σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου...

8
Σελίδα 1 από 8 ΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ 1. Σαυτότητα του σεναρίου Σίτλος: Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος : «Ο Μεγάλος Πόλεμος» (1914-1918) Δημιουργός: Mακρής ωτήρης Διδακτικό αντικείμενο: Ιστορία Διδακτική ενότητα: Ενότητα 31 : Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος Σάξη: Γ΄ (Γ2) – 22 μαθητές (6 μουσουλμάνοι) Απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας: 2 ώρες Προϋποθέσεις υλοποίησης: H εξοικείωση των μαθητών με τη «φιλοσοφία» του υλικού του ΠΕΜ στην Ιστορία της Γ΄Γυμνασίου. 2. ύντομη περιγραφή Σο παρόν σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄Γυμνασίου και στοχεύει στη διερεύνηση του Α΄Παγκοσμίου πολέμου μέσα από πηγές , χάρτες , εικόνες που αντλούνται αποκλειστικά από το υλικό του ΠΕΜ. 3. τόχοι – σκεπτικό Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο Να κατανοήσουν οι μαθητές τα αίτια του Α΄παγκοσμίου πολέμου Να γνωρίσουν τα αντίπαλα στρατόπεδα,τις κύριες φάσεις και την έκβαση του πολέμου. Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες του πολέμου για τα έθνη. Γνώσεις για τον κόσμο Να αντιληφθούν οι μαθητές τις ολέθριες συνέπειες σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο Να καλλιεργήσουν το αντιπολεμικό συναίσθημα Η εξοικείωση των μαθητών με τον ιστορικό χώρο μέσω των χαρτών. Γνωστικό αντικείμενο και Γραμματισμοί Να ασκηθούν οι μαθητές στην παρατήρηση, στην κριτική επεξεργασία των γραπτών πηγών , των χαρτών, των εικόνων, ως ιστορικών τεκμηρίων , ώστε να αναπτυχθούν οι κατάλληλες δεξιότητες για την προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων. Να εντρυφήσουν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση.

Transcript of σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου...

Page 1: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 1 από 8

ΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ

1 Σαυτότητα του σεναρίου

Σίτλος Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος laquoΟ Μεγάλος Πόλεμοςraquo (1914-1918)

Δημιουργός Mακρής ωτήρης

Διδακτικό αντικείμενο Ιστορία

Διδακτική ενότητα Ενότητα 31 Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος

Σάξη Γ΄ (Γ2) ndash 22 μαθητές (6 μουσουλμάνοι)

Απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας 2 ώρες

Προϋποθέσεις υλοποίησης H εξοικείωση των μαθητών με τη laquoφιλοσοφίαraquo του υλικού του

ΠΕΜ στην Ιστορία της Γ΄Γυμνασίου

2 ύντομη περιγραφή

Σο παρόν σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄Γυμνασίου και στοχεύει στη διερεύνηση του

Α΄Παγκοσμίου πολέμου μέσα από πηγές χάρτες εικόνες που αντλούνται αποκλειστικά από το

υλικό του ΠΕΜ

3 τόχοι ndash σκεπτικό

Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο

Να κατανοήσουν οι μαθητές τα αίτια του Α΄παγκοσμίου πολέμου

Να γνωρίσουν τα αντίπαλα στρατόπεδατις κύριες φάσεις και την έκβαση του πολέμου

Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες του πολέμου για τα έθνη

Γνώσεις για τον κόσμο

Να αντιληφθούν οι μαθητές τις ολέθριες συνέπειες σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο

Να καλλιεργήσουν το αντιπολεμικό συναίσθημα

Η εξοικείωση των μαθητών με τον ιστορικό χώρο μέσω των χαρτών

Γνωστικό αντικείμενο και Γραμματισμοί

Να ασκηθούν οι μαθητές στην παρατήρηση στην κριτική επεξεργασία των γραπτών πηγών

των χαρτών των εικόνων ως ιστορικών τεκμηρίων ώστε να αναπτυχθούν οι κατάλληλες

δεξιότητες για την προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων

Να εντρυφήσουν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

Σελίδα 2 από 8

4 Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα

Η επιλογή του θέματος αντλήθηκε από την 31η ενότητας της Ιστορίας (Γ΄Γυμνασίου) και

ανταποκρίνεται στους στόχους του ΑΠ (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ 88-89)

Διδακτικές πρακτικές

Οικοδομισμός (Η μάθηση ενσωματώνεται σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα και έτσι

επέρχεται η εμπέδωση μέσω της κοινωνικής εμπειρίας πχ με την επεξεργασία

ιστορικών πηγών)

Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία ndash ανακαλυπτική μάθηση ( Οι μαθητές αναπτύσσουν

δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής κατασκευάζοντας ένα προϊόν πχ ένα

γράμμα ενός στρατιώτη από το μέτωπο)

Σο παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρων υποκείμενο

Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής καθοδηγητής συνερευνητής συνοδοιπόρος και

συντονιστής στη διαδικασία μάθησης Οδηγεί τα παιδιά στην ανακάλυψη της γνώσης

τόχος του είναι να κάνει τα παιδιά ικανά να κατανοούν ν΄ αποκωδικοποιούν να

κρίνουν Να οικοδομούν τη γνώση μόνα τους

υνεργατική μάθηση

Πορεία διδασκαλίας

Χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερις ομάδες (5-6 ατόμων) Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να

διεκπεραιώσει δραστηριότητες που σχετίζονται με τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο

Οι μαθητές της Α ομάδας αναλαμβάνουν να διερευνήσουν αρχικά τα αίτια που οδήγησαν στην

έκρηξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου διεκπεραιώνοντας την άσκηση 2 σελ 13 (ΛΑΙ κεφ7)

Μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές παραπέμποντας τους στο υλικό του ΠΕΜ σελ 130 οπου

παρατίθενται κάποιοι από τους λόγους που οδήγησαν στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο τη συνέχεια οι

μαθητές της Α΄ομάδας αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν την επιστολή του νεαρού Γερμανού

στρατιώτη από το μέτωπο Π 716 (ΛΑΙ κεφ7 ) σελ 5 προκειμένου να αντιληφθούν τις δύσκολες

καταστάσεις που βίωναν οι στρατιώτες στο πόλεμο και ειδικά στα χαρακώματα (αντιπολεμικό

συναίσθημα) Πρέπει να σημειωθεί ότι εσκεμμένα επιλέγεται η επιστολή του Γερμανού στρατιώτη και

όχι του Άγγλου (Π 719 ) για να αντιληφθούν οι μαθητές ότι η διάσταση του πολέμου δεν περιορίζεται

στους laquoκαλούςraquo συμμάχους και στους laquoκακούςraquo Γερμανούς Εναλλακτικά θα μπορούσε να ζητηθεί

από τους μαθητές συνεξετάσουν τις δυο επιστολές Με αυτές τις δραστηριότητες προωθείται μια

ενεργητική διαδικασία μάθησης ενεργοποιείται η γλώσσα και ενισχύεται η κατανόηση των

ιστορικών συμβάντων συγκροτώντας την ιστορική γνώση

Οι μαθητές της Β΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 71 σελ 130 προκειμένου να

καταγράψουν τις δύο αντίπαλες συμμαχίες να αντιληφθούν το μέγεθος των δυνάμεων και να

αποφανθούν για την πιο ισχυρή (άσκηση 1 σελ13 ΛΑΙ κεφ 7) Ο χάρτης είναι λειτουργικά δεμένος με

την ιστορική αφήγηση και έτσι αποφεύγεται μια μακροσκελής και κουραστική αφήγηση

εξοικειώνοντας παράλληλα τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο τη συνέχεια οι μαθητές καλούνται

laquoαποκρυπτογραφήσουνraquo τις πληροφορίες για τη ζωή πίσω από το μέτωπο που μας παρέχει η πηγή Π

Σελίδα 3 από 8

722 σελ6 ενός Σούρκου λογοτέχνη Εναλλακτικά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η αφίσα Π 721 Με

αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές μπορούν να πληροφορηθούν και να συναισθανθούν τις συνέπειες

του πολέμου στην οικονομία και την κοινωνία της εποχής

Οι μαθητές της Γ΄ομάδας καλούνται να αξιολογήσουν τα συναισθήματα ενός Άγγλου στρατιώτη

μέσα από την πηγή Π 72 σελ 1 (ΛΑΙ κεφ7) και να αποφανθούν αν τελικά οι προσδοκίες του

επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν από την εξέλιξη του πολέμου Εναλλακτικά θα μπορούσαν να

αξιοποιηθούν οι εικόνες 71 και 73 Μέσω αυτής της δραστηριότητας οι μαθητές συνειδητοποιούν τι

σήμαινε ο συγκεκριμένος πόλεμος για τους ανθρώπους της εποχής και καταλαβαίνουν τι ιδέες και

τις αξίες άλλων εποχών Με τη δεύτερη δραστηριότητα οι μαθητές μεταφέρονται στο laquoπεριθώριοraquo του

πολέμου και διερευνούν τη συσχέτιση του πολέμου με τη χειραφέτηση της γυναίκας Μέσω της

πηγής συγκροτούν την ιστορική γνώση κατανοώντας παράλληλα την αλληλεπίδραση των ιστορικών

γεγονότων Έτσι λοιπόν μελετούν το απόσπασμα ενός βρετανικού περιοδικού Π 724 ενώ

επιβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει και η εικόνα Π 723

Οι μαθητές της Δ΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 76 σελ 132-133 και να

καταγράψουν τα μέτωπα του πολέμου και να αποφανθούν για τη σπουδαιότητα τους για την εξέλιξη

της σύγκρουσης Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές παρατηρούν επεξεργάζονται αναλύουν και

συνθέτουν την αιτιολογημένη τους κρίση τη συνέχεια έρχονται σε επαφή με μια γνώριμη φιγούρα

τον αρλό μέσα από την αυτοβιογραφία του λαμβάνουν μια συνολική εικόνα του πολέμου

καταγράφουν τις συνέπειες του πολέμου ενώ παράλληλα ξεχωρίζουν την γνώμη από ένα δεδομένο

Ση δεύτερη ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης

οικοδομώντας έτσι το ιστορικό μωσαϊκό του Α ΄παγκοσμίου πολέμου

Αξιολόγηση μαθητών

Πολλοί ζωγράφοι λογοτέχνες και άλλοι καλλιτέχνες δημιούργησαν αντιπολεμικά έργα Ο

Γερμανός ζωγράφος Ότο Ντιξ πήρε μέρος στον πόλεμο και αργότερα ζωγράφισε πολλούς

πίνακες με αντιπολεμικά θέματα το απόσπασμα εξηγεί τους λόγους γιrsquo αυτή του την επιλογή

laquoΟ πίνακας [laquoΠόλεμος χαρακωμάτωνraquo] πήρε [] δέκα χρόνια μετά τον Α΄

Παγκόσμιο Πόλεμο [για να ωριμάσει] Όλη αυτή την περίοδο μελέτησα σκληρά

ώστε να μπορώ να αποτυπώσω καλλιτεχνικά τις εμπειρίες που είχα στον

πόλεμο Το 1928 ένιωσα έτοιμος για να ασχοληθώ με το μεγάλο αυτό θέμα Τον

καιρό εκείνο κυκλοφορούσαν πολλά βιβλία [] που για μια φορά ακόμη

διαλαλούσαν τις ιδέες του ήρωα και του ηρωισμού οι οποίες είχαν αποδειχτεί

εντελώς γελοίες στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου Ο κόσμος είχε

ήδη αρχίσει να ξεχνάει πόσο είχε υποφέρει από τον πόλεμο Δεν ήθελα να

προξενήσω φόβο και πανικό αλλά να δείξω πόσο φριχτός

ήταν ο πόλεμος και να ξεσηκώσω στους ανθρώπους τη δύναμη της

αντίστασηςraquo Π 737 σελ12 ΛΑΙ κεφ 7

Συνέντευξη του Ότο Ντιξ στην εφημερίδα

Νέα Γερμανία Δεκέμβριος 1964

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο υλικό (εικόνες τραγούδια αφίσες πίνακες βιβλία) με

αντιπολεμικό περιεχόμενο και να δημιουργήσετε μια παρουσίαση

Σελίδα 4 από 8

5 Άλλες εκδοχές Η ενότητα προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση με τον κινηματογράφο(ταινίες με αντιπολεμικό

ή πολεμικό περιεχόμενο πχ laquoΑτέλειωτοι Αρραβώνεςraquo) με τη λογοτεχνία ( laquoΟυδεν νεώτερον από το

δυτικό μέτωποraquo Ρεμάρκ) με το μάθημα της Δραματικής ποίησης ( laquoΕλένηraquo αντιπολεμικό μήνυμα)

αλλά και την ζωγραφική(Οτο Ντιξ Πικάσο ) και την φωτογραφία (Λαρένκοφ) Επίσης θα μπορούσε

να διδαχτεί συγκριτικά με το Β΄παγκόσμιο πόλεμο ή τους Βαλκανικούς

6 Κριτική- υμπεράσματα Σο σενάριο εκπονήθηκε στην τάξη χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες Οι μαθητές

ανταποκρίθηκαν(συμπεριλαμβανομένων και των μουσουλμάνων) στις δραστηριότητες με

ευχαρίστηση και θέρμη υνεργάστηκαν ομαλά συνέθεσαν ανέλυσαν και κατέγραψαν τα

συμπερασματά τους Σο υλικό του ΠΕΜ εκλογικεύοντας και μετατρέποντας την ιστορία σε υλικό

γνωριμίας και κατανόησης του παρελθόντος ενίσχυσε την κριτική ικανότητα Η έλλειψη επουσιωδών

λεπτομερειών και άσκοπων επαναλήψεων η απλή αλλά δόκιμη επιστημονική γλώσσα η

αποσαφήνιση όρων και ο περιεκτικός τρόπος οργάνωσης του υλικού προσέφεραν στον διδάσκοντα

ευελιξία στην διδακτική αξιοποίηση του και στους μαθητές το απαραίτητο ιστορικό πολιτισμικό και

κοινωνικό διδακτικό πλαίσιο Πιο συγκεκριμένα οι εικόνες αποτέλεσαν ένα επιπλέον ιστορικό

τεκμήριο άσκησαν τους μαθητές στην παρατήρηση ενεργοποίησαν τη γλώσσα και την επεξεργασία

ιστορικών στοιχείων Οι χάρτες εξοικείωσαν τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο αποφεύγοντας τις

μακροσκελείς αφηγήσεις Οι πηγές βοήθησαν τους μαθητές να συνδέσουν πληροφορίες να

κατανοήσουν το πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων να καταλάβουν τις ιδέες και τις αξίες άλλων

εποχών την αλληλεπίδραση των συμβάντων Σέλος οι δραστηριότητες του ΛΑΙ προώθησαν μια μία

πιο ενεργητική διαδικασία μάθησης καθιστώντας τους μαθητές ενεργά και διερευνητικά και όχι

παθητικά υποκείμενα

Σελίδα 5 από 8

7 Φύλλα εργασίας

Ομάδα 1

Δραστηριότητα 1η

1τον διπλανό πίνακα διαβάζετε

αρκετούς από τους λόγους που

οδήγησαν στο ξέσπασμα

του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από

παλιά και ποιος ή ποιοι

δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι

του 1914 Ποια ήταν η αφορμή του

πολέμου

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Δραστηριότητα 2η

2Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς

μήνες στα χαρακώματα υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο

τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα

Αγαπητέ Βίλχελμ

Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα

φοβερά πυρά του πυροβολικού Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή Ποτέ παλιότερα δεν ήταν

τόσο άσχημα Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως ούτε ηλιαχτίδα και απλά

περιμένουμε το θάνατο ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό αγαπητέ Βίλχελμ αλλά πρέπει Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση Θα

ξανασυναντηθούμε άραγε Μόνο ο Θεός ξέρει Είναι απαίσιο

Γράμμα Γερμανού στρατιώτη άνοιξη 1915

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 2: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 2 από 8

4 Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα

Η επιλογή του θέματος αντλήθηκε από την 31η ενότητας της Ιστορίας (Γ΄Γυμνασίου) και

ανταποκρίνεται στους στόχους του ΑΠ (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ 88-89)

Διδακτικές πρακτικές

Οικοδομισμός (Η μάθηση ενσωματώνεται σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα και έτσι

επέρχεται η εμπέδωση μέσω της κοινωνικής εμπειρίας πχ με την επεξεργασία

ιστορικών πηγών)

Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία ndash ανακαλυπτική μάθηση ( Οι μαθητές αναπτύσσουν

δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής κατασκευάζοντας ένα προϊόν πχ ένα

γράμμα ενός στρατιώτη από το μέτωπο)

Σο παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρων υποκείμενο

Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής καθοδηγητής συνερευνητής συνοδοιπόρος και

συντονιστής στη διαδικασία μάθησης Οδηγεί τα παιδιά στην ανακάλυψη της γνώσης

τόχος του είναι να κάνει τα παιδιά ικανά να κατανοούν ν΄ αποκωδικοποιούν να

κρίνουν Να οικοδομούν τη γνώση μόνα τους

υνεργατική μάθηση

Πορεία διδασκαλίας

Χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερις ομάδες (5-6 ατόμων) Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να

διεκπεραιώσει δραστηριότητες που σχετίζονται με τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο

Οι μαθητές της Α ομάδας αναλαμβάνουν να διερευνήσουν αρχικά τα αίτια που οδήγησαν στην

έκρηξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου διεκπεραιώνοντας την άσκηση 2 σελ 13 (ΛΑΙ κεφ7)

Μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές παραπέμποντας τους στο υλικό του ΠΕΜ σελ 130 οπου

παρατίθενται κάποιοι από τους λόγους που οδήγησαν στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο τη συνέχεια οι

μαθητές της Α΄ομάδας αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν την επιστολή του νεαρού Γερμανού

στρατιώτη από το μέτωπο Π 716 (ΛΑΙ κεφ7 ) σελ 5 προκειμένου να αντιληφθούν τις δύσκολες

καταστάσεις που βίωναν οι στρατιώτες στο πόλεμο και ειδικά στα χαρακώματα (αντιπολεμικό

συναίσθημα) Πρέπει να σημειωθεί ότι εσκεμμένα επιλέγεται η επιστολή του Γερμανού στρατιώτη και

όχι του Άγγλου (Π 719 ) για να αντιληφθούν οι μαθητές ότι η διάσταση του πολέμου δεν περιορίζεται

στους laquoκαλούςraquo συμμάχους και στους laquoκακούςraquo Γερμανούς Εναλλακτικά θα μπορούσε να ζητηθεί

από τους μαθητές συνεξετάσουν τις δυο επιστολές Με αυτές τις δραστηριότητες προωθείται μια

ενεργητική διαδικασία μάθησης ενεργοποιείται η γλώσσα και ενισχύεται η κατανόηση των

ιστορικών συμβάντων συγκροτώντας την ιστορική γνώση

Οι μαθητές της Β΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 71 σελ 130 προκειμένου να

καταγράψουν τις δύο αντίπαλες συμμαχίες να αντιληφθούν το μέγεθος των δυνάμεων και να

αποφανθούν για την πιο ισχυρή (άσκηση 1 σελ13 ΛΑΙ κεφ 7) Ο χάρτης είναι λειτουργικά δεμένος με

την ιστορική αφήγηση και έτσι αποφεύγεται μια μακροσκελής και κουραστική αφήγηση

εξοικειώνοντας παράλληλα τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο τη συνέχεια οι μαθητές καλούνται

laquoαποκρυπτογραφήσουνraquo τις πληροφορίες για τη ζωή πίσω από το μέτωπο που μας παρέχει η πηγή Π

Σελίδα 3 από 8

722 σελ6 ενός Σούρκου λογοτέχνη Εναλλακτικά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η αφίσα Π 721 Με

αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές μπορούν να πληροφορηθούν και να συναισθανθούν τις συνέπειες

του πολέμου στην οικονομία και την κοινωνία της εποχής

Οι μαθητές της Γ΄ομάδας καλούνται να αξιολογήσουν τα συναισθήματα ενός Άγγλου στρατιώτη

μέσα από την πηγή Π 72 σελ 1 (ΛΑΙ κεφ7) και να αποφανθούν αν τελικά οι προσδοκίες του

επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν από την εξέλιξη του πολέμου Εναλλακτικά θα μπορούσαν να

αξιοποιηθούν οι εικόνες 71 και 73 Μέσω αυτής της δραστηριότητας οι μαθητές συνειδητοποιούν τι

σήμαινε ο συγκεκριμένος πόλεμος για τους ανθρώπους της εποχής και καταλαβαίνουν τι ιδέες και

τις αξίες άλλων εποχών Με τη δεύτερη δραστηριότητα οι μαθητές μεταφέρονται στο laquoπεριθώριοraquo του

πολέμου και διερευνούν τη συσχέτιση του πολέμου με τη χειραφέτηση της γυναίκας Μέσω της

πηγής συγκροτούν την ιστορική γνώση κατανοώντας παράλληλα την αλληλεπίδραση των ιστορικών

γεγονότων Έτσι λοιπόν μελετούν το απόσπασμα ενός βρετανικού περιοδικού Π 724 ενώ

επιβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει και η εικόνα Π 723

Οι μαθητές της Δ΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 76 σελ 132-133 και να

καταγράψουν τα μέτωπα του πολέμου και να αποφανθούν για τη σπουδαιότητα τους για την εξέλιξη

της σύγκρουσης Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές παρατηρούν επεξεργάζονται αναλύουν και

συνθέτουν την αιτιολογημένη τους κρίση τη συνέχεια έρχονται σε επαφή με μια γνώριμη φιγούρα

τον αρλό μέσα από την αυτοβιογραφία του λαμβάνουν μια συνολική εικόνα του πολέμου

καταγράφουν τις συνέπειες του πολέμου ενώ παράλληλα ξεχωρίζουν την γνώμη από ένα δεδομένο

Ση δεύτερη ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης

οικοδομώντας έτσι το ιστορικό μωσαϊκό του Α ΄παγκοσμίου πολέμου

Αξιολόγηση μαθητών

Πολλοί ζωγράφοι λογοτέχνες και άλλοι καλλιτέχνες δημιούργησαν αντιπολεμικά έργα Ο

Γερμανός ζωγράφος Ότο Ντιξ πήρε μέρος στον πόλεμο και αργότερα ζωγράφισε πολλούς

πίνακες με αντιπολεμικά θέματα το απόσπασμα εξηγεί τους λόγους γιrsquo αυτή του την επιλογή

laquoΟ πίνακας [laquoΠόλεμος χαρακωμάτωνraquo] πήρε [] δέκα χρόνια μετά τον Α΄

Παγκόσμιο Πόλεμο [για να ωριμάσει] Όλη αυτή την περίοδο μελέτησα σκληρά

ώστε να μπορώ να αποτυπώσω καλλιτεχνικά τις εμπειρίες που είχα στον

πόλεμο Το 1928 ένιωσα έτοιμος για να ασχοληθώ με το μεγάλο αυτό θέμα Τον

καιρό εκείνο κυκλοφορούσαν πολλά βιβλία [] που για μια φορά ακόμη

διαλαλούσαν τις ιδέες του ήρωα και του ηρωισμού οι οποίες είχαν αποδειχτεί

εντελώς γελοίες στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου Ο κόσμος είχε

ήδη αρχίσει να ξεχνάει πόσο είχε υποφέρει από τον πόλεμο Δεν ήθελα να

προξενήσω φόβο και πανικό αλλά να δείξω πόσο φριχτός

ήταν ο πόλεμος και να ξεσηκώσω στους ανθρώπους τη δύναμη της

αντίστασηςraquo Π 737 σελ12 ΛΑΙ κεφ 7

Συνέντευξη του Ότο Ντιξ στην εφημερίδα

Νέα Γερμανία Δεκέμβριος 1964

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο υλικό (εικόνες τραγούδια αφίσες πίνακες βιβλία) με

αντιπολεμικό περιεχόμενο και να δημιουργήσετε μια παρουσίαση

Σελίδα 4 από 8

5 Άλλες εκδοχές Η ενότητα προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση με τον κινηματογράφο(ταινίες με αντιπολεμικό

ή πολεμικό περιεχόμενο πχ laquoΑτέλειωτοι Αρραβώνεςraquo) με τη λογοτεχνία ( laquoΟυδεν νεώτερον από το

δυτικό μέτωποraquo Ρεμάρκ) με το μάθημα της Δραματικής ποίησης ( laquoΕλένηraquo αντιπολεμικό μήνυμα)

αλλά και την ζωγραφική(Οτο Ντιξ Πικάσο ) και την φωτογραφία (Λαρένκοφ) Επίσης θα μπορούσε

να διδαχτεί συγκριτικά με το Β΄παγκόσμιο πόλεμο ή τους Βαλκανικούς

6 Κριτική- υμπεράσματα Σο σενάριο εκπονήθηκε στην τάξη χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες Οι μαθητές

ανταποκρίθηκαν(συμπεριλαμβανομένων και των μουσουλμάνων) στις δραστηριότητες με

ευχαρίστηση και θέρμη υνεργάστηκαν ομαλά συνέθεσαν ανέλυσαν και κατέγραψαν τα

συμπερασματά τους Σο υλικό του ΠΕΜ εκλογικεύοντας και μετατρέποντας την ιστορία σε υλικό

γνωριμίας και κατανόησης του παρελθόντος ενίσχυσε την κριτική ικανότητα Η έλλειψη επουσιωδών

λεπτομερειών και άσκοπων επαναλήψεων η απλή αλλά δόκιμη επιστημονική γλώσσα η

αποσαφήνιση όρων και ο περιεκτικός τρόπος οργάνωσης του υλικού προσέφεραν στον διδάσκοντα

ευελιξία στην διδακτική αξιοποίηση του και στους μαθητές το απαραίτητο ιστορικό πολιτισμικό και

κοινωνικό διδακτικό πλαίσιο Πιο συγκεκριμένα οι εικόνες αποτέλεσαν ένα επιπλέον ιστορικό

τεκμήριο άσκησαν τους μαθητές στην παρατήρηση ενεργοποίησαν τη γλώσσα και την επεξεργασία

ιστορικών στοιχείων Οι χάρτες εξοικείωσαν τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο αποφεύγοντας τις

μακροσκελείς αφηγήσεις Οι πηγές βοήθησαν τους μαθητές να συνδέσουν πληροφορίες να

κατανοήσουν το πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων να καταλάβουν τις ιδέες και τις αξίες άλλων

εποχών την αλληλεπίδραση των συμβάντων Σέλος οι δραστηριότητες του ΛΑΙ προώθησαν μια μία

πιο ενεργητική διαδικασία μάθησης καθιστώντας τους μαθητές ενεργά και διερευνητικά και όχι

παθητικά υποκείμενα

Σελίδα 5 από 8

7 Φύλλα εργασίας

Ομάδα 1

Δραστηριότητα 1η

1τον διπλανό πίνακα διαβάζετε

αρκετούς από τους λόγους που

οδήγησαν στο ξέσπασμα

του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από

παλιά και ποιος ή ποιοι

δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι

του 1914 Ποια ήταν η αφορμή του

πολέμου

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Δραστηριότητα 2η

2Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς

μήνες στα χαρακώματα υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο

τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα

Αγαπητέ Βίλχελμ

Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα

φοβερά πυρά του πυροβολικού Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή Ποτέ παλιότερα δεν ήταν

τόσο άσχημα Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως ούτε ηλιαχτίδα και απλά

περιμένουμε το θάνατο ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό αγαπητέ Βίλχελμ αλλά πρέπει Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση Θα

ξανασυναντηθούμε άραγε Μόνο ο Θεός ξέρει Είναι απαίσιο

Γράμμα Γερμανού στρατιώτη άνοιξη 1915

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 3: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 3 από 8

722 σελ6 ενός Σούρκου λογοτέχνη Εναλλακτικά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η αφίσα Π 721 Με

αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές μπορούν να πληροφορηθούν και να συναισθανθούν τις συνέπειες

του πολέμου στην οικονομία και την κοινωνία της εποχής

Οι μαθητές της Γ΄ομάδας καλούνται να αξιολογήσουν τα συναισθήματα ενός Άγγλου στρατιώτη

μέσα από την πηγή Π 72 σελ 1 (ΛΑΙ κεφ7) και να αποφανθούν αν τελικά οι προσδοκίες του

επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν από την εξέλιξη του πολέμου Εναλλακτικά θα μπορούσαν να

αξιοποιηθούν οι εικόνες 71 και 73 Μέσω αυτής της δραστηριότητας οι μαθητές συνειδητοποιούν τι

σήμαινε ο συγκεκριμένος πόλεμος για τους ανθρώπους της εποχής και καταλαβαίνουν τι ιδέες και

τις αξίες άλλων εποχών Με τη δεύτερη δραστηριότητα οι μαθητές μεταφέρονται στο laquoπεριθώριοraquo του

πολέμου και διερευνούν τη συσχέτιση του πολέμου με τη χειραφέτηση της γυναίκας Μέσω της

πηγής συγκροτούν την ιστορική γνώση κατανοώντας παράλληλα την αλληλεπίδραση των ιστορικών

γεγονότων Έτσι λοιπόν μελετούν το απόσπασμα ενός βρετανικού περιοδικού Π 724 ενώ

επιβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει και η εικόνα Π 723

Οι μαθητές της Δ΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 76 σελ 132-133 και να

καταγράψουν τα μέτωπα του πολέμου και να αποφανθούν για τη σπουδαιότητα τους για την εξέλιξη

της σύγκρουσης Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές παρατηρούν επεξεργάζονται αναλύουν και

συνθέτουν την αιτιολογημένη τους κρίση τη συνέχεια έρχονται σε επαφή με μια γνώριμη φιγούρα

τον αρλό μέσα από την αυτοβιογραφία του λαμβάνουν μια συνολική εικόνα του πολέμου

καταγράφουν τις συνέπειες του πολέμου ενώ παράλληλα ξεχωρίζουν την γνώμη από ένα δεδομένο

Ση δεύτερη ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης

οικοδομώντας έτσι το ιστορικό μωσαϊκό του Α ΄παγκοσμίου πολέμου

Αξιολόγηση μαθητών

Πολλοί ζωγράφοι λογοτέχνες και άλλοι καλλιτέχνες δημιούργησαν αντιπολεμικά έργα Ο

Γερμανός ζωγράφος Ότο Ντιξ πήρε μέρος στον πόλεμο και αργότερα ζωγράφισε πολλούς

πίνακες με αντιπολεμικά θέματα το απόσπασμα εξηγεί τους λόγους γιrsquo αυτή του την επιλογή

laquoΟ πίνακας [laquoΠόλεμος χαρακωμάτωνraquo] πήρε [] δέκα χρόνια μετά τον Α΄

Παγκόσμιο Πόλεμο [για να ωριμάσει] Όλη αυτή την περίοδο μελέτησα σκληρά

ώστε να μπορώ να αποτυπώσω καλλιτεχνικά τις εμπειρίες που είχα στον

πόλεμο Το 1928 ένιωσα έτοιμος για να ασχοληθώ με το μεγάλο αυτό θέμα Τον

καιρό εκείνο κυκλοφορούσαν πολλά βιβλία [] που για μια φορά ακόμη

διαλαλούσαν τις ιδέες του ήρωα και του ηρωισμού οι οποίες είχαν αποδειχτεί

εντελώς γελοίες στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου Ο κόσμος είχε

ήδη αρχίσει να ξεχνάει πόσο είχε υποφέρει από τον πόλεμο Δεν ήθελα να

προξενήσω φόβο και πανικό αλλά να δείξω πόσο φριχτός

ήταν ο πόλεμος και να ξεσηκώσω στους ανθρώπους τη δύναμη της

αντίστασηςraquo Π 737 σελ12 ΛΑΙ κεφ 7

Συνέντευξη του Ότο Ντιξ στην εφημερίδα

Νέα Γερμανία Δεκέμβριος 1964

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο υλικό (εικόνες τραγούδια αφίσες πίνακες βιβλία) με

αντιπολεμικό περιεχόμενο και να δημιουργήσετε μια παρουσίαση

Σελίδα 4 από 8

5 Άλλες εκδοχές Η ενότητα προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση με τον κινηματογράφο(ταινίες με αντιπολεμικό

ή πολεμικό περιεχόμενο πχ laquoΑτέλειωτοι Αρραβώνεςraquo) με τη λογοτεχνία ( laquoΟυδεν νεώτερον από το

δυτικό μέτωποraquo Ρεμάρκ) με το μάθημα της Δραματικής ποίησης ( laquoΕλένηraquo αντιπολεμικό μήνυμα)

αλλά και την ζωγραφική(Οτο Ντιξ Πικάσο ) και την φωτογραφία (Λαρένκοφ) Επίσης θα μπορούσε

να διδαχτεί συγκριτικά με το Β΄παγκόσμιο πόλεμο ή τους Βαλκανικούς

6 Κριτική- υμπεράσματα Σο σενάριο εκπονήθηκε στην τάξη χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες Οι μαθητές

ανταποκρίθηκαν(συμπεριλαμβανομένων και των μουσουλμάνων) στις δραστηριότητες με

ευχαρίστηση και θέρμη υνεργάστηκαν ομαλά συνέθεσαν ανέλυσαν και κατέγραψαν τα

συμπερασματά τους Σο υλικό του ΠΕΜ εκλογικεύοντας και μετατρέποντας την ιστορία σε υλικό

γνωριμίας και κατανόησης του παρελθόντος ενίσχυσε την κριτική ικανότητα Η έλλειψη επουσιωδών

λεπτομερειών και άσκοπων επαναλήψεων η απλή αλλά δόκιμη επιστημονική γλώσσα η

αποσαφήνιση όρων και ο περιεκτικός τρόπος οργάνωσης του υλικού προσέφεραν στον διδάσκοντα

ευελιξία στην διδακτική αξιοποίηση του και στους μαθητές το απαραίτητο ιστορικό πολιτισμικό και

κοινωνικό διδακτικό πλαίσιο Πιο συγκεκριμένα οι εικόνες αποτέλεσαν ένα επιπλέον ιστορικό

τεκμήριο άσκησαν τους μαθητές στην παρατήρηση ενεργοποίησαν τη γλώσσα και την επεξεργασία

ιστορικών στοιχείων Οι χάρτες εξοικείωσαν τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο αποφεύγοντας τις

μακροσκελείς αφηγήσεις Οι πηγές βοήθησαν τους μαθητές να συνδέσουν πληροφορίες να

κατανοήσουν το πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων να καταλάβουν τις ιδέες και τις αξίες άλλων

εποχών την αλληλεπίδραση των συμβάντων Σέλος οι δραστηριότητες του ΛΑΙ προώθησαν μια μία

πιο ενεργητική διαδικασία μάθησης καθιστώντας τους μαθητές ενεργά και διερευνητικά και όχι

παθητικά υποκείμενα

Σελίδα 5 από 8

7 Φύλλα εργασίας

Ομάδα 1

Δραστηριότητα 1η

1τον διπλανό πίνακα διαβάζετε

αρκετούς από τους λόγους που

οδήγησαν στο ξέσπασμα

του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από

παλιά και ποιος ή ποιοι

δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι

του 1914 Ποια ήταν η αφορμή του

πολέμου

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Δραστηριότητα 2η

2Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς

μήνες στα χαρακώματα υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο

τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα

Αγαπητέ Βίλχελμ

Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα

φοβερά πυρά του πυροβολικού Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή Ποτέ παλιότερα δεν ήταν

τόσο άσχημα Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως ούτε ηλιαχτίδα και απλά

περιμένουμε το θάνατο ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό αγαπητέ Βίλχελμ αλλά πρέπει Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση Θα

ξανασυναντηθούμε άραγε Μόνο ο Θεός ξέρει Είναι απαίσιο

Γράμμα Γερμανού στρατιώτη άνοιξη 1915

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 4: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 4 από 8

5 Άλλες εκδοχές Η ενότητα προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση με τον κινηματογράφο(ταινίες με αντιπολεμικό

ή πολεμικό περιεχόμενο πχ laquoΑτέλειωτοι Αρραβώνεςraquo) με τη λογοτεχνία ( laquoΟυδεν νεώτερον από το

δυτικό μέτωποraquo Ρεμάρκ) με το μάθημα της Δραματικής ποίησης ( laquoΕλένηraquo αντιπολεμικό μήνυμα)

αλλά και την ζωγραφική(Οτο Ντιξ Πικάσο ) και την φωτογραφία (Λαρένκοφ) Επίσης θα μπορούσε

να διδαχτεί συγκριτικά με το Β΄παγκόσμιο πόλεμο ή τους Βαλκανικούς

6 Κριτική- υμπεράσματα Σο σενάριο εκπονήθηκε στην τάξη χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες Οι μαθητές

ανταποκρίθηκαν(συμπεριλαμβανομένων και των μουσουλμάνων) στις δραστηριότητες με

ευχαρίστηση και θέρμη υνεργάστηκαν ομαλά συνέθεσαν ανέλυσαν και κατέγραψαν τα

συμπερασματά τους Σο υλικό του ΠΕΜ εκλογικεύοντας και μετατρέποντας την ιστορία σε υλικό

γνωριμίας και κατανόησης του παρελθόντος ενίσχυσε την κριτική ικανότητα Η έλλειψη επουσιωδών

λεπτομερειών και άσκοπων επαναλήψεων η απλή αλλά δόκιμη επιστημονική γλώσσα η

αποσαφήνιση όρων και ο περιεκτικός τρόπος οργάνωσης του υλικού προσέφεραν στον διδάσκοντα

ευελιξία στην διδακτική αξιοποίηση του και στους μαθητές το απαραίτητο ιστορικό πολιτισμικό και

κοινωνικό διδακτικό πλαίσιο Πιο συγκεκριμένα οι εικόνες αποτέλεσαν ένα επιπλέον ιστορικό

τεκμήριο άσκησαν τους μαθητές στην παρατήρηση ενεργοποίησαν τη γλώσσα και την επεξεργασία

ιστορικών στοιχείων Οι χάρτες εξοικείωσαν τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο αποφεύγοντας τις

μακροσκελείς αφηγήσεις Οι πηγές βοήθησαν τους μαθητές να συνδέσουν πληροφορίες να

κατανοήσουν το πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων να καταλάβουν τις ιδέες και τις αξίες άλλων

εποχών την αλληλεπίδραση των συμβάντων Σέλος οι δραστηριότητες του ΛΑΙ προώθησαν μια μία

πιο ενεργητική διαδικασία μάθησης καθιστώντας τους μαθητές ενεργά και διερευνητικά και όχι

παθητικά υποκείμενα

Σελίδα 5 από 8

7 Φύλλα εργασίας

Ομάδα 1

Δραστηριότητα 1η

1τον διπλανό πίνακα διαβάζετε

αρκετούς από τους λόγους που

οδήγησαν στο ξέσπασμα

του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από

παλιά και ποιος ή ποιοι

δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι

του 1914 Ποια ήταν η αφορμή του

πολέμου

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Δραστηριότητα 2η

2Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς

μήνες στα χαρακώματα υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο

τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα

Αγαπητέ Βίλχελμ

Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα

φοβερά πυρά του πυροβολικού Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή Ποτέ παλιότερα δεν ήταν

τόσο άσχημα Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως ούτε ηλιαχτίδα και απλά

περιμένουμε το θάνατο ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό αγαπητέ Βίλχελμ αλλά πρέπει Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση Θα

ξανασυναντηθούμε άραγε Μόνο ο Θεός ξέρει Είναι απαίσιο

Γράμμα Γερμανού στρατιώτη άνοιξη 1915

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 5: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 5 από 8

7 Φύλλα εργασίας

Ομάδα 1

Δραστηριότητα 1η

1τον διπλανό πίνακα διαβάζετε

αρκετούς από τους λόγους που

οδήγησαν στο ξέσπασμα

του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από

παλιά και ποιος ή ποιοι

δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι

του 1914 Ποια ήταν η αφορμή του

πολέμου

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Δραστηριότητα 2η

2Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς

μήνες στα χαρακώματα υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο

τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα

Αγαπητέ Βίλχελμ

Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα

φοβερά πυρά του πυροβολικού Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή Ποτέ παλιότερα δεν ήταν

τόσο άσχημα Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως ούτε ηλιαχτίδα και απλά

περιμένουμε το θάνατο ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό αγαπητέ Βίλχελμ αλλά πρέπει Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση Θα

ξανασυναντηθούμε άραγε Μόνο ο Θεός ξέρει Είναι απαίσιο

Γράμμα Γερμανού στρατιώτη άνοιξη 1915

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 6: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 6 από 8

Ομάδα 2

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 71 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν

την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός αριθμός στρατιωτών όπλα αποικίες)

ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας ε ποια σημεία καθεμιά από τις

παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Ποια από τις δύο συμμαχίες η Αντάντ ή η Σριπλή υμμαχία ήταν πιο ισχυρή

Δικαιολογήστε την απάντησή σας

Δραστηριότητα 2η

2 Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή

laquoΌσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια στο τέλος ήρθε ndashαυτή τη φορά η

πραγματική η γνήσια φτώχεια [] Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας τρία παιδιά να φροντίζουμε

τον εαυτό μας και γύριζε μrsquo ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες

μπορούσε να αγοράσει Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές λαχανόσουπα και μrsquo αυτό το

ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [] Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα

άγευστα άνοστα μίγματα [lt] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και όπως φαινόταν θα

εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει

αρκετά χρήματα σrsquo αυτό το φτωχοσόκακο για νrsquo αγοράσει από τη μαύρη αγοράraquo

Ιρφάν Οργκά Στην ακτή του Βόσπορου έτος 1950

Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 7: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 7 από 8

Ομάδα 3

Δραστηριότητα 1η

1 Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής

του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο Ποια τα συναισθήματα του Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του

πολέμου ή διαψεύστηκαν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΑν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο

Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον

[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια Αυτό ήταν πάρα πολύ για να

αντισταθώ και σαν να με τράβηξε ένας μαγνήτης ήξερα ότι έπρεπε αμέσως να

καταταγώΠαρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [] Εκεί υπήρχε μια [] τεράστια ουρά από

άντρες οι περισσότεροι εργάτες που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους Ο λοχίας με ρώτησε

πόσο χρονών ήμουν και όταν του απάντησα είπε laquoΣτρίβε μικρέ Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι

δεκαεννιάraquo Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών Το επιβεβαίωσαν

και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά

και τη χώραraquo

Τζορτζ Κόπαρ Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ έτος 1969

Δραστηριότητα 2η

2ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό

περιοδικό χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΕίναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του

πολέμου ndash εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ]

σερβιτόρες ταχυδρόμοι τραπεζικοί υπάλληλοι εργοδηγοί αγρότισσες ξεναγοί εργάτριες

στην πολεμική βιομηχανία Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν

αυτοί οι άγγελοι αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία εδώ και στο εξωτερικό

διεκπεραιώνουν σε μεγαλύτερους αριθμούς απrsquo ότι στο παρελθόν αυτό που πάντοτε ήταν

η αποστολή κάθε γυναίκας Αλλά κάθε φορά που [lt] αντικρίζουμε αυτές τις νέες

πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους είμαστε

περήφανοι και ευχαριστημένοι Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [] ή και να έχουμε ακόμη

την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους

Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά και πάντοτε ξέραμε ότι

όταν έρθει η ώρα της ανάγκης θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμόraquo

Περιοδικό Παντς Ιούνιος 1916

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964

Page 8: σεναριο διδασκαλιας στην_ιστορια γ΄γυμνασιου (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Σελίδα 8 από 8

Ομάδα 4

Δραστηριότητα 1η

1 Μελετήστε το χάρτη 76 Ποια

μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη

Μέση Ανατολή Ποιοι συγκρούστηκαν

στο καθένα από αυτά Ποιο μέτωπο

ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του

πολέμου Δικαιολογήστε την

απάντησή σας

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

ltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltltlt

Δραστηριότητα 2η

2Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο

Σσάρλι Σσάπλιν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

laquoΣτην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις

μήνες ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο

αίματος ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα Αλλά κάναμε λάθος

Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό που κράτησε

τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα Αρχίσαμε μια παγκόσμια

αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε

[lt] Στη διάρκεια του πολέμου [lt] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του

πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά

πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που

ζωγράφιζε μrsquo ένα πινέλο στο στόμα του το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει Ένας

άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να

μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το

δέρμα στις παλάμες του Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μrsquo άφησαν να

τους δωraquo

Τσάρλι Τσάπλιν Η αυτοβιογραφία μου έτος 1964