ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ 35

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Γ Ι Α Ο Λ Ο Υ Σ

Ιανουάριος - Φεβρουάριος- Μάρτιος 2014 # 35

ISSN

: 17

91-4

574

ΣΕ ΣYΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

τεύχ

ος

35

Λαναράς Λεωνίδας, παθολόγος, συντονιστής διευθυντής παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας: «θα συμβούλευα, όλους μαςνα επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα.Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά.»

Η σημασία της βαριατρικής χειρουργικής στα άτομα με διαβήτη

Σακχαρώδης διαβήτης και στοματική υγεία

Τα οικογενειακά γεύματα μεγαλώνουν γερά παιδιά

ΣΑ

ΚΧ

ΑΡ

ΩΔ

ΗΣ

Δ

ΙΑ

ΒΗ

ΤΗ

Σ -

ΦΡ

ΟΝ

ΤΙ

ΔΑ

ΓΙ

Α Ο

ΛΟ

ΥΣ

ww

w.e

lodi

.org

Ε Π Ι Σ Η Μ Η & Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ . Ο . Δ Ι .

©2014 Lifescan Johnson & Johnson Ελλάς ΑΕΒΕ AW 102 903A

Τµήµα Εξυπηρέτησης Πελατών. Γραµµή χωρίς χρέωση. Από σταθερό τηλέφωνο: 800 11 78888Από κινητό τηλέφωνο: 210 6875770. www.LifeScan.gr

Επιλέξτε τον µετρητή που σας ταιριάζει...

Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 1, που θέλουν να κάνουν τις µετρήσεις τους, όπου κι αν βρίσκονται, όποτε πρέπει.

- Μικρός- Mοντέρνος- Εύκολος στη χρήση

Για τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2, σε ινσουλίνη, που θέλουν απλή µέτρηση.

- Ευανάγνωστη οθόνη- Εύκολος στη χρήση- Ελληνικό µενού

Ktx Lifescan 21x28 V3.indd 1 2/25/14 12:56 PM

AstraZeneca-Anazitame-21x28cm.indd 1 26/11/2013 5:06 μ.μ.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AstraZeneca-Anazitame-21x28cm.pdf 1 7/3/14 11:00 π.µ.

21x28.indd 1 7/3/14 11:07 π.μ.

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΕΛΟΔΙ, Γ’ Σεπτεμβρίου 90,Πλ. Βικτωρίας, 104 34 Αθήνατηλ: 210 88 38 113, φαξ: 210 88 38 118website : www.elodi.org

EKΔΟΤΗΣΑλέξανδρος Κόντος[email protected]

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Ευαγγελία Ματθαίου[email protected]

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣΜαρία Χατζηδάκη[email protected]

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣΣοφία Νέτα

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΕυαγγελία Ματθαίου[email protected]

ΑRT DIRECTORΑγαμέμνων Μπεγνής[email protected]

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝΔημήτρης Χατζησταύρου

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟShutterstock

ΕΚΤΥΠΩΣΗPrint Team - ΑΦΟΙ Στάντζου και ΣΙΑ ΕΕ

ΕΚΔΟΣΗ

ALFA CONCEPT ΕΠΕ, Γ. Θεοτόκη 11, 185 38 Πειραιάς / τ: 210 45 29 440-5, φ: 210 45 29 446

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Γ.Γ.Ε. 018331

Η συντακτική επιτροπή, ο εκδότης και ο ιδιοκτήτης δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε βλάβη ηθική ή σωματική προκληθεί από τη χρήση μεθόδων, προϊόντων ή εφαρμογή ιδεών που περιέχονται στις δημοσιεύσεις. Η έγκριση δημοσίευσης οποιασδήποτε μελέτης ή διαφημιστικού υλικού δεν σημαίνει αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα ή της εταιρείας που διαφημίζει το προϊόν. Η ευθύνη αφορά τους συγγραφείς ή τις διαφημιζόμενες εταιρείες. Για τα αποστελλόμενα κείμενα, έντυπα και φωτογραφίες λαμβάνεται αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Το υλικό που αποστέλλεται στο περιοδικό για δημοσίευση δεν επιστρέφεται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Θεόδωρος Αλεξανδρίδης, καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας, διευθυντής ενδοκρινολογικού τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών

Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, ενδοκρινολόγος, αναπληρωτής διευθυντής τμήματος ενδοκρινο-λογίας - μεταβολισμού, Διαβητολογικό Κέντρο Νοσοκομείο «Ο Ευαγγελισμός»

Αικατερίνη Δάκου-Βουτετάκη, ομότιμη καθη-γήτρια παιδιατρικής - ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Γεώργιος Δημητριάδης, καθηγητής παθολογίας, Β΄ προπαιδευτική παθολογική κλινική & μονάδα έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν»

Χρήστος Ζούπας, ειδικός παθολόγος - διαβη-τολόγος, διευθυντής διαβητολογικής κλινικής Νοσοκομείο «Υγεία»

Βασίλειος Καραμάνος, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Νικόλαος Λ. Κατσιλάμπρος, ομότιμος καθηγη-τής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, αντιπρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβή-τη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)

Όλγα Κορδονούρη, καθηγήτρια παιδιατρικής, υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο Παίδων, Ανόβερο, Γερμανία

Χρήστος Μανές, ειδικός παθολόγος - διαβητολό-γος, αναπλ. διευθυντής Γ΄ παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου ΓΠΝΘ «Πα-παγεωργίου»

Ασημίνα Μητράκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ζαδάλλα Μούσλεχ, ενδοκρινολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Αλεξάνδρα Μπαργιώτα, επίκουρη καθηγήτρια παθο-λογίας-ενδοκρινολογίας, Πανεπιστήμιο ΘεσσαλίαςΜαριάννα Μπενρουμπή, παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΝ Αθηνών «Πολυκλινική»Ηλίας Μυγδάλης, παθολόγος, διευθυντής Β΄ πα-θολογικής κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο «ΝΙΜΤΣ»

Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος, καθηγητής παιδια-τρικής, διευθυντής του εργαστηρίου ενδοκρινολο-γικής γενετικής, Πανεπιστήμιο McGill, διευθυντής τμήματος παιδιατρικής ενδοκρινολογίας, Νοσοκο-μείο Παίδων Μοντρεάλ Σωτήριος Ράπτης, καθηγητής παθολογίας, ενδοκρι-νολογίας μεταβολισμού και σακχαρώδη διαβήτη των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ουλμ Γερμανίας, πρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)

Βασιλική Σπηλιώτη, καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Ενδο-κρινολογίας και Διαβήτη

Στέλιος Τίγκας, επίκουρος καθηγητής ενδοκρινολο-γίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Αγαθοκλής Τσατσούλης, καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Δημήτριος Χιώτης, παιδίατρος - ενδοκρινολόγος

Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής παιδιατρικής, δι-ευθυντής Α’ παιδιατρικής κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Helen Vlassara, MD, the Mount Sinai Chair on Diabe-tes and Aging, professor of geriatrics, medicine and molecular medicine, director, Division of Experimen-tal Diabetes and Aging, Brookdale Department of Geriatrics, Mt Sinai School of Medicine

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Γεώργιος Ν. Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγη-τής ενδοκρινολογίας

ΜΕΛΗ

Ανδριανή Βαζαίου, παιδίατρος, αναπλ. διευ-θύντρια Α΄ παιδιατρικής κλινικής, υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»Ανδρομάχη Βρυωνίδου, ενδοκρινολόγος, συντο-νίστρια διευθύντρια τμήματος, ενδοκρινολογίας και μεταβολισμού, υπεύθυνη διαβητολογικού κέντρου ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενακειο» ΕΕΕΧριστίνα Κανακά, παιδίατρος - παιδοενδοκρινο-λόγος - διαβητολόγος, αναπληρώτρια

καθηγήτρια παιδιατρικής ενδοκρινολογίας - νε-ανικού διαβήτη, Α΄ παιδιατρική κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Νικόλαος Κεφαλάς, παιδίατρος-ενδοκρινολόγος

Χρήστος Μπαρτσόκας, ομότιμος καθηγητής παιδι-ατρικής, διευθυντής παιδιατρικής κλινικής Νοσοκο-μείου «Μητέρα»

Νικόλαος Τεντολούρης, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΑ «Λαϊκό»

Χαράλαμπος Τούντας, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας, διευθυντής παθολογικής κλινικής «Λευκός Σταυρός»

Παναγιώτης Χαλβατζιώτης, επίκουρος καθηγη-τής παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

ΥΠO ΤΗΝ ΑIΓIΔΑ

Ε.ΚΕ.ΔΙ

Ε ΠΙ Σ Η Μ Η & Α ΠΟ Κ Λ Ε Ι Σ Τ ΙΚ Η Π Ε Ρ ΙΟ Δ ΙΚ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ .Ο. Δ Ι .

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201444 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014

6

10

24

30

36

20

26

30

40

4340

περιεχόμενα # 35ΠΡΟΟΙΜΙΟΓεώργιος Ν. ΚουκούληςΔιευθυντής σύνταξης περιοδικού ΕΛΟΔΙ

ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟΤέτ α τετ συνέντευξη με τον Λεωνίδα Λαναρά, παθολόγο, συντονιστή διευθυντή παθολογικής κλινικής - υπεύθυνο διαβητολογικού ιατρείου,Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας

ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΒαριατρική (μεταβολική) χειρουργική και σακχαρώδης διαβήτης

ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑΝέα και ειδήσεις για το διαβήτη από την Ελλάδακαι τον κόσμο

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗΚάπνισμα & σακχαρώδης διαβήτης

Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥΑναστολείς των μεταφορέων γλυκόζης στα νεφρά, μια νέα θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ«Ασθενοκεντρική θεώρηση»,η σύγχρονη αντίληψη στην αντιμετώπισητου σακχαρώδη διαβήτη

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗΣακχαρώδης διαβήτης και στοματική υγεία

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣΣυνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια, εκδηλώσειςγύρω από το σακχαρώδη διαβήτη

26

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 55ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014

50

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗΗ κυρία Μεταξά πάντα θα αγωνιά και πάντα θα ανησυχεί για την υγεία της κόρης της, Κέλλυ, όμως όπως παραδέχεται η ίδια, πρέπει να απαγκιστρωθεί από πάνω της και να την αφήσει να αναλάβει τα ηνία της δικής της ζωής

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΜΥΝΑΤα οικογενειακά γεύματα μεγαλώνουν γερά παιδιά

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΛΛΑ• Σοκολάτα χωρίς ενοχές• Διαβήτης & Πασχαλινό τραπέζι

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥΤα νέα της αγοράς

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣΓίνετε δωρεάν συνδρομητές στο περιοδικό Σακχαρώδης Διαβήτης Φροντίδα για όλους

ΧΡΗΣΤΙΚΑΟ οδηγός των διαβητολογικών κέντρωνσε όλη τη χώρα

ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣΟι γιατροί απαντούν στις πιο συχνέςερωτήσεις για το διαβήτη

48

56

59

61

64

62

10

48

40

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/20146 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/201466

Αγαπητοί αναγνώστες,Διαβήκαµε το κατώφλι του Μάρτη και µύρισε η άνοιξη, η εποχή που µέσα από την αναγέννηση της φύσης µεταφέρει το αισιόδοξο µήνυµα για ένα νέο ξεκίνηµα, µια νέα αρχή. Είναι το µήνυµα που ως κοινωνία χρειαζόµαστε αυτές τις δύσκολες χρονικές στιγµές ώστε µε πίστη στις δυνάµεις µας να αποδυ-θούµε σε κοινό αγώνα για την έξοδο από την κοινωνική κρίση που µαστίζει την κοινωνία µας. Κατανοώ το θυµό και τη θλίψη που διακατέχει τον καθένα µας αλλά είναι νοµίζω σκόπιµο να µην αφήσουµε το θυµικό µας να επηρεάζει την κρίση µας. Ο καθένας µας οφείλει, αφού κάνει την αυτοκριτική του για το µέρος της ευθύνης που του αναλογεί, να αξιολογήσει µε νηφαλιότητα την σηµερινή πραγµατικότητα εκλογικεύοντας τους συλλογισµούς του και µε ψυ-χραιµία να απαιτήσει την υλοποίηση των αλλαγών που χρειάζεται η πατρίδα µας µέσα από υπεύθυνη ατοµική και συλλογική δράση.

Παρά την δυσµενή οικονοµική συγκυρία, η έκδοση του περιοδικού συνεχί-ζεται απρόσκοπτη γεγονός που οφείλεται στην ανιδιοτελή προσφορά τόσο της προηγούµενης διεύθυνσης σύνταξης όσο και της παρούσας επιτροπής έκδοσης. Φιλοδοξούµε ότι µέσα από την υπεύθυνη ενηµέρωση των ατόµων µε διαβήτη, των οικογενειών τους, των παρόχων υπηρεσιών υγείας και της ευρύτερης κοινότητας, θα συµβάλλουµε στην πρόληψη του διαβήτη και την καλλίτερη θεραπευτική αντιµετώπιση του. Στόχος µας είναι η ύλη του περιο-δικού να αποτελεί σηµείο αναφοράς υπεύθυνης ενηµέρωσης και να φθάνει σε όλες τις γωνιές της χώρας. σε όλες τις γωνιές της χώρας.

Στο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµατα Στο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµατα Στο τεύχος αυτό θα βρείτε αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα για διάφορα θέµατα που αφορούν το διαβήτη αλλά και πληροφορίες σχετικά µε τις δραστηρι-που αφορούν το διαβήτη αλλά και πληροφορίες σχετικά µε τις δραστηρι-ότητες των διαφόρων συλλόγων µελών της ΕΛΟΔΙ. Ειδικότερα, θα βρείτε ότητες των διαφόρων συλλόγων µελών της ΕΛΟΔΙ. Ειδικότερα, θα βρείτε πληροφορίες για την επιτυχηµένη εκδήλωση που έγινε σε αίθουσα του µετρό πληροφορίες για την επιτυχηµένη εκδήλωση που έγινε σε αίθουσα του µετρό της πλατείας συντάγµατος, µε στόχο την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του της πλατείας συντάγµατος, µε στόχο την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τον σακχαρώδη διαβήτη.

Ευελπιστώντας για ένα καλλίτερο αύριο σας εύχοµαι καλή λαµπρή!Ευελπιστώντας για ένα καλλίτερο αύριο σας εύχοµαι καλή λαµπρή!

Γεώργιος Ν. Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίας

διευθυντής σύνταξης

editorial

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/20146

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Saizen® 8 mg click easy®, κόνις και διαλύτης για ενέσιμο διάλυμα. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε φιαλίδιο του Saizen® 8 mg click easy®, περιέχει 8 mg σωματοτροπίνη (ανασυνδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη). *παράγεται με τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA σε κύτταρα θηλαστικών. Η ανασύσταση με το περιεχόμενο του φυσιγγίου του βακτηριοστατικού διαλύτη δίνει μία συγκέντρωση 5,83 mg/ml. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα. Η σωματοτροπίνη δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ανάπτυξης σε παιδιά με κλειστές επιφύσεις. Οποιαδήποτε ένδειξη ενεργών κακοηθών όγκων. Η σωματοτροπίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται όταν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη δραστηριότητας όγκου. Οι ενδοκρανιακοί όγκοι πρέπει να είναι ανενεργοί και η αντινεοπλασματική θεραπεία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη της θεραπείας με αυξητική ορμόνη. Η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται αν υπάρχει ένδειξη αύξησης όγκου. Ασθενείς με οξέως κρίσιμη ασθένεια που έχουν υποστεί επιπλοκές μετά από επέμβαση ανοικτής καρδιάς, επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, πολλαπλό τραύμα από ατύχημα, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια ή παρόμοιες καταστάσεις δεν θα πρέπει να θεραπεύονται με σωματοτροπίνη. Σε παιδιά με χρόνια νεφρική νόσο, η θεραπεία με σωματοτροπίνη θα πρέπει να διακόπτεται κατά τη μεταμόσχευση νεφρού. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Η θεραπεία θα πρέπει να διενεργείται υπό την τακτική καθοδήγηση ενός ιατρού που είναι έμπειρος στη διάγνωση και αντιμετώπιση των ασθενών με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης. Η μέγιστη συνιστώμενη ημερήσια δόση δε πρέπει να υπερβαίνεται. Οι ασθενείς με ενδο- ή εξωκρανιακή νεοπλασία σε ύφεση, οι οποίοι λαμβάνουν θεραπεία με αυξητική ορμόνη θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά και σε τακτικά χρονικά διαστήματα από τον ιατρό. Οι ασθενείς που εμφανίζουν δευτερογενή ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης μετά από ενδοκρανιακό όγκο θα πρέπει να εξετάζονται συχνά για την πρόοδο ή την υποτροπή της υποκείμενης εξέλιξης της νόσου. Το Saizen® δεν ενδείκνυται για την μακροχρόνια θεραπεία των παιδιατρικών ασθενών με ανεπάρκεια ανάπτυξης οφειλόμενη σε γενετικά επιβεβαιωμένο σύνδρομο Prader-Willi, εκτός αν έχει επίσης διαγνωστεί να έχουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης. Υπήρξαν αναφορές άπνοιας ύπνου και αιφνίδιου θανάτου μετά την έναρξη της θεραπείας με αυξητική ορμόνη σε παιδιατρικούς ασθενείς με σύνδρομο Prader-Willi που είχαν έναν ή περισσότερους από του ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: σοβαρή παχυσαρκία, ιστορικό απόφραξης των άνω αεραγωγών ή άπνοια ύπνου, ή άγνωστης αιτιολογίας αναπνευστική λοίμωξη. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε μικρό αριθμό ασθενών με ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, μερικοί των οποίων έχουν λάβει αγωγή με σωματοτροπίνη, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη ότι η επίπτωση της λευχαιμίας είναι αυξημένη σε αποδέκτες αυξητικής ορμόνης χωρίς παράγοντες προδιάθεσης. Οι ασθενείς με διαβήτη ή δυσανεξία στη γλυκόζη θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια της θεραπείας με σωματοτροπίνη. Το ιστορικό σταθερής αμφιβληστροειδοπάθειας δεν πρέπει να συνεπάγεται διακοπή της θεραπείας υποκατάστασης με σωματοτροπίνη. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης εκφυλιστικών αλλοιώσεων και παρουσίας εκφυλιστικής αμφιβληστροειδοπάθειας, η θεραπεία υποκατάστασης με σωματοτροπίνη πρέπει να διακόπτεται. Θα πρέπει να διενεργείται έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας σε όλους τους ασθενείς. Σε ασθενείς με υποϋποφυσισμό θα πρέπει να παρακολουθείται στενά η συνήθης θεραπεία υποκατάστασης όταν χορηγείται η θεραπεία με σωματοτροπίνη. Σε περίπτωση σοβαρής ή υποτροπιάζουσας κεφαλαλγίας, οπτικών προβλημάτων, ναυτίας ή/και εμέτου, συνιστάται βυθοσκόπηση του οφθαλμού για το ενδεχόμενο οιδήματος οπτικής θηλής. Εάν επιβεβαιωθεί οίδημα οπτικής θηλής θα πρέπει να εξετασθεί το ενδεχόμενο καλοήθους ενδοκρανιακής υπέρτασης (ή ψευδονεόπλασμα του εγκεφάλου) και αν είναι απαραίτητο, θα πρέπει να διακοπεί η θεραπεία με Saizen®. Δοκιμασία αντισωμάτων στη σωματοτροπίνη θα πρέπει να διενεργείται σε κάθε ασθενή που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Οι απότομες αυξήσεις της ανάπτυξης μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο προβλημάτων των αρθρώσεων, ιδιαίτερα δε του ισχίου που βρίσκεται σε μεγάλη ένταση κατά την απότομη προεφηβική ανάπτυξη. Σε παιδιά με κοντό ανάστημα γεννημένα SGA, άλλοι ιατρικοί λόγοι ή θεραπείες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την αναπτυξιακή διαταραχή θα πρέπει να αποκλείονται πριν την έναρξη της θεραπείας. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται η ινσουλίνη σε περίοδο νηστείας και η γλυκόζη του

αίματος πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως κάθε χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Η εμπειρία στην εκκίνηση της θεραπείας στους SGA ασθενείς λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας, είναι περιορισμένη και δε συνιστάται. Περιορισμένη είναι η εμπειρία με SGA ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο Silver-Russel. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης σε ενήλικες, αναμένεται να εμφανιστεί κατακράτηση υγρών. Το σημείο της ένεσης πρέπει να αλλάζει ώστε να αποφεύγεται η λιποατροφία. Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης στον ενήλικα είναι μία ισόβια κατάσταση και πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα, εντούτοις η εμπειρία στους ασθενείς άνω των 60 ετών καθώς και η εμπειρία σε παρατεταμένη χρήση είναι περιορισμένη. Σε όλους τους ασθενείς που αναπτύσσουν οξέως κρίσιμη νόσο θα πρέπει να αξιολογείται το όφελος της θεραπείας με Σωματοτροπίνη σε σχέση με το δυνητικό κίνδυνο. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Μέχρι και 10 % των ασθενών μπορούν να εμφανίσουν ερυθρότητα και κνησμό στο σημείο της ένεσης, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιηθεί η υποδόρια οδός. Οι ενήλικες ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης της αυξητικής ορμόνης, αναμένεται να παρουσιάσουν κατακράτηση υγρών. Κλινικές εκδηλώσεις της κατακράτησης υγρών μπορεί να είναι το οίδημα, η διόγκωση των αρθρώσεων, οι αρθραλγίες οι μυαλγίες και οι παραισθήσεις. Εντούτοις, αυτά τα συμπτώματα / σημεία είναι συνήθως παροδικά και δοσοεξαρτώμενα. Οι ενήλικες ασθενείς με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης, που είχαν διαγνωσθεί με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης στην παιδική ηλικία, ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες λιγότερο συχνά από τους ασθενείς με έναρξη της ανεπάρκειας της αυξητικής ορμόνης στην ενηλικίωση. Μπορεί να εμφανισθούν αντισώματα στη σωματοτροπίνη σε μερικούς ασθενείς. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε έναν μικρό αριθμό ασθενών με έλλειψη αυξητικής ορμόνης, μερικοί από τους οποίους έλαβαν θεραπεία με σωματοτροπίνη. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Όχι συχνές (≥1/1,000, <1/100): Ιδιοπαθής ενδοκρανιακή υπέρταση (καλοήθης ενδοκρανιακή υπέρταση), Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, Μη γνωστή συχνότητα: Μεμονωμένη κεφαλαλγία. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού. Πολύ σπάνιες (<1/10,000): Επιφυσιολίσθηση κεφαλής μηριαίου οστού (Επιφυσιόληση κεφαλής μηριαίου οστού), ή ισχαιμική νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου οστού. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος. Πολύ σπάνιες (<1/10,000): Υποθυρεοειδισμός. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Διαταραχές του μεταβολισμού και της θρέψης. Συχνές (≥1/100, <1/10): Στους ενηλίκους: Κατακράτηση υγρών: περιφερικό οίδημα, δυσκαμψία, αρθραλγία, μυαλγία, παραισθησία. Όχι συχνές (≥1/1,000, <1/100): Στα παιδιά: Κατακράτηση υγρών: περιφερικό οίδημα, δυσκαμψία, αρθραλγία, μυαλγία, παραισθησία. Μη γνωστή συχνότητα: Αντοχή στην ινσουλίνη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε υπερινσουλιναιμία και σε σπάνιες περιπτώσεις σε υπεργλυκαιμία. Κατηγορία Οργάνου Συστήματος: Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης. Συχνές (≥1/100, <1/10): Αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης: Τοπική λιποατροφία που μπορεί να αποφευχθεί με αλλαγές του σημείου της ένεσης. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: ΜΕRCK Α.Ε., Λ. Κηφισίας 41-45, Κτίριο Β΄, 151 23, Μαρούσι, Αθήνα, Τηλ. 210-6165 100, Fax. 210-6101 373 8. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 24614/15-4-10 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 4 Ιουλίου 2013. Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται από τον κάτοχο της άδειας κυκλοφορίας κατόπιν αιτήσεως ή περιλαμβάνονται στη συνοπτική περιγραφή χαρακτηριστικών του προϊόντος, το φύλλο οδηγιών χρήσης και τη μονογραφία του φαρμάκου. Λιανική Tιμή: 221,10€

Και οι δύο ξεκίνησαν θεραπεία πρόσφατα.

Ξέρετε ποιος έχει ήδη χάσει δύο ημέρες θεραπείας;*

Merck Serono *Ό,τι χρειάζεται να γνωρίζεις

END/

24/1

1.13

nove

ltis

ta

Βοηθήστε να γίνουν τα φάρµακα πιο ασφαλή καιΑναφέρετεΟΛΕΣ τις ανεπιθύµητες ενέργειες γιαΟΛΑ τα φάρµακαΣυµπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»

Saizen® easypod™ είναι η μοναδική

συσκευή αυτοχορήγησης αυξητικής

ορμόνης σχεδιασμένη να καταγράφει

ηλεκτρονικά την απλή, καθημερινή

έγχυσή της.

Λεωφόρος Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β), 151 23 Μαρούσι, Αθήναwww.merck.gr • www.merckserono.gr

Ανακαλύψτε τη νέα Συσκευή Σκαρφιστήρα OneTouch® Delica®. Με προηγµένο σύστηµα ελέγχου Advanced Glide® για απαλότερο και ακριβέστερο τσίµπηµα, και Έλεγχο Εξαγωγής για ασφαλέστερη και ευκολότερη αφαίρεση των σκαρφιστήρων.Έτσι αποτελεί µία άνετη επιλογή.

Άνετη εξέταση στα δάκτυλά σας. Καλέστε σήµερα την Εξυπηρέτηση Πελατών στο 800-117 88 88 ή επισκεφθείτε τον ιστότοπο www.LifeScan.gr

Κατασκευασµένο για άνετη χρήση

Ακριβές. Εύκολο. Άνετο.

© LifeScan, Division of Cilag GmbH International 2013 – AW 100 942 A.4 Epidavrou & Aegialias Str, 15125 Maroussi, GR-Athens.

Ktx Patient Press 21x28.indd 1 2/25/14 12:56 PM


πρόσωπο με πρόσωπο

ΛΑΝΑΡΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ > παθολόγος, συντονιστής διευθυντής παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας

« θα συμβούλευα, όλους μας να επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά. Όλα αυτά είναι δικά μας προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι. Να τρώμε ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε. Αυτήν την διατροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι μας. Λέμε συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω, ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή κάποιο χάμπουργκερ. Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά φαγητά. Πρέπει να είναι η εξαίρεση του κανόνα. Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή Μεσογειακή διατροφή που είχαμε »

→ Κύριε Λαναρά τα τελευταία χρό-νια παρατηρούμε ότι, παρ΄ όλη την ενημέρωση που υπάρχει από ειδι-κούς επιστήμονες προς τον κόσμο σχετικά με την αύξηση του διαβή-τη τύπου 2 και τους κινδύνους που υπάρχουν πίσω από αυτήν την αύξη-ση, εντούτοις ο κόσμος φαίνεται σαν να μην ακούει αυτές τις επισημάν-σεις. Τι πιστεύετε ότι κάνει τον κό-σμο να αδιαφορεί στην απειλή αυτή; Ο διαβήτης είναι η μάστιγα του αιώνα μας. Δυστυχώς, υπάρχει σχεδόν εκθετική αύ-ξηση των διαβητικών ατόμων σε παγκό-σμιο επίπεδο. Η αύξηση των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 οφείλεται κυρίως στην παχυσαρκία , στην έλλειψη άσκησης, και γενικότερα στον σημερινό τρόπο ζωής. Η αύξηση όμως του σωματικού βάρους δεν ξεκινάει από την ενήλικη ζωή, ουσιαστικά ξεκινάει από τα παιδικά μας χρόνια. Όταν οι μαμάδες, ή οι γιαγιάδες και γενικά το οικογενειακό περιβάλλον πιέζουν τα παιδιά να φάνε για να μεγαλώσουν και να γίνουν «γερά και δυνατά».... Δυστυχώς

η δημιουργία μιας γενιάς παχύσαρκων παιδιών είναι πλέον γεγονός, αφού τα Ελ-ληνόπουλα βρίσκονται στην πρώτη θέση παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη. Εγώ πιστεύω ότι φταίει γενικότερα η νοο-τροπία που έχουμε στην χώρα μας. Πάντα συνδέαμε τις περισσότερες κοινωνικές εκδη-λώσεις –όπως τις γιορτές - με την υπέρμετρη κατανάλωση τροφής. Στην Ελληνική κοινω-νία όμως έχουμε και άλλες παθογένειες. Η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα στη εφηβική ηλικία, βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυτό το γεγονός μερικές φορές θεωρείται κοινωνική «μαγκιά» του Έλληνα και δεν καταδικάζεται. Δηλαδή, θέλω να πω ότι δεν αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, καταστάσεις που προδια-θέτουν σε μελλοντικούς κινδύνους για την υγεία μας. Γνωρίζουμε ότι συνήθως άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος έχουν την προδιάθεση για εκδήλωση διαβήτη τύπου 2.

→ Πιστεύετε ότι το πρόβλημα έγκειται στις ποσότητες που καταναλώνουμε, στην ποιότητα του φαγητού (τροφές

με «κρυφά» λιπαρά, ή γλυκαντικές ουσίες), ή στις διαφορετικές επιλογές τροφής που υπάρχουν στις μέρες μας;Είναι όλα αυτά που είπατε. Πλέον δεν ακο-λουθούμε την λεγόμενη Μεσογειακή δι-ατροφή. Οι Κρήτες σε έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν αναδείχτηκαν «πρωτα-θλητές» στην μακροζωία. Όμως σε τελευ-ταίες έρευνες έχουν πέσει 30-40 μονάδες κάτω διότι ενώ παλαιότερα έτρωγαν λάδι, φρούτα, όσπρια και ψάρια και είχαν ελάχι-στη κατανάλωση κρέατος, άλλαξαν με την πάροδο των ετών διατροφικές συνήθειες αυξάνοντας την κατανάλωση λιπαρών τρο-φών και κρέατος. Οι καινούργιες συνήθειες διατροφής και τα νέα πρότυπα (πχ τα snacks, η έξοδος σε ένα ταχυφαγείο) δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα. Και πιστεύω ότι στο μέλλον τα προβλήματα που θα έχουμε θα είναι ακόμα πιο μεγάλα. Η αύξηση της παχυσαρκίας, η αύξηση των ατόμων με διαβήτη, η αύξηση νόσων που σχετίζονται με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλα. Θα μας προβληματίσουν στο άμεσο μέλλον.

της Μαρίας Χατζηδάκη

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014 11

Όλα αυτά δεν αποτελούν έναν παράγοντα ,είναι μια γενική θεώρηση της ζωής, που θα πρέπει να αλλάξουμε στην ελληνική πραγ-ματικότητα . Και βέβαια όλα τα παραπάνω υπάρχουν και στο εξωτερικό, αλλά δεν υπάρχουν στον βαθμό που τα έχουμε εμείς. Εκεί υπάρχει μια άλλη προοπτική. Το παιδί εκεί έχει διαφορετικές επιλογές, τα πράγμα-τα είναι πιο οργανωμένα –αν θέλετε- δεν έχουν αυτό το «ωχ αδελφέ» που λένε οι Έλληνες μερικές φορές. Και αυτό βοηθάει πάρα πολύ στο να είναι πιο συγκροτημένη η διαδικασία της διατροφής και γενικά της ανατροφής του παιδιού, γιατί από εκεί ξεκι-νάνε τα περισσότερα προβλήματα.

→ Ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το μέτρο για τα άτομα με διαβήτη, ή τα άτομα που δεν έχουν παρουσιά-σει ακόμα διαβήτη;Επιμένω στην άσκηση - όχι σπουδαία πράγματα - περπάτημα, κολύμβηση, πο-δήλατο. Πρέπει όμως όλα αυτά να είναι συστηματικά. Όχι να πηγαίνουμε την Κυ-ριακή μια βόλτα, να περπατάμε μια ώρα, και μετά στην ταβέρνα.

Επίσης, ένα άλλο που θα συμβούλευα, είναι να επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς. Όλα αυτά είναι δικά μας προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι. Να τρώμε ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε. Αυτήν την δια-τροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι μας. Λέμε συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω, ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή κάποιο χάμπουργκερ. Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά φαγητά. Πρέπει να είναι η εξαίρεση του κανόνα. Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή Μεσογειακή διατροφή που είχαμε.

→ Όντας συντονιστής διευθυντής στην παθολογικής κλινικής του Νο-σοκομείου Λαμίας, έχετε υπό την επίβλεψή σας δύο εξαιρετικά τμή-ματα, το ένα ασχολείται με το δια-βητικό πόδι και το δεύτερο είναι το ιατρείο για την παχυσαρκία. Θέλου-με να μας μιλήσετε για το έργο, το οποίο επιτελείτε στο νοσοκομείο;Όταν δημιούργησα το διαβητολογικό ιατρείο το 1992 ήταν ένα από τα πρώτα

διαβητολογικά ιατρεία που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα. Και μάλιστα είχα την τύχη να αρχίσω με πλήρη ηλεκτρονική κατα-γραφή σε υπολογιστή, από την έναρξη του ιατρείου μέχρι και σήμερα. Και έτσι έχουμε ηλεκτρονικό αρχείο των ασθε-νών μας, σε βάθος χρόνου. Σαν ιατρείο παρακολουθούμε γύρω στους 6500 αρ-ρώστους, από τον Νομό Φθιώτιδας καθώς και από γειτονικούς νομούς. Το ιατρείο μας λειτουργεί καθημερινά, με τέσσερις παθολόγους ιατρούς που διαθέτουν την προβλεπόμενη εξειδίκευση στο διαβήτη. Το ιατρείο διαβητικού ποδιού λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια. Η λειτουργία του ιατρείου διαβητικού ποδιού έχει σταμα-τήσει το φαινόμενο να βλέπουμε διαβητι-κούς με προβλήματα στα πόδια τους, να πρέπει να πηγαίνουν στην Αθήνα για να εξετασθούν ή να νοσηλευθούν. Πλέον, σε συνεργασία με εξειδικευμένους χειρουρ-γούς, κάνουμε σπουδαία δουλειά για τους ασθενείς αυτούς. Επίσης, εδώ και ένα χρόνο περίπου, δημιουργήθηκε και το ιατρείο παχυσαρκίας. Και αυτό το ιατρείο λειτουργεί επίσης με μεγάλη επιτυχία.



→ Πόσο απαραίτητη είναι η εκπαί-δευση του ατόμου με διαβήτη;Ως γνωστόν, ο διαβήτης «δεν πονάει», οπό-τε πρέπει να πείσεις τον ασθενή, ότι είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία θα υπάρχει για πάντα και ότι θα πρέπει να έχει καλή ρύθμιση για να αποφύγει ή να απομακρύ-νει τις επιπλοκές που προκαλεί. Όπως είναι γνωστό, οι επιπλοκές έχουν να κάνουν με τον χρόνο διάρκειας του διαβήτη καθώς και με τον τρόπο αντιμετώπισης και διαχεί-ρισής του. Εκείνο που πρέπει ουσιαστικά να κάνουμε οι επαγγελματίες της Υγείας, είναι να ασχοληθούμε με τον κάθε άρρωστο, να εξατομικεύσουμε δηλαδή την θεραπεία και την εκπαίδευσή του. Η εκπαίδευση του διαβητικού είναι ένα σημείο στο οποίο αντιμετωπίζουν πρόβλημα όλα τα κέντρα που ασχολούνται με τον διαβήτη. Είναι εύκολο σε έναν γιατρό να λέει κάνε αυτό, ή εκείνο, πάρε την ινσουλίνη σου, ή τα χάπια σου, κάνε άσκηση κ.α. Τι άσκηση να κάνει όμως, ξέρει ο ασθενής του; Υπάρ-χουν μερικοί άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, που πρέπει να τους μιλήσεις σωστά και κα-τανοητά για να μπορέσουν να καταλάβουν τι τους λες. Ούτως ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στους στόχους, που τους έχεις θέσει, για την γλυκαιμική τους ρύθμι-ση. Άποψή μου είναι ότι, η εκπαίδευση του διαβητικού είναι εξίσου σημαντική, με την φαρμακευτική αγωγή.Για την φαρμακευτική αγωγή, όσον αφορά τους ιατρούς, είναι τόσα πολλά τα ερεθίσμα-τα που υπάρχουν (τόσα συνέδρια γίνονται, τόσα βιβλία υπάρχουν, τόση πληροφόρηση στο διαδίκτυο ), οπότε η εκπαίδευσή τους είναι επαρκής. Όμως για την σωστή εκπαί-δευση των ασθενών στην αντιμετώπιση του διαβήτη, απαιτείται χρόνος που συνήθως δεν υπάρχει, ο κόσμος είναι πολύς και έτσι τελικά προκύπτουν πολλά προβλήματα. Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του διαβητικού έχουν οι νοσηλευτές. Εμείς ευτυχώς έχουμε μια εξειδικευμένη νο-σηλεύτρια, η οποία έχει εκπαιδευτεί σε θέματα του διαβήτη και η οποία εργάζεται αποκλειστικά το διαβητολογικό μας ιατρείο. Όμως ξέρω άλλα ιατρεία στην Ελλάδα, τα οποία δεν έχουν καθόλου εκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, σε αντίθεση με

αντίστοιχα κέντρα της Αθήνας, τα οποία διαθέτουν πάρα πολλούς γιατρούς και πάρα πολλές νοσηλεύτριες συνήθως. Αυτό πιστεύω ότι είναι λίγο δυσανάλογο.

→ Κύριε Λαναρά αναφερθήκατε σε κάτι, το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Είναι δυνατόν να μην ασκούνται άνθρωποι που μένουν στην περιοχή σας. Εάν μιλούσαμε για ανθρώπους που μένουν στην Αθήνα θα το καταλάβαινα, αλλά στην Λαμία;Ναι, όπως το ακούσατε. Η επαρχία δεν είναι όπως ήταν κάποτε. Όταν λέμε ότι στη επαρχία ασκούνται, μιλάμε για κάτι πολύ σχετικό πλέον. Η επαρχία είναι πλέον μι-κρές «Αθήνες» στις αστικές περιοχές. Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό. Βλέπουμε, πλέον, ανθρώπους που ακόμα και για να πάρουν τα τσιγάρα τους πηγαίνουν στο περίπτερο με το αυτοκίνητο, διανύοντας μια απόστα-ση ούτε 500 μέτρων. Δυστυχώς, ο κακός τρόπος ζωής των ανθρώπων στις μεγάλες πόλεις μεταφέρθηκε παντού σε όλη την Ελλάδα. Εδώ βλέπουμε στα χωριά μας, να παίρνουν το αγροτικό τους αυτοκίνητο, για να πάνε στην εκκλησία, να πάνε στο καφενείο, να πάνε στο φούρνο του χωριού.

→ Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλη-μα που αντιμετωπίζετε στην καθημε-ρινή σας πράξη με τους αρρώστους;Αν και κάνουμε καθημερινές προσπά-θειες και επιλέξαμε να λειτουργούμε σε καθημερινή βάση τα ιατρείο , θέλουμε να μειώσουμε τους χρόνους αναμο-νής των ασθενών για εξέταση. Γιατί, όπως ανέφερα παραπάνω, χρειάζεται εκπαίδευση και παρακολούθηση, δεν μπορείς να λες στον διαβητικό «ελάτε μετά από έξι μήνες να σας ξαναδώ». Υπάρχουν περιστατικά που πρέπει να τα επανεξετάσουμε σε 15 ημέρες, σε 20 ημέρες, σε ένα μήνα, σε τρεις μήνες, κλπ, για να βεβαιωθούμε ότι γίνεται ικανοποιητικά η ρύθμιση του διαβήτη τους. Οπότε ένα βασικό ζήτημα για εμάς ήταν να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής των ραντεβού. Και το δεύτερο, το οποίο προσπαθούμε ήταν, όπως είπαμε, η καλύτερη προσφερόμενη εκπαίδευση.

Ένα άλλο φαινόμενο, που βλέπω συχνά, έχει να κάνει με τις εξετάσεις, που πρέπει να κάνει κάποιος στην επανεξέτασή του και δεν μπορεί να τις πληρώσει. Μερικοί ασθενείς δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να δεις τι μπορείς να κάνεις, για να τον βοηθήσεις να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα στο μέτρο του δυνατού

ΑΦΙΞΕΙΣ

Διαβατήριο εμπιστοσύνης<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<ΜΕΤΡΗΤΗΣ<ΓΛΥΚΟΖΗΣ<ΑΙΜΑΤΟΣ<<<<<<<<<

Γευματικοί δείκτες/Δείκτες άσκησης

Γραφική απεικόνισηαποτελεσμάτων με μια ματιά

Αυτόματος μηχανισμός απόρριψης ταινίας

Αυτόματη Κωδικοποίηση

Μικρό δείγμα αίματος, 0,3μL

Φωτισμός στην υποδοχή της ταινίας μέτρησης

Ρυθμίσεις Υψηλών & Χαμηλών ορίων

Ειδοποίηση για την ημερομηνία λήξης των ταινιών μέτρησης

Ευανάγνωστη LCD οθόνη με backlight φωτισμό

Ειδοποίηση σε περίπτωση υπογλυκαιμίας

VI_2

014_

02

ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ • ΑΘΗΝΑ: Οδός Τατοΐου 146 71 Ν. Ερυθραία, Τηλ.: 210 8009111 • E-Mail: [email protected] • INTERNET: http://www.vianex.gr • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Ακάδημου 113, Kόμβος Μακρυγιάννη Εύοσμος Θεσσαλονίκης, ΤΚ 56224, Τηλ: 2310 840440

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣΒΙΑΝ Α.Ε. 14ο χλμ. Ε.Ο. Αθηνών - Λαμίας, 145 64 ΚηφισιάΤηλ: 210 9883372, FAX: 210 9889591

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

Γραμμή κοινού: 800 11 11 800 www.glucocard.gr

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

21X28_VI_2014_02_HR.pdf 1 1/14/14 11:17 AM



→ Γίνονται προσπάθειες ενημέρωσης μέσω κάποιας καμπάνιας από εσάς και τους τοπικούς φορείς. Υπάρχει τοπικός σύλλογος στην περιοχή σας;Πριν από πολλά χρόνια, το 1997 νομίζω, είχε γίνει μια προσπάθεια από κάποιους δια-βητικούς, οι οποίοι ήθελαν να βοηθήσουν -νέοι σχετικά σε ηλικία- στην δημιουργία ενός συλλόγου διαβητικών, όμως η προ-σπάθεια αυτή δεν τελεσφόρησε για κά-ποιους λόγους τότε. Από τότε δυστυχώς δεν έχουμε σύλλογο στην ευρύτερη περιοχή. Φαίνεται ότι τα άτομα με διαβήτη εδώ δεν θέλουν να ασχοληθούν και πάρα πολύ. Και πιστεύω ότι σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι η επαρχία δεν μπορεί να «δεχτεί» εύκο-λα το γεγονός ότι κάποιος είναι διαβητικός. Δυστυχώς θεωρώ ότι υπάρχει ταμπού στην τοπική κοινωνία. Ακόμη και τώρα υπάρχουν κάποιοι ασθενείς, οι οποίοι δεν θέλουν να ξέρει το περιβάλλον τους ότι είναι διαβητικοί. Και πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος, που δεν δημιουργείται σύλλογος διαβητικών. Όμως πρέπει να δημιουργηθεί ένας σύλ-λογος, ο οποίος θα βοηθήσει τους ανθρώ-πους με διαβήτη να διεκδικήσουν κάποια πράγματα, να εκπαιδευτούν καλύτερα και να ενημερωθούν συνολικά για τα ζητήμα-

τα του διαβήτη. Εμείς, ως γιατροί, θέλουμε πάρα πολύ να δημιουργηθεί ένας σύλ-λογος, διότι θα είναι συμπαραστάτης μας. Δεν έχει νόημα ο γιατρός να κάνει αυτή τη διαδικασία, πρέπει τα άτομα με διαβήτη να το κάνουν. Καλό θα ήταν να βοηθήσει στη διαδικασία της δημιουργίας ενός τοπικού συλλόγου διαβητικών και η ΕΛΟΔΙ.Όσον αφορά τον τοπικό πληθυσμό, γίνονται συνεχείς προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού και έχουμε ήδη πραγματοποιήσει κάποιες εκδηλώσεις για την παχυσαρκία, το διαβητικό πόδι, και πολλές ημερίδες, για την εκπαίδευση των γιατρών σε συνεργασία με έγκριτες ιατρικές επιστημονικές εταιρείες . Φροντίζουμε να ενημερώνουμε επίσης μέσω του τύπου και της τηλεόρασης. Όμως πιστεύω ότι θα μπορούσαν να γίνουν πολύ περισσότερα πράγματα ως προς την ενημέ-ρωση του κόσμου της περιοχής μας.

→ Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε καθημερινά ως απόρροια της οικονομικής κρίσης;Πριν προκύψουν όλα αυτά τα προβλήματα ευτυχώς είχαμε οργανώσει το Διαβητολογι-κό ιατρείο, είχαμε το προσωπικό που έπρε-πε να έχουμε και ευτυχώς είμαστε τέσσερις

εξειδικευμένοι στο Διαβήτη γιατροί. Εμείς είχαμε αυτό το πλεονέκτημα προ κρίσης και ευτυχώς δεν έχουμε χάσει κανέναν από το προσωπικό μας. Οπότε μπορούμε και λειτουργούμε, όπως περίπου λειτουρ-γούσαμε και νωρίτερα. Όμως όσον αφορά τους πόρους μας, εκεί σίγουρα έχουμε υποστεί μεγάλες μειώσεις. Δηλαδή, αντι-μετωπίζουμε καθημερινά προβλήματα όπως είναι η έλλειψη εκτυπωτικών υλικών, γραφικής ύλης κ.α. προβλήματα όμως που σε κάνουν να γελάς μερικές φορές και άλ-λες πάλι να κλαις. Επίσης κάποια φορά δεν είχαμε ταινίες μέτρησης για τους ασθενείς μας. Όμως, εκ των ενόντων, καταφέρνουμε να τα βγάζουμε πέρα. Στο μέλλον όμως δεν ξέρω τι μπορεί να αντιμετωπίσουμε.

→ Συνήθως στα νεοδιαγνωσθέντα περιστατικά με σακχαρώδη διαβή-τη τύπου 2, η πάγια τακτική είναι η χορήγηση αντιδιαβητικών δισκίων. Στην πορεία της νόσου περνάμε στη θεραπεία συνδυασμού και στο τέλος έρχεται η ινσουλίνη. Υπάρχουν όμως αρκετοί συνάδελφοί σας που θεω-ρούν ότι θα πρέπει να ξεκινήσουν κατευθείαν με ινσουλίνη. Μπορεί

Η 1η ΕλληνικήΦαρμακευτική Βιομηχανία


να αποφευχθεί αυτή η πορεία, ή είναι προδιαγεγραμμένη. Ποια είναι η δική σας αντιμετώπιση στα συγκε-κριμένα περιστατικά;Ακολουθούμε τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας και με βάση αυτές λειτουργούμε. Ξεκι-νάμε με δίαιτα και άσκηση, και γενικά τροποποίηση του τρόπου ζωής. Στη συ-νέχεια ανάλογα με την επίτευξη ή όχι των στόχων που έχουμε θέσει, προχωρούμε στην ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή. Εάν όμως πρόκειται για ένα πρωτοδια-γνωσθέντα διαβητικό ο οποίος εμφανίζει υψηλές τιμές γλυκόζης πλάσματος και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, τότε σε αυτήν την περίπτωση αρχίζουμε αγω-γή με ινσουλίνη. Και σε βάθος χρόνου αποφασίζουμε για την τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής.Είναι ξεκάθαρο το πρωτόκολλο που ακο-λουθούμε για τους ασθενείς μας. Και μάλι-στα προτείνεται πλέον σε όλα τα συνέδρια που έχουν γνωστικό αντικείμενο τον δια-βήτη. Είχα την τύχη να είμαι αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας την περίοδο που γινόταν η επεξεργασία

των κατευθυντηρίων οδηγιών και μάλιστα συμμετείχα ενεργά στην όλη διαδικασία. Πιστεύω ότι ήταν από τις πιο καλές εργασί-ες που έχουν γίνει και δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από ανάλογες σε άλλες χώρες. Και αυτό διότι η Διαβητολογική Εταιρεία περ-νάει το μήνυμα πλέον στους γιατρούς, ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι κάτι πολύ σημαντικό, είναι η κοινή γλώσσα για την αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη.

→ Πιστεύετε ότι οι συνάδελφοι σας και ιδιαίτερα οι νεότεροι είναι αρκε-τά εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι;Ναι, εκτιμώ ότι είναι αρκετά εκπαιδευμένοι και έχουν και πολλές δυνατότητες. Στις μέρες μας υπάρχει περισσότερη γνώση για αυτόν που θα την αναζητήσει, καθώς και πολλές ευκαιρίες για συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Είναι πλέον τόσα πολλά τα διαβητολογικά ιατρεία και γίνονται τόσο πολλές επιστημονικές εκδηλώσεις που σκοπό έχουν να προσφέρουν κατάρτιση και γνώση, είτε στην Αθήνα, είτε στην επαρχία, που η πληροφόρηση σχετικά με τον διαβήτη και τις εξελίξεις επάνω σε αυτόν δεν μας λείπει καθόλου.

→ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και με άλλα νοσήματα, όπως είναι οι δυσλιπι-δαιμίες, η παχυσαρκία και η υπέρ-ταση. Υπάρχει τρόπος να οδηγηθεί το άτομο με διαβήτη στη σωστή ρύθμιση, αποφεύγοντας αυτήν την «αλυσιδωτή αντίδραση»;Καταρχήν το άτομο με διαβήτη είναι ση-μαντικό να απευθύνεται στον ειδικούς γιατρούς. Νομίζω ότι, με τον τρόπο αυτό, θα πάρει τις πληροφορίες και τις οδηγίες που θα τον βοηθήσουν στο να αντιμε-τωπίσει νοσήματα που συνυπάρχουν με τον διαβήτη και να αποφύγει τις απώτε-ρες επιπλοκές, επιτυγχάνοντας μια καλή ρύθμιση. Διότι είναι γνωστό ότι το κόστος των επιπλοκών είναι πολλαπλάσιο του κόστους της πρόληψης και της ενδεδειγ-μένης φαρμακευτικής αγωγής. Η εκπαί-δευση, καθώς και η στοχευμένη φαρμα-κευτική αγωγή βοηθούν στην αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων στο μέλλον.

→ Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές μέθοδοι, όπως είναι η βαριατρική επέμβαση, που βελτιώνουν τον



μεταβολισμό του σακχάρου στα άτομα που έχουν διαβήτη και που είναι παχύσαρκα. Ποια είναι η άπο-ψή σας για τις μεθόδους αυτές; Η βαριατρική χειρουργική είναι μια πολύ καλή μέθοδος απώλειας βάρους που βελ-τιώνει και την γλυκαιμία . Μερικοί θεωρούν ότι είναι το μέλλον στη θεραπεία του διαβή-τη. Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι, που την αφορίζουν εξαιτίας επιπλοκών που έχουν σχέση με τις χειρουργικές τεχνικές. Κάπου στην μέση βρίσκεται η αλήθεια. Στα χέρια ειδικών και με σχολαστική παρακολούθηση η βαριατρική χειρουργική έχει θεαματικά αποτελέσματα στη ρύθμιση του διαβήτη.

→ Μιλήστε μας λίγο για το πώς πι-στεύετε ότι διαγράφεται το μέλλον του διαβήτη στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Τι θα μπορού-σε να ανακόψει την πορεία αυτή;Η θεραπεία του διαβήτη πιστεύω πια ότι είναι στις γενετικές διαδικασίες, στη δημι-ουργία παγκρέατος από βλαστοκύτταρα. Αυτό πιστεύω ότι είναι το μέλλον. Πριν όμως φτάσουμε εκεί, ας δούμε το παρόν. Και το παρόν είναι η γλυκαιμική ρύθμιση για αποφυγή των επιπλοκών. Δεν θα περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει μετά από 20 χρόνια. Και εξάλλου ό,τι και να γίνει, θα προτιμηθούν οι διαβητικοί που θα είναι ρυθμισμένοι και χωρίς επιπλοκές για να ακολουθήσουν τις νέες αγωγές και τις νέες προοπτικές. Άρα λοιπόν θα πρέπει να φροντίζουμε το παρόν με τα μέσα που έχουμε. Το μέλλον δεν το ξέρει κανείς. Μπορεί να είναι κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον, μπορεί να είναι πιο μακρινό αυτό το ενδιαφέρον, οπότε μπορούμε να ξεκινήσουμε με τα μέσα που έχουμε σήμερα. Και αυτό είναι το θέμα. Δεν ξέρω βέβαια, κατά πόσο χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα που έχουμε σήμερα.

→ Η εκπαίδευση των φροντιστών του διαβήτη, είτε πρόκειται για το νοσηλευτικό προσωπικό του νοσο-κομείου, είτε και για τον οικογε-νειακό περίγυρο του ασθενή, είναι τελικά δύσκολη υπόθεση. Υπάρχουν τρόποι για να γίνει το πολύτιμο έργο αυτών των ανθρώπων πιο εύ-κολο και αποτελεσματικό;Όσον αφορά τους νοσηλευτές, αυτοί είναι απαραίτητοι και πρέπει να εκπαιδεύονται ώστε να αντιμετωπίζουν όλες τις παθογό-νες καταστάσεις που μπορεί να εμφανίσει ο διαβητικός ασθενής. Όμως είναι πολύ λίγοι για τις αυξανόμενες ανάγκες. Να σας πω ότι π.χ. ποδολόγοι στην Ελλάδα υπάρ-χουν ελάχιστοι και αυτοί δεν προσλαμβά-νονται. Στην Αγγλία είναι ειδικότητα που προσφέρει σημαντική βοήθεια. Οπότε μένει στον γιατρό και στον νοσηλευτή να παρέμβουν αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα: την πρόληψη, την δίαιτα, την εκ-παίδευση, την φροντίδα, την ψυχολογική υποστήριξη, την παρακολούθηση. Αυτό το γεγονός της έλλειψης ειδικών, επιβαρύνει συνολικά την αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών υγείαςΤώρα, όσον αφορά το σπίτι, συνήθως ο διαβητικός στην Ελλάδα δεν είναι προσε-κτικός. Αυτό το βλέπω συνέχεια. Βλέπουμε ένα άτομο να έχει «λίγο ζάχαρο, να έχει λί-γη χοληστερίνη, να έχει λίγο πίεση», αλλά δεν πιστεύει ότι αυτό είναι κάτι σημαντικό και ότι θα του προκαλέσει προβλήματα στο μέλλον, όπως για παράδειγμα: έμφραγ-μα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφροπάθεια, τύφλωση. Σιγά - σιγά, με την ενημέρωση που γίνεται από τα ΜΜΕ και από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, αλλάζουν τα δεδομένα. Καταλαβαίνουν ότι ο διαβήτης, η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλ-λον. Επίσης και το οικογενειακό περιβάλ-

λον αρχίζει να συνειδητοποιεί τα προβλή-ματα και τις ιδιαιτερότητες των διαβητικών ασθενών και βοηθά σημαντικά. Και βλέπω ότι ο φόβος, που υπήρχε παλαιότερα, ξε-περνιέται σιγά - σιγά. Γιατί, όταν σαν γιατρός θέσεις κάποιους ρεαλιστικούς στόχους, σε συνεργασία με τον ασθενή σου και τους ανθρώπους που τον φροντίζουν, τότε έχεις και τα αποτελέσματα που επιζητάς.

→ Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό βλέπουμε όλο και περισσότερο δια-βητικά άτομα να μην λαμβάνουν σωστά τα φάρμακά τους, ή να μην σιτίζονται σωστά, εξαιτίας της οι-κονομικής ανέχειας, που υπάρχει σε πολύ πλέον κόσμο. Εσείς αντι-μετωπίζεται τέτοια φαινόμενα στο διαβητολογικό ιατρείο σας;Βεβαίως και αντιμετωπίζω τέτοια περιστα-τικά. Υπάρχουν άνθρωποι που μου λένε «γιατρέ αυτό το φάρμακο είναι ακριβό και θέλω να μου δώσετε κάποιο φτηνότερο». Το οποίο φάρμακο όμως, μπορεί να μην είναι εξίσου αποτελεσματικό με αυτό που έπαιρνε πιο πριν. Υπάρχουν τέτοιου είδους προβλήματα. Ένα άλλο φαινόμε-νο, που βλέπω συχνά, έχει να κάνει με τις εξετάσεις, που πρέπει να κάνει κάποιος στην επανεξέτασή του και δεν μπορεί να τις πληρώσει. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε την συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να δεις τι μπορείς να κάνεις, και να βοηθήσεις τον ασθενή σου να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα στο μέτρο του δυνατού. Και βέβαια όταν κάποιος είναι άνεργος, ίσως να μην είναι προτεραιότητά του η γλυκαιμική ρύθμιση και αυτό είναι κατανοητό. Θα πρέπει η πολιτεία να βοηθήσει όσο γίνεται γιατί ο διαβητικός ασθενής δεν γίνεται να αφεθεί στην τύχη του. x

21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 1 4/15/13 12:38 PM

21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 2 4/15/13 12:38 PM


Τύποι βαριατρικής χειρουργικής Οι βαριατρικές επεμβάσεις, που ίσως ορ-θότερα θα πρέπει να αναφέρονται με τον όρο «μεταβολικές», δεδομένων των ευερ-γετικών αποτελεσμάτων τους σε διάφορες μεταβολικές διαταραχές, διακρίνονται σε

3 τύπους: περιοριστικού τύπου, δυσαπορ-ροφητικές και μικτές. Στις περιοριστικού τύπου επεμβάσεις μειώνεται το μέγεθος του στομάχου με αποτέλεσμα γρήγορο κορεσμό και μειωμένη πρόσληψη θερμί-δων. Οι συνηθέστερες περιοριστικού τύπου επεμβάσεις είναι η κάθετη γαστροπλαστική, το γαστρικό μανίκι και η τοποθέτηση ρυθ-μιζόμενου γαστρικού δακτυλίου. Στις δυ-σαπορροφητικές επεμβάσεις μειώνεται το μήκος του λεπτού εντέρου με αποτέλεσμα μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών της τροφής. Οι μικτές τεχνικές, όπως η Roux en Y και η χολοπαγκρεατική παρά-καμψη, είναι και οι πιο δραστικές.

Βαριατρική χειρουργική και ΣΔ2Η φαρμακευτική θεραπεία δεν επιτυγ-χάνει πάντα καλή ρύθμιση του ΣΔ2, ιδι-αίτερα στους παχύσαρκους διαβητικούς, οι οποίοι άλλωστε αποτελούν και την πλειοψηφία των διαβητικών ασθενών. Μάλιστα πολλά αντιδιαβητικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης και της ινσουλί-νης, προκαλούν περαιτέρω αύξηση του ήδη υψηλού σωματικού βάρους. Η βαριατρική χειρουργική φαίνεται να προσφέρει πέραν της μείωσης του σωμα-τικού βάρους και την βελτίωση της εικόνας του ασθενούς και κάτι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα στους παχύσαρκους διαβητικούς,

έρευνα & ανάπτυξη

Αντώνης Πολυμέρης,ενδοκρινολόγος

Α΄ επιμελητήςΒ΄ ενδοκρινολογικό τμήμα

ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»

Βαριατρική (μεταβολική) χειρουργική και σακχαρώδης διαβήτης

ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ - ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε. 15o χλµ. Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαµίας, 14564 Κηφισιά,τηλ.: 210 6294600 fax: 210 6294610, T.Θ. 51288Γραφείο Θεσσαλονίκης: Αδριανουπόλεως 24, 551 33 Καλαµαριά, Θεσσαλονίκη τηλ.: 2310 480160Για παραγγελίες: τηλ.: 210 6294629 fax: 210 6294630 e-mail: [email protected] www.lilly.gr

D.K

.P.C

ac 1

1_20

13

Μην το ξεγράφεις.Tώρα γίνεται.

Αναγεννητικός παράγονταςπου επουλώνει τα έλκη διαβητικού ποδιού αποτελεσµατικά1

1. I.Slim et al, Journal of Wound Technology 2012;17

Σε σύντοµο χρονικό διάστηµα Με εύκολη εφαρµογή Μειώνοντας δραστικά τον πόνο


δηλαδή πλήρη ύφεση του διαβήτη. Σε μιά μελέτη σε 154 ασθενείς με ΣΔ2 και νοσο-γόνο παχυσαρκία από τον MacDonald και συνεργάτες το 1997, μετά από Roux-en-Y γαστρική παράκαμψη, η μέση τιμή του σακ-χάρου αίματος, που ήταν προεγχειρητικά 187 mg/dl, μειώθηκε σε επίπεδα κάτω από 140 mg/dl για πάνω από 10 χρόνια, που διήρκεσε η παρακολούθηση των ασθενών. Στο τέλος της μελέτης μόνο το 8.6% των χειρουργημένων διαβητικών χρειαζόταν ακόμα κάποια φαρμακευτική αντιδιαβητική αγωγή, σε σχέση με το 31.8% προεγχει-ρητικά. Παράλληλα, η θνησιμότητα των ασθενών μειώθηκε στο 9%, σε σύγκριση με το 28% της ομάδας ελέγχου, που το αποτελούσαν 78 παχύσαρκοι διαβητικοί. Η μείωση της θνησιμότητας οφειλόταν κυρίως στη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων, τα οποία είναι πολύ συχνά στους διαβητικούς με κακή ρύθμιση του σακχάρου τους. Μια μεγάλη μεταανάλυση 136 μελετών και 22.094 παχύσαρκων δια-βητικών έδειξε ότι, ο ΣΔ2 είχε πλήρη ύφεση στο 76.8% των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα, πλήρη ύφεση του διαβήτη παρουσίασε το

48% των ασθενών μετά από λαπαροσκο-πική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, το 68% μετά από κάθετη γαστροπλαστική, το 84% μετά από Roux en Y και το 98% μετά από χολοπαγκρεατική παράκαμψη. Μια άλλη μεγάλη μεταανάλυση 621 μελετών και 135.246 χειρουργημένων παχύσαρκων διαβητικών ασθενών έδειξε πλήρη ύφεση του διαβήτη στο 78.1% και πλήρη ύφεση, ή βελτίωση, στο 86%. Πιο συγκεκριμένα, πλή-ρη ύφεση του διαβήτη παρουσίασαν 95.1% των ασθενών μετά από χολοπαγκρεατική παράκαμψη, 80.3% μετά από γαστρική παράκαμψη, 79.7% μετά από γαστροπλα-στική και 56,7% μετά από λαπαροσκοπική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου. Μια άλλη μελέτη έδειξε πλήρη ύφεση του δια-βήτη στο 89% και στο 99% από 26 και 111 παχύσαρκους διαβητικούς μετά από Roux en Y γαστρική παράκαμψη και χολοπαγκρε-ατική παράκαμψη αντίστοιχα. Από 23.106 παχύσαρκους ασθενείς με μεταβολικό σύν-δρομο ύφεση του διαβήτη για ένα τουλάχι-στον χρόνο παρουσίασε το 28% μετά από τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, το 52% μετά από γαστρικό μανίκι, το 62% μετά από

Roux en Y γαστρική παράκαμψη και το 74% μετά από χολοπαγκρεατική παράκαμψη αντίστοιχα. Όλοι οι τύποι βαριατρικών επεμ-βάσεων βελτιώνουν την ρύθμιση του ΣΔ2, αλλά η Roux en Y γαστρική παράκαμψη και η χολοπαγκρεατική παράκαμψη είναι οι πιο δραστικές και επιτυγχάνουν πολύ γρήγορα αποτελέσματα.Οι βαριατρικές επεμβάσεις βελτιώνουν πέραν του ΣΔ2 και άλλες συννοσηρότητες της παχυσαρκίας, (όπως υπερλιπιδαιμία και αρτηριακή υπέρταση) με μηχανισμούς, που δεν είναι απόλυτα σαφείς. Βέβαια η μείωση του σωματικού βάρους, σαν αποτέλεσμα της μείωσης της καταναλισκόμενης τροφής, αλλά και της δυσαπορρόφησης, παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή ρύθμιση του διαβήτη μετεγχειρητικά. Ευθύνονται όμως ενδεχομένως και μεταβολές στην έκκριση των γαστρεντερικών ορμονών και των λιποκυτοκινών, οι αλλαγές της μικροχλωρί-δας του εντέρου, αλλά και η τροποποίηση των νευρωνικών σημάτων του εντέρου, που διαβιβάζονται κεντρικά στον εγκέφαλο, μέσω του πνευμονογαστρικού και ρυθμί-ζουν την όρεξη και τον κορεσμό. Η βελτί-

ΜέθοδοςRoux-en-Y

έρευνα & ανάπτυξη


Ενδεικτική Βιβλιογραφία

1. Polymeris A. The pluses and minuses of bariatric surgery for morbid obesity: An endocrinological perspective. Hormones 2012, 11(3):233-240

2. Rubino F, Schauer PR, Kaplan LM, Cummings DE. Metabolic surgery to treat type 2 diabetes: Clinical outcomes and mechanisms of action. Ann Rev Med 2010; 61: 393-411

3. Buchwald H, Estok R, Fahrbach K, Banel D, Jensen MD, Pories WJ, Bantle JP, Sledge I. Weight and Type 2 Diabetes after Bariatric Surgery: Systematic Review and Meta-analysis. Am J Med 2009; 122: 248-256

ωση της ρύθμισης της υπεργλυκαιμίας και, παράλληλα, η μείωση της υπερινσουλιναι-μίας, που ως γνωστόν συνοδεύει σε άλλοτε άλλο βαθμό τον ΣΔ2, επιτυγχάνονται μέσα στις πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες, πριν από οποιαδήποτε σημαντική απώλεια βάρους. Αυτό φαίνεται να οφείλεται στις μετεγχειρητικές μεταβολές της εντερικής εν-δοκρινικής έκκρισης και των νευρικών ση-μάτων από το γαστρεντερικό σύστημα στον εγκέφαλο. Δύο κυρίως υποθέσεις προσπα-θούν να ερμηνηνεύσουν την ταχεία αυτή μετεγχειρητική βελτίωση της γλυκαιμίας, η οποία είναι αποτέλεσμα της μείωσης της αντίστασης στην ινσουλίνη και της αύξησης της ινσουλινοευαισθησίας: Η "Upper" και η "Lower Intestinal Hypothesis". Σύμφωνα με την πρώτη, η γαστρική παράκαμψη έχει σαν αποτέλεσμα μείωση της εντερικής έκκρισης κάποιων παραγόντων, όπως η ορεξιογόνος γκρελίνη και διάφορες άλλες "αντι ινκρετίνες", οι οποίες μειώ-νουν την έκκριση της ινσουλίνης, ή/και αυξάνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη. Σύμφωνα με τη δεύτερη, η πολύ γρή-γορη δίοδος των θρεπτικών συστατικών των τροφών από το έντερο διεγείρει τα L κύτταρα, τα οποία συνθέτουν και εκκρί-νουν ινκρετίνες (όπως το ανορεξιογόνο glucagon like peptide 1-GLP1), οι οποίες με τη σειρά τους αυξάνουν την έκκριση,

ή/και τη δράση της ινσουλίνης. Οι πρόσφατες οδηγίες από τον IDF (International Diabetes Federation) για τη θεραπεία του ΣΔ2 αναφέρουν ότι, η βα-ριατρική χειρουργική θεωρείται κατάλληλη θεραπεία για παχύσαρκους διαβητικούς (με Δείκτη Μάζας Σώματος - Body Mass Index-BMI≥35 kg/m2), που δεν επιτυγχάνουν με συντηρητική αγωγή τους θεραπευτικούς στόχους. Ακόμα και λιγότερο παχύσαρκοι διαβητικοί (BMI 30-35 kg/m2), κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μπορούν επίσης να υποβληθούν σε βαριατρική επέμβαση. Πρέπει βέβαια να αναφερθεί ότι, όπως φαίνεται από διάφορες μελέτες, πολλοί παχύσαρκοι διαβητικοί με την πάροδο του χρόνου ξανακερδίζουν το απολεσθέν με-τεγχειρητικά σωματικό βάρος, χάνοντας έτσι τα μέχρι τότε κεκτηθέντα πλεονεκτήματα. Ωστόσο, 36% των παχύσαρκων διαβητικών, 10 χρόνια μετά από κάθετη γαστροπλα-στική, ή Roux en Y γαστρική παράκαμψη, παραμένει ελεύθερο νόσου, δηλαδή χω-ρίς σακχαρώδη διαβήτη. Είναι αυτονόητο ότι, τα άτομα αυτά διατηρούν ένα σχετικά κανονικό σωματικό βάρος και συνεχίζουν να διατρέφονται σωστά.

Με όλα αυτά τα βιβλιογραφικά δεδομένα διατυπώνεται η τολμηρή ερώτηση: «είναι τελικά ο ΣΔ2 μια χειρουργική πάθηση;» x

→ Το υπερβάλον σωματικό βάρος και η παχυσαρκία (obesity) συνοδεύονται από συννοσηρότητες και κύρια από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η παράλληλη αυξητική πορεία αυτών των δυο νοσηρών καταστάσεων ώθησε κάποιους ερευνητές να τις αναφέρουν με το κοινό όνομα diabesity.Η βαριατρική χειρουργική επιτυγχάνει μείωση του σωματικού βάρους και τροποποίηση της έκκρισης διάφορων γαστρεντερικών ορμονών με αποτέλεσμα σημαντική βελτίωση μέχρι και ίαση του σακχαρώδη διαβήτη και άλλων συννοσηροτήτων, όπως της υπερλιπιδαιμίας και της υπέρτασης και τελικά σημαντική μείωση της θνησιμότητας.


ειδησεογραφία

από τη Σοφία Νέτα

Προστασία από την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 προσφέ-ρει η μεσογειακή διατροφή στους ανθρώπους με αυξη-μένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, σύμφωνα με έρευνα του Rovira i Virgili University. Τα ευρήματα της έρευνας, που διεξήχθη σε περισσότερους από 3.541 εν δυνάμει καρδι-οπαθείς ανθρώπους ηλικίας από 55 έως 84 ετών, έδειξαν ότι, όσοι ακολουθούσαν μεσογειακή διατροφή, δίνοντας έμφαση στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, είχαν περίπου 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τα επόμενα 4 χρόνια, συγκριτικά με όσους ακολούθησαν χαμηλή σε λιπαρά διατροφή. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι, η μείωση των θερμίδων σε συνδυασμό με μεσογειακή διατροφή πιθανόν να μειώνει περαιτέρω τον κίνδυνο.

ΕΞΤΡΑ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

«ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ» VS ΔΙΑΒΗΤΗΗ εκγύμναση του σώματος με βα-ράκια, ή με ασκήσεις αντίστασης, προστατεύει και τις γυναίκες από την εκδήλωση διαβήτη τύπου 2, υπο-δεικνύει μια μεγάλη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS Medicine. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες που έκαναν αεροβική γυμναστική για τουλάχιστον 150 λεπτά εβδομαδιαί-ως, όπως και δραστηριότητες μυϊκής

ενδυνάμωσης για περίπου μια ώρα, μείωσαν τον κίνδυνο εμφάνισης δια-βήτη κατά το ένα τρίτο, συγκριτικά με τις γυναίκες, που δεν ασκούνταν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, η πρό-σθεση ασκήσεων αντίστασης δίνει περαιτέρω προστασία και εικάζουν ότι, αυτό πιθανόν να οφείλεται στην αυξημένη μυϊκή μάζα, που δημιουρ-γεί η εν λόγω άσκηση.

Η εταιρεία Oramed, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη συστημάτων από του στόματος χορήγησης φαρμάκων, ανακοίνωσε ότι, η δοκιμή μέσου σταδίου του χαπιού ινσουλίνης για την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2, ανταποκρίθηκε στους πρωτεύοντες και δευτερεύοντες στόχους της δοκιμής.Συγκεκριμένα, στη δοκιμή φάσης 2α, που πραγματο-ποιήθηκε κάτω από νέο φαρμακευτικό πρωτόκολλο του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, έλαβαν μέρος 30 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, για μια εβδομάδα. Αξιολογήθηκε ο στόχος της ασφάλειας και της φαρμακο-δυναμικής και φαρμακοκινητικής επίδρασης. Ο Nadav Kidron, της Oramed, δήλωσε ότι, η εταιρεία σχεδιάζει να προχωρήσει εντός του 2014 σε μια δοκιμή φάσης 2β.

ΤΑ ΦΛΑΒΟΝΟΕΙΔΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ


ΔΙΑΒΗΤΗΣ + ΥΨΗΛΑ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ = ΑΝΟΙΑ;

Νέα έρευνα του University of East Anglia σε 2000 γυναίκες έδειξε ότι, τα φλαβονοειδή βοηθούν στη ρύθμιση των επιπέδων της ινσουλίνης και στην πρόληψη της χρόνιας φλεγμονής. Η πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβο-νοειδή, όπως είναι τα μούρα, το κόκκινο κρα-σί και η μαύρη σοκολάτα, μπορεί να προστα-τεύσει από τον διαβήτη τύπου 2, βοηθώντας τον οργανισμό να ρυθμίσει το σάκχαρο. Όπως ισχυρίζονται οι ερευνητές, μια μερίδα μούρα καθημερινά μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο των επιπέδων του σακχάρου και να εμποδίσει την καρδιακή προσβολή.

ΤΑ ΦΛΑΒΟΝΟΕΙΔΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

Αυξημένο κίνδυνο για άνοια έχουν οι ηλικιωμένες γυναίκες με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων, ιδιαίτε-ρα αν έχουν και διαβήτη, σύμφωνα με πρόσφατη γαλλική έρευνα. Οι ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα οιστρογόνων γυναικών χωρίς άνοια, που δεν λάμ-βαναν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης και 4 χρόνια αργότερα συνέκριναν τα αρχικά επίπεδα οι-στρογόνων των 543 γυναικών χωρίς άνοια με αυτά 132 γυναικών με άνοια. Τα ευρήματα έδειξαν ότι, ο κίνδυνος άνοιας υπερδιπλασιάστηκε στις γυναίκες με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων, ενώ τα επίπεδα οιστρογόνων ήταν περίπου 70% υψηλότερα σε γυναίκες με διαβήτη, που είχαν επίσης άνοια, σε σύγκριση με τις γυναίκες χωρίς άνοια.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ Η ΛΙΞΙΣΕΝΑΤΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ

Η ουσία λιξισενατίδη είναι σε θέση να μειώνει αποτελεσματικά τα επίπεδα σακχάρου αίματος, ανεξάρτητα από τη χρονική στιγμή χορήγησης, σύμφω-να με τα αποτελέσματα μιας κλινικής μελέτης Φάσης IIIβ, διάρκειας 24 εβδομάδων.Η μελέτη έδειξε ότι, η λιξισενατίδη πέτυχε το πρωτεύον καταληκτικό ση-μείο της μη κατωτερότητας στη μείω-ση των επιπέδων σακχάρου αίματος

και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c) όταν χορηγείται, είτε πριν το πρωινό, είτε πριν το κυρίως γεύμα της ημέρας.«Η ευελιξία στην επιλογή του χρόνου χορήγησης είναι ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό, ειδικά σε ό,τι αφορά στις ενέσιμες αντιδιαβητικές θερα-πείες», δήλωσε ο καθηγητής Bo Ahren της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημί-ου του Λουντ της Σουηδίας.


Το κάπνισμα αποτελεί ένα από τα σημαντι-κότερα προβλήματα για τη δημόσια υγεία σε όλα τα κράτη της γης. Από στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) προκύπτει ότι, το κάπνισμα ευθύνεται για περισσότερους από 5,4 εκατομμύρια θα-νάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με υπολογισμούς, ο αριθμός των καπνιστών σε παγκόσμιο επίπεδο το έτος 2025 αναμένεται να ξεπεράσει τους 1,5-1,9 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Αναφορικά με τον επιπολασμό του καπνί-σματος στην Ελλάδα μια σχετική μελέτη έδειξε ότι, το 48,2% των ενήλικων ανδρών και το 35,1% των ενήλικων γυναικών είναι ενεργοί καπνιστές1. Πρέπει να τονιστεί ότι, πολύ βλαβερό για την υγεία των ανθρώπων είναι και το παθητικό κάπνισμα. Βάσει των εκτι-

μήσεων της οργάνωσης «Συνεργασία για την Απαγόρευση του Καπνίσματος (Smokefree Partnership - SFP)» στις 25 χώ-ρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το έτος 2002 περισσότερα από 79.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους, εξαιτίας των συνεπειών του παθητικού καπνίσματος.

Η επίδραση του καπνίσματος στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Παρά το γεγονός ότι το κάπνισμα απο-τελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση πολλών σοβαρών ασθενειών, όπως π.χ. τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο επιπολασμός του στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δεν φαίνεται να είναι διαφορετικός, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό2. Σε μια παλαιότερη μελέτη έχει αναφερθεί ότι, το ποσοστό των καπνιστών στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη στις ΗΠΑ και τις χώρες της δυτικής Ευρώπης φτάνει περίπου το 25%. Οι καταστροφικές συνέπειες του καπνί-σματος για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη περιγράφονται σε πολλές με-λέτες, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι, οι διαβητικοί καπνιστές, σε σύγκριση με αντίστοιχες ομάδες μη-καπνιστών, πα-

ρουσιάζουν μεγαλύτερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο και παράλλη-λα μεγαλύτερη νοσηρότητα και θνησι-μότητα από όλα τα αίτια3.

Κάπνισμα και καρδιαγγειακή νόσος στο σακχαρώδη διαβήτη Το κάπνισμα είναι δυνατό να συμβάλλει στην εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου, μέσω πολλών μηχανισμών, όπως π.χ. η αρτηριακή υπέρταση, οι διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων, η βλάβη του ενδοθηλίου, η χρόνια φλεγμονή, οι διαταραχές της ινωδόλυσης και η υπερ-πηκτικότητα του αίματος4. Μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες, όπως η UKPDS, η WHO Multinational Study of Vascular Disease in Diabetes και η Nurses’ Health Study Cohort έδειξαν ότι, ο συν-δυασμός καπνίσματος και σακχαρώδη διαβήτη πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμ-φάνισης μακροαγγειακών επιπλοκών και συσχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα από στεφανιαία και καρδιαγγειακή νόσο. Σε προοπτική μελέτη, στην οποία αναλύ-θηκε η επίδραση που έχει η διακοπή του καπνίσματος στον καρδιαγγειακό κίνδυνο των ατόμων με διαβήτη, αποδείχτηκε ότι,

ρύθμιση του διαβήτη

Κάπνισμα & σακχαρώδης διαβήτης

Πέτρος Θωμάκος MD,PhD,παθολόγος,clinical research

associate in the department of diabetes and nutritional sciences

King’s College London

284.1 SANOFI ad DIABHTHS KOINOY women 21x28.indd 1 04/03/2014 12:57 μ.μ.


ρύθμιση του διαβήτη

ο κίνδυνος θνησιμότητας μειώθηκε σε ποσοστό 50% ένα έως 9 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος και κατά 75%, όταν το χρονικό διάστημα από τη διακοπή του ήταν μεγαλύτερο των 9 χρόνων5.Πρέπει να αναφερθεί ότι, το κάπνισμα αποτελεί σημαντικό και ανεξάρτητο πα-ράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση περιφερικής αγγειακής νόσου6, ενώ το ιστορικό του καπνίσματος στους ασθενείς με διαβήτη συμπεριλαμβάνεται στους δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες για ακρωτηριασμό των κάτω άκρων7.

Κάπνισμα και μικροαγγειακές επι-πλοκές στο σακχαρώδη διαβήτη Το κάπνισμα στις περισσότερες από τις σχετικές μελέτες, που έχουν γίνει, έχει τεκμηριωθεί ότι, αποτελεί σημαντικό επι-

βαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση, καθώς και την επιδείνωση, της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, νεφροπάθειας και νευροπάθειας8.Αναφορικά με τη διαβητική νεφροπά-θεια, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι, το κάπνισμα συσχετίζεται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης μικρολευκωματι-νουρίας, καθώς και με επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας9.Πρέπει να τονιστεί ότι, η διακοπή του καπνίσματος, ειδικά στα αρχικά στάδια της διαβητικής νεφροπάθειας, είναι καθο-ριστικής σημασίας, καθώς έχει αποδειχθεί ότι, μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νεφρικής βλάβης10.Ο ρόλος του καπνίσματος στην εμφάνιση, ή την εξέλιξη, της διαβητικής αμφιβλη-στροειδοπάθειας δεν είναι ξεκαθαρι-

σμένος. Σε ορισμένες μελέτες, όπως π.χ. των Muhlhauser I και συνεργατών11, στην οποία παρακολουθήθηκαν 636 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 για διάστημα 6 χρόνων, το κάπνισμα συσχετίστηκε με την εμφάνιση, αλλά και την εξέλιξη της αμφιβληστροειδοπάθειας. Αντίθετα, σε άλλες μελέτες δεν βρέθηκε καμία συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.Σχετικά με την επίδραση του καπνίσματος στο νευρικό σύστημα των ατόμων με σακ-χαρώδη διαβήτη, άξια αναφοράς είναι η προοπτική μελέτη των Sands M και συνερ-γατών12, στην οποία παρακολουθήθηκαν για περίπου 5 χρόνια 231 άτομα με σακ-χαρώδη διαβήτη τύπου 2 και περιγράφηκε ότι, ανάμεσα στους παράγοντες κινδύνου, που συσχετίστηκαν με την εμφάνιση συμ-


μετρικής αισθητικής νευροπάθειας των κάτω άκρων, ήταν και το κάπνισμα. Σε μια αντίστοιχη μελέτη σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 βρέθηκε ότι, ο κίνδυνος εμφάνισης νευροπάθειας ήταν 3 φορές υψηλότερος στην ομάδα των καπνιστών. Μάλιστα στην ομάδα αυτή ο επιπολασμός της διαβητικής νευροπά-θειας παρουσίασε θετική συσχέτιση με τη βαρύτητα του καπνίσματος.Τέλος, σε πρόσφατη μελέτη που έγινε

στο Διαβητολογικό Κέντρο του Λαϊκού Νοσοκομείου, βρέθηκε ότι, το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει παράταση της μέσης διάρκειας του διαστήματος QTc στο ηλεκτροκαρδιογράφημα13. Η παράταση του διαστήματος QTc είναι γνωστό ότι, εγκυμονεί τον κίνδυνο έκλυσης κακοή-θων καρδιακών αρρυθμιών.Από τα παραπάνω στοιχεία γίνεται εύ-κολα αντιληπτό ότι, το κάπνισμα έχει καταστροφικές συνέπειες για την υγεία

των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης των χρόνιων επιπλοκών της νόσου. Η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, που να περιλαμβάνει τη διακοπή του καπνίσματος, σε συνδυασμό με την καλή γλυκαιμική ρύθμιση, πρέπει να είναι καθοριστικής σημασίας στόχος για την αντιμετώπιση της νόσου, έτσι ώστε τα άτομα με διαβήτη να μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. x

Βιβλιογραφία

1. Milias GA, Panagiotakos DB, Pitsavos C, Xenaki D, Panagopoulos G, Stefanadis C. Prevalence of self-reported hypercholesterolaemia and its relation to dietary habits, in Greek adults; a national nutrition & health survey. Lipids Health Dis. 2006;5:5.

2. Ford ES, Malarcher AM, Herman WH, Aubert RE. Diabetes mellitus and cigarette smoking. Findings from the 1989 National Health Interview Survey. Diabetes Care. 1994;17:688-692.

3. Stamler J, Vaccaro O, Neaton JD, Wentworth D. Diabetes, other risk factors, and 12-yr cardiovascular mortality for men screened in the Multiple Risk Factor Intervention Trial. Diabetes Care. 1993;16:434-444.

4. Ambrose JA, Barua RS. The pathophysiology of cigarette smoking and cardiovascular disease: an update. J Am Coll Cardiol. 2004;43:1731-1737.

5. Chaturvedi N, Stevens L, Fuller JH.

Which features of smoking determine mortality risk in former cigarette smokers with diabetes? The World Health Organization Multinational Study Group. Diabetes Care. 1997;20:1266-1272.

6. Menzoian JO, LaMorte WW, Paniszyn CC, McBride KJ, Sidawy AN, LoGerfo FW, Connors ME, Doyle JE. Symptomatology and anatomic patterns of peripheral vascular disease: differing impact of smoking and diabetes. Ann Vasc Surg. 1989;3:224-228.

7. Pecoraro RE, Reiber GE, Burgess EM. Pathways to diabetic limb amputation. Basis for prevention. Diabetes Care. 1990;13:513-521.

8. Eliasson B. Cigarette smoking and diabetes. Prog Cardiovasc Dis. 2003;45:405-413.

9. Chuahirun T, Khanna A, Kimball K, Wesson DE. Cigarette smoking and increased urine albumin excretion are interrelated predictors of nephropathy progression in type 2 diabetes. Am J

Kidney Dis. 2003;41:13-21.10. Bakris GL. Recognition, pathogenesis,

and treatment of different stages of nephropathy in patients with type 2 diabetes mellitus. Mayo Clin Proc. 2011;86:444-456.

11. Mühlhauser I, Bender R, Bott U, Jörgens V, Grüsser M, Wagener W, Overmann H, Berger M. Cigarette smoking and progression of retinopathy and nephropathy in type 1 diabetes. Diabet Med. 1996;13:536-543.

12. Sands ML, Shetterly SM, Franklin GM, Hamman RF. Incidence of distal symmetric (sensory) neuropathy in NIDDM. The San Luis Valley Diabetes Study. Diabetes Care. 1997;20:322-329.

13. Thomakos P, Liatis S, Kalopita S, Vlahodimitris I, Stathi C, Katsilambros N, Tentolouris N, Makrilakis K. Cigarette Smoking Is Associated with Prolongation of the QTc Interval Duration in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Int J Endocrinol. 2013;2013:329189. doi: 10.1155/2013/329189.


Οι νεφροί παίζουν σημαντικό ρόλο στην ομοιοστασία της γλυκόζης. Στα υγιή άτομα, το 99% της γλυκόζης, που καθημερινά διηθείται μέσω του σπειράματος, επαναρ-ροφάται στην κυκλοφορία του αίματος. Συγκεκριμένα, από τα 180g γλυκόζης, που διηθούνται μέσω του σπειράματος καθη-μερινά, μόνο 0,5g απεκκρίνονται, τελικά, στα ούρα σε ένα 24ωρο, και τα υπόλοιπα επαναρροφούνται. Η επαναρρόφηση αυτή γίνεται, κυρίως, στο εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο, με τη διαμεσολάβηση ειδικών πρωτεϊνών-μεταφορέων, των λεγόμενων νάτριο-γλυκόζη συν-μεταφορέων (sodium-glucose co-transporters [SGLTs]) και ειδικών γλυκοζομεταφορέων (GLUTs). Οι SGLTs αποτελούν μια μεγάλη οικογένεια μεμβρανικών πρωτεϊνών, που ενέχονται, όχι μόνο στη μεταφορά της γλυκόζης, αλλά και στη μεταφορά αμινοξέων, βιταμινών, ωσμωτικά δραστικών ουσιών και διαφό-ρων ιόντων, διά μέσου του εντερικού επι-θηλίου και του επιθηλίου του εγγύς εσπει-ραμένου σωληναρίου του νεφρού. Διαμε-σολαβούν ενεργά στη νατριο-εξαρτώμενη

διαδικασία μεταφοράς της γλυκόζης και επιτρέπουν στη γλυκόζη να συσσωρεύεται στο εσωτερικό των κυττάρων ενάντια στη διαφορά συγκέντρωσής της [1].Υπάρχουν 2 κύριοι τύποι SGLTs: ο SGLT1, που εκφράζεται κυρίως στο γαστρεντερι-κό σωλήνα (και λιγότερο στο νεφρό) και είναι υπεύθυνος για την απορρόφηση της γλυκόζης της τροφής, και ο SGLT2, που εκφράζεται κυρίως στο νεφρό [1,2]. Έχουν ανευρεθεί και άλλοι τύποι (SGLT3, 4, 5, 6), των οποίων η ακριβής δράση παραμένει προς το παρόν άγνωστη [3]. Στο νεφρό οι SGLT2 ανευρίσκονται κυρίως στην ψη-κτροειδή παρυφή του τμήματος S1 του εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου, όπου πραγματοποιείται το 90% της συνολικής επαναρρόφησης της γλυκόζης. Οι SGLT1 ανευρίσκονται περιφερικότερα, στο S3 τμή-μα του εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου και ευθύνονται για μόλις το 10% της νεφρι-κής επαναρρόφησης γλυκόζης [1,4]. Από τη στιγμή, που η γλυκόζη εισέρχεται μέσα στα σωληναριακά κύτταρα, διασχίζει την πλα-γιο-βασική μεμβράνη και από το διάμεσο υγρό καταλήγει στα περισωληναριακά τρι-χοειδή [5]. Δύο γλυκοζομεταφορείς (GLUTs) της πλαγιο-βασικής μεμβράνης ευοδώνουν αυτή τη διακυτταρική μεταφορά της γλυκό-ζης: οι GLUT2 σε συνεργασία με τους SGLT2 στο S1 τμήμα του νεφρικού σωληναρίου και οι GLUT1 σε συνεργασία με τους SGLT1

στο S3 τμήμα του σωληναρίου [6]. Η μέγιστη ικανότητα επαναρρόφησης γλυ-κόζης από το νεφρό (transport maximum [Tm]) υπολογίζεται, περίπου, στα 375 mg/min. Όταν η συγκέντρωση της γλυκόζης του πλάσματος πλησιάσει τα 180-200 mg/dl, η Tm της γλυκόζης υπερβαίνεται και εμφανίζεται γλυκοζουρία, παρόλο που τα νεφρικά σωληνάρια εξακολουθούν να λειτουργούν φυσιολογικά [1]. Πειραματικά δεδομένα σε ζώα, αλλά και σε καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων έχουν δείξει ότι, η Tm για τη γλυκόζη αυξά-νεται, περίπου, κατά 20% στο διαβήτη (τόσο τον τύπου 1 όσο και τον τύπου 2), λόγω αύξησης της ενεργότητας των SGLT2 και GLUT2 [7,8]. Η αύξηση αυτή, κατά τη χρόνια υπεργλυκαιμία, φαίνεται ότι, αντιπροσώ-πευε έναν αμυντικό μηχανισμό κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των ειδών, σε περι-όδους έλλειψης τροφής, οπότε ο κύριος στόχος ήταν η διατήρηση ενέργειας, μέσω της επαναρρόφησης όσο το δυνατόν με-γαλύτερης ποσότητας από τη διηθούμενη γλυκόζη από το νεφρό. Στους διαβητικούς ασθενείς, όμως, ο μηχανισμός αυτός της αυξημένης επαναρρόφησης γλυκόζης, αντί να επιτρέψει στο νεφρό να αποβάλει την περίσσεια γλυκόζης στα ούρα, επιδεινώνει περαιτέρω την υπεργλυκαιμία. Η αναστολή, λοιπόν, των SGLT2 συν-μεταφορέων θα έχει τη λογική συνέπεια να

η σελίδα του γιατρού

Κωνσταντίνος Μακρυλάκης,επίκουρος καθηγητής παθολογίας

ΕΚΠΑ, Α’ προπαιδευτική παθολογική κλινική & διαβητολογικό κέντρο

ΓΝΑ «Λαϊκό»

Αναστολείς των μεταφορέωνγλυκόζης στα νεφράΜια νέα θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη

21X28_KTX_MENARINI_PROSFORES.indd 1 1/24/14 11:51 AM


μειώσει την επαναρρόφηση γλυκόζης από το νεφρό και να προκαλέσει μεγαλύτερη απέκκριση της γλυκόζης στα ούρα, και άρα μείωση της συγκέντρωσής της στο πλά-σμα. Εκείνο δε, που έχει μεγάλη σημασία, είναι ότι, το μέγεθος της γλυκοζουρίας, που προκαλείται από την αναστολή των SGLT2, εξαρτάται από την ποσότητα της διηθούμε-νης γλυκόζης στο σπείραμα, η οποία στην ουσία εξαρτάται από τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα. Κατά συνέπεια, τα επί-πεδα γλυκόζης του αίματος δεν μπορούν να πέσουν κάτω από τα φυσιολογικά όρια με τη χρήση των αναστολέων των SGLTs, πράγμα που εξηγεί γιατί ο κίνδυνος υπο-γλυκαιμίας με τη χρήση των εκλεκτικών αναστολέων των SGLTs είναι πάρα πολύ μικρός. Στο πλαίσιο αυτό, τα άτομα με οικο-γενή νεφρική γλυκοζουρία (μεταλλάξεις, που ανενεργοποιούν το γονίδιο της SGLT2), εμφανίζουν πολύ σοβαρή νεφρική γλυκο-

ζουρία (έως και 160 g/1,73m2 ανά ημέρα), αλλά είναι κατά τα άλλα φυσιολογικά, νορμογλυκαιμικά άτομα, με φυσιολογική νεφρική λειτουργία [9]. Οι νεφρικές απώλει-ες γλυκόζης αναπληρώνονται με αυξημένη ηπατική παραγωγή γλυκόζης στα άτομα αυτά. Επίσης, τα υγρά και ηλεκτρολύτες, τα οποία δεν απορροφούνται από το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο, επαναρροφού-νται πλήρως σε πιο περιφερικά τμήματα του νεφρώνα, έτσι ώστε ο όγκος του πλά-σματος και η συγκέντρωση ηλεκτρολυτών να παραμένουν σταθερά. Μέχρι τώρα έχουν αναγνωριστεί τουλάχιστον 21 δια-φορετικές μεταλλάξεις των SGLT2 μεταφο-ρέων γλυκόζης, χωρίς κανένα από τα άτομα αυτά να παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη, ή ουρογεννητικές λοι-μώξεις. Αντίθετα, τα άτομα με μεταλλάξεις των SGLT1 μεταφορέων, δεν παρουσιάζουν σπουδαία γλυκοζουρία, έχουν όμως διάρ-

ροια και δυσαπορρόφηση. Κατά συνέπεια, ο ρόλος των SGLT1 μεταφορέων στη διαχεί-ριση της γλυκόζης από το νεφρό είναι πολύ πιο περιορισμένος [1].Σήμερα, στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) υπάρχουν φάρμακα από 7 διαφορετικές κατηγορίες ουσιών: τα ινσουλινοεκκριτικά (οι σουλφονυλουρίες και οι μεγλιτινίδες), τα διγουανίδια (μετ-φορμίνη), οι γλιταζόνες (πιογλιταζόνη), οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης (ακαρβό-ζη), τα φάρμακα του άξονα των ινκρετινών (GLP-1 ανάλογα και DPP-4 αναστολείς) και, φυσικά, η ινσουλίνη. Κάθε μια από τις φαρ-μακευτικές αυτές κατηγορίες έχει το δικό της ιδιαίτερο τρόπο δράσης (με τα δικά της η καθεμία πλεονεκτήματα και μειονεκτή-ματα) και στοχεύει στη διόρθωση κάποιας παθοφυσιολογικής διαταραχής, που συ-νοδεύει τη δημιουργία του ΣΔ2 (μειωμένη ινσουλινοέκκριση, αυξημένη αντίσταση των περιφερικών ιστών στην ινσουλίνη, μειωμένη δραστικότητα του συστήματος των ινκρετινών). Παρά την πληθώρα όμως των διαθέσιμων φαρμακευτικών αυτών ουσιών, η θεραπεία του ΣΔ2 δεν είναι ακόμα ικανοποιητική, υπό την έννοια ότι, η μείωση των επιπλοκών της νόσου δεν έχει φτάσει ακόμα σε βέλτιστο βαθμό. Ο ΣΔ2 είναι μια εξελικτική νόσος, η οποία με την πάροδο του χρόνου χειροτερεύει [10]. Μεγάλες προοπτικές μελέτες δείχνουν ότι, οι σημαντικές επιπλοκές της νόσου (κυρίως οι μακροαγγειακές, αλλά πρωτίστως η θνησιμότητα από τη νόσο) δεν είναι εύκολο να μειωθούν με τις σημερινές προσεγγίσεις [11,12]. Η παθοφυσιολογία του διαβήτη είναι περισσότερο περίπλοκη και πολυπαραγο-ντική, απ’ ότι είχε αρχικά υποτεθεί, οι δε πα-ρενέργειες από τη χρήση των φαρμάκων (π.χ. υπογλυκαιμίες) δυσκολεύουν συχνά την επίτευξη των στόχων της θεραπείας του. Είναι αδιαμφισβήτητο, λοιπόν, ότι, υπάρχει ακόμα ανάγκη εξεύρεσης νέων φαρμα-κευτικών θεραπευτικών προσεγγίσεων της νόσου, περισσότερο αποτελεσματικών και με λιγότερες παρενέργειες για τη μείωση των επιπλοκών της. Στο πλαίσιο αυτό, η πιο προχωρημένη κατηγορία νέων ουσιών, που βρίσκεται ήδη στο στάδιο της κυκλοφορίας των πρώτων



αντιπροσωπευτικών φαρμάκων της, είναι οι αναστολείς των SGLT2 μεταφορέων. Η ανάπτυξη της κατηγορίας αυτής βασίστηκε στην παρατήρηση, ήδη από πολύ παλιά, ότι, μια ουσία από το φλοιό του δένδρου της μηλιάς (η φλοριζίνη), προκαλούσε γλυκοζουρία και πολυουρία και διόρθωνε την υπεργλυκαιμία σε μερικώς παγκρεα-τομηθέντα ζώα [13]. Η φλοριζίνη δεν μπό-ρεσε να χρησιμοποιηθεί, ως αντιδιαβητική ουσία, στον άνθρωπο, λόγω πολλαπλών προβλημάτων: είναι ένας μη-ειδικός ανα-στολέας των SGLT μεταφορέων (τόσο των SGLT2, όσο και των SGLT1) και προκαλεί δυσαπορρόφηση από το έντερο γλυκόζης-γαλακτόζης και διάρροια. Επιπρόσθετα, απορροφάται πτωχά από το έντερο και διασπάται γρήγορα από τις β-γλυκοσιδάσες [1], με αποτέλεσμα η χρήση της να είναι ανα-ποτελεσματική. Οι εκλεκτικοί αναστολείς των SGLT2, όμως, επιτελούν τη δράση τους κυρίως στο νεφρό, χωρίς να επηρεάζουν την απορρόφηση της γλυκόζης από το γαστρεντερικό σωλήνα και χωρίς να πα-ρουσιάζουν τα προβλήματα αυτά. Επειδή η έκφραση και δραστικότητα των SGLT2 μεταφορέων είναι αυξημένη στο ΣΔ [7], η αναστολή τους έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών και αρκετές ουσίες με εκλεκτική αναστολή αυτών βρί-σκονται υπό διερεύνηση. Προκλινικές μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα, όσον αφορά τη μείωση του σακχάρου με τις ουσίες νταπαγλιφλοζίνη [14], καναγλιφλοζίνη [7] και εμπαγλιφλοζίνη [15]. Οι περισσότερο προ-χωρημένες, από άποψη ανάπτυξης, έρευνας και έγκρισης από τους διεθνείς κανονιστι-κούς οργανισμούς (FDA και EMEA) είναι η νταπαγλιφλοζίνη και η καναγλιφλοζίνη. Η νταπαγλιφλοζίνη, των εταιρειών Bristol Myers Squibb/Astra Zeneca, έχει 1200 φορές μεγαλύτερη ειδικότητα για τους SGLT2, έναντι των SGLT1 μεταφορέων [16], επιτυγχάνει μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα σε 2 ώρες και έχει χρόνο ημιζωής περίπου 17 ώρες. Μόνο το 2-4% του φαρμάκου απεκκρίνεται από τους νε-φρούς [17]. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει μείωση της HbA1c, κατά μέσο όρο κατά 0.9%, σε διαβητικούς ασθενείς, είτε

ως μονοθεραπεία, είτε ως προσθήκη σε άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα (μετφορμίνη, σουλοφονυλουρίες, πιογλιταζόνη, ή ινσου-λίνη). Η νταπαγλιφλοζίνη έχει εγκριθεί για κυκλοφορία στην Ευρώπη από τον ΕΜΕΑ με το εμπορικό όνομα Forxiga, σε δόση 10 mg άπαξ ημερησίως, είτε ως μονοθερα-πεία, είτε σε συνδυασμό με οποιοδήποτε άλλο αντιδιαβητικό φάρμακο (συμπεριλαμ-βανομένης της ινσουλίνης), όταν η ρύθμιση του διαβήτη δεν είναι ικανοποιητική. Όταν συνδυάζεται με ινσουλίνη, ή ινσουλινοεκ-κριτκό (π.χ. σουλφονυλουρία), συνιστάται η μείωση της δόσης της ινσουλίνης, ή του ινσουλινοεκκριτικού για την αποφυγή υπογλυκαιμιών. Επειδή η δραστικότητά της εξαρτάται από τη νεφρική λειτουργία, δεν συνιστάται να χορηγείται σε άτομα με ρυθμό σπειραματικής διήθησης (ΡΣΔ) <60 ml/min. Οι ανεπιθύμητες ενέργειές της είναι ήπιες και περιλαμβάνουν, κυρίως, αύξηση των ουρογεννητικών λοιμώξεων [18], αιδοι-οκολπικών λοιμώξεων στις γυναίκες και βαλανίτιδας στους άνδρες (περίπου 8-10% με νταπαγλιφλοζίνη, έναντι 3% στην ομάδα ελέγχου). Δεν έχουν αναφερθεί κλινικά σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες, όσον αφορά τη συγκέντρωση ηλεκτρολυτών, ή την εμφάνιση υπογλυκαιμιών. Η νταπα-γλιφλοζίνη δεν έχει πάρει ακόμα έγκριση κυκλοφορίας στην Αμερική από τον FDA, ο οποίος ζήτησε περισσότερες μελέτες, σχε-τικά με τη διαπιστωθείσα πιθανότητα αυξη-μένου κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού (0,40% έναντι 0,22% στους controls) και της κύστης (0,16% έναντι 0,03% στους controls) σε άτομα, που θεραπεύτηκαν με νταπαγλιφλοζίνη. Στις 25 Ιουλίου 2013, οι κατασκευάστριες εταιρείες υπέβαλλαν νέα αίτηση για έγκριση στον FDA, μετά την ολοκλήρωση των μελετών αυτών και η απόφαση αναμένεται. Η καναγλιφλοζίνη, της εταιρείας Janssen, έχει παρόμοια δράση και αποτελεσματικό-τητα με τη νταπαγλιφλοζίνη, και έχει πάρει έγκριση κυκλοφορίας στην Αμερική με το εμπορικό όνομα Invokana. Αναμένεται και η απόφαση του ΕΜΕΑ στην Ευρώπη. Εν-δείκνυται σε δόση 100 mg ημερησίως, που μπορεί να αυξηθεί έως και 300 mg ημερη-σίως, εφόσον ο ΡΣΔ είναι >60 ml/min. Σε


Είναι αδιαμφισβήτητο ότι υπάρχει ακόμα ανάγκη εξεύρεσης νέων φαρμακευτικών θεραπευτικών προσεγγίσεων της νόσου, περισσότερο αποτελεσματικών και με λιγότερες παρενέργειες για τη μείωση των επιπλοκών της. Στο πλαίσιο αυτό, η πιο προχωρημένη κατηγορία νέων ουσιών, που βρίσκεται ήδη στο στάδιο της κυκλοφορίας των πρώτων αντιπροσωπευτικών φαρμάκων της, είναι οι αναστολείς των SGLT2 μεταφορέων


ΡΣΔ 45-60 ml/min η ενδεικνυόμενη δόση είναι έως 100 mg ημερησίως. Τόσο η ντα-παγλιφλοζίνη, όσο και η καναγλιφλοζίνη ελέγχονται προσεκτικά σε μεγάλες πολυ-κεντρικές μελέτες καρδιαγγειακής ασφά-λειας, που αναμένεται να ανακοινωθούν τα προσεχή χρόνια. Νεότερες ουσίες άλλων φαρμακευτικών εταιρειών, όπως η εμπαγλιφλοζίνη (των εταιρειών Boehringer Ingelheim και Lilly, που έχουν ήδη υποβάλλει φάκελο για έγκριση από τον FDA και EMEA), η τοφογλιφλοζίνη (της Sanofi), η ιπρα-γλιφλοζίνη (της εταιρείας Astellas) και άλλες, βρίσκονται σε διάφορες φάσεις ανάπτυξης και μελέτης.

Συμπερασματικά, οι SGLT2 αναστολείς αντιπροσωπεύουν τη νεότερη κατηγορία από του στόματος αντιδιαβητικών ουσιών. Η νταπαγλιφλοζίνη κυκλοφορεί ήδη σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες (αναμένεται η κυκλοφορία της και στην Ελλάδα, όταν δοθεί τιμή από το υπουργείο), ενώ η κα-ναγλιφλοζίνη κυκλοφορεί στην Αμερική. Ο μοναδικός γλυκοζουρικός μηχανισμός δράσης τους, που πρακτικά παρακάμπτει πλήρως το θέμα της ινσουλινοέκκρισης και ινσουλινοαντοχής, διαφοροποιεί την κατηγορία αυτή από όλες τις άλλες υπάρ-χουσες φαρμακευτικές αντιδιαβητικές αγωγές, με ελάχιστο κίνδυνο υπογλυκαι-μιών. Η γλυκοζουρία, που προκαλούν,

φαίνεται ότι, έχει ευεργετική επίδραση στο βάρος των ασθενών και η ωσμωτική διούρηση στην αρτηριακή πίεση. Κατά συνέπεια, οι SGLT2 αναστολείς μπορούν με αποτελεσματικότητα και, πιθανότατα, με ασφάλεια να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία του ΣΔ2, σε συνδυασμό με οποιοδήποτε αντιδιαβητικό φάρμακο, ακόμα και με ινσουλίνη. Η θέση τους στη θεραπεία του ΣΔ1 μελετάται. Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργειά τους είναι οι ου-ρογεννητικές λοιμώξεις. Η μακροχρόνια ασφάλειά τους θα φανεί στις μελέτες καρδιαγγειακής ασφάλειας, που διενερ-γούνται τώρα και θα ολοκληρωθούν τα προσεχή λίγα χρόνια. x

Βιβλιογραφία

1. Bakris GL, Fonseca VA, Sharma K, Wright EM. Renal sodium-glucose transport: role in diabetes mellitus and potential clinical implications. Kidney Int. 2009 Jun;75(12):1272-7.

2. Wright EM, Hirayama BA, Loo DF. Active sugar transport in health and disease. J Intern Med 2007; 261: 32–43

3. Wright EM, Loo DD, Hirayama BA et al. Surprising versatility of the Na+–glucose cotransporters: SLC5. Physiology 2004; 19: 370–376

4. Hediger MA, Rhoads DB. Molecular physiology of sodium–glucose cotransporters. Physiol Rev 1994; 74: 993–1026

5. Chin E, Zhou J, Bondy C. Anatomical and developmental patterns of facilitative glucose transporter gene expression in the rat kidney. J Clin Invest 1993; 91: 1810–1815

6. Rahmoune H, Thompson PW, Ward JM et al. Glucose transporters in human renal proximal tubular cells isolated from the urine of patients with non-insulin-dependent diabetes. Diabetes 2005; 54: 3427–3434

7. DeFronzo RA, Davidson JA, Del Prato S. The role of the kidneys in glucose homeostasis: a new path towards normalizing glycaemia. Diabetes Obes Metab. 2012 Jan;14(1):5-14.

8. Mogensen CE. Maximum tubular reabsorption capacity for glucose and renal hemodynamics during rapid hypertonic glucose infusion in normal and diabetic subjects. Scand J Clin Lab Invest 1971; 28: 101–109

9. Santer R, Calado J. Familial renal glucosuria and SGLT2: from a mendelian trait to a therapeutic target. Clin Am Soc Nephrol. 2010;5:133 – 41

10. Turner RC, Cull CA, Frighi V et al. Glycemic control with diet, sulfonylurea, metformin, or insulin in patients with type 2 diabetes mellitus. JAMA 1999; 281: 2005–2012

11. The Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes Study Group. Effects of Intensive Glucose Lowering in Type 2 Diabetes. N Engl J Med 2008; 358:2545-2559

12. Advance Collaborative Group. Effects of a fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and microvascular outcomes in patients with type 2 diabetes mellitus (the ADVANCE trial): a randomised controlled trial. Lancet 2007; 370: 829–40

13. Rossetti L, Smith D, Shulman GI, Papachristou D, DeFronzo RA. Correction of hyperglycemia with phlorizin normalizes tissue sensitivity to insulin in diabetic rats. J Clin Invest 1987; 79: 1510–1515

14. Han S, Hagan DL, Taylor JR et al. Dapagliflozin, a selective SGLT2 inhibitor improves glucose homeostasis in

normal and diabetic rats. Diabetes 2008;57: 1723–1729

15. Luippold G, Klein T, Mark M, Grempler R. Empagliflozin, a novel potent and selective SGLT-2 inhibitor, improves glycaemic control alone and in combination with insulin in streptozotocin-induced diabetic rats, a model of type 1 diabetes mellitus. Diabetes Obes Metab. 2012 Jul;14(7):601-7

16. Meng W, Elsworth BA, Nirschl AA et al. Discovery of dapagliflozin: a potent, selective renal sodium-dependent glucose cotransporter 2 (SGLT2) inhibitor for the treatment of type 2 diabetes. J Med Chem 2008;51: 1145–1149

17. Komoroski B, Vachharajani N, Feng Y, Li L, Kornhauser D, Pfister M. Dapagliflozin, a novel, selective SGLT2 inhibitor, improved glycemic control over 2 weeks in patients with type 2 diabetes mellitus. Clin Pharmacol Ther 2009; 85: 513–519

18. Ferrannini E, Ramos SJ, Salsali A, Tang W, List JF. Dapagliflozin monotherapy in type 2 diabetic patients with inadequate glycemic control by diet and exercise: a randomized, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. Diabetes Care. 2010 Oct;33(10):2217-24


Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 εξακολου-θεί να παραμένει ένα από τα πιο σύνθετα προβλήματα υγείας της σύγχρονης εποχής έχοντας πάρει την μορφή επιδημίας. Χαρα-κτηρίζει απόλυτα την εξέλιξη της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου και ιδίως των Ελλή-νων, με την εγκατάλειψη της μεσογειακής δίαιτας, σε συνδυασμό με τη μείωση της σω-ματικής δραστηριότητας και την εκρηκτική αύ-ξηση της παχυσαρκίας. Η σωστή ρύθμιση και η επίτευξη των θεραπευτικών στόχων, όσον αφορά τα επίπεδα σακχάρου, αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο για τη σωστή αντιμετώπι-ση της νόσου και την πρόληψη των χρόνιων επιπλοκών, που αφορούν τις βλάβες στα μικρά αγγεία, με κύριους εκπροσώπους τα αγγεία των οφθαλμών, των νεφρών και των περιφερικών νεύρων, καθώς και τα μεγάλα αγγεία, με βασικούς εκπροσώπους τα αγγεία της καρδιάς, του εγκεφάλου και των άκρων. Η ιατρική έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον τρόπο αντιμετώπισης της νόσου. Εκατο-ντάδες αποτελέσματα μελετών κάθε χρόνο βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της νόσου και τον ορθότερο τρόπο θεραπείας. Η εξέλιξη της φαρμακευτικής έρευνας έφερε και φέρνει συνεχώς νέες θεραπευτικές δυ-νατότητες με νέα φάρμακα και μόρια ινσου-λινών στη φαρέτρα των γιατρών, ώστε να

μπορούν να προσφέρουν αποτελεσματικές θεραπείες, με βάση την παθοφυσιολογία της νόσου. Παρά τις σημαντικές ιατρικές εξελίξεις, η πραγματικότητα σχετικά με τον τρόπο αντι-μετώπισης της νόσου είναι απογοητευτική. Το μεγαλύτερο ποσοστό των διαβητικών ασθενών δεν καταφέρνει να πετύχει τους θεραπευτικούς στόχους. Μόλις ένας στους δύο ασθενείς με διαβήτη καταφέρνει να έχει τον έλεγχο του σακχάρου σε επίπεδα, που θεωρούνται, σχετικά ασφαλή για την πρόλη-ψη των χρόνιων επιπλοκών. Τα δεδομένα της μελέτης DAWN (Diabetes Attitudes Wishes and Needs) έδειξαν ότι, η επικέντρωση μόνο στους ιατρικούς στόχους αποτυχαίνει. Πάνω από το 50% των ασθενών δεν απολαμβά-νουν καλή υγεία, καθώς επίσης δεν έχουν καλή ποιότητα ζωής.Το γεγονός αυτό οδήγησε στην λεγόμενη «ασθενοκεντρική θεώρηση», όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης του σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό σημαίνει πως, ο ασθενής σαν σύνολο, και όχι μόνο η νόσος, μπαίνει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του γιατρού. Χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης, απαι-τούν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αυτό για να γίνει, απαιτεί την συμμετοχή και τις προσπάθειες του ίδιου του ασθενή. Η ασθενοκεντρική θεώρηση της νόσου διαφέ-ρει ριζικά από την κλασσική ιατροκεντρική, που χαρακτηρίζει τα περισσότερα νοσήματα, ιδίως τα οξέα. Στην ιατροκεντρική θεώρηση ο γιατρός λειτουργεί με βάση τα πρωτόκολλα θεραπείας και την εμπειρία του. Προσπαθεί να επιβάλλει στους ασθενείς του διατροφικές οδηγίες, συμπεριφορές, καθώς και θεραπευ-τικά σχήματα και οδηγίες, που πιστεύει ο ίδιος ότι θα επιτύχουν τους στόχους θεραπείας.

Με τον τρόπο αυτό δεν αφήνει περιθώρια συζήτησης και φυσικά δεν λαμβάνει υπόψη τις επιθυμίες και τις δυνατότητες των ασθενών. Αυτή όμως η πρακτική έχει αποδειχθεί ανε-πιτυχής, ιδίως όταν αφορά την αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, με το που θα φύγουν οι ασθε-νείς από το ιατρείο αποστασιοποιούνται από τις οδηγίες, κάνουν τους δικούς τους συμβιβα-σμούς και αποφασίζουν ποιές οδηγίες και σε ποιό βαθμό θα εφαρμόσουν.Στην ασθενοκεντρική αντιμετώπιση, η επι-τυχία της θεραπείας κρίνεται από το πόσο κοντά στις δυνατότητες του ασθενή και τις ανάγκες της καθημερινότητάς του μπορεί να προσαρμόσει ο γιατρός τις σύγχρονες θεραπευτικές αγωγές. Επίσης σημαντικό στοιχείο είναι να στηρίξει τον ασθενή στην αλλαγή του τρόπου ζωής, καθώς και των διατροφικών συνηθειών, που είναι απαραί-τητες προϋποθέσεις για την επιτυχή θεραπεία. Η προσέγγιση αυτή ενισχύει τη συνεργασία ασθενούς και γιατρού στη λήψη αποφάσεων για θεραπεία και βελτιώνει τη συμμόρφωση στις οδηγίες. Οι γλυκαιμικοί στόχοι, δηλαδή τα όρια σακχάρου, που πρέπει να πετυχαίνει ο ασθενής, δεν είναι ένα μέγεθος που «ταιριά-ζει» σε όλους τους ασθενείς. Οι γιατροί πρέπει να εξατομικεύουν τον βαθμό αυστηρής γλυ-καιμικής ρύθμισης. Μια δεύτερη σημαντική θεώρηση αφορά τον τρόπο, με τον οποίο επιλέγεται να επιτευχθούν οι στόχοι της θερα-πείας. Υπάρχουν πλέον αρκετές θεραπευτικές επιλογές στα χέρια των γιατρών, αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ο μηχανισμός δρά-σης και οι ανεπιθύμητες ενέργειές τους.Ο διαβήτης είναι μια περίπλοκη νόσος, που εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους σε δια-

κοινωνική μέριμνα

Δολιανίτης Κωνσταντίνος,παθολόγος διαβητολόγος, μέλος

της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, μέλος της Διαβητολογικής

Εταιρείας Β. Ελλάδας και τέως επιμελητής Νοσοκομείου Κοζάνης -

Διαβητολογικού Ιατρείου

«Ασθενοκεντρική θεώρηση»η σύγχρονη αντίληψη στην αντιμετώπισητου σακχαρώδη διαβήτη


φορετικούς ανθρώπους. Μία θεραπευτική αγωγή, που αποδεικνύεται ιδανική για έναν διαβητικό ασθενή, μπορεί να αποδειχθεί τε-λείως ακατάλληλη και αναποτελεσματική για κάποιον άλλο. Σ’ ένα μοντέλο συναπόφασης, γιατρός και ασθενής συνεργάζονται, για να καταλήξουν στο είδος της θεραπείας και των οδηγιών, που θ’ ακολουθηθούν. Στόχος είναι να επιτευχθεί η όσον το δυνατόν καλύτερη συμμόρφωση, που θα διατηρηθεί για χρόνια, πετυχαίνοντας το καλύτερο δυνατό θεραπευ-τικό αποτέλεσμα για τον ασθενή. Ασθενής και γιατρός ανταλλάσσουν πληροφορίες. Ο γιατρός αναλύει στον ασθενή τις ιδιομορ-φίες και τις ανάγκες για τη σωστή ρύθμιση του διαβήτη και ο ασθενής παραθέτει στο γιατρό τις πληροφορίες, που αφορούν την καθημερινότητά του και τις ιδιαιτερότητές του. Σκοπός είναι να καταλήξουν σε μια κοινή συμφωνία για το θεραπευτικό πλάνο, που θα ακολουθήσουν, το οποίο θα συμβαδίζει με τις επιταγές της νόσου, αλλά και τις ανάγκες του ασθενή. Η συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων για τη θεραπεία, σε ένα νόσημα που είναι συνυφασμένο με τον τρό-πο ζωής και τις συνήθειες του ατόμου, αποτε-λεί εγγύηση για τη συμμόρφωσή του και τη

διατήρηση των οδηγιών σε βάθος χρόνου. Η ασθενοκεντρική θεώρηση στοχεύει επίσης στην καταπολέμηση του άγχους, που κυριεύ-ει τον ασθενή μετά τη διάγνωση της νόσου. Ο διαβητικός προβληματίζεται από την πιθανό-τητα αναπηρίας, ανικανότητας, οικονομικών προβλημάτων καθώς και για προβλήματα, που μπορεί να προκύψουν στο οικογενειακό περιβάλλον και σχετίζονται με την απώλεια όρασης, τη νεφρική ανεπάρκεια, τους ακρω-τηριασμούς, τις καρδιοπάθειες τα εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς και τους κινδύνους από την εμφάνιση τυχόν άλλων επιπλοκών του διαβήτη. Η εμφάνιση της κατάθλιψης είναι επίσης συχνή σε διαβητικούς.Το πρωτόκολλο της σύγχρονης θεραπεί-ας των διαβητικών ασθενών περιλαμβά-νει τα εξής σημεία:• να αναλυθούν οι πτυχές της νόσου και οι

τρόποι θεραπείας και να εξηγηθεί η χρησι-μότητα των φαρμάκων, όπου αυτά επιβάλ-λονται και οι πιθανές παρενέργειές τους

• να ενσωματωθούν οι διατροφικές οδηγίες στην καθημερινότητα του ασθενούς

• να ενσωματωθεί επίσης η σωματική άσκη-ση στην καθημερινότητα

• να τονισθεί ο αυτοέλεγχος του σακ-

χάρου, ως αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας και ως μέσο για την βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου

• να εξηγηθούν οι τρόποι διάγνωσης και πρόληψης των επιπλοκών της νόσου

• να μπουν στόχοι για την βελτίωση της υγείας και την επίλυση προβλημάτων σχετικών με την καθημερινότητα του ασθενούς και το διαβήτη

• να ανιχνευθούν και να αντιμετωπι-σθούν έγκαιρα οποιοιδήποτε παρά-γοντες δημιουργούν προβλήματα και φραγμούς στη σωστή αντιμετώπιση της νόσου και αφορούν τον ίδιο τον ασθενή και το περιβάλλον του

• Η ασθενοκεντρική θεώρηση περιλαμβά-νει ακόμη και την εκπαίδευση και συμμε-τοχή και του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος στην ενδυνάμωση και στήριξη των ατόμων με διαβήτη

Ο βασικός στόχος είναι να βοηθηθεί ο δια-βητικός ασθενής να ανακαλύψει και να μάθει το διαβήτη και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Ο γιατρός θα μάθει στον ασθενή, τι είναι ο διαβήτης και ο ασθενής μαθαίνει στο γιατρό, πως είναι να ζεις με διαβήτη. x


Τα Φαρμακευτικά Εργαστήρια Cana είναι μια ελληνική εταιρεία που από την ίδρυση της το 1928, με συνέπεια και υψηλό αίσθημα ευθύνης, παρασκευάζει και διαθέτει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων υγείας στην Ελληνική αγορά, αποτελώντας τον έμπιστο συνεργάτη μεγάλων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών.Ακόμα μια καινούργια συνεργασία έρχεται να προστεθεί στο χαρτοφυλάκιο της αυτή με την εταιρεία i-Sens.Η εταιρεία i-Sens εξιδεικεύεται στην τεχνολογία των βιοαισθητήρων και αναπτύσσει, παράγει και διανέμει προϊόντα στην παγκόσμια αγορά, με στόχο την βελτίωση της ανθρώπινης υγείας. Στα εργοστάσια της παράγονται τόσο οι μετρητές όσο και οι ταινίες με αποτέλεσμα έτσι να διασφαλίζεται η ποιότητα των προϊόντων σε όλα τα στάδια παραγωγής.Ένα από την μεγάλη γκάμα προϊόντων της, είναι και τα Συστήματα Μέτρησης Σακχάρου CareSens N & CareSens N POP, τα οποία εμπεριέχουν την πιστοποιημένη τεχνολογία χωρίς κωδικοποίηση “CodeSens ™Technology” η οποία επιτρέπει στο μετρητή να αναγνωρίζει αυτόματα τον κωδικό της ταινίας μέτρησης έτσι ώστε ο χρήστης να λαμβάνει ακριβή και αξιόπιστα αποτελέσματα με ευκολία χωρίς επιπλέον διαδικασία κωδικοποίησης.

Τα Συστήματα Μέτρησης Σακχάρου CareSens N είναι εγκεκριμένα από τον FDA, και το Ευρωπαικό Συμβούλιο και πληρούν τα απαιτούμενα πρότυπα ISO. Aποτελούνται από δύο είδη μετρητών τον CareSens N και τον CareSens N POP, τις ταινίες μέτρησης σακχάρου CareSens N, κατάλληλες και για τους δύο μετρητές, τους σκαρφιστήρες CareSens, το διάλυμα ελέγχου και την συσκευή τρυπήματος.Τα Συστήματα Μέτρησης Σακχάρου CareSens N αποτελούν έναν σύμμαχο στην ξέγνοιαστη καθημερινότητα του διαβητικού ασθενούς γιατί προσφέρουν αποδεδειγμένη ακρίβεια μέτρησης, γρήγορα, εύκολα και έξυπνα!

Μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά λειτουργίας και των δύο μετρητών είναι:

• “CodeSens™Technology” (Χωρίς κωδικοποίηση)• Mικρή ποσότητα δείγματος αίματος: μόνο 0,5μl• Διάρκεια μέτρησης μόνο 5΄΄• Μνήμη 500 αποτελεσμάτων• Προ και μεταγευματική επισήμανση• Μεταγευματική ειδοποίηση• Μέσοι όροι μετρήσεων 1,7,14,30,90 ημερών• Εναλλακτικά σημεία μέτρησης• Ταινίες μέτρησης CareSens N με παράθυρο επιβεβαίωσης επαρκούς δείγματος • Ενζυμική μέθοδος προσδιορισμου: Οξειδάση γλυκόζης• Μεταφορά δεδομένων σε υπολογιστή

CareSens NΜεγάλη οθόνη - εργονομικός σχεδιασμόςΓια εύκολη ανάγνωση των αποτελεσμάτων και βολικό κράτημα στην παλάμη.

CareSens N POPMικρό μέγεθος - μοντέρνος σχεδιασμός - φωτιζόμενη οθόνη LCDΓια να σας ακολουθεί παντού και να προσφέρει ευελιξία στην μέτρηση καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας ακόμα και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.

Τα Συστήματα Μέτρησης Σακχάρου CareSens N και CareSens N POP θα βοηθήσουν τον διαβητικό ασθενή να μετρήσει το σάκχαρο του με ακρίβεια, γρήγορα και ανώδυνα και θα αποτελέσουν τον σύμμαχο του στον σωστό προγραμματισμό, παρακολούθηση, τήρηση και έλεγχο των καθημερινών του μετρήσεων.

Νέα συστήματα μέτρησης σακχάρου αίματοςΝέα συστήματα μέτρησης σακχάρου αίματος

CareSens N

CareSens N PO

P

40

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ-Diabetes Mellitus) αποτελεί μία ιδιαίτερα συχνή νόσο, η οποία προσβάλλει εκατομμύ-ρια άτομα, τόσο στις αναπτυγμένες, όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, προκαλώντας αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, καθώς 5% των θανάτων παγκοσμίως αποδίδονται στο ΣΔ. Ενδι-αφέρον παρουσιάζει επίσης ο ιδιαίτερα υψηλός αριθμός περιπτώσεων αδιά-γνωστου ΣΔ, ο οποίος χαρακτηριστικά ανέρχεται 5,4 εκατομμύρια άτομα, που αντιστοιχούν στο 1/3 των πασχόντων στις Η.Π.Α.

Οι επιπλοκές της νόσου, που οδηγούν σε αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, αφορούν σε περιπτώσεις αρρύθμι-στου ΣΔ, πτωχού δηλαδή γλυκαιμικού ελέγχου και περιλαμβάνουν μικρο- και μακροαγγειακές διαταραχές, με αποτέ-λεσμα την εμφάνιση επιπλοκών από το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα, τους νεφρούς, αλλά και τη στοματική κοιλότητα. Συγκεκριμένα, η παρουσία αδιάγνωστου ΣΔ, ή η επιμένουσα πλημ-μελής ρύθμισή του, μπορεί να συνοδεύ-εται από παθολογικές εκδηλώσεις από τους μαλακούς και σκληρούς ιστούς της στοματικής κοιλότητας, οι οποίες ενδέχε-ται να αποτελούν και την πρώτη κλινική

εκδήλωση της υποκείμενης συστηματι-κής νόσου, οδηγώντας στην περαιτέρω διερεύνηση του ασθενούς:

Περιοδοντική νόσος: Η περιοδοντική νόσος (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) συ-ναντάται σε σημαντικά υψηλό ποσοστό στους ασθενείς με αρρύθμιστο ΣΔ, κα-θώς μελέτες δείχνουν ότι οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν τρεις φορές μεγα-λύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν σοβαρή περιοδοντίτιδα συγκριτικά με τα υγιή άτομα. Στους ασθενείς αυτούς μπορεί να παρατηρούνται, επίσης, πολλαπλά περιοδοντικά αποστήματα, (Εικόνες 1,2) καθώς και καθυστέρηση στην επούλω-ση, μετά από μικροχειρουργικές επεμ-βάσεις (Εικόνα 3). Η αυξημένη ευπάθεια των ατόμων με ΣΔ στην εμφάνιση περι-οδοντίτιδας αποδίδεται σε διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα (μειωμένη φαγοκυττάρωση και χημειοταξία των ου-δετερόφιλων πολυμορφοπυρήνων), σε μεταβολές στην αγγείωση της περιοχής, στο μεταβολισμό του κολλαγόνου και στην σύνθεση της υποουλικής μικροβι-ακής πλάκας, αλλά και στην παρουσία αυξημένης κληρονομικής προδιάθεσης. Όπως έχει επίσης αποδειχθεί, η περιοδο-ντίτιδα δεν εμφανίζει μόνο στενή, αλλά και αμφίδρομη σχέση με το σακχαρώδη διαβήτη, προσδιοριζόμενη συχνά ως η 6η επιπλοκή του ΣΔ. Η σοβαρή περιο-δοντική νόσος, η οποία συναντάται σε ασθενείς με πτωχό γλυκαιμικό έλεγχο και μακροχρόνια νόσο, είναι δυνατόν να προκαλεί απώλεια των δοντιών με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα διατροφι-κές διαταραχές, ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και παχυσαρκία. Παράλληλα,


Αλεξάνδρα Σκλαβούνου-Ανδρικοπούλου,

καθηγήτρια, διευθύντρια εργαστηρίου στοματολογίας, οδοντιατρική

σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

40 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014

διαβήτης στην καθημερινή ζωή


→ Ο οδοντίατρος μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών με ΣΔ με την αντιμετώπιση των επιπλοκών από τη στοματική κοιλότητα, τη διατήρηση καλής στοματικής υγιεινής και, κατά συνέπεια, την επίτευξη γλυκαιμικού ελέγχου. Ταυτόχρονα, πρέπει να τον χαρακτηρίζει διαγνωστική οξύνοια για υποκείμενο αδιάγνωστο ΣΔ σε ασθενείς με περιοδοντίτιδα, ξηρότητα του στόματος, ή/και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και την παραπομπή του ασθενούς για περαιτέρω διαγνωστικό έλεγχο.

→ Ο οδοντίατρος μπορεί να

η έκκριση κυτταροκινών στους περιοδο-ντικούς ιστούς και ακολούθως στον ορό είναι δυνατόν να αυξάνει το φλεγμονώ-δες φορτίο στην περιοχή, αλλά και να οδηγεί σε υπερλιπιδαιμία με αποτέλε-σμα την αποδυνάμωση του γλυκαιμικού ελέγχου, την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη και την καταστροφή των βήτα παγκρεατικών κυττάρων, γε-γονός που συμβάλλει στην εμφάνιση συστηματικών επιπλοκών και την επι-δείνωση, δυνητικά, των καρδιαγγειακών προβλημάτων του ασθενούς. Σε αυτά τα πλαίσια, γίνεται σαφές ότι η αποτελε-σματική θεραπευτική αντιμετώπιση της περιοδοντικής νόσου και η διατήρηση καλής στοματικής υγιεινής είναι καθο-ριστική στην επίτευξη του γλυκαιμικού ελέγχου και στην αποφυγή εμφάνισης συστηματικών και μη επιπλοκών.

Ξηροστομία - διόγκωσησιαλογόνων αδένων Ποσοστό έως και 30% των ασθενών με ΣΔ παραπονείται συχνά για ξηροστομία, δυσκολία στη μάσηση και κατάποση, δυσανεξία στη χρήση οδοντοστοιχιών καθώς και δύσοσμη αναπνοή (χαλί-τωση). Οι διαταραχές αυτές μπορεί να οφείλονται στην πολυδιψία και επακό-

λουθη πολυουρία, που εμφανίζουν οι ασθενείς αυτοί, ή σε διαταραχές στη βασική μεμβράνη των κυττάρων των σι-αλογόνων αδένων. Ποσοστό επίσης 25% περίπου των ασθενών με ΣΔ εμφανίζει διόγκωση των μειζόνων σιαλογόνων αδένων, συνηθέστερα των παρωτίδων (σιαλαδένωση). Για την ανακούφιση από το σύμπτωμα της ξηροστομίας μπορεί να χορηγηθούν τοπικά σκευάσματα τεχνητού σιάλου, στοματοπλύματα και εφυγραντικά του βλεννογόνου (καρα-μέλες, τσίχλες).Επιπρόσθετα, η μείωση της έκκρισης σιάλου και, κατά συνέπεια, της προστα-τευτικής του δράσης, αλλά και η αυξη-μένη παρουσία σακχάρου στο σίαλο των ασθενών με αρρύθμιστο ΣΔ καθιστά τους οδοντικούς ιστούς ευάλωτους στην ανάπτυξη τερηδονογόνων βακτηρίων, με αποτέλεσμα οι ασθενείς αυτοί να παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης νέων, αλλά και υποτροπια-ζουσών τερηδόνων.

Λοιμώξεις του στοματικούβλεννογόνου (καντιντίαση) Οι ασθενείς με ΣΔ εμφανίζουν αυξημέ-νη ευπάθεια σε λοιμώξεις, με αποτέλε-σμα την συχνή εμφάνιση καντιντίασης


του στοματικού βλεννογόνου σε ποσο-στό έως και 30% των περιπτώσεων, μίας ευκαιριακής λοίμωξης, που οφείλεται συνηθέστερα στον μύκητα Candida albicans και εκδηλώνεται κλινικά με τη μορφή λευκών αποκολλώμενων πλακών σε ερυθηματώδη βάση (ψευ-δομεμβρανώδης καντιντίαση), ερυθρών περιοχών (ερυθηματώδης καντιντίαση), συγχειλίτιδας, ή διάχυτης ερυθρότητας του βλεννογόνου, στον οποίο επικάθο-νται οδοντοστοιχίες (στοματίτιδα από οδοντοστοιχίες). Ο πτωχός γλυκαιμικός έλεγχος, η συνυπάρχουσα ξηροστο-μία, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με το κάπνισμα, αλλά και οι διαταραχές στη λειτουργία των ουδετερόφιλων πολυ-μορφοπυρήνων αποτελούν παράγο-ντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση καντιντίασης του στοματικού βλεννο-γόνου. Από την άλλη πλευρά, καθώς η παρουσία καντιντίασης στη στοματική κοιλότητα υποδηλώνει την πτώση της ανοσολογικής άμυνας σε τοπικό, ή συ-στηματικό επίπεδο, είναι δυνατόν η διε-ρεύνηση για τα αίτια εμφάνισης της λοί-μωξης να οδηγήσει σε διάγνωση του ΣΔ σε άτομα που αγνοούν την ύπαρξη της νόσου. Η θεραπεία της καντιντίασης

συνίσταται στην τοπική, ή συστηματική χορήγηση αντιμυκητιασικών φαρμάκων.

Νευροαισθητικές διαταραχές:Οι ασθενείς με ΣΔ υποφέρουν συχνά από νευροαισθητήριες διαταραχές, ως αποτέλεσμα των μικροαγγειακών με-ταβολών, που συνοδεύουν τη νόσο, παραπονούμενοι συχνά για καυσαλγία του στοματικού βλεννογόνου, γλωσσο-δυνία και διαταραχές στη γεύση. Η μειω-μένη αίσθηση γευστικής οξύτητας είναι δυνατόν να οδηγεί σε υπερφαγία και αδυναμία τήρησης υγεινών διαιτητικών συνηθειών, με αποτέλεσμα την εμφάνι-ση παχυσαρκίας και, κατά συνέπεια, τον πτωχό γλυκαιμικό έλεγχο.

Προκαρκινικές βλάβες:Νεότερες ερευνητικές μελέτες σε πει-ραματικά μοντέλα καρκινογένεσης δείχνουν ότι η παρουσία του ΣΔ επάγει την έκφραση μορίων όπως τα erbB3, erb3, p53, ets-1, IRS-1, που σχετίζονται με αυξημένο κυτταρικό πολλαπλασι-ασμό, γεγονός που υποδηλώνει, ότι ο ΣΔ μπορεί, δυνητικά, να οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της στοματικής κοιλότητας. x

1

2

3

Εικόνες 1,2. Δύο περιοδοντικά απο-στήματα στην άνω και κάτω γνάθο σε ασθενή ηλικίας 45 ετών με αδιάγνωστο σακχαρώδη διαβήτη.

Εικόνα 3. Καθυστέρηση της επούλωσης μετεξακτικού φατνίου ένα μήνα μετά την εξαγωγή γομφίου στον ίδιο ασθενή.

διαβήτης στην καθημερινή ζωή


Αρχικά, να συστηθώ. Το όνομά μου είναι Ζαμπετάκης Ιωάννης, είμαι 22 χρονών, φοιτητής του παιδαγωγικού τμήματος δη-μοτικής εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο. Έχο-ντας διαβήτη τύπου 1 (Νεανικό Διαβήτη), για περίπου 21 χρόνια, η ζωή μου άλλα-ξε πριν από 3 χρόνια, όταν πήρα μέρος στην πρώτη κατασκήνωση, που διορ-γάνωσε η Διεθνής Ομοσπονδία για το Διαβήτη της Ευρώπης (IDFEurope). Τότε δε φανταζόμουν ότι, θα γίνω και ο πρώ-τος Έλληνας «Νέος Ηγέτης» στο χώρο του διαβήτη (Young Leader in Diabetes, ή YLD). Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με λίγα λόγια για αυτό το πρόγραμμα.Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2011 μαζί με το παγκόσμιο συνέδριο για το διαβήτη στο Ντουμπάι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η ιδέα προήλθε από μία δήλωση του πρώην Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν: «Οι νέοι πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή των παγκόσμιων αλλαγών και καινοτομιών. Μια κοινωνία, που στερείται της νεολαίας της, μειώνει το προσδόκιμο ζωής τους». Η αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για το Διαβήτη (IDF), Debbie Jones, πίστευε ότι, το πρό-γραμμα των «Νέων Ηγετών» στο διαβήτη (Young Leaders in Diabetes, σε ελεύθερη μετάφραση) θα είναι η βάση του αγώνα κατά του διαβήτη στο προσεχές μέλλον.Μεταξύ 28 Νοεμβρίου και 6 Δεκεμβρίου του 2013, έγινε η μεγαλύτερη συγκέντρω-ση «Νέων Ηγετών» του διαβήτη στην ιστο-ρία. Εκατό τριάντα εφτά άτομα, ηλικίας 18-30 ετών, που εκπροσωπούσαν 73 χώρες από όλον τον κόσμο, συγκεντρώθηκαν στην Μελβούρνη της Αυστραλίας για να

εκπαιδευτούν πάνω στο διαβήτη και να συμμετέχουν στο παγκόσμιο συνέδριο του διαβήτη. Ήμουν εκεί, εκπροσωπώντας την Ελλάδα ως «Νέος Ηγέτης».Η αποστολή του προγράμματος των «Νέ-ων Ηγετών» είναι, με τη βοήθεια της IDF, να ενδυναμώσει νέους ανθρώπους ώστε να αναλάβουν δράση για την εκπαίδευση του διαβήτη, την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, την βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη φροντίδα των ατόμων, που έχουν διαβήτη, καθώς και την καταπολέμηση των διακρίσεων και της έλλειψης πρό-σβασης σε θεραπείες σε πολλές χώρες.Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ήταν αρκετά έντονο, με πολλές διαλέξεις και βιωματικά εργαστήρια, βασισμένα στην πραγμα-τικότητα της κάθε χώρας ώστε έτσι τα αποτελέσματα να μπορούν καλύτερα να εφαρμοστούν. Οι ομιλίες επικεντρώθηκαν στις διπλωματικές ικανότητες, που απαι-τούνται για την ανάπτυξη του έργου και τη συγκέντρωση χρημάτων. Επίσης, στην εθε-λοντική απασχόληση, τη διαχείριση του διαβήτη, τις ανάγκες και τα συναισθήματα των ατόμων με διαβήτη, την επιδημιολογία και την αποτελεσματική επικοινωνία, στοι-χεία που είναι απαραίτητα για έναν ηγέτη.Την πρώτη ημέρα συμμετείχαμε σε μία δραστηριότητα, στην οποία έπρεπε όλοι μαζί να φτιάξουμε ένα κύκλο κρατώντας μία μπλε κορδέλα, η οποία συμβόλιζε την ένωση. Όλοι μαζί ενωμένοι, είμαστε πιο ισχυροί και μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας. Στη συνέχεια, πάνω στο σύμ-βολο του διαβήτη (μπλε κορδέλα) γράψα-με τα συναισθήματά μας εκείνη την στιγμή.Τις επόμενες μέρες, εμείς οι «Νέοι Ηγέτες»

δεν γίναμε απλά φίλοι, γίναμε μια μεγάλη οικογένεια. Αυτή η οικογένεια έχει κάτι κοινό, το διαβήτη. Όποια στιγμή έχω κάποιο πρό-βλημα, ή απλά θέλω κάποιον να με ακού-σει, μπορώ να τηλεφωνήσω σε οποιονδή-ποτε, ξέροντας ότι, θα με καταλάβει και θα με κάνει να νιώσω καλύτερα. Γιατί, όπως είπε ένας ομιλητής: «Μερικές φορές άνθρωποι που είναι χιλιάδες μίλια μακριά, μπορούν να σε κάνουν να αισθανθείς καλύτερα, από ότι άνθρωποι, που βρίσκονται δίπλα σου».Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρα-κολούθησα ομιλίες για τα νέα δεδομένα πάνω στο διαβήτη, νέες καινοτομίες στη φαρμακευτική βιομηχανία, νέες ιατρικές έρευνες και θεραπείες. Και, επιπλέον, έμα-θα περισσότερα για τις επτά περιφέρειες της IDF και τα προβλήματα, που έχουν τα άτομα με διαβήτη στη κάθε μία.Την τελευταία ημέρα, που ήμασταν στη Μελβούρνη, πήραμε την ίδια μπλε κορ-δέλα, που ανέφερα πιο πάνω, και ο κα-θένας μας διάβασε τα συναισθήματα, που είχαν περιγράψει οι υπόλοιποι, δέκα μέρες πριν. Ο καθένας μας πήρε ένα κομ-μάτι της κορδέλας πίσω στη πατρίδα του, με το συναίσθημα, που τον όριζε εκείνη την στιγμή. Στο τέλος εκείνης της μέρας μας έδωσαν τα πιστοποιητικά μας.Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του παγκρητίου συλλόγου για το νεανικό δια-βήτη για την αμέριστη βοήθεια, που μου προσέφεραν, προκειμένου να συμμετέ-χω, την ΕΛΟΔΙ για την κάλυψη μέρους του εισιτηρίου και ιδιαίτερα το γιατρό κ. Νίκο Κεφαλά για την πολύτιμη βοήθεια του στην συμπλήρωση της αίτησης. x

Νέοι ηγέτες, νέες ιδέες, πραγματική αλλαγή

επιστημονικές & κοινωνικές δράσεις


Εκδήλωση για το διαβήτη στις Σέρρες

Κοπή πίτας του συλλόγουδιαβητικών Ν. Σερρών

Ο σύλλογος διαβητικών Σερρών τίμησε στις 14 Νοεμβρίου την παγκόσμια ημέρα διαβήτη σε μια σπουδαία εκδήλωση. Δεκάδες κόσμου συγκεντρώθηκε για να κάνει μέτρηση σακχάρου και να ενημερωθεί για το διαβήτη του. Σκοπός της εκδήλωσης ήταν να ενημερώσει τον κόσμο για την ση-

μασία της πρόληψης του διαβήτη και της σωστής ρύθμισής του. Ευχαριστούμε θερμά την εταιρεία Fora atcare για την παροχή του αναλώσιμου υλικού αλλά και την διάθεση του ανθρώπινου δυναμικού το οποίο συνέβαλε στην επιτυχία της ενημέρωσης του κόσμου. x

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου η κοπή της πίτας του συλλόγου μας. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο βουλευτής Σερρών Θεόφιλος Λεονταρίδης, ο δήμαρχος Σερ-ραίων Πέτρος Αγγελίδης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου αλλά και πλήθος

μελών και φίλων του συλλόγου μας.Κύριοι ομιλητές της εκδήλωσης ήταν οι κύριοι Καζάκος και Πάγκαλος, πρόε-δρος και γενικός γραμματέας αντίστοιχα της Δ.Ε.Β.Ε. Χορηγός της όλης εκδήλω-σης ήταν η εταιρεία Fora at care την οποία και ευχαριστούμε. x

επιστημονικές & κοινωνικές δράσεις


ΕΛ.Ο.ΔΙ.: Κοπή πίτας & απολογισμός 2013Μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας και χαράς από τους συλλόγους - μέλη της Ελληνικής Ομοσπονδίας για το Διαβήτη πραγματο-ποιήθηκε η κοπή της πίτας στις 26 Ιανουαρίου. Το φλουρί έπεσε φέτος στον πρόεδρο του συλλόγου διαβητικών Ν. Σερρών κύριο Σοφοκλή Βλαστάρη.Μαζί με την κοπή της πίτας παρουσιάστηκε ο απολογισμός του περασμένου έτους, καθώς επίσης και ο προϋπολογισμός του νέου έτους. Ο πρόεδρος της ΕΛΟΔΙ κύριος Αριστείδης Ράπτης, ευχήθηκε σε όλους τους προέδρους των συλλόγων, που παρευρέθηκαν στην συνάντηση, να έχουμε όλοι μια καλή και γεμάτη υγεία νέα χρονιά. Η ελεγκτική επιτροπή, αφού διαβάστηκε αναλυτικά όλος ο απολογι-σμός του έτους 2013, ενέκρινε τον απολογισμό και απάλλαξε το προ-εδρείο από κάθε ευθύνη. Στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συζήτησης για

τα θέματα, που απασχολούν όλους τους συλλόγους , ακούστηκαν διάφορες προτάσεις, που σκοπό είχαν την καλύτερη επικοινωνία με τα διαβητικά άτομα. Η ανάγκη περισσότερων εκδηλώσεων και συζη-τήσεων για θέματα και προβλήματα, που αφορούν τα διαβητικά άτο-μα, θεωρήθηκαν απαραίτητες από τους περισσότερους συλλόγους.Ο πρόεδρος της ΕΛΟΔΙ κύριος Αριστείδης Ράπτης, αναφέρθηκε εκτενώς στις διάφορες παρεμβάσεις, που έγιναν από την Ομο-σπονδία προς τους αρμόδιους του υπουργείου Υγείας προκει-μένου να διορθωθούν ζητήματα, που αφορούσαν τα άτομα με διαβήτη. «Οι πιέσεις προς τους αρμόδιους του υπουργείου Υγείας δεν πρόκειται να σταματήσουν από την μεριά της ΕΛΟΔΙ, προ-κειμένου να διεκδικήσουμε τα μέγιστα για τα άτομα με διαβήτη» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κύριος Ράπτης. x

Εκδήλωση της ΕΛ.Ο.ΔΙ. στο ΣύνταγμαΣτο πλαίσιο προσφοράς και κοινωνικής ευθύνης, η Ελληνική Ομοσπονδία για τον Διαβήτη - ΕΛ.Ο.ΔΙ., διοργάνωσε με τεράστια επιτυχία διήμερη ανοιχτή εκ-δήλωση για το κοινό, στις 4 Μαρτίου στην αίθουσα του Μετρό του Συντάγ-ματος με θέμα, «Πρόληψη και αντι-μετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 & 2 και ενημέρωση για το Διαβητικό Πόδι».Σε ειδικά διαμορφωμένα ιατρεία τα οποία βρισκόντουσαν εντός της αίθουσας του Μετρό Συντάγματος, διαβητολόγοι, ενδο-κρινολόγοι, παθολόγοι, οφθαλμίατροι και παιδίατροι εξέτασαν και συμβούλευαν τον

κόσμο για θέματα σχετικά με τον διαβήτη. Κατά τη διάρκεια των δύο ημερών (28/2-1/3) εξετάστηκαν πάνω από 1.200 άτομα, ενώ περισσότεροι από 5000 πολίτες έκα-ναν μέτρηση σακχάρου με την πολύτιμη βοήθεια των νοσηλευτών του ΙΙΕΚ ΣΒΙΕ. Παράλληλα, πακέτα διαγνωστικών εξε-τάσεων σε ιδιαίτερα χαμηλή τιμή για τους πάσχοντες από Διαβήτη προσέφερε ο Όμιλος EUROMEDICA, ενώ με τη συνεργασία της Εταιρείας Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (Ε.ΜΕ.ΔΙ.Π) εξετάστη-καν 600 άτομα από τους ειδικούς για το Διαβητικό Πόδι. Τις απογευματινές ώρες έγκριτοι ιατροί

μίλησαν στο κοινό για θέματα όπως: ο Νε-ανικός Διαβήτης, Μέτρα για την Πρόληψη των Επιπλοκών του Διαβήτη, Διατροφο-λογική Ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη, Πρόληψη Διαβητικού Ποδιού κ.λ.π..Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, ενώ βασική ήταν και η στήριξη από την Ελληνική Διαβη-τολογική Εταιρεία και την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία. Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν: BAYER, NOVO, ABBOTT, JOHNSON & JOHNSON,PARAPHARM, ROCHE, EUROMEDICA, ORASIS,PETSIAVAS & FORA DIAMOND. x



Γλυκιά μου Κέλλυ, είναι κάποιες στιγμές της ζωής μας, που μας σημαδεύουν, μας στιγματίζουν και είναι πάντα παρούσες, ζωντανές όσα χρόνια και αν κυλήσουν. Άλλοτε ευχάριστες, ή δυσάρεστες, μας σηματοδοτούν, μας αναγκάζουν να επανε-ξετάσουμε την πορεία της ζωής μας, επανα-προσδιορίζουν τις σχέσεις μας με τα στενά μας πρόσωπα. Ήταν 17 Σεπτεμβρίου του 2005, όταν τελείως απρόσμενα, έμαθα ότι, η κορούλα μου, 8 χρονών τότε, πάσχει από νεανικό διαβήτη. Θυμάμαι τα πάντα, θέλω να θυμάμαι, αρνούμαι να ξεχάσω. Εκείνο το πρωινό του Σαββάτου στο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, τα ματάκια της κόρης μου, που κοιτούσε απορημένα και χαμο-γελούσε αμήχανα χωρίς να καταλαβαίνει τι γίνεται. Την παγερή φωνή της νοσοκόμας, που ακόμα και τώρα, εννιά χρόνια μετά,

ταράζει τα βράδια μου «αφήστε το παιδί να προηγηθεί, κινδυνεύει η ζωή του». Λέξεις καρφί στην καρδιά μιας μάνας, πώς να ξε-χαστούν. Τις επόμενες μέρες δε ζούσα, μό-νο υπήρχα, δεν καταλάβαινα. Τόσες λέξεις καινούριες, διαβήτης, μετρήσεις, ενέσεις, στυλό ινσουλίνης, χρόνια πάθηση. Πίστευα ότι ζούσα έναν εφιάλτη, που θα περνούσε. Δεν καταλάβαινα, δεν ήθελα να καταλάβω. Μόνο σκεφτόμουν το προηγούμενο καλο-καίρι στη Λευκάδα, τότε που το μητρικό έν-στικτο μού χτύπησε καμπανάκι ότι κάτι δεν πάει καλά με το παιδί μου, που αδυνάτιζε συνέχεια. Αυτή η αγωνία με οδήγησε στο μικροβιολογικό εργαστήριο και κατευθείαν στα επείγοντα του «Παίδων» με το ζάχαρό της στο 540. Ευτυχώς, δεν έπεσε σε κώμα. Πόσο δειλή και μικρή ένιωσα μπροστά της, όταν οι γιατροί μού έκαναν μια δοκι-μαστική ένεση, για να μάθω πώς γίνεται και η Κέλλυ μού χαμογέλασε λέγοντας «μη φοβάσαι μανούλα μου δεν πονάει».Πόσο εγωίστρια κατάλαβα ότι ήμουν, όταν σκεφτόμουν «γιατί θεέ μου στο δικό μου παιδί μου» αντί να λέω «γιατί όχι στο παιδί μου», αφού ο Θεός είναι εκείνος, που μας δοκιμάζει όλους, για

λόγους, που ποτέ δε θα μάθουμε.Τρεις μέρες μετά γυρίσαμε σπίτι με έναν καινούριο «συγκάτοικο», το διαβήτη, που τον μισούσα, μα ήταν πανταχού παρών σαν να με κορόιδευε κάθε στιγμή. Φο-βόμουν τόσο πολύ. Όλα είχαν αλλάξει, τίποτε δε θα ήταν ποτέ το ίδιο. Δύσκολες μέρες και δύσκολες νύχτες. Πονούσα κάθε φορά, που έκανα ένεση στο παιδί μου. Μου ράγιζε η καρδιά κάθε φορά, που με ρωτούσε «ως πότε θα κάνω ενέ-σεις μαμά», ή όταν σκούπιζα κρυφά τα δάκρυά μου, όταν τη μάλωνα, που σαν παιδάκι έτρωγε κρυφά και οι μετρήσεις της έφταναν στα ύψη. Λαχτάρησα μαζί της, όταν δυο φορές κόντεψε να πέσει σε υπογλυκαιμικό κώμα. Ζούσα και ανέ-πνεα μόνο για το παιδί μου, κοιμόμουν μαζί της για να μην πάθει κάτι στον ύπνο της, δεν ήθελα τίποτα, παρά μόνο να είμαι κοντά της να προλάβω το κακό, αν ποτέ συνέβαινε. Αναρωτιόμουν αν έφται-γα σε κάτι, αν μπορούσα να προβλέψω την αρρώστια, ώσπου τα μάτια μου βούρκωναν. Πρέπει να φτάσεις στον πά-το, για να ανέβεις ψηλά, να βάλεις μπρο-στά τα δυο σου χέρια και να σηκωθείς.

στη μάχη κατά του διαβήτη

Μαριάννα Μεταξά,εκπαιδευτικός, μέλος ελεγκτικής

επιτροπής ΕΛΟΔΙ


Έτσι και έγινε. Μια μέρα η Κέλλυ μού είπε «θέλω να είσαι ευτυχισμένη», «δε γελάς ποτέ.» Λόγια, που με βοήθησαν να συνέλθω από το λήθαργο, που είχα πέ-σει και να συνειδητοποιήσω πως έπρεπε να δεχτώ αυτό που δεν μπορούσα να αλλάξω και να βοηθήσω ουσιαστικά το παιδί μου. Οι όροι είχαν αντιστραφεί, εγώ ήμουν η μικρή και εκείνη η μεγάλη, που με πρόσεχε. Βάρος δυσβάσταχτο για την ηλικία της. Από εκείνη τη μέρα, όλα άλλαξαν. Ξαναβρήκα τη δύναμη μέσα μου, το δυναμισμό μου, την πίστη μου στη ζωή. Θα σε νικήσω διαβήτη ψιθύρισα, θα σε μάθω και θα σε νικήσω.Έτσι και έγινε. Aρχισα να διαβάζω και να ενημερώνομαι για τη «γλυκιά» αρρώστια, που ήρθε απρόσκλητη στη ζωή μας. Η γνώση είναι δύναμη, πάντα το πίστευα, κάθε καινούρια εξέλιξη ένα φτερούγισμα ελπίδας, κάθε μαρτυρία διαβητικών τη ρουφούσα αχόρταγα, για να πάρω δύνα-μη. Σημασία έχει ο τρόπος που κουβαλάς το βάρος, όχι το ίδιο το βάρος. Γνώρισα, μέσα από την ΠΕΑΝΔ, γονείς και παιδιά με διαβήτη, κάτι που αρχικά αρνιόμουν πεισματικά να κάνω, ενώ τώρα το επιδί-ωκα και για μένα και για το παιδί. Σταμάτησα να φοβάμαι το διαβήτη, γιατί τον έμαθα. Δεν είναι εύκολο. Όμως είμαι δίπλα της σε κάθε στιγμή της, την εμψυχώνω, της δείχνω πώς να ζήσει ειρηνικά μαζί του, να μην τον φοβάται, αλλά και να μην τον υπο-τιμά. Προσαρμόσαμε το διαβήτη στη ζωή μας, όχι τη ζωή μας στο διαβήτη. Χαίρομαι μαζί της κάθε φορά που έχει καλές μετρή-σεις, διώχνω τις σκιές που με φοβίζουν και μένω ψύχραιμη, αντί να πανικοβάλλομαι, κάθε φορά που το ζάχαρο φτάνει στα ύψη, προχωράμε μαζί και το ξέρει.Εννιά χρόνια μετά η κόρη μου είναι ένα πανέμορφο δεκαεπτάχρονο κορίτσι, που το θαυμάζω για την αισιοδοξία και τη δύναμη που κρύβει μέσα της. Η ζωή είναι μπροστά της, της ανήκει. Ο χορός

και η γυμναστική είναι η καθημερινότητά της και προηγείται ακόμα και από τα μα-θήματά της. Επιλέγει μόνη της με ποιον θα μοιραστεί το «γλυκό» μυστικό της και πάντα την προτρέπω να μη μοιράζε-ται, να μη σκορπίζεται, να κρατάει στην καρδιά της ό,τι αξίζει, για να μη πονέσει όταν αναγκαστεί να μαζέψει τα κομμάτια της. «Όποιος σε αγαπάει πραγματικά, θα αγαπήσει και το διαβήτη σου, διαφορετικά δεν αξίζει να είναι δίπλα σου». Προσπα-θώ να της το περάσω αυτό το μήνυμα, για να μη νιώσει ποτέ ότι είναι «διαφορετική» από τα άλλα παιδιά. Ξέρω πως ποτέ δε θα είμαι ήρεμη, ειδικά τώρα, που η κόρη μου μεγαλώνει και ανοίγει τα φτερά της μακριά από μένα. Θα έχω πάντα την αγωνία της, αν είναι καλά, αν προσέχει, αν έκανε σωστά την ένεση της. Η πρώτη μου σκέψη το πρωί και η τελευταία το βράδυ θα είναι πάντα εκείνη. Μα πρέπει να απαγκιστρωθώ από πάνω της και να την αφήσω, ώριμη πια, να αναλάβει η ίδια τα ηνία της δικής της ζωής. Μαζί με τον δια-βήτη. Πρέπει να την αφήσω να ωριμάσει και αυτό είναι το πιο σημαντικό μάθημα, που οι γονείς οφείλουμε να δίνουμε στα παιδιά μας. Εννιά χρόνια μετά η τρικυμία έχει καταλαγιάσει, χαμογελάω στη ζωή και τη βλέπω με αισιοδοξία. Πιστεύω πως η θεραπεία του διαβήτη είναι θέμα χρόνου και οραματίζομαι τη μέρα, που το παιδί μου και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα ζουν χωρίς ενέσεις. Δεν θεωρώ το διαβήτη αναπηρία, ούτε τροχοπέδη, στα όνειρα του παιδιού μου. Είναι τρόπος ζωής, διαβατήριο για μια ποιοτική ζωή, αρκεί να τον προσέξεις και να μην τον αγνοήσεις ποτέ. Δεν αγαπώ το διαβήτη, τον έχω αποδεχτεί όμως στη σω-στή του διάσταση, όχι την τρομακτική που είχε στα μάτια μου αρχικά. Υπάρχουν και τώρα δύσκολες μέρες, που απογοητεύο-μαι, μα δεν λυγίζω όπως πρώτα. Αγαπάω όμως όλα όσα μου έμαθε. Έμαθα να

εκτιμώ και να αγαπώ ό,τι είναι ουσιαστικό στη ζωή, να φιλτράρω ό,τι με στενοχωρεί και να κρατώ τα ουσιαστικά, αυτά που αξίζουν στο ταξίδι μας στη γη. Ούτε η κρίση με φοβίζει, ούτε τα χρήματα που ποτέ δεν αρκούν, ούτε που δεν μπορώ να έχω όλα όσα θέλω. Γιατί ξέρω πως ό,τι αξίζει δεν αγοράζεται. Είναι μέσα μας, δικό μας, κτήμα μας. Είναι οι άνθρωποι, που λατρεύουμε, οι στιγμές, που ζούμε μαζί τους και δεν ξαναγυρίζουν ποτέ. Απολαμβάνω την κάθε στιγμή μου χωρίς παράπονο, δε μιζεριάζω, δεν αναλώνο-μαι σε υποχρεώσεις και πράγματα, που δεν με ευχαριστούν. Χαμογελώ όταν κά-ποιοι γκρινιάζουν για όσα δεν έχουν, μη εκτιμώντας όσα ήδη έχουν, χαμογελώ και συνεχίζω χωρίς να κάνω ποτέ μεγαλεπή-βολα σχέδια, μόνο ζω και απολαμβάνω την κάθε στιγμή, σαν να είναι η τελευταία. Ευχαριστώ το Θεό, για όλα όσα μου έχει δώσει κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Για κάποιο λόγο μου έστειλε το διαβήτη, ίσως για να εκτιμήσω όσα έχω, να δοκιμάσω τα όριά μου, να μάθω τον εαυτό μου καλύτερα. Θα ήθελα η δική μου κατάθεση ψυχής να βοηθήσει όσους γονείς, νιώθουν μόνοι στον αγώνα τους με τον διαβήτη. Δεν είμαστε μόνοι, υπάρχει ελπίδα. Το γέλιο, το δάκρυ, ο πόνος, η χαρά, η αγάπη, το μίσος, η ζωή και ο θάνατος, όλα γυρί-ζουν, όλα είναι για μας, μάς δοκιμάζουν μας δυναμώνουν και πιστεύω ότι μας κάνουν καλύτερους ως ανθρώπους, ως γονείς, ως ενεργά μέλη της κοινωνίας μας. ΄Ενα ευχαριστώ σε όλους όσους στάθηκαν δίπλα μας όταν όλα φαίνονταν μαύρα. Ένα συγνώμη στο γιο μου ,που για μεγάλο διάστημα δεν ήμουν δίπλα του όσο θα έπρεπε και τέλος «καλημέρα ζωή, προχωράω μπροστά, χαμογελώ, κάνω όνειρα ξανά». Πάντα με πυξίδα μου τη Σοφία, την Πίστη, την Ελπίδα και την Αγάπη, σε ανάμνηση της ημέρας εκείνης, που εισέβαλε στη ζωή μας ο διαβήτης. x



Κάθε φορά που μοιραζόμαστε ένα γεύμα με την οικογένειά μας, δεν μοιραζόμαστε μόνο την τροφή μας, αλλά και κάτι παρα-πάνω. Τα οικογενειακά γεύματα προσφέ-ρουν στιγμές ευτυχίας και ενδυναμώνουν τους οικογενειακούς δεσμούς. Η στιγμή του οικογενειακού γεύματος είναι ίσως η πιο κατάλληλη στιγμή για ένα παιδί να διαμορφώσει τη «διατροφική του ταυτό-τητα» και συνείδηση και μια ευκαιρία για τους γονείς να μυήσουν τα παιδιά τους στις βασικές αρχές της ισορροπημένης διατροφής. Εντούτοις, σήμερα λόγω των συνθηκών ζωής και εργασίας, που χα-ρακτηρίζονται από διαφορετικά ωράρια επιστροφής στο σπίτι για κάθε μέλος της οικογένειας, συσσωρευμένη κόπωση, λόγω εξαντλητικών φροντιστηρίων, σε-μιναρίων κ.α. και ωραρίων εργασίας, τα οικογενειακά γεύματα θεωρούνται μια πολυτέλεια για την οικογένεια και έχουν περιοριστεί σε 1 έως 2 φορές το πολύ την εβδομάδα. Πολλές οικογένειες μάλιστα

απολαμβάνουν τα οικογενειακά γεύματα μόνο κατά τη διάρκεια των εορταστικών περιόδων όπως Χριστούγεννα, Πάσχα και άλλες αργίες, που συχνά χαρακτηρίζονται από υπερκατανάλωση τροφίμων και γλυ-κών. Αυτός είναι πιθανώς και ο λόγος που οι Έλληνες απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από τη μεσογειακή διατρο-φή. Μην ξεχνάμε ότι με τον όρο μεσογεια-κή διατροφή δεν εννοούμε μόνο τη δίαιτα και τα τρόφιμα που την απαρτίζουν, όπως για παράδειγμα το ελαιόλαδο, τις ελιές, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα φρούτα, αλλά έναν ολοκληρωμένο τρόπο ζωής με την οικογένεια να αποτελεί τη βάση αυτού του προτύπου διατροφής. Επομένως, που βαδίζουμε; Τι δεδομένα έχουμε από τις μελέτες; Τι μπορούμε και χρειάζεται να κάνουμε; Ας πάμε ένα βήμα πίσω και ας συζητήσουμε το καίριο πρόβλημα των καιρών μας, που είναι η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.

Αρχές σωστής διατροφήςΗ ισορροπημένη διατροφή και η τακτική σωματική δραστηριότητα αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών και εφή-βων, την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και, κατ’ επέκταση, την πρόληψη χρόνιων νοσημάτων. Πλήθος επιστημονικών μελε-

τών έχουν διαπιστώσει ότι οι διατροφικές συνήθειες κατά την παιδική και κυρίως εφηβική ηλικία καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο εμφάνισης υπερχολη-στερολαιμίας, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και άλλων παθήσεων κατά την ενήλικη ζωή. Με απλά λόγια, οι βάσεις της υγείας μας τίθενται από τα πρώ-τα χρόνια της ζωής μας και για το λόγο αυ-τό η πρόληψη αποτελεί πάντα τον πρώτο στόχο όλων των επιστημονικών φορέων, αλλά και των επιστημόνων υγείας. Αυτό ακούγεται αυτονόητο στους περισ-σότερους από εμάς. Προφανώς όμως δεν είναι. Αποτελέσματα από την μεγάλη ελληνική μελέτη Greco του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι 7 στους 10 άντρες είναι υπέρβαροι, ή/και παχύ-σαρκοι, 1 στις 2 γυναίκες είναι υπέρβαρες, ή/και παχύσαρκες και το ακόμα πιο ανη-συχητικό, 2 στα 5 παιδιά μας σήμερα είναι υπέρβαρα, ή/και παχύσαρκα. Είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος στα σημερινά παιδιά να αποτελέσουν μία γενιά υπέρβαρων και παχύσαρκων ενηλίκων με χαμηλότε-ρο προσδόκιμο επιβίωσης από αυτό που εκτιμάται σήμερα. Όμως, εφόσον κανείς από εμάς δε θέλει συνειδητά να γίνει ο ίδιος, ή τα παιδιά του, υπέρβαρος, ή/και παχύσαρκος, ποιοι είναι οι παράγοντες που ευθύνονται για την αυξημένη παιδική

Aιμιλία Παπακωνσταντίνου, λέκτορας, τμήμα επιστήμης τροφίμων

και διατροφής του ανθρώπουΓεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

διατροφή & άμυνα

• Ιδανικά για άτομα που κάνουν δίαιτα με μειωμένους υδατάνθρακες (όπως οι διαβητικοί).

• Έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, αποτελούν πηγή πρωτεϊνών (20% φυτικές πρωτεϊνες) και φυτικών ινών (3% φυτικές ίνες).

• 1 γραμμάριο βρασμένου ζυμαρικού παρέχει μόνο 1 θερμίδα.

• 3 είδη μακαρονιών (μέτριο, σπαγέτο και λαζάνι) & 3 είδη πάστας (κριθαράκι, ρυζάκι, κοφτό μακαρονάκι).

• ΙδαΙδαμε οι δΈχο

Διπλή ενέργεια υγείας!Φυτικές πρωτεΐνες και χαμηλές θερμίδες...

Πλούσια πηγή φυτικών ινών!

facebook.com/zografos.diet

Για το κριθαράκι: Προθερμαίνετε τον φούρνο στους 175οC. • Βράζετε το κριθαράκι σε βραστό,

αλατισμένο νερό 4-5 λεπτά λιγότερο από την ώρα που αναγράφεται στη συσκευασία. Σουρώνετε,

κρυώνετε καλά και το περιχύνετε με το ελαιόλαδο για να μην κολλήσει. • Σε ένα τηγάνι, βάζετε 1

κουταλιά της σούπας βούτυρο και το αφήνετε να ζεσταθεί. Προσθέτετε το κρεμμύδι, το σκόρδο και τα

σοτάρετε για 5-6 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν. • Βάζετε το υπόλοιπο βούτυρο σε μια κατσαρόλα και το

αφήνετε να ζεσταθεί, προσθέτετε το αλεύρι και το σοτάρετε για 5-7 λεπτά μέχρι να πάρει λίγο χρώμα,

ανακατεύοντας συνεχώς. • Προσθέτετε τη μουστάρδα, αλάτι, πιπέρι και στη συνέχεια προσθέτετε

σιγά-σιγά το γάλα φτιάχνοντας έτσι μια ελαφριά μπεσαμέλ. • Προσθέτετε τα τυριά, το κριθαράκι, το

κοτόπουλο και το σοταρισμένο κρεμμύδι και ανακατεύετε. • Αδειάζετε το μείγμα σε ένα πυρίμαχο σκεύος

ή σε 4 ατομικά πυρίμαχα σκεύη.

Για την επικάλυψη: Βάζετε σε ένα τηγάνι το βούτυρο και τη φρυγανιά και τα αφήνετε να ζεσταθούν

μέχρι να λιώσει το βούτυρο. • Αποσύρετε από τη φωτιά, προσθέτετε το κοτόπουλο, αλάτι, πιπέρι και

ανακατεύετε. • Απλώνετε ομοιόμορφα το μείγμα πάνω από το κριθαράκι και ψήνετε για 30 λεπτά

περίπου, μέχρι να πάρει χρώμα και να λιώσουν τα τυριά. • Βγάζετε από τον φούρνο και το αφήνετε 15

λεπτά να κρυώσει, πασπαλίζετε με τον μαϊντανό και σερβίρετε.

Για το κριθαράκι:

• 250 γραμ. κριθαράκι ΖΩΓΡΑΦΟΣ

• 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο

• 4 κουταλιές της σούπας βούτυρο

• 1 μικρό κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• 1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένο

• 30 γραμ. αλεύρι

• 2 κουταλιές της σούπας μουστάρδα

• Αλάτι-πιπέρι• 750 γραμ. γάλα

• 150 γραμ. μανούρι τρίμματα

• 200 γραμ. κασέρι τριμμένο

• 2 φιλέτα κοτόπουλου βρασμένα και

κομμένα σε κύβους

Για την επικάλυψη:

• 2 κουταλιές της σούπας βούτυρο

• 150 γραμ. φρυγανιά τριμμένη

• 1 φιλέτο κοτόπουλου βρασμένο και

κομμένο σε κύβους

• Αλάτι-πιπέρι• 1 ματσάκι φρέσκος μαϊντανός

ψιλοκομμένος

ΥΛΙΚΑ (για 4 μερίδες)

Κριθαράκι με Κοτόπουλο

και Τραγανή Κρούστα

ια την επικάλυψη:β ύ ο

ο ο

Για πληροφορίες και βιβλίο συνταγών τηλεφωνήστε στο 210 4220320 ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας www.zografosdiet.gr


διατροφή & άμυνα

και εφηβική παχυσαρκία στη χώρα μας; Γεννιόμαστε, ή γινόμαστε παχύσαρκοι; Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα γονίδια ευθύνονται για την παχυσαρκία σε ποσοστό 30%. Αυτό σημαίνει ότι για το υπόλοιπο 70% ευθύνεται το περιβάλ-λον. Αυτό είναι λογικό γιατί το γενετικό υπόβαθρο του ανθρώπινου γένους είναι κοινό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Φαίνεται λοιπόν ότι τα «αρχαία» μας γονίδιά δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στο ση-μερινό περιβάλλον μας. Μάλιστα ειδικοί τονίζουν ότι «τα γονίδιά μας γεμίζουν το όπλο, αλλά το περιβάλλον είναι αυτό, που τραβάει την σκανδάλη.» Αλλά γιατί παχαίνουμε; Όλα ξεκινούν από την αρχή του ενεργειακού ισοζυγίου. Σε απλά μαθηματικά, ο οργανισμός μας λειτουργεί σαν μια «ζυγαριά». Όταν τρώμε περισσότερο από την ενέργεια που «καί-με» με τις δραστηριότητες τότε παίρνουμε βάρος, όταν τρώμε το ίδιο με αυτό που «καίμε», παραμένουμε σταθεροί, ενώ όταν τρώμε λιγότερο από αυτό που «καίμε» τότε χάνουμε βάρος. Επομένως, για να πα-

χύνουμε θα πρέπει το ενεργειακό μας ισο-ζύγιο να διαταραχθεί με κάποιον τρόπο, είτε από τη μια, είτε από την άλλη πλευρά. Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Και αυτό γιατί η παχυσαρκία είναι μια πολυδιάστατη και πολυσύνθετη κα-τάσταση υγείας, στην οποία εμπλέκονται άπειρα γονίδια, ορμόνες, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το κοινωνικό-οικονομι-κό επίπεδο, συνθήκες ζωής, ψυχολογικοί παράγοντες και πολλά άλλα.

Ο ρόλος της οικογένειαςΕίναι ξεκάθαρο ότι οι γονείς επηρεάζουν απόλυτα τις διατροφικές συμπεριφορές και συνήθειες των παιδιών τους, οι οποίες θα συνεχιστούν και στην ενήλικη ζωή τους. Με τον ίδιο τρόπο όμως επηρεάζουν και οι φίλοι μας, συνεργάτες μας, σύντροφοί μας αυτές τις συμπεριφορές. Μάλιστα, μελέτη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έδειξε ότι στην ελληνική οικογένεια ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την παιδική παχυσαρ-κία η γιαγιά. Και αυτό προφανώς εξαιτίας της αίσθησης του κατοχικού συνδρόμου

και η ανησυχία μήπως λείψει κάτι στα παιδιά, ή μήπως δεν τρέφονται επαρκώς. Επομένως, εάν από μικρή ηλικία εκτεθού-με σε λάθος πρότυπα και συμπεριφορές έτσι θα πορευτούμε και στη συνέχεια. Αλλά το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο: για παράδειγμα, όπως έδειξε η μελέτη Greco, φαίνεται πως πολύ σημα-ντικό παράγοντα στην παιδική και εφηβική παχυσαρκία παίζει το σωματικό βάρος των γονέων. Εάν ένα παιδί, ή έφηβος, έχει έναν υπέρβαρο, ή παχύσαρκο γονέα έχει 162% μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνει και το ίδιο υπέρβαρο, ή παχύσαρκο στην ενήλικη ζωή του, ενώ εάν και οι δυο γονείς είναι υπέρβαροι, ή παχύσαρκοι η πιθανότητα αυξάνεται στο 300%. Επιπλέον, τα ποσοστά των παιδιών που ακολουθούν τις αρχές της μεσογειακής διατροφής είναι εξαι-ρετικά χαμηλά. Άλλος παράγοντας, που φαίνεται πως εμπλέκεται, είναι η μικρής διάρκειας ενασχόληση της μητέρας με το παιδί. Μάλιστα σε αυτό η ομάδα του Αντώνη Ζαμπέλα, από το Γεωπονικό Πα-νεπιστήμιο Αθηνών, έδειξε ότι ακόμα και


το επάγγελμα της μητέρας καθορίζει την παιδική παχυσαρκία. Τα παιδιά των μητέ-ρων, που ασχολούνται με οικιακά, ή είναι δημόσιοι υπάλληλοι, έχουν πολύ χαμη-λότερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα, ή παχύσαρκα, συγκριτικά με τα παιδιά των μητέρων που είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, ή ελεύθεροι επαγγελματίες. Ένας άλλος παράγοντας, που εμπλέκεται, είναι και η λανθασμένη αντίληψη της μητέρας για το βάρος του παιδιού της. Μελέτες έχουν δεί-ξει ότι αυτή μπορεί να ξεπερνά και το 40%, γεγονός που οδηγεί στην καθυστέρηση, ή άρνηση, να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό, ή να κάνει η ίδια η οικογένεια δια-τροφικές παρεμβάσεις για να σταματήσει την αύξηση του βάρους των παιδιών.

Ο ρόλος φυσικής δραστηριότηταςΣυνεχώς ακούμε και διαβάζουμε ότι η σωματική μας δραστηριότητα τα τελευταία 20 χρόνια έχει μειωθεί. Στην πραγματικό-τητα, αυτό δεν ισχύει. Αυτό που έχει αλ-λάξει δραματικά, είναι ότι έχουν αυξηθεί πολύ σημαντικά, κατά 8%, οι ώρες που καθόμαστε. Πρέπει να συνειδητοποιήσου-με ότι, όταν καθόμαστε καίμε λιγότερες θερμίδες, από όταν είμαστε όρθιοι, ακόμα και από όταν μασάμε μια τσίχλα. Αυτή η αλλαγή, δηλαδή το ότι καθόμαστε πολύ περισσότερο, φαίνεται να ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την παχυσαρκία. Μά-λιστα πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως ένας παχύσαρκος κάθεται 2,5 ώρες περισσότερες την ημέρα από κάποιον που είναι αδύνατος. Επίσης, όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, καθόμαστε πολλές ώρες την ημέρα μπροστά από οθόνες (π.χ. τηλεόραση, βίντεο-παιχνίδια, κομπιούτερ, τηλέφωνα νέας γενιάς κ.α.). Στη χώρα μας, πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά μας περνούν 3 ώρες περισσότερο μπροστά από την τηλεόραση, συγκριτικά με τα υπόλοιπα παιδιά της Ευρώπης, ενώ το 90% του χρόνου που βαδίζουν είναι εντός σπιτιού.

Ποια είναι η λύση;Προφανώς δεν υπάρχει μια «μυστική συνταγή» για την πρόληψη, ή/και αντι-μετώπιση, της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Λόγω της ιδιαιτερότητας της ηλικίας και της σημασίας της σωστής ανά-πτυξης των παιδιών και εφήβων, δεν συ-στήνονται σε καμία περίπτωση αυστηρές υποθερμιδικές δίαιτες. Ο στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση ενός σταθερού σω-ματικού βάρους, το οποίο με την αύξηση του ύψους θα οδηγήσει σε ήπια μείωση του σωματικού βάρους για το ύψος τους, μέχρι να φτάσει σε φυσιολογικά επίπεδα. Εξαίρεση αποτελούν παιδιά/ έφηβοι με ιδιαίτερα αυξημένο σωματικό βάρος για το ύψος τους, ή/και όταν συνυπάρχει κάποιο νόσημα, όπως υπερχοληστε-ρολαιμία, όπου στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη μία σταδιακή και ήπια απώλεια βάρους (περίπου 2 κιλά/μήνα). Πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο της οικογένειας στη μάχη ενάντια της παχυσαρκίας προτείνοντας την επιστροφή στο οικογενειακό τραπέζι ως μια πιθανή και αποτελεσματική λύση. Και αυτό γιατί τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν ξεκάθαρα πως όταν τρώμε με την οικογένεια το κυρίως μας γεύμα έχουμε πολύ μικρότερη πιθανότητα να παχύνουμε. Αντιθέτως, μελέτες έχουν δείξει πώς οι ενήλικες και τα παιδιά, που δεν τρώνε στο οικογενειακό τραπέζι, αλλά μπροστά στην τηλεόραση, χάνουν την αίσθηση του τι ακριβώς τρώνε, πόσο τρώνε, ή εάν έχουν χορτάσει, εφόσον τις περισσότερες φορές είναι απορροφημένοι στην τηλεόραση. Επιπλέον, φαίνεται ότι το οικογενειακό τραπέζι βοηθά τα παιδιά να υιοθετήσουν υγιεινές και ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες και να μπορούν να ελέγξουν καλύτερα τις ποσότητες και την ποιότητα των τροφίμων που τρώνε, ενώ παράλληλα έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνεται σημαντικά και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

Επίσης, το οικογενειακό τραπέζι μας βοηθά να καταλάβουμε ότι το φαγητό είναι μια ευχάριστη διαδικασία και βοηθά όλη την οικογένεια να σκέφτεται πιο θετικά. Βεβαίως, στον αντίλογο, όπως έδειξε πρό-σφατη μελέτη, δε φτάνει μόνο η παρουσία των γονέων στο οικογενειακό τραπέζι. Το είδος και η ποιότητα των τροφίμων στο οικογενειακό τραπέζι παίζουν εξίσου ση-μαντικό ρόλο στις διαφορές της διατροφι-κής ποιότητας των παιδιών. Η κατανάλωση ίδιων τροφίμων, με αυτά που επιλέγουν οι γονείς για τον εαυτό τους, αποτελεί μια πτυχή των συνηθειών που διαμορφώ-νονται στα πλαίσια του οικογενειακού γεύματος, που επηρεάζει σημαντικά τις ισορροπημένες και υγιεινές διατροφικές συνήθειες ενός παιδιού, ή εφήβου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχουν «καλά» και «κακά» τρόφιμα, μόνο «καλές» και «κακές» συνήθειες. Μπορούμε όλοι μας με έξυπνους και δημιουργικούς τρό-πους να συνδυάσουμε όλες τις ομάδες τροφίμων και να ενσωματώσουμε όλα τα τρόφιμα στο διαιτολόγιο μας. Μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι δεν υπάρχουν τρόφιμα, ή θρεπτικά συστατικά, που από μόνα τους μας αδυνατίζουν, ή μας παχαίνουν και επ’ ουδενί δε χρειάζεται να τρώμε αυτά που μας ευχαριστούν με τύψεις, ακόμα και εάν δεν είναι τόσο καλές επιλογές, τη στιγμή που η συχνότητα και η ποσότητα είναι ελεγχόμενα. Δυο σημαντικά μηνύματα λοιπόν είναι από τη μια να σηκωθούμε από την καρέκλα, ή τον καναπέ και να κι-νηθούμε με όποιον τρόπο μας ευχαριστεί περισσότερο και από την άλλη να επι-στρέψουμε στο οικογενειακό τραπέζι όσο πιο συχνά μπορούμε, πάντα με γνώμονα το τρίπτυχο ποικιλία, μέτρο, ισορροπία. Συμπερασματικά, ο συνδυασμός άσκησης με την οικογένεια και φίλους και το οικο-γενειακό γεύμα φαίνεται ότι αποτελούν μια πιθανή λύση στην πρόληψη, ή/και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. x

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K


Τα Sweet & Balance, καθώς αποτελούν την πρώτη ολοκληρωμένη σειρά επι-δορπίων χωρίς ζάχαρη με χαμηλό γλυ-καιμικό δείκτη, προσφέρουν απίστευτες επιλογές που κάνουν την ισορροπημένη διατροφή πραγματικά απόλαυση! Μιλ-φέιγ, κέικ, mousse σοκολάτας, κρέμα κα-ραμελέ, τούρτα cream & cookies, τσηζ-κέικ είναι μερικές μόνο από τις προτάσεις Sweet & Balance που δημιούργησε η ΓΙΩΤΗΣ, και πρόσφατα τιμήθηκε και με

το Βραβείο Καινοτόμου Προϊόντος από τα Βραβεία «Made in Greece».

Έτσι λοιπόν, δεν χρειάζεται να στερείται κανείς την απόλαυση του επιδορπίου, αρκεί να γνωρίζει να επιλέγει σωστά και να καταναλώνει με μέτρο.

Γνωρίστε όλη τη νέα γενιά επιδορπίων Sweet & Balance ΓΙΩΤΗΣ με Stevia και ενημε-ρωθείτε στο site www.sweetandbalance.gr

Σοκολάτα... Για κάποιους καθημερινή συνήθεια, για άλλους εξάρτηση. Για κά-ποιους καθημερινή ανάγκη, για άλλους απαγορευμένος καρπός. Η σοκολάτα όμως είναι για όλους μία από τις μεγαλύ-τερες απολαύσεις. Και χάρη στη ΓΙΩΤΗΣ είναι μία απόλαυση που όλοι μπορούν να προσφέρουν στον εαυτό τους, χωρίς ενοχές, χωρίς δεύτερες σκέψεις!

Η Σοκολάτα Sweet & Balance με Stevia, όπως όλα τα επιδόρπια της σει-ράς, έχει χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη και Γλυκαιμικό Φορτίο, δεν περιέχει ζάχα-ρη αλλά το φυσικό γλυκαντικό από το φυτό stevia*, λιγότερες θερμίδες, ενώ περιέχει πολύτιμες φυτικές ίνες.

Ιδανική για όσους προσέχουν τη διατρο-φή τους είτε για λόγους εμφάνισης είτε για λόγους υγείας. Αθλητές, άτομα σε περίοδο απώλειας βάρους, διαβητικοί και απλοί λάτρεις της σοκολάτας επιλέ-γουν τη Sweet & Balance καθώς συνδυ-άζει απόλυτα τη την απόλαυση της σο-κολάτας με την ισορροπημένη διατροφή. Μία επανάσταση που μοιάζει με όνειρο!

Σε bitter ή γάλακτος, ό,τι κι αν επιλέξεις ικανοποιεί απόλυτα την επιθυμία σου. Και για να έχεις πάντα μια μικρή απόλαυ-ση στην τσάντα σου, υπάρχουν τα mini σοκολατάκια, για να καλύπτουν τις ξαφ-νικές καθημερινές επιθυμίες για γλυκό, χωρίς να «χαλάμε» τη διατροφή μας.

διατροφή& άλλα

*Μπορεί να χορηγηθεί στο πλαίσιο ενός διαιτο-λογίου μειωμένων σακ-χάρων με την κατάλληλη καθοδήγηση και σύμφω-νη γνώμη ειδικού γιατρού ή διατροφολόγου.

Με τις Σοκολάτες Sweet and Balance με Stevia μπορούμε φυσικά να φτιάξουμε απλές σοκολατένιες λιχουδιές που μέχρι εχθές δεν «έπρεπε» να τρώμε. Σε ποιον δεν αρέσουν τα μικρά λαχταριστά σοκολατένια βραχάκια; Καβουρδίστε 100γρ. ολόκληρα ξεφλουδισμένα ανάλατα αμύγδαλα στο φούρνο για 20-30 λεπτά περίπου, στον αέρα στους 150°C και αφήστε τα να κρυώσουν. Κόψτε 2 πλάκες Σοκολάτα Sweet & Balance σε κομμάτια και λιώστε τις σε μπεν μαρί. Μόλις λιώ-σουν προσθέστε τα αμύγδαλα και ανακατέψτε καλά. Πάνω σε ένα κομμάτι λαδόκολλα σχηματίστε τα σοκολατένια βραχάκια με 1 κουταλάκι του γλυκού. Στο τέλος θα έχετε περίπου 25 σοκολατένιες μπουκίτσες για όλες τις ώρες, για εσάς και τους φίλους σας, με χαμηλά λιπαρά, καθόλου ζάχαρη και ελάχιστες θερμίδες!με χαμηλά λιπαρά, καθόλου ζάχαρη και ελάχιστες θερμίδες!

Επανάσταση...Σοκολάτα χωρίς ενοχές!


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

KTX_S&B_21x28 me neo fylaraki+glykantika.pdf 1 19/12/13 3:31 µ.µ.

διστάσετε, λοιπόν, να φάτε πατάτες ή άλλη πηγή υδατανθράκων όπως ρύζι, μακαρόνια ή ψωμί μαζί με το κρέας, γιατί αυτό μας χορ-ταίνει και συνεπώς μειώνει τις πιθανότητες να υπερκαταναλώσουμε κρέας.Αυγά: Περιοριστείτε στην καταναλωση ενός αυγού κατά την ημέρα του Πάσχα κατά το έθιμο, επειδή συνήθως έπεται καταιγισμός ζωικής πρωτεϊνης και λίπους, με την κατανάλωση του οβελία.Γλυκά: Γενικά γνωρίζουμε ότι η κατανάλω-ση γλυκισμάτων δεν είναι απαγορευτική σε ένα άτομο με διαβήτη, αλλά καλόν είναι να γίνεται συνετή κατανάλωση και πάντα στο πλαίσιο ενός γενικά σωστού και ισορροπη-μένου διαιτολογίου. Προτιμήστε και αρκε-στείτε για παράδειγμα σε μια φέτα από το πατροπαράδοτο πασχαλινό τσουρέκι που περιέχει περίπου 80 θερμίδες.Αλκοόλ: Το αλκοόλ θα πρέπει να κατανα-λώνεται με μέτρο (ένα ποτηράκι κρασί την ημέρα), δεδομένου ότι δίνει θερμίδες (ένα ποτηράκι κρασί 150 ml αποδίδει περίπου 120 θερμίδες). Ταυτόχρονα θυμηθείτε ότι είναι σημαντικό να καταναλώνεται πάντα με τα γεύματα και όχι με άδειο στομάχι για να αποφύγουμε την υπογλυκαιμία.

Γενικές συμβουλέςγια το γιορτινό τραπέζι• Καταναλώστε τρόφιμα όπως, φρούτα, λα-

χανικά, γαλακτοκομικά, κρέατα, δημητρια-κά, ώστε να δώσετε στον οργανισμό σας όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

• Όταν καθίσετε στο πασχαλινό τραπέζι ξεκινήστε το γεύμα σας πρώτα με σα-λάτα. Αυτό θα σας βοηθήσει κυρίως να τιθασεύσετε την ορμή σας για την κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας κρέατος. Οι σαλάτες είναι εξαιρετικές πηγές διαιτητικών ινών & συμβάλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου, ενώ

παράλληλα προκαλούν μεγαλύτερο αίσθημα κορεσμού. Μην ξεχνάτε ότι τα λαχανικά μειώνουν την απορρόφηση της διαιτητικής χοληστερόλης εξαιτίας τόσο της περιεκτικότητάς τους σε διαιτη-τικές ίνες όσο και σε φυτοστερόλες.

• Πίνετε άφθονο νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να μην μπλέκετε το αίσθη-μα της δίψας με το αίσθημα της πείνας.

• Μη σηκώνεστε από το τραπέζι με έντο-νο το αίσθημα του κορεσμού. Τρώτε αργά, μασώντας καλά την τροφή σας και αφήνοντας το πιρούνι στο τραπέζι μετά από κάθε μπουκιά.

• Αν τηρήσατε τη νηστεία αυτές τις ημέρες, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στη σταδιακή εισαγωγή των τροφίμων που αποκλεί-σατε από το διαιτολόγιό σας. Το βράδυ της Ανάστασης περιοριστείτε στη μαγει-ρίτσα, το κόκκινο αυγό και τη σαλάτα.

• Αν νιώθετε ότι το παρακάνατε την ημέ-ρα του Πάσχα, προσπαθήστε την επό-μενη ημέρα να περιορίσετε το φαγητό σας σε απλές και μάλλον αυστηρές επιλογές καταναλώνοντας περισσότερο άπαχο ψητό κρέας και δίνοντας έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά.

• Ζυγιστείτε στην αρχή της εορταστικής περιόδου και κατ’ εξαίρεση μετράτε το βάρος σας κάθε μέρα, για να έχετε τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης.

• Ασκηθείτε σε καθημερινή βάση. Επω-φεληθείτε των ημερών αργίας για λίγη περισσότερη άσκηση.

• Σκεφθείτε, επιλέξτε σωστά και απο-λαύστε τα πασχαλινά εδέσματα, έχο-ντας στην άκρη του μυαλού σας τη ρύθμιση του σακχάρου, ώστε να χα-ρείτε πραγματικά το εορταστικό κλίμα των ημερών χωρίς ενοχές.

Καλές γιορτές και καλό Πάσχα! x

Ποια είναι τα εδέσματα εκείνα που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο πασχαλινό τραπέζι και τι πρέ-πει να προσέξουμε:

Μαγειρίτσα: Περιλαμβάνει συνήθως εντό-σθια, φρέσκα κρεμμύδια, λαχανικά, ρύζι, αυγά, άνηθο και ελαιόλαδο. Μια μερίδα μαγειρίτσας αποδίδει μέχρι και 550 θερ-μίδες, αλλά με πολύ μεγάλη δυστυχώς περιεκτικότητα σε χοληστερόλη. Αν σας ενδιαφέρει η χοληστερόλη σας χρησι-μοποιείστε για την παρασκευή της μόνο ασπράδι αυγού και όχι κρόκο, ή προσθέ-στε γιαούρτι αντί για αυγολέμονο.Αρνί: Το αρνίσιο κρέας θα πρέπει να κα-ταναλώνεται με μέτρο, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε λίπος. Προτιμήστε το κατσικάκι από το αρνάκι, καθώς έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά. Αν επιλέξετε να το ψήσεσε στο φούρνο, περιορίστε τη προστιθέμενη ποσότητα ελαιολάδου στο ελάχιστο και στύψτε άφθονο λεμόνι στο κρέας, καθώς περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά, αλλά και βιταμίνη C που συνεισφέρει στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.Πατάτες: Γνωρίζοντας πλέον ότι οι πατάτες μπορούν να υπάρχουν στο πιάτο ενός ατό-μου με διαβήτη, μπορούμε να τις συμπερι-λάβουμε στο πασχαλιάτικο μενού, αρκεί να αποφύγουμε να τις μαγειρέψουμε μαζί με το κρέας, δεδομένου ότι το άμυλο έχει τη τάση να απορροφά μεγάλη ποσότητα λίπους. Μη

Μαντά Πηνελόπη, κλινική διαιτολόγος, Msc

νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

διατροφή & άλλα


Διαβήτης & Πασχαλινό τραπέζι


Μια νέα φιλοσοφία στην αντιμετώπιση του διαβήτη Tο Club προνομίων ΧΑΡΑΖΩ δημιουργή-θηκε από την Abbott Diabetes Care για τα άτομα με διαβήτη που χρησιμοποιούν τους μετρητές σακχάρου FreeStyle. Στο Club ΧΑΡΑΖΩ δεν αντιμετωπίζουμε το διαβήτη ως ασθένεια αλλά ως έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Τα προνόμια που προσφέρο-νται σήμερα στα μέλη του «ΧΑΡΑΖΩ» είναι: • Πρόγραμμα δωρεάν παροχής ταινιών σακχάρου, • Εγγύηση εφ’ όρου ζωής σε όλα τα προϊόντα, • Δωρεάν ημερολόγιο καταγραφής μετρήσεων, • Δωρεάν ισο-θερμική θήκη μεταφοράς για τις πένες ινσουλίνης και τον μετρητή σακχάρου,• Δωρεάν προστατευτική θήκη σιλικόνης για τον μετρητή σακχάρου, • Εκπαιδευτικό DVD για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, κ.ά.Μάθετε περισσότερα καλώντας στη δω-ρεάν γραμμή υποστήριξης μελών: 800 11 222 688 πανελλαδικά ή στο Τμήμα Διαβήτη: 210 9985 220.Το νέο μας site www.xarazo.gr που δη-μιουργήσαμε αποκλειστικά για εσάς είναι πια γεγονός. Προνόμια, ενημέρωση, συμ-βουλές, ψυχαγωγία περιμένουν τα μέλη του Club και τις οικογένειές τους. Μείνετε on line. Πληροφορίες μπορείτε επίσης να βρείτε και στο site www.diabetescare.gr

Νέο προϊόν για την επούλωση των πληγών

Η ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ- ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε. είναι στην ευχάριστή θέση να ανακοινώσει την κυ-κλοφορία ενός Νέου Καινοτόμου προϊ-όντος, του Cacipliq20®RGTA®, για την αποτελεσματική επούλωση των χρόνιων πληγών του δέρματος. Το Cacipliq20® RGTA® ανήκει στην οικογένεια των Ανα-γεννητικών Παραγόντων, οι οποίοι είναι τεχνητά βιοδιασπώμενα πολυμερή γλυ-κόζης και η χρήση του ενδείκνυται για την επούλωση των χρόνιων πληγών του δέρματος, όπως ◊ έλκη διαβητικού ποδιού ◊ φλεβικά έλκη ◊ αρτηριακά έλκη ◊ έλκη από πίεση, καθώς και για τον πόνο που αυτά προκαλούν. Το Cacipliq20® RGTA® ανήκει στις ιατρικές συσκευές, είναι εύκολο στην εφαρμογή και δίνει λύση σε έλκη που δεν παρουσίαζαν επούλωση για μή-νες, προάγοντας την ανάπλαση του ιστού.

1D.T.

CAC

20 1

1_20

13

Νέα σειρά μετρητών σακχάρου FORA Diamond Series

Είναι το πρώτο και μοναδικό σύστημα παρακολούθησης γλυκόζης αίματος που συνδέεται απευθείας με κινητό τηλέφωνο και υπολογιστή, παρέχοντας στους χρήστες άμεση πρόσβαση σε πλη-ροφορίες σημαντικές για την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη. Η νέα σειρά μετρητών σακχάρου FORA Diamond, έρχεται να διευκολύνει τη ζωή των ατόμων με διαβήτη, προσφέροντας ευελιξία και ευκολία στη μακροχρόνια παρακολούθηση και ανάλυση των απο-

τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης αίματος, διευκολύνοντας παράλληλα το έργο του θεράποντα γιατρού.iFORA diabetes managerΚαταγραφή δεδομένων & ψηφιακό ημερολόγιοΟι μετρήσεις εμφανίζονται ανα εβδομάδα & ανα ημέρα ως ΠΜ(πρωινή μέτρηση), ΠΦ(πριν το φαγητό) , ΜΦ(μετά το φαγητό), ΜΜ (βραδινή μέτρηση), με διαφορετικά χρώματα ώστε να μπορείς να ξεχωρίσεις εύκολα τα υψηλά και χαμηλά αποτελέσματα. Επιπλέον μπορείς να καταχωρήσεις συγκεκριμένες σημειώσεις κατά τις μετρήσεις, όπως την καταγραφή της πρόσληψης υδατανθράκων, τη χρήση ινσουλίνης ή άλλων παραγόντων που μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσει καλύτερα τα αποτελέσματά σου.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε το www.atcare.gr

τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης τελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης

δελτίατύπου

Pantone 292c

Pantone 390c

Pantone 144c

Σύμφωνα με μελέτες η κανέλα βοηθά αποτελεσματικά στη διατήρηση του σακχά-ρου σε χαμηλά επίπεδα καθώς βοηθά τον οργανισμό στη διαχείριση της ινσουλίνης

και είναι πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών. Η Cinnamon της HealthAid παράγεται από υψηλής ποιότητας τιτλοδοτημένο εκχύλι-σμα κανέλας (Cinnamomum zeylanium) ώστε να αποδίδονται στο μέγιστο όλες οι ευεργετικές ιδιότητες του φυτού.

Θα τη βρείτε ΜΟΝΟ από την Health Aid & φυσικά ΜΟΝΟ στα φαρμακεία.Για περισσότερες πληροφορίες:Pharma Center A.E.τηλ: 210 9604511 www.pharmacenter.gr

CINNAMONΦυσική βοήθεια για τον διαβήτη

EXELIA Street Event Χαρίζουμε χαμόγελα,χαρίζουμε ενημέρωση!

Η ελληνική σειρά καλλυντικών EXELIA γιορτάζει την Ημέρα της Γυναίκας, το Σάβ-βατο 8 Μαρτίου, οργανώνοντας μια εκδή-λωση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στην πρό-ληψη και την έγκαιρη διάγνωση τριών πα-θήσεων που απειλούν σήμερα την υγεία των γυναικών: τον καρκίνο του μαστού, τον σακχαρώδη διαβήτη και τις διατροφικές διαταραχές. Σε συνεργασία με τους αρμό-διους Φορείς και Μη Κυβερνητικούς Οργα-νισμούς, μεταξύ 12.00 και 16.00, θα υπάρχει

υπεύθυνη ενημέρωση των γυναικών σε προσωπικό επίπεδο. Την ενημέρωση θα αναλάβουν ειδικοί από φορείς που εξειδι-κεύονται στις συγκεκριμένες παθήσεις. Συ-γκεκριμένα, ψυχολόγοι - ψυχοθεραπευτές και κοινωνικοί λειτουργοί από τον Σύλλογο Άλμα Ζωής (http://www.almazois.gr/), γιατροί της Ελληνικής Διαβητολογικής Εται-ρείας (ΕΔΕ- http://www.ede.gr/), καθώς και ψυχολόγοι της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας της Συμπεριφοράς (ΕΕΕΣ - http://www.eees.gr/) θα προσφέρουν πλήρη και έγκυ-ρη ενημέρωση για την πρόληψη, δίνοντας παράλληλα απαντήσεις σε ερωτήματα και ανησυχίες που προβληματίζουν τις γυναί-κες. Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 28883368, www.cana.gr


ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:

Αποστείλατε τα στοιχεία σας στο fax: 210 88 38 118, ή μπορείτε να αποστείλετε την αίτηση στα γραφεία της ΕΛΟΔΙ, Γ΄ Σεπτεμβρίου 90, 104 34, Αθήνα ή ηλεκτρονικά στο www.elodi.org.Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο 210 88 38 113 (09:00 - 13:00).

‘Όνομα - Επώνυμο: ............................................................................................................................................Διεύθυνση: .........................................................................................................................................................Περιοχή: .............................................................................................................................................................ΤΚ:.......................................................................................................................................................................Τηλέφωνο: ..........................................................................................................................................................e-mail: .................................................................................................................................................................

Στοιχεία συνδρομητή ............................................................................................................................................

......................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................ .........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................

Υπογραφή:

Επιθυμώ να λαμβάνω το περιοδικό:σε έντυπη μορφή

σε ηλεκτρονική μορφή

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ Ν. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ «ΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ»

Σουηδίας 68, Αργοστόλι Κεφαλονιάς T. 6937 416600 / [email protected]

→ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΕΑΝΔ Μακρυνίτσας 12-14 , Αθήνα / T. 210 77 96 660, F. 210 77 96 461 / www.peand.gr / [email protected]

→ ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΑΝΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΑΣΥΝΕΔ

ΠΑΓΝΗ Βούτες Ηρακλείου Κρήτης / T. 6973 500 783, 2810 31 2501 / pasined.gr / [email protected]

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΑΛΗΝΟΣ Θεοφιλοπούλου 16, 117 43, Αθήνα T. 210 92 26 798, / www.galinos.org.gr [email protected]

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ Ορφέως 14 (Παλαιό Νοσοκομείο), Σέρρες T/F. 23210 58 791 / [email protected]

→ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ 3ης Σεπτεμβρίου 90, Αθήνα / T. 210 88 38 118

→ ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Σκουφά 29, 41222 , Λάρισα, Τ: 2410 2524 31 [email protected]

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ Σωφρονίου 25, 59 200, ΚΑΠΗ Νάουσας, Νάουσα T. 23320 24 947

→ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Λεωφ.Νίκης 3, Θεσσαλονίκη / T. 2310 223518, F. 2310 223 595 / www.diabetic.gr / [email protected]

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ | ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Εθν. Αντιστάσεως 11, 50 200, Πτολεμαϊδα T. 24630 28 188 / [email protected] www.diabitiki-poria.gr

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ Ν.ΗΜΑΘΙΑΣ «ΓΛΥΚΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» Σοφρωνίου 25 (ΚΑΠΗ Νάουσας) Νάουσα, 59 200 Τ. 2332024947

→ ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Σκουφά 29, 41 222, Λάρισα / T. 2410 25 24 31

→ ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΑΝΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΕΝΔΙ

Μπουμπουλίνας 4, 454 45, Ιωάννινα, T/F. 26510 73 634 / [email protected]

Αν δεν βρίσκετε το περιοδικό μας

σε ένα από τα παραπάνω

σημεία διανομής,

επικοινωνήστε με τα γραφεία

της ΕΛΟΔΙ (Γ' Σεπτεμβρίου 90,

104 34, Αθήνα)

ενημερωθείτε στο www.elodi.org

ή αποστείλατε την παρακάτω

αίτηση συνδρομής

Σύλλογοι ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη Σε όλα τα διαβητολογικά κέντρα πανελλαδικά(βλ. σελίδες 62-63)

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:

σημείαδιανομής

Γίνετε δωρεάν συνδρομητές στο περιοδικόΣακχαρώδης Διαβήτης - Φροντίδα για όλους

Αθήνα> Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών

«Αττικόν», Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ρίμινι 1, ΤΚ 12462, Χαϊδάρι, T: 210 5831000, 210 5832013 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5326454

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Α Παιδιατρική Κλινική Παν. Αθηνών, Μ. Ασίας & Θηβών, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 213 2013451, 210 7496312 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7795538

> Γ.Ν. Αθηνών «Αλεξάνδρα», Β. Σοφίας 80, ΤΚ 11528, Αθήνα, Τ: 210 7770501-4, (εξωτ. ιατρείο),

Τ: 210 3381392, fax: 210 7770473> Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηματάς», Λ. Μεσογείων

154, ΤΚ 15669, Παπάγου, Τ: 210 7768000, 210 7768283 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7705980

> Γ.Ν. Αθηνών «Ιπποκράτειο», Β΄ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Β. Σοφίας 114, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7769000, 213 2088333 (εξωτ. ιατρείο) fax: 213 2088646

> Περιφερειακό Γ.Ν. Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.», Ερυθρού Σταυρού 1, Αμπελόκηποι, ΤΚ 11526, Αθήνα, T: 210 6414000, 210 6414737 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6414800

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.& Α. Κυριακού», Λεωφ. Μεσογείων 24, ΤΚ 10024, Αθήνα, Τ: 213 2009800, 210 7726856 (εξωτ. ιατρείο), 213 2009856

> Γ.Ν. Αθηνών «Λαϊκό», Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αγ. Θωμά 17, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7456000, 210 7456874 (εξωτ. ιατρείο), 210 7456294 Τετ., 210 7456308 Πέμ., fax: 210 7791839

> Ν.Γ.Ν. «Ο Ευαγγελισμός», ενδοκρινολογικό τμήμα, Υψηλάντου 45, ΤΚ 10676, Αθήνα, Τ: 210 7201000, 210 7201258 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7291808

> Ν.Γ.Ν. Αθηνών ΝΙΜΤΣ, Μονής Πετράκη 12, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 7288001, 210 7288111 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7297958

> Γ.Ν. Αθηνών «Πολυκλινική», Πειραιώς 3, ΤΚ 10552, Αθήνα, Τ: 210 5276000, 210 5276222 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5202944

Πειραιάς> Γ.Ν.Π. «Άγιος Παντελεήμων», Δημ.

Μαντούβαλου 3, ΤΚ 18484, Nίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077660 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2076426

> Γ.Ν. Πειραιά «Τζάννειο», Αφεντούλη & Ζαννή 1, ΤΚ 18536, Πειραιάς, Τ: 210 4592000, 210 4592174 & 583, (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4511709

Θεσσαλονίκη> Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ», Α’ Παθολογική Κλινική

Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1, ΤΚ 54636, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313303316 (ραντεβού), 2310 9933369 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994608

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Β’

Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 89200, 2310 892101, 2310 892616, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 856075

> Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Γ΄ Παθολογική Κλινική, περιφ. οδός Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Τ: 2313 323000 (εξωτ. ιατρείο) (εσωτ. 4226 ή 4248), fax: 2310 321862

Ιωάννινα> Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων,

Λεωφ. Σταύρου Νιάρχου, ΤΚ 45500, Ιωάννινα, Τ: 26510 99111, 26510 99227 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26510 46617

Πάτρα> Πανεπιστημιακό Γ.Ν. Πατρών, ΤΚ 26110, Πάτρα, Τ:

2610 999111, 2610 969149 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2610 969168

[ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ]

Στερεά Ελλάδα / Αττική & Πειραιάς> Μαιευτικό Γυναικολογικό κέντρο Αθηνών

«Έλενα Ε. Βενιζέλου», πλ. Ε. Βενιζέλου, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 6402000, 210 6402261 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6411156

> Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.&Α. Κυριακού», Θηβών & Λεβαδείας 3, TK 11527, Αθήνα, Τ: 213 2009000, 213 2009310 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2009429

> Ν.Γ.Ν.Α. «Σπηλιοπούλειο», Δ. Σούτσου 21, TK 10671, Αθήνα, Τ: 210 6410445, 213 2023418 ή 418, (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6446951

> Γ.Ν.Μ. 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ (Μελισσίων), τέρμα Ζαΐμη, TK 15127, Μελίσσια, Τ: 210 8106200, 210 8106262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8041837

> 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, Π. Κανελλοπούλου 3, ΤΚ 15500, Χολαργός, Τ: 210

7463399, 210 7464093 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7715690> Γ.Ν.Ν.Θ. Αθηνών «Σωτηρία», Μεσογείων 152,

TK 11527, Αθήνα, Τ: 210 7778611-19, 210 7763194 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7778838

> Γ.Ν. Αθηνών «Σισμανόγλειο», Σισμανογλείου 1, Μαρούσι, ΤΚ 15126, Αθήνα, Τ: 210 8039001-60, 210 8039789 (εξωτ. ιατρείο), fax 210 8042700

> Γ.Ν.Ν. Αθηνών «Ελπίς», Δημητσάνης 7, TK 11522, Αθήνα, Τ: 210 6434001, 210 6494270 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6445602

> Γ.Ν. Βούλας «Ασκληπιείο», Βασ. Παύλου 1, TK 16673, Βούλα, Τ: 213 2163000, 213 2163142 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8923326

> Γ.Ν. Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων», Ενδοκρινολογικό Τμήμα, Δ. Μαντούβαλου 3,

Νίκαια, TK 18484, Νίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077448 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 213 2076709

> Γ. Αντικαρκινικό Ν. Πειραιά «Μεταξά», Μπόταση 51, TK 18537, Πειραιάς, Τ: 213 2079670 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4599774

> Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς», λεωφ. Μεσογείων 154, TK 15669, Αθήνα, Τ: 213 2032000, 213 2032283-4, fax: 210 7705980

> Γ.Ν.Α. «Αγία Όλγα», Αγίας Όλγας 3-5, ΤΚ 14231, Ν. Ιωνία, Τ: 213 2057000, 213 2057222 (εξωτ. ιατρείο)

> Γ.Ν.Ε. «Θριάσιο», λεωφόρος Γ. Γεννηματά, ΤΚ 19018, Μαγούλα, Τ: 213 2028000, 213 2028774 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5551243

> Γ.Ν.Α. «Η Παμμακάριστος», Ιακωβάτων 43, ΤΚ 11144, Αθήνα, Τ: 210 2284851, 210 2001100, 210 2001344 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 2020002

> Ν.Γ.Ν.Α. «Αμαλία Φλέμινγκ», 25ης Μαρτίου 14, ΤΚ 15126, Μελίσσια, Τ: 210 8030303, 210 8038371 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8038399

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Μ. Ασίας & Θηβών, TK 11527, Αθήνα, Τ: 210 7467000, 210 7467002 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7797649

Ν. Βοιωτίας> Ν.Γ.Ν. Θηβών, Τσεβά 2, TK 32200, Θήβα, Τ: 22620

24444, 26623 50133 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22620 25406

Ν. Δωρίδος> Ν.Γ.Ν. Άμφισσας, Οικισμός Δροσοχωρίου, TK

33100, Άμφισσα, Τ: 22650 28460, (εσωτ.: 171), fax: 22650 22086

Ν. Εύβοιας> Ν.Γ.Ν. Χαλκίδας, Γαζέπη 48, Χαλκίδα, TK 34100,

Τ: 22210 21901-10, 22210 35259 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22210 85131

> Κ.Υ. Καρύστου, Πολ. Κάτσικα 56, ΤΚ 34001, Κάρυστος, Ν. Ευβοίας, Τ: 22243 50100, 22243 50104 (εξωτ. ιατρείο)

Ν. Φθιώτιδας> Ν.Γ.Ν. Λαμίας, Παπασιοπούλου Τέρμα, ΤΚ 35100,

Λαμία, Τ: 22310 63000, 22310 63087 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22310 63324

Μακεδονία / Ν. Θεσσαλονίκης> Ν.Γ.Ν.Θ. «Άγιος Δημήτριος», Ελένης

Ζωγράφου 2, ΤΚ 54634, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 322100, 2313 322427 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2313 322205

> Ν.Α.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος», Εθνικής Αντίστασης 161, Φοίνικας, ΤΚ 54625, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 493400 (τηλ. κέντρο), 2310 49353 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 451727

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ», Β΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1, ΤΚ 54636, Θεσ/νίκη, Τ: 2310 993111,

Οδηγός διαβητολογικών κέντρων

χρηστικά


63

2310 993375-6 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994803> Ν.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Γεννηματάς»

(κεντρικό), Εθνικής Αμύνης 41, ΤΚ 54635, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 211221, fax: 2310 210401

> Β΄ Γενικό Νοσοκομείο ΙΚΑ Θεσσαλονίκης, (Παναγία), Ν. Πλαστήρα 22, ΤΚ 55132, Κρήνη Θεσσαλονίκης, Τ: 2310 476936, fax: 2310 438322

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α Παιδιατρική Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892462 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 992784

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892394 & 96 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 819758

> Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Α Παθολογική Κλινική, περιφ. οδός Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, T: 2313 323000, 2310 693251-2, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 321862

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου», ΤΚ 57010, Εξοχή, Θεσσαλονίκη, T: 2313 307000, 2313 307528 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 357603

> Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Αλεξ. Συμεωνίδη 2, ΤΚ 54351, Θεσσαλονίκη, T: 2310 898170

Ν. Κιλκίς> Νοσοκομείο Γουμένισσας, Μαυροπούλου

9, ΤΚ 61300, Γουμένισσα, Ν. Κιλκίς, Τ: 23430 41411, 23433 50321 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23430 428431

> Ν.Γ.Ν. Κιλκίς, Νοσοκομείου 1, ΤΚ 61100, Κιλκίς, Τ: 23413 51400, 23413 51671 / 51498 (εξωτ. Ιατρείο),

fax: 23413 51630

Ν. Πιερίας> Ν.Γ.Ν. Κατερίνης, 7ης Μεραρχίας 26, ΤΚ 60100,

Κατερίνη, Τ: 23513 50200, 23513 50251 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23513 50115

Ν. Χαλκιδικής> Ν.Γ.Ν. Χαλκιδικής, ΤΚ 63100, Πολύγυρος, T: 23710 20101, 23710 20248 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23710

23781

Ν. Δράμας> Γ.Ν.Ν. Δράμας, Τέρμα Ιπποκράτους, ΤΚ 66100,

Δράμα, Τ: 25210 23351-55, 25210 61458, 61433, (εξωτ. ιατρείο), fax: 25210 21883

Ν. Καβάλας> Ν.Γ.Ν. Καβάλας, Ύψωμα Βασιλάκη, ΤΚ 65500,

περιοχή Αγ. Σύλλα, Καβάλα, Τ: 2513 501100, 2513 501231-2 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2513 501548

Ν. Σερρών> Ν.Γ.Ν. Σερρών, 3ο χλμ Σερρών - Δράμας, ΤΚ

62100, Σέρρες, Τ: 23210 94500, 23210 94567 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23210 94713

Ν. Ημαθίας> Γ.Ν.Ν. Βέροιας, Ασωμάτων Βεροίας, ΤΚ 59100,

Βέροια, Τ: 23310 59100, 23313 51141 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23310 29920

> Ν.Γ.Ν. Νάουσας, Νοσοκομείου 3, ΤΚ 59200, Νάουσα, Τ: 23320 22200, 23320 59241 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23320 23422

Ν. Κοζάνης> Ν.Γ.Ν. Κοζάνης «Μαμάτσειο», Μαματσείου 1,

ΤΚ 50100, Κοζάνη, Τ: 24610 67600, 24613 52647 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24613 52630

Ν. Πέλλης> Ν.Γ.Ν. Γιαννιτσών, Τέρμα Λάμπρου Κατσώνη, ΤΚ

58100, Γιαννιτσά, Τ: 23820 56200, 23820 56536 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23820 26553

Νησιά Αιγαίου Πελάγους / Ν. Λέσβου> Ν.Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», Ε. Βοστάνη

48, TK 81100, Μυτιλήνη, Τ: 22510 57700, 22513 51540 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22510 40366

Ν. Σάμου> Ν.Γ.Ν. Σάμου «Άγιος Παντελεήμων»,

Κεφαλοπούλου 17, TK 83100, Σάμος, T: 22730 83100 (τηλ. κέντρο), 22730 83499 - 83136 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22730 28968 / Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου 22730 32222

'Ηπειρος / Ν. Ιωαννίνων> Γ.Ν. Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα», λεωφόρος

Μακρυγιάννη, ΤΚ 45001, Ιωάννινα, Τ: 26510 80111, 26510 80444 - 80475 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26510 31414

Θεσσαλία / Ν. Λάρισας> Πανεπιστημιακό Γ. Ν. Λάρισας, Μεζούρλο, TK

41110, Λάρισα, Τ: 2413 501000, 2413 502430 & 2431 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 611097

> Γ. Ν. Λάρισας, Τσακάλωφ 1, TK 41221, Λάρισα, Τ: 2410 230031, 2410 560384 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 535150

Ν. Μαγνησίας> Ν.Γ.Ν. Βόλου «Αχιλλοπούλειο», Πολυμέρη 134,

TK 38222, Βόλος, Τ: 24210 94200, 24213 51115 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24210 36870

Ν. Τρικάλων> Ν.Γ.Ν. Τρικάλων, Καρδίτσης 56, TK 42100, Τρίκαλα,

Τ: 24313 50100, 24313 50721 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 24310 37392

N. Καρδίτσας> Ν.Γ.Ν. Καρδίτσας, Τέρμα Ταυρωπού, 43100

Καρδίτσα, Τ: 24410 65555, 24413 51222 (εξωτ. ιατρείο, fax.: 24410 26313

Θράκη / Ν. 'Εβρου> Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης, Δραγάνα, ΤΚ 68100,

Αλεξανδρούπολη, Τ: 25510 74000, 25510 75520 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25510 76420

Ν. Ξάνθης> Ν.Γ.Ν. Ξάνθης, Νεάπολη Ξάνθης, TK 67100, Ξάνθη,

Τ: 25410 47100, 25410 47261-262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25410 72139

Ν. Ροδόπης> Ν.Γ.Ν. Κομοτηνής, Σισμανόγλου 45, TK 69100,

Κομοτηνή, Τ: 25313 51100, 25313 51465 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25313 51527

Νησιά Ιονίου Πελάγους / Ν. Ζακύνθου> Ν.Γ.Ν. Ζακύνθου, ΤΚ 59200, Ζάκυνθος, Τ: 26950

59100, 26950 59221 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26950 42520

Ν. Λευκάδας> Ν.Γ.Ν. Λευκάδας, Βαλαωρίτου 24, ΤΚ 31100,

Λευκάδα, Τ: 26450 38200, 26450 38284 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26450 25377

Κρήτη / Ν. Ηρακλείου> Γ.Ν. Ηρακλείου «Βενιζέλειο», Λ. Κνωσσού 363,

ΤΚ 71409, Ηράκλειο Κρήτης, Τ: 2810 368000, 2810 368174 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810 368684

> Πε.Πα.Γ.Ν. Ηρακλείου, διασταύρωση Βουτών-Σταυρακίου, ΤΚ 71110, Βούτες Ηράκλειου, Τ: 2810 392111, 2810 392269 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810 542064

Ν. Χανίων> Ν.Γ.Ν. Χανίων «Άγιος Γεώργιος», Δημοκρατίας

81, 73134, Χανιά, Τ: 28210 22000, 28210 22594 (εξωτ. ιατρείο), fax: 28210 71112, 28210 22394

Πελοπόννησος / Ν. Αργολίδος> Ν.Γ.Ν. Άργους, Κορίνθου 191, ΤΚ 21200, Άργος, Τ: 27513 60290, 27510 24455, 27510 64128 (εξωτ. ιατρείο),

fax: 27510 24644

Ν. Αρκαδίας> Ν.Γ.Ν. Τρίπολης «Ευαγγελίστρια», Ερ. Σταυρού

(τέρμα), ΤΚ 22100, Τρίπολη, Τ: 2710 371700, 2710 371809 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27103 38175

Ν. Κορινθίας> Ν.Γ.Ν. Κορίνθου, Λ. Αθηνών 53, ΤΚ 20100,

Kόρινθος, Τ: 27413 61400, 27413 61549 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27410 20529, 27413 61300

↘ Ο οδηγός διαβητολογικών κέντρων είναι σύμφωνος με τα επίσημα στοιχεία του ΕΚΕΔΙ, όπως δημοσιεύτηκαν στις επίσημες λίστες του ΕΚΕΔΙ στις 7/7/2011


ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/201464 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014| 1-3/2014646464

ανοικτόςδιάλογος

Μας ρωτάτε - σας απαντάμε

Στείλτε μας τις ερωτήσεις σας στο [email protected]

Είμαι 30 ετών και έχω τα κιλά μου. Σύμφωνα με ένα φίλο μου είμαι παχύσαρκος γιατί έχω, λέει, δείκτη μάζας σώμα-τος 33. Ακούω συνεχώς ότι η παχυσαρκία είναι βλαβερή γιατί αυξάνει το σάκχαρο, την χοληστερίνη, την αρτηριακή πίεση, αλλά εγώ σε πρόσφατες εξετάσεις αίματος τα είχα όλα φυσιολογικά, όπως και την πίεση μου. Οι δικοί μου με προτρέπουν να χάσω βάρος, αλλά εγώ δεν θέλω να κάνω δίαιτα και τους απαντώ ότι, αφού οι εξετάσεις μου είναι καλές, δεν έχω πρόβλημα με τα κιλά μου. Δεν έχω δίκιο;Δυστυχώς αγαπητέ μου δεν έχεις δίκιο. Το παραπάνω σωματικό βάρος είναι βαρίδιο για την υγεία μακροπρόθεσμα, ακόμα και όταν οι εξετάσεις αίματος που ανάφερες είναι φυσιολογικές. Δεν υπάρχει «υγιής παχυσαρκία» και αυτό επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά από μια πρόσφατη μελέτη σε 60.000 άτομα που παρακολουθήθηκαν για περισσότερο από 10 χρόνια και καταγράφηκε πόσοι από αυτούς παρουσίασαν προβλήματα από την καρδιά και τα αγγεία και πόσοι πέθαναν, ανεξάρτητα από την αιτία θανάτου. Τα άτομα που ανήκαν στην δική σου περίπτωση όταν συγκρίθηκαν με άτομα της ίδιας ηλικίας και φύλου, αλλά με κανονικό βάρος, παρουσίασαν πιο συχνά προβλήματα από το καρδιοαγγειακό και υψηλότερα ποσοστά θανάτου. Φυσικά, η συ-χνότητα ήταν ακόμα μεγαλύτερη όταν τα παχύσαρκα άτομα είχαν και αυξημένη χοληστερίνη, σάκχαρο ή πίεση. Ελπίζω τα στοιχεία που σου παρέθεσα να σε έχουν πείσει για την ανάγκη να αρχίσεις να τρως λιγότερο και να κινείσαι περισσότερο.

Είμαι 17 ετών και έχω διαβήτη τύπου 1 εδώ και τέσ-σερα χρόνια. Έχω βάλει αντλία ινσουλίνης εδώ και τρεις μήνες. Νιώθω ότι με περιορίζει να κάνω ό,τι θέ-λω: να ντυθώ όπως θέλω (φορέματα κ.λπ.), να πάω όπου θέλω, το καλοκαίρι στη θάλασσα, κ.α. Τι μπορώ να κάνω;Είναι αλήθεια ότι η εφαρμογή σε καθημερινή βάση μιας συσκευής, έστω και μικρής, επηρεάζει την κοινωνική ζωή του ατόμου. Αντιλαμ-βάνομαι τους σχετικά μικρούς περιορισμούς που επιβάλλει, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Υποθέτω ότι αποφάσισες να βάλεις αντλία ινσουλίνης για να έχεις καλλίτερη ρύθμιση του σακχάρου σου. Εάν ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται, οι περιορισμοί που σου δημιουργεί η αντλία εύκολα μπορούν να αντιμετωπισθούν. Η αντλία μπορεί να αφαιρεθεί για μικρά χρονικά διαστήματα (30-45 λεπτά) χωρίς προ-βλήματα. Ίσως υπάρξουν μερικοί περιορισμοί, που οι περισσότεροι χρήστες, με τον χρόνο, τους θεωρούν ασήμαντους. Υπάρχουν διά-φορα εξαρτήματα που κάνουν τη χρήση της πιο εύκολη, ιδιαίτερα σε δεσποινίδες, όπως καλτσοδέτες, εξάρτημα για τον στηθόδεσμο κ.λπ. Προσπάθησε να μάθεις. Οι εταιρείες θα σε βοηθήσουν. Νομίζω ότι είναι θέμα συνήθειας. Δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου. Αν, τελικά, δεν καταφέρεις να ξεπεράσεις την πίεση που νοιώθεις, ίσως είναι κα-λύτερο να επιστρέψεις σε σχήμα πολλαπλών ενέσεων. Η αντλία δεν είναι ο μοναδικός τρόπος καλής ρύθμισης του σακχάρου.

AstraZeneca-Anazitame-21x28cm.indd 1 26/11/2013 5:06 μ.μ.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AstraZeneca-Anazitame-21x28cm.pdf 1 7/3/14 11:00 π.µ.

21x28.indd 1 7/3/14 11:07 π.μ.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Γ Ι Α Ο Λ Ο Υ Σ

Ιανουάριος - Φεβρουάριος- Μάρτιος 2014 # 35

ISSN

: 17

91-4

574

ΣΕ ΣYΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

τεύχ

ος

35

Λαναράς Λεωνίδας, παθολόγος, συντονιστής διευθυντής παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας: «θα συμβούλευα, όλους μαςνα επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα.Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά.»

Η σημασία της βαριατρικής χειρουργικής στα άτομα με διαβήτη



ΣΑ

ΚΧ

ΑΡ

ΩΔ

ΗΣ

Δ

ΙΑ

ΒΗ

ΤΗ

Σ -

ΦΡ

ΟΝ

ΤΙ

ΔΑ

ΓΙ

Α Ο

ΛΟ

ΥΣ

ww

w.e

lodi

.org

Ε Π Ι Σ Η Μ Η & Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ . Ο . Δ Ι .









ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ 35

Health & Medicine

Transcript of ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ 35