Ενότητα 36Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας και του Πόντου

Ιστορία Γ’ Γυμνασίου

Η προκυμαία (Les quais) της Σμύρνης πριν το 1922

2Ελένη Χαραλαμπίδου

Χρονολόγιο

Η μακραίωνη παρουσία του ελληνισμού στη δυτική Μικρά Ασία και στον Πόντο

Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας και του Πόντου τον 19οαιώνα και τον 20ό ωςτο τέλος του Α'Παγκοσμίου πολέμου

Η οριστική εκδίωξη του ελληνισμού από τη δυτική Μικρά Ασία και τον Πόντο μετά τη μικρασιατική καταστροφή το 1922

ΠΡΙΝ ΤΩΡΑ ΜΕΤΑ

3Ελένη Χαραλαμπίδου

Η ενότητα επιγραμματικά

Η Δυτική Μικρά Ασία◦ Οικονομική ακμή◦ Πολιτιστική ακμή

Ο Πόντος◦ Εμπορικά κέντρα◦ Σχολεία

Οι διωγμοί◦ Οι Νεότουρκοι◦ Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και ο

Α' Παγκόσμιος πόλεμοςΗ Αυτονόμηση του Πόντου

◦ Το Ποντοαρμενικό κράτος και η διάλυση του

4Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι ελληνικές κοινότητες της Μ. Ασίας στα μέσα του 19ου αιώνα (1) Οι ελληνικές κοινότητες

της Μ. Ασίας στα μέσα του 19ου αιώνα βρίσκονταν σε ακμή.

Εκπρόσωποι τους στις τουρκικές αρχές ήταν οι δημογέροντες και οι αρχιερείς.

Οι Έλληνες αποτελούσαν πλειονότητα μόνο στη Σμύρνη.

Ήταν κυρίως έμποροι, είχαν πολλά σχολεία και τυπογραφεία.

H Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης

Κυδωνιές (Αϊβαλί) - 1905

5Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι ελληνικές κοινότητες της Μ. Ασίας στα μέσα του 19ου αιώνα (2)

Τρίγλεια της Βιθυνίας – σήμερα (1998)Η Τρίγλεια της Βιθυνίας με το καθολικό της βυζαντινής μονής Χηνολάκου (Αγίου Στεφάνου), σήμερα τέμενος (1998). Η Τρίγλεια αποτελούσε οικισμό με αμιγώς ελληνικό πληθυσμό στο μέσο μιας περιοχής κατάσπαρτης, από βυζαντινά υπολείμματα και μοναστήρια. Σήμερα ο οικισμός της Τρίγλειας σώζεται σχεδόν άθικτος.

Κυδωνιές (Αϊβαλί) – σήμερα (2004)Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Αιολίδας. Οι Κυδωνιές ήταν η μοναδική αμιγώς ελληνική πόλη στην Μικρά Ασία. Η ανάπτυξή της έλαβε χώρα κατά τον 18ο αιώνα, εποχή αναγέννησης του υπόδουλου Ελληνισμού. Τότε η πόλη εξασφάλισε προνόμια αυτονομίας. Διέθετε βιβλιοθήκη, ορφανοτροφείο, νοσοκομείο, τυπογραφεία καί σχολεία, μεταξύ των οποίων την ξακουστή «Ακαδημία των Κυδωνιών». Το 1821 οι 30.000 κάτοικοί της την εγκατέλειψαν. Το 1915 οι 35.000 κάτοικοί της εκτοπίστηκαν.

6Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι ελληνικές κοινότητες της Μ. Ασίας στα μέσα του 19ου αιώνα (3)

Εικόνες της ΣμύρνηςΑριστερά:Άποψη της Σμύρνης με την Αγία Φωτεινή αριστερά (περί το 1900). Κάτω αριστερά:Η προκυμαία (Les Quais) της Σμύρνης.

Κάτω δεξιά:Αστική έπαυλη στο Κορδελιό της Σμύρνης περί το 1900.

7Ελένη Χαραλαμπίδου

Στον Πόντο ζούσαν πολλοί Έλληνες.

Με το σύνταγμα του 1876 η ζωή τους βελτιώθηκε.

Τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα της περιοχής ήταν η Κερασούντα, η Σαμψούντα (Αμισός) και η Τραπεζούντα.

Στην Τραπεζούντα λειτουργούσε το ονομαστό σχολείο Φροντιστήριον.

Οι ελληνικές κοινότητες της Μ. Ασίας στα μέσα του 19ου αιώνα (4)

8Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι ελληνικές κοινότητες της Μ. Ασίας και η πολιτική των Νεότουρκων Οι Νεότουρκοι

κάλεσαν όλους τους Έλληνες της Μ. Ασίας, που ήταν κάτω των 45 ετών, στο στρατό. Έφυγαν τότε για την Ελλάδα περίπου 150.000 Έλληνες.

Κατά τους Βαλκανικούς και τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, εκτόπισαν πολλούς Έλληνες στο εσωτερικό της Τουρκίας και δημιούργησαν τα τάγματα εργασίας για άνδρες πάνω από 45 ετών. Έτσι εξόντωσαν περίπου 250.000.

Στον Πόντο, την ίδια εποχή, από τους 500.000 Έλληνες εξορίστηκαν 235.000 και άλλες 80.000 κατέφυγαν στη Ρωσία.

9Ελένη Χαραλαμπίδου

Το δράμα του ποντιακού ελληνισμού

Η αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, που κυριάρχησε στα τέλη του Α' παγκόσμιου πολέμου, συγκίνησε τους Πόντιους.

Το 1920 ιδρύθηκε Ποντοαρμενικό κράτος, αναγνωρίστηκε από τη συνθήκη των Σεβρών, αλλά πολύ γρήγορα διαλύθηκε.

Ερείπια της Μονής Παναγίας Σουμελά του ιστορικού Πόντου

Από τους 697.000 Πόντιους που ζούσαν το 1913 στον Πόντο, περισσότεροι από 353.000, δηλαδή ποσοστό μεγαλύτερο από το 50%, θανατώθηκαν μέχρι το 1923 από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς στις πόλεις και τα χωριά, στις εξορίες και τις φυλακές, καθώς και στα τάγματα εργασίας («αμελέ ταμπουρού»).

10Ελένη Χαραλαμπίδου

Χρονολόγιο

Μεταρρυθμίσεις του Χάτι Χουμαγιούν.

1856

Πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν προς τη

Μικρά Ασία.

Μέσα του 19ου αιώνα

Ξεκινούν συστηματικοί διωγμοί των

ελληνορθόδοξων πληθυσμώντης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

1913

Επικράτηση των Νεότουρκων.

1908