Στη μητροπολιτική Ελλάδα διατηρήθηκε σε όλη την αρχαιότητα ο θεσμός της βασιλείας σε περιοχές που δεν οργανώθηκαν σε πόλεις-κράτη (Μακεδονία και Ήπειρο). Στις περιοχές αυτές ο βασιλιάς εκλέγονταν από το στρατό ακόμα και όταν η βασιλεία έγινε κληρονομική.

Επικράτεια: Περιοριζόταν στην έκταση της Μακεδονίας της Θεσσαλίας και σε περιοχές της νότιας Ελλάδας.

Η οργάνωση του ήταν φυλετική και είχε πολιτισμική ομοιογένεια. Ο βασιλιάς ήταν ιδιοκτήτης της γης, των δασικών εκτάσεων και των ορυχείων. Παραχωρούσε ανακλητά γαίες στους ευγενείς. Υπήρχαν ελεύθεροι μικροί και μεσαίοι καλλιεργητές που αποτελούσαν τον μακεδονικό στρατό. Τις μεγάλες ιδιοκτησίες καλλιεργούσαν ελεύθεροι μισθωτοί ή δούλοι.

Πρώτος Βασιλιάς της Μακεδονίας μετά τη διάσπαση της αυτοκρατορίας ήταν ο Κάσσανδρος. Σπουδαιότερος από τους διαδόχους ήταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής που διώχθηκε από τον Πύρρο τον βασιλιά της Ηπείρου. Στη συνέχεια το κράτος αντιμετώπισε προβλήματα λόγω έλλειψης ισχυρής εξουσίας και λόγω της επιδρομής των Γαλατών που κατάφερε να αντιμετωπίσει ο γιος του Δημητρίου ο Αντίγονος ο Γονατάς, ιδρυτής της δυναστείας των Αντιγονιδών που κυβέρνησε την Μακεδονία μέχρι την κατάληψη της από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ

ΚάσσανδροςΝόμισμα με τη μορφή του Δημήτριου Γονατά

Δύο όψεις νομίσματος του Αντιγόνου

Χάρτης της Ηπείρου. Με πορτοκαλί σημειώνονται τα σύνορα

της περιοχής, ενώ με μαύρο τα σύγχρονα σύνορα κρατών.

Με κόκκινο σημειώνονται τα αρχαία ονόματα πόλεων.

Η Ήπειρος κατοικήθηκε από δωρικά φύλλα που δεν εξελίχθηκαν πολιτισμικά.

Το σπουδαιότερο από αυτά ήταν οι Μολοσσοί από όπου καταγόταν η Ολυμπιάδα η μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου.

Επί βασιλείας Φιλίππου Β΄ η Ήπειρος ήταν υποτελής στους Μακεδόνες.

Πολιτική οργάνωση Οι Μολοσσοί κυβερνούνταν με ένα σύστημα μετριοπαθούς βασιλείας. Τη βασιλική εξουσία περιόριζε ο ανώτατος άρχοντας που ήταν αντιπρόσωπος του λαού. Μια φορά το χρόνο βασιλιάς και λαός αντάλλασαν όρκους πίστης για σύννομη διακυβέρνηση στο πολιτικό και θρησκευτικό τους κέντρο την Πασσαρώνα.

Η βασιλεία του Πύρρου Ικανός ηγέτης με μεγαλεπήβολα σχέδια.Έφτασε το βασίλειο στη μεγαλύτερη του ισχύ. Ήθελε ένα βασίλειο ανάλογο με εκείνο του Μ. Αλεξάνδρου για αυτό συγκρούστηκε με τους Ρωμαίους στην Ιταλία και τους Καρχηδόνιους στη Σικελία. Το τελευταίο σχέδιο του για κατάκτηση της Μακεδονίας και της νότιας Ελλάδας απέτυχε και πέθανε κατά τη διάρκεια οδομαχιών στο Άργος το 272 π.Χ

Προτομή του βασιλιά ΠύρρουΠαράσταση από την Κάτω Ιταλία με

πολεμικούς ελέφαντες.Ανάμνηση από την εκστρατεία του

Πύρρου