Α. Κατά Ηλία Πολιχνιάτη Σόδα 12 Beaume Αλάτι πυκνό (κορεσμένο Σόδα 23 Beaume (όταν έχει τελειώσει η σαπωνοποίηση και φύγουν τα νερά ραντίζουμε με ψεκαστηράκι το πυκνό διάλυμα σόδας, οπότε κροκκιδώνεται, παράγονται λέπια σαπουνιού και είναι

έτοιμο.) Αν δεν σαπωνοποιείται χρησιμοποιούμε σόδα με ποιο λίγα Beaume και περισσότερο νερό, για να μην σχηματίζεται στις σταγόνες του λαδιού κέλυφος με καυστική, το οποίο εμποδίζει την σαπωνοποίηση.

Β.

Ένα (1) κιλό καυστική Δύο (2) κιλά νερό Τέσσερα (4) κιλά λάδι Βάζουμε την καυστική μέσα στο νερό για 24 ώρες. Μετά ρίχνουμε το λάδι και το ανακατεύουμε μισή ώρα, μέχρι να γίνει το μίγμα σαν μαγιονέζα.

Έχουμε ένα κουτί χάρτινο και το ρίχνουμε μέσα. Μετά από 24 ώρες το κάνουμε τετράγωνες πλάκες.

Γ.

Ένα (1) κιλό καυστική ποτάσα Ένα (1) κιλό νερό Τέσσερα (4) κιλά λάδι 700 γραμμάρια αλάτι Το βράδι ζεσταίνουμε το νερό μας και την καυστική ποτάσα σε ένα μεγάλο καζάνι ανοξείδωτο (για να μην τρυπήσει από την καυστική ποτάσα)

Όταν το μίγμα μας ζεσταθεί ρίχνουμε το λάδι, ανακατεύουμε λίγο και μετά σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε όλη νύχτα να ηρεμήσει. Το πρωί ανάβουμε δυνατή φωτιά να βράσει το σαπούνι μας και προσθέτουμε το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια. Η φωτιά δεν χρειάζεται νά'ναι πολύ δυνατή αλλά να σιγοβράζει. Μπορούμε να ρίξουμε και φύλα δεντρολίβανου, λεβάντας, ή δάφνηςγια να το κάνουμε αρωματικό.

Θέλει περίπου μια ώρα για να δέσει. Αν το μίγμα μας είναι καθαρό και δεν έχει καντήλες με λάδι σημαίνει ότι το σαπούνι μας πέτυχε. Όταν ήμαστε σίγουροι ότι το σαπούνι μας έπηξε, το βγάζουμε με προσοχή από τη φωτιά για να μην καούμε και το τοποθετούμε σε καλούπια, όχι πολύ ψηλά για να μπορούμε μετά να το κόψουμε. Όταν

∆ιάφορες συνταγές παρασκευής ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ

ακόμα είναι χλιαρό μπορούμε να το χαράξουμε, για να το κόψουμε πιό εύκολα στο μέγεθος που θέλουμε, όταν κρυώσει. Το αφήνουμε 2 με 3 μέρες σε σκιερό και δροσερό μέρος να στεγνώσει, και μετά το κόβουμε στο μέγεθος που θέλουμε. Το σαπούνι μας είναι έτοιμο, αλλά όσο περισσότερο το αφήσουμε να ξεραθεί, τόσο καλύτερο θα γίνει.

Δ. Παπά Δημήτρης _ Παλαιόκηπος. (Τη συνταγή την έχει από ένα μοναστήρι καλογραιών στην Ξάνθη). Για Ένα (1) κιλό σαπούνι: 100 - 150 gr σόδα

300 ml νερό 1000 gr λάδι 20 gr βόρακα 20 ml φυτικό λάδι 2,5 ml Αιθέρια έλαια Ρίχνουμε τη σόδα στο νερό και ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει.

Ρίχνουμε το διάλυμα της σόδας λίγο - λίγο μέσα στο λάδι και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει σαν αραιά κρέμα. Εν το μεταξύ, προσθέτουμε το βόρακα και τα αιθέρια έλαια ή τα φυτικά λάδια, ή το χρώμα, ανακατεύουμε για λίγο και το αδειάζουμε στα καλούπια.

Ε. Μπάμπη Πετρέλλη Πλωμάρι α) 1 kgr λάδι

130 gr σόδα 260 gr νερό Θερμοκρασία 160 βαθμούς κελσίου Στη σόδα το νερό Μετά στο λάδι. β)

680 gr λάδι 200 gr σόδα 250 gr απεσταγμένο νερό 760 gr φυτίνη Τρίμα πορτοκάλι

Θερμοκρασία 36,5 βαθμούς κελσίου.

Ζ. Χρήστος Καρατζάς (internet)

Μαζεύουμε το λάδι που δεν θεωρούμε κατάλληλο για φαγητό, όπως για παράδειγμα τα λάδια από το τηγάνισμα (τα σουρώνουμε με ένα απλό σουρωτήρι), το κατακάθι του λαδιού της χρονιάς (μούργα) κι αν δεν μας φτάνει αγοράζουμε και λίγο λάδι (το πιο φτηνό ραφινέ ή πυρηνέλαιο), ώστε να συγκεντρώσουμε τρία ως πέντε λίτρα. Σε ορισμένα καταστήματα που πουλούν εργαλεία και υλικά, θα βρούμε να πάρουμε ένα κιλό καυστική σόδα (ΝαΟΗ). Η καυστική σόδα που θα προμηθευτούμε, είναι στερεή, κρυσταλλική και λευκή.

Προσοχή: Την καυστική σόδα δεν πρέπει να την πιάσουμε με γυμνό χέρι, γιατί κινδυνεύουμε να πάθουμε έγκαυμα. Αν δεν τη χρησιμοποιήσουμε αμέσως πρέπει να τη φυλάξουμε σε μέρος που δεν θα την πειράξει ένα παιδί ή κάποιος άλλος. Καλό είναι να ενημερώσουμε τα πρόσωπα της οικογένειας. Το λάδι και η καυστική σόδα είναι τα μόνα υλικά που μας χρειάζονται. Φτιάχνουμε ένα ξύλινο καλούπι (τελάρο) με διαστάσεις περίπου 50Χ50 ή 60Χ40 με βάθος 5 μέχρι 10

εκατοστά. Καλό είναι τα ξύλα που θα χρησιμοποιήσουμε να είναι καθαρά και όχι βαμμένα γιατί η καυστική σόδα διαλύει τις μπογιές και θα περάσουν στο σαπούνι. Σε ένα δοχείο του λαδιού (τενεκέ) ανοικτό από πάνω ρίχνουμε 3 λίτρα καυτό νερό. Μέσα στο νερό αδειάζουμε με προσοχή την καυστική σόδα. Χρειάζεται προσοχή γιατί όταν διαλύεται η καυστική σόδα, φουσκώνει το διάλυμα και μπορεί να υπερχειλίσει. Είναι καυτό το νερό είναι καυστικό και το άλλο υλικό να μην πάθουμε και κανένα έγκαυμα. Να μας μείνει αξέχαστο το καλό σαπούνι που θα φτιάξουμε κι όχι

ένα ατύχημα απροσεξίας. Γι αυτό λέμε να είναι τενεκές λαδιού να μην κινδυνεύουμε από την υπερχείλιση. Μετά ρίχνουμε το λάδι, όλο μαζί και ανακατεύουμε ήρεμα με ένα μακρύ ξύλο. Μόλις νιώσουμε με το ξύλο ότι αρχίζει να πήζει το υλικό, το αδειάζουμε προσεχτικά στο καλούπι. (Μην ξεχνάτε ότι και ο τενεκές στο κάτω μέρος θα καίει) Προφανώς θα διαφύγει ένα σκουρόχρωμο υγρό που περιέχει το

περίσσευμα της καυστικής σόδας και τη γλυκερίνη που παράγεται από τη χημική αντίδραση των υλικών, ενώ μέσα στο καλούπι θα μείνει το παχύρρευστο σαπούνι. (Είναι αυτονόητο ότι η παρασκευή θα γίνει στην αυλή και όχι μέσα στο σπίτι) Καθίστε να πιείτε ένα καφεδάκι ή να φάτε ένα φρούτο εποχής καμαρώνοντας το παρασκεύασμά σας, που σιγά-σιγά γίνεται όλο και πιο στερεό. Επειδή βέβαια σε αυτό το μέγεθος δεν χωράει στη

σαπουνοθήκη σας, πάρτε ένα μαχαίρι και χαράξτε το για να έχουν τα σαπούνια πιο εύχρηστο μέγεθος. Δεν το χαράζουμε αμέσως μόλις το βάλουμε στο καλούπι αλλά αργότερα, να έχει πήξει καλά. Όταν το σαπούνι στερεοποιηθεί μετά από αρκετές ώρες μπορεί και μα μην κόβεται. Μη βιαστείτε να βγάλετε τα σαπούνια από το καλούπι. Κάντε το την επόμενη μέρα. Αν έχετε μικρό παιδί ή εγγόνι, ή αν έχετε και καλλιτεχνικές τάσεις, πριν ή μετά τη χάραξη σε κομμάτια μπορείτε να κάνετε σχήματα ή γράμματα πάνω σε κάθε σαπούνι με στάμπες ή με ένα όχι πολύ αιχμηρό

ξύλο ή σίδερο. Μην ανησυχήσετε αν το φρέσκο σαπούνι προκαλεί ένα ελαφρύ τσούξιμο σε εκδορές του δέρματος. Με το πλύσιμο χάνει αυτό το χαρακτηριστικό που οφείλεται στα υπολείμματα της καυστικής σόδας. Τα σαπούνια που θα φυλάξουμε απαλλάσσονται από μόνα τους από την καυστική σόδα, γιατί αυτή αντιδρά χημικά με το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας και σχηματίζει μια λευκή σκόνη, που

φαίνεται εξωτερικά στο σαπούνι (ανθρακικό νάτριο δηλαδή η γνωστή μας σόδα).

Η. Χρυσούλα Τσετσάκου «Αυτό το σαπούνι είναι φάρμακο»Χρυσούλα Τσετσάκου «Αυτό το σαπούνι είναι φάρμακο»Χρυσούλα Τσετσάκου «Αυτό το σαπούνι είναι φάρμακο»Χρυσούλα Τσετσάκου «Αυτό το σαπούνι είναι φάρμακο» 1 κιλό λάδι (μούργα ή από τηγάνι ή ακόμη και καθαρό ελαιόλαδο) 2 κιλά νερό 200 γρ. καυστική ποτάσα (στο παρθένο ελαιόλαδο η αναλογία αλλάζει, θα χρειαστείτε περισσότερη) περίπου 200 γρ. αλάτι χοντρό

μυριστικά (φύλλα εσπεριδοειδών, δενδρολίβανο, λεβάντα) Χύνετε λάδι, ποτάσα, αλάτι και το 1½ κιλό νερό στην κατσαρόλα και μόλις αρχίσει να βράζει, προσθέτετε ανακατεύοντας και το υπόλοιπο νερό. Συνεχίζετε το ανακάτεμα με ξύλινη κουτάλα. Σταδιακά το σκουρόχρωμο υγρό αρχίζει να πήζει και να αλλάζει χρώμα, από βαθυπράσινο σε όλο και πιο ανοιχτό.

Η φωτιά δεν πρέπει να είναι πολύ δυνατή. Μετά 2-3 ώρες περίπου είναι έτοιμο. Θα πρέπει από τις φουσκάλες που προκαλεί ο βρασμός να βγαίνει στην επιφάνεια ένα σκουρόχρωμο υγρό. Προς το τέλος, προσθέτετε τα μυριστικά, ανάλογα με το άρωμα που προτιμάτε. Το τραβάτε από τη φωτιά και το αφήνετε να κρυώσει.

Σε ένα βαθύ τετράγωνο ταψί στρώνετε χοντρό νάιλον. Αδειάζετε το περιεχόμενο στο ταψί με μια τρυπητή κουτάλα και το αφήνετε να στεγνώσει. Σύμφωνα με την κυρα-Χρυσούλα, και τις μακραίωνες προλήψεις της περιοχής υποθέτω, υπάρχουν και κάποια άλλα «υποχρεωτικά» στάδια. Καθώς ρίχνετε τα υλικά στην κατσαρόλα, πρέπει να πείτε «κοτρώνι να γίνει» για να μη σας κόψει το σαπούνι. Μόλις τελειώσει η διαδικασία, θα βάλετε στην

επιφάνεια του υγρού ακόμη σαπουνιού ένα σταυρό φτιαγμένο από κλαράκια, κατά προτίμηση ελιάς. Επίσης, θα ακουμπήσετε επάνω και μια μπουκιά ψωμάκι «για δύναμη». Το σαπούνι χρειάζεται περίπου δύο 24ωρα για να στεγνώσει καλά. Επειτα θα το κόψετε σε κομμάτια με ένα μεγάλο κοφτερό μαχαίρι. Το σαπούνι το έφτιαχναν παλιά σε όλα τα σπίτια. Τα λάδια από τα τηγάνια, η μούργα που έμενε στα

βαρέλια και τους ντενεκέδες, ήταν η πρώτη ύλη. Με λίγο αλάτι, νερό και καυστική ποτάσα -ή αλισίβα, διυλισμένη στάχτη, δηλαδή- έφτιαχναν ένα κατάλευκο σαπούνι, κατάλληλο για το μπάνιο τους, τα ρούχα, τα πιάτα, τα πατώματα. «Είναι φάρμακο. Πλένουμε μ' αυτό αρρώστους που έχουν «ανοίξει» από την κατάκλιση και δεν το ξεπλένουμε τελείως. Να δεις πώς κλείνουν οι πληγές. Εγώ δεν έχω χρησιμοποιήσει άλλο σαπούνι στη ζωή μου». Ακόμα και το «πρωτείο» είναι χρήσιμο. Η άγνωστη λέξη απαιτεί μετάφραση που μου δίνεται άμεσα. «Πρωτείο είναι το υγρό που μένει κάτω από τη μάζα του

σαπουνιού. Είναι το νερό με την ποτάσα, ένα σκουρόχρωμο υγρό, στη βάση του καζανιού. Με αυτό καθαρίζω τα ξύλινα πατώματα και φεύγουν όλοι οι λεκέδες, ακόμη και από λάδι. Και όσο μείνει, το ρίχνω στην τουαλέτα για απολύμανση. Δεν πετάω τίποτε.» Βέβαια, αν ποτέ φτιάξετε σαπούνι σπίτι σας, θα σας πρότεινα να μην το χρησιμοποιήσετε στα λουστραρισμένα παρκέ σας. Η κυρα-Χρυσούλα μιλάει για τα παλιά ξύλινα πατώματα, τα μη επεξεργασμένα με χημικά και λούστρα.

Στεκόμαστε πάνω από το καζάνι, χρειάζεται σχεδόν συνεχές ανακάτεμα. Η υφή της παχύρρευστης μάζας και το χρώμα αρχίζουν να αλλάζουν. «Οι καλύτερες εποχές για να κάνεις σαπούνι είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο. Πριν πιάσουν οι μεγάλες ζέστες και τα κρύα, για να στεγνώσει στους χρόνους του.» Σε κανονικές συνθήκες το σαπούνι θέλει 24 έως 36 ώρες να στεγνώσει. Με τις ζέστες όμως μπορεί να

χρειαστούν και 2 - 3 μέρες, αλλά μπορεί και να «κόψει». Και τότε, το πετάς; «Εγώ ξέρω, το σώζω. Ποτέ δεν μου έχει χαλάσει σαπούνι. Το ξαναβάζω στο καζάνι και προσθέτω ό,τι του λείπει.» Κι αν βάλω λάδι καθαρό, δεν θα γίνει το σαπούνι μου καλύτερο; «Θα χρειαστείς περισσότερη ποτάσα. Είναι καλύτερο αυτό; Πιο, πώς το λέτε, οικολογικό; Η μούργα είναι πιο πυκνή, το ίδιο και τα λάδια από το τηγάνι. Και δεν πετάω τίποτε. Γιατί να βάλω το καλό το λάδι, που το 'χω για την κουζίνα μου; Να, κοίτα, έχει αρχίσει να πήζει. Το μυστικό για να καταλάβεις ότι είναι έτοιμο, είναι να βλέπεις τι υγρά ανεβαίνουν πάνω στο

βράσιμο. Οταν ανεβαίνει ένα υγρό σαν νερό, σκουρόχρωμο όμως, πάει να πει ότι είναι έτοιμο. Αμα ανεβαίνει λάδι, θέλει ακόμα.»

Θ. ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ

Μια εύκολη και αποτελεσματική συνταγή για την παρασκευή παραδοσιακού σαπουνιού χωρίς χημικά αλλά μόνο με ελαιόλαδο και αιθέρια έλαια είναι η παρακάτω. Τα υλικά που θα χρειαστείτε είναι τα εξής: Ελαιόλαδο : 1 λίτρο Νερό : 300 γραμμάρια Καυστική σόδα ή καυστική ποτάσα : 140 γραμμάρια

Αιθέρια έλαια: 100-120 σταγόνες (5-6 ml) Η συγκεκριμένη συνταγή θα δώσει 12 σαπούνια των 100 γραμμαρίων το καθένα. Διαδικασία παρασκευής Ρίχνετε το νερό σε μία κατσαρόλα και το ζεσταίνετε μέχρι να γίνει χλιαρό Ρίχνετε σιγά - σιγά την καυστική σόδα ή την ποτάσα ανακατεύοντας συνεχώς το μείγμα.

Αφού διαλυθεί καλά, ρίχνετε το λάδι και συνεχίζετε το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά. Όταν το μείγμα αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα,( να "δένει" ) κλείστε τη φωτιά και αφήστε να πάρει λίγες ακόμα βράσεις. Απομακρύνεται την κατσαρόλα από τη φωτιά, αφήστε το λίγη ώρα να κρυώσει και στη συνέχεια βάλτε το σε καλούπια τα οποία είναι καλύτερα να βρίσκονται πάνω σε λαδόκολλα .

Όταν η θερμοκρασία του σαπουνιού πέσει ρίξτε τα αιθέρια έλαια (ώστε να μην εξατμιστούν). Αφήστε τα να ωριμάσουν σε σκιά και σε 3-4 εβδομάδες τα σαπούνια σας θα είναι έτοιμα. Συνδυασμοί αιθέριων ελαίων για σαπούνια διαφόρων χρήσεων Σαπούνι για αδύναμη τρίχα, τριχόπτωση : δάφνη, δεντρολίβανο, φασκόμηλο Σαπούνι για κυτταρίτιδα: δεντρολίβανο, άρκευθος, κυπαρίσσι, λεβάντα

Σαπούνι για ταλαιπωρημένο πρόσωπο, ακμη : δίκταμος, άρκευθος, λεβάντα Σαπούνι για ξηρό δέρμα : λεβάντα, γεράνι, υλάνγκ υλάνγκ Σαπούνι για λιπαρό δέρμα : λεμόνι, κυπαρίσσι, λεβάντα

Ι. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ με ΨΥΧΡΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (συνταγή κ.Ελένης από Συκαμνιά Λέσβου) 700gr Χ 8 Λάδι (αγνό ή μούργα ή τηγανισμένο) 700gr Χ 4 Νερό 1000gr (1kg) Καυστική Ποτάσσα (ΚΟΗ – υδροξείδιο του καλίου) ή Καυστική Σόδα (ΝαΟΗ – υδροξείδιο του νατρίου)

Διαδικασία 1ο ΒΗΜΑ Ρίχνουμε την επιθυμητή ποσότητα ΝΕΡΟΥ (οπωσδήποτε πρώτα το νερό) σε μία λεκάνη ή ένα μπωλ μεγάλο. Έπειτα προσθέτουμε την σωστή αναλογία ΚΑΥΣΤΙΚΗΣ ΠΟΤΑΣΣΑΣ ή ΚΑΥΣΤΙΚΗΣ ΣΟΔΑΣ. Η ένωση τους θα εκλύσει θερμότητα.

2ο ΒΗΜΑ Αφήνουμε το μείγμα αρκετες ώρες εκτεθειμένο στην ατμόσφαιρα (ΠΡΟΣΟΧΗ: όχι σε κλειστούς χώρους γιατί μπορεί να δημιουργήσει αναθυμιάσεις) ώστε να κρυώσει φυσικά (για να μην χάνεις χρόνο μπορείς να κάνεις το Βήμα 1 το βράδυ, και να περάσεις στο Βήμα 3 την άλλη μέρα το πρωί). 3ο ΒΗΜΑ Αφού ψυχρανθεί φυσικά η ένωση νερού και ποτάσσας ρίχνουμε και το ΛΑΔΙ σιγά σιγά ανακατεύοντας

το μείγμα (με κουτάλα ή με ένα ξύλο) μέχρι να γίνει η σαπωνοποίηση. Σε αυτό το Βήμα, χωρίς να το έχω επιχειρήσει, θεωρώ πως πρέπει να γίνεται ο πειραματισμός αν θέλουμε να αρωματίσουμε το σαπούνι μας, δηλαδή να του ρίξουμε είτε αιθέρια έλαια, είτε μικρά κομμάτια βοτάνων. Από δοσολογίες δεν έχω ιδέα, οπότε ή την ψάχνετε ή ρωτάτε, ή πειραματίζεστε. 4ο ΒΗΜΑ

Αφού γίνει η σαπωνοποίηση, ρίχνουμε το μείγμα σε ένα καφάσι ή σε καλούπια για να πάρει σχήμα. Εφόσον το ρίξουμε σε καφάσι, μέσα σε 1-2 το πολύ μέρες καλό είναι να το χαράξουμε σε τετραγωνικές πλάκες ώστε όταν είναι έτοιμο προς χρησιμοποίηση να είναι οι πλάκες στο μέγεθος που μας βολεύει. 5ο ΒΗΜΑ Περιμένουμε 30-40 ημέρες πριν το χρησιμοποιήσουμε ώστε να αποβάλλει όλα τα οξέα και να φτάσει

στο επιθυμητό ΡΗ (PH δέρματος 5,5 ή ουδέτερο ΡΗ 7). Έπειτα το σαπούνι μας είναι έτοιμο προς χρήση. 6ο ΒΗΜΑ Σε περίπτωση αποτυχίας ο πειραματισμός μέσα σε πλαίσια (μην πάθουμε και τίποτα) είναι η μητήρ της αυτομαθήσεως! Πειραματιστείτε και λίγο!

Κ. Χειροποίητο, "χωριάτικο" σαπούνι με αγνό ελαιόλαδο Η συγκεκριμένη συνταγή μου δίνει έξι σαπούνια των 100 περ. γραμμαρίων το καθένα. Χρόνος παρασκευής: 20-30 λεπτά. Χρόνος ωρίμανσης σαπουνιού: 4-6 εβδομάδες.

Βασικά Συστατικά Βάση-έλαιο (ελαιόλαδο ή ελαφρύτερα λάδια) Νερό (αποσταγμένο κατά προτίμηση)

Οξύ (NaOH, [υδροξείδιο του νατρίου] κοινώς καυστική σόδα ή KOH, [υδροξείδιο του καλίου] κοινώς καυστική ποτάσα) Βότανα Αιθέρια έλαια Ποσότητες

Βάση-έλαιο 500 γραμμάρια Νερό 150 γραμμάρια Αλκάλι 70 γραμμάρια Βότανα 2-3 κ. σούπας Αιθέρια έλαια 5-6 σταγόνες

Διαδικασία παρασκευής (θερμή μέθοδος) Σε μια κατσαρόλα ρίχνω το νερό και ζεσταίνω μέχρι να γίνει χλιαρό (να έχουν ζεσταθεί δηλαδή τα τοιχώματα της κατσαρόλας). Ρίχνω λίγη-λίγη την καυστική σόδα ή ποτάσα ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα. Αφού διαλυθεί καλά, ρίχνω το λάδι και συνεχίζω το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά. Κάποια στιγμή ο "χυλός" -γιατί με χυλό μοιάζει στην αρχή- αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα,

να "δένει" κάπως δηλαδή. Σ' αυτό το σημείο κλείνω τη φωτιά και αφήνω να πάρει λίγες ακόμα βράσεις. Αποσύρω απ' τη φωτιά, αφήνω να σταθεί λίγη ώρα και κατόπιν το βάζω σε καλούπια. Τα αιθέρια έλαια τα προσθέτω αργότερα, όταν δούμε πως το σαπούνι μας έχει αρχίσει να "γίνεται". Αφήνω να κρυώσει και αποθηκεύω σε χώρο μακριά από ρεύματα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Τόσο η καυστική σόδα όσο και η καυστική ποτάσα, είναι οξέα και ως εκ τούτου χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη χρήση τους. Εννοείται πως δεν τα αγγίζουμε ποτέ με γυμνά χέρια, φοράμε πάντα χοντρά γάντια και δεν εισπνέουμε τους ατμούς που εκλύονται κατά τη διάρκεια ανάμιξής της με το νερό.

Φροντίζουμε να έχουμε ανοιχτό απορροφητήρα και ίσως και κάποιο παράθυρο στην κουζίνα μας. Τέλος αποθηκεύουμε το οξύ μας σε μέρος ασφαλές και απρόσιτο σε μικρά παιδιά. Σημειώσεις - παρατηρήσεις: Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε βότανα στην παρασκευή του σαπουνιού (που θέλουμε), φτιάχνουμε ένα έγχυμα (οδηγίες για την παρασκευή του εδώ) με το νερό της συνταγής μας. Σουρώνουμε και χρησιμοποιούμε αφού έχουμε αφήσει να κρυώσει.

Χρώμα: Κατά τη διάρκεια παρασκευής του, το σαπούνι μας έχει χρώμα καφετί. Όσο "γίνεται" λευκαίνει. Στο τέλος θα έχουμε ένα λευκό σαπουνάκι. Η καυστική σόδα (NaOH) ή αλλιώς υδροξείδιο του νατρίου, είναι στέρεη, λευκή και κρυσταλλική. Η

χρήση της μας δίνει σαπούνια πιο σκληρά. Προσωπικά την προτιμώ από την καυστική ποτάσα. Χρόνος ωρίμανσης Ένα "φρέσκο" σαπούνι δεν είναι κατάλληλο για χρήση επειδή διατηρεί ακόμη την οξύτητά του. Γι' αυτό χρειάζεται να "μείνει" το σαπούνι μας, να ωριμάσει δηλαδή ώστε ν' αποβάλλει τον οξύ του χαρακτήρα.

Καθώς τα σαπούνια μας ωριμάζουν, απαλλάσονται από την καυστική σόδα. Κι αυτό γιατί η καυστική σόδα αντιδρά χημικά με το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας στην επιφάνεια του σαπουνιού μια λευκή σκόνη. Η σκόνη αυτή είναι ανθρακικό νάτριο, η γνωστή μας σόδα δηλαδή. Ο σχηματισμός της λευκής αυτής σκόνης στην επιφάνεια του σαπουνιού είναι ένα καλό σημάδι πως το σαπούνι μας είναι πια έτοιμο. Παρόλα αυτά, όσο "παλιώνει" το σαπούνι, τόσο καλύτερο γίνεται.

Σαν το καλό κρασί δηλαδή :) Χρήση βοτάνων και αιθερίων ελαίων Έπειτα από σχετικούς πειραματισμούς έχω καταλήξει στους εξής συνδυασμούς: Σαπούνι για το πρόσωπο Βότανο: Χαμομήλι ή λεβάντα

Έλαιο: Ελαιόλαδο Αιθέρια έλαια: bergamont, lavender, rosemary, tea-tree, vetiver για λιπαρές επιδερμίδες ή ylang-ylang, geranium, lavender, neroli, frankinsence, rose, palmarosaγια ξηρές επιδερμίδες. Γενικώς για νεότερες ηλικίες χρησιμοποιώ περισσότερο λεβάντα, χαμομήλι, γεράνιο και πορτοκάλι (ειδικά για καπνιστές). Σαπούνι για λούσιμο

Βότανο: Δεντρολίβανο, θυμάρι σε περιπτώσεις πιτυρίδας μελισσόχορτο, φασκόμηλο, αχιλλεία για λιπαρά μαλλιά καλέντουλα και χαμομήλι για ξηρά, τσουκνίδα, τζίνσενγκ για άτονα, θαμπά μαλλιά. Έλαιο: Ελαιόλαδο+δαφνέλαιο

Αιθέρια έλαια: bergamont, juniper, lemon, rosemary, clary sage, mandarin για λιπαρά μαλλιά ή neroli, lavender, rosewood, myrh, rose, peppermint Σαπούνι για το σώμα Βότανο: Χαμομήλι,μέντα, ιβίσκος, λεβάντα,

Έλαιο: Ελαιόλαδο Αιθέρια έλαια: lemon, mint, lavender, orange, rosewood, ylang-ylang Ειδικά στα σαπούνια για το σώμα, οι συνδυασμοί είναι θέμα γούστου. Καλή επιτυχία. - Δεν έχω πειραματιστεί με διαφορετικά λάδια, πλην τον συνδυασμό ελαιόλαδου - δαφνέλαιου, για τα

σαπούνια για λούσιμο. Σ' αυτή την περίπτωση χρησιμοποίησα την ίδια αναλογία και όλα πήγαν καλά. - Μόλις αρχίσει και κρυώνει λίγο στα καλούπια προσθέτω όσες σταγόνες αιθέριου ελαίου ζητά η συνταγή μου ή το κέφι μου. -Έχω χρησιμοποιήσει όπως ήταν φυσικό πολλά και διάφορα ελαιόλαδα στο παρελθόν, ορισμένα μου

έδωσαν κάπως πιο μαλακό σαπούνι ορισμένα κάπως πιο σκληρό. -Η τελευταία μου φουρνιά που έγινε μ' ένα πολύ ωραίο βιολογικό λαδάκι κρητικών ελαιώνων μου βγήκε τόσο μαλακό όσο τα σαπούνια του εμπορίου.

Λ. Συνταγή του κ. Μπίλου «Τα υλικά που χρειαζόμαστε για να φτιάξουμε λευκό τοπικό σαπούνι είναι : 5 κιλά ελαιόλαδο, 1 κιλό ποτάσα και 3 κιλά νερό», απαντά ο κ. Μπίλος και συνεχίζει «Η διαδικασία είναι η εξής: Με τούβλα ή ξύλα φτιάχνουμε στο πάτωμα ένα καλούπι διαστάσεων 5Χ5 τούβλα . Μέσα του στρώνουμε μία

εφημερίδα. Στη συνέχεια σε ένα κουβά ανακατεύουμε την ποτάσα με το νερό για να διαλυθεί, προσεχτικά γιατί η ποτάσα είναι καυστική. Μετά ρίχνουμε το λάδι και το ανακατεύουμε για να γίνει λείο. Τέλος ρίχνουμε το μίγμα στο καλούπι και περιμένουμε τρεις ώρες για να πήξει. Μόλις πήξει παίρνουμε ένα μαχαίρι και κόβουμε το σαπούνι σε ορθογώνιες πλάκες ή μπακλαβαδωτά.» «Το λάδι» επισημαίνει «πρέπει να είναι ελαιόλαδο. Δεν παίζει ρόλο αν είναι χρησιμοποιημένο ή καθαρό. Εάν είναι σπορέλαιο

δε θα πήξει».

Μ. Συνταγή από την κ. Κρυστάλλω ΣΑΠΟΥΝΙ ΠΛΑΚΕΣ ΒΡΑΣΤΟ 1 κιλό καυστική, 4 οκάδες λάδι, 5 οκάδες νερό. (1 οκά = 1,2829 kgr. Οπότε 4 οκάδες = 5,13

kgr, 5 οκάδες = 6,4 kgr) Λιώνεις την καυστική, αφήνεις να κρυώσει, μετά ρίχνεις το λάδι. Το βάζεις σε λίγη φωτιά, με την αύριο το ξαναβράζεις λίγο και το ρίχνεις στο καλούπι. ΣΑΠΟΥΝΙ ΠΛΑΚΕΣ ΩΜΟ 1 σακουλάκι καυστική, 2 οκάδες λάδι, 1,5 οκά νερό.

Λιώνεις με το νερό την καυστική. Όταν κρυώσει ρίχνεις το λάδι λίγο λίγο και το βάζεις σε καλούπι.

N. Μια ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ τη ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Η θερμοκρασία δωματίου πρέπει να είναι μέτρια, όχι κάτω από 60F (16°C) ή άνω των 95F (35°C).

Αυτό βέβαια είναι ιδανικό, αλλά ακόμη και οι ακραίες θερμοκρασίες μπορούν να εξεταστούν δημιουργικά. Η θερμοκρασία επεξεργασίας έχει επιπτώσεις στο χρονικό διάστημα που απαιτείται για να γίνει η σαπωνοποίηση. Σας συμβουλεύω να έχετε μια θερμοκρασία επεξεργασίας 80°F (27°C). Στην εμπειρία μου, καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει από 8O°F; σε 100F (38-°C), η διεργασία αυξάνει κατά δεκατρία λεπτά. Επάνω από 110°F (43°C), ο χρόνος επεξεργασίας επιταχύνεται πάλι, αλλά το

σαπούνι γίνεται λιγότερο καλό. Βρείτε μια άνετη καρέκλα για να προσαρμόσετε το ύψος και το βάθος της περιοχής εργασίας σας. Μερικοί άνθρωποι καθορίζουν όλα τα συστατικά εκ των προτέρων, ενώ άλλοι όχι. Η διαδικασία σαπωνοποίησης πολλές φορές επιταχύνεται γρήγορα, έτσι είναι πιθανότερο να πετύχετε εάν τα συστατικά και οι προμήθειες βρίσκονται εκεί και σας περιμένουν. Αφιερώστε χρόνο για να οργανώσετε

την περιοχή και τον εξοπλισμό σας πολύ πριν να κάνετε πραγματικά το σαπούνι. Αρχικά καλύψτε την περιοχή εργασίας με ένα βαρύ ύφασμα ή με εφημερίδες. Κατόπιν τοποθετήστε τους δίσκους με τα υλικά σαπωνοποίησης και ζυγίστε όλα τα συστατικά που μπορούν να προετοιμαστούν πριν από τη

διαδικασία της κατασκευής σαπουνιού, όπως εκτίθεται λεπτομερώς στις οδηγίες για την παραγωγή του σαπουνιού στο κεφάλαιο 9. Το σαπούνι μπορεί να γίνει με λιγότερη φροντίδα από ότι οι ακόλουθοι τύποι προτείνουν, αλλά η αρχική κατασκευή σαπουνιού πρέπει να γίνει με ακρίβεια. Ο πειραματισμός και η μελέτη θα επιτρέψουν τελικά την πιο ελεύθερη δημιουργικότητα. Τα σαπούνια που γίνονται με ένα υψηλό ποσοστό ζωικού λίπους βόειου κρέατος (η μισή από τη

συνολική ποσότητα των λιπών και των ελαίων σε έναν τύπο) μπορούν να γίνουν σε ένα ευρύτερο φάσμα θερμοκρασιών απ’ ότι τα σαπούνια φυτικού ελαίου. Αλλά, η κατασκευή σαπουνιού χρησιμοποιώντας μόνο τα φυτικά έλαια, ή ακόμα και εκείνων που είναι σχεδόν με φυτικά λάδια (δηλαδή με ενσωμάτωση ενός μικρού ποσοστού ζωικού λίπους ή λαρδιού), πρέπει να γίνουν κοντά σε 80°F (27°C).

Η προσωπική προτίμηση μπορεί τελικά να σας οδηγήσει σε 90° με 95°F (32° σε 35°C), αλλά ακόμη και μια αύξηση 15-βαθμού δημιουργεί ολόκληρο ένα νέο σύνολο προκλήσεων. Τα εξ ολοκλήρου φυτικά μίγματα λαδιού μπορούν να πάρουν πολύ περισσότερο για να σαπωνοποιηθούν στις θερμοκρασίες μεταξύ 95° και 105°F (35° και 41°C) μπορεί να πήξουν μεταξύ 100 και 140 βαθμών (38° και 60°C), ακόμη και με το κανονικό ανακάτωμα η αλυσίβα μπορεί να κατακρημνίσει από το διάλυμα σαν στερεά μικρά μαργαριτάρια τα οποία εμφανίζονται στην επιφάνεια στα τελικά σαπούνια σαν άσπρη σκόνη. Τα

φυτικά σαπούνια είναι πιο τρωτά στο τάγκιασμα όταν παράγονται στις υψηλότερες θερμοκρασίες και οι θερμοκρασίες κάτω από 75°F (24°C) και επάνω από 95°F (35°C) παράγουν ένα μίγμα με έντονη μυρωδιά. Για το πρώτο έτος στην επιχείρηση, έκανα τα φυτικά σαπούνια (από το ελαιόλαδο, το έλαιο καρύδων, και το φυτικά κατακάθια) πολύ διαφορετικά απ’ ότι κάνω σήμερα. Χρησιμοποιούσα πολύ λιγότερο

υδροξείδιο νατρίου απ’ ότι οι συνταγές απαιτούσαν, αφήνοντας ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό λαδιού στα τελικά κομμάτια σαπουνιού. Τα σαπούνια ήταν πιο περίοδος εικοσιτεσάρων ωρών, που επιτρέπει μια πολύ ήρεμη διαδικασία. Έφερα και το διάλυμα αλυσίβας και του λαδιού σε 95°F με 100°F (35° σε 38°C), συνδύασα τα δύο, και ανακάτωσα έπειτα κάτω από τα λάδια στο μίγμα κάθε τόσο, όπως χώρισαν όπως το έλαιο και το ξίδι. Στην ώρα για ύπνο, θα μπορούσα ακριβώς να καλύψω το τηγάνι, να

πάω στο κρεβάτι, και να ανακατέψω τα λάδια το πρωί. Αυτή η διαδικασία μου επέτρεψε κάποια ευελιξία, αλλά δεν λειτουργεί καλά με το φοινικέλαιο, ζωικά λίπη, ή ελαιόλαδο των πομάκων, που επιταχύνει τη διαδικασία σαπωνοποίησης, και τελικά αποφάσισα να επιλέξω τους σκληρούς φραγμούς που παρήχθησαν από το φοινικέλαιο πέρα από την ήρεμη διαδικασία σαπωνοποίησης. Επίσης, θα αλλάξετε πιθανώς τους τύπους κατά τη διάρκεια των ετών, δεδομένου ότι η μισή

διασκέδαση και η πρόκληση περιλαμβάνει κάποιο πειραματισμό. Διαβάστε όσο πιο πολύ μπορείτε για να καταλάβετε τις βασικές αρχές της σαπωνοποίιησης, αλλά έπειτα ακολουθήστε τη δικιά σας κατεύθυνσή. Οι δεκατέσσερις συνταγές σε αυτό το κεφάλαιο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργήσουν τις δωδεκάδες άλλων συνταγών χρησιμοποιώντας τις διάφορες θρεπτικές ουσίες που περιγράφονται

στο κεφάλαιο 6. Διαβάστε για τις θρεπτικές ουσίες και τις ιδιότητες τους για την προστασία του δέρματος, κατόπιν σχεδιάστε τους τύπους των σαπουνιών σας και σημειώστε εκείνα που εσείς χρειάζεστε

ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ Βήμα 1: Εγκαταστήστε τον σαπωνοποιητικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των συσκευών μέτρησης, ένα τηγάνι κατάλληλο για σαπούνια, μια κατσαρόλα, τα θερμόμετρα, ένα γυάλινο σκεύος, και τα συστατικά. Μετρήστε τα εθέρια έλαια, το συντηρητικό, και τις πρόσθετες θρεπτικές ουσίες βάζοντάς τα σε χωριστές θέσεις. Βήμα 2: Επενδύστε τα τελάρα για το σαπούνι με ανθεκτική λαδόκολα, που προεξέχει 1 ίντσα από την

κορυφή των τελάρων σε όλες τις πλευρές. Συνδέστε λοξά τις γωνίες, ταυτόχρονα, με την ώθηση του δείκτη σας κατά μήκος του εγγράφου και τη συμπίεση βαθειά στις γωνίες, χρησιμοποιώντας το άλλο χέρι σας για να κρατήσει σταθερά το υπόλοιπο του χαρτιού . Διπλώστε το επιπλέον χαρτί στις γωνίες για να διαμορφώσετε προς το εσωτερικό επίπεδες γωνίες. Ισιώστε τις πτυχές τέλεια στο ίδιο επίπεδο ενάντια στο πλαίσιο και εξασφαλίστε με κολιτική ταινία, από

την κάτω γωνία διαγώνια προς τα έξω. Στερεώστε τις άκρες του χαρτιού με ταινία στο τελάρο. Κάνετε αυτό τώρα — εσείς δεν θα έχει το χρόνο αργότερα καθώς τα πράγματα επιταχύνουν . Βήμα 3: Βάλτε προστατευτικά και γάντια . Βήμα 4: Ζυγίστε το υδροξείδιο νατρίου και βάλτε το κατά μέρος, μακριά από την περιοχή εργασίας. Βήμα 5: Βάλτε ένα γυάλινο δοχείο με κλίμακα και ζυγίστε το απαραίτητο ποσό ύδατος. Βήμα 6: Προσεκτικά προσθέστε το υδροξείδιο του νατρίου στο γυάλινο δοχείο του ύδατος,

ανακατώνοντας κοφτά με λαστιχένια ή ξύλινη σπάτουλα έως ότου διαλυθεί εντελώς.

Ξ. Όπως μας είπαν οι γιαγιάδες μας, τα παλιά τα χρόνια δεν πετάγαμε τίποτα. Το σαπούνι

που χρειάζονταν το κάθε σπίτι το έφτιαχνε μόνο του. Μάζευε λάδια κακής ποιότητας, ή τη μούργα του λαδιού, όταν άδειαζε κάποιο βαρέλι, ή τα χρησιμοποιημένα λάδια (για παράδειγμα το τηγανόλαδο).Έβραζαν τα λάδια με καυστική ποτάσα και έφτιαχναν το σαπούνι τους. Η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου κάλεσε τον Κο Αλέκο και μας έδειξε πως αυτός φτιάχνει το σαπούνι σήμερα. Μας είπε ότι μπορεί να γίνει και χωρίς βράσιμο.

Χρησιμοποίησε ένα(1) κιλό καυστική ποτάσα, την οποία διάλυσε σε τρία(3) λίτρα νερό. Μετά από οχτώ(8) ώρες πρόσθεσε στο διάλυμα αυτό τρία(3) λίτρα λάδι. Μερικές ώρες αργότερα το σαπούνι ήταν έτοιμο. ΣΑΠΟΥΝΙ ΑΠΟ ΛΑΔΙ (Εργαστηριακή παρασκευή σαπουνιού) Εδώ και πολλά χρόνια ο άνθρωπος πέτυχε την παρασκευή του σαπουνιού , ενός προϊόντος που σήμερα δεν λείπει από κανένα σπίτι. Τα σαπούνια είναι μείγματα αλάτων με νάτριο ή κάλιο ορισμένων

λιπαρών οξέων. Τα σαπούνια παρασκευάζονται με την αντίδραση των γλυκεριδίων και του καυστικού νατρίου, η οποία ονομάζεται σαπωνοποίηση: Γλυκερίδια + καυστικό νάτριο = σαπωνοποίηση Συνταγή : 1.Σε ένα ποτήρι βρασμού των 250 ml προσθέτουμε 10 ml ελαιόλαδο και 20 ml κορεσμένο διάλυμα

υδροξειδίου του νατρίου. 2.Ανάβουμε το λύχνο και θερμαίνουμε σε χαμηλή φλόγα το περιεχόμενο του ποτηριού. Συγχρόνως αναδεύουμε προσεκτικά. 3.Σβήνουμε το λύχνο και αφήνουμε το περιεχόμενο του ποτηριού σε ηρεμία για 5 λεπτά .

4.Προσθέτουμε περίπου 80 ml κορεσμένο διάλυμα χλωριούχου νατρίου και αναδεύουμε καλά το περιεχόμενο. Παρατηρούμε το σχηματισμό παχύρρευστης μάζας (σαπούνι) στην επιφάνεια του ποτηριού. 5. Αφού ψυχθεί αρκετά το σαπούνι το μεταφέρουμε με τη βοήθεια σπάτουλας σε στεγνή επιφάνεια για να στεγνώσει.

Ο. Έπειτα από παράκληση του ecoChris σας δίνω τη συνταγή που χρησιμοποιώ εγώ εδώ και τέσσερα χρόνια για παρασκευή σαπουνιού. Η συγκεκριμένη συνταγή μου δίνει έξι σαπούνια των 100 περ. γραμμαρίων το καθένα.

Χρόνος παρασκευής: 20-30 λεπτά. Χρόνος ωρίμανσης σαπουνιού: 4-6 εβδομάδες. Βασικά Συστατικά

Βάση-έλαιο (ελαιόλαδο ή ελαφρύτερα λάδια) Νερό (αποσταγμένο κατά προτίμηση) Οξύ (NaOH, [υδροξείδιο του νατρίου] κοινώς καυστική σόδα ή KOH, [υδροξείδιο του καλίου] κοινώς καυστική ποτάσα) Βότανα

Αιθέρια έλαια Ποσότητες Βάση-έλαιο 500 γραμμάρια Νερό 150 γραμμάρια

Οξύ 70 γραμμάρια Βότανα 2-3 κ. σούπας Αιθέρια έλαια 5-6 σταγόνες Διαδικασία παρασκευής (θερμή μέθοδος)Σε μια κατσαρόλα ρίχνω το νερό και ζεσταίνω μέχρι να γίνει χλιαρό (να έχουν ζεσταθεί δηλαδή τα τοιχώματα της κατσαρόλας).

Ρίχνω λίγη-λίγη την καυστική σόδα ή ποτάσα ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα. Αφού διαλυθεί καλά, ρίχνω το λάδι και συνεχίζω το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά. Κάποια στιγμή ο "χυλός" -γιατί με χυλό μοιάζει στην αρχή- αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα, να "δένει" κάπως δηλαδή.

Σ' αυτό το σημείο κλείνω τη φωτιά και αφήνω να πάρει λίγες ακόμα βράσεις. Αποσύρω απ' τη φωτιά, αφήνω να σταθεί λίγη ώρα και κατόπιν το βάζω σε καλούπια. Τα αιθέρια έλαια τα προσθέτω αργότερα, όταν δούμε πως το σαπούνι μας έχει αρχίσει να "γίνεται".

Αφήνω να κρυώσει και αποθηκεύω σε χώρο μακριά από ρεύματα. ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Τόσο η καυστική σόδα όσο και η καυστική ποτάσα, είναι οξέα και ως εκ τούτου χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη χρήση τους. Εννοείται πως δεν τα αγγίζουμε ποτέ με γυμνά χέρια, φοράμε πάντα χοντρά γάντια και δεν εισπνέουμε τους ατμούς που εκλύονται κατά τη διάρκεια ανάμιξής της με το νερό. Φροντίζουμε να έχουμε ανοιχτό απορροφητήρα και ίσως και κάποιο παράθυρο στην κουζίνα μας.

Τέλος αποθηκεύουμε το οξύ μας σε μέρος ασφαλές και απρόσιτο σε μικρά παιδιά. Σημειώσεις - παρατηρήσεις: Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε βότανα στην παρασκευή του σαπουνιού (που θέλουμε), φτιάχνουμε

ένα έγχυμα (οδηγίες για την παρασκευή του εδώ) με το νερό της συνταγής μας. Σουρώνουμε και χρησιμοποιούμε αφού έχουμε αφήσει να κρυώσει. Χρώμα:Κατά τη διάρκεια παρασκευής του, το σαπούνι μας έχει χρώμα καφετί.

Όσο "γίνεται" λευκαίνει. Στο τέλος θα έχουμε ένα λευκό σαπουνάκι. Δεν έχω πειραματιστεί ποτέ με χρώματα. Αν κάποιος άλλος το έχει κάνει ας μας διαφωτίσει. Η Καυστική σόδα και ο χρόνος ωρίμανσης του σαπουνιού μας

Η καυστική σόδα (NaOH) ή αλλιώς υδροξείδιο του νατρίου, είναι στέρεη, λευκή και κρυσταλλική. Η χρήση της μας δίνει σαπούνια πιο σκληρά. Προσωπικά την προτιμώ από την καυστική ποτάσα. Χρόνος ωρίμανσης Ένα "φρέσκο" σαπούνι δεν είναι κατάλληλο για χρήση επειδή διατηρεί ακόμη την οξύτητά του. Γι' αυτό

χρειάζεται να "μείνει" το σαπούνι μας, να ωριμάσει δηλαδή ώστε ν' αποβάλλει τον οξύ του χαρακτήρα. Καθώς τα σαπούνια μας ωριμάζουν, απαλλάσονται από την καυστική σόδα. Κι αυτό γιατί η καυστική σόδα αντιδρά χημικά με το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας στην επιφάνεια του σαπουνιού μια λευκή σκόνη. Η σκόνη αυτή είναι ανθρακικό νάτριο, η γνωστή μας σόδα δηλαδή. Ο σχηματισμός της λευκής αυτής σκόνης στην επιφάνεια του σαπουνιού είναι ένα καλό σημάδι πως το

σαπούνι μας είναι πια έτοιμο. Παρόλα αυτά, όσο "παλιώνει" το σαπούνι, τόσο καλύτερο γίνεται. Σαν το καλό κρασί δηλαδή Χρήση βοτάνων και αιθερίων ελαίων

Έπειτα από σχετικούς πειραματισμούς έχω καταλήξει στους εξής συνδυασμούς: Σαπούνι για το πρόσωπο Βότανο: Χαμομήλι ή λεβάντα

Έλαιο: Ελαιόλαδο Αιθέρια έλαια: bergamont, lavender, rosemary, tea-tree, vetiver για λιπαρές επιδερμίδες ή ylang-ylang, geranium, lavender, neroli, frankinsence, rose, palmarosaγια ξηρές επιδερμίδες. Γενικώς για νεότερες ηλικίες χρησιμοποιώ περισσότερο λεβάντα, χαμομήλι, γεράνιο και πορτοκάλι (ειδικά για καπνιστές).

Σαπούνι για λούσιμο Βότανο: Δεντρολίβανο, θυμάρι σε περιπτώσεις πιτυρίδας μελισσόχορτο, φασκόμηλο, αχιλλεία για λιπαρά μαλλιά καλέντουλα και χαμομήλι για ξηρά,

τσουκνίδα, τζίνσενγκ για άτονα, θαμπά μαλλιά. Έλαιο: Ελαιόλαδο+δαφνέλαιο Αιθέρια έλαια: bergamont, juniper, lemon, rosemary, clary sage, mandarin για λιπαρά μαλλιά ή neroli, lavender, rosewood, myrh, rose, peppermint

Σαπούνι για το σώμα Βότανο: Χαμομήλι,μέντα, ιβίσκος, λεβάντα, Έλαιο: Ελαιόλαδο Αιθέρια έλαια: lemon, mint, lavender, orange, rosewood, ylang-ylang

Ειδικά στα σαπούνια για το σώμα, οι συνδυασμοί είναι θέμα γούστου.

Π. - Σαπούνι. Προϊόν πανάρχαιο για την απομάκρυνση των ρύπων και των νεκρών κυττάρων από το δέρμα. Ο όρος σαπούνι σημαίνει το αποτέλεσμα της αντίδρασης κάποιου λιπαρού

υλικού και ενός αλκάλεος για την παραγωγή του τελικού προϊόντος (σαπούνι λιπαρού οξέος) με επιφανειοδραστικές ιδιότητες. Το λιπαρό υλικό είναι συνήθως φυτικά ή ζωϊκά λίπη. Στην συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας μόνο!!! - Πρώτη αναφορά για σαπούνι με την σημερινή μορφή (στερεή) γίνεται σε ιστορίες των αρχαίων Ινδιάνων της Αμερικής. Η ιστορία λέει το εξής: Καθώς έβραζαν σε καζάνι κρέας, από τον βρασμό

υπερχείλισε κάποια ποσότητα κρέατος με λίπος μαζί. Πέφτοντας στο έδαφος το λίπος αναμίχτηκε με στάχτη από τα ξύλα. Στη συνέχεια οι ερυθρόδερμοι χρησιμοποιώντας με περιέργεια το ασυνήθιστο υλικό συνειδητοποίησαν την καθαριστική του δράση. Αξίζει να σημειωθεί ότι και τα παλιά χρόνια ακολουθούνταν η αντίστοιχη συνταγή για την παρασκευή σαπουνιού, στάχτη σε συνδυασμό με κάποιο

λίπος (φυτικό ή ζωϊκό). Συνήθως όμως το αποτέλεσμα δεν ήτανε το αναμενόμενο, μια και η στάχτη δεν είχε πάντα σταθερά αποτελέσματα. - Στην δική μας περίπτωση τα πράγματα είναι πιο απλά, με το ίδιο επαναλαμβανόμενο αποτέλεσμα. Αντί για στάχτη, χρησιμοποιούμε καυστική σόδα (ΝαΟΗ), αποσκληρυμένο νερό και ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας. Αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει στην αγορά ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας χαμηλής ποιότητας. Διαφορετικά δεν θα ήτανε βιολογικά πιστοποιημένο. Ένα άλλο

πλεονέκτημα των χειροποίητων σαπουνιών που αγνοούν οι περισσότεροι είναι το εξής. Κατά την διάρκεια της σαπωνοποίησης- μίξη λιπαρού υλικού με καυστική σόδα (ΝαΟΗ)- δημιουργείται ο εστέρας σαπουνιού μαζί με ένα μεγάλο ποσοστό φυσικής γλυκερίνης. Τα χειροποίητα σαπούνια περιέχουνε μεγάλο ποσοστό φυσικής γλυκερίνης (έως και 10%). Μ ε αποτέλεσμα να περιποιούνται το δέρμα σε μεγαλύτερο βαθμό από τα αντίστοιχα σαπούνια του εμπορίου. Και αυτό συμβαίνει για το εξής λόγο: Στα

σαπούνια του εμπορίου χρησιμοποιείται η θερμή επεξεργασία. Η σαπωνόμαζα, ενώ είναι σε ρευστή μορφή ακόμη, ανεβαίνει στην επιφάνεια του δοχείου επεξεργασίας και στον πάτο μένει ποσότητα νερού με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυσική γλυκερίνη. Κατόπιν η γλυκερίνη απομακρύνεται με φυγοκέντριση για να πωληθεί ξεχωριστά για καλλυντική ή φαρμακευτική χρήση. Αυτός είναι και ο λόγος που τα σαπούνια του εμπορίου στεγνώνουν ή προκαλούν ξηρότητα στο δέρμα. Σε αντίθεση με τα χειροποίητα που περιέχουνε όλη την φυσική γλυκερίνη που δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια της σαπωνοποίησης.

- Τα χειροποίητα σαπούνια είναι σκληρά με τον χρόνο αλλά μαλακά με το δέρμα σας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως το σαπούνι από ελαιόλαδο έχει την μεγαλύτερη καθαριστική δράση από το σαπούνι οποιαδήποτε άλλου φυτικού ελαίου. - Δεν περιέχουνε χημικές ουσίες αφρισμού, ζωϊκά κατάλοιπα, πετρελαϊκά υποπροϊόντα, τεχνητά χρώματα και αρώματα ή πρόσθετες ουσίες. Επίσης δεν περιέχουνε τάλκ και σίλικα για να προσθέτουν

βάρος στο τελικά προϊόν. Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει η εξής επεξήγηση. Ο αφρισμός δεν έχει καμία μα καμία σχέση με την καθαριστική δυνατότητα του προϊόντος. Αν κάποιο προϊόν αφρίζει δεν σημαίνει ότι καθαρίζει κιόλας. Σε προϊόντα του εμπορίου χρησιμοποιούνται τεχνητοί παράγοντες αφρισμού (επιφανειοδραστικά EDTA), με αποτέλεσμα την παραπλάνηση του καταναλωτή ότι το προϊόν που αφρίζει είναι το καλύτερο και ότι καθαρίζει περισσότερο. Ακόμη και αν ήτανε έτσι, είναι αντίθετο της

οικολογικής συνείδησης, μιας και ο περισσότερος αφρός απαιτεί περισσότερη ποσότητα νερού για την απομάκρυνσή του. - Δεν περιέχουνε ουσίες που βλάπτουνε την χλωρίδα, την πανίδα και τους υδρόβιους οργανισμούς. - Επίσης δεν έχουν δοκιμαστεί σε ζώα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το φυσικό σαπούνι μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και σαν απορρυπαντικού πλυντηρίου απευθείας στον κάδο πλύσης, ή ακόμη και σαν φυσικό εντομοκτόνο σε ανοιχτές ή κλειστές καλλιέργειες χωρίς τοξικές επιβαρύνσεις.

- Γνωρίζουμε πως η χρήση σαπουνιού είναι περιορισμένη και σε ένα βαθμό παρεξηγημένη. Σας προτείνουμε να τα δοκιμάσετε μόνο μία φορά. Για να γνωρίσετε αφενός την καθαριστική τους δύναμη και αφετέρου την ευχαρίστηση και την περιποίηση που προσφέρει ένα χειροποίητο φυσικό σαπούνι. Το αφήνουμε στην κρίση σας!!!!