Η ιδέα δημιουργίας ενός περιοδικού, στο οποίο θακαταγράφονται ειδήσεις από τον χώρο του πολιτισμού,της τέχνης και του επιχειρηματικού κόσμου που συνα-ντώνται μέσα σε ένα τυπογραφείο, μας φάνηκε ιδιαί-τερα ελκυστική.

Οι άνθρωποι που συναντώνται στις εργασίες του,δουλεύουν πυρετωδώς και με μεράκι, προωθώντας τηγνώση καθημερινά. Σμίγουν τις γραμματοσειρές, το με-λάνι και το χαρτί με την τεχνογνωσία, την πείρα και τασύγχρονα μέσα, στην υπηρεσία της βαριάς μας βιομη-χανίας, που δεν είναι άλλη από τον πολιτισμό! Δεν είναιτυχαίο που τα πρώτα τυπογραφεία κάτω από την επω-νυμία τους αναρτούσαν πάντοτε επιγραφή που έφερετο μήνυμα: «ΤΟΠΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙ-ΣΜΟΥ».

Αυτό επιχειρούμε κι εμείς στις σελίδες του περιοδι-κού που κρατάτε στα χέρια σας: την ανάδειξη όλων τωνδράσεων αλλά και των ανθρώπων που έρχονται καθη-μερινά σε επαφή μαζί μας και που αγωνίζονται δημι-ουργικά για ένα καλύτερο αύριο. Μετά από 43 χρόνιαστο χώρο των εκτυπώσεων και 20 χρόνια στο εκδοτικόστερέωμα, θεωρήσαμε ηθική μας υποχρέωση την επι-μέλεια μιας περιοδικής συλλεκτικής έκδοσης, η οποίαθα διατίθεται ελεύθερα και θα εκδίδεται στην έναρξητης χειμερινής και στην έναρξη της θερινής περιόδουκατ’ έτος.

Το όνομά του δε θα μπορούσε να είναι άλλο από τοόνομα της διεύθυνσης του τυπογραφείου DETORAKISστη Βιομηχανική περιοχή Ηρακλείου Κρήτης, όπου γεν-νήθηκε ως ιδέα αλλά και ως οντότητα.

ΟΔΟΣ Θ΄ λοιπόν! Σε καλωσορίζουμε και σε παραδί-δουμε ελεύθερο στο αναγνωστικό κοινό, να μοιράσειςαπλόχερα τη γνώση και τις βάσεις για ένα πιο ισχυρόκαι καινοτόμο επιχειρείν!

Κάλλια Δετοράκη

EDIT

ORIAL

ΙΤΑΝΟΣ Α.Ε.Βι.Πε. Ηρακλείου Οδός Θ’, Τηλ.: 2810 300950, Fax: 2810 380930

Τ.Κ. 71408 Ηράκλειο Κρήτης

Διεύθυνση ΕπικοινωνίαςΜαρία Μπαριτάκη

(info@odostheta.gr)Κιν.: 6942 220925

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΚάλλια Δετοράκη

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑΕμμανουήλ Μπουχαλάκης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥΚώστας Φραντζεσκάκης

ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣΓιάννης Δημητράκης

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓιώργος Τ. Τσερεβελάκης

ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΙωάννα Γαρεφαλάκη

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣΜάκης Μπεναρδής, Γεωργία Καρβουνάκη, Έλενα Κατσαντώνη,

Λιάνα Σταρίδα, Μαριεύα Καρκανάκη, Μάρκος Μαρινάκης, Μαρία Βλαχάκη, Μανώλης Αποστολάκης, Γιώργος Παναγιωτάκης, Αθηνά Κυπριωτάκη,Αθανασία Κάντα, Άννα Μακράκη, Νίκη Δεληκανάκη, Μαρία Στέφωση

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣΤηλ.: 2810 300950

Email: marketing@odostheta.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ

Βι.Πε. Ηρακλείου Οδός Θ’, Τηλ.: 2810 380931-4, Fax: 2810 380930Τ.Κ. 71601 Ηράκλειο Κρήτης

* Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συγγραφέων.* Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των άρθρων εφ΄όσον αναφέρεται η πηγή προέλευσης, ο συντάκτης και ο εκδότης.

* Άρθρα προς δημοσίευση μπορείτε να αποστέλλετε ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: info@odostheta.gr.Για το 2ο τεύχος η προθεσμία αποστολής είναι μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2014.

Απαραίτητη προϋπόθεση η συνεργασία σας με την εταιρία DETORAKIS.

ΕΞΑΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ FREEPRESSΤο θέμα του εξωφύλλου είναι έργο του Αλέξη Ακριθάκη και φιλοξενείται στο καλλιτεχνικό λεύκωμα του,που κυκλοφόρησε το 1997 από τις Εκδόσεις ΙΤΑΝΟΣ, με τη στήριξη του Ιδρύματος Φ. Κωστόπουλου.

Το περιοδικό Θήτα εκδίδεται για πολιτιστικούς και όχι εμπορικούς σκοπούς.

10 1412 3428 57

ΠΟΡΤΡΑΙΤΑΚαβάφης ο ΑλεξανδρινόςMargaret Bourke - WhiteΜια γυναίκα στις εμπόλεμες ζώνες!Δημήτρης ΚοκότσηςΜποστ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣΑντώνης ΚαράτζηςΕνας όμιλος, μόνο επιτυχίαΚαταστήματα ΧαλκιαδάκηΚρητική Αύρα στην πρωτεύουσαΕλενα Κατσαντώνη:Κάθε βιβλίο είναι κόσμοςπου περιμένει να αγαπηθείΕορτή Μουσείων - ΚαρλσρούηΝίκη Δεληκανάκη:Με τη γλώσα της φαντασίαςκαι των συμβόλωνΓκρέτα Χριστοφιλοπούλου:Λογοτεχνία είναι η μαγεία των λέξεων

ΙΣΤΟΡΙΑΗ ένωση της Κρήτης με την Ελλάδαως ιστορικό γεγονός, 1 Δεκ. 1913Μουσείο GutembergΤυπογραφίαΜουσείο ΕρμιτάζΗ Διαχρονική μορφή του Οδυσσέα

ΤΕΧΝΗΑρης ΚωνσταντινίδηςΜε λογισμό και μ’ όνειρο...Crea�ve CreteΕκθεση ζωγραφικής Ηρακλή Φοβάκη “EGO”3ο Διεθνές ΦεστιβάλContact Improvisa�on στην ΚρήτηΒιοκλιματικό σχολείο στο ΗράκλειοΑrt MagΑλέξανδρος Αβρανάς:Η καλή ταινία περνάει ένα καλό μήνυμαΕλενα ΚατσαντώνηΤέχνη στα γράμματα

48

910

12

14

16

1718

20

22

24242525

26

283030

303132

33

ΒΙΒΛΙΟΔΙΑΔΡΟΜΕΣΛιάνα Σταρίδα - Υπήρχε μια πόληΗρακλής Βουλγαράκης - Δακρυσμένα ΦεγγάριαΒάνα Μυρωνάκη - Το δώρο της ΠούλιαςΜαρίτα Μυρωνάκη - Ζεστό χιόνιΚρήτη μου, της Μαρίας Βλαχάκη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΣΤΕΚΙΗ αξία του παραμυθιούγια μικρά και μεγάλα “παιδιά”...Οργανισμός Πνευματικής ΙδιοκτησίαςBookcrossingTο κίνημα απελευθέρωσης των βιβλίωνΣακορράφειος ΔημοτικήΒιβλιοθήκη ΚαστελλίουΛέσχες Ανάγνωσης

ΠΑΡΑΔΟΣΗΤο κρητικό μαχαίρι

ΦΥΣΗΕπίσκεψη στον Αγιο Θωμά από την ΛΕΣ.Α.Ι.ΛεβάνταΚρητική Ασπιρίνη

ΙΤΑΝΟΣΒook on DemandΓράψε το δικό σου παραμύθι

ΔΙΑΤΡΟΦΗΠαραδοσιακό κρητικό μενούΛέσχη Αρχιμαγείρων ΚρήτηςΜικρασιατική κουζίνα

ΔΡΑΣΕΙΣΚΕΘΕΑ - ΚΕΣΑΝ - ΟΚΑΝΑ

3436373739

44

4546

47

48

50

525457

5859

606162

64

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

ΟΚωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλίου1863 στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του εγκατα-στάθηκαν φεύγοντας από τη Κωνσταντινούπολη το1840. Ηταν το ένατο παιδί του Πέτρου Καβάφη(1814-1870), μεγαλέμπορου βαμβακιού. Μετά το

θάνατο του πατέρα του και τη σταδιακή διάλυση της οικογενει-ακής επιχείρησης, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία (Λί-βερπουλ και Λονδίνο) όπου έμεινε μέχρι το 1876. ΣτηνΑλεξάνδρεια ο Kαβάφης διδάχτηκε Αγγλικά, Γαλλικά και Ελλη-

νικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του γιαένα-δύο χρόνια στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο της Αλεξάνδρειας.Εζησε επίσης για τρία χρόνια, που ήταν τα κρισιμότερα για τηνψυχοδιανοητική του διαμόρφωση, στην Πόλη (1882-84).

Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα έκτοτεέζησε στην Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Υστερααπό περιστασιακές απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές επιχει-ρήσεις, αποφάσισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος και διορίστηκεσε ηλικία 59 χρονών στο Υπουργείο Δημοσίων Εργων (1922).

6

Καβάφηςο Αλεξανδρινός

«’Ετος Κ.Π. Καβάφη» ανακήρυξε το 2013 το υπουργείο Παι-δείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΑΙΘΠΑ),τιμώντας την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλουΕλληνα Αλεξανδρινού ποιητή.

Ταυτόχρονα συστήθηκε Επιστημονική - Οργανωτική Επιτροπή,με πρόεδρο τον Νάσο Βαγενά, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθη-νών, ποιητή, δοκιμιογράφο και κριτικό, η οποία απηύθυνε ανοιχτήπρόσκληση σε πολιτιστικούς φορείς, πανεπιστημιακά τμήματα καικαλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, προκειμένου να υπο-βάλουν αιτήσεις για εκδηλώσεις στο πλαίσιο του έτους Καβάφη.

Η Επιτροπή, αφού ολοκλήρωσε το έργο της και αξιολόγησε τιςπροτάσεις, πρότεινε 45 εκδηλώσεις για το 2013, οι οποίες θα λά-βουν χώρα στην Ελλάδα, την Αλεξάνδρεια, το Παρίσι, την Ιταλία,την Αγγλία και σε άλλες χώρες.

Παράλληλα, προγραμματίζεται από την Ελληνική Εθνική Επι-

τροπή για την UNESCO ειδική εκδήλωση στο Παρίσι στην έδρα τηςUNESCO, για να τιμηθεί ο μεγάλος Ελληνας ποιητής.

Επίσης, στη 10η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης πουέγινε από τις 16 ως τις 19 Μαϊου, υπήρξε θεματικό περίπτερο τοοποίο σχεδιάστηκε για τον Αλεξανδρινό ποιητή στο πλαίσιο αφιε-ρώματος που είχε προγραμματιστεί.

Για τις ανάγκες του αφιερώματος αυτού κλήθηκε ο Δρ. Χά-μντι Ιμπραχήμ, πρ. αντι πρύ τα νης του Πανεπιστημίου του Καϊρουκαι βραβευμένος με το κρατικό βραβείο λογοτεχνίας, ο οποίοςαπηύ θυ νε ομιλία με θέμα "Οι μεταφράσεις του Κων/νου Καβάφηστην Αραβική γλώσσα"

Τέλος, με την ενθάρρυνση της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμούθα οργανωθούν στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε πόλειςτης περιφέρειας εκδηλώσεις για τον εορτασμό της επετείου αυτής,με πρωτοβουλία πολιτών και πολιτιστικών φορέων.

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

Από το 1886 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα επηρεασμένααπό τους Αθηναίους ρομαντικούς ποιητές, χωρίς να τον έχει επη-ρεάσει καθόλου η στροφή της γενιάς του 80. Από το 1891, ότανεκδίδει σε αυτοτελές φυλλάδιο το ποίημα «Κτίσται», και ιδίως το1896, όταν γράφει τα «Τείχη», το πρώτο αναγνωρισμένο, εμφα-νίζονται τα χαρακτηριστικά των ώριμων ποιημάτων του.

Ο Καβάφης είναι γνωστός για την ειρωνεία του, ένα μοναδικόσυνδυασμό λεκτικής και δραματικής ειρωνείας. Πολλοί όμως απότους αλλόγλωσσους ομοτέχνους και αναγνώστες του (π.χ. ́ Οντεν,Φόρστερ) γνώρισαν και αγάπησαν τον ερωτικό Καβάφη.

Το 1932, ο Καβάφης, άρρωστος από καρκίνο του λάρυγγα,πήγε για θεραπεία στην Αθήνα, όπου παρέμεινε αρκετό διά-στημα, εισπράττοντας θερμότατη συμπάθεια από το πλήθος τωνθαυμαστών του. Επιστρέφοντας όμως στην Αλεξάνδρεια, η κα-τάστασή του χειροτέρεψε. Εισήχθη στο Νοσοκομείο της Ελληνι-κής Κοινότητας, όπου και πέθανε στις 29 Απριλίου του 1933, τημέρα που συμπλήρωνε τα 70 του χρόνια.

«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννή-θηκα στην Αλεξάνδρεια - σ' ένα σπίτι της οδού Σερίφ - μικρόςπολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέ-ρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγά-λος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία.Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κων-σταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα.Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόνγραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Εργωντης Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά».

Σήμερα η ποίησή του όχι μόνο έχει επικρατήσει στην Ελλάδα,αλλά και έχει καταλάβει εξέχουσα θέση στην όλη ευρωπαϊκή ποί-ηση, ύστερα από τις μεταφράσεις των ποιημάτων του αρχικά σταΓαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και κατόπιν σε πολλές άλλες γλώσσες.

Το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων περιλαμβάνει: Τα 154ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα Αναγνωρισμέ -να), τα 37 Αποκηρυγμένα ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά,σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα οποία αργότερα αποκήρυξε, ταΑνέκδοτα, δηλαδή 75 ποιήματα που βρέθηκαν τελειωμένα σταχαρτιά του, καθώς και τα 30 Ατελή, που βρέθηκαν στα χαρτιά του

χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή. Τύπωσε ο ίδιοςτο 1904 μια μικρή συλλογή με τον τίτλο Ποιήματα, στην οποίαπεριέλαβε τα ποιήματα: Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ενας γέρος,Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο σκαλί, Διακοπή, Θερ-μοπύλες, Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Απιστίακαι Τα άλογα του Αχιλλέως. Η συλλογή, σε 100-200 αντίτυπα, κυ-κλοφόρησε ιδιωτικά.

Το 1910 τύπωσε πάλι τη συλλογή του, προσθέτοντας αλλάεπτά ποιήματα: Τρώες, Μονοτονία, Η κηδεία του Σαρπηδόνος, Ησυνοδεία του Διονύσου, Ο Βασιλεύς Δημήτριος, Τα βήματα καιΟύτος εκείνος. Και αυτή η συλλογή διακινήθηκε από τον ίδιο σεάτομα που εκτιμούσε.

Το 1935 κυκλοφόρησε στην Αθήνα, με επιμέλεια της Ρίκας Σε-γκοπούλου, η πρώτη πλήρης έκδοση των (154) Ποιημάτων του,που εξαντλήθηκε αμέσως. Δύο ακόμη ανατυπώσεις έγιναν μετάτο 1948.

Ο ποιητής επεξεργαζόταν επίμονα κάθε στίχο, κάποτε γιαχρόνια ολόκληρα, προτού τον δώσει στην δημοσιότητα. Σε αρκε-τές από τις εκδόσεις του υπάρχουν διορθώσεις από το χέρι τουκαι συχνά, όταν επεξεργαζόταν ξανά τα ποιήματά του, τα τύπωνεδιορθωμένα.

Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες:τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά.

Τα ιστορικά ποιήματα εμπνέονται κυρίως από την ελληνι-στική περίοδο, και στα περισσότερα έχει εξέχουσα θέση η Αλε-ξάνδρεια. Αρκετά άλλα προέρχονται από την ελληνορωμαϊκήαρχαιότητα και το Βυζάντιο, χωρίς να λείπουν και ποιήματα μεμυθολογικές αναφορές (πχ Τρώες). Είναι χαρακτηριστικό το γε-γονός ότι ο Καβάφης δεν εμπνέεται καθόλου από το πρόσφατοιστορικό παρελθόν, δηλαδή την επανάσταση του ΄21, αλλά ούτεκαι από την κλασική αρχαιότητα. Οι περίοδοι που επιλέγει είναιπερίοδοι παρακμής ή μεγάλων αλλαγών και οι περισσότεροιήρωές του είναι «ηττημένοι».

Στα αισθησιακά ή ηδονικά ποιήματα, που είναι και τα πιο λυ-ρικά, κυριαρχεί η ανάμνηση και η αναπόληση. Αυτό που προκα-λεί τα συναισθήματα δεν είναι το παρόν, αλλά το παρελθόν, καιπολύ συχνά ο οραματισμός

Τα φιλοσοφικά ποιήματα ονομάζονται από άλλους «διδα-κτικά». Ο Ε.Π. Παπανούτσος τα διαίρεσε στις εξής ομάδες: ποιή-ματα με «συμβουλές προς ομοτέχνους», δηλαδή ποιήματα γιατην ποίηση, και ποιήματα που πραγματεύονται άλλα θέματα,όπως το θέμα των Τειχών, την έννοια του χρέους (Θερμοπύλες),της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον), τηςμοίρας (Καισαρίων) κ.ά.

Διαχωρίζοντας το ποιητικό του έργο σε φιλοσοφικό, ιστορικόκαι ηδονικό, στα ποιήματά του αποτυπώνονται το ερωτικό στοι-χείο, η φιλοσοφική του σκέψη και η ιστορική του γνώση. Ιδιαί-τερα όσον αφορά στα ιστορικά του ποιήματα, οφείλουμε ναλάβουμε υπόψη μας ότι τα συνέθεσε βιώνοντας την ατμόσφαιραμιας πόλης που έγινε κατά το ελληνιστικό της παρελθόν χωνευ-τήρι λαών και σταυροδρόμι πολιτισμών. Οι ήρωές του είναι γνω-στά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του και οποιητής αφηγείται στους χαρακτήρες που πλάθει ανθρώπινες συ-μπεριφορές σημαδεμένες από το πρόσκαιρο της επιτυχίας και τημοίρα που εξουδετερώνει την ανθρώπινη θέληση.

Πόλεις της ανατολικής Μεσογείου - ιδιαίτερα η Αλεξάνδρειαόπως προαναφέρθηκε- είναι ο τόπος που λαμβάνουν χώρα ταπεριστατικά των ποιημάτων και σύμφωνα με το περιεχόμενότους χαρακτηρίζονται από τους σύγχρονους σχετικά ερευνητέςτης καβαφικής ποιητικής ως ψευδοϊστορικά, ιστορικοφανή καιιστοριογενή. Τη διαφορετικότητα ανάμεσα στα ιστορικά του ποι-ήματα επισήμανε ο ίδιος ο ποιητής, χωρίς όμως να τους δώσειιδιαίτερη ονομασία. Εισηγητής του όρου «ψευδοϊστορικό» είναιο Σεφέρης για να διαχωρίσει με αυτόν τα ποιήματα που χρησι-μοποιούν το ιστορικό υλικό μεταφορικά, αλληγορικά, δημιουρ-γώντας ψεύτικες ιστορίες. Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος με τη σειράτου εισηγήθηκε τον όρο «ιστορικοφανή». Εκεί εντάσσει τα ιστο-ρικά ποιήματα, των οποίων τα φανταστικά πρόσωπα εμπλέκο-νται σε ιστορικό πλαίσιο που επενδύει στην πλοκή. Ο ΜιχάληςΠιερής θεώρησε αναγκαίο τον όρο «ιστοριογενή» για τα ποιή-ματα που γεννήθηκαν από άμεσο ιστορικό υλικό.

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

7

Τέλος τα ερωτικά ή αισθησιακά ποιήματα του ηδονικού κύ-κλου του Καβάφη αποτελούν αναμνήσεις πραγματοποιημένωνή μη ερώτων εκφράζοντας τον ιδιότυπο ερωτισμό του, για τονοποίο έχουν τεθεί αρκετές αμφιβολίες.

Ο Καβάφης, λειτουργεί κυρίως μέσω των συμβόλων. Η τέχνητου είναι η συγκέντρωση αρχετύπων, που δίνουν ένα φευγαλέουπαινικτικό νόημα στο λόγο του. Αντλεί μνήμες από το παρελ-θόν, και τις αποθέτει στο παρόν, ενίοτε ως προειδοποίηση για ταμελλούμενα. Είναι τέτοια η σχέση του με τη συλλογική ψυχή καιτα περιεχόμενά της, που θεωρείται προδρομικός της σχέσης τηςλογοτεχνίας του 20ού αιώνα με τη συλλογική συνείδηση. Ιδιαί-τερο στοιχείο της τεχνικής του είναι μία σπάνιας υφής σκηνοθε-τική ικανότητα αντίστοιχη με αυτήν που συναντάει κανείς στονπεζογραφικό ή και θεατρικό λόγο. Αλλο ένα όμως χαρακτηριστικότου συμπληρωματικό του προαναφερόμενου είναι η τάση, μέσωτου λόγου του, να υποδύεται περσόνες. Αυτό δημιουργεί μια πο-λυεπίπεδη ποίηση αλλά και αινιγματικότητα μιας και είναι συχνάδυσδιάκριτο για τον αναγνώστη να αναγνωρίσει μέσω τίνος προ-σώπου μιλάει ο ίδιος ο ποιητής και με ποιο ταυτίζεται.

Η συμβολιστική του τάση είναι έντονη και συνδυάζεται μελόγο λιτό αλλά διαχρονικά επίκαιρο. Η ειρωνική διάθεση, αυτόπου αποκλήθηκε καβαφική ειρωνεία, συνδυάζεται με την τραγι-κότητα της πραγ μα τικότητας, για να καταστεί κοινωνικά διδα-κτική, και οι ηδονιστικοί του προσανατολισμοί ανακατεύονται μεκοινωνικές επισημάνσεις. Αναμφίβολα δεν είναι εύκολο να οριο-θετήσει κανείς ξεκάθαρα σε θεματικούς κύκλους την ποιητική τουΚαβάφη. Η ιστορία ανακατεύεται με τις αισθήσεις και το στοχα-σμό σε μία ενιαία οντότητα, αυτήν πιθανώς που ο ίδιος ο Καβά-φης προσδιορίζει ως «ενιαίο καβαφικό κύκλο», αλλά σε κάθεξεχωριστή περίπτωση, στον αμέσως επόμενο στίχο, η εναλλαγήδικαιώνει όσους χαρακτήρισαν την καβαφική ποίηση πρωτεϊκή.

ΜΑΡΤΙΑΙ ΕΙΔΟΙ

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.

Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις

αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις

να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,

τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια•

έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,

τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,

εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,

αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο

κανένας Aρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,

και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,

είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,

μη λείψεις να σταθείς • μη λείψεις ν’ αναβάλεις

κάθε ομιλίαν ή δουλειά • μη λείψεις τους διαφόρους

που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις

(τους βλέπεις πιο αργά) • ας περιμένει ακόμη

κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις

τα σοβαρά γραφόμενα του Aρτεμιδώρου.

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

8

Φέτος συμπληρώνονται 150 χρό- νια από την γέννηση και 80 χρόνια απότον θάνατο του Κωνσταντίνου Κα-βάφη. Με αφορμή το έτος Καβάφη, ηγκαλερί Αργώ στην Αθήνα παρου-σίασε με επιτυχία την φωτο γραφικήδουλειά της Μαρίας Στέφωση... Αβέ-βαιες Μνήμες - Κ. Π. Καβάφης, αφιε-ρωμένη στον Αλεξανδρινό ποιητή. Τοθεμέλιο της τέχνης του Καβάφη, οισπόροι της ποίησης του - Οι αναμνή-σεις είναι το κύριο θέμα με το οποίοκαταπιάνεται η φωτογράφος, σε μιασειρά από 22 εικαστικές φωτογραφίες.Τοπία και πρό σω πα, που αναδύονταιμέσα από το νου, μας μεταφέρουν σεέναν κόσμο άχρονο, μυστηριώδη, ό -που η Ιστορία και η μνήμη ενσωματώ-νονται στο τώρα. Ενα ταξίδι από τηναρχαία στη σύγχρονη Αλεξάνδρεια, μια

περιπλάνηση μέσα στις εποχές, ένα οδοιπορικό σε αυτό που ο Σεφέρης αποκαλεί «καβα-φική γεωγραφία», με την παρουσία του ποιητή ζωντανή σε κάθε βήμα της διαδρομής.

Η έκθεση διαρθρώθηκε σε δύο ενότητες:

1η Ενότητα: Ο Καβάφης! Με οδηγό τον ίδιο τον ποιητή που σαν σκιά περιδιαβαίνει τηνπόλη, σαν μια διαχρονική παρουσία στέκει ανάμεσα σε σπίτια, δρόμους και ανθρώπους,παρουσιάζονται μια σειρά από εικόνες της σύγχρονης πόλης αναμεμειγμένες με εικόνεςτου υποσυνείδητου: Μνήμες μιας πόλης έμπνευσης για τον ποιητή – διαβάτη, μιας πόλης-σύμβολο: της Αλεξάνδρειας. Το ρεαλιστικό στοιχείο εμπλέκεται με το φαντασιακό και το πα-ρελθόν με το παρόν και το μέλλον γίνονται ένα.

2η Ενότητα: Μισοιδωμένα πρόσωπα Στην ενότητα αυτή εισχωρούμε πιο βαθιά στοχρόνο, αλλά και στον εσωτερικό κόσμο του ποιητή: Στον κόσμο των αισθήσεων, στα «ιν-δάλματα της ηδονής» του που ανασύρονται από την Ιστορία και αποτυπώνονται στα ποι-ήματά του. Αλεξανδρινοί βασιλείς, έφηβοι Θεοί του Ολύμπου, νεαροί Απόλλωνες καιΑντίνοοι που ξεπηδούν από τους Ελληνιστικούς χρόνους, εμφανίζονται σαν «μισοειδω-μένα πρόσωπα» για να υμνήσουν το κάλλος που διεγείρει τις επιθυμίες του ποιητή - «τατελειότατα πλάσματα των τελείων Θεών».

Στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάστηκαν το Video Art της Ιωάννας Σπηλιοπούλουκαθώς και το πολυτελές φωτογραφικό λεύκωμα που εικαστικά επιμελήθηκαν οι Εκδό-σεις ΙΤΑΝΟΣ και τυπογραφικά οι Εκτυπώσεις DETORAKIS.

Για άλλη μια φορά η Μαρία Στέφωση μάς εξέπληξε ευχάριστα μέσα από τις καινο-τόμες φωτογραφικές προσεγγίσεις της. Την ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτό και ευχόμαστεσύντομα να απολαύσουμε μέσα από το φωτογραφικό της φακό το επόμενό μας ταξίδι.

Κ. Π. Καβάφης

Αβέβαιες Μνήμες

Margaret Bourke - White έμεινε γνωστή στηνιστορία ως η πρώτη γυναίκα πολεμική ανταπο-κρίτρια με άδεια να φωτογραφίζει σε εμπόλε-μες ζώνες. Γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1904 στοΜπρονξ της Νέας Υόρκης και πέθανε τον Αύ-γουστο του 1971. ‘Αλλαξε αρκετά πανεπιστή-μια μέχρι να κατασταλάξει σε αυτό που πραγ -

ματικά της άρεσε. Αρχικά πήγε στο Columbia University (1922-23), έπειτα στο University of Michigan (1923-25), στο WesternReserve University και τέλος στο Cornell University.Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνιων σπουδών ξεκίνησενα ασχολείται με τη φωτογραφία ως χόμπι μέχρι που εγκατέ-λειψε τις σπουδές της στο Cornell και μετακόμισε στη ΝέαΥόρκη, οπότε άρχισε να δουλεύει ως ελεύθερος επαγγε λμα τίαςφωτογράφος.

Η ζωή της Bourke - White ως δημοσιογράφου ξεκίνησε το1929, όταν άρχισε να δουλεύει ως συντάκτης και φωτογράφοςστο περιοδικό Fortune. Το 1930 το περιοδικό ανέθεσε στη Mar-garet να φωτογραφίσει τα Krupp Iron Works στη Γερμανία. Ηεργασία της στο περιοδικό διήρκεσε έξι χρόνια. Το 1930 έγινε ηπρώτη φωτο γράφος της Δύσης που της επετράπη να τραβήξειφωτογραφίες της Σοβιετικής Βιομηχανίας.

Το 1936 προσλήφθηκε από τον Henry Louce στο περιοδικόLife για να φωτογραφήσει τα Krupp Iron Works στη Γερμανία.Στις 23 Νοεμβρίου του 1936 η φωτογραφία της για την κατα-σκευή του Fort Peck Dam έγινε εξώφυλλο και πρώτο θέμα στοπρώτο τεύχος του περιοδικού Life. Η φωτογραφία του εξωφύλ-λου έγινε τόσο αγαπητή που έγινε ο εκπρόσωπος των Ηνωμέ-

νων Πολιτειών για το 1930, στα συλλεκτικά αναμνηστικά γραμ-ματόσημα. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της United StatesArmy Corps of Engineers, «Παρά το γεγονός ότι η Bourke - Whiteέδωσε στη φωτογραφία τον τίτλο, New Deal, Montana: Fort PeckDam, στην πραγματικότητα είναι μια φωτογραφία του υπερχει-λιστή που βρίσκεται τρία μίλια ανατολικά του φράγματος».

Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1930, Bourke-White, όπωςη Dorothea Lange, φωτογράφισε θύματα της ξηρασίας του DustBowl.Κατά τη διάρκεια του 1930 η Margaret Bourke-White ανέ-λαβε τη δημιουργία φωτογραφικών εκθέσεων στη Γερμανία, τηΣοβιετική Ενωση και στο Dust Bowl στην Αμερική. Αυτές οιεμπειρίες την βοήθησαν να βελτιώσει το δραματικό ύφος πουχρησιμοποιούσε σε βιομηχανικά και αρχιτεκτονικά θέματα.

Στις 15 Φεβρουαρίου του 1937, στο τεύχος του περιοδικούLife, δόθηκε στη δημοσιότητα η περίφημη φωτογραφία τωνθυμάτων της μαύρης ξηρασίας να στέκονται μπροστά από μίαταμπέλα που έγραφε, «υψηλότερα πρότυπα στον κόσμο τηςζωής», που έδειχνε μια λευκή οικογένεια. Η φωτογραφία αρ-γότερα γίνεται η βάση της καλλιτεχνικής δουλειάς του Cur�sMayfield στο άλμπουμ του για το 1975, «There's No Place LikeAmerica Today»

Στα χρόνια της ως φωτορεπόρτερ ταξίδεψε, επίσης, στην Ευ-ρώπη για να καταγράψει πώς αντιμετώπιζαν το Ναζισμό η Γερ-μανία, η Αυστρία και Τσεχοσλοβακία και πώς η Ρωσία α ντι με τώ- πιζε το κομμουνιστικό καθεστώς. Κατά την παραμονή της στηΡωσία, φωτογράφισε ένα σπάνιο περιστατικό: τον Ιωσήφ Στά-λιν με ένα χαμόγελο, καθώς και προσωπογραφίες της μητέραςτου Στάλιν όταν επισκέπτονται τη Γεωργία.

10

MargaretBourke - White

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

Μια γυναίκα στις εμπόλεμες ζώνες!

Ητης Μαριεύας Καρκανάκη,φοιτήτριας τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

Από τον Μάρκο Μαρινάκη,Δασολόγο, Φιλοτελιστή, Συγγραφέα.

Λιθογραφίες, ζωγραφικών έργωντου χανιώτη ζωγράφου

Δημήτρης Κοκότσης

Ανέκδοτο πορτραίτο της ΖωζώςΣαπουντζάκη που έγινε σε μιαπεριοδεία της στην Νέα Υόρκητο 1958, από τον Δ. Κοκότση.

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

Οζωγράφος Δ. Κοκότσης καταγόταν από την Κίσσαμο Χα-νίων. Γεννήθηκε το 1894 και πέθανε το 1961. Τα πρώταμαθήματα τα έλαβε από τον μεγάλο Κρητικό ζωγράφο Ι.

Σταυράκη, σπούδασε το 1916-1922 στη Σχολή Καλών Τεχνώντων Αθηνών και ως υπότροφος μετεκπαιδεύθηκε στο Παρίσι(Akademie julian). Ελαβε μέρος σε εκθέσεις του εξωτερικού(Πράγα, Παρίσι, Μαδρίτη κ.τλ.). Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε3 εκθέσεις (Μπιενά λε) της Βενετίας. Ο Ελευθέριος Βενιζέλοςήταν ένθερμος υποστηρικτής του έργου του και τον βοήθησεσε εκθέσεις ηθικά και οικονομικά.

Από το 1939 μέχρι το θάνατό του το 1961, έζησε και εργά-στηκε στις Η.Π.Α. Σε έρευνά μας, τελευταία, που αφορά στοέργο και τη ζωή του στην Αμερική και από αρχείο σχετικό απότην περιοχή που ζούσε, το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνιας τωνΗ.Π.Α., ξεχωρίσαμε μία ανέκδοτη συλλογή από 20 λιθογραφίεςπου προέρχονται από έργα του και που προοριζόταν ως δώρο,για την Γαλλική Academie julian όπου είχε μετεκπαιδευθεί(1926-1930), μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή Καλών Τε-χνών της Αθήνας. Τα έργα αυτά τα δημιούργησε στο Πίτσ -μπουργκ το 1947 και αποτελούν μία ενότητα και είναι αριθ -μη μένα, με σχετικό τίτλο. Κάθε έργο είναι ολόκληρη ιστορία,που δείχνει τη ζωή των ανθρώπων, τα επαγγέλματα, τη φτώ-χεια, τα πάθη και γενικά την καθημερινότητα. Η συλλογή αυτήπιστεύουμε ότι εστάλη και παραλήφθηκε από τη Σχολή στο Πα-ρίσι, δεδομένου ότι ο ζωγράφος διατηρούσε σειρά αντιγράφωνστο αρχείο του από το οποίο προέρχεται η συλλογή που πα-ρουσιάζουμε.

Δε θα γίνει αναφορά στο καλλιτεχνικό μέρος της παρουσία-σης του Κοκότση στην Τέχνη, εφόσον είναι πολύ γνωστό παγκο-σμίως. Θεωρούμε σκόπιμο να δημοσιεύσουμε στον τόμο ΕΝΧΑΝΙΟΙΣ και τιμής ένεκεν για τον μεγάλο Χανιώτη ζωγράφο Δη-μήτριο Κοκότση την εργασία του αυτή, 65 χρόνια μετά και 50 πε-ρίπου χρόνια από τον θάνατό του.

Ελπίζουμε να παρουσιάσουμε στο μέλλον σε ολοκληρωμένημελέτη τη ζωή και το έργο του Χανιώτη ζωγράφου Δ. Κοκότση τηπερίοδο που έζησε στην Αμερική (1939-1961) ως και έκθεσηέργων του (πίνακες με λάδι, κάρβουνο, πενάκι, σε μουσαμά, σετσίγκο, σε χαρτόνι και αγιογραφίες ως επίσης λιθογραφίες καικαρτ-ποστάλ) της εποχής αυτής στα Χανιά.

«Ευθυμογράφος, γελοιογράφος, σατιρικός ζωγράφος, ει-κονογράφος, πορτρετίστας, σκιτσογράφος, θεατρολόγος, επι-θεωρησιογράφος, πολιτικός σχολιαστής, στιχουργός, πάνταε σκεμ μένα ανορθόγραφος και καθαρευουσιάνος με εργαλείατου τη μιξοκαθαρεύουσα της άρχουσας τάξης και των ημιμα-θών.

Εύστοχος σαρκαστής των πάντων, μηδέ του εαυτού τουεξαιρουμένου, αποτελεί μοναδικό φαινόμενο αυτοδίδακτου –έντεχνου λαϊκού καλλιτέχνη. Εχουμε πολλούς λόγους να μνη-μονεύουμε, να θαυμάζουμε και να τιμάμε τον Μποστ, γιατίυπηρέτησε επί μισό αιώνα τη δημοσιογραφία και για ακατα-νόητους (ή κατανοητούς) λόγους δεν αξιώθηκε να γίνει μέλοςτης ΕΣΗΕΑ» τονίζεται στο προλογικό σημείωμα της έκδοσης.

To ημερολόγιο επιμελήθηκαν ο Δημήτρης Γκιώνης, η ΦανήΠετραλιά και ο Ηλίας Γκρης. Η επιλογή του υλικού, που παρα-χωρήθηκε από τον Κώστα Μποσταντζόγλου, έγινε από τον ΝίκοΣαραντάκο, όπως και ο σχολιασμός. Τον καλλιτεχνικό σχεδια-σμό ανέλαβε η Μαρία Στέφωση των εκδόσεων ΙΤΑΝΟΣ και τηνεκτύπωση και βιβλιοδεσία οι εκτυπώσεις DETORAKIS.

Στο ημερολόγιο επιλέχθηκαν 62 γελοιογραφίες, κυρίως απότα χρόνια 1959 – 1966 και από το 1973-74 και μία του 1980.«Πολλοί θα διακρίνουν ομοιότητες ανάμεσα στην Ελλάδα του1960 και τη σημερινή, καθώς η λαίλαπα των μέτρων λιτότηταςέχει σαρώσει εργασιακές κατακτήσεις δεκαετιών, αλλά επειδήστο μισό αιώνα που έχει περάσει είναι ανα πόφευκτο να έχουν

ξεχαστεί πρόσωπα και πράγματα, προσπάθησα με σύντομασχόλια να κατατοπίσω τους νεότερους και να φρεσκάρω τημνήμη των παλαιότερων» γράφει στο σημείωμά του ο Νίκος Σα-ραντάκος.

Το ημερολόγιο διανθίζεται και με φωτογραφίες του Μποστ,ανάμεσά τους και η τελευταία του φωτογραφία έξω από τοσπίτι του στο Μεταξοχώρι.

Ποιός ήταν ο ΜποστΟ Χρύσανθος Βοσταντζόγλου ή Μέντης Μποσταντζόγλου,

όπως έγινε γνωστός, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το1918. Στα 1937 τέλειωσε το Η’ Γυμνάσιο και τον Σεπτέμβρη τηςίδιας χρονιάς έγινε δεκτός στη Σχολή Καλών Τεχνών απ΄όπου,

μετά από ένα εξάμηνο, διέκοψε για να γίνει κλωστοϋφαντουρ-γός. Μη δυνηθείς να γίνει και κλωστοϋφαντουργός, υπηρέτησεστο Ναυτικό από το 1939 έως το 1941.

Από το 1941 έως το 1944 εργάστηκε σε υφαντήριο. Οργα-νώθηκε στο ΕΑΜ. Οι πρώτοι του στίχοι σε παρωδίες καλά ντων,γράφτηκαν το Δεκέμβρη του ’44 και τους τραγούδησε στα νο-σοκομεία του ΕΛΑΣ ο Γιώργος Σεβαστίκογλου.

Μετά την αναχώρηση του τελευταίου στη Ρωσία, ο Μποστ,μην έχοντας εμπιστοσύνη σε άλλον καλλίφωνο, σταμάτησε ναγράφει και άρχισε να σχεδιάζει. Εικονογράφησε εκατοντάδεςβιβλία και συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά,ζωγραφίζοντας και γράφοντας παράλληλα. Ηταν ένα από ταιδρυτικά μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.

Το 1966 άνοιξε ένα κατάστημα με την επωνυμία «ΛΑΪΚΕ ΕΙ-ΚΟΝΕ» στο οποίο πουλούσε διάφορα είδη φιλοτεχνημένα απότον ίδιο. Από τα χέρια του πέρασαν πάνω από 40.000 αντικεί-μενα.

Εξέδωσε έξι βιβλία. Πήρε μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέ-σεις και σε 23 ατομικές. Εγραψε 14 θεατρικά έργα και συμμε-τείχε με άλλους στη συγγραφή τουλάχιστον δέκα ακόμη.Τραγούδια του μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο ΓιάννηςΜαρκόπουλος, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης,ο Βασίλης Δημητρίου και άλλοι ων εκ έστιν αριθμός.

Υπήρξε πολιτικοποιημένος και δραστήριος, πάντοτε με τηνΑριστερά. Δεν έγινε δεκτός ως μέλος της Ενωσης Συντακτών.Πέθανε το 1995.Ο Μποστ συνεργάστηκε με τις εφημερίδες: Κα-θημερινή, Ελευθερία, Αυγή, Ομάδα, Πρωινή και Κυ ριακάτικηΕλευθεροτυπία, Ριζοσπάστης. Και με τα περιοδικά: ΚλασσικάΕικονογραφημένα, Εικόνες, Θεατής, Δρόμοι της Ειρήνης, Ταχυ-δρόμος, Αντί, Θούριος, Εκλογή, Ο Κόσμος της Ελληνίδας, Οικο-γένεια, Τέχνη και Πολιτισμός, Mens Look.

12

Π Ο Ρ Τ Ρ Α Ι Τ Α

Πολυπράγμων και πάντα επίκαιροςΜποστ

Για το φετινό του ημερολόγιο το Μορφωτικό ‘Ιδρυμα της ΕΣΗΕΑ, επέλεξε τον Μποστ.Το σκιτσογράφο που παραμένει πάντα επίκαιρος με τους διαχρονικούς ήρωές του

Αντώνης Καράτζης είναι γιος του Μιλτιάδηκαι της Αθηνάς Καράτζη, ιδρυτών της Καρά-τζης Α.Ε, στη οποία τελεί διευθύνων σύμ-βουλος. Ο ΄Ομιλος που κατέχει η οικογένεια,επεκτείνεται παγκοσμίως σε 64 χώρες καιέχει εδραιωθεί στο τομέα της κατασκευήςυλικών διχτύων, καθιστώντας το προϊόν της

περιζήτητο. Παράλληλα, έχει επενδύσει στις ΑνανεώσιμεςΠηγές Ενέργειας, και έχει κατασκευάσει φωτοβολταϊκούςσταθ μούς παραγωγής ενέργειας. Τέλος, μια μεγάλη, υπερπο-λυτελής ξενοδοχειακή μονάδα στη Χερσόνησο, το Nana Beach,προσθέτει το κερασάκι στη τούρτα μιας προσπάθειας, πουμετά από πολύ αγώνα και προσπάθεια, αφήνει τη πιο γλυκιάγεύση. Το παραμύθι όμως, δε τελειώνει εδώ.

Είχα τη τύχη και μεγάλωσα σε μια οικογένεια που το επιχει-ρηματικό μικρόβιο, “το είχε βάλει μέσα μου” από την παιδικήηλικία. Οταν ήμουν παιδί, έλεγα ότι θέλω να κάνω αυτό πουέκανε ο πατέρας μου. Δεν ήθελα να γίνω αστροναύτης, αστυ-νομικός, ντετέκτιβ κτλ κτλ. Εγώ ήθελα να γίνω σαν το πατέραμου! ήταν τα πρώτα λόγια του και προσθέτει: «Τότε τον ρω-τούσα τί δουλειά κάνει και δεν μπορούσε να μου εξηγήσει ο άν-θρωπος τί σημαίνει να έχω επιχειρήσεις και μου ‘λεγε ότι είναι

οικονομολόγος. Κι έλεγα κι εγώ ότι θέλω να γίνω οικονομολό-γος. Με είχαν γαλουχήσει από πολύ μικρό. Με έπαι ρνε ο πατέ-ρας μικρό και έπαιζα στο εργοστάσιο. Η επιχειρηματικότητα,είχε σπαρθεί μέσα μου».

Ο μοναχογιός της οικογένειας Καράτζη τελειώνει τις σπου-δές του στα Τουριστικά και μπαίνει για τα καλά στα της επι-χείρησης. Ομως σε όλα τα καλογραμμένα σενάρια, οι ήρωες,πρέπει να περάσουν την ατραπό που θα θέσει σε δοκιμασίατις αντοχές τους.

Οταν τελείωσα τις υποχρεώσεις μου, το 1994, μας βρήκε δύ-σκολη στιγμή αφού μια πυρκαγιά μάς κατέστρεψε τα πάντα.΄Ενα χρόνο μετά, ξεκινήσαμε στην ουσία από το μηδέν γιατί,εκτός των άλλων, δεν ήμασταν και ασφαλισμένοι επαρκώς. Πή-ραμε κάποια χρήματα ως αποζημίωση, αλλά δεν ήταν τίποταμπροστά στη ζημιά που είχαμε πάθει. Και το βίωσα γιατί είχαμπει για τα καλά στις επιχειρήσεις μας και θυμάμαι ότι με ταίδια μου τα χέρια, εγώ, μαζί με τους μηχανικούς, εγκαταστή-σαμε τα μηχανήματα από το πρώτο μέχρι το τελευταίο. Τοένιωθα και σαν παιδί μου πια αυτό το εργοστάσιο. Βίωσα όμωςκαι ρατσισμό. Οταν ξεκινήσαμε, λέγαμε Ελληνας και μας κοίτα-ζαν με δυσπιστία. Επρεπε λοιπόν να αποδείξουμε 2 φορές τουςεαυτούς μας σε σχέση με τους άλλους. Πλέον όμως, έχουμε κερ-

Ο μοναχογιός της οικογενείας που γράφει ιστορίαστα επιχειρηματικά της Κρήτης, μιλάει στο «Θ»

Ένας Όμιλος, μόνο επιτυχία Ο Αντώνης Καράτζης, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Καράτζης Α.Ε,μιλάει για τη πορεία της οικογενειακής επιχείρησης στο χρόνο αλλά καιτο αύριο που ατενίζει με αισιοδοξία.

14

Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Ε Ι Ν

ΟΣυνέντευξηστον Μάκη Μπεναρδή

δίσει τον απόλυτο σεβασμό των συνεργατών μας και αυτό τοκαταφέρνεις με υπομονή και με δουλειά.

Σε όλους όσοι νομίζουν ότι ένας πετυχημένος επιχειρημα-τίας δίνει απλώς εντολές από ένα γραφείο απαντά με στόμφοκαι μιλάει με θέρμη για τον ακρογωνιαίο λίθο της επιτυχίαςτου.

Δεν είναι έτσι! Δεν μπορεί να το καταλάβει ο καθένας πουνομίζει ότι η ζωή του Καράτζη και του κάθε Καράτζη είναι εύ-κολη. Είχαμε δυσκολίες και αντεπεξήλθαμε. Είχα την τύχη ναέχω πάρα πολύ καλούς και έξυπνους γονείς. Εδωσαν σ’ εμένακαι την αδερφή μου τη δυνατότητα να πάρουμε αποφάσεις κι αςκάνουμε και λάθος. Διότι αν δε πάρεις αποφάσεις, αν δε κάνειςλάθη, δεν πρόκειται να μάθεις. Ο πατέρας μου ήταν ένας πολύέξυπνος άνθρωπος, πολύ δυναμικός επιχειρηματίας. Η μητέραμου το ίδιο. Ο,τι έφτιαξαν, το έφτιαξαν μόνοι τους, δεν το βρή-καν έτοιμο. Είναι 100% αυτοδημιούργητοι και ήταν πάντα μαζί.Η μητέρα μου στάθηκε στο πλευρό του σε όλη του τη ζωή.

Η συζήτηση φυσικά δε θα μπορούσε να μην επεκταθεί καιστο φλέγον θέμα των ημερών. Το πρόβλημα που βιώνουνόλοι οι Ελληνες: την οικονομική κρίση.

«Οπωσδήποτε βιώνω κρίση», δηλώνει δίχως δισταγμό, παρότιοι επιχειρήσεις του συνεχίζουν εν έτει 2013 να ανεβάζουν τακέρδη, την ώρα που άλλες βάζουν λουκέτο. Ομως, αυτή η φράση,προήλθε από την ανθρώπινη πλευρά και ο ίδιος αναλύει.

Οταν ζεις σε ένα περιβάλλον και βλέπεις στα πρόσωπα τωνανθρώπων γύρω σου τη θλίψη, την απογοήτευση, όλα αυτά,οπωσδήποτε επηρεάζεσαι. Γιατί πάνω απ΄ όλα, είμαστε άν-θρωποι. Δεν είμαστε ούτε μηχανές, ούτε ρομπότ.

«Σαν επιχειρηματίας όμως;» τον ρώτησα κοφτά για ναπάρω μια απάντηση που πιθανολογώ ότι περίμενε χρόνια νατη βγάλει από μέσα του.

Εχω πάρει τα σωστά μέτρα ώστε να μη βιώνω την κρίση. Οιεπιχειρήσεις μου πάνε πάρα πολύ καλά διότι πολύ απλά το εί-χαμε προβλέψει. Αν και δεν είχαμε ποτέ κακά νούμερα, τα φτιά-ξαμε όσο το δυνατόν καλύτερα για να μην κινδυνεύ σουμε. Οτανκατέρρευσε η Lehman Brothers, προβλέψαμε ότι μια μέρα αυτότο μικρόβιο θα πιάσει και την Ευρώπη σε μορφή ντόμινο.

Εκτός από ικανότητα όμως, χρειάζεται και τύχη. «Αν έχειςτύχη διάβαινε» λέει ο θυμόσοφος λαός κι αυτό το ξέρουνκαλά στην οικογένεια Καράτζη. Η τύχη είναι ένας πολύ σημα-ντικός παράγοντας, εξηγεί ο ίδιος. ΄Οπως για παράδειγμα ότιπροβλέψαμε σωστά αυτό που θα έρθει. Και γενικότερα η τύχημου έχει σταθεί. Και δεν εννοώ να πιάσεις το λαχείο. Εννοώ γε-νικά να μην έχεις ατυχίες. Εμείς πουλάμε σε 64 χώρες και πρέ-πει μέσα στη βδομάδα να μιλήσω με 64 διαφορετικούςανθρώπους. Πώς μπορώ να έχω καθαρό το πνεύμα μου για ναμπορέσω να μιλήσω και να επιχειρήσω όταν ξέρω ότι έχω ένασοβαρό πρόβλημα; Αυτό εννοώ τύχη. Και δόξα τω Θεώ, ήμουντυχερός.

Θα φανταζόταν κανείς ότι η καθημερινότητα ενός τόσο πε-τυχημένου επιχειρηματία θα ήταν πάρα πολύ απλή και εύ-κολη. Φευ!

Το αργότερο 8:30 θα είμαι στο γραφείο μου και θα κάτσωνα δουλέψω μέχρι τις 5 τουλάχιστον. Μετά θα πάω σπίτι να δωτην οικογένειά μου 1-2 ώρες κι αυτό αν προλαβαίνω. Γιατί ανέχω πελάτες από το εξωτερικό, πρέπει να περάσω όλη τη μέραμαζί τους. Οταν όμως βρω ελεύθερο χρόνο, δεν το συζητώ ότιθα τον αξιοποιήσω με τα παιδιά μου. Δεν έχω τα περιθώρια ναασχοληθώ με κάτι άλλο διότι είμαι βέβαιος ότι τα χρόνια πουπερνάνε δε ξαναγυρίζουν.

Ο έρωτας και οι επιχειρήσεις εμπεριέχουν γενικότερα ένανκίνδυνο. Και στις 2 περιπτώσεις, καθένας καλείται, καθημε-ρινά σχεδόν, να πάρει ένα ρίσκο.

Οταν έκανα οικογένεια, δε ρίσκαρα τίποτε, παραδέχεται. Τοήθελα. Η ιδέα της οικογένειας, του πατέρα, της μητέρας γύρωαπό το τζάκι με τα παιδιά, είναι αυτό που πάντα είχα στο μυαλόμου. Ρίσκο παίρνω στις επιχειρήσεις μου κι αυτό με μέτρο. Πα-λαιότερα, έκανα επενδύσεις με το στομάχι. Ομως πλέον, πρέπεινα το μελετήσω πολύ καλά πριν προχωρήσω. Δεν έχω ευθύνημόνο απέναντι στην οικογένειά μου, έχω ευθύνη απέναντι σε800 εργαζόμενους που δουλεύουν σε αυτή την επιχείρηση. Κιαν κάπου σφάλω, μπορεί να βρεθούν 800 άνθρωποι στο δρόμο.

Δεν έχω δικαίωμα να το κάνω αυτό. Στις αρχές, όταν έπρεπε ναπάρω σοβαρές αποφάσεις, έτρεμε το φυλλοκάρδι μου. Συμβου -λευόμουν τον πατέρα μου και μού έλεγε «μην την πάρεις τηναπόφαση σήμερα. Πήγαινε, σκέψου το, κοιμήσου και το πρωίπου ξυπνάς, αποφασίζεις». Μεγάλο μάθημα αυτό.

Ολοι οι άνθρωποι χρειάζονται κάποιον όμως για να μπο-ρέσουν τα ακουμπήσουν κομμάτια της ψυχής τους. Εναν έμπι-στο άνθρωπο, ένα συνεργάτη, ένα συγγενή, έναν οποιον -δήποτε νιώθουμε «έμπιστο», για να καλύψουμε την ανάγκητης εξομολόγησης που πηγάζει από μέσα μας, κυρίως για νααποφύγουμε τη σκοτεινή πλευρά της μοναξιάς.

Δεν μπορείς να τους έχει όλους έμπιστους, αλλά είναι πάραπολύ σημαντικό να έχεις γύρω σου ανθρώπους εμπιστοσύνης»,συμβουλεύει ο Αντώνης Καράτζης. «Η μοναξιά είναι κακόπράγμα. Το να μπορώ να φωνάξω το συνεργάτη μου ή ακόμακαι την αδερφή μου, που είναι συνέταιρός μου, να πω τονκαημό μου, κι ας μη μου δώσουν λύση, είναι πολύ σημαντικό.Εμπιστεύομαι τους ανθρώπους. Πρέπει να μου αποδείξει κά-ποιος πως δεν αξίζει την εμπιστοσύνη μου.

Ο Αντώνης Καράτζης, όμως, προχωράει ένα βήμα παρα-πέρα και μοιράζεται σταγόνες γνώσης και εμπειρίας, σεόποιον προετοιμάζεται για επαγγελματικό άνοιγμα.

Τα πράγματα είναι ρευστά ακόμα. Συμβουλεύω να μην τοκάνει. Εκτός αν έχει πάρα πολλά λεφτά και μπορεί να το υπο-στηρίξει. Ενας επιχειρηματίας έχει ένα εκατομμύριο στην άκρη,το ρισκάρει. Αντέχει. Δε μπορεί όμως ένας νεαρός να το κάνειαυτό. Η αγορά δεν έχει διορθωθεί ακόμη, αν και πιστεύω ότι ηχώρα θα συνέλθει σύντομα. Θα μπούμε πια σε ανάπτυξη και θατονώσει τη ψυχολογία του κόσμου, χωρίς όμως να σημαίνει ότιοι Ελληνες θα ανασάνουν οικονομικά... Και για τους ξένους καιγια τους εγχώριους. Αν αισθανθούν ασφάλεια οι Ελληνες επι-χειρηματίες δε χρειάζονται κανένα ξένο. Στο εξωτερικό υπάρ-χουν πάρα πολλά χρήματα από εφοπλιστές, βιομηχάνους κ.ά.Μιλάμε για δισεκατομμύρια. Αυτά να επενδυθούν και σώθηκε ηΕλλάδα.

Κλείνοντας, ζήτησα από τον Αντώνη Καράτζη, μιας και μι-λάει με 64 χώρες παγκοσμίως, να μου πει τι μηνύματα λαμ-βάνει από τους συνεργάτες του ανά τον κόσμο για την εικόνατης Ελλάδας.

Δε χρειάστηκε να πάρουμε κανένα μήνυμα. Εμείς για μή νες,κάναμε διαφήμιση στη χώρα μας. Σηκώναμε το τηλέφωνο καιλέγαμε στους ανθρώπους στο εξωτερικό που συνεργαζόμαστε,ότι αυτά που ακούτε, είναι προπαγάνδα. Η σχέση μου με αυ-τούς τους ανθρώπους έχει στηριχτεί στην αμοιβαία εμπιστο-σύνη με αποτέλεσμα, όταν τους έλεγα, ότι δεν είναι έτσι ταπράγματα. Αν κάποιος από την εταιρία Καράτζη, πει κάτι σε κά-ποιο πελάτη στο εξωτερικό, τότε ο πελάτης μας το πιστεύ -ει.΄Εχουμε απόλυτη φερεγγυότητα μεταξύ μας. Δε κοροϊδέψαμεποτέ κανέναν.

Εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς, πως η οικογένεια Καράτζη,ό,τι κέρδισε το κέρδισε με πολύ αγώνα και της ανήκει δικαι-ωματικά. Ο κόπος, η αγωνία, ο ιδρώτας και τόλμη, είναι ανα-πόφευκτη καθημερινότητα για έναν πετυχημένο επιχει ρη -ματία. Και όπως μάλιστα ο ίδιος μού εκμυστηρεύτηκε πριναποχαιρετιστούμε: Εχω και σχέδια και όραμα και μια ξεκάθαρηεικόνα για το πως θέλω να είναι ο Ομιλος σε 10 χρόνια από σή-μερα.

Αναπόφευκτα λοιπόν, το ταξίδι συνεχίζεται…

15

Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Ε Ι Ν

λέον δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για κανένακάτοικο της Αθήνας, όσον αφορά στην έλλειψηκρητικών προϊόντων στην πρωτεύουσα. Η Χρι-στίνα Χαλκιαδάκη αφουγκράστηκε την ανάγκητων κατοίκων της για ένα κατάστημα που θα ευ-ωδιά Κρήτη! Στη Γλυφάδα και το Χαλάνδρι, δύοχώροι που πληρούν όλες τις προδιαγραφές υγι-

εινής και πώλησης ευπαθών προϊόντων, με την επωνυμία «Χαλ-κιαδάκης», έκαναν την εμφάνισή τους με έναν και μόνο σκοπό:να καλύψουν τις ανάγκες και των πιο απαιτητικών θαυμαστώντης Κρητικής διατροφής.

Τα λόγια της Χριστίνας Χαλκιαδάκη, ιδιοκτήτριας των κατα-στημάτων, αλλά και μέλους της οικογενείας που διοικεί τα γνω-στά σούπερ μάρκετ «Χαλκιαδάκη», είναι ενδεικτικά:

«΄Ο,τι υπάρχει μέσα στο μαγαζί, έρχεται από τη Κρήτη καιμόνο. Διασχίζει θάλασσα. Το διαφορετικό που προσφέρουμε καιδεν το βρίσκει εύκολα ο κόσμος στην Αθήνα, είναι τα φρέσκαπροϊόντα. Λαχανικά, φρούτα, κρέατα, γλυκά, παξιμάδια, τυριά,αλλά και πολλά άλλα που έρχονται από το νησί μας. Επίσης, ναμην ξεχάσουμε και τη φοβερή τσικουδιά μας».

Πλήθος κόσμου βρέθηκε στα εγκαίνια των καταστημάτων,οι οποίοι μάλιστα έφτασαν από τα γύρω προάστια για να πά-ρουν μια «ιδέα» από Κρήτη. Οι τοποθεσίες των καταστημάτωνπάντως, έχουν το σκοπό τους.

«Δεν είναι τυχαία η επιλογή της τοποθεσίας των καταστη-μάτων. Είναι δύο περιοχές που έχουν καλό βιοτικό επίπεδο καιέχει πάρα πολλούς Κρητικούς» μας λέει η εκφραστής της ιδέαςαυτής και συμπληρώνει χαμογελαστά: «Δε κάναμε κάποια διά-κριση στις περιοχές. Γυρίσαμε όλη την Αθήνα και κάτι μας έκανεκλικ εδώ. Και μάλιστα, σε μια έρευνα που κάναμε, ανακαλύ-ψαμε ότι στην Αθήνα ζουν περίπου 600.000 Κρητικοί. Κι εκτόςαυτών, υπάρχουν πολλοί φανατικοί θαυμαστές των Κρητικώνπροϊόντων».

Κι αν κάποιοι απορείτε για το χρονικό σημείο αυτής της από-φασης λόγω οικονομικών χαλεπών καιρών, η απόφοιτη τηςΑ.Σ.Ο.Ε από το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και κάτοχος μετα-πτυχιακού από την Αγγλία στα Χρηματοοικονομικά, αποκαλύπτει:

«Ηθελα να το κάνω πριν 10 χρόνια που σπούδαζα στηνΑθήνα και τότε το έψαχνα. Μάλιστα, θα σου αποκαλύψω ότιήταν ιδέα του πατέρα μου. Τότε όμως, τα ενοίκια και ο «αέρας»που έπρεπε να πληρώσεις για να μπεις σε ένα μαγαζί, κυριολε-κτικά διπλασίαζαν το κόστος μιας τέτοια επένδυσης και δεν ήτανεύκολο. Ενώ τώρα, με τη κρίση, ο κόσμος άλλαξε μυαλά και λο-γικεύτηκε στις απαιτήσεις του. Κι έτσι αποφασίσαμε να κάνουμεαυτά τα δύο σταθερά βήματα. Ενα με το δεξί κι ένα με το αρι-στερό. Ελπίζουμε να πάνε όλα καλά».

Η προσπάθεια της Χριστίνας Χαλκιαδάκη αποδεικνύει αυτόπου όλοι λένε αυτό τον καιρό, ότι οι κρίση γεννά ευκαιρίες. Ηκρίση γεννά δημιουργικότητα. Η κρίση γεννά τη δύναμη που θασου δώσει την απαραίτητη ώθηση για το βήμα παραπάνω: ηπρώτη βαθιά ανάσα που θα μετουσιωθεί, σε μια γενναία προ-σπάθεια.

Το περιοδικό «Οδός Θ’», από τη πλευρά του, εύχεται καλέςδουλειές και κάθε επιτυχία στη νέα αυτή προσπάθεια.

Ποιος είπε ότι τα εκλεκτά Κρητικά προϊόντα είναι μόνο για τους Κρητικούς;

16

Κρητική αύρα στην πρωτεύουσαΑξιο εκπρόσωπο απέκτησε η «Μεγαλόνησος» στην Αθήνα μετά τα 2 καταστήματα«Χαλκιαδάκης» που εγκαινιάστηκαν σε Γλυφάδα και Χαλάνδρι στα μέσα του Οκτώβρη,δίνοντας την ευκαιρία στους κατοίκους της Αθήνας να απολαύσουν τα προϊόντατης Κρητικής διατροφής που συγκαταλέγεται στις πιο φημισμένες παγκοσμίως.

Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Ε Ι Ν

ΠΣυνέντευξηστον Μάκη Μπεναρδή

Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Ε Ι Ν

Με την εμπειρία τριών γενεών στο χώρο του λιανεμπορίουκαι όντας μέτοχος της κυρίαρχης αλυσίδας σούπερ μάρκετ στηνΚρήτη, η οικογένεια Χαλκιαδάκη ξεκινάει μία προσπάθεια γε-φύρωσης της αγνής κρητικής διατροφής με την υπόλοιπη Ελ-λάδα με δύο κρητικά παντοπωλεία. Τα πιο αγνά προϊόντα απόόλες τις μεριές της όμορφης Κρήτης βρίσκουν το δρόμο τους γιαΧαλάνδρι και Γλυφάδα, ενθουσιάζοντας Κρητικούς και μη: ανα-μνήσεις παιδικών χρόνων από τα χωριά των κρητικών, μυρωδιέςκαι γεύσεις διακοπών, θύμισες από αξέχαστες παρέες γύρω απόένα τραπέζι με καλό μεζέ και μπόλικη τσικουδιά…Βότανα μα-κροζωίας, προϊόντα του πολύτιμου χαρουπιού, αγνά παραδο-σιακά γαλακτοκομικά, μερακλίδικοι μεζέδες, χοχλιοί και φρέσκαλαχανικά, άφθονο κρητικό κρασί, εξαιρετικό παρθένο ελαιό-λαδο, αναψυκτικά και χυμοί, αγνά καλλυντικά και ό,τι άλλο πο-θήσει κανείς από τη Μεγαλόνησο σε τιμές σούπερ μάρκετ…

Τα εγκαίνια και των δύο καταστημάτων πραγματοποιήθη-καν στις 11 και 12 Οκτώβρη παρουσία αρχών και πλήθουςφίλων της κρητικής διατροφής. Οσοι βρέθηκαν στα καταστή-ματα έδειξαν ιδιαίτερη προτίμηση στο σταμναγκάθι και τις μπα-νάνες Αρβης, τα καλιτσούνια, τα λουκάνικα και τα απάκια πουαπό νωρίς προσφέρονταν μαζί με παγωμένη τσικουδιά. Η ποι-κιλία σε γραβιέρες και αθοτύρους από όλη την Κρήτη, η στάκακαι το ξύγαλο ενθουσίασε Κρητικούς και μη, χωρίς να ξεχάσεικανείς τα απαραίτητα συνοδευτικά τους όπως είναι το θυμαρί-

σιο μέλι και το καλό κρασί. Πάνω από 700 κωδικοί απ’ όλη τηνΚρήτη συνδυάζουν γεύσεις και αρώματα μοναδικά και καλύ-πτουν πλήρως όλες τις ανάγκες μιας υγιεινής καθημερινής δια-τροφής.

«Τώρα και πολλά χρόνια εμείς οι Κρητικοί έχουμε διαπι-στώσει ότι οι επισκέπτες μας φεύγουν με ένα παράπονο από τονησί. Οσο βρίσκονται εκεί έχουν την ευκαιρία να απολαύσουνγεύσεις και αρώματα, να δοκιμάσουν αυτή την απίστευτη ποι-κιλία των προϊόντων που παράγονται στην Κρήτη. Κι όταν έρθειη ώρα της αναχώρησης, μελαγχολούν. Θέλουν να μην αποκο-πούν από αυτό που έζησαν για λίγες ή πολλές ημέρες. Θα φανείυπερβολικό αν αρχίσουμε κι εμείς να πλέκουμε το εγκώμιο τωνκρητικών προϊόντων. Δεν θα είναι, όμως, υπερβολή αν ανα-φερθούμε στις μελέτες γιατρών και διατροφολόγων: ότι σταπροϊόντα αυτά βασίστηκε η περίφημη κρητική διατροφή, ηβάση της λεγόμενης μεσογειακής. Και η κρητική διατροφή θε-ωρείται σήμερα ιδανική για τον άνθρωπο. Χαρίζει υγεία και μα-κροζωία!

Υπάρχει και ένα ακόμη παράπονο: αυτό των απλών ανθρώ-πων, των αγροτών, των βιοτεχνών, των μεταποιητών, των επαγ-γελματιών που καταφέρνουν να αξιοποιούν την εμπειρία

πολλών γενεών και να κάνουν μικρά ή μεγάλα θαύματα. Αυτώνπου ξέρουν ότι η γη ή το εργαστήριο τους βγάζει αριστουργή-ματα, προϊόντα μοναδικά στο είδος τους, εξαιρετικά σε ποιό-τητα, αλλά δεν μπορούν να κάνουν το επόμενο βήμα. Δηλαδή,δεν μπορούν να συναντήσουν τον ποιοτικό καταναλωτή, αυτόνπου ψάχνει κάτι διαφορετικό και δεν αρκείται στα προϊόντα μα-ζικής παραγωγής.

Αυτά τα δυο παράπονα, των παραγωγών και των κατανα-λωτών, μας οδήγησαν σε μια νέα επιχειρηματική δράση. Σταδύο καταστήματα «Γεύσεις Κρήτης Χαλκιαδάκης» στην Αθήνα.Δεν είναι μόνο εμπορική δραστηριότητα τούτα τα καταστήματα.Είναι τόπος συνάντησης των καλύτερων με τους καλύτερους. Οικαλύτεροι παραγωγοί του ευλογημένου τόπου που λέγεταιΚρήτη θα συναντούν τους καλύτερους καταναλωτές, αυτούςπου δεν κάνουν εκπτώσεις στην ποιότητα, αυτούς που ζητούν τοιδανικό για την υγεία τους.

Μέσα από τη δραστηριότητα στο λιανεμπόριο, χρόνια καιχρόνια τώρα αναζητούμε τους τρόπους να φτάσουμε ακόμη καιστον τελευταίο παραγωγό, στο τελευταίο χωριό, στον τελευταίοξυλόφουρνο, στον τελευταίο μερακλή τυροκόμο. Τώρα και κά-μποσα χρόνια έχει φυσήξει πιο δυνατά ο άνεμος δημιουργίαςπου πάντα πνέει στην Κρήτη. Οι άνθρωποι που θέλουν να ξε-φύγουν από τον βραχνά της κρίσης έχουν επιλέξει το δύσκολοαλλά και σίγουρο δρόμο. Είναι εκπληκτικό αυτό που γίνεται.

΄Αλλος φτιάχνει απάκια με βότανα, άλλος εκτρέφει βιολογικάτα πρόβατά του, άλλος αναζητά τις συνταγές της γιαγιάς, άλλοςφτιάχνει υπέροχα καλλυντικά με αγνές πρώτες ύλες και ελαιό-λαδο, άλλος παράγει τοπικά ζυμαρικά, κουλουράκια, τυριά καιαθοτύρους, παξιμάδια, γλυκίσματα και τόσα άλλα. Δεν χορταί-νεις να γεύεσαι και να καμαρώνεις για τον τόπο σου. Συνεργα-ζόμαστε και προωθούμε με πάθος τα δημιουργήματά τωνπαραγωγών μέσα από τα Σούπερ Μάρκετ. Ολοι οι συνεργάτες- προμηθευτές μας τηρούν στο έπακρο τους κανόνες ασφα-λείας. Συνδυάζουν το μεράκι της παράδοσης με την τεχνολογίαπου διασφαλίζει απόλυτα τον καταναλωτή.

Η νέα λοιπόν προσπάθεια με τα κρητικά παντοπωλεία είναιεκτός από επιχείρηση, μία γέφυρα που ενώνει δυο κόσμους.Ενώνει επιθυμίες και αναζητήσεις. Ενώνει τους ανθρώπους. Πι-στεύουμε ότι το εμπόριο είναι μια κοινωνική προσφορά, δενείναι κάτι το απρόσωπο. Στις μικρές κοινωνίες, όπως είναι ηΚρήτη, δεν έχει ποτέ δικαίωμα κάποιος να κάνει λάθος. Γιατί αντο κάνει, θα ντρέπεται τον αδερφό και τον φίλο του. Ετσι ξεκι-νάμε και στην Αθήνα. Για μας δεν υπάρχουν καταναλωτές.Υπάρχουν φίλοι. Και η σχέση ειλικρίνειας που θέλουμε να χτί-σουμε μαζί τους θα κάνει τη φιλία μας πιο δυνατή…».

Η κρητική παράδοση στην Αθήνα

17

18

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

οιο ήταν το πρώτο σας βιβλίο που εκδόθηκε καιπώς αισθανθήκατε;

Το πρώτο βιβλίο μου εκδόθηκε το Δεκέμβρητου 2012 από τις εκδόσεις ΙΤΑΝΟΣ, με τίτλο« Ένας Άγγελος τα Χριστούγεννα». Πρόκειται γιαμία παιδική χριστουγεννιάτικη ιστορία. Η αί-σθηση ότι θα μοιραζόμουν τις σκέψεις μου με

γέμισε αρχικά με ένα αίσθημα ευθύνης, έπειτα ήρθε η χαρά τηςαποδοχής από τους μικρούς, αλλά και μεγάλους αναγνώστες.Είναι καταπληκτικό να ξέρεις ότι τα λόγια σου είναι αυτά που θαοδηγήσουν ένα μικρό παιδί στα όνειρά του κάθε βράδυ χρω-ματισμένα από τη μοναδική φωνή της μαμάς του.

Τί σας εμπνέει περισσότερο;Αυτό που πάντα με ενέπνεε σε ό,τι κι αν έχω κάνει, είναι ο εν-

θουσιασμός των παιδιών και η αυστηρή τους κριτική. Νομίζω πωςτην ικανότητα να εκτιμάμε την αλήθεια και να την υποστηρίζουμετη γνωρίζουμε σε μεγάλα μεγέθη στην παιδική μας ηλικία, ενώ,με την πάροδο των ετών, αυτή η ικανότητα διαβρώνεται από στε-ρεότυπα και κοινωνικούς περιορισμούς-καθωσπρεπισμούς. Ανδούμε το παρόν μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, τότε σίγουραθα καταλάβουμε ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να του στερήσουμετην αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον.

Πού γράφετε συνήθως; Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σημείο όπου γράφω,

όπως δεν υπάρχει και κάποιο σημείο όπου δεν γράφω. Γράφωπαντού, στον υπολογιστή μου, σε αυτόν του συζύγου μου, σεδιάσπαρτα τετράδια που έχω γύρω μου και στο σπίτι αλλά καιστη δουλειά μου, σε σημειωματάκια στην πόρτα του ψυγείου,ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο περιμένοντας ένα κόκκινο φα-νάρι. Δε νομίζω ότι ο χώρος είναι αυτός που καθορίζει το ανγράφω ή το τι γράφω· περισσότερο θα έλεγα ότι το γράψιμοείναι ένας τρόπος να επεξεργάζομαι τα ερεθίσματα από αυτάπου βλέπω και ακούω καθημερινά και να ταξινομώ τους προ-βληματισμούς που προκύπτουν.

Τι ετοιμάζετε αυτή την περίοδο, δώστε μας μια μικρήγεύση.

Αυτό που τώρα ετοιμάζω είναι υπό μορφή άτακτων σκέ-ψεων και ιδεών που περιμένουν να μπουν στη σειρά. Δεν σαςκρύβω πως θα ήθελα να γράψω ένα παραμύθι μόνο για μεγά-λους, γιατί έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι από εμάς αρ-νιόμαστε να μεγαλώσουμε. Με αποτέλεσμα να μας αρέσει ναμας παραμυθιάζουν.

Πόσο πιστεύετε πως έχουν αλλάξει τα παιδιά από τηνεποχή που ήσασταν εσείς παιδί;

Είναι δύσκολο να συγκρίνω λόγω διαφορετικής προέλευσηςκαι συνθηκών, όμως αυτό που παρατηρώ στα σημερινά παιδιάείναι η ανάγκη να πιστέψουν σε κάτι, και επειδή οι σημερινοίγονείς μοχθούμε πραγματικά για τη σωστή ανατροφή των παι-διών μας, αυτό το «κάτι» απαιτούν να έχει αξία. Πολλές φορέςέχω γνωρίσει παιδιά που η εντιμότητά τους και η αφοπλιστικήτους κριτική σκέψη με κάνει να νιώθω τιμή που μου έδωσαν

την ευκαιρία να ελπίζω για το αύριο.Τί πιστεύετε για την εξέλιξη της τεχνολογίας (e-books) και

πόσο σας επηρεάζει;Αν και η γνωριμία μου με την τεχνολογία συνέβη σε νεαρή

ηλικία - παρόλα τα χρόνια μου - και έχω ζήσει και προσωπικάαυτή τη φοβία της κοινωνίας για το «νέο θηρίο», δεν κατάφεραποτέ να αποχωριστώ τα βιβλία. Είναι η μυρωδιά του χαρτιού, ηδυνατότητα να τα διαβάζεις στα πιο απίθανα μέρη, τα σχόλιάσου στο περιθώριο αλλά και το γεγονός ότι το κιτρίνισμα τωνφύλλων του συμπορεύεται με το άσπρισμα των μαλλιών σουκαι οι σγουρές σελίδες από τα δάκρυα που έχυσες διαβάζοντάςτα σου φέρνουν στο μυαλό αναμνήσεις που δύσκολα απαρνιέ-σαι. Από την άλλη μεριά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόο-δος δεν είναι αναστρέψιμη και είναι στην ουσία ένα εργαλείοστα χέρια μας, με μόνου�