Το "Παρθένο Δάσος", το μοναδικό αυτό εργαστήρι της φύσης, το πασίγνωστο για την επιστημονική του αξία, βρίσκεται στη θέση "Φρακτό" του δάσους του Παρανεστίου του νομού Δράμας, στο βορειότερο άκρο της Ελληνικής Κεντρικής Ροδόπης, σε απόσταση 100 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας και σε υψόμετρο 1.500-1.950 μ. Καταλαμβάνει έκταση 8.500 στρεμ. περίπου και η γενική του έκθεση είναι νότια.Από το 1980 έχει ανακηρυχθεί "Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης" και έκτοτε τελεί υπό καθεστώς ειδικής προστασίας.Η αρχική ανακάλυψη παρθένων εκτάσεων (5.500 στρεμ.) και η υπόδειξη και ο προσδιορισμός για πρόσβαση τους έγιναν από τη Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αργότερα τέθηκαν εκτός δασικής διαχείρισης και άλλες συστάδες, έκτασης 2.700 στρεμ., γύρω από τις ήδη προστατευόμενες, που προσομοιάζουν με αυτές.Η επιστημονική αξία του παρθένου δάσους του Παρανεστίου για τη μελέτη και έρευνα της φυσικής αναγέννησης και εξέλιξης της δομής του δάσους, κάτω από εντελώς φυσικές συνθήκες, είναι πραγματικά ανυπολόγιστη και παρουσιάζει πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Ο ορισμός "Παρθένο Δάσος" έχει γίνει αντικείμενο ποικίλουσας διατύπωσης εκ μέρους Ευρωπαίων επιστημόνων από τα μέσα του περασμένου αιώνα (Seidel, 1848) ως πολύ πρόσφατα από τον Leipundgut (1982), ο οποίος όρισε ότι "Παρθένο Δάσος είναι το δάσος εκείνο του οποίου η βλάστηση, η μίξη και η δημιουργία εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνον από φυσικούς, σταθμικούς και οικολογικούς παράγοντες. 'Ετσι μπορεί να θεωρηθεί ως φυσικό εργαστήρι που στο μέλλον θα παίρνει όλο και μεγαλύτερη αξία, καθόσον θα αυξάνει η σημασία της έρευνας του περιβάλλοντος",Από τους περισσότερους ερευνητές τα παρθένα δάση διακρίνονται στα πραγματικά ή πρωτογενή, που είναι εκείνα που η όλη τους εξέλιξη έμεινε έξω από ανθρωπογενείς επιδράσεις και στα λεγόμενα παρθένα ή δευτερογενή, που έχουν κάποτε υποστεί ανθρωπογενείς επιδράσεις, οι οποίες όμως δεν άφησαν εμφανή ίχνη.Το παρθένο δάσος Φρακτού είναι μικτό δάσος οξιάς, ελάτης, ερυθρελάτης. Η δομή του χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ομήλικων μικρών και ανομήλικων ομοιόμορφων μεγάλων επιφανειών που βρίσκονται σε διαφορετική φάση

εξέλιξης, η οποία ονομάζεται κηπευτοειδής. Οι φάσεις που εναλλάσσονται στο παρθένο δάσος του Φρακτού είναι: φάση της αναγέννησης, φάση της νεότητας, ώριμη φάση ή φάση του αρίστου, φάση του γήρατος, φάση της διάσπασης και κηπευτή φάση. Από αυτές κυριαρχεί η φάση του γήρατος που οδηγεί στη διάσπαση του δάσους.Η φυσική αναγέννηση γίνεται σε μικρές επιφάνειες των 100-300 (400) μ2 και δεν παρατηρείται αλλαγή του δασοπονικού είδους σε μεγάλες επιφάνειες, σπανίως όμως και σε μικρές.Εκτός από την οξιά, ελάτη, ερυθρελάτη που κυριαρχούν, υπάρχουν και άλλα δασοπονικά είδη, όπως: δασική πεύκη, σημύδα, τρέμουσα λεύκη, σορβιά, ιτιές, σφενδάμι και στο κατώτερο τμήμα του δρυς. Στην ποώδη βλάστηση απαντάται πλήθος κοινών και σπάνιων ειδών.Η πανίδα του παρθένου δάσους ανεπηρέαστη και αυτή από ανθρωπογενείς επιδράσεις παρουσιάζει

μεγάλη ποικιλότητα σε είδη,ελάφι. το αγριογούρουνο, το αγριοκάτσικο, ο λύκος. r αρκούδα, ο λαγός. η αλεπού, το φασσοπερίστερο. η φάσσα. ο δρυοκολάπτης ο κότσυφας. ο γερακαετός, ο σταυραετός κ. Χάρη στα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα που ζουν στο παρθένο δάσος Φρακτού επιτυγχάνεται μια αυτορρύθμιση του πληθυσμού των άγριων ζώων, γεγονός στο οποίο οφείλεται η διατήρηση της σχετικής οικολογικής ισορροπίας του. Αντίθετα, τα παρθένα δάση της Ευρώπης κινδυνεύουν να χάσουν την οικολογική ισορροπία τους εξαιτίας της υπερβολικής αύξησης των θηραμάτων.Το παρθένο δάσος του Φρακτού αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα σε φυσικές και αδιατάρακτες από τον άνθρωπο συνθήκες, όπως επίσης και καταστρέφεται από φυσικά αίτια, όπως είναι η φωτιά από κεραυνούς, επιδημίες που προκαλούνται αΠ! έντομα κ.λπ.Με τις μέχρι τώρα διοικητικές πράξεις η ευρύτερη περιοχή έχει χωρισθεί σε ζώνες:Α ζώνη: Συστάδες παρθένου δάσους - απόλυτη προστασία.Β ζώνη: Συστάδες εκτός διαχείρησης -είδη προστατευτικό καθεστώς. Απαγόρευση καρπώσεων, θήρας, βοσκής.Γ ζώνη: Ευρύτερη περιοχή των 53.122 στρε. απαγόρευση θήρας, βοσκής.Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και μία άτυπη ζώνη που περιλαμβάνει τις απρόσιτες συστάδες του παρθένου όπου απαγορεύονται η θήρα, η βοσκή αλλά ουσιαστικά και οι καρπώσεις με σκοπό την απόλυτη προστασία του παρθένου δάσους και την προστασία της ευρύτερης περιοχής. Στις περιοχές αυτές επιτρέπεται μόνο η διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας.

 

    ΣΗΜΥΔΑ

ΦΥΛΛΑ ΟΞΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το Παρθένο Δάσος - ΦΡΑΚΤΟ Δράμας -

"Σ΄ ένα τοπίο άγριας φυσικής ομορφιάς, φυτά, θυρευτές και θυράματα συγκροτούν ένα πολύπλοκο πλέγμα ζωής και κρατούν σε ισορροπία το δασικό οικοσύστημα, που όμοιό του δεν υπάρχει σ΄ ολόκληρη την Ευρώπη." (Χ.Παπαϊωάννου)

Βορειοανατολικά του Ν.Δράμας στα σύνορα με τη Βουλγαρία και σε απόσταση 92 km (18 km χωματόδρομος) και σε 2.5 ώρες από τη Δράμα, βρίσκεται το Δασικό Σύμπλεγμα Φρακτού. Η έκτασή του είναι 120,000 στρέμματα με συνολικό ξυλαπόθεμα 2.250.000m3 από Δρύ, Πεύκη (Μαύρη και Δασική), Οξιά, Ερυθρελάτη, Ελάτη κ.ά., και παράγει κάθε χρόνο περίπου 18.000m3 ξύλου διαφόρων ειδών και διαστάσεων. Στο Β.Α. μ.ερος του Φρακτού "θρονιάζει" το μεγαλύτερο αδιατάρακτο   οικοσύστημα της Ευρώπης, το Παρθένο Δάσος Παρανεστίου έκτασης 5.900 στρεμμάτων χωρισμένο σε δύο κηλίδες (5.000 και 900 στρμ. αντίστοιχα).    Αυτή η έκταση με απόφαση του ΥΓ έχει κηρυχθεί ως "Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης".ΖΩΝΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ Ύστερα από επιστημονική προσέγγιση της περιοχής, με τα διαχειριστικά σχέδια και τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, διαμορφώθηκαν οι παρακάτω Ζώνες ΧρήσηςΖώνη Ειδικής Προστασίας. Οι δύο αυτές ζώνες είναι σε καθεστώς Απόλυτης Προστασίας και η είσοδος επιτρέπεται μόνο σε ερευνητές κατόπιν αδείας. 3η: Περιφεριακή Ζώνη Προστασίας.επισκεπτών μέσω μονοπατιών και δρόμων σεβόμενοι α) την ανάγκη για ηρεμία της πανίδας και β) την παρουσία της άγριας αυτοφυούς χλωρίδας. Η υλοτομία, η βοσκή, το κυνήγι και το ψάρεμα δεν επιτρέπονται.Διαχείρησης Εδώ επιτρέπονται όλες οι δραστηριότητες που είναι συμβατές με τους κανόνες της αειφορίας, της Δασικής επιστήμης και των νόμων. 5η: Καταφύγιο Άγριας Ζωής Δεν επιτρέπονται: η βοσκή, το κυνήγι, το ψάρεμα, η σύλληψη παντός ζώου, η ρύπανση του περιβάλλοντος και να αποφεύγεται η κοπή αγριολούλουδων. Τέλος στις λυόμενες εγκαταστάσεις του Φρακτού, στους επισκέπτες επιτρέπεται: η διαμονή στον ξενώνα (παρέχεται δωρεάν μόνο στέγη και 18 κρεβάτια σε 4 δωμάτια), η συνετή χρήση των λοιπών εγκαταστάσεων και η κατασκήνωση σε χώρο μόνο του εργοταξίου Φρακτού, μετά από άδεια (συνεννόηση) του Δασαρχείου Δράμας στα τηλ:

   ΠΑΝΙΔΑΑυτό που χαρακτηρίζει την περιοχή είναι ο πλούτος τη χλωρίδας και της πανίδας της, που καλύπτει πολλούς αυξητικούς ορόφους και αποτελεί ερευνητικό αντικείμενο πολλών επιστημόνων. Από τα σπάνια που μπορούν να αναφερθούν είναι:

Το αγριόγιδο ανήκει στο υποείδος (Rupicapra rupicapra balcanica) που είναι ένα από τα απειλούμενα ζώα της βαλκανικής χερσονήσου. Δεν ανήκει στο ίδιο είδος με το αγρικάτσικο (αγρίμι ή κρι-κρι) της Κρήτης. Επίσης το αγριόγιδο δεν διασταυρώνεται με τη γίδα. Ενα από τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι τα όρθια κέρατα με κυρτές απολήξεις. Το τρίχωμά του σώματός του από καφέ ανοιχτό το καλοκαίρι μετατρέπεται σε σκούρο καφέ το χειμώνα ενώ στο λευκό κεφάλι φέρει δυο σκούρες πλευρικές λωρίδες που εκτείνονται από τα κέρατα ως τα ρουθούνια. Το αγριόγιδο τρέφεται κυρίως με διάφορα ποώδη φυτά αλλά συμπληρωματικά και με

φύλλα, κλαδάκια δέντρων και λειχήνες.Ζευγαρώνει τους φθινοπωρινούς μήνες και γεννά ένα -ή σπάνια δύο- μικρά το Μάϊο. Τα αρσενικά εγκαταλείπουν το κοπάδι της μητέρας τους σε ηλικία 2-3 χρόνων. Στην ηλικία των 8-9 ετών, που συμπίπτει με την έναρξη της αναπαραγωγικής ηλικίας. εγκαθίστανται στη δική τους επικράτεια. Ζουν μεμονωμένα εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής οπότε προσεγγίζουν τα θηλυκά της επικράτειάς τους.Τα θηλυκά με τα μικρά τους σχηματίζουν κοπάδια. Στην Ελλάδα, τα κοπάδια αυτά αποτελούνται συνήθως από 5 ως 15 άτομα (σπάνια ως 30) ενώ σε άλλες χώρες και σε περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν και τα 100 άτομα στο ίδιο κοπάδι. Το μεγαλύτερο μέγεθος των κοπαδιών παρατηρείται στο τέλος του καλοκαιριού και στην αρχή του φθινοπώρου. Την εποχή αυτή και ως το τέλος του φθινοπώρου, απαντώνται στις ψηλότερες υψομετρικά περιοχές του βιοτόπου τους ενώ το χειμώνα κατεβαίνουν στις απόκρημνες δασωμένες πλαγιές. Μετά την άνοιξη και καθώς το χιόνι λειώνει, τα αγριόγιδα σταδιακά ανεβαίνουν ολοένα και ψηλότερα. Στο Φρακτό μπορείτε να τα συναντήσετε αν ανεβήτε στον 2ο καταράκτη.

Η καφέ αρκούδα είναι το πιο μεγάλο χερσαίο θηλαστικό της Ευρώπης.Εχει μήκος από 1,70 έως 2 μέτρα και ζυγίζει από 60 έως 250 κιλά. Παρά την εντύπωση που επικρατεί, η αρκούδα δεν επιτίθεται στον άνθρωπο, εκτός αν νιώσει ότι απειλείται η ίδια ή τα μικρά της. Η θηλυκή αρκούδα γεννά το χειμώνα, κάθε δύο ή τρία χρόνια, από ένα έως δύο και σπανιότερα τρία μικρά. Τα νεογέννητα αρκουδάκια είναι τυφλά και γυμνά και ζυγίζουν μόλις 200 - 300 γραμμάρια.Εάν η μητέρα τους σκοτωθεί σ' αυτό το στάδιο της ζωής τους, πεθαίνουν σε διάστημα 15 - 20 λεπτών. Σε κάθε περίπτωση, οι πιθανότητες να επιβιώσουν τα μικρά αρκουδάκια τον πρώτο χρόνο

της ζωής τους είναι μόλις 50%.Το αγριογούρουνο Ο βιότοπος του αγριογούρουνου είναι βασικά τα δάση. Μπορεί όμως να προσαρμοστεί παντού αν υπάρχουν πυκνά και κάλυψη. Οι συνθήκες που του ταιριάζουν καλύτερα είναι τα μεγάλα δάση με πυκνά φυλλώματα και θάμνου. Τα καταφύγια του βρίσκονται σε πυκνούς θάμνους και αδιαπέραστα μέρη του δάσους. Επίσης του αρέσουν και οι ελώδεις περιοχές που παρέχουν τροφή και κάλυψη καλή. Στις πεδιάδες κατεβαίνει μόνο όταν τα σπαρτά είναι μεγάλα και προσφέρουν προστασία. Συχνάζει ακόμη σε ορεινά πλατώματα μέχρι τα όρια των δασών, αποφεύγοντας ωστόσο τις ζώνες αυτές όταν το πάχος του χιονιού τον Χειμώνα είναι μεγάλο και το εμποδίζουν στην κίνηση του και στην εξεύρεση τροφής. Η παρουσία του νερού είναι απαραίτητη, το ζώο το χρειάζεται απαραιτήτως ειδικά τα λασπόνερα.Ο λύκος ενώ παλιότερα είχε πολύ μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση σε Ευρώπη, Ασία, Β. Αμερική σήμερα έχει περιοριστεί σημαντικά και στην Ελλάδα συναντάται κυρίως στις ορεινές περιοχές. Το χειμώνα έχει πυκνότερο και σκληρότερο τρίχωμα που τον προστατεύει από τις χαμηλές θερμοκρασίες των ψηλών βουνών. Μοιάζει με το σκύλο αλλά έχει πιο χονδρό λαιμό και φαρδύ κεφάλι, ενώ ο μεγαλύτερος αντιπρόσωπος της οικογένειας έχει μήκος 100-150 εκατοστά. Το ύψος του είναι 65-90εκατ. και το βάρος του 30-50κιλά. Το μπροστινό μέρος είναι ψηλότερο από το πίσω, το τρίχωμα είναι γκριζωπό το χειμώνα και κίτρινο γκρι το καλοκαίρι . Το θηλυκό είναι μικρότερο του αρσενικού. Παρόλο που προτιμά τα ψηλά βουνά και τα πυκνά δάση μπορεί να τον συναντήσουμε και σε πεδινότερες περιοχές. Η διατροφή του περιλαμβάνει κυρίως μικρά ζώα ( τρωκτικά αλλά και χυμώδεις καρπούς, ψοφίμια, ζαρκάδια, αγριόγιδα και μερικές φορές και αγροτικά ζώα. Ενώ τα

θηράματα του κινούνται δύσκολα στο χιόνι κατά την διάρκεια του χειμώνα ο λύκος λόγω του ότι έχει πλατιά πέλματα μπορεί και κινείται γρηγορότερα, συλλαμβάνοντας τη λεία του.

Ο λύκος δεν έχει μόνιμη κατοικία κινείται συνεχώς ανάλογα με τις ποσότητες της τροφής που υπάρχουν σε κάθε μέρος. Για την αναζήτηση της τροφής του βγαίνει συνήθως τη νύχτα, ενώ τη μέρα κρύβεται σε κρυψώνες μέσα σε υπόγειες στοές ή κοιλότητες βράχων. Ζει κατά οικογενειακές ομάδες όμως κατά την διάρκεια του χειμώνα οι ομάδες αυτές μπορούν να ενωθούν σε αγέλες προκειμένου να εξασφαλίσουν την τροφή τους κυνηγώντας ομαδικά ζώα μεγάλου μεγέθους.

Το ελάφι είναι το μεγαλύτερο ελαφοειδές της χώρας μας . Έχει σώμα επίμηκεςμ. και ύψους 1,5 μ. το βάρος του  μπορεί να φτάσει τα 300 κιλ. Έχει μακρύ λαιμό , πλατύ στήθος και σκέλη ψηλά και δυνατά. Το θηλυκό είναι μικρότερο από το αρσενικό. Στα ενήλικα άτοματρίχωμα το καλοκαίρι είναι  κοντό και έχει χρώμα καστανό , ενώ το χειμώναπαίρνει κάποια γκρίζα απόχρωση. Είδος που ζει στα δάσηαπό ανθρώπινες δραστηριότητες. Προτιμά δάση χωρίς υπόοροφο με άφθονα διάκενα. Το καλοκαίρι ανεβαίνει στις ψηλές κορυφές των βουνών ενώ το χειμώναγνώρισμα είναι  τα κλαδοκέρατα  που υπάρχουν μόνο στα αρσενικά. Το μήκοςπρώτα κέρατα εμφανίζονται σε ηλικία 8 μηνών

διακλαδώσεις  και καλύπτονται από λεπτό βελούδινο στρώμα . Στην αρχή είναι μαλακά , αργότερα όμως σκληραίνουν ( ξηραίνονται) και απορρίπτεται το βελούδινο περίβλημα . Προκειμένου να απορρίψει το περίβλημα αυτόκέρατα  σε κορμούς  δένδρων  και θάμνων  με αποτέλεσμα να τα αποφλοιώνει και να προκαλεί ζημιές . Μετά το πέσιμο των κεράτων  δημιουργείται ελαφρά αιμορραγία η οποία επουλώνεται .από κατεργασία  για θεραπείες εξανθημάτων και πληγών  και  ως διεγερτικό. Τα κέρατα αποτελούνεπιστήμονες  καλούς δείκτες  για την έρευνα της μόλυνσης  του περιβάλλοντος

Το ζαρκάδι είναι το πιο μικρό είδος της οικογένειαςεκατ.  ουρά 2-4 εκατ.  και βάρος 15-50 κιλ. Τα αρσενικά ξεπερνούν τα θηλυκάσωματική ανάπτυξη και το βάρος . Το κεφάλι του είναι επίμηκεςΤο τρίχωμα του  το καλοκαίρι είναι λείο  , κοντόμακρύτερο , πυκνότερο και γκριζωπό . Τα κάτω μέρη του σώματος έχουν ανοιχτότερο χρώμα. Το κάτοπτρο είναι λευκό. Κέρατα υπάρχουν μόνο στα αρσενικά και έχουν μήκοςδιακλαδώσεις τους είναι 3-4  , σπάνια περισσότερες . Τα κέρατα πέφτουν Νοέμβριο με Δεκέμβριο και αμέσως μετά αρχίζει η ανάπτυξη των νέων. Από τον αριθμό των διακλαδώσεωνυπολογιστεί η ηλικία των ζαρκαδιών  ( μέχρι  4 ετών). Το ζαρκάδι σε αντίθεση με το ελάφιπροκαλεί  μεγάλες ζημιές λόγω φλοιοφαγίας. Κάποιες ζημιές μπορούν να γίνουν όταν υπάρχουν

πολύ μεγάλοι  πληθυσμοί. Είναι είδος ημερόβιο . Για την αναζήτηση της τροφής κινείται κυρίωςαπογευματινές ώρες. Ζει κατά μικρές  οικογενειακές ομάδες  που αποτελούνται από ένα αρσενικόμικρά τους σε αντίθεση με το ελάφι  που ζει σε μεγαλύτερες αγέλες . Την ηγεσία της ομάδας έχει πάντοτε το αρσενικό .Κατά κανόνα είναι είδος μονογαμικό. Μόνο όταν  ο πληθυσμός των θηλυκών είναι μεγάλος τότε συμπεριφέρεται ως πολυγαμικό. Στο τέλος της άνοιξης και αρχές του θέρους τα αρσενικά εγκαθίστανται σε προσημασμένες περιοχές. Τοαρσενικό  προστατεύει την γαμήλια περιοχή του από κάθε άλλο διεκδικητή . Ο ανταγωνισμός όμως αυτόςεκδηλώνεται με τόσο βίαιες μάχες όπως συμβαίνει στο ελάφι. Η περίοδος εγκυμοσύνης2 μικρά . Τα νεογνά μετά από δύο εβδομάδες ακολουθούν την μητέρα τους στην αναζήτηση τροφής. Ζει 10-12 χρόνια.

Η αγριόγατα στην Ελλάδα βρίσκεται σε ολόκληρη την ηπειρωτική και νησιώτικη χώρα. Μοιάζει με το οικιακό είδος αλλά είναι μεγαλύτερου μεγέθους. Το τρίχωμα της είναι μακρύ, σκληρό και πυκνό με χρώμα καστανόγκριζο και μαύρες ραβδώσεις στην ουρά της. Έχει μήκος σώματος 47-80και βάρος 5-10 κιλ. Είναι ζώο το οποίο κατηγορείται για καταστροφές που προκαλεί σε νεοσσούς και μικρά ζώα. Είναι είδος δασόβιο. Προτιμά μεγάλα και πυκνά δάση από πλατύφυλλα ή και μικτά, οπωσδήποτε όμως μακριά από ανθρώπινες δραστηριότητες. Ζει επίσης σε θαμνότοπους και γυμνές ορεινές εκτάσεις ύψους μέχρι 3.000 μ. Η τροφή της αποτελείται από μικρά θηλαστικά ( κυρίως ποντικούς) εδαφόβια πτηνά, αυγά, ψάρια, βατράχια, έντομα. Σπάνια επιτίθεται σε ζαρκάδια και

μικρά ελάφια.Είναι είδος που κινείται κυρίως την νύχτα, δεν είναι είδος κοινωνικό εκτός από την περίοδο αναπαραγωγής ζει μονήρες.

Η αγριόγατα σημαδεύει την περιοχή ενδημίας με εκκρίσεις οσμοποιών αδένων και με ξύσιμο του φλοιού των δένδρων και των θάμνων. Από την περιοχή αυτή βγαίνει λίγες φορές όταν έχει ανάγκη κατανάλωσης μεγαλύτερης ποσότητας τροφής. Η κίνηση της στο χιόνι είναι δύσκολη λόγω της κατασκευής των πελμάτων της. Είναι δυνατή η επιμειξία με την οικιακή γάτα, διάρκεια ζωής της αγριόγατας 12-15 χρόνια.

Στη χώρα μας ο αγριόκουρκος ζει μόνο στο δάσος του Φρακτού. Ο αρσενικός αγριόκουρκος έχει σκούρα χρώματα, μήκος 80-85 εκατ. και βάρος 5 κιλά. Το θηλυκό έχει γεώδεις χρωματισμούς ,μηκος 50 εκατ και βάρος 3 κιλά. Είδος δασόβιο και ζει κυρίως σε δάση κωνοφόρων (ερυθρελάτη, ελάτη) με διάκενα. Είναι παμφάγο τρέφεται με βολβούς, ετήσιους βλαστούς δέντρων, σπόρους, καρπούς, έντομα, σκουλήκια. Είδος πολυγαμικό και την περίπτωση της αναπαραγωγής είναι χαρακτηριστική η συμπεριφορά των αρσενικών για την προσέλκυση των θηλυκών. Κάθεται σε βράχους η κορμούς δέντρων με την ουρά ανασηκωμένη σαν βεντάλια και το ράμφος στραμμένο προς τα πάνω και κραυγάζει. Τα αρσενικά δίνουν μάχες μεταξύ τους για την απόκτηση θηλυκών. Φωλιάζει στο έδαφος και γεννά 5-8 αυγά μεγέθους 5,7 Χ 4,1εκατ

Ο χρυσαετός και ο κραυγετός είναι τυπικά αρπακτικά των βουνών της Ελλάδας. Το πέταγμά τους είναι θεαματικό. Όπως όλα τα αρπακτικά, όταν κυνηγάνε διαλέγουν τα άρρωστα και τα γέρικα άτομα, διατηρώντας έτσι σε ευρωστία τους πληθυσμούς της λείας τους. Φωλιάζουν συνήθως σε βράχια, αλλά μερικές φορές και σε δέντρα.. τρέφονται και με ψόφια ζώα, ζουν πάντα σε ζευγάρι και χτίζουν τη φωλιά τους σε ψηλά και απρόσιτα βουνά. Το θηλυκό, μια φορά το χρόνο και αυτό την άνοιξη, γεννάει 1 - 3 αυγά που τα κλωσάει 40- 55 περίπου ημέρες, ανάλογα με το είδος του αετού. Όταν τα μικρά βγουν από το αυγό, είναι χωρίς φτερά. Τόσο η μητέρα όσο και ο πατέρας τα ανατρέφουν με μεγάλη επιμέλεια μέχρι που να μεγαλώσουν και να γίνουν ικανά να ζήσουν μόνα τους. Ο πληθυσμός τους μειώνεται.

Η εκπληκτικής ομορφιάς κιτρινόμαυρη σαλαμάνδραψηλότερα βουνά. Τα έντονά της χρώματα και οι δηλητηριώδεις εκκρίσεις από επιδερμικούς αδένες την προστατεύουν από τους εχθρούς της.

Η πέστροφα είναι ο βασιλιάς των ψαριών. Αν πουν ότι κάποιο ψάρι είναι ανώτερο κι ότι έχει ουσία, νοστιμάδα, γεύση καλύτερη από την πέστροφα, μην το πιστεύετε. Οι πέστροφες αφθονούν στη Ροδόπη, ζουν σε δροσερά και γάργαρα νερά, σε ρυάκια και ποτάμια. Ζυγίζουν ως 150 δράμια ή 200. Πιο μεγάλες δε γίνονται. Το κόκκαλό τους είναι πολύ λεπτό. Και στο σώμα της έχει κόκκινα στίγματα σα με πινέλο ζωγράφου ζωγραφισμένα. 0ι βούλες αυτές έγιναν με μια ευχή του Χριστού που έφαγε πέστροφες, όταν μια φορά φιλοξενήθηκε σε κάποιο αγροτικό καλύβι, όπως λέει η παράδοση.

"Η φύση διδάσκει να παίρνεις από παντού τόσο όσο σου χρειάζεταικαι έτσι που να έχεις πάντοτε να παίρνεις "

Επίκουρος πηγές: + Β. Αντωνιάδης, Αρκτούρος, www.prasino.gr, φωτογραφίες: Interner, pino

More articles

Τυνησία - Paris - Dakar 2003 - Μέρος τέταρτο! Σαββατοκύριακο στο Γράμμο με 4Χ4 Διάσχιση ηπειρωτικής Ελλάδας με Africa Twin... Τυνησία - Paris - Dakar 2003 - Μέρος τρίτο! Συνάντηση τετρακίνητων μελών 4Χ4 Off-Road.gr στην

Πάρνηθα ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΟΙ ΝΤΟΥΡΟΥ - ΝΤΟΥΡΟΥ ΣΕ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ (Β'

ΜΕΡΟΣ) 2η Συνάντηση (Πεντέλη 25/05/2003) Περιηγητικό ENDURO στην Μακεδονία ΕΚΔΡΟΜΗ ΜΕ 4Χ4 ΣΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 120 ΤΕΤΡΑΚΙΝΗΤΑ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗ ΡΟΔΟ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΜΕ 4Χ4 ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ 4X4 ΣΤΗ ΡΟΔΟ Τυνησία - Dakar 2003 - Μέρος δεύτερο 4 ΣΥΛΛΟΓΟΙ 4Χ4 ΕΝ ΔΡΑΣΗ

  Δάσος Φρακτού

Το σπουδαιότερο δάσος μαύρης πεύκης στη Ροδόπη. 

Η βλάστηση του δάσους Φρακτού αποτελείται κυρίως από δάσηερυθρελάτης, οξιάς, δασικής πεύκης, μαύρης πεύκης και δρυός. Η ερυθρελάτη και η δασική πεύκη (καθώς και άλλα είδη) βρίσκονται στα νότια όρια

Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του νομού Δράμας, κάτω από την ψηλότερη κορυφή της Κεντρικής Ροδόπης στα 1.953 μ. Χαρακτηριστικό του αποτελεί η ύπαρξη του Παρθένου Δάσους που είναι το μοναδικό της χώρας και θεωρείται το σπουδαιότερο στο είδος του στην Ευρώπη. Καταγράφηκε ως παρθένο (έκταση 11.000 στρέμ.) το 1979 και αμέσως το 1980 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης, λόγω της μεγάλης φυτογεωγραφικής, οικολογικής και ιστορικής του αξίας.

της γεωγραφικής τους εξάπλωσης και δίνουν στην περιοχή χαρακτήρα μεσευρωπαικού τοπίου.        θέα από τη χαράδρα του "Αγριόγιδου".          Η ονομασία "Φρακτό" οφείλεται στο γεγονός ότι όλη η περιοχή είναι μια λεκάνη φραγμένη με κορυφογραμμές με μια μόνο διέξοδο στο νότιο και χαμηλότερο σημείο της. 

Από τότε μέχρι σήμερα βρίσκεται σε καθεστώς απόλυτης προστασίας, αφού δεν επιτρέπεται καμιά ανθρώπινη δραστηριότητα παρά μόνο η επιστημονική έρευνα. Είναι παρθένο, γιατί η εξέλιξή του ακολούθησε τους κανόνες της φύσης και δε διαταράχθηκε από τον άνθρωπο εδώ και τουλάχιστον 500 χρόνια. Βέβαια με την λέξη παρθένο δεν εννοούμε ότι δεν υπήρξε καμία ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα, αλλά ότι οι μέχρι τώρα ήπιες ανθρώπινες επιδράσεις δεν επηρέασαν το χαρακτήρα του αδιατάρακτου

   Η επίσκεψη στο δάσος Φρακτού αλλά και η φιλοξενία στο εργοτάξιο Φρακτού μπορεί να γίνουν με περιορισμούς και μετά από σχετική άδεια του Δασαρχείου Δράμας.

Πετασίτης και ταραξάκο. 

Τα σπουδαιότερα ξυλώδη και ποώδη που

δασικού οικοσυστήματος. Η μορφή του παρθένου διαφέρει από τα κοινά δάση, επειδή σε αυτό συνυπάρχουν διάφορα είδη πλατύφυλλων και κωνοφόρων από μικρές ηλικίες και ύψη μέχρι και γηρασμένα ή ξερά δένδρα μεγάλου ύψους. Η ορατότητα είναι μικρή εξαιτίας της πυκνής βλάστησης, ενώ είναι αδιάβατο λόγω και των κατακείμενων δένδρων. Στο παρθένο η πιθανότητα συνάντησης με κάποιο άγριο ζώο είναι μεγάλη, γιατί αυτά βρίσκονται σε μεγάλους πληθυσμούς και δε φοβούνται την παρουσία μας, αφού δεν έχουν συνηθίσει σε ανθρώπινες οχλήσεις.Περιφερειακά του παρθένου υπάρχει μια ευρύτερη προστατευτική ζώνη που μαζί με αυτό ονομάζεται δάσος Φρακτού. Στην

απαντώνται είναι: Ελάτη λευκή, Ελάτη υβριδογενής, Ερυθρελάτη υψηλή, Πεύκη μαύρη και δασική Πεύκη βαλκανική, Άρκευθος κοινή και οξύκεδρος, Σφένδαμνος του Χελδράιχ, υρκάνιος και ψευδοπλάτανος, Σημύδα κρεμοκλαδής, Γαύροςμπετουλοειδής, Κίστος εριώδης, Αγράμπελη, Κρανιά, Λεπτοκαρυά, Κοτονέαστρο, Κράταιγος μονόγυνη και ανατολική, Δάφνη μεξε'ρεος, Οξιά δασική, Φράξος όρνος, Καρυδιά βασιλική, Αγιόκλημα, Λόρανθος ευρωπαϊκός, Αγριοκορομηλιά, Αγριομηλιά, Δρυς πλατύφυλλη, απόδισκη και χνοώδης,Αγριοτριανταφυλλιές, Σμέουρο, Ιτιά περίβλαστη, Ιτιά

περιφερειακή ζώνη το δάσος προσομοιάζει με τα δάση της Κεντρικής Ροδόπης και βρίσκεται σε καθεστώς μερικής προστασίας, καθώς απαγορεύονται η βοσκή και η θήρα, ενώ επιτρέπονται η ξυλοπαραγωγή και η δασική αναψυχή. Λειτουργικό κέντρο του δάσους είναι το δασικό εργοτάξιο Φρακτού που βρίσκεται 8,5 χλμ. πριν από το παρθένο.Η πανίδα που εμφανίζεται

στο Παρθένο Δάσος είναι

πολύ πλούσια σε είδη και

σε αριθμούς. Η περιοχή

αποτελεί ένα από τα

σημαντικότερα ελληνικά

ορεινά οικοσυστήματα, με

την εμφάνιση όλων σχεδόν

των ειδών που ζουν στα

ελληνικά βουνά. Είναι

προφανές ότι η πανίδα

αυτή ζει και μετακινείται

σε ολόκληρο το δάσος

Φρακτού.

αίγειος και πολιά, Κουφοξυλιά, Ανδριανός, Σορβιά των πτηνών και αντιδυσεντερική, Πασχαλιά, Φλαμουριά, Πτελιά ορεινή, Βακκίνιο μΰρτιλλο, Βακκίνιο Άμπελος των ιδαίων, Ιξός ή Γκυ, Άμπελος δασική, Όστρια καρπινόφυλλη, Λεύκη τρέμουσα κ.ά. Ενδεικτικά από τα ποώδη μπορούν να αναφερθούν:Κρίνος της Ροδόπης, Κρίνος ο μάρταγος, Ερυθρόνιο το κυνόδοντο, Κρόκος, Ορχιδέες, Ανεμώνη, Αγριοπανσές, Καμπανούλες, Γέον, Κενταυρε'ες, Αγριογαρύφαλλο, Τελεκια, Σαξιφράγα, Ποτεντίλες, Γεράνια, Γεντιανή κ.ά.

Το μεγάλο υψομετρικό εύρος του δάσους, που από τα 780 μ. διαμέσου πυκνοδασωμένων πλαγιών καταλήγει στο Παρθένο Δάσος στα 1953 μ., σε συνδυασμό με την εμφάνιση χαραδρών, ορθοπλαγιών και λιβαδικών εκτάσεων (ανώτερη υψομετρική ζώνη), δημιουργούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συνύπαρξη πολυάριθμων ειδών. Στο σύμπλεγμα Φρακτού αναπαράγονται περισσότερα από 100 είδη πουλιών, ανάμεσα στα οποία αρκετά περιλαμβάνονται σε κοινοτική οδηγία για είδη που χρειάζονται ειδικά μέτρα προστασίας. Παράλληλα, το ίδιο πλούσια εμφανίζονται και τα θηλαστικά. Στην ευρύτερη περιοχή του συμπλέγματος ζουν τουλάχιστον 32 είδη θηλαστικών, ανάμεσα τους όλα τα σπάνια είδη της Ελλάδας και Ευρώπης. H έκταση του Παρθένου Δάσους είναι πολύ σημαντική για την ύπαρξη των περισσότερων από τα παραπάνω είδη.

Πενταβελόνη ή βαλκανική πεύκη, λείψανο παλαιότερων εποχών.

Μοναχικά και σπάνια - Σφενδάμι του Χελδράιχ. 

Από αισθητική άποψη το δάσος Φρακτού διακρίνεται για τη χαρακτηριστική και μοναδική ομορφιά του. Οι έντονοι γεωλογικοί σχηματισμοί στο κεντρικό τμήμα της περιοχής μαζί με τις πολλές σάρες δίνουν μια τραχύτητα και αγριάδα στο χώρο που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα δασικά τοπία. Το "Αχλαδόρεμα", που μαζί με τα ρέματά του διασχίζει το Φρακτό, σχηματίζει έξι εντυπωσιακούς καταρράκτες και προσθέτει το απαραίτητο αισθητικό στοιχείο, το

νερό.Το τοπίο της περιοχής αγκαλιάζει η πλούσια βλάστηση που με τη μεγάλη ποικιλία αείφυλλων και φυλλοβόλων, κωνοφόρων και πλατύφυλλων προσφέρει πολλές αποχρώσεις του πράσινου, ενώ το φθινόπωρο σχηματίζονται εντυπωσιακοί χρωματισμοί.Επίσης, η ύπαρξη άγριων καρποφόρων δένδρων και θάμνων, καθώς και το πλήθος των αγριολούλουδων συμπληρώνουν το τοπίο με την ανάλογη αισθητική. Στο Παρθένο Δάσος, βέβαια, το τοπίο χαρακτηρίζεται από την παρθένα βλάστηση. Το ύψος των δένδρων, η δομή του δάσους και η πυκνότητα της βλάστησης παρουσιάζουν στον επισκέπτη ένα πρωτόγνωρο τοπίο.

Γενικά το δάσος Φρακτού και από αισθητική άποψη αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο της φύσης, τουλάχιστον για την οροσειρά της Ροδόπης. Η ύπαρξη του Παρθένου Δάσους, ο συνδυασμός των γεωλογικών και υδάτινων σχηματισμών με την πλούσια βλάστηση και πανίδα αποτελούν ένα πλήρες δασικό τοπίο που θεωρείται από τα ομορφότερα της χώρας μας.

Επιστρ