ΘΕΩΡΙΑ –ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΝΕΟΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ( ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ)

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ λειτουργούν στο λόγο ως προσδιορισμοί του ρήματος, όπως δηλαδή τα επιρρήματα.

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Ο σύνδεσμος και μπορεί να χρησιμοποιείται ως αιτιολογικός π.χ. δώσε μου λίγο νερό, και είμαι διψασμένη.

2. Ο σύνδεσμος γιατί χρησιμοποιείται ως παρατακτικός ύστερα από ισχυρό σημείο στίξης (τελεία, άνω τελεία , θαυμαστικό ερωτηματικό ) και εισάγει κύρια πρόταση π.χ. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επικοινωνία των ανθρώπων είναι ο διάλογος .Γιατί γεφυρώνει τις διαφορές.

|

γιατί, επειδή, αφού, τικαθώς, που, μια και

Ε ΙΣ Α Γ Ο Ν Τ Α Ι Μ Ε Τ Ο Υ Σ Σ Υ Ν Δ Ε Σ Μ Ο Υ Σ

απλή οριστική π.χ. Χάρηκα πολύ, επειδή έμαθα πως είσαι καλά.οριστική που δηλώνει δυνατοτητα π.χ.Μη στενοχωριέσαι, γιατί θα είναι όλα εύκολα.οριστική που δηλώνει πιθανότητα π.χ. Bιάστηκα, γιατί θα ερχόσουν γρήγορα.

Ε Κ Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Α Ι

αιτίαδέχονται άρνηση δεν

Δ Η Λ Ω Ν Ο Υ Ν

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

|

για να, να

Ε Ι Σ Α Γ Ο Ν Τ Α Ι Μ Ε Τ Ο Υ Σ Σ Υ Ν Δ Ε Σ Μ Ο Υ Σ

υποτακτική Έφυγε γρήγορα, για να φέρει το τετράδιό του.

Ε Κ Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Α Ι

σκοπόδέχονται άρνηση μην

Δ Η Λ Ω Ν Ο Υ Ν ώστε, που, π.χ. θύμωσα τόσο, ώστε τον τιμώρησαώστε να, που να, για να π.χ. δεν είναι τόσο κουτός, που να μην καταλαβαίνει

Ε Ι Σ Α Γ Ο Ν Τ Α Ι Μ Ε Τ Ο Υ Σ Σ Υ Ν Δ Ε Σ Μ Ο Υ Σ

οριστική οριστική που εκφράζει δυνατότηταοριστική που εκφράζει πιθανότηταυποτακτική μετα το να

Ε Κ Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Α Ι

αποτέλεσμα , συχνά στην κύρια πρόταση υπάρχει η δεικτική αντωνυμία τέτοιος ή τόσος ή το επίρρημα έτσι

Δ Η Λ Ω Ν Ο Υ Ν

1. Να αναγνωρίσετε τις τελικές , αιτιολογικές και συμπερασματικές προτάσεις και να υπογραμμίσετε το σύνδεσμο με τον οποίο εισάγονται.

Τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, για να μάθουν γράμματα. Αφού δε διάβασες, καλά να πάθεις! Έπρεπε να τον τιμωρήσεις , για να μην το ξανακάνει. Περάσαμε τόσο ωραία, ώστε πήραμε την απόφαση να ξαναπάμε στο νησί. Απέφυγα να τον ρωτήσω γιατί άργησε να γυρίσει , επειδή τον είδα

θυμωμένο. Χαίρομαι , που σε βλέπω. Έτρεχε , για να προλάβει το μετρό. Θα έλθει να με επισκεφθεί στο εξοχικό μας. Συνεννοούμαι στο εξωτερικό με τους αλλόφωνους , επειδή γνωρίζω άριστα

αγγλικά. Δεν είχε παιδιά να τον γηροκομήσουν. Πήγαινε στο θείο σου να του πεις να έλθει. Μιλούσε τόσο σιγά, που δύσκολα τον άκουγες. Μια και πέρασα από τη Λάρισα, είπα να σε επισκεφτώ. Μας έκανε όλους να τον λυπηθούμε. Το ταξίδι τους αναβλήθηκε ξαφνικά, επειδή αρρώστησε. Φόρεσε κάτι χοντρό , γιατί θα κρυώσεις.

2. Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις ή φράσεις με αιτιολογικές , τελικές ή αποτελεσματικές προτάσεις.

Ζητάει ένα αυτοκίνητο για ενοικίαση ή αγορά. Θέλοντας να την προσέχουν, ντύνονταν εξεζητημένα. Έσπασε το ξύλο σε τρία κομμάτια. Αναγκάστηκε να μεταναστεύσει λόγω της ανεργίας. Έχασε τη λαλιά του από τον τρόμο. Για τα μάτια του κόσμου προθυμοποιήθηκε να τον βοηθήσει. Σε πρότεινε ο κατηγορούμενος για μάρτυρα. Ήταν περήφανος για την επιτυχία του καινούργιου του δίσκου. Ο πόλεμος μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε θηρία. Έδωσε αγώνα για τη ζωή του. Βγήκε περίπατο. Από τη στεναχώρια του ούτε γύρισε να με κοιτάξει. Πήγε στο εξωτερικό για σπουδές. Το πρόσωπό του έλαμπε από χαρά

3. Να αντικαταστήσεις τις δευτερεύουσες προτάσεις με άλλους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που να δηλώνουν αιτία.

Με συγχωρείτε , που έφυγα ξαφνικά. Καθώς δεν είχε βρέξει πολύ καιρό, η σοδειά καταστράφηκε.

|

Επειδή σε σέβεται, θα ακολουθήσει τις υποδείξεις σου. Υποφέρει, επειδή νομίζει ότι οι άλλοι τον αδικούν. Έγινε μούσκεμα, γιατί έβρεχε.

4. Να αναγνωρίσετε το είδος των προτάσεων που εισάγονται με το γιατί (πλάγιες ερωτήσεις ή αιτιολογικές). Ποιες από αυτές τις προτάσεις πρέπει να χωριστούν με κόμμα από την κύρια πρόταση;

Δε ξέρω γιατί κλαις. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν αναλαμβάνει ποτέ τις ευθύνες του. Προσπαθεί να σε βοηθήσει γιατί σε αγαπάει. Απέτυχε στις εξετάσεις γιατί δεν έχει προετοιμαστεί σωστά. Λυπόμουνα γιατί δεν μπορούσα να κάνω τίποτε για να τον

βοηθήσω. Ο δάσκαλος ρώτησε τους δύο μαθητές γιατί έφυγαν από το

σχολείο.

5. Να αντικατασταθεί , όπου είναι δυνατόν, το για να των παρακάτω προτάσεων με έναν άλλον σύνδεσμο, ανάλογα με το είδος της πρότασης.

Για να είναι καλός, τον σέβονται όλοι. Είσαι πού εγωιστής, για να νομίζεις ότι τα καταφέρνεις όλα μόνος σου. Ήταν ντυμένος με χοντρά ρούχα, για να μην κρυώνει. Έσκυψε το κεφάλι, για να μη φανούν τα δάκρυα της. Δε νομίζω ότι είσαι όσο ανόητος , για να δεχτείς τους συγκεκριμένους

όρους.

6. Να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με το να (τελικές/ βουλητικές)

Προσπαθούσε να υπολογίσει το μέγεθος της καταστροφής. Κάποιος θα βρισκόταν να τον βοηθήσει σ αυτή τη δύσκολη στιγμή της ζωής

του. Κανείς δεν τολμούσε να του φέρει αντίρρηση. Είναι αναγκαίο να εξυγιανθεί ο τομέας της Υγείας. Έτρεξε κοντά του να του παράσχει τις πρώτες βοήθειες.

|