Τρόποι και μέσα πειθούς

1. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ

ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΕΚΤΗ

2. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΔΕΚΤΗ

3. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ «ΗΘΟΣ»

α. Ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α

( θ ε ω ρ η τ ι κ ό υ λ ι κ ό )

Επιχειρείται να ευαισθητοποιηθεί ο δέκτης για το θέμα που θίγεται, να βιώσει συναισθήματα (αγανάκτησης, οίκτου, ενοχής, ντροπής, φόβου, ικανοποίησης, εμπιστοσύνης, ενθουσιασμού κ.ά.) ώστε να ανησυχήσει, να προβληματιστεί και να παρακινηθεί να ενεργήσει ανάλογα.

Μέσα συναισθηματικής

διέγερσης

α. περιγραφή

β. αφήγηση (γεγονότα, εμπειρίες)

γ. ειρωνεία, χιούμορ, σαρκασμός

δ. χρήση συγκινησιακού –

μεταφορικού λόγου (χρήση α’ ή β’

προσώπου, μεταφορές,

παρομοιώσεις, δισημία,

εικονοπλαστικός λόγος,

λογοπαίγνιο)

ε. χρήση ρητορικών ερωτημάτων

στ. επίκληση στο ήθος του δέκτη

(διέγερση αυτοσυναισθήματος-

κολακεία, με τη χρήση

αξιολογικών χαρακτηρισμών

ηθικής τάξεως)

α. Άμεση επίκληση στο ήθος του πομπού: Επιχειρείται να ενισχυθεί η αξιοπιστία του πομπού, ώστε οι θέσεις του να γίνουν αποδεκτές.

Μέσα

- αξιόπιστος

λόγος

- μετριοπάθεια

- εμπειρία

- γνώση

-

διαλλακτικότητα

- λανθάνων

αξιολογικός

χαρακτηρισμός

- παράθεση περιστατικών (ιδιωτικής και δημόσιας ζωής) που πιστοποιούν τις ηθικές αρετές του.

β. Έμμεση επίκληση

β1. επίκληση στην αυθεντία: Επιχειρείται να τεκμηριωθεί η αξιοπιστία των απόψεων του συγγραφέα και να ενισχυθεί η επιχειρηματολογία του μέσα από τη σοφία μιας προσωπικότητας ή μιας καταξιωμένης κοινωνικής ομάδας (π.χ. επιστημονική αυθεντία) ή ακόμη και μέσα από τη λαϊκή σοφία:- αναφορά σε λόγια αναγνωρισμένης προσωπικότητας- αποφθέγματα- ρητά- γνωμικά- παροιμίες

β2. επίθεση στο ήθος του αντιπάλου: Ο πομπός, αντί να κρίνει τα επιχειρήματα του «αντιπάλου» τού ασκεί κριτική: α. στο χαρακτήρα του β. στην ιδιωτική του ζωή (λασπολογία)

ΜέσαΧρήση λέξεων δηλωτικών των ελαττωμάτων του, αναφορά σε αποτυχίες, σε ατομικές αποφάσεις που αποδεικνύουν το ηθικό έλλειμμα, σε λανθασμένες επιλογές.

Είδη συλλογισμών

1. Παραγωγικός

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΙΚΟ

2. Επαγωγικός

ΜΕΡΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ

Γενίκευσ

η

Αίτιο-

Αποτέλεσμ

α

Αναλογία

Κυρ

.

Μτφ

.

3. Αναλογικός

ΜΕΡΙΚΟ ΜΕΡΙΚΟ

β. Τ ε κ μ ή ρ ι α ( π ρ α κ τ ι κ ό υ λ ι κ ό )

- παραδείγματα

- ιστορικά γεγονότα

- αξιόπιστες μαρτυρίες

- στατιστικά δεδομένα

- ειδήσεις επικαιρότητας

- εποπτείες των αισθήσεων

- αποτελέσματα ερευνών

- αλήθειες