Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ

Εργασία του τμήματος Β3 του Γυμνασίου Νέας Χαλκηδόνας

στα πλαίσια του μαθήματος της Λογοτεχνίας Επιμέλεια: Καχριμάνη Βασιλική

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης αγαπούσε ιδιαίτερα την Ιστορία, μελετούσε συνεχώς ιστορικά βιβλία και ήταν βαθύς γνώστης των γεγονότων της ελληνιστικής,της ρωμαϊκής και της βυζαντινής περιόδου.

Η αγάπη του για την ιστορία μάλιστα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αρκετών ποιημάτων που είτε έχουν ως βάση τους ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα είτε έχουν συντεθεί έτσι ώστε να θυμίζουν κάποια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο χωρίς όμως να αναφέρονται σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο ή γεγονός.

Στα ποιήματα αυτά ο Καβάφης επιλέγει να χρησιμοποιήσει κυρίως εποχές παρακμής και ηττημένα ιστορικά πρόσωπα, εστιάζοντας την προσοχή του περισσότερο στις στιγμές που η πραγματικότητα φέρνει τα πρόσωπα αντιμέτωπα με την πτώση και τον εκφυλισμό των αξιών, χωρίς να λείπουν βέβαια και οι αναφορές σε στιγμές ηθικού μεγαλείου.

Η αναφορά σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα γίνεται από τον ποιητή κυρίως για να σχολιάσει τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και τις πράξεις των ιστορικών προσώπων μεταδίδοντας με αυτόν τον τρόπο ένα μήνυμα προς τους σύγχρονους αναγνώστες. Αυτή είναι η λειτουργία της ιστορικής ποίησης του Καβάφη είτε υπάρχει πίσω της συγκεκριμένο γεγονός είτε όχι, αφού και το απευθείας από τις ιστορικές πηγές προερχόμενο ιστορικό παρελθόν συμπεριφέρεται ποιητικά ως μύθος του παρόντος.

Ο Καβάφης αξιοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ιστορία για να αντλήσει συμπεριφορές, περιστατικά και γεγονότα που εν δυνάμει μπορούν να λειτουργήσουν ως φορείς σημαντικών μηνυμάτων για το σύγχρονο αναγνώστη κι όταν δεν βρίσκει ιστορικά γεγονότα που να εξυπηρετούν πλήρως την ποιητική του ιδέα, δε διστάζει να αναδημιουργήσει ο ίδιος το ιστορικό πλαίσιο που επιθυμεί.   

ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ

ΕΚΘΕΣΗ - ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ Κ. ΚΑΒΑΦΗ “ ΙΔΑΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕΣ”

Στο πλαίσιο των δράσεων για το «Έτος Καβάφη» το 2013, το οποίο αποτελεί επέτειο για τα 150 χρόνια από τη γέννηση και 80 από τον θάνατο του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης διοργάνωσε την έκθεση «Ιδανικές ‘μορφές’ κι αγαπημένες – Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη». 

Με αφορμή τον στίχο «Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες» από το ποίημα «Φωνές», στο οποίο παραπέμπει ο τίτλος της έκθεσης, επιχειρείται η εικονογράφηση με αρχαιολογικά αντικείμενα επιλεγμένων ποιημάτων με μυθολογικό και ιστορικής κυρίως έμπνευσης περιεχόμενο, που ,σύμφωνα με τους μελετητές, αποτελεί το ένα τρίτο της καβαφικής ποιητικής δημιουργίας.

Σ’ αυτή την έκθεση παρουσιάζονται μορφές που ‘πρωταγωνιστούν’ στην ποίηση του Καβάφη και είτε συνδέονται με τον μύθο ή προβάλλουν μέσα από τις σελίδες μιας ‘ιστορικής βιβλιοθήκης’ κυρίως από τον ευρύτερο ορίζοντα του ελληνιστικού κόσμου, όπως αυτός διαμορφώθηκε από τους διαδόχους και τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποιες άλλες ενότητες συνδέονται με ιστορικά πρόσωπα και συμβάντα από την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας έως την ύστερη αρχαιότητα, ενώ περιλαμβάνονται και αναφορές στη μεταβατική περίοδο πριν από την επικράτηση του Χριστιανισμού μέχρι και τη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή περίοδο.  

Παρακινημένοι από τους στίχους του ποιητή και την ομορφιά των λόγων του αποφασίσαμε να δούμε από κοντά πώς τα λόγια του γίνονται εικόνες στη συγκεκριμένη Έκθεση .

Μπαίνοντας στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είχαμε μια πρώτη ενημέρωση για τη ζωή και το έργο του μεγάλου αλεξανδρινού ποιητή.

Στη συνέχεια ανεβαίνοντας μια σκάλα που μας οδηγούσε στον κύριο χώρο της Έκθεσης αντικρίσαμε στο τέλος της ένα μαρμάρινο αγαλμάτιο νέου του 1ου αιώνα μ.Χ., που αμέσως στο μυαλό μας έφερε τους στίχους από το ποίημα <<Ιωνικόν>> του ποιητή. :

Γιατί τα σπάσαμε τ’ αγάλματά των,γιατί τους διώξαμεν απ’ τους ναούς των,διόλου δεν πέθαναν γι’ αυτό οι θεοί.Ω γη της Ιωνίας, σένα αγαπούν ακόμη,σένα η ψυχές των ενθυμούνται ακόμη.Σαν ξημερώνει επάνω σου πρωί αυγουστιάτικοτην ατμοσφαίρα σου περνά σφρίγος απ’ την ζωή των·και κάποτ’ αιθερία εφηβική μορφή,αόριστη, με διάβα γρήγορο,επάνω από τους λόφους σου περνά.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Ο λόγος που συνδέσαμε το αγαλμάτιο με τους παραπάνω στίχους είναι επειδή αυτοί αναφέρονται στη μεταβατική εποχή κατά την οποία οι χριστιανοί συγκρούονταν με τους οπαδούς της παλαιάς θρησκείας και επιδίδονταν στη καταστροφή αρχαίων έργων.

Προχωρώντας στο εσωτερικό του Μουσείου σε χώρους γεμάτους από τα έργα του Καβάφη από παντού ξεχείλιζε ο λόγος του ποιητή. Στους τοίχους υπήρχαν στίχοι δικοί του γραμμένοι με το γραφικό χαρακτήρα του .

Στην αίθουσα κυριαρχούσαν τα ποιήματα του στοιβαγμένα σε μια χάρτινη στήλη που πάνω της, ακουμπισμένα θαρρείς από τον ίδιο, βρίσκονταν τα γυαλιά του.

Σαν κάποιο δροσερό αεράκι να τα έπαιρνε τα γεμάτα από λέξεις χαρτιά, στροβιλίζονταν στο κενό παράλληλα με μια ξύλινη ελικοειδή σκάλα και κατέληγαν να δώσουν μορφή στο δημιουργό τους . 

Ανεβαίνοντας στον τελευταίο όροφο της Έκθεσης μας αντίκριζε το πρόσωπο του Κωνσταντίνου Καβάφη σχηματοποιημένο από τις σελίδες των ίδιων των ποιημάτων του.

Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Άρχισε το 323 π.Χ.(θάνατος Μ. Αλεξάνδρου-επιβολή της μακεδονικής δυναστείας στην Ελλάδα)

Και τελείωσε το 30 π.Χ.(κατάληψη Αλεξάνδρειας από τον Αύγουστο και άρα ολοκλήρωση της προσάρτησης του ελληνικού κόσμου στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία).

ΓΕΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Ελληνιστική εποχή είναι η ιστορική περίοδος κατά την οποία η ελληνική γλώσσα, μέσω των κατακτήσεων του Μ. Αλεξάνδρου εξαπλώνεται προς την ανατολή και γίνεται κυρίαρχη γλώσσα όλων των κατακτημένων περιοχών. Δημιουργήθηκαν νέα κράτη εκτός Ελλάδας(Βασίλειο των Σελευκιδών στη Συρία, των Λαγιδών ή Πτολεμαίων στην Αίγυπτο....) μετά το διαμελισμό της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου και την παρακμή της κυρίως Ελλάδας.

Πολιτική οργάνωση: Την εξουσία στα βασίλεια είχαν οι Έλληνες που υιοθέτησαν ξένες συνήθειες της Ανατολής προς όφελός τους (θεοποίηση ηγεμόνων, προσκύνησή τους), αλλά και κατέστησαν την ελληνική κουλτούρα κυρίαρχη.

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Ο ελληνικός τρόπος ζωής έγινε σύμβολο κύρους που ακόμα και οι κατακτημένοι ευγενείς τον μιμούνταν. Η ελληνική γλώσσα ήταν το κύριο όργανο συνεννόησης και στη διοίκηση και στο λαό. Το άτομο ζούσε μόνο του σε αχανή κράτη χωρίς δεσμούς με τους συμπολίτες του και χωρίς να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων. Επίσης υπήρχε παράλληλη ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και ενδιαφέρον για το κέρδος και τη προσωπική προβολή. Επιπροσθέτως καλλιεργήθηκε μια νέα αισθητική αντίληψη με ετερόκλητα στοιχεία που αντανακλούσαν την πολυμορφία του νέου κόσμου.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ-ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Κοινωνική διάρθρωση: Στην κορυφή υπήρχε ο ηγεμόνας και οι αξιωματούχοι. Στη βάση υπήρχαν οι ντόπιοι και στο ενδιάμεσο, δηλαδή στη μεσαία τάξη, υπήρχαν οι Έλληνες, οι εξελληνισμένοι ντόπιοι και οι παλαιοί αριστοκράτες με κύρια επιδίωξη το κέρδος.

Φιλολογική επιστήμη: Για πρώτη φορά διακρίθηκε μια συστηματική ανάπτυξη της λόγω της δημιουργίας Βιβλιοθηκών και της ανάγκης καταγραφής, ταξινόμησης και σχολιασμού έργων.

Λογοτεχνία: Επηρεάζεται από την ακμή των φιλολογικών σπουδών και έτσι η ποιητική παραγωγή αποκτά λόγιο χαρακτήρα και απηχεί φιλολογικούς προβληματισμούς και ζητήματα .Επίσης επικρατεί ειδολογική ποικιλία (όλα τα λογοτεχνικά είδη ανθούν) και μία πρωτοφανής ανάμειξη των ειδών.

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

«ΣΤΑ 200 π.Χ.» Στα 200 π.Χ. «Aλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην

Λακεδαιμονίων—»

Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε πως θ’ αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων», μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς Σπαρτιάτη βασιλέα γι’ αρχηγό δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής. A βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων». Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται.

Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό· και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός που στ’ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι: που απ’ τ’ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κ’ εσαρώθη.

Κι απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία, την νικηφόρα, την περίλαμπρη, την περιλάλητη, την δοξασμένη ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά, την απαράμιλλη: βγήκαμ’ εμείς· ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας. Εμείς· οι Aλεξανδρείς, οι Aντιοχείς, οι Σελευκείς, κ’ οι πολυάριθμοι επίλοιποι Έλληνες Aιγύπτου και Συρίας, κ’ οι εν Μηδία, κ’ οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι. Με τες εκτεταμένες επικράτειες, με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών

προσαρμογών. Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ώς μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους

Ινδούς.

Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα!

«Παλαιόθεν Ελληνίς» Παλαιόθεν Ελληνίς

Καυχιέται η Aντιόχεια για τα λαμπρά της κτίρια,

και τους ωραίους της δρόμους· για την περί αυτήν

θαυμάσιαν εξοχήν, και για το μέγα πλήθος

των εν αυτή κατοίκων. Καυχιέται που είν’ η έδρα

ενδόξων βασιλέων· και για τους καλλιτέχνας

και τους σοφούς που έχει, και για τους βαθυπλούτους

και γνωστικούς εμπόρους. Μα πιο πολύ ασυγκρίτως

απ’ όλα, η Aντιόχεια καυχιέται που είναι πόλις

παλαιόθεν ελληνίς· του Άργους συγγενής:

απ’ την Ιώνη που ιδρύθη υπό Aργείων αποίκων προς τιμήν της κόρης του

Ινάχου.

Βασιλεύς Δημήτριος

Ώσπερ ου βασιλεύς, αλλ’ υποκριτής, μεταμ-φιέννυται χλαμύδα φαιάν αντί της τραγικής εκείνης, και διαλαθών υπεχώρησεν.

Πλούταρχος, Βίος Δημητρίου

Βασιλεύς ΔημήτριοςΣαν τον παραίτησαν οι Μακεδόνες κι απέδειξαν πως προτιμούν τον Πύρρο ο βασιλεύς Δημήτριος (μεγάλην είχε ψυχή) καθόλου — έτσι είπαν —δεν φέρθηκε σαν βασιλεύς. Επήγε κ’ έβγαλε τα χρυσά φορέματά του,και τα ποδήματά του πέταξε τα ολοπόρφυρα. Με ρούχ’ απλά ντύθηκε γρήγορα και ξέφυγε.Κάμνοντας όμοια σαν ηθοποιός που όταν η παράστασις τελειώσει,αλλάζει φορεσιά κι απέρχεται.

«Εν Σπάρτη»

ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ Γ΄ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ

Εν Σπάρτη

Δεν ήξερεν ο βασιλεύς Κλεομένης, δεν τολμούσε —δεν ήξερε έναν τέτοιον λόγο πώς να πει προς την μητέρα του: ότι απαιτούσε ο Πτολεμαίος για εγγύησιν της συμφωνίας των ν’ αποσταλεί κι αυτή εις Aίγυπτον και να φυλάττεται·λίαν ταπεινωτικόν, ανοίκειον πράγμα.Κι όλο ήρχονταν για να μιλήσει· κι όλο δίσταζε.Κι όλο άρχιζε να λέγει· κι όλο σταματούσε.

Μα η υπέροχη γυναίκα τον κατάλαβε(είχεν ακούσει κιόλα κάτι διαδόσεις σχετικές),και τον ενθάρρυνε να εξηγηθεί.Και γέλασε· κ’ είπε βεβαίως πηαίνει. Και μάλιστα χαίρονταν που μπορούσε νάναιστο γήρας της ωφέλιμη στην Σπάρτη ακόμη.

Όσο για την ταπείνωσι — μα αδιαφορούσε.Το φρόνημα της Σπάρτης ασφαλώς δεν ήταν ικανός να νοιώσει ένας Λαγίδης χθεσινός·όθεν κ’ η απαίτησίς του δεν μπορούσε πραγματικώς να ταπεινώσει Δέσποιναν Επιφανή ως αυτήν· Σπαρτιάτου βασιλέως μητέρα.

Ο Οκταβιανός,επικεφαλής του πολέμου που η ρωμαϊκή σύγκλητος κήρυξε εναντίον του Αντώνιου,νικά τον Αντώνιο το 31 π.Χ. στην ναυμαχία στο Άκτιο.

Το 31 π.X. στην Aλεξάνδρεια

Aπ’ την μικρή του, στα περίχωρα πλησίον, κώμη,και σκονισμένος από το ταξείδι ακόμη

έφθασεν ο πραγματευτής. Και «Λίβανον!» και «Κόμμι!» «Άριστον Έλαιον!» «Άρωμα για την κόμη!»

στους δρόμους διαλαλεί. Aλλ’ η μεγάλη οχλοβοή,κ’ η μουσικές, κ’ η παρελάσεις πού αφίνουν ν’ ακουσθεί.

Το πλήθος τον σκουντά, τον σέρνει, τον βροντά.Κι όταν πια τέλεια σαστισμένος, «Τι είναι η τρέλλα αυτή;» ρωτά,

ένας του ρίχνει κι αυτουνού την γιγαντιαία ψευτιά του παλατιού — που στην Ελλάδα ο Aντώνιος νικά.

ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

Ως Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία νοείται το κράτος των αρχαίων Ρωμαίων (imperium), μετεξέλιξη της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, όταν και οι περισσότερες εξουσίες συγκεντρωθήκαν στα χέρια ενός ανθρώπου, του καίσαρα ή αυτοκράτορα . Πέρασαν αρκετοί αιώνες μέχρι το κράτος που είχαν δημιουργήσει οι αρχαίοι Ρωμαίοι να αποκτήσει το πολίτευμα της αυτοκρατορίας, με το οποίο το θυμούνται οι σημερινοί λαοί, Αλλά έχει επικρατήσει να αναφερόμαστε με τον όρο «ρωμαίικη αυτοκρατορία» για όλη την περίοδο της αρχαίας ρωμαίικης ιστορίας.

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΒΑΦΗΣ

Σε αυτή την κατηγορία ποιημάτων εντάσσονται αυτά τα ποιήματα που αναφέρονται κυρίως στην πολιτική συμπεριφορά ιστορικών προσώπων με σκοπό είτε να αναδειχθεί το ήθος τους είτε να επικριθούν για τη συμπεριφορά τους.

ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣ

Μάρτιαι Eιδοί

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσειςαν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξειςνα τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλοκανένας Aρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλειςκάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρουςπου χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμηκ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσειςτα σοβαρά γραφόμενα του Aρτεμιδώρου. 

Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας (Gaius Julius Caesar) (13 Ιουλίου 101π.χ.η12 Ιουλίου 100 π.χ-15 Mαρτίου 44π.χ) ήταν από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ρωμαϊκής ιστορίας. Μέγας στρατηγός και χαρισματικός πολιτικός.Αν και αριστοκρατικής καταγωγής, τάχθηκε με το μέρος της φιλολαϊκής παράταξης στην διαμάχη της με την συγκλητική, κατάκτησε την Γαλατία, ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου, εισέβαλε στην Βρετανία και  ανέκοψε τις γερμανικές εισβολές. Όταν νίκησε το μεγάλο αντίπαλο του Πομπήιο και επικράτησε οριστικά, κατήργησε ουσιαστικά τόσο την συγκλητική όσο και την λαϊκή κυριαρχία και επέβαλε το ηγεμονικό καθεστώς. Δολοφονήθηκε από τους οπαδούς της παλαιάς τάξης πραγμάτων, αλλά οι αλλαγές που επέφερε και οι κατακτήσεις που πραγματοποίησε διατηρήθηκαν για αιώνες.

ΝΕΡΩΝΑΣ & ΓΑΛΒΑΣ

Η Διορία του Nέρωνος

Δεν ανησύχησεν ο Νέρων όταν άκουσετου Δελφικού Μαντείου τον χρησμό.«Τα εβδομήντα τρία χρόνια να φοβάται.»Είχε καιρόν ακόμη να χαρεί.Τριάντα χρονώ είναι. Πολύ αρκετήείν’ η διορία που ο θεός τον δίδειγια να φροντίσει για τους μέλλοντας κινδύνους.

Τώρα στην Pώμη θα επιστρέψει κουρασμένος λίγο,αλλά εξαίσια κουρασμένος από το ταξείδι αυτό,που ήταν όλο μέρες απολαύσεως —στα θέατρα, στους κήπους, στα γυμνάσια ...Των πόλεων της Aχαΐας εσπέρες ...A των γυμνών σωμάτων η ηδονή προ πάντων ...

Aυτά ο Νέρων. Και στην Ισπανία ο Γάλβαςκρυφά το στράτευμά του συναθροίζει και το ασκεί,ο γέροντας ο εβδομήντα τριώ χρονώ. 

ΝΕΡΩΝΑΣ

Ο Λούκιος Δομίτιος Αχενόβαρος, όπως ήταν αρχικά το ονομά του, ήταν αυτοκράτορας της Ρώμης κατά το 54-68μ.Χ. Ο Νέρωνας ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας σε ηλικία 17 ετών μετά τις συνήθεις στην αρχαία Ρώμη δολοπλοκίες και δολοφονίες. Κατά τα πέντε πρώτα χρόνια βασίλευε με φρόνηση και με επιτυχίες. Επί των ημερών του Νέρωνα ωστόσο μειώθηκε η φορολογία, θεσπίστηκαν νέα διατάγματα για την προστασία των δούλων και των απελεύθερων από την κακομεταχείριση ή τον εκ νέου εξανδραποδισμό, εξερράγησαν και καταπνίγηκαν εξεγέρσεις στη Βρετανία, την Παλαιστίνη και την Γαλατία. Στη συνέχεια όμως η ματαιοδοξία του και τα πάθη του εκδηλώθηκαν με το χειρότερο τρόπο για το ρωμαϊκό λαό, που αναγκάστηκε να υπομείνει όλες τις ιδιοτροπίες του. Το 64 ξέσπασε μία μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη και, αφού κατεσβέσθη, ο Νέρων προχώρησε σε ένα μεγαλεπήβολο και πολυέξοδο σχέδιο οικιστικής αναμόρφωσης της πρωτεύουσας. Προκειμένου να κατασιγάσει τις φήμες που υποστήριζαν ότι η πυρκαγιά προήλθε από εμπρησμό με δική του διαταγή, ο Νέρων κατηγόρησε και καταδίωξε για ένα διάστημα τους χριστιανούς της πόλης. Το γεγονός αυτό, η μητροκτονία που διέπραξε και η τυραννική διακυβέρνηση έδωσαν στον Νέρωνα μία κακή φήμη. Σε κάθε περίπτωση η βασιλεία του έληξε άδοξα όταν η Σύγκλητος το 68 τον κήρυξε δημόσιο κίνδυνο. Τελικά, αφού εκδήλωσε την παραφρόνησή του, έμεινε μόνος απέναντι στην οργή του λαού και οδηγήθηκε στην αυτοκτονία.

ΣΕΡΒΙΟΣ ΣΟΥΛΠΙΚΙΟΣ ΓΑΛΒΑΣΡωμαίος Αυτοκράτορας για επτά μήνες μετά το θάνατο του Νέρωνα (68

μ.Χ.). Ο Γάλβας διακρίθηκε για τις στρατηγικές του ικανότητες, τη ρητορική

του δεινότητα και την αυστηρότητα των ηθών του. Το 68 μ.Χ. οι λεγεώνες της Γαλατείας τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα, αλλά

αναγνωρίστηκε από τη Σύγκλητο της Ρώμης το 69μ.Χ. μετά το θάνατο του Νέρωνα. Ο Γάλβας ήταν τότε 73 ετών. Δεν έμεινε όμως πολύ στο θρόνο, γιατί σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια επανάστασης στη Ρώμη. Οι πραιτωριανοί, λόγω των οικονομικών περιορισμών που τους επέβαλλε εξεγέρθηκαν και ανακήρυξαν αυτοκράτορα τον Μάρκο Σάλβιο Όθωνα, ενώ ο Γάλβας δολοφονήθηκε.

Ηρώδης Aττικός

A του Ηρώδη του Aττικού τι δόξα είν’ αυτή.

Ο Aλέξανδρος της Σελευκείας, απ’ τους καλούς μας σοφιστάς,φθάνοντας στας Aθήνας να ομιλήσει,βρίσκει την πόλιν άδεια, επειδή ο Ηρώδηςήταν στην εξοχή. Κ’ η νεολαίαόλη τον ακολούθησεν εκεί να τον ακούει.Ο σοφιστής Aλέξανδρος λοιπόνγράφει προς τον Ηρώδη επιστολή,και τον παρακαλεί τους  Έλληνας να στείλει.Ο δε λεπτός Ηρώδης απαντά ευθύς,«Έρχομαι με τους Έλληνας μαζύ κ’ εγώ.»—

Πόσα παιδιά στην Aλεξάνδρεια τώρα,στην Aντιόχεια, ή στην Βηρυτό(οι ρήτορές του οι αυριανοί που ετοιμάζει ο ελληνισμός),όταν μαζεύονται στα εκλεκτά τραπέζιαπου πότε η ομιλία είναι για τα ωραία σοφιστικά,και πότε για τα ερωτικά των τα εξαίσια,έξαφν’ αφηρημένα σιωπούν.Άγγιχτα τα ποτήρια αφίνουνε κοντά των,και συλλογίζονται την τύχη του Ηρώδη—ποιος άλλος σοφιστής τ’ αξιώθηκεν αυτά;—κατά πού θέλει και κατά πού κάμνειοι  Έλληνες (οι  Έλληνες!) να τον ακολουθούν,μήτε να κρίνουν ή να συζητούν,μήτε να εκλέγουν πια, ν’ ακολουθούνε μόνο.

Ο Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης ήταν περιώνυμος και βαθύπλουτος Αθηναίος ρήτορας και σοφιστής φιλόσοφος. Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Αθήνας στην μακρά ιστορία της. Γεννήθηκε περί το 103 μ.Χ. επί Αυτοκράτορα Τραϊανού. Τη μεγάλη του περιουσία κληρονόμησε από τον πατέρα του Αττικό που, όπως λεγόταν, είχε ανακαλύψει κρυμμένο αμύθητο θησαυρό, πλην όμως το μεγαλύτερο μέρος του το διέθεσε σε έργα κοινής ωφελείας. Με την παιδεία που έλαβε ο Ηρώδης πολύ γρήγορα εξελίχθηκε ως ένας από τους επιφανέστερους ρήτορες και σοφιστές της εποχής του και μάλιστα διδάσκαλος όλων των σοφιστών στην εποχή των Αντωνίνων, καθώς ακόμη και των ίδιων των Αυτοκρατόρων Μάρκου Αυρηλίου και Λευκίου Βέρου. Επί της εποχής των Αντωνίνων ο Ηρώδης ο Αττικός έλαβε μεγάλες τιμές, ανέλαβε Άρχων (Πολίαρχος – Έπαρχος) πολλών ασιατικών «ελεύθερων πόλεων», «Αρχιερεύς των Παναθηναίων», «Αρχιερεύς των Πανελληνίων» και το 143 μ.Χ. Ύπατος. Ως έπαρχος στην Ασία παρακάλεσε τον Αυτοκράτορα να μην εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια την Τρωάδα που στερούνταν υδάτων. Ο Ηρώδης είχε υπολογίσει πως για τη κατασκευή των φραγμάτων και διαύλων, απαιτούνταν 3 εκατομμύρια δραχμές. Ο Αδριανός ενέκρινε το τεράστιο αυτό για την εποχή του ποσό, πλην όμως αυτό μέχρι την ολοκλήρωση των έργων έφθασε τα επτά εκατομμύρια δραχμές. Αυτό είχε ως συνέπεια να ξεσηκωθούν οι άλλοι διοικητές των ασιατικών περιοχών και να παραπονιούνται λέγοντας πως είναι άδικο να σπαταλούνται τόσα ποσά, φόροι 500 πόλεων για τη κρήνη μιας πόλης. Έτσι ο Αδριανός αναγκάσθηκε να γράψει με πικρία στον Αττικό για το γιο του Ηρώδη πως πράγματι είχε προβεί σε μεγάλη σπατάλη. Τότε ο Αττικός απάντησε στον Αυτοκράτορα να διακόψει τη χορηγία και το υπόλοιπο ποσό πέραν του αρχικού προϋπολογισμού το κατέβαλε ο ίδιος.

1Ος αι .π.Χ. ,όταν η Ρώμη στρέφει το ενδιαφέρον της προς την Ανατολή και οι τοπικοί ηγεμόνες της περιοχής θέλουν να αποδείξουν ότι μετέχουν της « ελληνικής παιδείας».

Φιλέλλην

Την χάραξι φρόντισε τεχνικά να γίνει.Έκφρασις σοβαρή και μεγαλοπρεπής.Το διάδημα καλλίτερα μάλλον στενό·εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν με αρέσουν.Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά·όχ’ υπερβολική, όχι πομπώδης—μην τα παρεξηγήσει ο ανθύπατοςπου όλο σκαλίζει και μηνά στην Pώμη —αλλ’ όμως βέβαια τιμητική.Κάτι πολύ εκλεκτό απ’ το άλλο μέρος·κανένας δισκοβόλος έφηβος ωραίος.Προ πάντων σε συστήνω να κυττάξεις(Σιθάσπη, προς θεού, να μη λησμονηθεί)μετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ,να χαραχθεί με γράμματα κομψά, Φιλέλλην.Και τώρα μη με αρχίζεις ευφυολογίες,τα «Πού οι Έλληνες;» και «Πού τα Ελληνικάπίσω απ’ τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα».Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί μας άλλοιαφού το γράφουν, θα το γράψουμε κ’ εμείς.Και τέλος μη ξεχνάς που ενίοτεμας έρχοντ’ από την Συρία σοφισταί,και στιχοπλόκοι, κι άλλοι ματαιόσπουδοι.Ώστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα, θαρρώ. 

Ψευδοϊστορικά ποιήματα

«ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ»

ΕΙΣΑΓΩΓΗΠόλεις της ανατολικής Μεσογείου -ιδιαίτερα η Αλεξάνδρεια , είναι ο τόπος που λαμβάνουν χώρα τα περιστατικά των ποιημάτων και σύμφωνα με το περιεχόμενό τους χαρακτηρίζονται από τους σύγχρονους σχετικά ερευνητές της καβαφικής ποιητικής ως ψευδοϊστορικά, ιστορικοφανή και ιστοριογενή. 

Τη διαφορά ανάμεσα στα ιστορικά του ποιήματα επισήμανε ο ίδιος ο ποιητής, χωρίς όμως να τους δώσει ιδιαίτερη ονομασία. Εισηγητής του όρου «ψευδοϊστορικό» είναι ο Σεφέρης για να διαχωρίσει με αυτόν τα ποιήματα που χρησιμοποιούν το ιστορικό υλικό μεταφορικά, αλληγορικά δημιουργώντας ψεύτικες ιστορίες.  Ποιήματα με ψευδοϊστορικό περιεχόμενο έχουν πρωταγωνιστές φανταστικούς γλύπτες ή τεχνουργούς μετάλλινων έργων, οι οποίοι δημιουργούν παραγγελίες για επώνυμους άρχοντες, κινούμενοι σε ένα ευρύ περιβάλλον του ελληνιστικού κόσμου, από τη Σικελία του Ιέρωνα, τυράννου των Συρακουσών, μέχρι την επικράτεια του Αντιόχου Δ΄ του Επιφανούς της Συρίας και την πρώτη περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας.

Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος με τη σειρά του εισηγήθηκε τον όρο «ιστορικοφανή». Εκεί εντάσσει τα ιστορικά ποιήματα, των οποίων τα φανταστικά πρόσωπα εμπλέκονται σε ιστορικό πλαίσιο που επενδύει την πλοκή. Ο Μιχάλης Πιερής θεώρησε αναγκαίο τον όρο «ιστοριογενή» για τα ποιήματα που γεννήθηκαν από άμεσο ιστορικό υλικό.

ΤΥΑΝΕΥΣ ΓΛΥΠΤΗΣΚαθώς που θα το ακούσατε, δεν είμ’ αρχάριος.Κάμποση πέτρα από τα χέρια μου περνά.Και στην πατρίδα μου, τα Τύανα, καλάμε ξέρουνε· κ’ εδώ αγάλματα πολλάμε παραγγείλανε συγκλητικοί.

 Και να σας δείξω αμέσως μερικά. Παρατηρείστ’ αυτήν την Pέα·σεβάσμια, γεμάτη καρτερία, παναρχαία.Παρατηρείστε τον Πομπήιον. Ο Μάριος,ο Aιμίλιος Παύλος, ο Aφρικανός Σκιπίων.Ομοιώματα, όσο που μπόρεσα, πιστά.Ο Πάτροκλος (ολίγο θα τον ξαναγγίξω).Πλησίον στου μαρμάρου του κιτρινωπούεκείνα τα κομμάτια, είν’ ο Καισαρίων.

Και τώρα καταγίνομαι από καιρό αρκετόνα κάμω έναν Ποσειδώνα. Μελετώκυρίως για τ’ άλογά του, πώς να πλάσω αυτά.Πρέπει ελαφρά έτσι να γίνουν πουτα σώματα, τα πόδια των να δείχνουν φανεράπου δεν πατούν την γη, μόν’ τρέχουν στα νερά.

Μα να το έργον μου το πιο αγαπητόπου δούλεψα συγκινημένα και το πιο προσεκτικά·αυτόν, μια μέρα του καλοκαιριού θερμήπου ο νους μου ανέβαινε στα ιδανικά,αυτόν εδώ ονειρεύομουν τον νέον Ερμή. 

. 

Η ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Ο Δάμων ο τεχνίτης (άλλον πιο ικανόστην Πελοπόννησο δεν έχει) εις παριανόμάρμαρο επεξεργάζεται την συνοδείατου Διονύσου. Ο θεός με θεσπεσίαδόξαν εμπρός, με δύναμι στο βάδισμά του.Ο Άκρατος πίσω. Στο πλάγι του Aκράτουη Μέθη χύνει στους Σατύρους το κρασίαπό αμφορέα που τον στέφουνε κισσοί.Κοντά των ο Ηδύοινος ο μαλθακός,τα μάτια του μισοκλειστά, υπνωτικός.Και παρακάτω έρχοντ’ οι τραγουδισταίΜόλπος κ’ Ηδυμελής, κι ο Κώμος που ποτένα σβύσει δεν αφίνει της πορείας την σεπτήλαμπάδα που βαστά· και, σεμνοτάτη, η Τελετή.—Aυτά ο Δάμων κάμνει. Και κοντά σ’ αυτάο λογισμός του κάθε τόσο μελετάτην αμοιβή του από των Συρακουσώντον βασιλέα, τρία τάλαντα, πολύ ποσόν.Με τ’ άλλα του τα χρήματα κι αυτά μαζύσαν μπουν, ως εύπορος σπουδαία πια θα ζει,και θα μπορεί να πολιτεύεται — χαρά!—κι αυτός μες στην βουλή, κι αυτός στην αγορά.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ-ΤΡΩΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Διακοπή

Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς,τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής.Στης Ελευσίνος και στης Φθίας τα παλάτιαη Δήμητρα κ’ η Θέτις αρχινούν έργα καλάμες σε μεγάλες φλόγες και βαθύν καπνόν. Aλλάπάντοτε ορμά η Μετάνειρα από τα δωμάτιατου βασιλέως, ξέπλεγη και τρομαγμένη,και πάντοτε ο Πηλεύς φοβάται κ’ επεμβαίνει. 

«ΔΙΑΚΟΠΗ» Το επεισόδιο αναφέρεται ταυτόχρονα σε δύο μυθολογικά περιστατικά, τα οποία απαντούν στον ομηρικό «Ύμνον είς Δήμητρα». Σύμφωνα με την ελευσινιακή παράδοση, όταν η θεά Δήμητρα έφθασε στην Ελευσίνα, αναζητώντας την κόρη της Περσεφόνη, την οποία ο Πλούτων είχε απαγάγει στον Κάτω Κόσμο, βρήκε θερμή υποδοχή στο παλάτι του Κελεού και της Μετάνειρας, η οποία της ανέθεσε τη φροντίδα του νεογέννητου γιού της, του Δημοφώντα. Θέλοντας να ανταποδώσει τη φιλοξενία, η Δήμητρα σκέφτηκε να χαρίσει στο παιδί αθανασία, περνώντας το κρυφά την νύχτα μέσα από τη φωτιά Το έργο της σταμάτησε έντρομη η Μετάνειρα, όταν αντιλήφθηκε τη διαδικασία. Παρόμοια, στο παλάτι της Φθίας, η Θέτις προσπάθησε να κάνει αθάνατο τον νεογέννητο Αχιλλέα, κρατώντας τον μέσα στη φωτιά. Εμποδίστηκε όμως και αυτή από τον πατέρα του Πηλέα, ο οποίος διέκοψε από άγνοια το έργο της.

Απιστία

          Πολλά άρα Ομήρου επαινούντες, αλλά τούτο        ουκ επαινεσόμεθα .... ουδέ Aισχύλου, όταν φη η        Θέτις τον Aπόλλω εν τοις αυτής γάμοις άδοντα

                        «ενδατείσθαι τας εάς ευπαιδίας,                νόσων τ’ απείρους και μακραίωνας βίους.                Ξύμπαντα τ’ ειπών θεοφιλείς εμάς τύχας                παιών’ επευφήμησεν, ευθυμών εμέ.                Καγώ το Φοίβου θείον αψευδές στόμα                ήλπιζον είναι, μαντική βρύον τέχνη:                Ο δ’, αυτός υμνών, ............................                ...................... αυτός εστιν ο κτανών                τον παίδα τον εμόν».                                        Πλάτων, Πολιτείας Β΄ 

Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέασηκώθηκε ο Aπόλλων στο λαμπρό τραπέζιτου γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφουςγια τον βλαστό που θάβγαινε απ’ την ένωσί των.Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξεικαι θάχει μακρυνή ζωή.— Aυτά σαν είπε,η Θέτις χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγιατου Aπόλλωνος που γνώριζε από προφητείεςτην φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.Κι όταν μεγάλωνεν ο Aχιλλεύς, και ήταντης Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.Aλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,κ’ είπαν τον σκοτωμό του Aχιλλέως στην Τροία.Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα,κ’ έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσεστο χώμα τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια.Και μες στον οδυρμό της τα παληά θυμήθη·και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός Aπόλλων,πού γύριζεν ο ποιητής που στα τραπέζιαέξοχα ομιλεί, πού γύριζε ο προφήτηςόταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα νειάτα.Κ’ οι γέροι την απήντησαν πως ο Aπόλλωναυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,και με τους Τρώας σκότωσε τον Aχιλλέα. 

Τα άλογα του Αχιλλέως

                Τον Πάτροκλο σαν είδαν σκοτωμένο,      που ήταν τόσο ανδρείος, και δυνατός, και νέος,      άρχισαν τ’ άλογα να κλαίνε του Aχιλλέως·      η φύσις των η αθάνατη αγανακτούσε      για του θανάτου αυτό το έργον που θωρούσε. Τίναζαν τα κεφάλια των και τες μακρυές χαίτες κουνούσαν,  την γη χτυπούσαν με τα πόδια, και θρηνούσαν τον Πάτροκλο που ενοιώθανε άψυχο — αφανισμένο — μια σάρκα τώρα ποταπή — το πνεύμα του χαμένο —     ανυπεράσπιστο — χωρίς πνοή — εις το μεγάλο Τίποτε επιστραμένο απ’ την ζωή.

                Τα δάκρυα είδε ο Ζευς των αθανάτων        αλόγων και λυπήθη. «Στου Πηλέως τον γάμο»        είπε «δεν έπρεπ’ έτσι άσκεπτα να κάμω·        καλλίτερα να μην σας δίναμε, άλογά μου        δυστυχισμένα! Τι γυρεύατ’ εκεί χάμου στην άθλια ανθρωπότητα πούναι το παίγνιον της μοίρας.        Σεις που ουδέ ο θάνατος φυλάγει, ουδέ το γήρας       πρόσκαιρες συμφορές σας τυραννούν. Στα βάσανά των       σας έμπλεξαν οι άνθρωποι.»— Όμως τα δάκρυά των      για του θανάτου την παντοτινή      την συμφοράν εχύνανε τα δυο τα ζώα τα ευγενή. 

Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΣΑΡΠΗΔΟΝΟΣ

Bαρυάν οδύνην έχει ο Zευς. Tον Σαρπηδόναεσκότωσεν ο Πάτροκλος· και τώρα ορμούνο Mενοιτιάδης κ' οι Aχαιοί το σώμαν' αρπάξουνε και να το εξευτελίσουν.

Aλλά ο Zευς διόλου δεν στέργει αυτά.Tο αγαπημένο του παιδί ― που το άφισεκαι χάθηκεν· ο Nόμος ήταν έτσι ―τουλάχιστον θα το τιμήσει πεθαμένο.Kαι στέλνει, ιδού, τον Φοίβο κάτω στην πεδιάδαερμηνευμένο πώς το σώμα να νοιασθεί.

Tου ήρωος τον νεκρό μ' ευλάβεια και με λύπησηκώνει ο Φοίβος και τον πάει στον ποταμό.Tον πλένει από τες σκόνες κι απ' τ' αίματα·κλείει την πληγή του, μη αφίνονταςκανένα ίχνος να φανεί· της αμβροσίαςτ' αρώματα χύνει επάνω του· και με λαμπράOλύμπια φορέματα τον ντύνει.Tο δέρμα του ασπρίζει· και με μαργαριταρένιοχτένι κτενίζει τα κατάμαυρα μαλλιά.Tα ωραία μέλη σχηματίζει και πλαγιάζει.

Tώρα σαν νέος μοιάζει βασιλεύς αρματηλάτης ―στα εικοσιπέντε χρόνια του, στα εικοσιέξι ―αναπαυόμενος μετά που εκέρδισε,μ' άρμα ολόχρυσο και ταχυτάτους ίππους,σε ξακουστόν αγώνα το βραβείον.

Έτσι σαν που τελείωσεν ο Φοίβοςτην εντολή του, κάλεσε τους δυο αδελφούςτον Ύπνο και τον Θάνατο, προστάζοντάς τουςνα παν το σώμα στην Λυκία, τον πλούσιο τόπο.

Kαι κατά εκεί τον πλούσιο τόπο, την Λυκίατούτοι οδοιπόρησαν οι δυο αδελφοίΎπνος και Θάνατος, κι όταν πια έφθασανστην πόρτα του βασιλικού σπιτιούπαρέδοσαν το δοξασμένο σώμα,και γύρισαν στες άλλες τους φροντίδες και δουλειές.

Kι ως τόλαβαν αυτού, στο σπίτι, αρχίνησεμε συνοδείες, και τιμές, και θρήνους,και μ' άφθονες σπονδές από ιερούς κρατήρας,και μ' όλα τα πρεπά η θλιβερή ταφή·κ' έπειτα έμπειροι της πολιτείας εργάται,και φημισμένοι δουλευταί της πέτραςήλθανε κ' έκαμαν το μνήμα και την στήλη.

Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων·είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.Κομμάτι κατορθώνουμε· κομμάτιπαίρνουμ’ επάνω μας· κι αρχίζουμενάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες.

Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά.Ο Aχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μαςβγαίνει και με φωνές μεγάλες μάς τρομάζει.—

Είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.Θαρρούμε πως με απόφασι και τόλμηθ’ αλλάξουμε της τύχης την καταφορά,κ’ έξω στεκόμεθα ν’ αγωνισθούμε.

Aλλ’ όταν η μεγάλη κρίσις έλθει,η τόλμη κι η απόφασίς μας χάνονται·ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει·κι ολόγυρα απ’ τα τείχη τρέχουμεζητώντας να γλυτώσουμε με την φυγή.

Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία. Επάνω,στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος.Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ’ αισθήματα.Πικρά για μας ο Πρίαμος κ’ η Εκάβη κλαίνε. 

ΤΡΩΕΣ

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

  Tην εκκλησίαν αγαπώ - τα εξαπτέρυγά της, τ' ασήμια των σκευών, τα κηροπήγιά της, τα φώτα, τες εικόνες της, τον άμβωνά της.

Εκεί σαν μπω, μες σ' εκκλησία των Γραικών· με των θυμιαμάτων της τες ευωδίες, μες τες λειτουργικές φωνές  και συμφωνίες τες μεγαλοπρεπείς των ιερέων παρουσίες και κάθε των κινήσεως τον σοβαρό ρυθμό - λαμπρότατοι μες στων αμφίων τον στολισμό - ο νους μου πηαίνει  σε τιμές μεγάλες της φυλής μας,

 στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό.

Στην εκκλησία

Φτάσαμε λοιπόν στο τέλος αυτής της συνάντησης με τον μεγάλο αλεξανδρινό ποιητή , ιδανική μορφή και αγαπημένη και τον αποχαιρετήσαμε έχοντας πάρει μαζί μας εικόνες που θα γίνονται φωνές που απαγγέλουν στίχους του στα όνειρά μας ….

Φωνές  Ιδανικές φωνές κι αγαπημένεςεκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναιγια μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους. Κάποτε μες στα όνειρά μας ομιλούνε·κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό. Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουνήχοι από την πρώτη ποίησι της ζωής μας —σα μουσική, την νύχτα, μακρυνή, που σβύνει.   (Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

Αξιοποιήθηκε το υλικό που δόθηκε κατά την επίσκεψη του Tμήματος στην Έκθεση του Κυκλαδικού Μουσείου.

Φωτογραφικό υλικό από την Έκθεση: Μπηλιώνη Δέσποινα ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ: www.kavafis.gr www.snell.gr www.latistor.blogspot.com www.el.wikipedia.org http://www.eks-ik.eu/ www.odikosmaskavafis.com www.cavafis.compupress.gr http://www.cycladic.gr/ http://www.ime.gr/chronos/ www.onassis.gr

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΟΜΑΔΑ Α «Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ»: Νοταρά Ελένη, Τσέρτου Αλίκη, Παπαδάκη Δήμητρα, Χλιάπα Γαβριέλa

ΟΜΑΔΑ Β «ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ-Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»: Μπηλιώνη Δέσποινα, Παπαδέα Δέσποινα, Παρασκευοπούλου Κάλλη, Σαραντή Αργυρώ

ΟΜΑΔΑ Γ «H ΡΩΜΑΪΚΗ IΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΒΑΦΗΣ»: Μεϊμάρη Μάγδα, Μικροπούλου Πέμη, Ντούρο Τζέσικα, Παναγιώτου Βιβή, Σούση Ζήνα

ΟΜΑΔΑ Δ « ΨΕΥΔΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ-ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ»: Παπίγκης Δημἠτρης, Σιδηροπούλου Λέτα, Χότζα Παύλος

ΟΜΑΔΑ Ε «ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΡΩΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ»:Μπιλίκμπασι Ζώη, Ξεριζώτη Νικολέτα, Τσιαμπούρη Ιωάνα,Χατζηφωτιάδη Σταυρίνα

ΟΜΑΔΑ ΣΤ «Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ»: Σκεντεράι Αντώνης, Σοάρετσε Ιωάννα ,Τσαλλμόρι Χρύσα