ΚΑΡΛ ΜΑΡΞΚΑΡΛ ΜΑΡΞ

Το Το ΚεφάλαιοΚεφάλαιο

Η ιστορία συγγραφής-έκδοσης Η ιστορία συγγραφής-έκδοσης του Κεφαλαίου του Κεφαλαίου

Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα του 1844του 1844

Οικονομικά χειρόγραφα 1857-1858Οικονομικά χειρόγραφα 1857-1858

Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας (1859)(1859)

Οικονομικά χειρόγραφα 1861-1863Οικονομικά χειρόγραφα 1861-1863

Το Κεφάλαιο τ.1 (1867)Το Κεφάλαιο τ.1 (1867)

Το Κεφάλαιο τ.2 (1885) και τ.3 (1894)Το Κεφάλαιο τ.2 (1885) και τ.3 (1894)

Η ανάλυση ξεκινά με την παρουσίαση του Η ανάλυση ξεκινά με την παρουσίαση του εμπορεύματος όπως αυτό είναι δοσμένο εμπορεύματος όπως αυτό είναι δοσμένο

στην αισθητήρια αντίληψη της στην αισθητήρια αντίληψη της κεφαλαιοκρατίαςκεφαλαιοκρατίας

«Ο πλούτος των κοινωνιών όπου «Ο πλούτος των κοινωνιών όπου κυριαρχεί ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος κυριαρχεί ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής εμφανίζεται ως ένας παραγωγής εμφανίζεται ως ένας ‘τεράστιος σωρός από εμπορεύματα’, ‘τεράστιος σωρός από εμπορεύματα’, και το ξεχωριστό εμπόρευμα ως η και το ξεχωριστό εμπόρευμα ως η στοιχειώδης μορφή του. Γι’ αυτό και η στοιχειώδης μορφή του. Γι’ αυτό και η έρευνά μας αρχίζει με την ανάλυση έρευνά μας αρχίζει με την ανάλυση του εμπορεύματος» -49. του εμπορεύματος» -49.

Η απλούστερη σχέσηΗ απλούστερη σχέσηΟ Μαρξ στο Κεφάλαιο εκκινεί από τον Ο Μαρξ στο Κεφάλαιο εκκινεί από τον

ορισμό της απλούστερης σχέσης του ορισμό της απλούστερης σχέσης του κεφαλαίου –του εμπορεύματος. Το κεφαλαίου –του εμπορεύματος. Το γεγονός ότι το εμπόρευμα συνιστά γεγονός ότι το εμπόρευμα συνιστά απλούστερη σχέση αρχικά δεν απλούστερη σχέση αρχικά δεν αποδεικνύεται. Το εμπόρευμα αποδεικνύεται. Το εμπόρευμα προβάλλει ως άμεσα δοσμένο. Η προβάλλει ως άμεσα δοσμένο. Η απόδειξη της παρουσίας του ως απόδειξη της παρουσίας του ως απλούστερης σχέσης είναι ζήτημα απλούστερης σχέσης είναι ζήτημα όλης της θεωρητικής ανάπτυξης όλης της θεωρητικής ανάπτυξης των εννοιών στο των εννοιών στο ΚεφάλαιοΚεφάλαιο. .

Η εξέταση της απλούστερης σχέσης Η εξέταση της απλούστερης σχέσης ξεκινά από τη μελέτη του ενός ξεκινά από τη μελέτη του ενός

παράγοντά της: της αξίας χρήσηςπαράγοντά της: της αξίας χρήσης«το εμπόρευμα είναι πριν απ’ όλα ένα εξωτερικό «το εμπόρευμα είναι πριν απ’ όλα ένα εξωτερικό

αντικείμενο, ένα πράγμα που με τις ιδιότητές αντικείμενο, ένα πράγμα που με τις ιδιότητές του ικανοποιεί οποιοδήποτε είδος ανθρώπινων του ικανοποιεί οποιοδήποτε είδος ανθρώπινων αναγκών» -49. αναγκών» -49.

«Η ωφελιμότητα ενός πράγματος το κάνει αξία «Η ωφελιμότητα ενός πράγματος το κάνει αξία χρήσης.»-50χρήσης.»-50

«Η αξία χρήσης πραγματοποιείται μονάχα στη «Η αξία χρήσης πραγματοποιείται μονάχα στη χρήση ή στην κατανάλωση. Οι αξίες χρήσης χρήση ή στην κατανάλωση. Οι αξίες χρήσης αποτελούν το υλικό περιεχόμενο του πλούτου, αποτελούν το υλικό περιεχόμενο του πλούτου, όποια κι αν είναι η κοινωνική μορφή του»-50.όποια κι αν είναι η κοινωνική μορφή του»-50.

Κατόπιν, ο Μαρξ εξετάζει το δεύτερο Κατόπιν, ο Μαρξ εξετάζει το δεύτερο παράγοντα, την παράγοντα, την ανταλλακτική αξίαανταλλακτική αξία και και αξίααξία, και αμέσως αποκαλύπτεται , και αμέσως αποκαλύπτεται ότι εάν ο πρώτος παράγων υπήρχε ότι εάν ο πρώτος παράγων υπήρχε και μπορεί να υπάρχει πριν το και μπορεί να υπάρχει πριν το δεύτερο, ο δεύτερος δε μπορεί να δεύτερο, ο δεύτερος δε μπορεί να υπάρχει χωρίς τον πρώτο. υπάρχει χωρίς τον πρώτο.

Η ανταλλακτική αξίαΗ ανταλλακτική αξίαΟ Μαρξ αρχικά εντοπίζει την Ο Μαρξ αρχικά εντοπίζει την

εξωτερική σχέση του πρώτου εξωτερική σχέση του πρώτου παράγοντα με το δεύτερο: η παράγοντα με το δεύτερο: η αξία αξία χρήσηςχρήσης σε συγκεκριμένες συνθήκες σε συγκεκριμένες συνθήκες είναι φορέας της είναι φορέας της ανταλλακτικής ανταλλακτικής αξίαςαξίας..

«Στην κοινωνική μορφή που έχουμε να «Στην κοινωνική μορφή που έχουμε να εξετάσουμε οι αξίες χρήσης είναι εξετάσουμε οι αξίες χρήσης είναι ταυτόχρονα οι υλικοί φορείς της ταυτόχρονα οι υλικοί φορείς της ανταλλακτικής αξίας»-50.ανταλλακτικής αξίας»-50.

Η ανταλλακτική αξία προβάλλει ως Η ανταλλακτική αξία προβάλλει ως αναλογία, βάσει της οποίας μια αναλογία, βάσει της οποίας μια ποσότητα συγκεκριμένης αξίας χρήσης ποσότητα συγκεκριμένης αξίας χρήσης ανταλλάσσεται με κάποια ποσότητα ανταλλάσσεται με κάποια ποσότητα άλλης αξίας χρήσης. άλλης αξίας χρήσης.

«Η ανταλλακτική αξία εμφανίζεται πριν «Η ανταλλακτική αξία εμφανίζεται πριν απ’ όλα ως ποσοτική σχέση, ως η απ’ όλα ως ποσοτική σχέση, ως η αναλογία με την οποία οι αξίες χρήσης αναλογία με την οποία οι αξίες χρήσης ενός είδους ανταλλάσσονται με τις ενός είδους ανταλλάσσονται με τις αξίες χρήσης ενός άλλου είδους, μια αξίες χρήσης ενός άλλου είδους, μια σχέση που αλλάζει στο πέρασμα του σχέση που αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου και από τόπο σε τόπο.»-50. χρόνου και από τόπο σε τόπο.»-50.

Κάποια συγκεκριμένη ποσότητα Κάποια συγκεκριμένη ποσότητα ανταλλάσσεται με διαφορετικές ανταλλάσσεται με διαφορετικές συγκεκριμένες ποσότητες πράγμα που συγκεκριμένες ποσότητες πράγμα που σημαίνει ότι διαφορετικές συγκεκριμένες σημαίνει ότι διαφορετικές συγκεκριμένες ποσότητες είναι ίσες μεταξύ τους: ποσότητες είναι ίσες μεταξύ τους:

«ένα κουάρτερ σιτάρι ανταλλάσσεται με «ένα κουάρτερ σιτάρι ανταλλάσσεται με χχ κουτιά μπογιά για παπούτσια ή με κουτιά μπογιά για παπούτσια ή με ψψ ποσότητα μετάξι ή με ποσότητα μετάξι ή με ωω ποσότητα χρυσού» - ποσότητα χρυσού» -51. 51.

Συνεπώς σε διαφορετικές συγκεκριμένες Συνεπώς σε διαφορετικές συγκεκριμένες ποσότητες εμπεριέχεται κάτι που είναι όμοιο, ποσότητες εμπεριέχεται κάτι που είναι όμοιο, κοινό και εκφράζεται σε ίση ποσότητα. κοινό και εκφράζεται σε ίση ποσότητα.

Η αξία Η αξία Το εντοπισθέν κοινό στοιχείο ίσης Το εντοπισθέν κοινό στοιχείο ίσης

ποσότητας εμφανίζεται αρχικά ως ποσότητας εμφανίζεται αρχικά ως άρνηση της αξίας χρήσης: «Το κοινό άρνηση της αξίας χρήσης: «Το κοινό αυτό δεν μπορεί να είναι μια αυτό δεν μπορεί να είναι μια γεωμετρική, φυσική, χημική ή άλλη γεωμετρική, φυσική, χημική ή άλλη υλική ιδιότητα των εμπορευμάτων»-51. υλική ιδιότητα των εμπορευμάτων»-51.

«Αν τώρα παραβλέψουμε την αξία «Αν τώρα παραβλέψουμε την αξία χρήσης των σωμάτων των χρήσης των σωμάτων των εμπορευμάτων, τους μένει μονάχα μια εμπορευμάτων, τους μένει μονάχα μια ιδιότητα, η ιδιότητα ότι είναι προϊόντα ιδιότητα, η ιδιότητα ότι είναι προϊόντα εργασίας» -52. εργασίας» -52.

«Μαζί με τον ωφέλιμο χαρακτήρα των «Μαζί με τον ωφέλιμο χαρακτήρα των προϊόντων της εργασίας εξαφανίζεται και ο προϊόντων της εργασίας εξαφανίζεται και ο ωφέλιμος χαρακτήρας των εργασιών που ωφέλιμος χαρακτήρας των εργασιών που περιέχονται σ’ αυτά, εξαφανίζονται περιέχονται σ’ αυτά, εξαφανίζονται επομένως και οι διάφορες συγκεκριμένες επομένως και οι διάφορες συγκεκριμένες μορφές αυτών των εργασιών, δεν μορφές αυτών των εργασιών, δεν διακρίνονται πια μεταξύ τους, αλλά έχουν διακρίνονται πια μεταξύ τους, αλλά έχουν αναχθεί όλες στην ίδια ανθρώπινη εργασία, αναχθεί όλες στην ίδια ανθρώπινη εργασία, στην αφηρημένη ανθρώπινη εργασία» -52.στην αφηρημένη ανθρώπινη εργασία» -52.

«Ας εξετάσουμε τώρα τι απέμεινε από τα «Ας εξετάσουμε τώρα τι απέμεινε από τα προϊόντα της εργασίας. Από αυτά δεν προϊόντα της εργασίας. Από αυτά δεν απέμεινε τίποτα άλλο εκτός ... από ένα απλό απέμεινε τίποτα άλλο εκτός ... από ένα απλό πήγμα αδιάκριτης ανθρώπινης εργασίας, πήγμα αδιάκριτης ανθρώπινης εργασίας, δηλαδή ξοδεμένης ανθρώπινης εργατικής δηλαδή ξοδεμένης ανθρώπινης εργατικής δύναμης, άσχετα από τη μορφή με την οποία δύναμης, άσχετα από τη μορφή με την οποία ξοδεύτηκε»-52.ξοδεύτηκε»-52.

«Αν παραβλέψουμε τον καθορισμένο χαρακτήρα «Αν παραβλέψουμε τον καθορισμένο χαρακτήρα της παραγωγικής δραστηριότητας και της παραγωγικής δραστηριότητας και επομένως τον ωφέλιμο χαρακτήρα της επομένως τον ωφέλιμο χαρακτήρα της εργασίας, εκείνο που απομένει απ’ αυτήν είναι εργασίας, εκείνο που απομένει απ’ αυτήν είναι ότι αποτελεί ξόδεμα ανθρώπινης εργατικής ότι αποτελεί ξόδεμα ανθρώπινης εργατικής δύναμης»-58. δύναμης»-58.

«ξόδεμα ανθρώπινου μυαλού, ανθρώπινων «ξόδεμα ανθρώπινου μυαλού, ανθρώπινων μυώνων, νεύρων, χεριών κλπ.» -58.μυώνων, νεύρων, χεριών κλπ.» -58.

«Επομένως η αξία του εμπορεύματος είναι το «Επομένως η αξία του εμπορεύματος είναι το κοινό που εκφράζεται στην ανταλλακτική κοινό που εκφράζεται στην ανταλλακτική τους σχέση ή στην ανταλλακτική αξία του τους σχέση ή στην ανταλλακτική αξία του εμπορεύματος»-52.εμπορεύματος»-52.

Πώς μπορεί να μετρηθεί το Πώς μπορεί να μετρηθεί το μέγεθος της αξίας; μέγεθος της αξίας;

Η ποσότητα της αφηρημένης εργασίας μετριέται με τη χρονική της Η ποσότητα της αφηρημένης εργασίας μετριέται με τη χρονική της διάρκεια. διάρκεια.

Η εργασία που δημιουργεί την αξία δεν είναι μόνο όμοια εργασία, Η εργασία που δημιουργεί την αξία δεν είναι μόνο όμοια εργασία, αλλά και μέση εργασία, δηλαδή εργασία που πραγματοποιείται σε αλλά και μέση εργασία, δηλαδή εργασία που πραγματοποιείται σε μέσες κοινωνικές συνθήκες, σε μέσο κοινωνικά αναγκαίο χρόνο.μέσες κοινωνικές συνθήκες, σε μέσο κοινωνικά αναγκαίο χρόνο.

«Κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας είναι ο χρόνος «Κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας είναι ο χρόνος εργασίας που απαιτείται για να παραχθεί οποιαδήποτε εργασίας που απαιτείται για να παραχθεί οποιαδήποτε αξίας χρήσης με τους υπάρχοντες κοινωνικά αξίας χρήσης με τους υπάρχοντες κοινωνικά κανονικούς όρους παραγωγής και με τον κοινωνικά κανονικούς όρους παραγωγής και με τον κοινωνικά μέσο βαθμό επιδεξιότητας και εντατικότητας της μέσο βαθμό επιδεξιότητας και εντατικότητας της εργασίας»-53.εργασίας»-53.

«Επομένως το μέγεθος της αξίας μιας ορισμένης αξίας «Επομένως το μέγεθος της αξίας μιας ορισμένης αξίας χρήσης καθορίζεται μόνο από την ποσότητα της χρήσης καθορίζεται μόνο από την ποσότητα της κοινωνικά αναγκαίας εργασίας ή από το χρόνο εργασίας κοινωνικά αναγκαίας εργασίας ή από το χρόνο εργασίας που είναι κοινωνικά αναγκαίος για την παραγωγή της.»-που είναι κοινωνικά αναγκαίος για την παραγωγή της.»-53. 53.

Απλή εργασία Απλή εργασία

«Η αξία του εμπορεύματος όμως «Η αξία του εμπορεύματος όμως εκφράζει απλώς ανθρώπινη εργασία, εκφράζει απλώς ανθρώπινη εργασία, ξόδεμα ανθρώπινης εργασίας γενικά ... ξόδεμα ανθρώπινης εργασίας γενικά ... Είναι ξόδεμα απλής εργατικής Είναι ξόδεμα απλής εργατικής δύναμης που τη διαθέτει κατά μέσο δύναμης που τη διαθέτει κατά μέσο όρο στον οργανισμό του σώματός του όρο στον οργανισμό του σώματός του κάθε συνηθισμένος άνθρωπος, χωρίς κάθε συνηθισμένος άνθρωπος, χωρίς ιδιαίτερη κατάρτιση»-58.ιδιαίτερη κατάρτιση»-58.

Σύνθετη εργασίαΣύνθετη εργασία«Είναι αλήθεια ότι η απλή μέση εργασία αλλάζει «Είναι αλήθεια ότι η απλή μέση εργασία αλλάζει

το χαρακτήρα της σε διάφορες χώρες και το χαρακτήρα της σε διάφορες χώρες και εποχές, είναι όμως καθορισμένη σε μια δοσμένη εποχές, είναι όμως καθορισμένη σε μια δοσμένη κοινωνία. Η σύνθετη εργασία σημαίνει μόνο κοινωνία. Η σύνθετη εργασία σημαίνει μόνο εργασία απλή, ανυψωμένη σε δύναμη ή, εργασία απλή, ανυψωμένη σε δύναμη ή, καλύτερα, πολλαπλασιασμένη απλή εργασία, καλύτερα, πολλαπλασιασμένη απλή εργασία, έτσι που μια μεγαλύτερη ποσότητα σύνθετης έτσι που μια μεγαλύτερη ποσότητα σύνθετης εργασίας να είναι ίση με μια μεγαλύτερη εργασίας να είναι ίση με μια μεγαλύτερη ποσότητα απλής εργασίας. Η εμπειρία δείχνει ποσότητα απλής εργασίας. Η εμπειρία δείχνει ότι η αναγωγή αυτή γίνεται διαρκώς. Ένα ότι η αναγωγή αυτή γίνεται διαρκώς. Ένα εμπόρευμα μπορεί να είναι το προϊόν της πιο εμπόρευμα μπορεί να είναι το προϊόν της πιο σύνθετης εργασίας, η αξία του όμως το σύνθετης εργασίας, η αξία του όμως το εξισώνει με το προϊόν της απλής εργασίας και εξισώνει με το προϊόν της απλής εργασίας και γι’ αυτό εκφράζει μόνο ορισμένη ποσότητα γι’ αυτό εκφράζει μόνο ορισμένη ποσότητα απλής εργασίας.»-58. απλής εργασίας.»-58.

Ανταλλαγή εμπορευμάτωνΑνταλλαγή εμπορευμάτωνΣτην ανταλλαγή εμπορευμάτων εκφαίνεται η Στην ανταλλαγή εμπορευμάτων εκφαίνεται η

Ουσία τους, η αξία.Ουσία τους, η αξία.

Η Η απλή μορφήαπλή μορφή έκφανσης της ουσίας συνιστά έκφανσης της ουσίας συνιστά ουσιώδη σχέση δύο διαφορετικών πραγμάτων. ουσιώδη σχέση δύο διαφορετικών πραγμάτων. Τα μέλη της σχέσης διακρίνονται ως προς τη Τα μέλη της σχέσης διακρίνονται ως προς τη λειτουργία τους: το ένα εμπόρευμα εκφράζει λειτουργία τους: το ένα εμπόρευμα εκφράζει την αξία του, στο άλλο εμπόρευμα εκφράζεται την αξία του, στο άλλο εμπόρευμα εκφράζεται η αξία. Η λειτουργική διάκριση σχηματίζει τις η αξία. Η λειτουργική διάκριση σχηματίζει τις λειτουργικές μορφές: λειτουργικές μορφές: σχετικήσχετική και και ισοδύναμηισοδύναμη..

φ εμπορεύματος φ εμπορεύματος ΑΑ = χ εμπορεύματος = χ εμπορεύματος ΒΒ

Τα λειτουργικώς διακριτά μέλη της σχέσης Τα λειτουργικώς διακριτά μέλη της σχέσης εμφανίζονται κατόπιν ως αδιαχώριστες εμφανίζονται κατόπιν ως αδιαχώριστες και συνάμα ως στιγμές αποκλείουσες και συνάμα ως στιγμές αποκλείουσες άλληλες. Η σχετική μορφή της αξίας δεν άλληλες. Η σχετική μορφή της αξίας δεν υπάρχει χωρίς την ισοδύναμη και υπάρχει χωρίς την ισοδύναμη και αντίστροφα. αντίστροφα.

Ταυτόχρονα, η σχετική και η ισοδύναμη Ταυτόχρονα, η σχετική και η ισοδύναμη μορφή πάντα κατανέμονται μεταξύ μορφή πάντα κατανέμονται μεταξύ διαφορετικών εμπορευμάτων: «στην ίδια διαφορετικών εμπορευμάτων: «στην ίδια έκφραση της αξίας το ίδιο εμπόρευμα δεν έκφραση της αξίας το ίδιο εμπόρευμα δεν μπορεί να εμφανίζεται ταυτόχρονα και με μπορεί να εμφανίζεται ταυτόχρονα και με τις δύο μορφές της αξίας. Κάτι παραπάνω, τις δύο μορφές της αξίας. Κάτι παραπάνω, οι δύο αυτές μορφές αλληλοαποκλείονται οι δύο αυτές μορφές αλληλοαποκλείονται όπως αλληλοαποκλείονται δυο πόλοι»-63. όπως αλληλοαποκλείονται δυο πόλοι»-63.

Η αντίθεση των λειτουργιών εμφανίζεται Η αντίθεση των λειτουργιών εμφανίζεται αρχικά στην αρχικά στην απλήαπλή ή τυχαία μορφή, στη ή τυχαία μορφή, στη συνέχεια στην συνέχεια στην ολικήολική ή ή ανεπτυγμένηανεπτυγμένη μορφή της αξίας: μορφή της αξίας:

φ εμπορεύματος φ εμπορεύματος ΑΑ = χ εμπορεύματος = χ εμπορεύματος ΒΒ

= ψ εμπορεύματος = ψ εμπορεύματος ΓΓ

== ω ω εμπορεύματοςεμπορεύματος Δ Δ

Κατόπιν η αντίθεση των λειτουργιών Κατόπιν η αντίθεση των λειτουργιών εμφανίζεται στη εμφανίζεται στη γενική μορφήγενική μορφή της της αξίας:αξίας:

χ εμπορεύματος χ εμπορεύματος ΒΒ

ψ εμπορεύματος ψ εμπορεύματος Γ = Γ = φ εμπορεύματος φ εμπορεύματος ΑΑ

ω εμπορεύματοςω εμπορεύματος Δ Δ

Τέλος η Τέλος η γενική μορφήγενική μορφή σταθεροποιείται στην συγκεκριμένη σταθεροποιείται στην συγκεκριμένη μοναδικότητα του μοναδικότητα του χρήματοςχρήματος (χρηματική μορφή της αξίας): (χρηματική μορφή της αξίας):

Ε – Χ – ΕΕ – Χ – Ε

«Το ειδικό λοιπόν είδος εμπορεύματος που με «Το ειδικό λοιπόν είδος εμπορεύματος που με τη φυσική του μορφή συμφύεται κοινωνικά τη φυσική του μορφή συμφύεται κοινωνικά η ισοδύναμη μορφή, γίνεται χρηματικό η ισοδύναμη μορφή, γίνεται χρηματικό εμπόρευμα και λειτουργεί ως χρήμα. Ειδική εμπόρευμα και λειτουργεί ως χρήμα. Ειδική κοινωνική λειτουργία και επομένως κοινωνική λειτουργία και επομένως κοινωνικό μονοπώλιο αυτού του κοινωνικό μονοπώλιο αυτού του εμπορεύματος είναι να παίζει το ρόλο του εμπορεύματος είναι να παίζει το ρόλο του γενικού ισοδυνάμου μέσα στον κόσμο των γενικού ισοδυνάμου μέσα στον κόσμο των εμπορευμάτων»-83. εμπορευμάτων»-83.

«Ο χρυσός παρουσιάζεται ως χρήμα απέναντι «Ο χρυσός παρουσιάζεται ως χρήμα απέναντι στα άλλα εμπορεύματα μόνο γιατί στα άλλα εμπορεύματα μόνο γιατί προηγούμενα βρισκόταν κιόλας απέναντί προηγούμενα βρισκόταν κιόλας απέναντί τους ως εμπόρευμα.»-83τους ως εμπόρευμα.»-83