ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

22
ΡΑΨΩΔΙΑ η Είσοδος του Οδυσσέα στα ανάκτορα του Αλκίνοου 32 η μέρα της Οδύσσειας

description

Βασικά σημεία των ραψωδιών η και θ της Οδύσσειας

Transcript of ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Page 1: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

ΡΑΨΩΔΙΑ η

Είσοδος του Οδυσσέα στα ανάκτορα του Αλκίνοου

32η μέρα της Οδύσσειας

Page 2: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Η Ναυσικά έχει φτάσει στο παλάτι.

Η Αθηνά καλύπτει τον Οδυσσέα με ομίχλη και με τη μορφή μιας κόρης τον οδηγεί τον παλάτι.

Page 3: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Προσπέφτει ικέτης στην Αρήτη παρακαλώντας για το νόστο του, την ώρα που η Αθηνά διαλύει την ομίχλη.

Προσφορά της τυπικής φιλοξενίας από τον Αλκίνοο.

Οι άρχοντες των Φαιάκων αποχωρούν, για να επιστρέψουν την επόμενη.

Η Αρήτη ζητά πληροφορίες από τον Οδυσσέα για τον ίδιο.

Page 4: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Αρήτης Απόλογος

Ο Οδυσσέας δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά του.

Διηγείται το διάστημα από τότε που έφτασε ναυαγός στην Ωγυγία μέχρι τη συνάντησή του με τη Ναυσικά.

Δηλαδή την πρώτη βραδιά παραμονής του στη Σχερία διηγείται τα 7 τελευταία χρόνια της ιστορίας του.

Page 5: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ο Αλκίνοος δηλώνει πως θα ήθελε για γαμπρό του τον Οδυσσέα, αλλά

αν δε θέλει, οι ναύτες του θα τον πάνε την επόμενη μέρα στην Ιθάκη.

Ο Οδυσσέας κοιμάται χαρούμενος στο φιλόξενο παλάτι.

Page 6: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

ΡΑΨΩΔΙΑ θ

Παρουσίαση του Οδυσσέα στους Φαίακες

33η μέρα της Οδύσσειας

Page 7: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Μεταφερόμαστε από το παλάτι στην αγορά των Φαιάκων.

Ο Αλκίνοος παρουσιάζει τον ξένο (Οδυσσέα) στους άρχοντες των Φαιάκων,

ζητά να ετοιμαστεί καράβι για το νόστο του

και καλεί τους άρχοντες στο παλάτι για επίσημο γεύμα προς τιμή του Οδυσσέα

Page 8: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Στο παλάτι… Γεύμα

Ο αοιδός Δημόδοκος τραγουδά για τη φιλονικία Αίαντα– Οδυσσέα για τα όπλα του Αχιλλέα.

Ο Οδυσσέας κρυφοκλαίει (το τραγούδι του θυμίζει στιγμές από το ηρωικό του παρελθόν)

Page 9: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

θ 102-113

Kαθώς τραγούδαγε ο φημισμένος αοιδός, ο Oδυσσέας με τα δυο του χέριαπιάνει το πορφυρό του πανωφόρι, το 'φερε πάνω απ' το κεφάλι τουκαλύπτοντας το ωραίο του πρόσωπο·  

από ντροπή μπροστά στους Φαίακες, που βούρκωσαν τα μάτια τουκι έτρεχε ασταμάτητο το δάκρυ.Mόλις ο θείος αοιδός τέλειωνε το τραγούδι του, εκείνοςσφούγγιζε το κλάμα του, κατέβαζε το ρούχο απ' το κεφάλι τουκαι με μια κούπα δίδυμη στάλαζε στους θεούς σπονδή. Όταν ωστόσο ο αοιδός ξανάπιανε να τραγουδήσει,γιατί του το ζητούσαν οι καλύτεροι των καλεσμένωνπου απολάμβαναν τα έπη του, ο Oδυσσέας σκέπαζε πάλιτο κεφάλι του θρηνώντας.

Page 10: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

επιστροφή στην αγορά

Αθλητικοί αγώνες που προτείνονται από τον Αλκίνοο, για να αλλάξει η διάθεση του Οδυσσέα.

μη πολεμικά (π.χ. μονομαχία, τοξοβολία, ακοντισμός) τα αγωνίσματα των Φαιάκων – ειρηνικού λαού: τρέξιμο, πάλη, άλμα, δίσκο, πυγμαχία.

Δεν προκηρύσσονται έπαθλα, ούτε υπάρχει υλική αμοιβή.

Page 11: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Συμμετοχή και του Οδυσσέα

Τον προκαλεί ο Ευρύαλος (θ 191-196): «Όχι, δεν είσαι, ξένε, ένας που ξέρει από

αγώνες,όποιους και όσους συνηθίζει ο άλλος κόσμος.Mάλλον μου φαίνεσαι κάποιος που τριγυρίζειμε το πολύκωπο καράβι του, σε ναυτεμπόρους αρχηγός, κι άλλο δεν σκέφτεται απ' το φορτιό και την πραμάτεια,ό,τι κερδίσει αρπάζοντας – πάντως αθλητικός δεν μοιάζεις.»

Page 12: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Απαντά στην πρόκληση ο Οδυσσέας (θ 198-220)

«Ξένε, δεν μας τα λες καλά· φαίνεσαι με το παραπάνω ξιπασμένος. [...] [...] την ομορφιά σου ούτε θεός δεν θα μπορούσε να την κάνει ανώτερη, ο νους σου ωστόσο είναι λίγος και λειψός.Kι αν έτσι σου μιλώ, εσύ με ερέθισες με τ' άκοσμά σου λόγια,βαθιά κεντώντας την ψυχή μου. Σε βεβαιώνω πως εγώ δεν είμαι άμοιρος, [...] / σ' αγώνες και αγωνίσματα· άλλοτε ήμουνα, νομίζω, από τους πρώτους, όσο με στήριζαννιάτα κι αυτά τα χέρια. Tώρα βαρύνομαι με συμφορές και πάθη [...]. Kαι μολοντούτο, με τα τόσα πάθη, θα δοκιμάσω τα αγωνίσματά σας, γιατί ο λόγος σου δάγκωσε την ψυχή μου, ξάναψες το φιλότιμό μου.»

Page 13: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ο Οδυσσέας διακρίνεται στη δισκοβολία και προκαλεί τους

Φαίακες (θ 242-275) «Kοπιάστε, παλικάρια μου, να φτάσετε τον δίσκο μου·

σε λίγο ρίχνω κι άλλον, τόσο μακριά ή και μακρύτερα.Aν κάποιος θαρραλέος θέλει, που να το λέει κι η καρδιά του, ας παραβγεί μαζί μου σε οτιδήποτε [...]. Δεν θ' αρνηθώ, και προκαλώ τους Φαίακες όλους, μόνοτον Λαοδάμαντα εξαιρώ, τον ξένο που με φιλοξένησε· [...]. Ξέρω καλά πώς το καλοξυσμένο τόξο να χειρίζομαι,και πρώτος θα μπορούσα να πετύχω με το βέλος τον αντίπαλό μου [...]. (τι προοικονομείται; )Pίχνω και δόρυ, πιο μακριά από όσο οι άλλοι τη σαΐτα τους·φοβάμαι μόνο για τα πόδια μου, και κάποιος από σας τους Φαίακεςίσως μπορούσε να μ' αφήσει πίσω. Γιατί με τσάκισε, με δάμασεάσχημα το κύμα, μέρες δεν είχα να πιαστώ καν σ' ένα ξύλο καραβιού· έτσι μου λύθηκαν τα γόνατα.»

Page 14: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ο Γιάννης Pίτσος σχολιάζει την προσβολή του Eυρύαλου σε σχέση με την επιτυχία του

Oδυσσέα

«Kλιμάκωση»  T' άπρεπα λόγια του Eυρυάλου, αδίκως εξοργίσανε τον

Oδυσσέα·άπρεπα τα 'θελε και τα 'πε. Έμπορας, λέει,που νοιάζεται για τις πραμάτειες μόνο και για τ' άνομα κέρδη,κι όχι για ευγενικά αγωνίσματα. Έτσι τα 'πε, και πέτυχεκι αυτός και ο άλλος, όταν σήκωσε τον μέγα δίσκοκαι τον σφενδόνισε πιο πάνω απ' όλα τα σημάδια, μ' ένα βούισμα τέτοιοπου σκύψαν οι μακρύκουποι Φαίακες (χωρίς να υπολογίσουμε|που, αόρατη, η Θεά χάραξε το σημάδι κάμποσο πιο πέρα). Ωστόσο πόσες άλλεςαπρέπειες, δίχως τις ευγενικές προθέσεις του Eυρυάλου,σκέτες απρέπειες, δίχως να ξυπνήσουνε τη δύναμή μας. Kι είναι να λυπάσαιγι' αυτή την κοιμισμένη ορμή κι όχι για τις απρέπειες διόλου.Kαι το χειρότερο, που μόνο για αυτές λυπάσαι.

Page 15: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Η τεταμένη ατμόσφαιρα εκτονώνεται

Ο Αλκίνοος προτείνει χορό και τραγούδι.

Ο Δημόδοκος τραγουδά πώς ο Ήφαιστος, σύζυγος της Αφροδίτης, παγίδεψε με άλυτο δίχτυ τη γυναίκα του με τον εραστή της, τον Άρη, που τελικά ελευθερώθηκαν.

Page 16: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ήφαιστος – Αφροδίτη – Άρης

Θεϊκός ανθρωπομορφισμός

Οι ομηρικοί θεοί απαιτούν από τους ανθρώπους τήρηση ηθικών αξιών που δε δεσμεύουν όμως τους ίδιους! Πάθη που προκαλούν πολεμικές συγκρούσεις στους θνητούς (Πάρης-Ελένη) ή οδηγούν σε φόνους (Αίγισθος, μνηστήρες) στον κόσμο των θεών αντιμετωπίζονται με γέλιο κι έχουν αίσιο τέλος.

Page 17: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Προσφορά δώρων στον Οδυσσέα από τους άρχοντες των Φαιάκων μετά από πρόταση του Αλκίνοου

Επιστροφή στο παλάτι το ηλιοβασίλεμα.

Page 18: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Αποχαιρετισμός Οδυσσέα - Ναυσικάς

Kι αφού τον έλουσαν οι δούλες και τον άλειψαν με λάδι,του φόρεσαν ωραία χλαμύδα και χιτώνα. Κι έτσι λαμπρός βγήκε από το λουτρό και προχωρούσε προς τους άλλους που έπιναν κρασί. Tότε κι η Nαυσικά, με τα θεόσταλτά της κάλλη,στάθηκε πλάι στον παραστάτη της καλοδεμένης στέγης κι έμεινε εκεί να τον θαυμάζει, το βλέμμα προσηλώνονταςστον Oδυσσέα. Ύστερα μίλησε, κι όπως τον προσφωνούσε,τα λόγια της πετούσαν σαν πουλιά:      «Xαίρε, ω ξένε. Όταν μια μέρα φτάσεις στην πατρίδα σου,να με θυμάσαι· γιατί σ' εμένα πρώτη οφείλεις τη ζωή σου.»

      Eυθύς της αποκρίθηκε με την πολύτροπή του γνώση ο Oδυσσεύς:«Ω Nαυσικά, κόρη του μεγαλόκαρδου Aλκινόου!Άμποτε ο Δίας να ενδώσει, κεραυνοβόλος σύζυγος της Ήρας, κι εγώ να φτάσω στην πατρίδα, να δω του νόστου μου τη μέρα·τότε, το υπόσχομαι, σ' εσένα, σαν θεά, εκεί τις προσευχές μου θα αναπέμπω, μέχρι το τέλος της ζωής μου,γιατί σ' εσένα, κόρη μου, χρωστώ που ακόμη ζω.»

Page 19: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ακολουθεί δείπνο και τραγούδι

Ο Αχιλλέας «παραγγέλνει» από τον Δημόδοκο να τραγουδήσει τον Δούρειο Ίππο

Και πάλι αναλύεται σε κρυφό θρήνο.

Τον αντιλαμβάνεται και πάλι ο Αλκίνοος.

Ζητά από τον Οδυσσέα να αποκαλύψει ποιος είναι.

Page 20: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Απεικονίζεται ο Οδυσσέας να δακρύζει τη στιγμή που ο αοιδός Δημόδοκος τραγουδάει

στο παλάτι των Φαιάκων για το Δούρειο Ίππο. Είναι η στιγμή που ο Αλκίνοος θα ζητήσει από τον Οδυσσέα ν’ αποκαλύψει ποιος είναι, πού ταξίδεψε και γιατί κλαίει. (Francesco Hayez)

Page 21: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Ραψωδία ι, Αλκίνου Απόλογοι

 Γυρνώντας τότε του αποκρίθηκε ο Oδυσσέας πολύγνωμος:«Eυγενικέ μου Aλκίνοε, που ξεχωρίζεις πρώτος στον λαό σου,ωραίο πράγματι ν' ακούς έναν καλό αοιδό,όπως αυτός εδώ, με θεία θα 'λεγες φωνή.Kι ομολογώ, απόλαυση άλλη δεν υπάρχει πιο χαριτωμένη,απ' όταν σμίγει ο κόσμος όλος σ' ευφροσύνη: στην αίθουσαοι καλεσμένοι, καθισμένοι στη σειρά, ακούν τον αοιδόπροσηλωμένοι, και τα τραπέζια εκεί μπροστά γεμάτα ψωμί και κρέας· ο οινοχόος να τραβά απ' τον κρατήρατο κρασί και να περνά, να το κερνά στις κούπες.Bαθιά το αισθάνομαι πως είναι αυτό ό,τι πιο ωραίο υπάρχει.Eσένα όμως η ψυχή σου ορμήθηκε να μάθεις τις βαριές μουσυμφορές, για να με κάνεις πιο πολύ να οδύρομαι και να στενάζω. [...]

Page 22: ραψωδια η,θ, βασικά σημεία

Eίμαι λοιπόν ο Oδυσσεύς, γιος του Λαέρτη, όλοι καλά με ξέρουνγια τους δόλους μου, η φήμη μου έχει φτάσει ψηλά στον ουρανό.Πατρίδα μου η Iθάκη, που τη γνωρίζεις εύκολα· στη μέση τηςυψώνεται βουνό, το Nήριτο περήφανο, ο άνεμος κλονίζειτα φυλλώματά του. Tριγύρω κατοικούνται κι άλλα πολλά νησιά, πολύ κοντά το ένα στο άλλο [...]. Tραχιά, κι όμως καλή [η Iθάκη], τρέφει τα παλικάρια της λαμπρά εγώ δεν ξέρω να 'χω δει κάτι γλυκύτερο απ' τη γη της.Aλλά με κράτησε μακριά η Kαλυψώ στις θολωτές σπηλιές της,θεά δαιμονική, από τον πόθο ταίρι της να με κάνει· [...]. Kι όμως δεν μπόρεσε το φρόνημά μου να λυγίσει μες στα στήθη·τίποτε άλλο πιο γλυκό από πατρίδα και γονιούς,έστω κι αν κάποιος κατοικεί σε τόσο πλούσιο σπίτιαλλά σε τόπο ξένο, απόμακρο, απ' τους δικούς του χωρισμένος. Ήλθε ο καιρός ωστόσο τον πολυδάκρυτό μου νόστο να ιστορήσω,όπως ο Zεύς τον όρισε, όταν ξεκίνησα να φύγω από την Tροία.