ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

8
Ο Ήλιος στο Δημοτικό τραγούδι «Εις την δημώδη ελληνικήν ποίησιν είναι συνηθέσταται ποικιλώταται εικόνες και παρομοιώσεις ειλημμέναι εκ του ηλίου, προς παράστασιν της γυναικείας καλλονής… Πολλά δ’ επίθετα έχομεν με πρώτον συνθετικόν την λέξιν ήλιος προς δήλωσιν υπερόχου καλλονής… Το κάλλος του ηλίου λαμβάνεται ως ορος συγκρίσεως προς το ανθρώπινον, προπάντων προς το γυναικείον». (Νικόλαος Γ. Πολίτης) Ο ήλιος του Μαγιού Λάμπει ο ήλιος του Μαγιού και καίει τα λιθάρια, Και η Χάιδω από το Πάπιγκο μαραίνει παλικάρια. Κίντας κινάει για νερό, κίντας κινάει για πλύμα, Μ’ αυτή την κόκκινη ποδιά την παραμπογιασμένη. Και με τα μαύρα της μαλλιά στην πλάτη της ριγμένα, Λάμπει ο ήλιος του Μαγιού και μάγεψε και μένα. Ο Ήλιος, η βασικότερη πηγή ενέργειας, αποτελεί παράλληλα και βασική πηγή έμπνευσης και στιχουργίας, τόσο στη δημοτική ποίηση … Ήλιε μ’ που βγαίνεις το πρωί και το ντουνιά ζεσταίνεις μένα γιατί μ' αρνήθηκες; σαν το δεντρί μαραίνομαι, σαν φύλλο κιτρινίζω χωρίς εσένα ήλιε μου

Transcript of ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Page 1: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Ο Ήλιος στο Δημοτικό τραγούδι

laquoΕις την δημώδη ελληνικήν ποίησιν είναι συνηθέσταται ποικιλώταται εικόνες και παρομοιώσεις ειλημμέναι εκ του ηλίου προς παράστασιν της γυναικείας καλλονήςhellip Πολλά δrsquo επίθετα έχομεν με πρώτον συνθετικόν την λέξιν ήλιος προς δήλωσιν υπερόχου καλλονήςhellip Το κάλλος του ηλίου λαμβάνεται ως ορος συγκρίσεως προς το ανθρώπινον προπάντων προς το γυναικείονraquo (Νικόλαος Γ Πολίτης)

Ο ήλιος του Μαγιού

Λάμπει ο ήλιος του Μαγιού και καίει τα λιθάρια

Και η Χάιδω από το Πάπιγκο μαραίνει παλικάρια

Κίντας κινάει για νερό κίντας κινάει για πλύμα

Μrsquo αυτή την κόκκινη ποδιά την παραμπογιασμένη

Και με τα μαύρα της μαλλιά στην πλάτη της ριγμένα

Λάμπει ο ήλιος του Μαγιού και μάγεψε και μένα

Ο Ήλιος η βασικότερη πηγή ενέργειας αποτελεί παράλληλα και βασική πηγή έμπνευσης και στιχουργίας τόσο στη δημοτική ποίηση hellip

Ήλιε μrsquo που βγαίνεις το πρωί

και το ντουνιά ζεσταίνεις

μένα γιατί μ αρνήθηκες

σαν το δεντρί μαραίνομαι

σαν φύλλο κιτρινίζω χωρίς

εσένα ήλιε μου

μια χαραυγή αχ μαύρη χαραυγή

στο σκότος θα πεθάνω

και συ θα παίζεις θα γελάς

hellip όσο και στην επώνυμη

Πίσω από μακρινές κορφές ο ήλιος βασιλεύει

και τrsquo ουρανού τα σύνορα χίλιες βαφές αλλάζουν

πράσινες κόκκινες ξανθές ολόχρυσες γαλάζες

κι ανάμεσά τους σκάει λαμπρός λαμπρός ο Αποσπερίτης

Κώστας Κρυστάλλης

Ακόμα ο ήλιος ως ιερό ουράνιο σώμα είναι το σύμβολο εκεί όπου δίνουμε laquoόρκο τιμήςraquo και δύσκολα μα πολύ δύσκολα μπορούμε πλέον να τον laquoκαταπατήσουμεraquo Εγώ στον ήλιο ορκίστηκα ποτέ μην τραγουδήσω

μ απόψε για τους φίλους μου για τους

αγαπημένους

θα πω τραγούδι θλιβερό και παραπονεμένο

θα κάνω τα βουνά να κλαίν τους κάμπους να

δακρύζουν

θα κάνω τη μανούλα μου να βγει στο παραθύρι

- Ποιος είναι αυτός που σαν το γιο μου

τραγουδεί

είχα καιρό δεν τ άκουσα εδώ δώδεκα χρόνους

ο γιος μου είναι στην ξενιτιά

Προκειμένου να εξαρθεί laquoκοσμολογικάraquo η γυναικεία ομορφιά τότε συγκρίνεται με τα δυο άστρα Ήλιο και Φεγγάρι

Εσύ είσαι ένας ήλιος

φεγγάρι λαμπερό

που θάμπωσες το φως μου

και δεν μπορώ να διω

laquoΕδώ σε τούτrsquo τη γειτονιά εδώ σε τούτrsquo τη ρούγα

Εδώ είναι ναι πεντάμορφη που λάμπει σαν τον

ήλιοraquo

Στα τραγούδια του γάμου αποδίδεται η laquoένωση ανδρός και γυναικόςraquo με τη συνύπαρξη και τη συμβολοποίηση του Ήλιου και του Φεγγαριού

Ο ήλιος επαντρεύτηκε και πήρε το φεγγάρι

εκάλεσε και στη χαρά συμπεθερούς τrsquo αστέρια

τα σύγνεφα τους έστρωσε στρώματα για να

κάτσουν

τους έβαλε προσκέφαλα τις ράχες νrsquo ακουμπήσουν

τους έβαλε και τράπεζα στους κάμπους τα

λουλούδια

τους έβαλε φαΐ να φαν το μόσκο και τα άνθια

Κρασί τους έδωσε να πιουν θάλασσες και ποτάμια

κι απrsquo όλα τrsquo άστρια τrsquo ουρανού Αυγερινός δεν έρθε

κι αυτού προς το ξημέρωμα Αυγερινός εφάνη

φέρνει τον ύπνο ζωντανό στα νιόγαμπρα πεσκέσι

φέρνει και στους συμπεθερούς λυχνάρι να τους

φέξει

να φύγrsquoν να παν στα σπίτια τους τα νιόγαμπρα

νυστάζουν

Στον ήλιο απευθύνεται και η μάνα για να μάθει νέα από το ξενιτεμένο της παιδί Ήλιε μου και τρισήλιε μου και κοσμογυριστή μου

Αυτού ψηλά που περπατάς και χαμηλά κοιτάζεις

Μην ειδες μην απάντησες τον αγαπητικό μου

Σε τι βαρέλια κάθεται σε τι τραπέζι τρώγει

Τίνος χεράκια τον κερνούν και τα δικά μου

τρέμουν

Τίνος ματάκια χαίρονται και τα δικά μου κλαίνε

Τίνος μανούλα χαίρεται και με πίνει φαρμάκι

Και στη νεότερη ποίηση και στιχουργική ο ήλιος είναι προσωποιημένος Ο ποιητής ή και στιχουργός απευθύνει σε αυτόν τα παράπονά του εκφράζει πόθους όνειρα επιθυμίες και ζητά τη συμπαράστασή του κυρίως σε θέματα ερωτικά Σε κάθε περίπτωση ο ήλιος αποτελεί ένα σύμβολο θετικής ενέργειας αισιόδοξης διάθεσης και προσμονής ενός κόσμου πιο δίκαιου ερωτικού κι ανθρώπινου

Ήλιε πουλάρι μου καλό

για στάσου σε παρακαλώ ήλιε σε πίνω και μεθώ

τη νύχτα πώς να κοιμηθώ Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε ξαπλώνω και κοιτώ τον κόσμο τον πελεκητό ήλιε με το χρυσό σκουφί του παραδείσου η οροφή

Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε μου κάνω υπομονή το πρόσωπό σου να φανεί ήλιε αντάρτη τ ουρανού έχε κι εμένανε στο νου Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Httpwwwyoutubecomwatchv=TK0HjsPQUds

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 2: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

μια χαραυγή αχ μαύρη χαραυγή

στο σκότος θα πεθάνω

και συ θα παίζεις θα γελάς

hellip όσο και στην επώνυμη

Πίσω από μακρινές κορφές ο ήλιος βασιλεύει

και τrsquo ουρανού τα σύνορα χίλιες βαφές αλλάζουν

πράσινες κόκκινες ξανθές ολόχρυσες γαλάζες

κι ανάμεσά τους σκάει λαμπρός λαμπρός ο Αποσπερίτης

Κώστας Κρυστάλλης

Ακόμα ο ήλιος ως ιερό ουράνιο σώμα είναι το σύμβολο εκεί όπου δίνουμε laquoόρκο τιμήςraquo και δύσκολα μα πολύ δύσκολα μπορούμε πλέον να τον laquoκαταπατήσουμεraquo Εγώ στον ήλιο ορκίστηκα ποτέ μην τραγουδήσω

μ απόψε για τους φίλους μου για τους

αγαπημένους

θα πω τραγούδι θλιβερό και παραπονεμένο

θα κάνω τα βουνά να κλαίν τους κάμπους να

δακρύζουν

θα κάνω τη μανούλα μου να βγει στο παραθύρι

- Ποιος είναι αυτός που σαν το γιο μου

τραγουδεί

είχα καιρό δεν τ άκουσα εδώ δώδεκα χρόνους

ο γιος μου είναι στην ξενιτιά

Προκειμένου να εξαρθεί laquoκοσμολογικάraquo η γυναικεία ομορφιά τότε συγκρίνεται με τα δυο άστρα Ήλιο και Φεγγάρι

Εσύ είσαι ένας ήλιος

φεγγάρι λαμπερό

που θάμπωσες το φως μου

και δεν μπορώ να διω

laquoΕδώ σε τούτrsquo τη γειτονιά εδώ σε τούτrsquo τη ρούγα

Εδώ είναι ναι πεντάμορφη που λάμπει σαν τον

ήλιοraquo

Στα τραγούδια του γάμου αποδίδεται η laquoένωση ανδρός και γυναικόςraquo με τη συνύπαρξη και τη συμβολοποίηση του Ήλιου και του Φεγγαριού

Ο ήλιος επαντρεύτηκε και πήρε το φεγγάρι

εκάλεσε και στη χαρά συμπεθερούς τrsquo αστέρια

τα σύγνεφα τους έστρωσε στρώματα για να

κάτσουν

τους έβαλε προσκέφαλα τις ράχες νrsquo ακουμπήσουν

τους έβαλε και τράπεζα στους κάμπους τα

λουλούδια

τους έβαλε φαΐ να φαν το μόσκο και τα άνθια

Κρασί τους έδωσε να πιουν θάλασσες και ποτάμια

κι απrsquo όλα τrsquo άστρια τrsquo ουρανού Αυγερινός δεν έρθε

κι αυτού προς το ξημέρωμα Αυγερινός εφάνη

φέρνει τον ύπνο ζωντανό στα νιόγαμπρα πεσκέσι

φέρνει και στους συμπεθερούς λυχνάρι να τους

φέξει

να φύγrsquoν να παν στα σπίτια τους τα νιόγαμπρα

νυστάζουν

Στον ήλιο απευθύνεται και η μάνα για να μάθει νέα από το ξενιτεμένο της παιδί Ήλιε μου και τρισήλιε μου και κοσμογυριστή μου

Αυτού ψηλά που περπατάς και χαμηλά κοιτάζεις

Μην ειδες μην απάντησες τον αγαπητικό μου

Σε τι βαρέλια κάθεται σε τι τραπέζι τρώγει

Τίνος χεράκια τον κερνούν και τα δικά μου

τρέμουν

Τίνος ματάκια χαίρονται και τα δικά μου κλαίνε

Τίνος μανούλα χαίρεται και με πίνει φαρμάκι

Και στη νεότερη ποίηση και στιχουργική ο ήλιος είναι προσωποιημένος Ο ποιητής ή και στιχουργός απευθύνει σε αυτόν τα παράπονά του εκφράζει πόθους όνειρα επιθυμίες και ζητά τη συμπαράστασή του κυρίως σε θέματα ερωτικά Σε κάθε περίπτωση ο ήλιος αποτελεί ένα σύμβολο θετικής ενέργειας αισιόδοξης διάθεσης και προσμονής ενός κόσμου πιο δίκαιου ερωτικού κι ανθρώπινου

Ήλιε πουλάρι μου καλό

για στάσου σε παρακαλώ ήλιε σε πίνω και μεθώ

τη νύχτα πώς να κοιμηθώ Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε ξαπλώνω και κοιτώ τον κόσμο τον πελεκητό ήλιε με το χρυσό σκουφί του παραδείσου η οροφή

Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε μου κάνω υπομονή το πρόσωπό σου να φανεί ήλιε αντάρτη τ ουρανού έχε κι εμένανε στο νου Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Httpwwwyoutubecomwatchv=TK0HjsPQUds

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 3: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Προκειμένου να εξαρθεί laquoκοσμολογικάraquo η γυναικεία ομορφιά τότε συγκρίνεται με τα δυο άστρα Ήλιο και Φεγγάρι

Εσύ είσαι ένας ήλιος

φεγγάρι λαμπερό

που θάμπωσες το φως μου

και δεν μπορώ να διω

laquoΕδώ σε τούτrsquo τη γειτονιά εδώ σε τούτrsquo τη ρούγα

Εδώ είναι ναι πεντάμορφη που λάμπει σαν τον

ήλιοraquo

Στα τραγούδια του γάμου αποδίδεται η laquoένωση ανδρός και γυναικόςraquo με τη συνύπαρξη και τη συμβολοποίηση του Ήλιου και του Φεγγαριού

Ο ήλιος επαντρεύτηκε και πήρε το φεγγάρι

εκάλεσε και στη χαρά συμπεθερούς τrsquo αστέρια

τα σύγνεφα τους έστρωσε στρώματα για να

κάτσουν

τους έβαλε προσκέφαλα τις ράχες νrsquo ακουμπήσουν

τους έβαλε και τράπεζα στους κάμπους τα

λουλούδια

τους έβαλε φαΐ να φαν το μόσκο και τα άνθια

Κρασί τους έδωσε να πιουν θάλασσες και ποτάμια

κι απrsquo όλα τrsquo άστρια τrsquo ουρανού Αυγερινός δεν έρθε

κι αυτού προς το ξημέρωμα Αυγερινός εφάνη

φέρνει τον ύπνο ζωντανό στα νιόγαμπρα πεσκέσι

φέρνει και στους συμπεθερούς λυχνάρι να τους

φέξει

να φύγrsquoν να παν στα σπίτια τους τα νιόγαμπρα

νυστάζουν

Στον ήλιο απευθύνεται και η μάνα για να μάθει νέα από το ξενιτεμένο της παιδί Ήλιε μου και τρισήλιε μου και κοσμογυριστή μου

Αυτού ψηλά που περπατάς και χαμηλά κοιτάζεις

Μην ειδες μην απάντησες τον αγαπητικό μου

Σε τι βαρέλια κάθεται σε τι τραπέζι τρώγει

Τίνος χεράκια τον κερνούν και τα δικά μου

τρέμουν

Τίνος ματάκια χαίρονται και τα δικά μου κλαίνε

Τίνος μανούλα χαίρεται και με πίνει φαρμάκι

Και στη νεότερη ποίηση και στιχουργική ο ήλιος είναι προσωποιημένος Ο ποιητής ή και στιχουργός απευθύνει σε αυτόν τα παράπονά του εκφράζει πόθους όνειρα επιθυμίες και ζητά τη συμπαράστασή του κυρίως σε θέματα ερωτικά Σε κάθε περίπτωση ο ήλιος αποτελεί ένα σύμβολο θετικής ενέργειας αισιόδοξης διάθεσης και προσμονής ενός κόσμου πιο δίκαιου ερωτικού κι ανθρώπινου

Ήλιε πουλάρι μου καλό

για στάσου σε παρακαλώ ήλιε σε πίνω και μεθώ

τη νύχτα πώς να κοιμηθώ Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε ξαπλώνω και κοιτώ τον κόσμο τον πελεκητό ήλιε με το χρυσό σκουφί του παραδείσου η οροφή

Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε μου κάνω υπομονή το πρόσωπό σου να φανεί ήλιε αντάρτη τ ουρανού έχε κι εμένανε στο νου Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Httpwwwyoutubecomwatchv=TK0HjsPQUds

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 4: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

κι αυτού προς το ξημέρωμα Αυγερινός εφάνη

φέρνει τον ύπνο ζωντανό στα νιόγαμπρα πεσκέσι

φέρνει και στους συμπεθερούς λυχνάρι να τους

φέξει

να φύγrsquoν να παν στα σπίτια τους τα νιόγαμπρα

νυστάζουν

Στον ήλιο απευθύνεται και η μάνα για να μάθει νέα από το ξενιτεμένο της παιδί Ήλιε μου και τρισήλιε μου και κοσμογυριστή μου

Αυτού ψηλά που περπατάς και χαμηλά κοιτάζεις

Μην ειδες μην απάντησες τον αγαπητικό μου

Σε τι βαρέλια κάθεται σε τι τραπέζι τρώγει

Τίνος χεράκια τον κερνούν και τα δικά μου

τρέμουν

Τίνος ματάκια χαίρονται και τα δικά μου κλαίνε

Τίνος μανούλα χαίρεται και με πίνει φαρμάκι

Και στη νεότερη ποίηση και στιχουργική ο ήλιος είναι προσωποιημένος Ο ποιητής ή και στιχουργός απευθύνει σε αυτόν τα παράπονά του εκφράζει πόθους όνειρα επιθυμίες και ζητά τη συμπαράστασή του κυρίως σε θέματα ερωτικά Σε κάθε περίπτωση ο ήλιος αποτελεί ένα σύμβολο θετικής ενέργειας αισιόδοξης διάθεσης και προσμονής ενός κόσμου πιο δίκαιου ερωτικού κι ανθρώπινου

Ήλιε πουλάρι μου καλό

για στάσου σε παρακαλώ ήλιε σε πίνω και μεθώ

τη νύχτα πώς να κοιμηθώ Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε ξαπλώνω και κοιτώ τον κόσμο τον πελεκητό ήλιε με το χρυσό σκουφί του παραδείσου η οροφή

Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε μου κάνω υπομονή το πρόσωπό σου να φανεί ήλιε αντάρτη τ ουρανού έχε κι εμένανε στο νου Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Httpwwwyoutubecomwatchv=TK0HjsPQUds

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 5: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Και στη νεότερη ποίηση και στιχουργική ο ήλιος είναι προσωποιημένος Ο ποιητής ή και στιχουργός απευθύνει σε αυτόν τα παράπονά του εκφράζει πόθους όνειρα επιθυμίες και ζητά τη συμπαράστασή του κυρίως σε θέματα ερωτικά Σε κάθε περίπτωση ο ήλιος αποτελεί ένα σύμβολο θετικής ενέργειας αισιόδοξης διάθεσης και προσμονής ενός κόσμου πιο δίκαιου ερωτικού κι ανθρώπινου

Ήλιε πουλάρι μου καλό

για στάσου σε παρακαλώ ήλιε σε πίνω και μεθώ

τη νύχτα πώς να κοιμηθώ Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε ξαπλώνω και κοιτώ τον κόσμο τον πελεκητό ήλιε με το χρυσό σκουφί του παραδείσου η οροφή

Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε βαθιά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Ήλιε μου κάνω υπομονή το πρόσωπό σου να φανεί ήλιε αντάρτη τ ουρανού έχε κι εμένανε στο νου Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα Ήλιε κρυφά θροΐσματα και γλυκοψιθυρίσματα

Httpwwwyoutubecomwatchv=TK0HjsPQUds

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 6: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά μια παράταση να lsquoχει λαχταρά

μες τα μάτια σου το είδα καθαρά Ήλιος κόκκινος πίσω απrsquo τα Ψαρά

σβήνει χάνεται μέσα στα νερά να σε γνώριζα άλλη μια φορά

httpwwwyoutubecomwatchv=xxLxh32TjlM

Χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι πλάι σου στης μοίρας το χορό

χώμα να πιάνεις ήλιος ν ανατέλλει και θα μαι φίλος όσο πιο πολύ μπορώ httpwwwyoutubecomwatchv=xac5f-f2lqs

Ήλιε μου σε παρακαλώ πες τους χαροκαμένους

να κλαιν στης πίκρας το γιαλό για μας τους προδομένους

httpwwwyoutubecomwatchv=W1rkm3UEMRY

Σαν το σύννεφο φεύγω πετάω έχω φίλο τον Ήλιο-Θεό

με του αγέρα το νέκταρ μεθάω αγκαλιάζω και γη κι ουρανό

httpwwwyoutubecomwatchv=Dogp6FAfAFI

Η ψυχούλα μου κι αν βγει θα προσμένω ως την αυγή

ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου κι άμα σιγοκοιμηθώ

στrsquo όνειρό μου θα σε δω ήλιε μου χαμένε μου πολυαγαπημένε μου

httpwwwyoutubecomwatchv=pZTPxMVq3MI

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 7: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τον νου να

ξεδιπλώσεις

Κούρνιασε μες στο στήθος του ο κόσμος του να λάμψει Να γείρει το κεφάλι προς τη δύση κι ένα φιλί στη φλέβα να καρφώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά στο χώμα να ριζώσεις Τρύπωσε μες στα βλέφαρα το βλέμμα να σε κάψει Δυο φλόγες να περάσουν κι από μένα κι εσύ απrsquo την ορμή τους να ματώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά σύννεφο νrsquo

αρματώσεις Ακούμπησε τα χείλη του δροσοσταλιά να στάξει Ονόματα στον άνεμο να δώσεις γραίγο να τον βαφτίσεις να τον σώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την τύψη να

ελαφρώσεις Το γόνατό του χάιδεψε στο βήμα να πετάξει Τις προσευχές φτερά να του τις δέσεις όλα τα αηδόνια απrsquo το κλουβί να ελευθερώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά την πίκρα του να

λιώσεις

Ακούμπησε τον πόνο του από χαρά να κλάψει Με ευγνωμοσύνη ταπεινά να προσκυνήσει να υποκλιθεί μπροστά σε αυτό που θα λυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θείο να ανταμώσεις Την ομορφιά του γλέντησε βαθιά να αναστενάξει Σαν παπαρούνα ο πόθος του να γίνει

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε

Page 8: ο ήλιος στο δημοτικό τραγούδι

τον πιο γλυκό καρπό του να φυτρώσεις

Ήλιε μου σκύψε χαμηλά τις λίμνες να

οργώσεις Ροδόνερο να τον κερνάς η δίψα του να πάψει Και νούφαρα νrsquo ανθίσουνε στις χούφτες το πιο όμορφο να κόψεις να μου δώσεις Ήλιε μου σκύψε χαμηλά το θαύμα να κλειδώσεις Στάξε στο άνθος του κερί λαμπάδα για να ανάψει Με το Άγιο Φως φιτίλι για να κάψει και τον Θεό κοντά σου να τον νιώσεις

Εργασία του Βασίλη Τσαρούχη (Β4)

Ε