Παρουσίαση του Γραφείου Υποστήριξης του Συμφώνου των Δημάρχων του Τ.Ε.Ε.
Θεολογία του Προσώπου
10
ΙΩΑΝΝΟΥ Κ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ «Θεολογία τοῦ προσώπου» Ὀρθοδοξία καὶ Παιδεία 1 (2002) 121-131 Στὶς ἡμέρες μας πολὺς λόγος γίνεται γιὰ τὸ πρόσωπο, γιὰ τὸν ἄνθρωπο ὡς πρόσωπο. Ὑπάρχει μάλιστα καὶ ἕνα φιλοσοφικὸ ρεῦμα, ὁ περσοναλισμός, ὁ ὁποῖος βλέπει τὴν ἄνθρωπο κατ' ἐξοχὴν ὡς πρόσωπο. Ἡ συσχέτισις, ὅμως, τοῦ δυτικοῦ αὐτοῦ φιλοσοφικοῦ ρεύματος μὲ ἀντιλήψεις τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας δὲν θεωρεῖται ἀπὸ ὅλους δόκιμος καὶ ἀκίνδυνος 1 . Ὁ ὅρος πρόσωπο προέρχεται ἀπὸ τὶς λέξεις πρὸς καὶ ὢψ-ὠπός. Κατὰ κυριολεξία σημαίνει «ἔχειν τὸν ὀφθαλμὸν ἐμπρός, ἑπομένως βλέπειν πρὸς τὰ ἐμπρὸς - προσβλέπειν, φέρειν τὸ βλέμμα πρὸς τὰ ἐμπρὸς - ἀντιμετωπίζειν, ἀτενίζειν» 2 . Ἐπειδὴ πρόσωπο σημαίνει ὅτι «ἔχω τὴν ὄψη στραμμένη πρὸς κάποιον ἢ πρὸς κάτι, εἶμαι ἀπέναντι σὲ κάποιον ἢ σὲ κάτι», γι' αὐτὸ ἡ λέξις «λειτούργησε ἀφετηριακὰ ὡς προσδιορισμὸς μιᾶς ἄμεσης ἀναφορᾶς, μιᾶς σχέσης» 3 . Ἂν καὶ ἡ λέξις πρόσωπο ὑπῆρχε στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γραμματεία, «ἡ εἰσαγωγὴ τοῦ ὅρου πρόσωπον στὰ πλαίσια τοῦ ὀντολογικοῦ προβλήματος πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ Θεολογία τῆς ἑλληνικῆς Ἀνατολῆς, τὸν 4ο αἰώνα καί, συγκεκριμένα, ἀπὸ τὸν Γρηγόριο Νύσσης» 4 . Κατὰ τοὺς ἐρευνητὲς «ἡ ἔννοια τοῦ προσώπου συνδέεται ἀδιάρρηκτα μὲ τὴν θεολογίαν... Τὸ πρόσωπον ὡς ἔννοια καὶ ὡς βίωμα εἶναι γέννημα καὶ 1 Βλ. Ἱεροθέου Βλάχου, Τὸ πρόσωπο στὴν ὀρθόδοξη Παράδοση (Λεβάδεια: Ἱ.Μ.Γενεθλίου Θεοτόκου, 1997 3 ), σ. 123: «ὁ δυτικὸς περσοναλισμὸς διαφέρει ριζικὰ ἀπὸ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περὶ προσώπου» καὶ σ. 163: «ἡ ὀντολογία τοῦ προσώπου ἀπὸ φιλοσοφικῆς πλευρᾶς δημιουργεῖ μιὰ τρομερὴ σύγχυση στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐκτρέπει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας. Μπορεῖ νὰ πῆ κανεὶς ὅτι συνιστᾶ καὶ μιὰ αἱρετικὴ τοποθέτηση ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι ἐπιλέγει μιὰ πλευρὰ τῆς ἀληθείας σὲ βάρος τοῦ ὅλου». Πρβλ. Σάββα Ἀγουρίδη, «Μποροῦν τὰ πρόσωπα τῆς Τριάδας νὰ δώσουν τὴ βάση γιὰ περσοναλιστικὲς ἀπόψεις περὶ τοῦ ἀνθρώπου;», Σύναξη 33/1990, σ. 73: «Σήμερα, μετὰ μάλιστα τὴ βόμβα τῆς Χιροσίμα καὶ τὸν ἐκ πείνης θάνατο ἑκατομμυρίων συνανθρώπων μας στὸν Τρίτο Κόσμο, πρὸς τί ἡ συλλογὴ αὐτῶν τῶν ἁρμονιῶν καὶ τῶν ἐρώτων καὶ ἡ σύνδεσή τους μὲ τὸν περσοναλισμό, ἡ συστηματοποίηση καὶ ἡ παρουσίασή τους ὡς τῆς πεμπτουσίας τῆς χριστιανικῆς θεολογίας; Πρόκειται γιὰ ἀπορία καὶ ἐρώτημά μου». Πρβλ. Ἰωάννη Παναγόπουλου, «Ὀντολογία ἢ θεολογία τοῦ προσώπου», Σύναξη 13/1985, σσ. 63-79, 14/1985, σσ. 35-47. 2 Ἰωάννου Δρούλια, «Πρόσωπον», ΘΗΕ 10,665. 3 Χρήστου Γιανναρᾶ, Τὸ πρόσωπο καὶ ὁ ἔρως (Ἀθήνα: Δόμος, 1987 4 ), σ. 21. 4 Χρήστου Γιανναρᾶ, Τὸ πρόσωπο καὶ ὁ ἔρως (Ἀθήνα: Δόμος, 1987 4 ), σ. 31.
-
Upload
ioannis-angelopoulos -
Category
Documents
-
view
360 -
download
0
Transcript of Θεολογία του Προσώπου
. 1 (2002) 121-131
, . , , ' . , , 1. -. , - , , 2. , , ' , 3. , , 4 , , 4. ...
1
. , (: .. , 19973), . 123: . 163: . . . , ;, 33/1990, . 73: , , , ; . . , , 13/1985, . 63-79, 14/1985, . 35-47. 2 , , 10,665. 3 , (: , 19874), . 21. 4 , (: , 19874), . 31.
2 . 5 "" 6. "" "" 7. . : , , ' 8. , . , , , . , , , , . , , 9. , , , , ' , , , , , , , 10. , , , , . . , , . , 11. , , , , 5 6
, , 73/1982, . 941. , , 73/1982, . 942. 7 , , 73/1982, . 944. 8 , , 3 ( 69,197). 9 , , (PG 91,265). 10 , , 4 (Schriften, Bd. IV, . 239). 11 , , 2 (Schriften, Bd. I, . 21).
3 , ' , , . 12. , , : , , , , , , , , 13. , . , . . , , . , 14. , , , , 15. : , , ' ... , 16. "" "" "" , - , - , "" ' , 17. - 18.
12 13
, , 44 (Schriften, Bd. I, . 109). , , 44 (Schriften, Bd. I, . 109). 14 , , (PG 91,264). 15 , (: , 19874), . 34. 16 , , (PG 91,264). 17 , , 10,668. 18 , , (PG 91,261).
4 ' . . , , 19. , , . 20. , . . , . ( ). ' - ' - ' , , . ( ) ' - - ( "" "") 21. "", , " "22. () .
. . , , . : , ,19
. , , 73/1982, . 956, . 21. 20 . , , (, . , . 43). 21 , , 73/1982, . 944. 22 , , 73/1982, . 946.
5 , , , , , ' ' , , , , , , , , , , , , ' , , , 23. 24. . 25.
. ' . . (, ), . , , , . ,
23
, : , , . (: . , 19602), . 175. 24 , ( 1985), . 86. 25 . , ( 1985), . 163: .
6 , , 26. , ' , . 27. , , 28. "" , , , , , 29. , , . - , ... "" - ... 30. . : , , " " , , 31. , , " " . , 32. : . . , , , 33. : , 34. ,
26 27
, , , 9 (, . , . 42). , ( 1985), . 105. 28 , , 10,668. 29 , (: , 19874), . 35. 30 , , 10,669. 31 , , 73/1982, . 952. 32 , , 73/1982, . 947. 33 , (: .. , 19973), . 229. 34 , (: .. , 19973), . 80.
7 , , ' 35. " ", 36. ' . ' . "" , "" "" , 37.
, ... 38. , 39. , "", 40. , , , , , , . , . 41.
35
, (: .. , 19973), . 83. 36 , ( 1985), . 198. 37 , , 73/1982, . 949. 38 , , 10,669. 39 . 5: 17. 40 , , 73/1982, . 952. 41 , , 73/1982, . 949.
8 , , . , , . : - - . , . . - . . , . - . ( , , ). ( , , "", "" "" ). - . . , . , , . , , . , , , , . / ... , , , . , ' , . : , , , , , "".
9 . ' , , ""42. , , , . , , , . : , 43. , , . . : , . , , , , , , ' . . 44. . "", , , , , , 45. : , , , , , - 46.
42 43
, (: , 1998), . 115. , , 73/1982, . 948. 44 , , 1 ( 38,226). 45 , (: , 19874), . 146. 46 , (: , 19874), . 59.
10 , , , , , , .., .
, . 69,196-203. , , . PG 91,260268. , ;, 33/1990 67-78. , , 81 (1998) 49-57. , , : .. , 19973. , , , , 37/1991 71-78, 38/1991 39-47. , , : , 19874. , , 10,665-671. , , 73/1982 941-960. , , 37/1991 11-36. , , 1985. , , 59/1996 61-80. , , 13/1985 63-79, 14/1985 35-47. , , : , : , 1995, . 191-246. , , 1984. , , 54/1995 81-93, 55/1995 123-131. , . , 1988. Ferner Richard, The Limits of Trinitarian Theology as a Methodological Paradigm, Neue Zeitschrift fr systematische Theologie und Religionsphilosophie 41 (1999) 158-186. Grillmeier A., , , , 51 (1980) 734-738. Schwbel Christ. - Gunton Colin (Eds.), Persons, Divine and uman. King's College Essays in Theological Antrhropology, Edinburgh: T.& T. Clark, 1999. Staniloae Dumitri, Orthodoxe Dogmatik, Bd. I, Zrich-Gtersloh: Benziger-Mohn, 1985, . 352370. Zizioulas John, Being as Communion. Studies in Personhood and the Church, New York: St.Vladimir's Seminary Press, 1993.
