Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

20
ΠΑΣΙΑΜΑΝΙΓΟΤ ΜΑΡΙΑ ,ΠΔ02 ΣΦΔΓΙΟ ΓΙΓΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΔΦΝΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

description

Επιμέλεια Διδακτικού Σεναρίου στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Β΄Γυμνασίου,Πατσιαμανίδου Μαρία, ΠΕ02

Transcript of Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Page 1: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

ΠΑΣΙΑΜΑΝΙΓΟΤ ΜΑΡΙΑ ,ΠΔ02

ΣΦΔΓΙΟ ΓΙΓΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ

ΛΟΓΟΤΔΦΝΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Page 2: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Ο Κσλζηαληίλνο Καβάθεο γελλήζεθε ζηηο 29 Απξηιίνπ 1863 ζηελ Αιεμάλδξεηα, όπνπ

νη γνλείο ηνπ, εγθαηαζηάζεθαλ εγθαηαιείπνληαο ηελ Κσλζηαληηλνύπνιε ην1840. Ήηαλ

ην έλαην παηδί ηνπ Πέηξνπ Καβάθε (1814-1870), κεγαιέκπνξνπ βακβαθηνύ. Η κεηέξα

ηνπ αλήθε ζε παιηά Φαλαξηώηηθε νηθνγέλεηα ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο. Καη ηα δπν απηά

ζηνηρεία, ε εκπνξηθή ηδηόηεηα ηνπ παηέξα θαη ε αξρνληηά ηεο κεηέξαο ζπληέιεζαλ

ζεκαληηθά ζηε δηακόξθσζε ηνπ ραξαθηήξα ηνπ πνηεηή.

Page 3: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Μεηά ην ζάλαην ηνπ παηέξα ηνπ θαη ηελ ζηαδηαθή δηάιπζε ηεο νηθνγελεηαθήο επηρείξεζεο, ε

νηθνγέλεηα εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αγγιία όπνπ έκεηλε κέρξη ην 1876. ηελ Αιεμάλδξεηα ν

Kαβάθεο δηδάρηεθε Αγγιηθά, Γαιιηθά θαη Διιεληθά κε νηθνδηδάζθαιν θαη ζπκπιήξσζε ηε

κόξθσζή ηνπ γηα έλα-δύν ρξόληα ζην Διιεληθό Δθπαηδεπηήξην. Έδεζε επίζεο γηα ηξία

ρξόληα, πνπ ήηαλ ηα θξηζηκόηεξα ζηελ ςπρνδηαλνεηηθή ηνπ δηακόξθσζε, ζηελ Πόιε(1882-84).

Σν 1897 ηαμίδεςε ζην Παξίζη θαη ην 1903 ζηελ Αζήλα, ρσξίο από ηόηε λα κεηαθηλεζεί από

ηελ Αιεμάλδξεηα γηα ηξηάληα νιόθιεξα ρξόληα. Από ην 1886 άξρηζε λα δεκνζηεύεη πνηήκαηα

επεξεαζκέλα από ηνπο Αζελαίνπο ξνκαληηθνύο πνηεηέο. Σν 1932, ν Καβάθεο, άξξσζηνο από

θαξθίλν ηνπ ιάξπγγα, πήγε γηα ζεξαπεία ζηελ Αζήλα, όπνπ παξέκεηλε αξθεηό δηάζηεκα.

Δπηζηξέθνληαο όκσο ζηελ Αιεμάλδξεηα, ε θαηάζηαζή ηνπ ρεηξνηέξεςε. Δηζήρζε ζην

Ννζνθνκείν ηεο Διιεληθήο Κνηλόηεηαο, όπνπ θαη πέζαλε ζηηο 29 Απξηιίνπ ηνπ 1933, ηε κέξα

πνπ ζπκπιήξσλε 70 ρξόληα δσήο.

Page 4: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Σα ηζηνξηθά πνηήκαηα εκπλένληαη θπξίσο

από ηελ ειιεληζηηθή πεξίνδν, θαη ζηα

πεξηζζόηεξα έρεη εμέρνπζα ζέζε

ε Αιεμάλδξεηα. Αξθεηά άιια πξνέξρνληαη

από ηελ ειιελνξσκατθή αξραηόηεηα θαη ην

Βπδάληην, ρσξίο λα ιείπνπλ θαη πνηήκαηα

κε κπζνινγηθέο αλαθνξέο (πρ Τρώες).

Δίλαη ραξαθηεξηζηηθό ην γεγνλόο όηη ν

Καβάθεο δελ εκπλέεηαη θαζόινπ από ην

πξόζθαην ηζηνξηθό παξειζόλ, δειαδή ηελ

επαλάζηαζε ηνπ ΄21, αιιά νύηε θαη από

ηελ θιαζηθή αξραηόηεηα. Οη πεξίνδνη πνπ

επηιέγεη είλαη πεξίνδνη παξαθκήο ή

κεγάισλ αιιαγώλ θαη νη πεξηζζόηεξνη

ήξσέο ηνπ είλαη "εηηεκέλνη".

Η Αιεμάλδξεηα

Page 5: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Σα αηζζεζηαθά ή εδνληθά πνηήκαηα, πνπ

είλαη θαη ηα πην ιπξηθά, θπξηαξρεί ε

αλάκλεζε θαη ε αλαπόιεζε. Απηό πνπ

πξνθαιεί ηα ζπλαηζζήκαηα δελ είλαη ην

παξόλ, αιιά ην παξειζόλ, θαη πνιύ ζπρλά

ν νξακαηηζκόο. Απνηεινύλ αλακλήζεηο

πξαγκαηνπνηεκέλσλ ή κε εξώησλ

εθθξάδνληαο ηνλ ηδηόηππν εξσηηζκό

ηνπ, γηα ηνλ νπνίν έρνπλ ηεζεί αξθεηέο

ακθηβνιίεο

Page 6: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Σα θηινζνθηθά πνηήκαηα νλνκάδνληαη από

άιινπο "δηδαθηηθά". Ο Δ.Π.Παπαλνύηζνο ηα

δηαίξεζε ζηηο εμήο νκάδεο: πνηήκαηα κε

"ζπκβνπιέο πξνο νκνηέρλνπο", δειαδή

πνηήκαηα γηα ηελ πνίεζε, θαη πνηήκαηα πνπ

πξαγκαηεύνληαη άιια ζέκαηα, όπσο ην ζέκα

ησλ Τειχών, ηελ έλλνηα ηνπ ρξένπο

(Θερμοπύλες), ηεο αλζξώπηλεο αμηνπξέπεηαο

(Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον), ηεο

κνίξαο(Καηζαξίσλ) θ.α.

Σν Γξαθείν ην Καβάθε, ζην

ζπίηη ηνπ ζηελ Αιεμάλδξεηα.

Page 7: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Μάρε ησλ Θεξκνππιώλ

Η Μάρε ησλ Θεξκνππιώλ δηεμήρζε ην 480 π.Υ.κεηαμύ ησλ Διιήλσλ θαη ησλ Πεξζώλ, θαηά ηελ δεύηεξε

πεξζηθή εηζβνιή ζηελ Διιάδα, αξρεγόο ηεο νπνίαο ήηαλ

ν Ξέξμεο. Ο Αζελαίνο πνιηηηθόο θαη

ζηξαηεγόο Θεκηζηνθιήο έπεηζε ηνπο Έιιελεο λα

θιείζνπλ ηα ζηελά ησλ Θεξκνππιώλ θαη ηνπ

Αξηεκηζίνπ. Οη Πέξζεο, νη νπνίνη θαηά ηηο αξραίεο πεγέο

είραλ εθαηνκκύξηα άλδξεο ζηξαηό θαη θαηά ηηο

ζύγρξνλεο εθαηόλ κε ηξηαθόζηεο ρηιηάδεο

άλδξεο, έθζαζαλ ζηα ζηελά ζηηο αξρέο ηνπ επηεκβξίνπ.

Μεηά από ηέζζεξηο κέξεο αλακνλήο, νη Πέξζεο

επηηέζεθαλ, αιιά νη Έιιελεο αληηζηάζεθαλ γηα δύν

κέξεο. Σελ ηξίηε κέξα, ν Δθηάιηεο νδήγεζε ηνπο Πέξζεο

πίζσ από ηνπο Έιιελεο. Όηαλ ην έκαζε απηό, ν

Λεσλίδαο δηέηαμε ηελ ππνρώξεζε ησλ πεξηζζόηεξσλ

Διιήλσλ - έκεηλε ζην πεδίν ηεο κάρεο κε 300

παξηηάηεο, 400 Θεζπηείο, 400 Θεβαίνπο θαη αθόκα

ιίγνπο Έιιελεο. Οη Πέξζεο εμόλησζαλ νιόθιεξε ηε

δύλακε πνπ έκεηλε ζην πεδίν ηεο κάρεο.

Page 8: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Η κάρε ησλ Θεξκνππιώλ απνηειεί κηα

από ηηο πην ζεκαληηθέο κάρεο ζηελ

ειιεληθή θαη ζηελ παγθόζκηα ηζηνξία.

Κπξίσο όκσο από εζηθή άπνςε είλαη

ιακπξό παξάδεηγκα

απηαπάξλεζεο, απηνζπζίαο θαη ππαθνήο

ζηελ παηξίδα.

Ο ηκσλίδεο ν Κείνο, κεηά ηε κάρε, έγξαςε έλα από ηα πην γλσζηά επηγξάκκαηα.

Σν επίγξακκα ιέγεη ηα παξαθάησ (ζύκθσλα κε ηνλ Ηξόδνην):

Ὦ μεῖλ', ἀγγέιιεηλ Λαθεδαηκνλίνηο ὅηη ηῇδε

θείκεζα, ηνῖο θείλσλ ῥήκαζη πεηζόκελνη.

Ω μέλε, αλάγγεηιε ζηνπο Λαθεδαηκόληνπο όηη εδώ

ηαθήθακε, ππαθνύνληαο ζηα πξνζηάγκαηά ηνπο.

Page 9: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Eπίγξακκα

Σν επίγξακκα είλαη ινγνηερληθό είδνο πνπ

γελλήζεθε από ηελ αλάγθε λα θξαηεζεί

δσληαλή ε κλήκε ηνπ λεθξνύ κε ηελ

έκκεηξε επηγξαθή πνπ ραξαζζόηαλ ζηνπο

ηάθνπο θαη ηα αλαζήκαηα (= αθηεξώκαηα

ζηνπο ζενύο). Σα

επηγξάκκαηα, απνηεινύκελα ζπλήζσο από

έλαλ ή δύν ζηίρνπο ζε ειεγεηαθό κέηξν θαη

ησληθή δηάιεθην, είραλ σο ζθνπό λα

απαζαλαηίζνπλ ην θιένο ησλ κεγάισλ

αλδξώλ θαη ησλ λεθξώλ ησλ πνιέκσλ.

Μεγάιε αξεηή ζηε ζπγγξαθή

επηγξακκάησλ ζεσξνύληαλ ε ζπληνκία θαη

ε εθθξαζηηθή δύλακε ηνπ πεξηερνκέλνπ.

Ο Καβάθεο έγξαςε ην 1903 ην

πνίεκα «Θεξκνπύιεο», ην

ύθνο θαη ην πεξηερόκελν ηνπ

νπνίνπ ζπκίδεη αξραίν

επίγξακκα.

Page 10: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Tηκή ζ' εθείλνπο όπνπ ζηε δσή ησλ

όξηζαλ θαη θπιάγνπλ Θεξκνπύιεο.

Πνηέ από ην ρξένο κε θηλνύληεο·

δίθαηνη θη ίζνη ζ' όιεο ησλ ηεο πξάμεηο,

αιιά κε ιύπε θηόιαο θη επζπιαρλία·

γελλαίνη* νζάθηο είλαη πινύζηνη, θη όηαλ

είλαη πησρνί, πάι' εηο κηθξόλ γελλαίνη,

πάιη ζπληξέρνληεο όζν κπνξνύλε·

πάληνηε ηελ αιήζεηα νκηινύληεο,

πιελ ρσξίο κίζνο γηα ηνπο ςεπδνκέλνπο.

Καη πεξηζζόηεξε ηηκή ηνύο πξέπεη

όηαλ πξνβιέπνπλ (θαη πνιινί πξνβιέπνπλ)

πσο ν Δθηάιηεο ζα θαλεί ζην ηέινο,

θη νη Μήδνη επί ηέινπο ζα δηαβνύλε.

Page 11: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Η έξεπλα έδεημε

όηη ν Καβάθεο

έρεη απνθηήζεη

ην θύξνο θαη

ηελ αίγιε ελόο

παγθόζκηνπ

πνηεηή.

Page 12: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

ΘΔΜΑ : Η πξνζήισζε ησλ αλζξώπσλ ζην ρξένο, ζηηο

αμίεο θαη ζηνπο πςεινύο θαη δύζθνινπο ζηόρνπο

πνπ έρνπλ ζέζεη.

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΟ :Ηζηθό – δηδαθηηθό

ΤΦΟ :Τπνβιεηηθό – κε δξακαηηθή έληαζε

Page 13: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

1ε ΔΝΟΤΗΤΑ: «Σηκή ……… ςεπδνκέλνπο».

Πιαγηόηηηινο : Η ζπλαίζζεζε ηνπ ρξένπο.

2Η ΔΝΟΤΗΤΑ: «Καη ……… ζα δηαβνύλε».

Πιαγηόηηηινο: Η εκκνλή ζην ρξένο παξά ηελ επίγλσζε γηα ηελ απνηπρία

Page 14: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Aηζζάλνληαη ηελ επζύλε ηνπ ρξένπο. (1-3)

Δίλαη δίθαηνη θαη απόιπηα ππεύζπλνη όζνλ αθνξά ηε

δηθή ηνπο δξάζε, αιιά δείρλνπλ ιύπε θη επζπιαρλία

ζηνπο ζπλαλζξώπνπο ηνπο.(4-5)

Δίλαη γελλαηόδσξνη (γελλαίνη) θαη ζπλδξάκνπλ όζνπο

ρξεηάδνληαη βνήζεηα όζν κπνξνύλ θάζε θνξά, αλάι

νγα κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο δπλαηόηεηα.(6-8)

Eίλαη θηιαιήζεηs ρσξίο σζηόζν λα κηζνύλ όζνπο

ςεύδνληαη.(9-10)

Page 15: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Με θηλνύληεο, ζπληξέρνληεο, νκηινύληεο, ςεπδνκέλνπο

Δπηξξεκαηηθέο ηξνπηθέο κεηνρέο, πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηα

ξήκαηα όξηζαλ θαη θπιάγνπλ (έρνληαο ππνθείκελν όιεο

ην ππνθείκελν απηώλ ησλ ξεκάησλ.

Η κεηνρή

απνδίδεη ηε

ζηαζεξόηεηα

θαη ηελ

πξνζήισζε

ησλ

αλζξώπσλ

ζην ρξένο.

Η κεηνρή

απνδίδεη ηε

δηάζεζε ησλ

αλζξώπσλ γηα

βνήζεηα πξνο

ηνπο

άιινπο, όηαλ νη

ίδηνη είλαη

θησρνί.

Η κεηνρή

εθθξάδεη ην

γλώξηζκα ηεο

θηιαιήζεηαο

ησλ αλζξώπσλ.

Δίλαη δηαθνξεηηθή από

ηηο πξνεγνύκελεο: δελ

είλαη επηξξεκαηηθή

ηξνπηθή

αιιά

νπζηαζηηθνπνηεκέλε.

Page 16: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Θεξκνπύιεο

Δθηάιηεο

Μήδνη

Οη εζηθέο αμίεο, ηα πςειά ηδαληθά, ε ζπλαίζζεζε

ηνπ ρξένπο ρσξίο αληακνηβή, ε αγσληζηηθόηεηα

κέρξη ην ηέινο , παξά ηελ επίγλσζε ησλ άζρεκσλ

εμειίμεσλ.

Η πξνδνζία, ν άλζξσπνο πνπ ζα βάιεη ην

πξνζσπηθό ζπκθέξνλ πάλσ από ην ζπιινγηθό, ε

αηηία πνπ ζα θαηαβάιιεη ηειηθά ηνλ αγσληδόκελν

άλζξσπν.

Σα αλππέξβιεηα εκπόδηα, ε θαηαζηξνθή , ε

κνίξα, ηα κεγάια πξνβιήκαηα ηεο δσήο πνπ

θαινύκαζηε λα αληηκεησπίζνπκε.

Σπαξηηάηεο Οη άλζξσπνη πνπ ππεξαζπίδνληαη ηηο δηθέο ηνπο

αμίεο, πνπ μέξνπλ πσο ν ζθνπόο γηα ηνλ νπνίν παιεύνπλ

είλαη θαηαδηθαζκέλνο ,πνπ γλσξίδνπλ, δειαδή, όηη παξά

ηηο δηθέο ηνπο πξνζπάζεηεο θαη ζπζίεο, ζην ηέινο ζα

εηηεζνύλ θαη ζα επηθξαηήζεη ε αλεζηθόηεηα ή

νπνηαδήπνηε άιιε αξλεηηθή έθθαλζε ηεο αλζξώπηλεο

δξάζεο.

Page 17: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Η γιώζζα θαη ε ζηηρνπξγηθή κνξθή ησλ πνηεκάησλ ηνπ Καβάθε ήηαλ ηδηόξξπζκεο θαη

πξσηνπνξηαθέο γηα ηελ επνρή. Τα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο είλαη:

1. ηδηόηππε γιώζζα, κείγκα θαζαξεύνπζαο θαη δεκνηηθήο, κε ηδησκαηηθά ζηνηρεία

ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο.

2. εμαηξεηηθά ιηηόο ιόγνο, κε ειάρηζηα επίζεηα (όζα ππάξρνπλ έρνπλ πάληα ηδηαίηεξε

ζεκαζία, δελ είλαη πνηέ ζπκβαηηθά, θνζκεηηθά επίζεηα).

3. νπδέηεξε γιώζζα, ζρεδόλ πεδνινγηθή, καθξηά από ηηο πνηεηηθέο ζπκβάζεηο ηεο

επνρήο. Η γιώζζα δελ απνθαιύπηεη ηα ζπλαηζζήκαηα εμαηξεηηθά ζύληνκα

πνηήκαηα.

Σηηρνπξγηθή

1. ηακβηθόο ξπζκόο αιιά ηόζν επεμεξγαζκέλνο πνπ ζπρλά είλαη δύζθνιν λα δηαθξηζεί

2. ζρεδόλ νινθιεξσηηθή απνπζία νκνηνθαηαιεμίαο

3. ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηα ζεκεία ζηίμεο: παίδνπλ ξόιν γηα ην λόεκα (πρ εηξσλεία) ή

ιεηηνπξγνύλ σο νδεγίεο απαγγειίαο (πρ ρακήισκα ηνπ ηόλνπ ηεο θσλήο ζηηο

παξελζέζεηο).

Page 18: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Tηκή ζ' εθείλνπο όπνπ ζηε δσή ησλ

όξηζαλ θαη θπιάγνπλ Θεξκνπύιεο.

Πνηέ από ην ρξένο κε θηλνύληεο·

δίθαηνη θη ίζνη ζ' όιεο ησλ ηεο πξάμεηο,

αιιά κε ιύπε θηόιαο θη επζπιαρλία·

γελλαίνη* νζάθηο είλαη πινύζηνη, θη όηαλ

είλαη πησρνί, πάι' εηο κηθξόλ γελλαίνη,

πάιη ζπληξέρνληεο όζν κπνξνύλε·

πάληνηε ηελ αιήζεηα νκηινύληεο,

πιελ ρσξίο κίζνο γηα ηνπο ςεπδνκέλνπο.

Καη πεξηζζόηεξε ηηκή ηνύο πξέπεη

όηαλ πξνβιέπνπλ (θαη πνιινί πξνβιέπνπλ)

πσο ν Δθηάιηεο ζα θαλεί ζην ηέινο,

θη νη Μήδνη επί ηέινπο ζα δηαβνύλε.

κεηαθνξά

κεηαθνξά

κεηαθνξά

επαλάιεςε

Παξήρεζε ηνπ ζ, η, θ θαη ηνπ π

αληίζεζε

αληίζεζε

Page 19: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

Να ηηκήζεη ηνπο αλζξώπνπο πνπ

έρνπλ ζηαζεξέο αμίεο θαη ζέηνπλ

πςεινύο ζηόρνπο , ζηνπο νπνίνπο

κέλνπλ ζηαζεξνί, αθόκα θαη αλ

γλσξίδνπλ από πξηλ όηη ζα

απνηύρνπλ.

Page 20: Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης

el.wikipedia.org/wiki/Κσλ. Καβάθεο

www.kavafis.gr/lections/content

www.youtybe.com/watch

ebooks.edu.gr

Kείκελα Νενειιεληθήο Λνγνηερλίαο

Β΄Γπκλαζίνπ, εθδόζεηο Μεηαίρκην