Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ...

33
ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ 2. Αγώνες για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας (1917-1922)

Transcript of Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ...

Page 1: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

2. Αγώνες για τη δημιουργία

αυτόνομης Ποντιακής

Δημοκρατίας (1917-1922)

Page 2: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Στους αγώνες για τη δημιουργία μιας αυτόνομης

Ποντιακής Δημοκρατίας πρωτοστατούν

• Έλληνες της Διασποράς (βασικοί εκπρόσωποι)

Κ. Κωνσταντινίδης (Μασσαλία)

Β. Ιωαννίδης, Θ. Θεοφυλάκτου (Βατούμ)

Ι. Πασσαλίδης (Σοχούμ)

Λ. Ιωαννίδης, Φ. Κτενίδης (Κρασνοντάρ)

Page 4: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Απρίλιος 1916

(λίγες μέρες πριν τη ρωσική κατοχή της πόλης),

παράδοση της Τραπεζούντας στον Χρύσανθο (Μ.Τ.)

από τον Τούρκο

Βαλή Μεχμέτ Τζεμάλ Αζμή μπεή (!)

Page 5: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ο Χρύσανθος έγινε αποδεκτός από

όλους (ρώσους / προξενικούς

εκπροσώπους κρατών) ως ηγέτης στην

ευαίσθητη περιοχή.

Η 2χρονη προεδρία του,

ως Φεβρουάριο 1918, ⇢

διάλειμμα δημοκρατίας & αρμονικής

συμβίωσης χριστιανών-μουσουλμάνων

Page 7: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Συνέπεια: πολλοί Έλληνες ανατολικού Πόντου και Καρς(ρωσοτουρκικά σύνορα), για να γλιτώσουν τις διώξεις

από Νεότουρκους,

φεύγουν στη Ρωσία (όπου εμφύλιος)

Page 8: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ο ξεριζωμός ευαισθητοποίησε τους Έλληνες της Ρωσίας

που είχαν ήδη αποφασίσει

(Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ιούλιος 1917, Ταϊγάνιο)

Εκλογή Κεντρικού Συμβουλίου για τη δημιουργία ανεξάρτητου Ποντιακού Κράτους

με πρωτεύουσα το Ροστόβ.

Page 9: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Page 10: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Page 11: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Οργάνωση Ποντίων της Διασποράς

για πρώτη φορά

σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας

(Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Βόλο)

Και σε πόλεις του εξωτερικού

Page 12: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ευρώπη: πρωτεργάτης του αγώνα

ο Κ. Κωνσταντινίδης, από τη Μασσαλία

• Με διαδοχικά υπομνήματα Ενημέρωνε τους

συμμάχους για την τραγική κατάσταση στον Πόντο.

• Τύπωσε και κυκλοφόρησε χάρτη που όριζε τα

σύνορα της προτεινόμενης Ποντιακής Δημοκρατίας.

• Τύπωσε το χάρτη και σε σχήμα ταχυδρομικού

δελτίου (καρτ-ποστάλ)

«Πολίτες του Πόντου ξεσηκωθείτε …»

Page 13: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Page 14: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Η ρωσική επανάσταση

ξεσήκωσε τους Πόντιους.

Πρώτο Παγκόσμιο Παν-ποντιακό Συνέδριο

(Μασσαλία Φεβρουάριος 1918)

Ο Κωνσταντινίδης με τηλεγράφημα προς Τρότσκι

ζητά υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης.

Page 15: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Page 16: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Η ελληνική κυβέρνηση Βενιζέλου: αρχικά σύμφωνη

με τις εθνικές διεκδικήσεις των Ποντίων.

Όμως

στο Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι

(Δεκέμβριος 1918)

Ο Βενιζέλος πιέστηκε από τους συμμάχους ⇢

δεν περιέλαβε τον Πόντο στις διεκδικήσεις

αλλά τον παραχώρησε

στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία

Page 17: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

• Απογοήτευση Ελλήνων του Πόντου από τη στάση

Βενιζέλου.

• Έντονες διαμαρτυρίες στα συνέδρια που

πραγματοποίησαν (Μπακού, Κρασνοντάρ, Βατούμ,

Μασσαλία)

• Τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας προς Βενιζέλο.

• Απρίλιος 1919, ο Χρύσανθος στο Παρίσι ενημερώνει

το Βενιζέλο

• Έγκριση Βενιζέλου να ενημερώσει και τους ξένους

πολιτικούς που συμμετέχουν στη συνδιάσκεψη.

• Κατανόηση από όλους. Εξαίρεση οι Άγγλοι

Page 18: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Απάντηση προέδρου Ουίλσον (ΗΠΑ)

στον Χρύσανθο

«…Ο Πόντος πρέπει να γίνει ανεξάρτητος.

Μίαν ψήφον έχω εις την Συνδιάσκεψιν

αλλά θα τη διαθέσω υπέρ του λαού σας».

Page 19: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Επίσκεψη Χρύσανθου στο Εριβάν,

διαπραγματεύσεις με τους Αρμένιους

και με τους μουσουλμάνους του Πόντου

για την ίδρυση Συνομοσπονδίας

αμοιβαία καχυποψία

χάσιμο πολύτιμου χρόνου

μοιραίο

Page 20: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Page 21: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας Κεμάλ και Μπολσεβίκων

Μάρτιος 1921

[ταφόπετρα του ποντιακού ζητήματος]

Έδωσε στον Κεμάλ την οικονομική, στρατιωτική και ηθική

δυνατότητα

•Α. να συνεχίσει τις επιχειρήσεις κατά των Ποντίων

•Β. να εμφανιστεί στη συνδιάσκεψη του Λονδίνου με

υπερβολικές απαιτήσεις που δεν απορρίφθηκαν από τις

νικήτριες Δυνάμεις αν και συμμαχικές προς τους Έλληνες

Page 22: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Το αρνητικό κλίμα δεν πτόησε

τον ποντιακό ελληνισμό

Γερμανός Καραβαγγέλης, μητροπολίτης Αμάσειας,

10 Μαρτίου 1921

πρότεινε στον υπ.εξ. Μπαλτατζή

συνεργασία με Αρμένιους και Κούρδους

εναντίον του Κεμάλ.

_Κυβέρνηση Γούναρη αδρανεί_

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ

Πρωτοβουλία Καραβαγγέλη για 2 συνέδρια

1. Κωνσταντινούπολη, 17 Αυγ. 1921

2. Αθήνα, 4 Σεπτ. 1921

Page 23: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Αρχές 1922, τελευταία αργοπορημένη προσπάθεια ποντοαρμενικής συνεργασίας

⇎ τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων είχαν αλλάξει πλευρά

Ο Κεμάλ εκμεταλλεύεται την ευνοϊκή συγκυρία & με φανερή τη στήριξη μπολσεβίκων, Ιταλίας, Γαλλίας

και σιωπή (;) Αγγλίας

Αντεπιτίθεται,

το μέτωπο καταρρέει

Page 24: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

• Η Ποντιακή Δημοκρατία έμεινε όνειρο.

• Οι πρωτεργάτες θανατώθηκαν σφραγίζοντας

την εθνική συμφορά

• Ο ποντιακός ελληνισμός ακολούθησε τη

μοίρα του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Page 25: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Την περίοδο της γενοκτονίας ένας δεύτερος

ελληνισμός ζούσε και μεγαλουργούσε στη Ρωσία

• Κατοικούσαν περισσότεροι από 500.000

Πόντιοι

• Το 1918 ξεπέρασαν τις 750.000 με τις

ομαδικές μετοικεσίες καταδιωγμένων

Ποντίων

• Σήμερα περισσότεροι από 500.000 οι

οποίοι διατηρούν τις πατροπαράδοτες

ελληνοποντιακές παραδόσεις

Page 26: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Το τέλος της ιστορίας και του πολιτισμού

στον Πόντο

ήταν τραγικό και σταμάτησε βίαια

με την αναγκαστική ανταλλαγή

πληθυσμών

που όρισε η Συνθήκη της Λοζάνης 1923.

Page 27: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

τέλος

Page 28: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

3. Η μεθοδευμένη εξόντωση (γενοκτονία)

των Ελλήνων του Πόντου

Page 29: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

1915: γενοκτονία Αρμενίων από Νεότουρκους (γνωστή)

1916 – 1923: μεθοδευμένη εξόντωση Ποντίων, ανάλογη ποσοτικά και ηθικά (άγνωστη)

• 1913: ζουν στον Πόντο 697.000 Πόντιοι.

• Μέχρι το 1923, θανατώνονται από Νεότουρκους και Κεμαλικούςπερισσότεροι από 353.000 (πλέον 50%).

Εξορίες, φυλακίσεις, «αμελέ ταμπουρού»

Page 30: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Πολλά κοινά με τη γενοκτονία Εβραίων.

Δύο διαφορές (Π. Ενεπεκίδης)

• Δεν έχει ιδεολογική, ψευδοεπιστημονική

θεμελίωση περί ευγονικής, γενετικής και άριας ή

σημιτικής φυλής.

• Εξυπηρετεί πολιτική σκοπιμότητα εκκαθάρισης

Μ. Ασίας από το ελληνικό στοιχείο.

Εξορίες κλπ, πολλοί πεθαίνουν από κακουχίες.

Page 31: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

• Επιδείνωση της κατάστασης για τους

Πόντιους

15 Μαΐου 1919,

ο ελληνικός στρατός

στη Σμύρνη.

19 Μαΐου 1919,

ο Κεμάλ στη Σαμψούντα

Page 32: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

• 24 Ιουλίου 1923, Συνθήκη Λοζάνης: ορίστηκε ως σύνορο Ελλάδας-Τουρκίας ο Έβρος

• 30 Ιανουαρίου 1923: Σύμβαση Ανταλλαγής πληθυσμών

Η συντριπτική πλειοψηφία Ελλήνων Προσφύγων είχε εγκαταλείψει τον Πόντο πριν τη Σύμβαση.

Ο Παρευξείνιος Ελληνισμός (1914 – 1924)

• Εξοντώθηκε

• Διασπάρθηκε (Ευρώπη, Αμερική, Περσία, Σοβιετική Ένωση, Ελλάδα)

Page 33: Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Αρχεία ΥΠΕΞ Ευρώπης και Αμερικής καθώς

και εκθέσεις διεθνών οργανισμών

πιστοποιούν το μέγεθος του διωγμού που

υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου.