Δημοτικό Σχολείο Πτελεού

Οι Απόκριες είναι στην Ελλάδα, όπως και σε όλο

τον κόσμο, περίοδος ευθυμίας και διασκέδασης.

Πριν μπει η Μεγάλη Σαρακοστή, όπου οι

χριστιανοί θα νηστεύσουν και θα πενθήσουν για εφτά ολόκληρες εβδομάδες, όλοι αισθάνονται την ανάγκη να διασκεδάσουν, να κάνουν

κάθε είδους τρέλα.

Κάποια από τα έθιμα που ακόμα αναβιώνουν στην Θεσσαλία είναι:

Οι μεταμφιέσεις. Οι φωτιές Το γαϊτανάκι Το πιπέρι Ο χαρταετός την

Καθαρά Δευτέρα.

Κουδουνάτοι -Σκύρος

Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του

γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος»  

όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονται, χορεύουν και

τραγουδούν πίνοντας κρασί . Το όνομα των

μεταμφιεσμένων διαφέρει από τόπο σε τόπο: κουδουνάτοι,

καμουζέλες, μούσκαροι.

Οι γιορτές και οι μεταμφιέσεις θυμίζουν τη διονυσιακή

λατρεία, αλλά στην πραγματικότητα όλα είναι

αρχαιότερα από τον Διόνυσο! Είναι πράξεις της θρησκείας των πρωτόγονων γεωργών,

οι οποίοι ζητούσαν με τρόπους μαγείας να

επενεργήσουν στη βλάστηση των αγρών, να ενισχύσουν τη δύναμη που γονιμοποιεί

τη γη.

: Οι αποκριάτικες φωτιές

ανήκουν στην κατηγορία των ευχετηρίων εθίμων και ανάβονταν το βράδυ της τελευταίας Κυριακής. Χαρακτηριστικό είναι ότι

οι νέοι των χωριών έκοβαν κέδρα ή

πουρνάρια και τα μετέφεραν στις γειτονιές τους, για να ανάψουν το βράδυ της Κυριακής την

«τρανή» φωτιά.

Γινόταν συναγωνισμός ποια γειτονιά θα έχει τη μεγαλύτερη φωτιά. Πάνω από τις φλόγες της φωτιάς πηδούσαν όλοι για να διώξουν κάθε τι κακό και να αντλήσουν

δύναμη.

Το γαϊτανάκι, παραδοσιακός χορός

της απόκριας. Είναι αρχαίο που προέρχεται

από την αρχαία Φρυγία (σημερινή βόρειο κεντρική

Τουρκία) έθιμο στο οποίο ο λαός στόλιζε δέντρα(πρώτο

στολισμένο ολόκληρο δέντρο στον κόσμο, προάγγελος του

Χριστουγεννιάτικου δέντρου) με λουλούδια, στεφάνια,

κουδουνάκια, κορδέλες αλλά και καρπούς της Μητέρας Γης και κρεμούσαν διάφορες κορδέλες

από αυτό, τις οποίες κρατούσαν και χόρευαν, ως ένδειξη χαράς.

Οι κορδέλες που κρεμόταν από το δέντρο παρίσταναν τις ζεστές αχτίδες του ήλιου. Για το λόγο αυτό οι χορευτές του γαϊτανιού είναι πάντοτε δώδεκα (12) και ένας που χρειάζεται για να κρατάει το στύλο.Δώδεκα είναι οι μήνες του χρόνου, δώδεκα οι χορευτές σε ζευγάρια, άνδρες γυναίκες, χορεύουν πλέκοντας τις χρωματιστές κορδέλες μια φορά προς τα μέσα, μια προς τα έξω, ο αέναος κύκλος του χρόνου αλλά και της ζωής εναλλάσσονται συνεχώς.Οι εποχές και τα γυρίσματα του καιρού, όπως ακριβώς και η ζωή με τις χαρές και τις λύπες της.

Το πιπέρι, παραδοσιακός Αποκριάτικος χορός

Το πιπέρι ήταν το πιο αγαπημένο μπαχαρικό των Βυζαντινών.

Οι έμποροι της εποχής εκείνης, κουβαλούσαν με τα τσουβάλια το πιπέρι από τα βάθη της Ασίας και το πουλούσαν πανάκριβα. Τα μοναστήρια όμως, που έκαναν εμπόριο, για να επαρκούν στις ανάγκες τους, άρχισαν να παραγγέλνουν κι αυτά πιπέρι και να το πουλούν όχι πια σε κόκκους -όπως γινόταν ως τότε- αλλά κοπανισμένο, σκόνη. Φυσικά, έτσι πουλιόταν πιο ακριβά.

Το πιπέρι, παραδοσιακός Αποκριάτικος χορός

Ωστόσο, οι καλόγεροι δεν μπορούσαν να δουλέψουν εύκολα, επειδή το πιπέρι χωνόταν στη μύτη και στα μάτια τους, Γι' αυτό αναγκάζονταν να προσλαμβάνουν καλογεροπαίδια και να τα στρώνουν στο γουδί. Κι αυτά, όμως, δεν κατάφερναν να μένουν στη θέση τους για πολύ. Έτσι, το κοπάνισμα τού πιπεριού κατάντησε να γίνεται μόνο από τιμωρημένους καλόγερους. Όταν κανείς απ' αυτούς έπεφτε σε κάποιο παράπτωμα, τότε τού έλεγαν οι «συνάδελφοί» του: «Τώρα θα μάθεις πως το τρίβουν το πιπέρι».

Το πιπέρι, παραδοσιακός Αποκριάτικος χορός

«Πώς το τρίβουν το πιπέριτου διαβόλου οι καλογέροι.Με το γόνα τους το τρίβουνκαι το ψιλοκοσκινίζουν. 

Πώς το τρίβουν το πιπέριτου διαβόλου οι καλογέροι.Με το χέρι τους το τρίβουνκαι το ψιλοκοσκινίζουν..

Πώς το τρίβουν το πιπέριτου διαβόλου οι καλογέροι.Με το πόδι τους το τρίβουνκαι το ψιλοκοσκινίζουν.». http://www.flickr.com/photos/mkvale/2604498111

Το έθιμο του χαρταετού.

Την Καθαρή Δευτέρα, ο ουρανός, από άκρη σε άκρη στη Ελλάδα, γεμίζει με

πολύχρωμα «πουλιά», τους χαρταετούς.Οι χαρταετοί παίρνουν διαφορετικό όνομα ανάλογα με την περιοχή της

Ελλάδας. 

Οι χαρταετοί ήταν γνωστοί και στην αρχαία Ελλάδα.

Κατά την επικρατούσα άποψη, οι χαρταετοί είναι επινόηση των

Ανατολικών λαών. Τους στόλιζαν με ευχές και επιθυμίες, και τις

έστελναν με έναν αετό, όσο πιο κοντά μπορούσαν στον θεό.

Προσάρμοζαν πάνω τους μικρές φλογέρες, οι οποίες

σφύριζαν καθώς περνούσε από μέσα τους ο αέρας, κι ο ήχος

που έβγαζαν πίστευαν ότι έδιωχνε μακριά τα κακά

πνεύματα.

ΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ

Δέσποινα Φούντα