Τα σύμβολα του Θεού..

Στις αρχές του 20ου αιώνα η κλασική φυσική –κλασική μηχανική,

ηλεκτρομαγνητική θεωρία, στατιστική μηχανική- είχε φτάσει στην ιστορική της ολοκλήρωση. Ύστερα από μια μακραίωνη διαδικασία ενοποίησης και σύνθεσης, μια τεράστια ποικιλία εμπειρικών νόμων είχε πια συμπυκνωθεί σ’ ένα μικρό αριθμό θεμελιωδών εξισώσεων, με βάση τις οποίες φαινόταν κατ’ αρχήν δυνατόν να ερμηνευτούν όλα τα φυσικά φαινόμενα. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Νεύτωνα και του Μaxwell, ίσως να έγραφαν τη βιβλική ιστορία της δημιουργίας ως εξής:

Εν αρχή ο Θεός εποίησεν τον ουρανό και τη γη-

amr

mmGF ⋅=′⋅

= 2

και είπεν ο Θεός «Γεννηθήτω φως»-

.

∫ =⋅0ε

QAdE , ∫Φ

−=⋅dt

dsdE B, ∫ =⋅ 0AdB ,

dtd

IsdB EΦ+=⋅∫ 000 μεμ . 1

Ο Boltzman είχε υπαινιχθεί κάτι τέτοιο, όταν στην πραγματεία του

πάνω στη θεωρία του Μaxwell έθετε ως υπότιτλο την ερώτηση του Φάουστ από το ίδρυμα του Γκαίτε: «War es ein Got der diese Zeichen schrieb?»[ Ήταν, άραγε, ο Θεός που έγραψε τα σύμβολα αυτά;] 2

Πίστευαν ότι ο οριακός στόχος της φυσικής να φτάσει σε μια έσχατη και τελική ερμηνεία του υλικού κόσμου είχε πραγματοποιηθεί. Ο Α.Michelson , εκείνος που εξοβέλισε τον αιθέρα λίγα χρόνια νωρίτερα, έδωσε μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου το 1894, όπου ανάμεσα στα πολλά άλλα δήλωσε: «Οι θεμελιώδεις νόμοι και τα πιο σημαντικά δεδομένα της φυσικής επιστήμης έχουν ανακαλυφθεί, και είναι τόσο καλά τεκμηριωμένα πλέον ώστε η πιθανότητα να συμπληρωθούν ως συνέπεια νέων ανακαλύψεων απομακρύνεται όλο και πιο πολύ…Οι μελλοντικές ανακαλύψεις μας πρέπει να αφορούν διορθώσεις στο έκτο δεκαδικό ψηφίο. 3

Η συνέχεια είναι γνωστή. Λίγους μήνες αργότερα, μετά την προαναγγελία «του τέλους της Φυσικής» απ’ τον Α.Michelson, ο Max Planck θα ανακοινώσει στην Ακαδημία του Βερολίνου την εργασία του για το μέλαν σώμα, η οποία θα θέσει σε κίνηση μια χιονοστιβάδα εξελίξεων που θα οδηγήσουν τελικά – το 1927- στην πλήρη ανατροπή της κλασικής φυσικής και την εγκαθίδρυση ενός νέου επιστημονικού καθεστώτος: της κβαντικής μηχανικής.

Στον κόσμο του φυσικού στο τέλος του 19ου αιώνα, η κλασική

φυσική περιλαμβάνει δυο θεωρήσεις, ασυμβίβαστες μεταξύ τους αλλά και γερά θεμελιωμένες με την παρατήρηση και το πείραμα.

1.Η μια ξεκινά από τον Νεύτωνα , το θεμελιωτή της Δυναμικής και

αφορά αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε Φυσική των υλικών σωμάτων, η οποία στη συνέχεια περιλαμβάνει την ατομική θεωρία και τη στατιστική μηχανική.

2. Η άλλη αφορά τα κυματικά φαινόμενα, που ξεκινά με πρωτεργάτη τον Huygens, θεμελιωτή τον Fresnel και που με ολοκληρωμένη μορφή εμφανίζεται ως η Ηλεκτρομαγνητική Θεωρία του Maxwell, η οποία περιέχει μια ενδελεχή μελέτη όλου του φάσματος των ακτινοβολιών, όπου με το τέλος του 19ου αιώνα περιλαμβάνονται και οι ακτίνες Χ και γ.4

Στην αυγή του 20ου αιώνα αναπτύχθηκαν η κβαντομηχανική

θεωρία και η ειδική και γενική θεωρία της σχετικότητας. Έτσι τώρα αν θα θέλαμε να περιγράψουμε με σύμβολα τη

δημιουργία ολοκληρωμένα θα παρουσιάζαμε αυτή την εικόνα. Μέχρι βέβαια,…………… την ενοποιημένη θεωρία.

[1] R.A. Serway, C.J. Moses, C.A. Moyer. (2000). Σύγχρονη

Φυσική, εκδ. Π.Ε.Κ [2] Ε. Segre. (1997). Ιστορία της Φυσικής τ.α΄., Από την πτώση των

σωμάτων έως τα ραδιοκύματα, εκδ. Δίαυλος [3] S.Singh,(2005), Bing Bang,εκδ Τραυλός [4] Χρηστίδης.Θ.(1997),Χάος και Πιθανολογική αιτιότητα, εκδ.

Βάνιας.

Η ελληνίδα φυσικός έχει κάνει πειράματα για επιπλέον διαστά-σεις, υπερσυμμε-τρία, σκοτεινή ύλη, ό,τι βρίσκεται στην αιχμή της επιστήμης. Τα διεθνή ΜΜΕ εδώ και χρόνια αναφέ-ρονται στη Μαρία Σπυροπούλου και στη δουλειά της, δίνοντας της, μά-λιστα, και τον τίτλο της «διαδόχου του Αϊνστάιν».

Σύντομα θα ξεκινήσει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας το μεγάλο πείραμα: Επιστήμονες θα δημιουργήσουν στο εργαστήριο συνθήκες παρόμοιες με αυτές που υπήρχαν ένα κλάσμα του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου μετά το Big Bang! Αν δεν σας κάηκε ήδη ο εγκέφαλος, καλωσορίσατε στο θαυμαστό κόσμο της σπουδαίας συμπατριώτισσας μας που θα πάρει μέρος στο πείραμα.

Μαρία Σπυροπούλου

«ΔΕΝ ΘΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ BIG BANG, ΑΛΛΑ ΚΑΤΙ ΘΑ ΠΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ Ν ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΠΟΠΟΥΛΟΣ (boyio@enet.gr)

υτή η συνέντευξη ξεκίνησε... πέρσι με ένα μονολεκτικό «όχι». Η Μαρία Σπυροπούλου δεν επιθυμούσε να μιλήσει στα

ελληνικά ΜΜΕ που την ανακάλυψαν ξαφ-νικά όταν το αμερικανικό δίκτυο MSN την κατέταξε ανάμεσα στους κορυφαίους φυ-σικούς του κόσμου. Ενοχλήθηκε έντονα όταν την είπαν Ελληνίδα Αϊνστάιν. «Δεν φτάνει που με διακόπτουν από τη δουλειά μου, πάνε και ενοχλούν τους γονείς μου στην Καστοριά», παραπονιέται.

Υπάρχει όμως λόγος που την ενοχλούμε τώρα.

Το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα που έγινε

ποτέ στον κόσμο πρόκειται να ξεκινήσει τον

Αύγουστο στο CERN, το Ευρωπαϊκό Κέντρο

Πυρηνικής Έρευνας. Χιλιάδες επιστήμονες από

όλο τον κόσμο συνεργάζονται για να βρουν

απαντήσεις για τη δημιουργία του Σύμπαντος,

να κατανοήσουν τους άγνωστους και

φαινομενικά αντιφατικούς μηχανισμούς της

φύσης, να ανακαλύψουν σωματίδια που χωρίς

αυτά δεν εξηγείται η ύπαρξη μας, να φτιάξουν

μαύρες τρύπες, νέες διαστάσεις και παράδοξη

ύλη, ό,τι προκύψει. Με λίγα λόγια, θέλουν να

δημιουργήσουν μια νέα φυσική.

Τις έρευνες γι' αυτή τη νέα φυσική, επί τρία

χρόνια και έως πρόσφατα, συντόνιζε η

38χρονη Μαρία Σπυροπούλου. Τώρα

ασχολείται αποκλειστικά με την έρευνα

καθαυτή. Τη βρήκαμε στο γραφείο της ένα

βράδυ έπειτα από πολλές ημέρες που

προσπαθούσαμε να χωρέσουμε στο

πρόγραμμα της. Η συζήτηση τελείωσε

ξημερώματα και στο τέλος δεν έδειχνε ιδιαί-

τερα κουρασμένη. Ένα λεξικό φυσικής ήταν

απαραίτητο για να μην τη χάνουμε όταν έφευ-

γε στη σχεδόν μυστικιστική γλώσσα του

υποατομικού κόσμου.

Είχατε πει σε συνέντευξη σας στους «New York

Times» ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια

ανακάλυψη που θα «ανατινάξει το μυαλό μας».

Γιατί το είχατε πει και πού βρίσκεται η

ανακάλυψη; «Όταν το είχα πει γινόταν μια

αναβάθμιση στον επιταχυντή του Fermilab

(σ.σ. κοντά στο Σικάγο). Τώρα είμαστε πολύ πιο

κοντά. Για να το πούμε απλά με νούμερα, όταν

το κέντρο της ενέργειας στο Fermilab είχε πάει

από ένα 1,8 σε 2 και ήταν αρκετά μεγάλη η

διαφορά, τώρα πάμε σε 14, δηλαδή έχουμε

εφτά φορές περισσότερη ενέργεια στο κέντρο

μάζας. Φέρνουμε τις δέσμες (σ.σ. πρωτονίων)

σε πάρα πολύ μεγάλη ενέργεια για να κάνουμε

τις συγκρούσεις και να δώσουμε απαντήσεις σε

πολύ σημαντικές ερωτήσεις. Δεν γνωρίζουμε

πώς ο χώρος και ο χρόνος ξετυλίχτηκε. Όποιες

θεωρίες κι αν έχουμε σήμερα, η απάντηση

μπορεί να είναι κάτι εκτός του τι υποθέτουμε».

Προσπαθείτε να βρείτε κάτι σωματίδια με

εξωτικά ονόματα, όπως Χιγκς μποζόνιο και

βαρυτόνιο, τα οποία περιγράψουν θεωρίες,

αλλά δεν έχουν αποδειχθεί. «Ναι, δεν έχουν

αποδειχθεί και δεν έχουμε μπορέ

Α

σει μέσα οε εργαστήριο να παράγουμε αυτά τα

σωματίδια, αλλά έχουμε ήδη δημιουργήσει

πολλά σωματίδια που δεν υπάρχουν υπό

κανονικές συνθήκες. Ένα από τα σπουδαιότερα

κομμάτια που λείπουν και δεν το έχουμε είναι

αυτό, το Χιγκς μποζόνιο».

Το χαμένο δισκοπότηρο της φυσικής; Γιατί το

λένε το σωματίδιο του Θεού; «Γιατί χωρίς αυτό,

όταν πάμε και γράφουμε τις εξισώσεις, τα

περιγράφουμε όλα πολύ καλά, αλλά δεν

υπάρχει πουθενά ύλη! Ενώ εμείς μετράμε ότι

έχουμε ύλη».

Ύλη, μάζα, βαρύτητα. Τα βλέπετε όλα από την

αρχή... «Η σχέση της βαρύτητας με τη μάζα και

το αν μπορούμε να μιλήσουμε για βαρύτητα

χωρίς μάζα και για μάζα χωρίς βαρύτητα είναι

μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, γιατί η

βαρύτητα περιγράφεται από τον Αϊνστάιν σε

όλη τη θεωρία της γενικής σχετικότητας, ενώ

τα σωματίδια και η μάζα των σωματιδίων

περιγράφονται από την κβαντική μηχανική. Και

αυτές οι δύο περιγραφές, για να μπορέσουμε

να τις αναμείξουμε και να έχουμε μία εικόνα η

οποία να είναι ομογενής, κάπως φέρνει τη

βαρύτητα πολύ κοντά στην κβαντική μηχανική,

αλλά δεν έχουμε λύσει το πώς ακριβώς».

Αν κατάλαβα καλά, υπάρχει μια φυσική που

μετράει την ύλη, τη βαρύτητα κ.λπ. και μια

φυσική στο επίπεδο των σωματιδίων και πρέπει

να τις παντρέψετε σε μια ενοποιημένη θεωρία.

«Ναι. Και θέλουμε να καταλάβουμε τους

μηχανισμούς οι οποίοι τελικά, επειδή η

βαρύτητα είναι η παραμόρφωση του

χωροχρόνου και όσο πηγαίνουμε σε

μεγαλύτερες ενέργειες βλέπουμε τη δυναμική

του χωροχρόνου, πώς δημιουργείται ο

χωροχρόνος. Ακριβώς εκεί είναι που η εικόνα

αυτή τη στιγμή δεν είναι τελειωμένη. Αν αυτά

θα οδηγήσουν σε ενωμένη θεωρία, είναι

περισσότερο ζήτημα πίστης. Υπάρχουν

ερευνητές που αυτό είναι το όνειρο τους. Εγώ

θέλω να δω τι θα πουν τα δεδομένα, και αν

δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση, αυτή θα

ακολουθήσουμε. Είναι γεγονός ότι τα δεδομένα

έως τώρα οδηγούν σε κάποια ενοποίηση. Αν η

φύση δεν μας δείξει την ενοποιημένη εικόνα,

αλλά έχουμε αρκετές λαβές για να κάνουμε την

περιγραφή της και να την καταλάβουμε, so be

it, ό,τι είναι. Αν δεν κάνουμε το πείραμα, δεν θα

ξέρουμε».

Για να το πούμε πιο απλά, μέσα από τα

πειράματα αυτά κάποιες θεωρίες θα ανα-

τραπούν και κάποιες θα επιβεβαιωθούν.

«Κατά πάσα πιθανότητα οι περισσότερες θε-

ωρίες θα ανατραπούν. Να δούμε τι θα μείνει!»

Όταν λένε ότι θα δημιουργήσετε συνθήκες παρόμοιες με αυτές που υπήρχαν ένα κλάσμα του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου μετά την αρχή του Σύμπαντος, εμείς οι απλοί

Who is who

Η Μαρία Σπυροπούλου γεννήθηκε

στην Καστοριά το 1970.0 πατέρας της

εργαζόταν από παιδί στις γούνες πριν

γίνει επιχειρηματίας -σήμερα

συνταξιούχος. Από μικρή ήταν ένα

μάλλον ατίθασο κορίτσι που δοκίμαζε

αυτοσχέδια ανεμόπτερα με οδυνηρές

συνέπειες. Ηθελε να γίνει πιλότος και

αστροναύτης. Αργότερα, ενώ ήταν

ακόμη φοιτήτρια στο Αριστοτέλειο, πήρε

τη ζωή οτα χέρια της και πήγε μόνη της

στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Π υρηνικής Φυσι

κής, το γνωστό CERN, κοντά στη Γενεύη,

να ζητήσει δουλειά. Και τη βρήκε!

Από εκεί άρχισε μια καριέρα στους

μεγαλύτερους επιταχυντές σωματιδίων

του κόσμου. CERN, BESSY του

Βερολίνου, Fermilab του Σικάγου και

μεταπτυχιακά στο πανεπιστήμιο Χάρ-

βαρντ. «Η δουλειά μου είναι η ζωή μου»,

έχει δηλώσει στους «New York Times».

Θεωρείται μία εκ των κορυφαίων

πειραματικών φυσικών του κόσμου. Μια

τεκμηριωμένη φράση της μπορεί να

στείλει στα βάραθρα ή να επιβεβαιώσει

μια θεωρία από αυτές που κυκλοφορούν

κατά δεκάδες στη σωματιδιακή φυσική.

Ταυτόχρονα, είναι ένας δυναμικός χαρα-

κτήρας που ασχολείται με πολεμικές

τέχνες και αλεξίπτωτο, μια ενθουσιώδης

της μουσικής που έπαιζε ντραμς και

τραγουδούσε. Για τρία χρόνια έως

πρόσφατα υπήρξε διευθύντρια ερευνών

στο πιο καυτό τμήμα του CERN, όπου

γίνονται οι έρευνες για νέα φυσική. Εχει

κάνει πειράματα για επιπλέον

διαστάσεις, υπερσυμ-μετρία, σκοτεινή

ύλη, ό,τι βρίσκεται στην αιχμή της

επιστήμης.

Μαρία Σπυροπούλου

πολίτες δεν μπορούμε ούτε να φανταστούμε τι

σημαίνει αυτό. Εσείς έχετε μια εικόνα στο

μυαλό σας γι’ αυτό; «Τώρα το Σύμπαν είναι

κρύο και διαστέλλεται, ενώ στην αρχή του ήταν

πολύ ζεστό και αυτές τις συνθήκες πάρα πολύ

μεγάλης ενέργειας και πάρα πολύ μεγάλης θερ-

μοκρασίας τις αντιγράφουμε με τις ενέργειες

που επιβάλλουμε στα σωματίδια. Δεν φτάνουμε

στην αρχή, δεν μπορούμε να φτάσουμε ακρι

βώς στην αρχή, αλλά με βάση αυτό που θα

δούμε, θα φτάσουμε κοντύτερα να

περιγράψουμε την αρχή. Πειραματικά δεν

μπορούμε να φτιάξουμε Big Bang, αλλά θα

φτάσουμε κοντά αρκετά ώστε να μπορούμε να

πούμε κάτι για την αρχή του Σύμπαντος».

Το σωματίδιο του Θεού και το χάος της θεωρίας

Ψάχνετε και για κάτι που ακούμε συχνά στην

επιστημονική φαντασία: περισσότερες

διαστάσεις. Υπάρχει κάτι πρακτικό που μπορεί

να προκύψει από αυτό και πόσες είναι; «Οι

διαστάσεις αυτές είναι αρχικά ένας

μαθηματικός τρόπος για να έχουμε βαθμούς

ελευθερίας μέσα στους οποίους να μπορούμε

να λύσουμε προβλήματα τα οποία αλλιώς είναι

δύσκολο να λυθούν - και πολλά από αυτά τα

προβλήματα έχουν να κάνουν πάλι με τη

βαρύτητα. Μπαίνουν σε θεωρίες ή υποθέσεις

για να εξηγήσουμε τα φυσικά φαινόμενα για τα

οποία δεν έχουμε απάντηση. Σε κάποιες

θεωρίες είναι περιτυλιγμένες και μικρές, σε

άλλες είναι μεγάλες και σαν ακορντεόν. Σε μια

γεωμετρία που δεν είναι του Ευκλείδη.

Προτείνονται άλλες διαστάσεις από την αρχή

του εικοστού αιώνα. Δεν μπορούμε να τις

απορρίψουμε. Μάλιστα ο Σάββας Δημόπουλος

στο Στάντφορντ το 1998 υπέθεσε ότι θα

μπορούσε να υπάρχει έξτρα διάσταση του

χώρου με βάση το πόσο καλά γνωρίζουμε τη

βαρύτητα. Με βάση αυτό που καταλαβαίνουμε

αυτή τη στιγμή, είναι οι τέσσερις που

γνωρίζουμε, δηλαδή τρεις χωρικές κι ο χρόνος,

και μπορεί να υπάρχουν επτά ακόμη

διαστάσεις. Βέβαια, μπορεί να υπάρχει κάποια

θεωρία που να μιλάει για περισσότερες, αλλά

το πιο απτό και αυτό που έχουμε δουλέψει

περισσότερο έχει 11 συνολικά».

Εξομοίωση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή της εμφάνισης μποζονίου Χιγκς, στο πείραμα CMS.

Σε σάιτ του CERN αναφέρεται ότι «θα απα-

ντήσετε στο ερώτημα γιατί ο κόσμος έχει αυτή

τη μορφή». Θα πείτε δηλαδή γιατί υπάρχει ύλη

ή γιατί υπάρχει χρόνος; «Το "γιατί "είναι πολύ

περίεργη διατύπωση. Το "πώς" είναι αυτό που

προσπαθούμε να απαντήσουμε. "Πώς ο κόσμος

έχει αυτή τη μορφή". Το "γιατί" αγγίζει όρια

φιλοσοφίας».

Καθώς οι φυσικοί συμπληρώνουν παζλ της γνώσης, ανακαλύπτουν ότι τους λείπουν μεγάλα κομμάτια για να απαντήσουν όχι μόνο στο «πώς» (ίσως και στο «γιατί») φτιάχτηκε το Σύμπαν, αλλά και πώς αλληλεπιδρούν οι τέσσερις γνωστές σήμερα θεμελιώδεις δυνάμεις μεταξύ τους, η βαρύτητα, η ηλεκτρομαγνητική, η ασθενής και η ισχυρή πυρηνική. Έως τώρα έχουν προταθεί πολλές θεωρίες που συ-μπληρώνουν μέρη του παζλ, όπως αυτές των υπερχορδών ή της υπερσυμμετρίας, αλλά δημιουργούν νέα προβλήματα. Λείπει ακόμη η μία θεωρία, και πολύ περισσότερο η μία απόδειξη, που θα ενοποιούσε τη φυσική, η περιβόητη «ενοποιημένη θεωρία».

Τα πειράματα στο CERN θα φέρνουν σε σύγκρουση δέσμες δισεκατομμυρίων πρω-τονίων ή ιόντων μολύβδου με ταχύτητα που θα φτάνει το 99,99% της ταχύτητας του φωτός. Αυτό θα προκαλεί περίπου 600 εκατομμύρια συγκρούσεις ανά δευτερόλεπτο, παράγοντας πιθανότατα σωματίδια που δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά, όπως το μποζόνιο Χιγκς, το λεγόμενο και «σωματίδιο του Θεού». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει μάζα. Χωρίς αυτό ο κόσμος είναι... ανύπαρκτος.

Ο LHC (Μεγάλος Επιταχυντής Συγκρουό-μενων Δεσμών Αδρονίων), ο μεγαλύτερος επιταχυντής σωματιδίων που έχει κατασκευαστεί ποτέ, με μήκος 27 χλμ. 100 μέτρα κάτω από το έδαφος, στα γαλλοελβετικά σύνορα κοντά στη Γενεύη, «ζεσταίνει τις μηχανές του», αλλά για την ακρίβεια τις κρυώνει, στους -271°C, ένα μόλις βαθμό πάνω από το απόλυτο μηδέν και γίνεται το ψυχρότερο σημείο του Σύμπα-ντος! Οταν αρχίσει το πείραμα, 10.000 επι-στήμονες από 500 ακαδημαϊκά ιδρύματα και βιομηχανίες θα συλλέγουν κάθε χρόνο ποσότητα πληροφορίας, που αν την αποθηκεύαμε σε CD, θα δημιουργούσε μια στοίβα ύψους 20 χιλιομέτρων.

Πρώτη φορά στην ιστορία θα δημιουρ-γηθούν οι αρχικές στιγμές του Σύμπαντος σε πειραματικές συνθήκες. Θεολογικά αυτό αντιστοιχεί με τελικό σίγμα στη φράση «Γεννηθή-τω φως».Τι θα προκύψει; Θα το μάθουμε τους επόμενους μήνες.

♦♦--------------------------------------------------------------------------------------«Κάποιοι συνάδελφοι αναζητούν το "γιατί". Εγώ ψάχνω το "πώς" έχειπροκύψει το Σύμπαν να είναι αυτό που είναι. Μπορούμε να κάνουμεεξομοίωση από Σύμπαν με διάφορες αρχικές συνθήκες. Αυτές οι εξο-μοιώσεις, από οπουδήποτε κι αν ξεκινήσουμε, δεν καταλήγουν σε σύ-μπαντα που να είναι όπως το δικό μας. Το Σύμπαν μας είναι μοναδικό».

Ισως και θεολογίας... «Το οποίο είναι παρόμοιο.

Δεν ξέρω, υπάρχουν συνάδελφοι που όντως

αναζητούν το "γιατί". Εγώ αυτό που ψάχνω

αρχικά είναι το "πώς", το how". Πώς έχει

προκύψει το Σύμπαν να είναι αυτό που είναι.

Μπορούμε να κάνουμε εξομοίωση από Σύμπαν

με διάφορες αρχικές συνθήκες. Αυτές οι

εξομοιώσεις, από οπουδήποτε κι αν ξεκι-

νήσουμε, δεν καταλήγουν σε σύμπαντα που να

είναι όπως το δικό μας! Το Σύμπαν μας είναι

μοναδικό, θα έλεγα».

Πίσω από το Σύμπαν υπάρχει Θεός;« Ακούστε

μια ιστορία: Όταν ήμουν στο Σικάγο, με κάλεσε

η κοινότητα των Ελλήνων επαγγελματιών της

πόλης για δημόσια διάλεξη σε κάποιον ναό.

Μου έκαναν την ίδια ερώτηση κι εκεί είχα μια

καλή ευκαιρία για να την αποφύγω. Τους είπα

"να μην πω τίποτα και πέσει ο ναός πάνω στο

κεφάλι μου!". Με εσάς είναι πιο δύσκολο. Αν

θέλουμε να το αναλύσουμε, θα μιλάμε καιρό

και για θεολογικά ζητήματα. Δεν νομίζω ότι η

θεολογία και η επιστήμη μπαίνουν στην ίδια

πρόταση. Και είναι άστοχο να προσπαθήσουμε

να πούμε ότι με βάση την επιστήμη μπορούμε

να βγάλουμε συμπέρασμα περί Θεού. Ή με

βάση τη θεολογία να βγάλουμε κάποιο

συμπέρασμα για την επιστήμη».

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το πείραμα μπορεί να

βάλει όλο τον πλανήτη σε κίνδυνο αν

δημιουργηθούν μαύρες τρύπες ή παράδοξα

(strange) σωματίδια. «Εχει γίνει λίγο τσίρκο η

ιστορία. Κάθε φορά που ένα πείραμα

επεκτείνει το πόσο μεγαλύτερες ενέργειες

μπορούμε να φτάσουμε, και αυτό έχει γίνει

στην Αμερική αρκετές φορές, υπάρχουν

κάποιοι άνθρωποι που λένε ότι δημιουργούμε

κίνδυνο για το περιβάλλον και κάνουν ακόμη

και μηνύσεις. Το εργαστήριο, επειδή είναι

σοβαρό και δεν μπορεί να αφήσει την κινδυ-

νολογία εκτός ελέγχου, έχει ειδική επιτροπή και

απαντάει με επιχειρήματα επιστημονικά. Η δική

μου απάντηση είναι μονολεκτική: ανοησίες! Δεν

νομίζω ότι πρέπει κανείς να ανησυχεί ότι η Γη

τελειώνει και ότι πρέπει να κάνει τις διακοπές

του αμέσως μην τις χάσει».

Παρ' όλα αυτά η πυρηνική φυσική έχει αφήσει

κληρονομιά τη βόμβα. «Κανένας πολιτικός δεν

ασχολείται με το CERN τώρα. Τα πειράματα

που κάνουμε έχουν τις πηγές τους στην

πυρηνική φυσική, και άρα γίνεται ο

συσχετισμός με τη βόμβα, αλλά αυτό που

κάνουμε τώρα δεν έχει σχέση με κανένα

υπουργείο Πολέμου ή Αμυνας. Είναι λυπηρό ότι

δεν μπορούμε να το δούμε αυτή τη στιγμή ως

ένα μεγάλο βήμα στον ανθρώπινο πολιτισμό».

To CMS (Συμπαγές Μιονικό Σωληνοειδές Πείραμα). Πρόκειται για έναν ανιχνευτή βάρους 12.500 τόνων και στη λειτουργία του συμμετέχουν 155 πα-νεπιστήμια από όλο τον κόσμο με χιλιάδες επιστήμονες.

Διάβασα ότι ασχολείστε και με άλλα πράγματα:

καράτε και κικ μποξ, ντραμς και τραγούδι. Ετσι

γεμίζετε τις μπαταρίες σας;

«Το εργαστήριο είναι σαν δυναμό, εκεί γεμίζω

τις μπαταρίες μου. Η φυσική και τα προβλή-

ματα που λύνουμε μέρα με τη μέρα με γεμί-

ζουν. Στο τέλος της ημέρας δεν έχει φύγει η

ενέργεια. Τώρα δεν μπορώ να κάνω πολλά

άλλα πράγματα, γιατί έχω ραγίσει δύο

σπονδύλους από το κικ μπόξινγκ και το

αλεξίπτωτο πλαγιάς. Και δεν παίζω μουσική

πια, ακούω μόνο».

Δένουν τα ντραμς με τη φυσική; «Δένουν,

βέβαια. Εχω κάποιους ερευνητές μαζί μου που

όχι μόνο έχουν συγκρότημα αλλά έχουν βγάλει

και CD. Εχω παρατηρήσει μια καλλιτεχνική και

μουσική αναζήτηση σε μαθηματικούς και

φυσικούς. Είναι και ζήτημα περιστάσεων. Εγώ

ήμουν φοιτήτρια στο Fermilab και η μπάντα

(σ.σ. Drug Sniffing Dogs - Σκυλιά Ανιχνευτές

Ναρκωτικών) δεν είχε ντρά-μερ. Ηξερα λίγο,

οπότε μπήκα. Το ξέδωμα στα ντραμς μού

έκανε καλό. Εχω προσπαθήσει και τη φωνή

μου να την παιδέψω, αλλά δεν νομίζω ότι θα το

ακολουθούσα ως καριέρα».

Πάρα πολλά κορίτσια ονειρεύονται να γίνουν

τραγουδίστριες και λίγες ονειρεύονται την

επιστήμη. «Υπάρχει το pop culture που

εμπλουτίζεται με πρότυπα που είναι στην

τηλεόραση, και αυτό για τα νεαρά παιδιά είναι

δελεαστικό. Αλλά νομίζω ότι η υπόθεση "τέχνη"

είναι πολύ μεγάλη και το να φτάσει κανείς σε

δυνατό επίπεδο στις τέχνες με κάποιο ταλέντο

που έχει δεν είναι μεμπτό. Και η τέχνη είναι πιο

κοντά στην ανθρώπινη φύση από την επιστήμη.

Στην ιστορία πρώτα πρώτα οι άνθρωποι

ζωγράφισαν στους τοίχους και μετά έφτιαξαν

πυραμίδες».

Αληθεύει ότι ήρθατε μόνη σας στο CERN, και

μάλιστα με δανεικά λεφτά; «Τελικά με

πλήρωσαν, και καλά μάλιστα. Ήμουν φοιτήτρια

στο Αριστοτέλειο. Υπήρχε ένα πρόγραμμα στο

CERN για φοιτητές, για την απόκτηση

ερευνητικής εμπειρίας, αλλά δεν με επέλεξαν.

Αποφάσισα να έρθω να βρω δουλειά και ήμουν

τυχερή που βρήκα μια τεχνική θέση αρχικά.

Αργότερα έκανα αίτηση για μεταπτυχιακό στην

Αμερική. Τελικά πήγα στο Χάρβαρντ». ■