Ιστορία της Γ' Γυμνασίου - Ενότητα 1

Ενότητα 1Ενότητα 1

Η εποχή του ΔιαφωτισμούΗ εποχή του ΔιαφωτισμούΙστορία Γ’ Γυμνασίου

Συγκέντρωση στο σαλόνι της Μαντάμ Ζεοφρέν,Gabriel Lemonnier

Εξελίξεις στην Ευρώπη Εξελίξεις στην Ευρώπη

κατά τον 17κατά τον 17οο και 18και 18οο αιώνα (1)αιώνα (1)

� Σημαντική αύξηση του πληθυσμού

� Αγροτική επανάσταση◦ Δημιουργία μεγάλων αγροκτημάτων

◦ Νέες μέθοδοι καλλιέργειας◦ Νέες μέθοδοι καλλιέργειας

◦ Χρήση μηχανημάτων

� Ανάπτυξη εμπορίου◦ Τριγωνικό εμπόριο ανάμεσα

σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερική

◦ Συσσώρευση κεφαλαίων σε Ευρωπαίους επιχειρηματίες

2Ελένη Χαραλαμπίδου



� Εκβιομηχάνιση - γέννηση της βιομηχανίας

◦ Επιχειρηματίες που διέθεταν κεφάλαια

◦ Χιλιάδες άνεργοι πρώην αγρότες

◦ Χρήση ισχυρών μηχανών◦ Χρήση ισχυρών μηχανών

◦ Δημιουργία μεγάλων εργοστασίων

� Βιομηχανική επανάσταση

◦ Είναι η πρώτη φάση του φαινομένου που

ξεκίνησε στην Μ. Βρετανία (1750-1780 )



κατά τον 17κατά τον 17οο και 18και 18οο αιώνα (3)αιώνα (3)� Κοινωνικές μεταβολές◦ Αστική τάξη (βιομήχανοι,

τραπεζίτες, μεγαλέμποροι):

ενισχύεται διαρκώς

◦ Αριστοκράτες: προσπαθούν ◦ Αριστοκράτες: προσπαθούν

να διατηρήσουν τα προνόμιά

τους

◦ Αγρότες και ασθενέστερα

κοινωνικά στρώματα των

πόλεων: ζουν σε άσχημες

συνθήκες


Καρικατούρα του 18ου αιώνα που

αναπαριστά την τρίτη τάξη στην

Γαλλία σε πλήρη εκµετάλλευση, να

έχει στους ώµους της τις υπόλοιπες

δύο τάξεις



� Πολιτική κατάσταση

◦ Παρέμενε στάσιμη

◦ Απόλυτη μοναρχία σε όλα σχεδόν τα κράτη

της Ευρώπης (όλη η εξουσία της Ευρώπης (όλη η εξουσία

συγκεντρωμένη στα χέρια του βασιλιά)

◦ Εξαίρεση η Μεγάλη Βρετανία: μετά την

ένδοξη επανάσταση του 1688

αναγνωρίστηκαν ορισμένα δικαιώματα στα

μέλη των οικονομικά ισχυρότερων τάξεων.



κατά τον 17κατά τον 17οο και 18και 18οο αιώνα (αιώνα (55))

� Πρόοδος των φυσικών επιστημών (α)

◦ Διανοούμενοι βασισμένοι στην λογική

επιχειρούν να ανακαλύψουν τους φυσικούς

νόμους που διέπουν την λειτουργία του νόμους που διέπουν την λειτουργία του

κόσμου.

� Φράνσις Μπέικον (1561-1626)

� Ρενέ Ντεκάρτ (1596-1650)

� Τζον Λοκ (1632-1704)

� Ισαάκ Νιούτον(1642-1727)


sir Isaac NewtonJohn Locke

René Descartes sir Francis Bacon


κατά τον 17κατά τον 17οο και 18και 18οο αιώνα (6)αιώνα (6)� Πρόοδος των φυσικών επιστημών (β)◦ Φράνσις Μπέικον (1561-1626) – Οι επιστημονικές

θέσεις πρέπει να επαληθεύονται με το πείραμα.

◦ Ρενέ Ντεκάρτ (1596-1650) - Η συστηματική

αμφιβολία είναι ο μόνος δρόμος για την αληθινή αμφιβολία είναι ο μόνος δρόμος για την αληθινή

γνώση.

◦ Τζον Λοκ (1632-1704)- Όλοι οι άνθρωποι έχουν

απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα.

◦ Ισαάκ Νεύτων(1642-1727) – Το σύμπαν λειτουργεί

με βάση φυσικούς νόμους. Διατυπώνει τον νόμο

της παγκόσμιας έλξης.


Το κίνημα του Διαφωτισμού (1)Το κίνημα του Διαφωτισμού (1)

� Διαφωτισμός (Siècle des Lumières)◦ Πρωτοεμφανίζεται στην Αγγλία (τέλη 17ου αι.).

◦ Κορυφώνεται στην Γαλλία (18ος αι.)

◦ Εξαπλώνεται στην Ευρώπη και έξω απ’ αυτήν.

Κορυφαίοι διαφωτιστές (φιλόσοφοι)� Κορυφαίοι διαφωτιστές (φιλόσοφοι)◦ Ρουσό (1712-1778)

◦ Βολταίρος (1694-1778)

◦ Ντιντερό (1713-1784)

◦ Μοντεσκιέ (1689-1755)

◦ Ντ’ Αλαμπέρ (1717-1783)


Το κίνημα του Διαφωτισμού (2)Το κίνημα του Διαφωτισμού (2)

� Θέσεις των ευρωπαίων διανοουμένων

που οδήγησαν στον Διαφωτισμό

◦ Απόρριψη κάθε αυθεντίας

◦ Κριτική κάθε υφιστάμενης γνώσης◦ Κριτική κάθε υφιστάμενης γνώσης

◦ Η λογική είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος

ερμηνείας του κόσμου

◦ Ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει διαρκώς


Διαφωτισμός και πολιτική (1)Διαφωτισμός και πολιτική (1)

� Ο Διαφωτισμός είναι κίνημα βαθιά

πολιτικό.

� Βασιζόμενη στις ιδέες του Διαφωτισμού η

κοινωνικά ανερχόμενη αστική τάξη κοινωνικά ανερχόμενη αστική τάξη

διεκδικεί την συμμετοχή της στην λήψη

των πολιτικών αποφάσεων.

◦ Όλοι οι άνθρωποι έχουν φυσικά δικαιώματα

που δεν μπορεί να καταργήσει καμιά εξουσία

(ζωής, ιδιοκτησίας, ισονομίας, ελευθερίας

σκέψης και έκφρασης)



� Η θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου

του Τζον Λοκ.

◦ Τα άτομα δέχτηκαν να παραχωρήσουν

ορισμένες ελευθερίες τους προκειμένου να

συμβιώσουν.συμβιώσουν.

◦ Το κράτος εγγυήθηκε αυτή την συμφωνία (το

κοινωνικό συμβόλαιο)

◦ Αν το κράτος παραβεί τους όρους του

συμβολαίου και γίνει τυραννικό, οι άνθρωποι

έχουν το δικαίωμα της αντίστασης.



� Η γενική βούληση (Ρουσό).

◦ Η πολιτική ηγεσία πρέπει να βρίσκεται στα

χέρια του λαού και όχι κάποιου ηγεμόνα.

◦ Η γενική βούληση είναι η σύνθεση των

ατομικών βουλήσεων μέσα από την οποία ατομικών βουλήσεων μέσα από την οποία

εκφράζεται το δημόσιο συμφέρον.

◦ Η γενική βούληση εκφράζεται με την

συμμετοχή του λαού στην λήψη των

αποφάσεων.



� Η διάκριση των εξουσιών (Μοντεσκιέ):

◦ Οι φορείς των εξουσιών θα πρέπει να είναι

διαφορετικοί.

� Η εκτελεστική εξουσία εφαρμόζει

τους νόμους (κυβέρνηση)τους νόμους (κυβέρνηση)

� Η νομοθετική εξουσία θεσπίζει

τους νόμους (βούλη)

� Η δικαστική εξουσία ελέγχει

την τήρηση των νόμων (δικαστές)

◦ Έτσι δεν θα είναι εύκολο η κάθε εκτελεστική

εξουσία να κάνει κατάχρηση της δύναμής της.


Charles Montesquieu


� Οι θέσεις του Διαφωτισμού επηρέασαν

τα πολιτικά πράγματα του 18ου αι.

� Ο Διαφωτισμός ενέπνευσε την

Αμερικανική (1774) και την Γαλλική Αμερικανική (1774) και την Γαλλική

επανάσταση (1789).

� Πολλές από αυτές αποτελούν θεμέλια

των σύγχρονων δημοκρατιών.

(πχ διάκριση των εξουσιών)



� Η φωτισμένη δεσποτεία

◦ Ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν

κάποιες ιδέες του Διαφωτισμού για

να γίνει το κράτος τους

αποτελεσματικότερο και να αποτελεσματικότερο και να

ισχυροποιήσουν την εξουσία τους.

� Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας

� Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας

� Ο γιός της Ιωσήφ

� Αικατερίνη β’ της Ρωσίας


Διαφωτισμός και θρησκείαΔιαφωτισμός και θρησκεία

� Ορισμένοι Διαφωτιστές υιοθετούσαν

τον Ντεϊσμό και άλλοι ήταν άθεοι.◦ (Ο Ντεϊσμός αναφέρεται σε πίστη στην ύπαρξη υπέρτατου

όντος η οποία βασίζεται στην λογική και όχι σε κάποια εξ’

αποκαλύψεως θρησκεία όπως ο χριστιανισμός ή ο αποκαλύψεως θρησκεία όπως ο χριστιανισμός ή ο

μωαμεθανισμός.)

� Ήταν όλοι αντίθετοι με την καθολική

εκκλησία και την κατηγορούσαν για

φανατισμό , ενώ θεωρούσαν ότι η

καθιέρωση της ανεξιθρησκίας θα

εξαφάνιζε την μισαλλοδοξία.


Διαφωτισμός και εκπαίδευσηΔιαφωτισμός και εκπαίδευση

� Για τους Διαφωτιστές η εκπαίδευση

είναι μέσο που διασφαλίζει την συνεχή

πρόοδο του ανθρώπου. • Ο Ρουσό (Αιμίλιος) υποστήριζε ότι:

•Η εκπαίδευση πρέπει να


•Η εκπαίδευση πρέπει να

βασίζεται στην προσωπική

αναζήτηση του διδασκομένου.

•Ο δάσκαλος δεν λειτουργεί σαν

αυθεντία αλλά απλά θέτει

ερωτήματα και οδηγεί τον

μαθητή στην ανακάλυψη

απαντήσεων. Jean Jacques Rousseau

Διαφωτισμός και οικονομικός Διαφωτισμός και οικονομικός

φιλελευθερισμός (1)φιλελευθερισμός (1)� Φυσιοκρατία – φυσιοκράτες

◦ Γάλλοι οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι η

οικονομία θα έπρεπε να αφεθεί να

λειτουργήσει «φυσικά», χωρίς κρατικές

παρεμβάσεις σε αντίθεση με τον παρεμβάσεις σε αντίθεση με τον

μερκαντιλισμό που επικρατούσε.

� (Μερκαντιλισμός: οικονομικό σύστημα του 18ου

αι. που πρεσβεύει την κρατική παρέμβαση για την

ρύθμιση όλων των εμπορικών συμφερόντων ενός

κράτους)


Διαφωτισμός και οικονομικός Διαφωτισμός και οικονομικός

φιλελευθερισμός (2)φιλελευθερισμός (2)

� Στην Γαλλία ο κύριος εκπρόσωπος

της φυσιοκρατίας ήταν ο

οικονομολόγος Κενέ.

� Στην Αγγλία ο Άνταμ Σμιθ ήταν ο François Quesnay

� Στην Αγγλία ο Άνταμ Σμιθ ήταν ο

εισηγητής του οικονομικού

φιλελευθερισμού που υποστήριζε

ότι το κράτος δεν πρέπει να

επεμβαίνει παρά ελάχιστα στην

οικονομική ζωή.

◦ «Έρευνες για την φύση και τα αίτια του

πλούτου των εθνών (1776)»


François Quesnay

Adam Smith

Η διάδοση των ιδεών του Η διάδοση των ιδεών του

Διαφωτισμού (1)Διαφωτισμού (1)

� Οι ιδέες του Διαφωτισμού

συνοψίστηκαν στην

Εγκυκλοπαίδεια, ένα

συλλογικό έργο 33 τόμων

που περιείχε οικονομικά, που περιείχε οικονομικά,

κοινωνικά, πολιτικά,

επιστημονικά και άλλα

θέματα με πρωτεργάτες

τους:

◦ Ντιντερό

◦ Ντ’ Αλαμπέρ


Η διάδοση των ιδεών του Η διάδοση των ιδεών του

Διαφωτισμού (2)Διαφωτισμού (2)� Οι ιδέες του Διαφωτισμού

◦ Αρχικά διαδόθηκαν στα ανώτερα

μορφωμένα κοινωνικά στρώματα.

◦ Μέσα από την κυκλοφορία πολλών

εκλαϊκευτικών βιβλίων διαδόθηκαν και εκλαϊκευτικών βιβλίων διαδόθηκαν και

έγιναν δημοφιλείς σε ευρύτερα τμήματα της

κοινωνίας.

◦ Σύντομα ξεπέρασαν τα σύνορα της Γαλλίας

και διαδόθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη

αλλά και έξω από αυτήν.


Αποφθέγματα του Βολταίρου (1)Αποφθέγματα του Βολταίρου (1)

� Ο Βολτέρος (1694 - 1778) είχε την ικανότητα

να συμπυκνώνει σε λίγες λέξεις σπουδαία

νοήματα. Τα παρακάτω αποφθέγματα του

είναι χαρακτηριστικά:


François-Marie Arouet, επιλεγόµενος Voltaire


� Η περηφάνια των μικρών ανθρώπων είναι να μιλάνε

συνεχώς για τον εαυτό τους, και των μεγάλων

ανθρώπων να μη μιλάνε καθόλου για τον εαυτό τους

� Όσο περισσότερο διαβάζεις χωρίς να σκέφτεσαι

τόσο γρηγορότερα αρχίζεις να πιστεύεις ότι ξέρεις τόσο γρηγορότερα αρχίζεις να πιστεύεις ότι ξέρεις

πάρα πολλά, αλλά όσο περισσότερο σκέφτεσαι

διαβάζοντας τόσο περισσότερο βλέπεις πως ξέρεις

πολύ λίγα.

� Οι πολλοί νόμοι σε μια χώρα είναι όπως οι πολλοί

γιατροί: σημάδι αδυναμίας κι αρρώστιας.



� Προς την αθανασία συνήθως πάνε με πολύ λίγες

αποσκευές.

� Η ευχαρίστηση του να κυβερνάς θα πρέπει σίγουρα

να είναι εξαιρετική, αν μπορούμε να κρίνουμε από

τους τόσους πολλούς που θέλουν να κυβερνήσουν.

Για να μπορέσεις να αλυσοδέσεις τον όχλο, πρέπει να � Για να μπορέσεις να αλυσοδέσεις τον όχλο, πρέπει να

φαίνεται ότι φοράς τις ίδιες αλυσίδες.

� Δεν γνωρίζω κανένα λαό που πλούτισε ύστερα από

μια νίκη σ' έναν πόλεμο.

� Η αμφιβολία είναι η αρχή της σοφίας.

� Για να πετύχεις σ' αυτόν τον κόσμο, μόνο η ανοησία

δεν αρκεί, χρειάζονται και καλοί τρόποι.


Ιστορία της Γ' Γυμνασίου - Ενότητα 1

Documents

Transcript of Ιστορία της Γ' Γυμνασίου - Ενότητα 1