάςουν να το καταλάβουμε και να τοαποδεχτοφμε. Δφο βαςικά γεγονότα χαρακτθρίηουν τισ ιερζσ ακολουκίεστθσ Αγίασ και Μ. Ρζμπτθσ. Ο Μυςτικόσ Δείπνοσ του Κυρίου Ιθςοφ Χριςτοφμε τουσ μακθτζσ Του και θ προδοςία του Ιοφδα. Το βακφτερο νόθμα καιτων δφο αυτϊν γεγονότων είναι θ αγάπθ. Ο Μυςτικόσ Δείπνοσ είναι θεςχατολογικι αποκάλυψθ τθσ ςωτιριασ αγάπθσ του Θεοφ για τονάνκρωπο, τθσ αγάπθσ που είναι θ καρδιά τθσ ςωτθρίασ. Στθν πρϊτθεκκλθςία θ Μ. Ραραςκευι ονομαηόταν ''Ράςχα του Σταυροφ''. Αυτι θμζρα είναι θ αρχι τθσ Διάβαςθσ, του Ρεράςματοσ, του οποίου τοβακφτερο νόθμα κα μασ αποκαλυφκεί ςιγά ςιγά, πρϊτα ςτθ καυμαςτιθςυχία του Μεγάλου και Ευλογθμζνου Σαββάτου και φςτερα, ςτθ χαράτθσ Αναςτάςιμθσ Ημζρασ. Το Μ. Σάββατο είναι θ μζρα τθν οποία θ νίκθζρχεται από μζςα και εξαφανίηει τθν ιττα, θ μζρα που ζχουμε τθνευκαιρία να θρεμιςουμε και να ςκεφτοφμε, πριν από τθν Ανάςταςθ, τοκάνατο του ίδιου του κανάτου.

Οριςμόσ ΠάςχαΡάςχα ονομάηεται θ μεγάλθ γιορτι του ιουδαϊςμοφ, θ οποίακακιερϊκθκε ωσ ανάμνθςθ τθσ Εξόδου, που ελευκζρωςε τουσΕβραίουσ από τθν αιγυπτιακι δουλεία. Μεταγενζςτεραυιοκετικθκε ωσ εορταςμόσ από τουσ Χριςτιανοφσ αναφορικά μετον κυςιαςτικό κάνατο και τθν ανάςταςθ του Ιθςοφ Χριςτοφ. Τογεγονόσ τθσ απελευκζρωςθσ αυτισ ςυνζβθ με μια ςειρά κεϊκϊνπρονοιακϊν παρεμβάςεων, από τισ οποίεσ θ ςθμαντικότερθεκδθλϊνεται τθ νφχτα, κατά τθν οποία κα εξολοκρεφονταν ταπρωτότοκα των ανκρϊπων και των ηϊων των Αιγυπτίων, ενϊ ταςπίτια των Εβραίων κα προςτατεφονταν, αφοφ οι πόρτεσ τουσείχαν ςθμαδευτεί με το αίμα του αρνιοφ που είχαν κυςιάςει. ToΡάςχα θ μεγάλθ αυτι γιορτι τθσ Χριςτιανοςφνθσ, γιορτάηεται μεξεχωριςτό τρόπο ςε κάκε γωνία τθσ χϊρασ και ιδιαίτερα ςεοριςμζνεσ περιοχζσ αναβιϊνουν ικθ και ζκιμα που δίνουν ζναιδιαίτερο «χρϊμα» ςτθν εορταςτικι αυτι περίοδο. Το «κάψιμοτου Ιοφδα» οι Αλογοδρομίεσ, οι Αυγομαχίεσ, θ αναπαράςταςθ τθσΑποκακιλωςθσ του Εςταυρωμζνου και θ Ανάςταςθ ςενεκροταφεία είναι οριςμζνεσ μόνο από τισ παραδϊςεισ πουςυνεχίηονται ςε πόλεισ και χωριά.

υμβολιςμοί του ΠάςχαΤο κόκκινο πανί

Οι νοικοκυρζσ τθν Μεγάλθ Ρζμπτθ απλϊνουν ςτο μπαλκόνι ι ςτοπαράκυρο ζνα κόκκινο πανί που ςυμβολίηει το αίμα του Χριςτοφ, ενϊ τθνίδια θμζρα βάφουν τα κόκκινα αβγά.

Ο ςτολιςμόσ του επιτάφιουΤο κυριότερο όμωσ ζκιμο του Ράςχα ςχετικό με λουλοφδια είναι οςτολιςμόσ του επιτάφιου. Ο ςτολιςμόσ των νεκρικϊν ςωρϊν μελουλοφδια είναι αρχαιότατο ζκιμο, ωςτόςο ςτθν χριςτιανικι παράδοςθζχει πάρει άλλθ διάςταςθ. Η περιφορά του ανκοςτόλιςτου επιτάφιου καιθ μυςταγωγία τθσ τελετισ κυμίηουν τα Ελευςίνια μυςτιρια.

Το τςοφγκριςμα των Ραςχαλινϊν αυγϊνTο τςοφγκριςμα των παςχαλινϊν αυγϊν, ςυμβολίηει τθν Ανάςταςθ του

Xριςτοφ, κακϊσ το αυγό ςυμβολίηει τθ ηωι και τθ δθμιουργία που κλείνειμζςα του τθ ηωι. Πταν το κζλυφόσ του αυγοφ ςπάςει με το τςοφγκριςμα,γεννιζται μια ηωι, ζτςι και το παςχαλινό αυγό ςυμβολίηει το ςπάςιμο τουτάφου του Xριςτοφ και τθν Aνάςταςι Tου.

Τα βάγιαΚατά τθν λαϊκι δοξαςία τα βάγια ζχουν γονιμοποιό δφναμθ, γι' αυτό γίνονται βαγιοχτυπιματα ςε ότι καρπίηει.

Το τςουρζκιΕίναι ο εξελιγμζνοσ τφποσ του παςχαλινοφ ψωμιοφ, τθσ Λαμπροκουλοφρασ ιτου Λαμπρόψωμου. Το όνομα "τςουρζκι" προζρχεται από τθν Τουρκικι λζξθ"corek" που αναφζρεται ςε οποιοδιποτε ψωμί είναι φτιαγμζνο με ηφμθ πουπεριζχει μαγιά. Υπάρχουν πολλά είδθ corek, τόςο αλμυρά όςο και γλυκά, πουεμφανίηονται ςε διάφορα ςχιματα και μεγζκθ ανάλογα με τθν περιοχι. ΟιΑρμζνιοι, κακϊσ και οι άνκρωποι ςτο Αηερμπαϊτηάν, φτιάχνουν ζνα "churek"που είναι ζνα ςτρογγυλό επίπεδο ψωμί παςπαλιςμζνο με ςουςάμι.

Το Ραςχαλινό αρνίΟι αμνοί είναι από τα πιο αναγνωρίςιμα ςφμβολα του Ράςχα, κακϊσςυμβολίηουν το Χριςτό. Ο Ιωάννθσ ο Βαπτιςτισ είχε παρομοιάςει το Χριςτό μετον "Αμνό του Θεοφ, ο οποίοσ κα πάρει μαηί του τθν αμαρτία του κόςμου".Ακόμθ με το αίμα τουσ οι Εβραίοι ζβαφαν τθν είςοδο των ςπιτιϊν τουσ, κατ'αναπαράςταςθ τθσ νφκτασ τθσ εξόδου από τθν Αίγυπτο.

Τα κρινάκια του ΡάςχαΤα κρινάκια ζχουν ςυνδεκεί από τουσ ανκρϊπουσ των τεχνϊν και τωνγραμμάτων με τθν ομορφιά, τθν ανανζωςθ και τθν ελπίδα. Σφμφωνα με τθχριςτιανικι παράδοςθ κατά τισ τελευταίεσ ϊρεσ τθσ ηωισ του Χριςτοφ, άνκιηανκρινάκια, κάκε φορά που ο ιδρϊτασ του ζπεφτε ςτο ζδαφοσ.

Τα κόκκινα αυγάΣυμβολίηουν τθ χαρά για τθν Ανάςταςθ του Χριςτοφ. Ο λαόσ πιςτεφει ότιζχουν τθ δφναμθ να διϊχνουν κάκε κακό.

Οι κροτίδεσ και τα βεγγαλικά του ΡάςχαΡροζρχονται από τθν αρχαία δοξαςία ότι οι κρότοι αποδιϊχνουν τα δαιμόνια και τα μιάςματα και το φϊσ ζχει ανανεωτικι και κακαρτιρια δφναμθ

ΠΑΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Από το Σάββατο του Λαηάρου που οι μικρζσ“Λαηαρίνεσ” βγαίνουν ςτουσ δρόμουσ για ναπουν τα κάλαντα τθσ θμζρασ και να μαηζψουναυγά ςτα καλάκια τουσ, μζχρι τισ πανθγυρικζσεκδθλϊςεισ του Αϊ-Γιϊργθ, ςτθ Μακεδονίαδιατθροφνται ικθ και ζκιμα αιϊνων.

ζρρεσΆγιο Πνεφμα: Τθ Μεγάλθ Ραραςκευι, ςτθ Μονι του Ρροφιτου Ηλία, ςτο ΆγιοΡνεφμα Σερρϊν, που βρίςκεται ς' ζνα λόφο πάνω από το ομϊνυμο χωριό,αναβιϊνει το ζκιμο τθσ Αποκακιλωςθσ του Κυρίου. Ο Μθτροπολίτθσ Σερρϊν καιΝιγρίτασ Θεολόγοσ, ςυνοδευμζνοσ από ιερείσ και κρατϊντασ λάβαρα καιεξαπτζρυγα, οδθγοφνται ςτον ιερό λόφο, όπου κυμίηει απόλυτα τον λόφο τουΓολγοκά. Ράνω ςτον πετρόχτιςτο λόφο, βρίςκεται ο Εςταυρωμζνοσ. Το ςκθνικόςυγκλονίηει τον κάκε επιςκζπτθ.Ιερείσ και πιςτοί προςεφχονται και με μεγάλθ ευλάβεια κατεβάηουν τον Κφριοαπό τον Σταυρό. Αφοφ τον μυρϊςουν, τυλίγουν το ςϊμα του ςε άςπρο ςεντόνικαι τον μεταφζρουν ςτον Τάφο, που ζχει καταςκευαςτεί, για τον ςκοπό αυτό, λίγαμζτρα πιο κάτω. Ζπειτα κλείνουν τθν είςοδο με μια μαρμάρινθ πζτρα και τθνςφραγίηουν με βουλοκζρι και κορδζλεσ Τθν άλλθ μζρα, ξθμερϊνοντασ το ΜεγάλοΣάββατο, πθγαίνουν να ανοίξουν τον Τάφο και να πάρουν το Σϊμα του Χριςτοφβάηοντασ ςτθ κζςθ του τθν εικόνα τθσ Αναςτάςεωσ. Ο τάφοσ κα μείνει ανοιχτόσόλθ τθ χρονιά. Επίςθσ τθν Μεγάλθ Ραραςκευι, κατά τθν περιφορά του Επιταφίουαναβιϊνουν ςτθ ςυνοικία του Αγίου Ιωάννθ Θεολόγου, το ζκιμο «Αδϊνια».Σφμφωνα με το τελετουργικό του εκίμου, όταν ο Επιτάφιοσ πλθςιάηει, κάκενοικοκυρά τοποκετεί ςτο κατϊφλι του ςπιτιοφ τθσ ζνα τραπεηάκι, πάνω ςτο οποίοζχει τοποκετιςει κυμίαμα και τθν εικόνα του Εςταυρωμζνου, πλαιςιωμζνθ απόπαςχαλιζσ και άλλα άνκθ.Επιπλζον ετοιμάηεται ζνα πιάτο με κρικάρι ι φακι ζκιμο που παραπζμπει ςτουσ«Αδϊνιδοσ Κιπουσ». Οι «Αδϊνιδοσ Κιποι» ςφμφωνα με τθν λαογραφικι μασπαράδοςθ, ςυμβολίηουν τθν νιότθ που χάνεται γριγορα και άδικα όπωσ και οΆδωνθσ που πζκανε από δάγκωμα κάπρου.Στθν αρχαιότθτα, κατά τθν πρϊτθ μζρα του εκίμου γινόταν θ αναπαράςταςθ τθσκθδείασ του και τθ δεφτερθ μζρα θ γιορτι για τθν ανάςταςι του. Σιμερα, οινοικοκυρζσ τοποκετοφν τα όςπρια και το κρικάρι για να ζχουν ευθμερία,πλοφςιεσ ςοδειζσ και γεμάτο οικογενειακό τραπζηι.

ΧαλκιδικιΙεριςςόσ: Το ςθμαντικότερο Ραςχαλινό ζκιμο είναι "ΤΟΥ ΜΑΥΟΥΝΙΟΥ Τ' ΑΛΩΝΙ". Γιορτάηεται τθν Τρίτθ θμζρα του Ράςχα, ςτθνομϊνυμθ τοποκεςία πάνω ςτουσ λόφουσ. Μετά τθν επιμνθμόςυνθδζθςθ και τθν εκφϊνθςθ του πανθγυρικοφ τθσ θμζρασ, οιγεροντότεροι αρχίηουν τον χορό. Σιγά-ςιγά πιάνονται όλοι οικάτοικοι και πολλζσ φορζσ ο χορόσ ζχει μικοσ τετρακόςια μζτρα.Τραγουδοφν και χορεφουν όλα τα Ραςχαλινά τραγοφδια καιτελειϊνουν με τον "ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ" χορό, που είναι θ αναπαράςταςθτθσ ςφαγισ 400 Ιεριςςιωτϊν από τουσ Τοφρκουσ, κατά τθνεπανάςταςθ του 1821. Ο χορόσ περνά κάτω από δάφνινθ αψίδα,όπου υπάρχουν δφο παλικάρια με υψωμζνα ςπακιά. Ο χορόσ ςτθμζςθ περίπου του τραγουδιοφ διπλϊνεται ςτα δφο με τουσχορευτζσ να περνοφν ο ζνασ απζναντι από τον άλλο για τοντελευταίο χαιρετιςμό.Κατά τθν διάρκεια τθσ γιορτισ μοιράηονται ςε όλουσ, καφζσ πουβράηει ςε μεγάλο καηάνι "ηωγραφίτικοσ", τςουρζκια και αυγά. Οχορόσ επαναλαμβάνεται το απόγευμα ςτθν κεντρικι πλατεία τουχωριοφ. Επιπλζον ςτθν παραλία ςτθν Χαλκιδικι, διοργανϊνεταιτθν Τρίτθ μζρα του Ράςχα, γίνονται Αλογοδρομίεσ ςτο δθμοτικόκάμπινκ «μφλοι». Οι Αλογοδρομιεσ είναι ζνα ζκιμο που ζχει βακιάτισ ρίηεσ του ςτο χρόνο και αναβιϊνει με επιτυχία τα τελευταίαχρονιά .

Πετροκζραςα: Από το μοναςτιρι του Ξθροπόταμου του ΑγίουΠρουσ, όπου φυλάςςεται ο Τίμιοσ Σταυρόσ, μεταφζρεται ςτοχωριό Ρετροκζραςα που απζχει 52 χλμ. από τθ Θεςςαλονίκθ. Τοχωριό ζχει το "ιερό δικαίωμα" μοναδικό ςτον κόςμο, να φιλοξενείτον Τίμιο Σταυρό από τθν Κυριακι των Βαΐων μζχρι τθν Μ. Δευτζρατο πρωί. Αυτό γίνεται ςε ανάμνθςθ τθσ ςωτθρίασ του χωριοφ απόαφανιςμό, εξαιτίασ κανατθφόρου αςκζνειασ (πανϊλθσ), ςτα μζςατου 18ου αιϊνα.

Ουρανοφπολθ: Στθν Ουρανοφπολθ, ξεχωρίηει το ςτόλιςμα τουεπιταφίου με λουλοφδια και πζρλεσ, που φτιάχνουν οι γυναίκεστου χωριοφ ςτθ διάρκεια τθσ Σαρακοςτισ. Το Μεγάλο Σάββατο, οιπιςτοί ςυγκεντρϊνονται ςτον Ρφργο του Ρροςφορίου, ςτο λιμάνι,για να ακοφςουν τον παπά να ψάλλει το "Χριςτόσ Ανζςτθ".

ΚαβάλαΝζα Ηρακλείτςα: Στο νομό Καβάλασ, τθ Μεγάλθ Ραραςκευι, οι πιςτοί ςτοΔθμοτικό Διαμζριςμα Νζασ Ηρακλείτςασ του Διμου Ελευκερϊν, ηουν τθςυγκίνθςθ του Θείου Ράκουσ. Μζςα ςε κατανυκτικι ατμόςφαιρα γίνεταιθ αποκακιλωςθ του άχραντου ςϊματοσ του Ιθςοφ Χριςτοφ, ςτο φψωματου παρεκκλθςίου τθσ Αγίασ Μαρίνασ, ςτθν τοποκεςία «Νθςάκι», ςτθνπαραλία τθσ Νζασ Ηρακλείτςασ. Η ιερά πομπι ξεκινά από τον Ιερό ΝαόΡαναγίασ Φανερωμζνθσ, όπου φυλάςςεται θ καυματουργι εικόνα τθσΡαναγίασ, τθν οποία- ςφμφωνα με τθν παράδοςθ- αγιογράφθςε οΑπόςτολοσ και Ευαγγελιςτισ Λουκάσ, και ςτθ ςυνζχεια κατευκφνεται ςτοΝθςάκι, όπου και πραγματοποιείται θ τελετι τθσ αποκακιλωςθσ.Μυροφόρεσ ραίνουν το άχραντο ςϊμα του Ιθςοφ, με λουλοφδια, κατά τθμεταφορά του ςτο ναό και τθν εναπόκεςι του ςτον τάφο.

Θάςοσ: Στα Καλφβια Λιμεναρίων τθσ Θάςου διατθρείται το ζκιμο "Γιαβρζξ' Απρίλθ μ'" που γιορτάηεται τθν τρίτθ θμζρα του Ράςχα. Το ζκιμοζχει τισ ρίηεσ του ςτουσ χοροφσ του διονυςιακοφ κφκλου και είναι μιαεπίκλθςθ για ανοιξιάτικθ βροχι. Οι κάτοικοι τθσ κοινότθτασ και οιεπιςκζπτεσ το γιορτάηουν με δθμοτικοφσ χοροφσ, ενϊ ςε μεγάλατςουκάλια μαγειρεφεται κρζασ με ρφηι που ςτθ ςυνζχεια μοιράηεταιςτουσ ςυγκεντρωμζνουσ.

Νζα Πζραμοσ: Το βράδυ τθσ Μεγάλθσ Ραραςκευισ, ςτθν ζδρα του ΔιμουΕλευκερϊν, τθ Νζα Ρζραμο, κατά τθν περιφορά του επιταφίου, οικάτοικοι ςε κάκε γειτονιά τθσ πόλθσ αναβιϊνουν ζνα πολφ παλιό ζκιμο:καίγουν από ζνα ομοίωμα του Ιοφδα, τθ ςτιγμι που θ πομπι τουεπιταφίου περνάει από τουσ δρόμουσ. Ολόκλθρθ θ πόλθ εκείνθ τθ νφχταφωτίηεται από τισ δεκάδεσ φωτιζσ, που ανάβουν οι κάτοικοι, ςτζλνοντασζτςι το μινυμα τθσ κάκαρςθσ, αλλά και τθσ αιϊνιασ ανάςταςθσ.

Ελευκερζσ: Τθν τρίτθ μζρα του Ράςχα, με ςυγκίνθςθ και ευλάβεια, ςτοΔθμοτικό Διαμζριςμα Ελευκερϊν ςτον ομϊνυμο Διμο, δυτικά του νομοφΚαβάλασ, αναβιϊνουν τα παραδοςιακά «Μαηίδια». Ζνα ζκιμο πουχρονολογείται από τα χρόνια τθσ Τουρκοκρατίασ. Οι πιςτοί μεταφζρουν ενπομπι τα εικονίςματα από τθ βυηαντινι εκκλθςία του Αγίου Ταξιάρχθ,τθν παλαιότερθ εκκλθςία τθσ περιοχισ, ςτα «Μαηίδια» όπου βρίςκεται τογραφικό εξωκλιςι των Αγίων αφαιλ, Ειρινθσ και Νικολάου. Εκεί, τελοφναρτοκλαςία και αγιαςμό αναπζμποντασ παρακλιςεισ προσ τον ΑναςτάνταΧριςτό να ευλογιςει τθν καλλιεργθτικι περίοδο που ξεκινάει ϊςτε ναείναι αποδοτικι και εφφορθ. Οι πιςτοί προςκυνοφν τα εικονίςματα και ενπομπι επιςτρζφουν ςτθν εκκλθςία του Αγίου Ταξιάρχθ.Στθ ςυνζχεια, ςτθν πλατεία του παλιοφ παραδοςιακοφ οικιςμοφ, ςτινεταιμεγάλο γλζντι. Τον χορό αρχίηει ο ιερζασ και ακολουκοφν οι κάτοικοι τουχωριοφ, που χορεφουν και τραγουδοφν τρία ςυγκεκριμζνα τραγοφδια,που διαςϊκθκαν με το πζραςμα των χρόνων. Η προςφορά ςπιτικϊνφαγθτϊν και γλυκϊν από τισ γυναίκεσ του Ρολιτιςτικοφ ΣυλλόγουΕλευκερϊν ολοκλθρϊνουν τθν παραδοςιακι γιορτι που ζχει τισ ρίηεσ τθσςτθν τουρκοκρατία και ακόμα παλιότερα.

ΔράμαΠόλθ Δράμασ: Η παςχαλινι περίοδοσ ζχει και ςτθν περιοχι τθσ Δράμαστθν ξεχωριςτι τθσ εκιμολογία, που αρχίηει από το Σάββατο του Λαηάρου,με τισ ομάδεσ των παιδιϊν που τραγουδοφν τα πάκθ του φίλου τουΧριςτοφ. H εκιμολογία, που αρχίηει από το Σάββατο του Λαηάρου με τισομάδεσ των παιδιϊν που τραγουδοφν τα πάκθ του φίλου του Χριςτοφ.ιταγροί: Το δικό τθσ χαρακτιρα ζχει θ Δευτζρα του Θωμά ςτουσΣιταγροφσ Δράμασ, όπου οι εκεί εγκατεςτθμζνοι Ρόντιοι ςυνεχίηουνπανάρχαια ζκιμα των κοιτίδων τουσ, όπωσ επιςκζψεισ ςτα μνιματα, μεδιανομι κόκκινων αβγϊν και γλυκιςμάτων και με τραγοφδια, ζκιμα μεκακαρά αρχαϊκι μορφι και με ςυνακόλουκεσ μεταφυςικζσ δοξαςίεσ και

αντιλιψεισ.Μικρόπολθ: Ιδιάηουςα εκδιλωςθ είναι θ λεγόμενθ «Γιορτι του Θεοφ»ςτθ Μικρόπολθ Δράμασ, μετά το Ράςχα, ςτο ξωκλιςι του Αγίου Γεωργίου,με ςυνεςτίαςθ εκεί των πανθγυριςτϊν. Η εκδιλωςθ ςυνδζεται με τοπικιπαράδοςθ και κεωρείται ωσ ςυνζχιςθ τθσ εκπλιρωςθσ παλαιοφπρογονικοφ τάματοσΚαλι Βρφςθ: Τισ παςχαλινζσ αυτζσ μζρεσ ξεχωριςτό ενδιαφζρονπαρουςιάηει θ πομπικι περιφορά τθσ εικόνασ τθσ Αναςτάςεωσ γφρω απότο αγροτικό όριο τθσ Καλισ Βρφςθσ Δράμασ, τθν Ρζμπτθ τθσΔιακαινθςίμου, για προςταςία του χωριοφ από κάκε κακό και ιδιαίτερααπό το χαλάηι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τθν παραγωγι τθνανοιξιάτικθ περίοδο

Πιερία

Λιτόχωρο: Τθν Μ. Ρζμπτθ, το βράδυ,ςτολίηονται οι επιτάφιοι που φτιάχνονται απόελεφκερεσ κοπζλεσ, που όλθ τθν Σαρακοςτιφτιάχνουν λουλοφδια από φφαςμα. Τθν Μ.Ραραςκευι το βράδυ γίνεται ςτο παηάρι θςυνάντθςθ των Επιταφίων που ςυνοδεφονταιαπό χορωδίεσ Λιτοχωριτϊν, δθμιουργϊντασζνα εκπλθκτικό κζαμα.

Πζλλα

Γιαννιτςά: Τθ δεφτερθ μζρα του Ράςχα ςταΓιαννιτςά του νομοφ Ρζλλασ κα αναβιϊςει τοζκιμο "Κουνιζσ". Το ζκιμο αυτό γινόταν γιατί θ"αιϊρθςθ", δθλαδι το κοφνθμα, κεωροφντανότι γίνονται "ςε καλό", υπζρ υγείασ καιπλοφςιασ ςοδειάσ. Επίςθσ ςτθν Ρζλλα ςτοχωριό Μαργαρίτα, τθ δεφτερθ μζρα τουΡάςχα , πραγματοποιείται το τοπικό ζκιμοΣπάςιμο των Αυγϊν και προςφζρονται ςτουσεπιςκζπτεσ τοπικά παραδοςιακά εδζςματα

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΣΟΤ ΠΑΧΑ ΣΗΝ ΝΟΣΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΑ ΝΗΙΑ ΣΗ

ΚριτθΣτθν Κριτθ όλθ τθν Μεγάλθ Εβδομάδα δεν ακοφν τραγοφδια, δεντραγουδάνε οφτε ςφυρίηουν, ςτα καφενεία δεν παίηουν χαρτιά καιμε ζνα ςπάγκο κρεμοφν τον φάντθ τθσ τράπουλασ από το ταβάνι.Τα αγόρια και οι μεγάλοι άντρεσ όλθ τθν Μ. Εβδομάδα κόβουνξφλα κυρίωσ κατςοπρίνια, αςπαλάκουσ και άλλουσ κάμνουσ και τοΜ. Σάββατο φτιάχνουν τθν ρεματιά φψουσ 3-4 μζτρων και πλάτουσ6-8 μζτρα για να κάψουν το ομοίωμα του Ιοφδα, το οποίοπεριφζρουν ςε όλα τα ςπίτια του χωριοφ και το χτυποφν καικακίηουν για τθν αιςχρι προδοςία του. Οι γυναίκεσ δίνουν ό,τιπαλαιά ροφχα ζχουν για να ντυκεί ''ο βρϊμοσ ο Ιοφδασ'', τον οποίοπαραγεμίηουν με άχυρα. Το Μ. Σάββατο το ομοίωμα του Ιοφδατοποκετείται πάνω ςτθν ρεματιά με τα ξφλα, για τον φόβο τωνΙουδαίων, δθλαδι των γειτονικϊν χωριϊν που επιδιϊκουν νακλζψουν τον Ιοφδα. Το βράδυ τθσ Ανάςταςθσ, με το ΧριςτόσΑνζςτθ, τα κοπζλια βάηουν φωτιά ςτον Ιοφδα, ο οποίοσ καίγεται μετα απαραίτθτα μπαλοταρίςματα και ακόμα και οι εχκροί εκείνθ τθνμζρα δίνουν το φιλί τθσ αγάπθσ ςτο προαφλιο τθσ εκκλθςίασ. Τακφρια φαγθτά τθσ αρακοςτισ του Πάςχα που παραςκευάηουν οινοικοκυρζσ τθσ Κριτθσ είναι τα άγρια χόρτα: καλίτςεσ (γλυκάπρϊιμα άγρια ραδίκια), αςκολφμπροι (αςκόλυμπρα άγρια-αγκάκινα χόρτα), τηόχοι (ηοχοί), ψικοςιρίδεσ (πικρϊδθ άγριαχόρτα), χοιρομουρίδεσ, ςταμναγκάκι, ραπανίδεσ κ.α. Και βεβαίωσοι χοχλιοί (ςαλιγκάρια βραςτά, μπουμπουριςτά κ.α.).

O επίτροποσ τθσ κάκε εκκλθςίασ δφο ϊρεσ πριν τθν Ανάςταςθ ζπαιρνε ζναςιμαντρο και χτυπϊντασ το γυρνοφςε από γειτονιά ςε γειτονιά, για ναξυπνιςει-προςκαλζςει τουσ πιςτοφσ για τθ Θεία λειτουργία-Ανάςταςθ.Φεφγοντασ οι κρθτικοί πιςτοί από το ςπίτι, για να πάνε ςτθν εκκλθςία καινα ακοφςουν το ''Χριςτόσ Ανζςτθ'' ανάβουν ςτθν αυλι μια μικρι φωτιά(φουνάρα) για κάψιμο του Ιοφδα του ςπιτιοφ, πάνω από τθν οποίαπερνοφν όλοι, μικροί και μεγάλοι, κάνοντασ ταυτόχρονα το ςταυρό τουσκαι μια ευχι, δθλαδι λζγοντασ π.χ. ''Ζτςι να καοφν και οι δικοί μασπροδότεσ και εχκροί''. Μόλισ πει ο παπάσ το ''δεφτε λάβετε φωσ'' πολλοίμε ζνα κερί θ φαναράκι μεταφζρουν το άγιο φωσ ςτο ςπίτι τουσαμίλθτοι (μόλισ πάρουν το φωσ και μζχρι να πάνε ςπίτι δε λζνε καμίαλζξθ), πιςτεφοντασ ότι ζτςι κα γίνει κάτι καλό ςτο ςπιτικό τουσ ι ότι ζτςικα φφγουν οι δαίμονεσ. Σθμαντικι κζςθ κατζχει και το παηάρι τωνβουκολιϊν. Στθ ςθμερινι του μορφι είναι ουςιαςτικά μιαεμποροπανιγυρθσ και ηωοπανιγυρθσ που ςυγκεντρϊνει εκατοντάδεσμικροπωλθτϊν αλλά και πλικοσ κόςμου από κάκε γωνιά τθσ Κριτθσ. ΟιΒουκολιζσ, πριν και μετά το Β' Ραγκόςμιο πόλεμο, ιταν το εμπορικόκζντρο τθσ κεντρικισ και ανατολικισ Κιςςάμου και μζροσ του κεντρικοφΣελίνου. Η περιοχι κακϊσ ιταν γεωργοκτθνοτροφικι ςυγκζντρωνε κόςμογια πϊλθςθ και ανταλλαγι προϊόντων. Οι μζρεσ που το παηάρι ζφκανεςτο αποκορφφωμά του ιταν τθν παραμονι του Δεκαπενταφγουςτου καιτθν Μ. Ραραςκευι

ΚεφαλονιάΣτθν Κεφαλονιά όπωσ και ςε άλλα μζρθ τθσ Ελλάδασ υπάρχουν οριςμζνα Χριςτιανικά

ζκιμα, τα οποία τθροφνται πάντα με ευλάβεια. Φυςικά το Κεφαλλονίτικο πνεφμα ζχειπαρειςφριςει ςε αυτά ςε μεγάλο βακμό και ζχει επθρεάςει ςε μεγάλο βακμό τοντελετουργικό και τον χαρακτιρα, αλλά και τθν ζκταςθ και ςθμαςία που το κάκε ζναλαμβάνει. Ασ δοφμε λοιπόν κατά ςειρά τι ιςχφει ςτθν Κεφαλονιά. Η Μ. Εβδομάδαείναι το αποκορφφωμα τθσ Σαρακοςτισ, μιασ περιόδου νθςτείασ και εγκράτειασ. Καιζρχεται να ολοκλθρωκεί από τθν ιςτόρθςθ και ςυμβολικι αναπαράςταςθ των πακϊνςτθν εκκλθςία. Το άββατο του Λαηάρου κατά το παρελκόν, και πολφ ςπάνιαςιμερα, τα παιδιά γφριηαν ςτισ γειτονιζσ και ζλεγαν τον Λάηαρο. Τα κάλαντα αυτάλζγονταν με τριηόνια και ελάχιςτοι τα αναγνωρίηουν ςιμερα. Τθν Κυριακι των Βαϊωνθ εκκλθςία ςτολίηεται με κλαδιά φοίνικα (ςφμβολο νίκθσ πάνω ςτο κάνατο) καιφτιάχνονται τα βάγια, μικροί ςταυροί από φφλλα φοίνικα δεμζνα με κλαδάκια ελιάσ(ςφμβολο νίκθσ), και φαςκόμθλο (ςφμβολο ςωτθρίασ) ενϊ παλαιότεραχρθςιμοποιοφςαν και βιολζτεσ. Κατά τθν πρωινι ακολουκία μοιράηονται τα βάγιαςτουσ πιςτοφσ. Η καταςκευι του βάγιου γίνεται από τον ιερζα, αλλά και πιςτοφσ πουαποβραδίσ καλοφνται να βοθκιςουν τθν καταςκευι τουσ. Συνικωσ το φαγθτό τθσθμζρασ αυτισ είναι ψάρι ι πίτα με καλαςςινό περιεχόμενο. Τθν Μ. Σρίτθ ςτισεκκλθςίεσ αποβραδίσ ψζλνεται το τροπάριο τθσ Καςςιανισ. Στο Αργοςτόλι, θ αντρικιχορωδία κατά τισ εννζα το βράδυ ςτθν Σιςςιϊτιςςα και τθν Μθτρόπολθ εκτελεί χρζθεκκλθςιαςτικισ χορωδίασ και απαγγζλει αυτόν τον υπζροχο φμνο που ςθματοδοτείτθν ουςιαςτικι ζναρξθ τθσ εβδομάδασ των Ρακϊν. Η Μ. Σετάρτθ είναι θ μζρα τουμυςτθρίου του ευχελαίου. Σχετικά με αυτό υπάρχουν αρκετά ζκιμα και παραλλαγζσ.Είναι περίπου τα ίδια ζκιμα με όλεσ τισ περιοχζσ τθσ Ελλάδασ.

Η Μ. Πζμπτθ είναι θ μζρα του μυςτικοφ δείπνου. Οι νοικοκυρζσ το μεςθμζρι ετοιμάηουντα παςχαλινά αυγά. Για όςεσ φτιάχνουν οι ίδιεσ τα Λαμπροκοφλουρα είναι θ μζρα και γιααυτό. Το απόγευμα λζγονται ςτισ εκκλθςίεσ τα δϊδεκα ευαγγζλια με τα πάκθ του Χριςτοφκαι θ μζρα ολοκλθρϊνεται με το ςιμερον κρεμάται και τθ ςταφρωςθ του Κυρίου μασ.Αρχάγγελοσ, Άγιοσ Σπυρίδωνασ και Μθτρόπολθ είναι οι εκκλθςίεσ ςτισ οποίεσ μαηεφεται οκόςμοσ ςτο Αργοςτόλι για μια από τισ πλζον κατανυκτικζσ ςτιγμζσ τθσ εβδομάδασ για ναπροςκυνιςει τον εςταυρωμζνο Ιθςοφ. Η Μ. Παραςκευι είναι μζρα πζνκουσ για ολόκλθρθτθ Χριςτιανοςφνθ. Οι πιςτοί προςκυνοφν τον επιτάφιο που ζχει ςτολιςτεί από το πρωί.Επίςθσ επιςκζπτονται τα νεκροταφεία για να κακαρίςουν τουσ τάφουσ και να λιβανίςουν.Είναι θ μζρα τθσ πιο αυςτθρισ νθςτείασ. Το βράδυ γίνεται θ περιφορά του Επιταφίου ςτουσδρόμουσ τθσ πόλθσ. Το Μ. άββατο θ μζρα ςυνεχίηεται κατανυκτικά, με το προμινυμα τθσΑνάςταςθσ το μεςθμζρι. Πλοι όμωσ περιμζνουν το βράδυ για το ξζςπαςμα τθσ χαράσ καιτθν κορφφωςθ τθσ μεγαλφτερθσ αυτισ γιορτισ τθσ Χριςτιανοςφνθσ. Δφο ϊρεσ πριν τισδϊδεκα μαηεφονται ςτθν εκκλθςία για να ακοφςουν τθν ακολουκία τθσ Ανάςταςθσ. Με τθνζλευςθ τθσ 12θσ όλοι ζχουν ςυγκεντρωκεί ςτα κεντρικά ςθμεία και ο παπάσ ανακοινϊνει τογεγονόσ τθσ Ανάςταςθσ του Κυρίου. Οι ςτιγμζσ που ακολουκοφν είναι μοναδικζσ. Ο τόποσδονείται από τα βαρελότα και ειδικά ςτθν Κεφαλονιά είναι περιςςότερα από οπουδιποτεαλλοφ. Η κεντρικι πλατεία ςτο Αργοςτόλι είναι περιτριγυριςμζνθ από κόςμο, ενϊ ςτοκζντρο τθσ ρίχνονται για αρκετι ϊρα πυρομαχικά, ενϊ ζνα μαφρο ςφννεφο καπνοφςκεπάηει τθν ατμόςφαιρα. Ο ενκουςιαςμόσ μεγάλοσ, ταυτόχρονα με τθν κατάνυξθ. Αλλάκαι ςτο Λθξοφρι το ζκιμο καλά κρατεί. Ζχουν ακουςτεί φαινόμενα που οφτε τα γζνια τουιερζα δε γλιτϊνουν από τα μικρά ι μεγαλφτερα δυναμιτάκια, ενϊ θ ρίψθ μζςα ςτθνεκκλθςία κεωρείται κάτι μάλλον ςυνθκιςμζνο. Απαιτείται ιδιαίτερθ προςοχι για να μθναποβεί το παιχνίδι αυτό επικίνδυνο. Με το τζλοσ τθσ νθςτείασ αρχίηει το παςχαλινό τραπζηιπου περιλαμβάνει όλα αυτά που απαγορευόταν τόςεσ θμζρεσ. Τθν Κυριακι του Πάςχα ταςουβλιςτά αρνιά και το τςοφγκριςμα των αυγϊν είναι ςυνθκιςμζνα και διαδεδομζνα ςεόλθ τθν Ελλάδα. Η επόμενθ τθσ Μ. Εβδομάδασ ςτθν Κεφαλονιά ονομάηεται Νια βδομάδακαι ζτςι αποδίδεται το νόθμα τθσ αλλαγισ του κόςμου μετά από το κοςμοϊςτορικό αυτόςυμβάν το οποίο εορτάηουμε

ΛιβαδειάΣτθ Λιβαδειά το πιο χαρακτθριςτικό ζκιμο είναι το πολφ γνωςτόκαι μοναδικό ''Πάςχα τθσ Λιβαδειάσ'', που όχι μόνο διατθρείταιαλλά χρόνο με τον χρόνο ηωντανεφει μιασ και οι νεότεροιςυμμετζχουν με ιδιαίτερο μεράκι και κζφι ςτο ζκιμο του ''λάκκου''.Μετά τθν Ανάςταςθ και πριν καλά ξθμερϊςει οι κάτοικοιετοιμάηουν τθν φωτιά. Ζνασ, κάνοντασ τον ςταυρό του, βάηειφωτιά ςτο ςωρό με τθν λαμπάδα τθσ Αναςτάςεωσ. Οι φλόγεσαγκαλιάηουν το ςωρό. Με ραντίςματα νεροφ και ςυχνό χτφπθμα μεζνα μακρφ ξφλο, θ κράκα είναι ζτοιμθ για να ψθκοφν τα αρνιά. Τοίδιο γίνεται ςε όλουσ τουσ ''λάκκουσ'' και ανεβαίνουν οι καπνοί,αναρίκμθτοι και πυκνοί, ςε τζτοιο βακμό, που ςκεπάηουν τον ιλιοπου ςτο μεταξφ ανατζλλει. Η πόλθ τυλίγεται ςε ςφννεφα καπνοφ.Οι φωτιζσ είναι ζτοιμεσ και τα αρνιά τοποκετοφνται ςτουσ''λάκκουσ''. Το γφριςμα των αρνιϊν και το γλζντι διαρκεί μζχρι τοαπόγευμα, το οποίο ςυμπλθρϊνεται με τθν ςυμμετοχιπαραδοςιακϊν χορευτικϊν ςυγκροτθμάτων και με τθν καφςθ τωνπυροτεχνθμάτων.

Αιτωλικό

Στο Αιτωλικό τθ Μ. Ραραςκευι πολλοί προςκυνθτζσεπιςκζπτονται το ναό τθσ Κοιμιςεωσ τθσ Θεοτόκου,όπου βρίςκεται ο Επιτάφιοσ, ιςτορικό κειμιλιο του13ου-14ου αιϊνα. Από το πρωί του Μ. Σαββάτου ςτθνκεντρικι πλατεία τθσ πόλθσ αναβιϊνουν πολλά από ταζκιμα των κατοίκων μζχρι αργά το βράδυ τθσΑναςτάςεωσ που είναι και το αποκορφφωμα τθσθμζρασ. Τθν Κυριακι του Ράςχα κάκε γειτονιά, είναιμία μεγάλθ υπαίκρια ψθςταριά, όπου ο χορόσ και τοτραγοφδι ζχουν τον πρϊτο λόγο, ενϊ προςφζρονταικραςί και παραδοςιακοί μεηζδεσ δωρεάν.

(Ρθγι: afono.gr)

Ναφπακτοσ Στθ Ναφπακτο το βράδυ τθσ Μ. Ραραςκευισ, πλικοσ κόςμου, ντόπιοι καιεπιςκζπτεσ, ακολουκοφν τθν περιφορά του Επιταφίου, ςχθματίηοντασπομπζσ, οι οποίεσ διζρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμζνεσ δάδεσειδικά τοποκετθμζνεσ ςτισ τάπεσ του Κάςτρου, γφρω από το λιμάνι. Στομζςον τθσ ειςόδου του λιμανιοφ οι δάδεσ ςχθματίηουν μεγάλο ςταυρό,που φωταγωγεί ολόκλθρο το λιμάνι παρουςιάηοντασ μιαφανταςμαγορικι εικόνα μοναδικισ ομορφιάσ. Το ζκιμο αυτό ζχειπαράδοςθ πολλϊν χρόνων που φαίνεται να κζλει να ςυνδυάςει τθκρθςκευτικι μυςταγωγία με τθν θρωικι προςπάκεια του μπουρλοτιζρθΑνεμογιάννθ να πυρπολιςει τθν τουρκικι ναυαρχίδα ςτο χϊρο αυτό.Στθν Αράχωβα, ανιμερα του Ράςχα ξεκινάει θ περιφορά τθσ Εικόνασ τουΑγίου Γεωργίου, τθν οποία ςυνοδεφουν περί τα 500 άτομα ντυμζνα μεπαραδοςιακζσ φορεςιζσ. Τθν επόμενθ πραγματοποιείται αγϊνασ δρόμουτων γερόντων (ανθφορικόσ δρόμοσ), οι οποίοι ξεκινοφν από τθν εκκλθςίατου Αγίου Γεωργίου και φτάνουν ςτο λόφο. Ακολουκοφν χορευτικάςυγκροτιματα και το απόγευμα χορεφουν γυναικείοι χορευτικοίςφλλογοι. Οι εκδθλϊςεισ ςυνεχίηονται με κλζφτικα αγωνίςματα, όπωσ τοςικωμα τθσ πζτρασ.

Πελοπόννθςοσ Στθν Πελοπόνννθςο υπάρχουν πολλά και ςθμαντικά ζκιμα τα οποίαλαμβάνουν χϊρο ςε πολλζσ περιοχζσ τθσ. Ζνα από αυτά είναι το ζκιμο τθσκουλοφρασ, το οποίο αναβιϊνει και ςτθν Χαλανδρίτςα. Ανιμερα τθσ εορτιστου Αγίου Γεωργίου το ανϊνυμο ξωκλιςι τθσ περιοχισ ανοίγει τισ πφλεσ τουγια να γιορτάςουν όλοι μαηί αναβιϊνοντασ παλαιά ζκιμα χρόνων. Αρκετοίπιςτοί ντόπιοι αλλά και επιςκζπτεσ παρευρίςκονται ςτο εκκλθςάκι του ΑιΓιϊργθ για να παρακολουκιςουν τθ Θεία Λειτουργία κακϊσ και τουσ ιππείσ,οι οποίοι ςυμμετζχουν ςτον αγϊνα για τθν Κουλοφρα. Τθ δεφτερθ μζρα τουΡάςχα ςτο Άνω Καςτρίτςι αναβιϊνει ζνα ζκιμο που ζρχεται από τα βάκθτων αιϊνων. Η παράδοςθ κζλει τουσ κατοίκουσ του Άνω Καςτριτςίου νατελοφν κρθςκευτικζσ δειςεισ ςτθν προςπάκειά τουσ να προφυλάξουν τοχωριό από κάποια καταςτροφι. Άλλοι λζνε από λοιμό ι διάφορεσ επιδθμίεσκαι άλλοι από κατολιςκιςεισ. Γι' αυτό οι κάτοικοι περιφζρουν τισ εικόνεσγφρω από το χωριό. Στθ ςυνζχεια ακολουκεί γλζντι με ψθτά αρνιά, κόκκινααυγά, κουλοφρια και κραςί, ενϊ ο παπάσ ςφρει πρϊτοσ το χορό με όλουστουσ φουςτανελάδεσ. Αρκετζσ είναι οι εκδθλϊςεισ που τελοφνται τθνεβδομάδα τθσ Διακαινθςίμου, δθλαδι τθν εβδομάδα μετά το Ράςχα. Στομεταξφ, τθν Κυριακι του Ράςχα ψινουν αρνιά ςε κάκε γειτονιά, μεπειράγματα για τον πιο καλοψθμζνο οβελία, κακϊσ επίςθσ χορό καιτραγοφδια.

ΠΑΧΑ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ

ΓερμανίαΤο Ράςχα, που τιμά τθν Ανάςταςθ του Χριςτοφ, είναι για πολλοφσΓερμανοφσ κι Ζλλθνεσ μία από τισ ςθμαντικότερεσ γιορτζσ τουχρόνου. Και ςτισ δφο χϊρεσ τθρείται με αφορμι το Ράςχα μίαμακραίωνθ παράδοςθ. Στθν Γερμανία το Ράςχα όλαπεριςτρζφονται γφρω από το αυγό, ςε κάποιεσ όμωσ περιοχζσ τουβορά εμπλζκεται ζωσ και θ φωτιά ςτθν όλθ υπόκεςθ. Ειδικά ταπαιδιά χαίρονται το Ράςχα, γιατί τθ ςυγκεκριμζνθ θμζρα οπαςχαλινόσ λαγόσ κρφβει τα χρωματιςτά αυγά προκειμζνου ςτθςυνζχεια να τα αναηθτιςουν. Στθ ηωγραφικι αυγϊν διακρίνονταιοι Σόρβοι, μία ςλαβικι μειονότθτα ςτθν ανατολικι Γερμανία ςταςφνορα με τθν Ρολωνία και τθν Τςεχία. Ζχουν αναγάγει τθηωγραφικι αυγϊν ςε υψθλι τζχνθ, εφόςον φτάνουν ςτο ςθμείο νακεντοφν τα αυγά με νιματα φιλιγκράν. Μία άλλθ παράδοςθ τθσπεριοχισ είναι θ παςχαλινι ιππαςία. Οι άντρεσ μίασ κοινότθτασντυμζνοι με φράκο ιππεφουν άλογα ςτολιςμζνα γιορτινά καιμετακινοφνται από χωριό ςε χωριό μεταφζροντασ το μινυμα τουΡάςχα.(Copyright: Auswärtiges Amt)

Το αυγό αποτελεί βαςικό διακοςμθτικό ςτοιχείο και για τα παςχαλινάςιντριβάνια, που τα ςυναντά κανείσ κυρίωσ ςτθ νότια καινοτιοανατολικι Γερμανία. Οι κάτοικοι των περιοχϊν αυτϊνδιακοςμοφν όλοι μαηί τα ςιντριβάνια με αυγά και λουλοφδιαεφευρίςκοντασ διαρκϊσ νζα και πρωτότυπα ςχζδια. Τα ςιντριβάνιααποτελοφν τισ θμζρεσ του Ράςχα προςφιλείσ εκδρομικοφσπροοριςμοφσ και ςε οριςμζνεσ περιοχζσ τθσ Φραγκονίασπροςελκφουν πλικθ τουριςτϊν. Στισ βόρειεσ περιοχζσ τθσ Γερμανίασαπαντάται εξάλλου και το ζκιμο τθσ παςχαλινισ φωτιάσ ι τουπαςχαλινοφ τροχοφ. Στθν περίπτωςθ αυτι βάηουν φωτιά ςε ζναντροχό βελανιδιάσ παραγεμιςμζνο με φρφγανα και άχυρο και τοναφινουν να κατρακυλιςει ςε μία παρακείμενθ πλαγιά. Εάν φτάςειςτο τζλοσ τθσ πλαγιάσ ςε καλι κατάςταςθ, ςθμαίνει ότι θ ςοδειά καείναι καλι. Και όπωσ κάκε γιορτι ζτςι και το Ράςχα χαρακτθρίηεταιαπό τυπικά εδζςματα, όπωσ το παςχαλινό ψωμί, το ψάρι τθν ΜεγάλθΡαραςκευι ι το αρνί τθν θμζρα του Ράςχα.

Παςχαλινά ζκιμα τθσ Κάτω Ιταλίασ Στα πιο παλιά χρόνια ςτθν Καλαβρία τθ Μ. Τετάρτθ γινόταν ςτουσ δρόμουσ θαναπαράςταςθ του δρόμου του Χριςτοφ προσ το Γολγοκά. Ζνασ άνκρωποσ φορτωνόταντο Σταυρό, άλλοι ζκαναν τουσ ςτρατιϊτεσ, που τον χτυποφςαν και τον περιγελοφςαν,άλλοι τουσ ευςεβείσ, που τον ςυμπονοφςαν, κάνοντασ ζτςι ηωντανό το μαρτφριο τουΧριςτοφ ςτισ ψυχζσ των απλοϊκϊν Χριςτιανϊν. Ρολλοί κυμοφνται ακόμα τθ ςυγκίνθςθπου κυρίευε τουσ κεατζσ τθσ φοβερισ αυτισ αναπαράςταςθσ. Πμωσ τϊρα οι άνκρωποιαγωνίηονται κακθμερινά ςτα χωραφάκια τουσ και ςτισ δουλειζσ τουσ γενικά και νομίηουνπωσ είναι περιττι θ αναπαράςταςθ εκείνθ, αφοφ ο κακζνασ τουσ ηει το δικό τουμαρτφριο για να επιβιϊςει.Τθ Μ. Ρζμπτθ ςτθν Καλαβρία γινόταν ςτο παρελκόν και αναπαράςταςθ του νιπτιροσ,όπου ο εφθμζριοσ ζπλενε τα πόδια 12 φτωχϊν ντυμζνων με άςπρα «ιμάτια» ταςφοφγγιηε και τα φιλοφςε ς' ζνδειξθ αγάπθσ και ταπεινοφροςφνθσ χριςτιανικισ. Στθνεκκλθςία ςτολίηουν τον τάφο του Χριςτοφ με φϊτα και δοχεία γεμάτα από βλαςτάριανεοφφτευτων δθμθτριακϊν, ςτάρι, ρεβίκια, κόλλυβα, που είχαν από πριν ετοιμάςει. Ηςυνικεια αυτι να φυτεφουν ςπόρουσ ςε αγγεία τα Χριςτοφγεννα και το Ράςχα πρζπει ν'αναηθτθκεί ςτθ νθπιακι θλικία του ανκρϊπου, τότε που ανάμεςα ςτον άνκρωπο, ταφυτά και τα ηϊα και τα ορυκτά ακόμα υπιρχε ζνασ αόρατοσ μυςτικόσ παράγοντασ που ταζδενε. Γι' αυτό λζγεται πωσ αυτό το ζκιμο είχε ςυμβολικι αξία. Τϊρα είναι μια ςυνικειαπαραδοςιακι ευοίωνθ που παρζμεινε όχι πια από πίςτθ αλλά από ςεβαςμό ςτοπαρελκόν. Το Ράςχα είναι άνοιξθ και θ βλαςτικι επίδραςθ των νεόφυτων βλαςτϊν είναιμια ευχι που περνάει ςτουσ ανκρϊπουσ που τα προςφζρουν ςτον τάφο, που ετοιμάηεταινα δεχτεί το ςϊμα του Χριςτοφ. Το ζκιμο αυτό ζτςι μασ δίνει τθ δυνατότθτα να ρίξουμεφωσ ςτθ ςκοτεινι ρίηα των λαϊκϊν παραδόςεων.

Αγγλοςαξονικζσ χϊρεσΑφοφ βάψουν τα αυγά το Μεγάλο Σάββατο μεγάλοι και μικροίξεκινοφν ζνα …κυνιγι μζςα και ζξω από το ςπίτι, αφοφ τα αυγάζχουν εξαφανιςτεί από το τραπζηι και βρίςκονται κάπου κρυμμζνα.Σε μερικζσ περιοχζσ, υπάρχει ο Λαγόσ του Ράςχα ςε ρόλοπαςχαλινοφ Άγιου Βαςίλθ. Οι γονείσ λζνε ςτα παιδιά τουσ ιςτορίεσγια τα αυγά, ςοκολατζνια και μθ, τα οποία και φζρνει ςτο κατϊφλιτου ςπιτιοφ μζςα ςε ζνα καλάκι με καλοφδια ο εν λόγω Λαγόσ. Σεμερικζσ περιοχζσ τθσ Σκωτίασ και τθσ Βορείου Αγγλίασ, ρίχνουνδιακοςμθμζνα αυγά ςε πολφ απότομεσ πλαγιζσ (ουςιαςτικά τατςουλάνε), ενϊ διακοςμοφν και βάφουν τα αυγά. Τα ζκιμα αυτάζχουν τισ ρίηεσ τουσ ςτισ Σταυροφορίεσ και πρόςφατα ζχουναναβιϊςει ξανά. Σε πολλά χωριά παλαιότερα υπιρχαν και γκρουπντόπιων, οι οποίοι κατά τθ διάρκεια του Ράςχα ζκαναν το γφρο τουχωριοφ ςθμαίνοντασ τθν ζναρξθ μιασ κεατρικισ παράςταςθσ.Αναπαριςτοφςαν ζνα δράμα που ςυμπεριλάμβανε τον Αγ. Γεϊργιονα μάχεται και ζναν άλλο ενδιαφζροντα χαρακτιρα, τον οποίο οιΆγγλοι ονομάηουν Old Tosspot. Ρρόκειται για τθν ιςτορία τουκανάτου κάποιου που αναςταίνεται ωσ κωμικόσ γιατρόσ.

Ολλανδία και Βζλγιο

Τισ θμζρεσ ακριβϊσ πριν το Ράςχα ςτισ χϊρεσαυτζσ οι καμπάνεσ τθσ Εκκλθςίασ ςιγοφν.Σφμφωνα με τθν παράδοςθ, οι καμπάνεσπαίρνουν το δρόμο για τθ ϊμθ καιεπιςτρζφουν το Ράςχα γεμάτεσ μεπαςχαλιάτικα αυγά, κοφφια ςοκολατζνιααυγά ι λαγουδάκια.

ΓαλλίαΣτθ Γαλλία επίςθσ ιςχφει αυτι θ παράδοςθ με τισκαμπάνεσ. Οι Γάλλοι επίςθσ μαγειρεφουν τοΨάρι του Απρίλθ, όπου κυρίωσ παιδιά κολλοφνςε όςεσ περιςςότερεσ ενιλικεσ πλάτεσ ζναχάρτινο ψάρι. Οι καμπάνεσ, που πετοφν για τθϊμθ πιςτεφεται ότι κουβαλοφν όλθ τθ κλίψθγια τα Ράκθ του Χριςτοφ, ενϊ όταν επιςτρζφουν(τθν Κυριακι του Ράςχα) ςυμβολίηουν τθνανάςταςθ του κεανκρϊπου.

ΝορβθγίαΟι Νορβθγοί ανεβαίνουν ςε καταλφματα ςτα βουνά,κάνουν cross-country ςκι και ηωγραφίηουν αυγά.Πμωσ ίςωσ το πιο ενδιαφζρον από τα ζκιμά τουσ ζχεινα κάνει με το ότι παραδοςιακά κατά τθ διάρκεια τουΡάςχα διαβάηουν ιςτορίεσ μυςτθρίου και παραμφκιακαι βλζπουν αςτυνομικζσ ταινίεσ. Τα ΜΜΕ φυςικάςυμμετζχουν με ειδικζσ εκδόςεισ δθμοςιευμάτωνμυςτθρίου, καινοφριων βιβλίων ςε ςτυλ ΑγκάκαΚρίςτι, ενϊ θ τθλεόραςθ ζχει αντίςτοιχο πρόγραμμα.Ακόμα και τα κουτιά του γάλα ζχουν ςτθ μία τουσπλευρά μια τζτοια ιςτορία ενϊ κάκε Ράςχα βγαίνεικαι μια καινοφρια.

ουθδία, Φινλανδία και Δανία

Στισ τρεισ αυτζσ χϊρεσ τθσ Σκανδιναβίασ κατά τθδιάρκεια του Ράςχα βάφουν αυγά και τα παιδιάπάνε από ςπίτι ςε ςπίτι ντυμζνα μάγιςςεσ.Μαηεφουν γλυκά, ενϊ δίνουν ςτουσςπιτονοικοκφρθδεσ λουλοφδια ιτιάσ. Ρρόκειταιγια μια μίξθ των ορκόδοξων παραδόςεων(ευλογοφμε το ςπίτι με κλαδιά ιτιάσ) και τωνςκανδιναβικϊν παςχαλινϊν παραδόςεων με τισμάγιςςεσ. Για μεςθμεριανό/βραδυνό το ΜεγάλοΣάββατο ςυνικωσ τρϊνε ρζγγα, ςολομό,πατάτεσ, αυγά κ.α.

Σςεχία, λοβακίαΜια παράδοξθ παράδοςθ επιβιϊνει μζχρι τισ μζρεσ μασςτισ χϊρεσ αυτζσ. Τθ Δευτζρα του Ράςχα δζρνουν καικτυποφν τισ γυναίκεσ. Το πρωί οι άντρεσ χτυποφν τισγυναίκεσ με ζνα ειδικό μαςτίγιο που φτιάχνουν οι ίδιοι,ενϊ ςτθν ανατολικι Μοραβία τισ ρίχνουν νερό. Το μαςτίγιοαυτό αποτελείται από οκτϊ, δϊδεκα ι 24 κλαδιά ιτιάσ, οιδιαςτάςεισ τουσ είναι από μιςό ζωσ δφο μζτρα και ζχουνχρωματιςτζσ κορδζλεσ ςτθν άκρθ. Το μαςτίγωμα δενπροκαλεί πόνο οφτε ο ςτόχοσ είναι να πλθγϊςουν τισγυναίκεσ. Σφμφωνα με το κρφλο θ γυναίκα πρζπει ναμαςτιγωκεί για να διατθριςει τθν ομορφιά τθσ και τθνυγεία τθσ τον επόμενο χρόνο. Ραραδοςιακά θ γυναίκα πουμαςτιγϊνεται πρζπει να δϊςει ςτον άντρα ζνα χρωματιςτόαυγό και κάποιεσ φορζσ ζνα χρθματικό ποςό ωσευχαριςτία. Σε μερικζσ περιοχζσ για να εκδικθκοφν τουσάντρεσ, τουσ ρίχνουν κρφο νερό. Ζνα παρόμοιο ζκιμοεπικρατοφςε ςτθν Ρολωνία, όμωσ πλζον ζχει εξελιχκεί ςεμπουγζλο.

Το νερό φαίνεται να αποτελεί ςθμαντικό ςτοιχείοτων παραδόςεων των ανατολικϊν χωρϊν αφοφκαι ςτθν Ουγγαρία, τθ Νότια λοβακία, τθΒόρειο Βοςνία και αλλοφ τθ Δευτζρα του Ράςχατθν ονομάηουν Τθ Δευτζρα του Νεροφ. Είκιςταινα ραίνουν νερό, άρωμα ι αρωματιςμζνο νερόκαι ωσ αντάλλαγμα παίρνουν πίςω χρωματιςτάαυγά.

http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=38897

Ουκρανία

Το Ράςχα για τουσ Ουκρανοφσ είναι ιδιαίτερα πνευματικιγιορτι. Το πνεφμα που επικρατεί ςτισ εκκλθςίεσ είναιβακιά κατανυκτικό. Πλοι φοροφν τα καλφτερα ροφχα.Μάλιςτα τα τελευταία χρόνια παρατθρείται το φαινόμενοο κόςμοσ να φοράει όλο και πιο πολφ τισ παραδοςιακζσΒυςεβάνκι (παραδοςιακζσ μπλοφηεσ με κεντιματα). Ηθςυχία και θ προςιλωςθ ςτο κείμενο είναιχαρακτθριςτικι. Η ςτιγμι τθσ Ανάςταςθσ που ςταΟυκρανικά ονομάηεται Βζλικντεν δθλαδι μεγάλθ μζρα,δίνει το ςιμα για το τζλοσ τθσ μεγάλθσ νθςτείασ. Μετά τθνεπιςτροφι ςτο ςπίτι τςουγκρίηουν τα αυγά, κόβουν τοπαραδοςιακό Κοφλιτσ και τραγουδοφν παςχαλινάτραγοφδια.

Ρωςία

Πλθ τθν Μ. Σαρακοςτι νθςτεφουν. Τθν Μ.Ραραςκευι και το Μ. Σάββατο πίνουν μόνοαγιαςμό. Δεν τρϊνε τίποτα. Το Μ. Σάββατοβάφουν τα αυγά κόκκινα και πράςινα καιφτιάχνουν κουλουράκια, ψωμί, τςουρζκια καιμαγειρεφουν κρζασ χοιρινό ι μοςχαρίςιο ςτοφοφρνο με ςκόρδο, αλάτι και πιπζρι. Τθν θμζρατου Ράςχα τα βάηουν όλα αυτά ςε ζνα μεγάλοπανζρι και το πάνε ςτθν εκκλθςία να τοευλογιςει ο παπάσ. Πταν γυρίςουν ςτο ςπίτιτρϊνε και διαςκεδάηουν.

Ιρλανδία

Στθν Ιρλανδία τθ μζρα του Ράςχα τρϊνεςυνζχεια αυγά, για να δθλϊςουν τθ λιξθ τθσνθςτείασ και από το απόγευμα μζχρι αργά τοβράδυ χορεφουν και γλεντοφν με τουσπαραδοςιακοφσ ιρλανδικοφσ χοροφσ, μεζπακλο πατροπαράδοτα γλυκά.

Βουλγαρία

Στθν Βουλγαρία, ςε όλεσ τισ ορκόδοξεσοικογζνειεσ υπάρχει ζνα παλιό ζκιμο. Μιαδυο μζρεσ πριν το Ράςχα, κόβουν ζνα κομμάτιψωμί και μαηεφουν και δζκα με δεκαπζντεαυγά κόκκινα, τα βάηουν ςε ζνα καλάκι και ταςτζλνουν ςε φιλικζσ τοφρκικεσ οικογζνειεσ, οιοποίεσ τα δζχονται με μεγάλθ χαρά καιςυγκίνθςθ

Ιςπανία

Τθν Μ. Τρίτθ ςτθν Ιςπανία λαμβάνει χϊρα ζνασπαραδοςιακόσ χορόσ- ο χορόσ του κανάτου- μζςαςε ςτενοφσ μεςαιωνικοφσ διαδρόμουσ. Κάκεάτομο που παίρνει μζροσ ςτον χορό είναιμαςκαρεμζνο. Στο τζλοσ θ παρζλαςθ καταλιγει ςεμια πελϊρια ςυγκζντρωςθ μαςκαρεμζνωνςκελετϊν που κρατοφν ςτα χζρια τουσ κουτιάγεμάτα ςτάχτθ. Ο χορόσ αρχίηει τα μεςάνυχτα καιςυνεχίηεται για τρεισ ϊρεσ μζχρι τισ τρεισ το πρωί,ϊρα που τα φαντάςματα προκαλοφν τθν ΑγίαΤριάδα.

ΠΑΧΑ ΣΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΚαναδάσΣτο Καναδά και ιδιαίτερα ςτθν πόλθ του Κεμπζκ ζναπολφ αςυνικιςτο ζκιμο κρατάει τθν πρϊτθ κζςθ τισμζρεσ του Ράςχα. Οι χωρικοί ςυγκεντρϊνονται όλοι ςελαϊκζσ αγορζσ με τισ μαφρεσ κότεσ τουσ. Η μαφρθ κότακεωρείται κάτι το αρνθτικό ςτο κοτζτςι για τθνΚυριακι του Ράςχα κι θ πϊλθςθσ τθσ ςυμβολίηει τοτζλοσ τθσ νθςτείασ. Οι γονείσ διθγοφνται ζνα παλιόμφκο ςτα παιδιά, ότι μονάχα για αυτι τθν Κυριακιτου Ράςχα, όλεσ οι κότεσ, εκτόσ από τισ μαφρεσμποροφν και γεννάνε πολφχρωμα αυγά. Κι όλοι μαηίπαίρνουν από ζνα καλάκι και πάνε να τα μαηζψουναπό το κοτζτςι. Φυςικά πρόκειται για τα πολφχρωμααυγά, που οι γονείσ ι άλλοι ςυγγενείσ ζχουν κρφψειαπό νωρίσ το πρωί ςτα κοτζτςια τουσ.

Λατινικι Αμερικι

ΠεροφΟ πιο γνωςτόσ εορταςμόσ ςτο Ρεροφ λαμβάνει χϊρα

ςτθν περιοχι Ayacucho, εκεί όπου ολόκλθρθ θ πόλθ ςυμμετζχειςτισ εκδθλϊςεισ τθσ Μεγάλθσ Εβδομάδασ. Ρρόκειται για ζνανςυνδυαςμό κακολικιςμοφ και παγανιςτικϊν παραδόςεων τωνΆνδεων δθμιουργϊντασ μια από τισ πιο γραφικζσ εκδθλϊςεισςτον κόςμο. Με τθν αυγι τθσ Κυριακισ του Ράςχα, οικρθςκευτικζσ τελετζσ αρχίηουν ξανά και καταλιγουν ςε μιαχαροφμενθ γιορτι τθσ ανάςταςθσ του Χριςτοφ. Μουςικι,τραγοφδι, προςευχζσ και πυροτεχνιματα ζρχονται ναςυμβάλλουν ςτον εορταςμό του χαρμόςυνου μθνφματοσ τθσΑναςτάςεωσ. Και ςτο Cuzco, τθν πρωτεφουςα των Κνκασ, οιεκδθλϊςεισ για τθν Ανάςταςθ του Κυρίου κατζχουν μια ξεχωριςτικζςθ ςτουσ εορταςμοφσ ςτθν Λατινικι Αμερικι. Σφμφωνα με ζνακρφλο, το άγαλμα του Χριςτοφ, το οποίο απζςτειλε ο Φίλιπποσ Ε'τθσ Ιςπανίασ για να αλλαξοπιςτιςουν οι ινδιάνοι, μετά τον ςειςμότισ 31 Μαΐου 1650 άλλαξε μορφι και απζκτθςε χαρακτθριςτικάτων ικαγενϊν. Από τότε το άγαλμα λατρεφεται όςο τίποτα άλλοκαι αποκαλείται ο Χριςτόσ των ςειςμϊν, Cristo de los Temblores.Οι λιτανείεσ ςτουσ δρόμουσ αποκτοφν χρϊμα μζςω τωνχρωματιςτϊν λωρίδων υφάςματοσ που κρζμονται ςτα παράκυρατων ςπιτιϊν και ηωντανεφουν από τον κόρυβο των κροτίδων.

Βραηιλία

Η Μεγάλθ Εβδομάδα του Ράςχα ζχει τθντιμθτικι τθσ ςτθν μαγευτικι αποικιοκρατικιπόλθ Ouro Preto, ςτθννοτιοανατολικι Βραηιλία, τθσ επαρχίασ MinasGerais, με τισ πιο κεαματικζσ ιερζσ πομπζσ τθσχϊρασ. Οι εορταςμοί τθσ Εβδομάδασπεριλαμβάνουν πομπζσ ςτουσ δρόμουσ,τελετζσ και μια οδυνθρι αναπαράςταςθ τθσκακαίρεςθσ του Σϊματοσ του Χριςτοφ από τοΣταυρό, τθ Μεγάλθ Ραραςκευι.

Κολομβία

Στθν Κολομβία, τθν Μεγάλθ Εβδομάδα, Semana Santa, οι εορταςτικζσεκδθλϊςεισ λαμβάνουν χϊρα ςτθν Popayán και Mompox, εκεί όπου θιςπανικι αποικιακι δφναμθ είχε καταςκευάςει ζξι εκκλθςίεσ και ζναπαρεκκλιςι, που χρθςιμοποιοφνται ςε όλεσ τισ εκδθλϊςεισ τθσ SemanaSanta. Οι εκδθλϊςεισ ξεκινοφν ςτθν περιοχι Mompox τθν Ρζμπτθ τοβράδυ πριν τθν Κυριακι των Βαΐων, όταν πιςτοί, με επικεφαλισ τονΝαηωραίο ντυμζνοι με μπλε ρόμπεσ, φκάνουν ςτθν εκκλθςία, InmaculadaConcepción Iglesia και πετοφν πζτρεσ ι κλωτςάνε τθν πόρτα για ναειςζλκουν. Το επόμενο πρωί, οι εκδθλϊςεισ ξεκινοφν ςτισ 4 το πρωί μετουσ πιςτοφσ να λαμβάνουν μζροσ ςτισ λιτανείεσ. Τθν Κυριακι τωνΒαΐων οι πιςτοί ευλογοφνται ςτθν εκκλθςία και μετά ακολουκεί μιαπομπι ςτθ μνιμθ τθσ κριαμβευτικισ ειςόδου του Χριςτοφ ςταΙεροςόλυμα. Από τθν Μεγάλθ Δευτζρα ζωσ Ρζμπτθ πολλζσπομπζσ λαμβάνουν χϊρα, κακϊσ και κθρφγματα και άλλεσ εορταςτικζσεκδθλϊςεισ. Τθν Ρζμπτθ, πραγματοποιείται θ αναπαράςταςθ τουΜυςτικοφ Δείπνου και τθν Μ. Ραραςκευι θ ςταφρωςθ. Tο Σάββατο,Sabado de Gloria,θ μζρα είναι γεμάτθ με προςευχζσ και ιεροτελεςτίεσ,πομπζσ και κρθςκευτικι κζρμθ. Η Κυριακι του Ράςχα, Domingo deResurreccion, είναι μια χαροφμενθ μζρα με ευχαριςτιριεσ ιεροτελεςτίεσκαι πομπζσ.

ΒενεηουζλαΣτθ Βενεηουζλα, οι κρθςκευτικζσ εορτζσ φαίνεται ναπερνοφν ςε δεφτερθ μοίρα κακϊσ οι διακοπζσ τωνεργαςιϊν και των ςχολείων κεωροφνται καλι ευκαιρίαγια διαςκζδαςθ ςτθν παραλία. Ραρόλα αυτά,υπάρχουν πομπζσ, αναπαραςτάςεισ των τελευταίωνθμερϊν του Ιθςοφ και τθσ κριαμβευτικισ χαράστθσ Αναςτάςεωσ, Domingo de Resurreccion. Τθ ΜεγάλθΤετάρτθ, ι τθν θμζρα του Culto del Nazareno, τθσ ιερισεικόνασ τθσ Ναηωραίοσ πραγματοποιείται πομπι,ενϊ το πιο δραματικό μζροσ τθσ εβδομάδασ είναι θ ViaCrucis- θ ηωντανι εκτζλεςθ του Ιθςοφ ςτο ςταυρό. ΤθΜεγάλθ Ραραςκευι, μζςω μιασ πομπισ κα μεταφερκεί τοάψυχο ςϊμα του Ιθςοφ ςε κάκε πόλθ. Η πομπι από τθνIglesia de San Francisco ςτο Καράκασ είναι μια από τισ πιογνωςτζσ ςε όλθ τθν Βενεηουζλα.

ΕπίλογοσΣυνοψίηοντασ πιςτεφουμε πωσ καταφζραμε ναεπιτφχουμε τουσ ςτόχουσ μασ. Οργανωμζνοι ςεομάδεσ αναηθτιςαμε και βρικαμε πλθροφορίεσ,τισ ταξινομιςαμε και ςυντάξαμε τθν εργαςίαμασ. Τισ πλθροφορίεσ τισ βρικαμε ςε βιβλία, ςεεγκυκλοπαίδειεσ και ςτο διαδίκτυο. Αυτό είχε ωσαποτζλεςμα να μάκουμε περιςςότερεσπλθροφορίεσ για τα ικθ και ζκιμα τωνΧριςτουγζννων, Ρρωτοχρονιάσ και Ράςχα ςτθχϊρα μασ και ςε όλο τον κόςμο. Νομίηουμε ότιάξιηε ο κόποσ και αυτό φαίνεται από τθνεργαςία, τθν οποία καταφζραμε ναδιαμορφϊςουμε

ΤΕΛΟΣ

Βιβλιογραφία/ Ιςτολόγια• Χριςτουγεννιάτικα και των γιορτϊν (1997): Δθμ. Σ. Λουκάτοσ. Φιλιππότθ.• Ορκοδοξία και λαϊκζσ δοξαςίεσ (1997): Ι. Μ. Χατηθφϊτθ. Ελλθνικά γράμματα• Συμπλθρωματικά του Χειμϊνα και τθσ Άνοιξθσ (1985): Δθμ. Σ. Λουκάτοσ• Γιορτζσ ζκιμα και τα τραγοφδια τουσ (1987): Μ. Μιχαιλ – Δεδε• Λαογραφία (1970): Δ. Α. Ρετρόπουλοσ, Θεςςαλονίκθ• Ραραδοςιακζσ εκδθλϊςεισ του λαοφ μασ (1992): Κ. Ραπακανάςθ-

Μουςιοπουλου, Ριτςίλοσ

• Βικιπαίδεια• http//:hubpages.com• www.star.gr• http://www.otherside.gr/2011/01/prwtoxroniatika-ethima-stin-

ellada/#ixzz2D4W9yKYx• http://zenithmag.wordpress.com• http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=38897• www.italianonline.gr• http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.com/2010/03/blog-post_31.html

http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=9532• kritikiparadosi.gr • kefalonitis.com• afono.gr• peloponniso.gr