ΠΑΣΧΥΣΑΡΚΙΑ

Γενοβέφα Κολοβού, MD, PhD, FESC, SFASA, FRSH

Διευθύντρια Καρδιολογικού Τομέα

Μονάδας LDL Αφαίρεσης

Υπεύθυνη Εξωτερικών Ιατρείων και Προληπτικής

Καρδιολογίας

Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων

Συμμετοχή στις μελέτες με: MIPO, PSCK9

Attended conferences, advisory boards and gave talks sponsored by MSD, Amgen, Sanofi, Lilly, Αngelin, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Chairperson: Expert Panel on 1. Postprandial Lipemia,2. Longevity Syndrome

• Η επίδραση της παχυσαρκίας στη θνητότητα είναιγνωστή για περισσότερο από 2000 χρόνια.

• Ήδη, ο Ιπποκράτης είχε αναγνωρίσει ότι ο αιφνίδιοςθάνατος παρουσιάζεται συχνότερα σε παχύσαρκαάτομα, συγκριτικά με τα λεπτόσωμα άτομα.

Παχυσαρκία

• Ο Malcolm Flemyng, το 1760, παρατήρησε ότι το υπερβολικόπάχος μπορεί να θεωρείται νόσημα, διότι παρακωλύει τηνελεύθερη άσκηση του ζώου και έχει τάση να μειώνει τοπροσδόκιμο επιβίωσης, λόγω επιρρέπειας προς επικίνδυνανοσήματα.

• Σήμερα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, σχετικά με τηναρνητική επίδραση του αυξημένου ΔΜΣ στα διάφοραοργανικά συστήματα

Παχυσαρκία

Συνιστά συχνό υπόβαθρο της δυσλιπιδαιμίας, του ΣΔ, της ΑΥ.

Οι εκτιμήσεις για τον επιπολασμό της παχυσαρκίας στις ΗΠΑαποκαλύπτουν ότι το 31% των ανδρών >19 ετών και το 35% τωνγυναικών της ίδιας ηλικίας υπερβαίνουν το προβλεπόμενοσωματικό βάρος.

Στην Ελλάδα, η συχνότητα της παχυσαρκίας είναι παρόμοια*

*Yannakoulia, M., et al., Five-year incidence of obesity and its determinants: the ATTICA study. Public Health Nutr, 2009. 12(1): p. 36-43.

Παχυσαρκία

Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκία

• Επιθυμία πρόσληψης τροφής

Η ρύθμιση αυτή αφορά σειρά ανταλλαγών των

διαθέσιμων πληροφοριών μεταξύ του εγκεφάλου και

των περιφερικών συστημάτων, και ιδίως του λιπώδους

ιστού και του γαστρεντερικού συστήματος

• Ιδιαίτερη σημασία έχουν: λεπτίνη, ινσουλίνη, γκρελίνη

Λεπτίνη(LRb υποθάλαμο) καταστέλλει ορεξιογόνα

πεπτίδια και διεγείρει την απελευθέρωση

των ανορεξιγενών πεπτιδίων

Ορεξίνες (υποκρετίνες) διεγείρει την κατανάλωση

τροφής

Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκία

ΣΔ = Σακχαρώδης διαβήτης, ΚΑΝ = Καρδιαγγειακή νόσος, NAFLD = Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, Στίγμα = Ρατσιστικές συμπεριφορές που βιώνουν τα παχύσαρκα άτομα.

Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ2010, Εκ. InfoHealth

• Η τεστοστερόνη έχει αρνητική συσχέτιση με: ΔΜΣ, περίμετρομέσης, σπλαχνικό λίπος, λεπτίνη, ινσουλίνη, ΕΛΟ.

• Σπλαχνικό λίπος αδιπονεκτίνες (TNF-a, resistin, IL-6,IL-8, PAI-1) ευαισθησίας στην ινσουλίνη

Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκίαΣτους Άνδρες

↑ οιστραδιόλης ↑ ανοχής

ινσουλίνης

↑ λιπώδους

µάζας

↑ ΤΓΛ

Προ φλεγµονώδεις κυτοκίνες (TNFa, IL-6

1, IL-6

↑ Λεπτίνης

↑ αρωµάτωσης ↓ LH επιπέδων,

↓ εύρους

ê Τ

↑ LpL

Ανοχή στη

λεπτίνη

Λιπώδης ιστός Όρχεις

Άξονας Υ-Υ

Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ2010, Εκ. InfoHealth

Ηλικιακή οµάδα (έτη)

Σωµατικό βάρος (kg)

Ολικό λίπος σώµατος (kg)

Μυϊκή µάζα (kg)

20-29 80 15 24

40-49 81 19 20

60-69 79 23 17

70-79 80 24 13

Μεταβολές της σύστασης του σώματος στους άνδρες ανάλογα με την ηλικία.

• Η κοιλιακή παχυσαρκία στις γυναίκες οφείλεται κυρίως στηνανεπάρκεια παραγωγής των οιστρογόνων και στην αύξησητης δράσης της κοιλιακής LpL, η οποία οδηγεί στηναπελευθέρωση των ΕΛΟ και στη συσσώρευση του λίπουςστην κοιλιακή χώρα

• Οι παχύσαρκες γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ναπαρουσιάσουν ψυχικές διαταραχές, συγκριτικά με τουςπαχύσαρκους άνδρες. Αυτό οφείλεται στην αυξημένηκοινωνική πίεση προς τις γυναίκες.

Μεταβολές της σύστασης του σώματος στις γυναίκες

Γονίδια

Περιβάλλον

ΕΛ

↑ ΕΙ

↑ ΕΛΟ

↓ Αδιπονεκτίνη

↑ Apo B

↑ HL

↑ ΤΓΛ

↑ µ, π LDL

↓ HDL

ΕΛ = Ενδοκοιλιακό λίπος, ΕΙ = ευαισθησία στην ινσουλίνη, ΕΛΟ = ελεύθερα λιπαρά οξέα, apo = απολιποπρωτεΐνη, ΗL = ηπατική λιπάση, ΤΓΛ = τριγλυκερίδια, μ, π LDL = μικρές, πυκνές LDL.

Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ2010, Εκ. InfoHealth

Η γήρανση οδηγεί στη μείωση του υποδόριου λίπους, τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους και την έκτοπη εναπόθεση λίπους (μύες, ήπαρ, μυελός και άλλα). Άσπροι κύκλοι= υποδόριο λίπος, κόκκινοι κύκλοι = σπλαχνικό λίπος, κίτρινοι κύκλοι = λίπος εκτός του λιπώδους ιστού.

Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ2010, Εκ. ΙnfoHealth

• Τα στοιχεία της μελέτης που συμπεριέλαβε τα μέλη τηςένωσης Calorie Restriction Society

• Η λιτή διατροφή βελτιώνει τη ζωή και τη σύσταση τουσώματος.

• Ι Ομάδα κατανάλωση θερμίδων (περίπου 1800 kcal/ημ για6,5 έτη,30% για την ηλικία, φύλο)

• ΙΙ Ομάδα δυτικού τύπου δίαιτα (ΔΜΣ 19, 6± 1,6 kg/m2).

Θεραπεία

• 1. Ποσοστό σωματικού λίπους

• 2. ΑΠ

• 3. Σημαντικά βελτιωμένο λιπιδαιμικό προφίλ,

• 4. Αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη,

• 5. Επίπεδα των φλεγμονωδών δεικτών,

Θεραπεία

• Η αναγκαία μείωση κατανάλωσης τροφής, στη διάρκειατου Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συσχετίστηκε με ραγδαίαμείωση των ΚΑΝ, τα οποία αυξήθηκαν πάλι μετά τονπόλεμο.

Θεραπεία

Μείωση της πρόσληψης θερμίδων

• Το σκέλος Washington University Phase 1, της μελέτης CALERIE παρακολούθησε για 12 μήνες υγιείς, υπέρβαρους άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 50-60 ετών, στους οποίους περιορίστηκε η κατανάλωση ημερήσιων θερμίδων κατά 20%

• 11% του σωματικού βάρους

• ΔΜΣ (από 27 ± 0,6 σε 24 ± 0,6 kg/m2)

• λικής λιπώδους μάζας, του σπλαχνικού λίπους, του υποδόριου κοιλιακού λίπους

• Λεπτίνης, γλυκόζης, ινσουλίνης (νηστείας και μεταγευματικής)

• Ευαισθησίας στην ινσουλίνη

Ουσίες Μείωση %) 1ος Συγγραφέας

Κρασί (150 ml/ηµερησίως) 32 Di Castelnuovo, 2002

Ψάρι (114 g/ηµερησίως) 14 Whelton, 2004

Φρούτα και λαχανικά (400 g/ηµερησίως) 21 John, 2002

Μαύρη σοκολάτα (100 g/ηµερησίως) 21 Taubert, 2003

Σκόρδο (2.7 g/ηµερησίως) 25 Ackermann, 2001

Αµύγδαλα (68 g/ηµερησίως) 12,5 Jenkins, 2002,

Συνδυασµένη δράση 76 Sabate, 2003

Μεταβολές της σύστασης της δίαιτας