1

ΘΕΣΕΙΣ ΤΕΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΕΝΑΚ

1 Υποχρεωτικές απαιτήσεις για τα νέα ή τα ανακαινιζόµενα κτίρια Α. Τα νέα κτίρια κατοικίας για τα οποία υποβάλλεται φάκελος στην αρµόδια πολεοδοµική αρχή

για την έκδοση οικοδοµικής αδείας πρέπει να συµµορφώνονται µε τις απαιτήσεις των συντελεστών θερµοπερατότητας όπως ορίζονται στην παράγραφο 2.1 του παρόντος κανονισµού και ισχύουν για τα νέα κτίρια (παράγραφο 4). Ο µέχρι σήµερα ισχύον Κανονισµός Θερµοµόνωσης Κτιρίων (ΦΕΚ 362 ∆΄, Π.∆-1.6/4.7.1979), καταργείται και ο υπολογισµός των συντελεστών θερµοπερατότητας γίνεται όπως αναφέρεται στο Παράρτηµα Α του παρόντος.

Β. Οι εγκαθιστάµενοι λέβητες παραγωγής θερµού νερού θα πρέπει να φέρουν σήµανση CE και

να έχουν πιστοποιηθεί βάσει του Π.∆. Αριθ. 335/93 «Αιτήσεις απόδοσης για τους νέους λέβητες ζεστού νερού που τροφοδοτούνται µε υγρά ή αέρια καύσιµα, σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 92/42/ΕΟΚ της 21ης Μαΐου 1992 (L 167/92). (ΦΕΚ 143/Α/2-9-93)».

Γ. Οι εγκαθιστάµενες κλιµατιστικές συσκευές θα πρέπει να διαθέτουν ενεργειακή πιστοποίηση

βάσει της οδηγίας 92/75/22.09.92 και του Προεδρικού ∆ιατάγµατος 180/1994 µε το οποίο ενσωµατώθηκε η εν λόγω οδηγία στο ελληνικό δίκαιο. Η πιστοποίηση θα περιλαµβάνει τον βαθµό της ενεργειακής απόδοσης καθώς και την µέτρηση του συντελεστή EER.

∆. Οι εγκαθιστάµενοι επίπεδοι ηλιακοί συλλέκτες µε υγρό και µε διαφανές κάλυµµα θα πρέπει να

διαθέτουν πιστοποιητικό για δοκιµές θερµικών επιδόσεων σε εξωτερικό χώρο σύµφωνα µε τα πρότυπα ISO 9806-1:1994 και ΕΛΟΤ ΕΝ 12975-2:2006 (§ 1 - 4, 6.1). Επίσης οι επίπεδοι ηλιακοί συλλέκτες µε υγρό θα πρέπει να έχουν πιστοποιηθεί σε δοκιµές αντοχής και αξιοπιστίας σε εξωτερικό χώρο σύµφωνα µε τα πρότυπα ISO 9806-2:1995 και ΕΛΟΤ ΕΝ 12975-2:2006 (§ 1 - 5)

Ε. Τα εγκαθιστάµενα οικιακά ηλιακά συστήµατα θέρµανσης νερού (θερµοσιφωνικές µονάδες), θα

πρέπει να διαθέτουν πιστοποίηση για δοκιµές επιδόσεων και πρόβλεψη ετήσιας ενεργειακής απολαβής σύµφωνα µε τα πρότυπα ISO 9459-2:1995 ΕΛΟΤ ΕΝ 12976-2:2006 (µόνο ηλιακής πηγής)

2

2 Απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για νέα ή ανακαινιζόµενα κτίρια 2.1 Το κτίριο αναφοράς Βάσει του άρθρου 4 του νόµου 3661/19-05-2008, τα νέα κτίρια πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται στον Κανονισµό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων- ΚΕΝΑΚ. Οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίου εκτιµώνται µέσω υπολογισµών µε βάση το κτίριο αναφοράς όπως αυτό ορίζεται ακολούθως. Ως Κτίριο Αναφοράς ορίζεται ένα κτίριο µε την ίδια, χρήση, προφίλ λειτουργίας, γεωµετρία (επιφάνεια χρήσιµων και κοινόχρηστων χώρων, επιφάνεια κλιµατιζόµενων χώρων, επιφάνεια εξωτερικών τοίχων, επιφάνεια δαπέδων & επιφάνεια οροφής) και προσανατολισµό εξωτερικών δοµικών στοιχείων, µε το υπό σχεδίαση και µελέτη νέο κτίριο. Το κτίριο αναφοράς έχει καθορισµένα τεχνικά χαρακτηριστικά τόσο στα εξωτερικά δοµικά στοιχεία του όσο και στις εγκαταστάσεις Κλιµατισµού- Αερισµού/Ψύξης/ Θέρµανσης (ΚΑΨΘ) καθώς και εγκαταστάσεις παραγωγής Ζεστού Νερού Χρήσης (ΖΝΧ). Για τα κτίρια εκτός κατοικίας, στο κτίριο αναφοράς περιλαµβάνονται και πρόσθετες απαιτήσεις για την χρήση και τις εγκαταστάσεις φωτισµού. 2.2 Απαιτήσεις για τα νέα ή ανακαινιζόµενα κτίρια 2.2.1 Απαιτήσεις για τα δοµικά στοιχεία Το νέο κτίριο πρέπει να πληροί όλους τους περιορισµούς για τα δοµικά στοιχεία και ανοίγµατα που έχει το κτίριο αναφοράς. Πρέπει δηλαδή οι επιµέρους µέγιστοι συντελεστές θερµοπερατότητας και ο µέγιστος µέσος συνολικός συντελεστής Km για το νέο κτίριο να µην υπερβαίνουν τα όρια που ορίζονται στους Πίνακες 3.1 και 3.2 της παραγράφου 3. Το ποσοστό ανοιγµάτων του νέου υπό σχεδίαση κτιρίου πρέπει να είναι τέτοιο ώστε ο µέγιστος συνολικός συντελεστής θερµοπερατότητας Km να συµµορφώνεται µε τις απαιτήσεις του Πίνακα 3.22. Σε περίπτωση όπου αυτό δεν συµβαίνει τότε τα ανοίγµατα του νέου κτιρίου µειώνονται ανεξαρτήτως προσανατολισµού και σε τέτοια έκταση ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η συµµόρφωση µε τον µέγιστο µέσο συντελεστή θερµοπερατότητας Km του κτιρίου του Πίνακα 3.2. 2.2.2 Απαιτήσεις για την ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Η συνολική ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του νέου ή ανακαινιζόµενου κτιρίου κατοικίας, ισούται µε το άθροισµα των επιµέρους χρήσεων για θέρµανση, ψύξη, αερισµό και ΖΝΧ και εκφράζεται σε [kWh/m2] κλιµατιζόµενης επιφάνειας δαπέδου. Για τα κτίρια εκτός κατοικίας, στην ετήσια ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας περιλαµβάνεται επιπλέον και η κατανάλωση ενέργειας για τον φωτισµό. Οι επιµέρους ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται µε µία από τις µεθόδους υπολογισµού της παραγράφου 2.3. Οι καταναλώσεις αυτές ανάγονται σε µεγέθη πρωτογενούς ενέργειας σύµφωνα µε τους συντελεστές του Πίνακα 2.1. Το εξεταζόµενο κτίριο κατοικίας πρέπει να κατασκευάζεται έτσι ώστε η ετήσια υπολογιζόµενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για θέρµανση, ψύξη, αερισµό και ΖΝΧ να µην υπερβαίνει την αντίστοιχη υπολογιζόµενη πρωτογενή ενέργεια του αντίστοιχου κτιρίου αναφοράς. Για κτίρια εκτός κατοικίας, στην ανωτέρω κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας περιλαµβάνεται επιπλέον και η κατανάλωση φωτισµού.

3

Πίνακας 2.1 : Συντελεστής µετατροπής της τελικής µορφής ενέργειας σε πρωτογενή ενέργεια

Τελική µορφή ενέργειας

Συντελεστής µετατροπής σε πρωτογενή ενέργεια

Εκλυόµενοι ρύποι ανά µονάδα ενέργειας

[kgCO2/kWh] Φυσικό αέριο 1 0,196 Πετρέλαιο θέρµανσης 1,1 0,264 Ηλεκτρική ενέργεια 2,9 0,989

Για τον υπολογισµό της ενεργειακής απόδοσης (εκτιµώµενη πρωτογενής ενέργεια), για τον νέο κτίριο και το κτίριο αναφοράς εφαρµόζεται η µεθοδολογία η διδόµενη από τα Ευρωπαϊκά ή ∆ιεθνή Πρότυπα, όπως αυτά ισχύουν κάθε φορά (π.χ. ISO EN 13790:2008) σε επίπεδο µηνιαίας είτε ωριαίας ανάλυσης. Εναλλακτικά επιτρέπεται η χρήση και άλλων µεθοδολογιών για τον υπολογισµό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, οι οποίες προέρχονται από διεθνώς αναγνωρισµένους οργανισµούς, όπως το πρότυπο DIN V: 18599 (Ενεργειακή απόδοση κτιρίων – Υπολογισµός ωφέλιµης, τελικής και πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας για θέρµανση, ψύξη και ζεστό νερό χρήσης) και οι µεθοδολογίες της ASHRAE. Η µεθοδολογία βάσει του νόµου 3631/19-05-208 άρθρο 3, θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη τους ακόλουθους παράγοντες:

1. Τα κλιµατικά δεδοµένα της περιοχής του κτιρίου (θερµοκρασία, ηλιακή ακτινοβολία, υγρασία κλπ).

2. Επιθυµητές συνθήκες εσωτερικού περιβάλλοντος του κτιρίου (θερµοκρασία, υγρασία,

αερισµός κλπ), την περίοδο λειτουργίας του κτιρίου (σε ώρες), και τον αριθµό ενοίκων.

3. Γεωµετρικά χαρακτηριστικά των δοµικών στοιχείων (διαφανείς και µη επιφάνειες, εσωτερικά χωρίσµατα, κ.λπ.) του κτιριακού κελύφους.

4. Θερµικά χαρακτηριστικά των δοµικών στοιχείων του κτιριακού κελύφους

(θερµοπερατότητα, απορροφητικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία, ανακλαστικότητα κλπ) στα οποία θα περιλαµβάνεται και ο προσανατολισµός και ο συντελεστής σκίασης ανά στοιχείο.

5. Τεχνικά χαρακτηριστικά της κεντρικής εγκατάσταση παραγωγής και διανοµής θερµού νερού

για την θέρµανση των χώρων. Θα πρέπει να αναφέρονται στοιχεία για την απόδοση των συστηµάτων, των µονώσεών του συστήµατος διανοµής, κλπ.

6. Τεχνικά χαρακτηριστικά των εγκαταστάσεων ψύξης (µονάδες παραγωγή, κεντρικές

κλιµατιστικές µονάδες και διανοµή ψυχρού µέσου) για την ψύξη των χώρων. Θα πρέπει να αναφέρονται στοιχεία για την απόδοση των συστηµάτων, των µονώσεών του συστήµατος διανοµής, κλπ.

7. Τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήµατος τεχνητού αερισµού Θα πρέπει να αναφέρονται

στοιχεία για την απόδοση των συστηµάτων, των µονώσεών του συστήµατος διανοµής, κλπ. 8. Παθητικά ηλιακά συστήµατα, κατά το άρθρο 1 παράγραφος 7α του ΓΟΚ και την ηλιακή

προστασία. 9. Ενεργητικά ηλιακά συστήµατα όπως, φωτοβολταϊκά συστήµατα, ηλιακοί συλλέκτες, κλπ. 10. Συστήµατα διαχείρισης ενέργειας όπως, αυτοµατισµοί, καταγραφικά κλπ.

Στη µεθοδολογία ενεργειακών υπολογισµών συνεκτιµάτε, κατά περίπτωση, η θετική επίδραση των ακόλουθων παραγόντων:

4

1. Ενεργητικά ηλιακά συστήµατα όπως, φωτοβολταϊκά συστήµατα, ηλιακοί συλλέκτες, κλπ. 2. Συστήµατα διαχείρισης ενέργειας όπως, αυτοµατισµοί, καταγραφικά κλπ. 3. Συστήµατα ψύξης, θέρµανσης, ή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, µε αξιοποίηση των

ανανεώσιµων πηγών ενέργειας: ηλιακή ψύξη – θέρµανση, γεωθερµική ψύξη – θέρµανση, κλπ.

4. Συστήµατα συµπαραγωγής ηλεκτρισµού - θερµότητας (ΣΗΘ) σε επίπεδο κτιρίου, ή, σε

επίπεδο ενέργεια οικοδοµικού τετραγώνου παραγόµενη µέσω ΣΗΘ. Η συµπαραγωγή µπορεί να εφαρµόζεται και σε συνδυασµό µε συστήµατα ψύξης.

5. Συστήµατα τηλεθέρµανσης σε περιοχές όπου εφαρµόζεται. 6. Συστήµατα κεντρικής θέρµανσης και ψύξης σε κλίµακα περιοχής ή οικοδοµικού

τετραγώνου. 3 ∆οµικά στοιχεία του κτιρίου αναφοράς Το κτίριο αναφοράς διαθέτει θερµοµονωµένα εξωτερικά δοµικά στοιχεία, όπως ορίζει ο κανονισµός θερµοµόνωσης και ισχύει µέχρι σήµερα, και θα πληροί τις νέες τιµές του µέγιστου επιτρεπόµενου Συντελεστή Θερµοπερατότητας, όπως αυτές τροποποιήθηκα για τις τέσσερις πλέον κλιµατικές ζώνες και αναφέρονται στον Πίνακα 3.1. Η διαδικασία υπολογισµού των συντελεστών θερµοµόνωσης αναφέρεται στο Παράρτηµα Α, ενώ στο Παράρτηµα Β δίνεται η κατάταξη των ελληνικών περιοχών ανά Ζώνη. Πίνακας 3.1: Μέγιστος επιτρεπόµενος Συντελεστής Θερµοπερατότητας δοµικών στοιχείων, για τις τέσσερις κλιµατικές ζώνες στην Ελλάδα.

Συντελεστής θερµοπερατότητας [W/m2.K]

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ ∆ΟΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΥΜΒΟΛΟ

Α Β Γ ∆ Εξωτερική οριζόντια επιφάνεια σε επαφή µε τον εξωτερικό αέρα (οροφές) kD 0,5 0,4 0,4 0,3

Εξωτερικοί τοίχοι σε επαφή µε τον εξωτερικό αέρα kW 0,7 0,6 0,5 0,4

∆άπεδα χώρων διαµονής σε επαφή µε τον εξωτερικό αέρα (pilotis) kDL 0,5 0,4 0,4 0,3

∆άπεδα σε επαφή µε το έδαφος ή µε κλειστούςµη θερµαινόµενους χώρους kG 1,5 1,0 0,7 0,5

∆ιαχωριστικοί τοίχοι σε επαφή µε µη θερµαινόµενους χώρους kWΕ 1,5 1,0 0,7 0,5

Ανοίγµατα (παράθυρα, πόρτες µπαλκονιών κλπ) kF 3,2 3,0 2,8 2,6 Γυάλινες προσόψεις µη ανοιγόµενες ή µερικώς ανοιγόµενες kGF 1,40 1,40 1,40 1,40

Για τις περιοχές που βρίσκονται σε υψόµετρο πάνω από 600 µέτρα από την επιφάνεια της θάλασσα θα εντάσσονται στην επόµενη ψυχρότερη κλιµατική ζώνη από εκείνη στην οποία ανήκει γενικότερα η περιοχή. Το ποσοστό ανοιγµάτων σε κάθε χώρο του κτιρίου δεν πρέπει να είναι λιγότερο από 10% της επιφάνειας του δαπέδου, όπως ορίζει ο Κτιριοδοµικός Κανονισµός ΓΟΚ. Σε περίπτωση που η σχεδίαση του νέου κτιρίου απαιτεί µεγάλο ποσοστό ανοιγµάτων, το κτίριο θα πρέπει να πληροί τα όρια του µέγιστού µέσου επιτρεπόµενου Συντελεστή Θερµοπερατότητας Κm του κτιριακού κελύφους όπως ορίζεται στον κανονισµό θερµοµόνωσης, και όπως αναθεωρήθηκαν οι τιµές ανά κλιµατική ζώνη και παρουσιάζονται στον Πίνακα 3.2 και σχηµατικά στο ∆ιάγραµµα 3.1.

5

Σηµειώνεται ότι για τις κλιµατικές ζώνες Α, Β και Γ ο συντελεστής Km είναι µειωµένος κατά 15% έναντι του ισχύοντος µέχρι σήµερα κανονισµού θερµοµόνωσης. Πίνακας 3.2 : Μέγιστος επιτρεπόµενος µέσος Συντελεστής Θερµοπερατότητας km κατά κλιµατική ζώνη για το κτίριο αναφοράς F/V (m-1) Μέγιστος επιτρεπόµενος µέσος

συντελεστής (km) σε [Kcal/m2.h.K] Μέγιστος επιτρεπόµενος µέσος συντελεστής (km) σε [W/m2.K]

Ζώνη Α Ζώνη Β Ζώνη Γ Ζώνη ∆ Ζώνη Α Ζώνη Β Ζώνη Γ Ζώνη ∆ ≤ 0,2 1.14 0.86 0.69 0.56 1,32 1,00 0,80 0,65 0,3 1.14 0.86 0.69 0.56 1,23 0,94 0,75 0,62 0,4 1.06 0.81 0.65 0.53 1,15 0,89 0,71 0,58 0,5 0.99 0.77 0.61 0.50 1,08 0,84 0,66 0,55 0,6 0.93 0.72 0.55 0.47 1,02 0,79 0,63 0,51 0,7 0.88 0.68 0.54 0.44 0,97 0,74 0,59 0,49 0,8 0.83 0.64 0.51 0.42 0,94 0,71 0,57 0,47 0,9 0.81 0.61 0.49 0.40 0,92 0,69 0,54 0,45 ≥ 1,0 0.79 0.59 0.46 0.39 0,91 0,67 0,52 0,43

∆ιάγραµµα 3.1 : Μέγιστος επιτρεπόµενος µέσος Συντελεστής Θερµοπερατότητας Km κατά κλιµατική ζώνη για το κτίριο αναφοράς

0.00

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1.40

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20

F/V (m-1)

Μέγιστος επ

ιτρεπόµ

ενος

µέσος

συντελεσή

ς θερµ

οπερατότητας

κτιρίου

Km

[Wat

t/m2 .K

]

ΖΩΝΗ Α ΖΩΝΗ Β

ΖΩΝΗ Γ ΖΩΝΗ ∆

Επιπλέον ο µέσος συντελεστής θερµοπερατότητας km (W,F) (όπως ορίζεται στο Παράρτηµα Α) των επιφανειών των εξωτερικών τοίχων συµπεριλαµβανοµένων των θυρών και των παραθύρων, δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιµή 1,86 [W/m2.K] ανά όροφο. Το κτίριο αναφοράς περιλαµβάνει εξωτερικές επιφάνειες (τοιχοποιίες και οροφές) ανοιχτού χρώµατος έτσι ώστε να αυξάνεται η ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία, µε συντελεστή ανάκλασης 0,35. Σε περίπτωση που η στέγη καλύπτεται από κεραµοποιεία ή από ηλιακούς συλλέκτες, η ανακλαστικότητα ορίζεται αντίστοιχα από την κατασκευή. Αντίστοιχα, ο συντελεστής εκποµπής θερµικής ακτινοβολίας για το κτίριο αναφοράς είναι 0,8.

6

Το κτίριο αναφοράς κατοικίας διαθέτει τα απαραίτητα σταθερά σκιάδια (πρόβολοι, πέργκολες, µπαλκόνια, τέντες, κλπ), τέτοια ώστε ο συντελεστής σκίασης S των ανοιγµάτων στην ηλιακή ακτινοβολία να µην υπερβαίνει τις τιµές που αναφέρονται στον Πίνακα 3.3. για τον αντίστοιχο προσανατολισµό. Τα εσωτερικά σκιάδια (κουρτίνες, περσίδες) των ανοιγµάτων δεν λαµβάνονται υπόψη, όπως τα ρολά και τα παντζούρια τα οποία δεν θεωρούνται σταθερά σκιάδια, γιατί η απόδοση τους εξαρτάται από τον χρήστη. Πίνακας 3.3: Συντελεστές σκίασης ηλιακής ακτινοβολίας Sh του κτιρίου αναφοράς κατοικίας.

Συντελεστής Σκίασης θερινής Περιόδου από Σταθερά σκίαστρα Οριζόντια Σκιάδια So Πλευρικά Σκιάδια Sf Σκίαση ορίζοντα Sh

Προσανατολισµός Όψεων Ανοιγµάτων Κλιµατική Ζώνη

Α, ∆ Ν Α, ∆ Ν Α, ∆ Ν Α 0,5 0,3 0,7 0,7 Β 0,6 0,4 0,7 0,7 Γ 0,7 0,5 0,8 0,8 ∆ 0,8 0,6 0,8 0,8

Ίδιος µε υπό µελέτη κτίριο. Για καθαρό ορίζοντα Sh=1 Για χαµηλά εµπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εµπόδια Sh=0,5

Συντελεστής Σκίασης Χειµερινής Α 0,9 0,8 1 1 Β 0,9 0,9 1 1 Γ 0,9 1 1 1 ∆ 0,9 1 1 1

Ίδιος µε υπό µελέτη κτίριο. Για καθαρό ορίζοντα Sh=1 Για χαµηλά εµπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εµπόδια Sh=0,5

Σε περίπτωση χρήσης τέντας ο συντελεστής σκίασης είναι 0,6 για όλους τους προσανατολισµούς. ∆ηλαδή αποκόπτει σχεδόν το 40% της ηλιακής ακτινοβολίας. Για το κτίριο αναφοράς κατοικίας ορίζεται ο συντελεστή διαπερατότητας των υαλοστασίων στην ηλιακή ακτινοβολία GT = 0.76 και στο ορατό φάσµα της ηλιακής ακτινοβολίας GV = 0.65. Αντίστοιχα για τα κτίρια αναφοράς του τριτογενή τοµέα ο συντελεστής σκίασης S των ανοιγµάτων στην ηλιακή ακτινοβολία δίδεται στον Πίνακα 3.4. Πίνακας 3.4: Συντελεστές σκίασης ηλιακής ακτινοβολίας Sh των κτιρίων αναφοράς τριτογενή τοµέα.

Συντελεστής Σκίασης θερινής Περιόδου από Σταθερά σκίαστρα Οριζόντια Σκιάδια So Πλευρικά Σκιάδια Sf Σκίαση ορίζοντα Sh

Προσανατολισµός Όψεων Ανοιγµάτων Κλιµατική Ζώνη

Α, ∆ Ν Α, ∆ Ν Α, ∆ Ν Α 0,5 0,4 1 1 Β 0,6 0,5 1 1 Γ 0,7 0,5 1 1 ∆ 0,8 0,6 1 1

Ίδιος µε υπό µελέτη κτίριο. Για καθαρό ορίζοντα Sh=1 Για χαµηλά εµπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εµπόδια Sh=0,5

Συντελεστής Σκίασης Χειµερινής Περιόδου Α 0,9 0,9 1 1 Β 0,9 0,9 1 1 Γ 0,9 1 1 1 ∆ 0,9 1 1 1

Ίδιος µε υπό µελέτη κτίριο. Για καθαρό ορίζοντα Sh=1 Για χαµηλά εµπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εµπόδια Sh=0,5

Για όλα τα κτίρια του τριτογενή τοµέα ορίζεται ο συντελεστή διαπερατότητας των υαλοστασίων στην ηλιακή ακτινοβολία και στο ορατό φάσµα της ηλιακής ακτινοβολίας, όπως δίνονται στον πίνακα 3.5.

7

Πίνακας 3.5: Συντελεστές διαπερατότητας υαλοστασίων ηλιακής ακτινοβολίας GT και ορατής ακτινοβολίας GV των κτιρίων αναφοράς του τριτογενή τοµέα. Συντελεστής διαπερατότητας

στην ηλιακή ακτινοβολία GT Συντελεστής διαπερατότητας στην ορατή ακτινοβολία GV

Υαλοστάσια παραθύρων και θυρών 0,76 0,65 Υαλοστάσια προσόψεων κτιρίων 0,45 0,65 Υαλοστάσια ανοιγµάτων οροφής και φεγγίτες

0,76 0,60

Υαλότουβλα 0,45 0,48 Οι επιµέρους συντελεστές σκίασης για οριζόντια και πλευρικά σκιάδια των αδιαφανών κάθετων επιφανειών του κτιρίου αναφοράς την θερινή περίοδο, λαµβάνονται αντίστοιχα 0,8 και 0,9, ενώ την χειµερινή περίοδο παραµένουν οι ίδιοι. Αντίστοιχα, ο συντελεστής σκίασης του κτιρίου αναφοράς λόγω ορίζοντα παραµένει ο ίδιος για τις αδιαφανείς επιφάνειες όπως και για τις διαφανείς. 4 Εγκαταστάσεις ΘΨΚ και ΖΝΧ του κτιρίου αναφοράς 4.1 Γενικά Το κτίριο αναφοράς διαθέτει τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις Θέρµανσης, Ψύξης, Κλιµατισµού (ΘΨΚ) προκειµένου να εξασφαλίζεται η θερµική, οπτική και ακουστική άνεση των χρηστών, όπως ορίζεται από την σχετική νοµοθεσία, T.O.TEE 2425 και Τ.Ο.ΤΕΕ 2423. Οι εγκαταστάσεις ΘΨΚ στο κτίριο αναφοράς θα είναι πιστοποιηµένες όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, θα είναι υψηλής απόδοσης και θα διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισµό που διασφαλίζει την ορθολογική και αποδοτική χρήση τους, προκειµένου να επιτυγχάνεται η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας. Όλα τα κτίρια αναφοράς διαθέτουν κεντρική εγκατάσταση παραγωγής ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) όπως αυτή ορίζεται κατωτέρω, εκτός από τα κτίρια που έχουν χαµηλή απαίτηση για ΖΝΧ όπως χώροι γραφείων. 4.2 Εγκατάσταση κεντρικής θέρµανσης του κτιρίου αναφοράς Το κτίριο αναφοράς διαθέτει κεντρικό σύστηµα θέρµανσης µε λέβητα φυσικού αερίου ή πετρελαίου όπως το υπό µελέτη κτίριο. Εφόσον στην περιοχή οικοδόµησης του νέου κτιρίου υπάρχει υποδοµή για τηλεθέρµανση, τότε στο κτίριο αναφοράς θα λαµβάνονται υπόψη τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εναλλάκτη θερµότητας τηλεθέρµανσης, ενώ για τις εγκαταστάσεις διανοµής και εκποµπής της κεντρικής θέρµανσης θα ισχύουν τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά όπως ορίζονται ακολούθως. Τα γενικά χαρακτηριστικά του συστήµατος κεντρικής θέρµανσης για το κτίριο αναφοράς θα είναι τα εξής: 1. Παραγωγή θερµότητας µέσω κεντρικών µονάδων θέρµανσης µε λέβητα και χρήση πετρελαίου

ή φυσικού αερίου. Ο κεντρικός λέβητας θα είναι πιστοποιηµένος µε βαθµό ενεργειακής απόδοσης δύο αστέρων (**).

2. ∆ιαστασιολόγηση της εγκατάστασης θέρµανσης σύµφωνα µε τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες

του ΤΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης κάλυψη των φορτίων ακόµα και τις πιο δυσµενείς ηµέρες του χειµώνα.

3. Αυτονοµία θέρµανσης όπου απαιτείται από τους κανονισµούς όπως στην περίπτωση

πολυκατοικίας (ανά διαµέρισµα) ή σε άλλες ειδικές περιπτώσεις κτιρίων µε παράλληλη χρήση διαφορετικών χρηστών (πολυκαταστήµατα, κτίρια γραφείων κλπ).

4. Θερµοστατικός έλεγχος της θερµοκρασίας εσωτερικού χώρου ανά ελεγχόµενη ζώνη (π.χ.

διαµέρισµα, κατάστηµα σε εµπορικό κέντρο. κλπ.).

8

5. Θερµιδοµέτρηση για την κατανοµή δαπανών θέρµανσης, µέσω θερµιδοµετρητή, σε όποιους τύπους κτιρίων απαιτείται.

4.3 Εγκατάσταση ψύξης/κλιµατισµού του κτιρίου αναφοράς 4.3.1 Κατοικίες Το κτίριο αναφοράς για τις κατοικίες διαθέτει τοπικά (ενός ή πολλαπλών (multi) εσωτερικών στοιχείων) που καλύπτουν τµήµα των εσωτερικών χώρων της κατοικία ή του διαµερίσµατος. Τα πρότυπα χαρακτηριστικά του συστήµατος ψύξης για το κτίριο αναφοράς θα είναι τα εξής:

1. Τοπικά ή κεντρικά συστήµατα ψύξης µε συντελεστή ενεργειακής απόδοσης EER = 3,0. 2. ∆ιαστασιολόγηση της εγκατάστασης ψύξης σύµφωνα µε τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες

του ΤΕΕ. 3. Τα συστήµατα ψύξης του κτιρίου αναφοράς καλύπτουν το 40% της καθαρής επιφανείας της

κατοικίας. 4. Εφ’ όσον το εξεταζόµενο κτίριο δεν διαθέτει σύστηµα ψύξης/κλιµατισµού, τότε θεωρείται ότι

κλιµατίζεται όπως ακριβώς και το κτίριο αναφοράς. 4.3.2 Κτίρια τριτογενή τοµέα (εκτός κατοικίας) Το κτίριο αναφοράς για τον τριτογενή τοµέα διαθέτει τοπικά ή/και κεντρικά συστήµατα ψύξης που καλύπτουν όλους του εσωτερικούς χώρους των κτιρίων. Τα πρότυπα χαρακτηριστικά του συστήµατος ψύξης για το κτίριο αναφοράς θα είναι τα εξής:

1. Μονάδες παραγωγής ψύξης τοπικές ή κεντρικές (ψύκτες, αντλίες θερµότητας, τοπικά κλιµατιστικά) µε συντελεστή ενεργειακής απόδοσης EER = 3,0.

2. ∆ιαστασιολόγηση της εγκατάστασης ψύξης σύµφωνα µε τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες

του ΤΕΕ. 3. Τα συστήµατα ψύξης του κτιρίου αναφοράς του τριτογενή τοµέα καλύπτουν όλη την

επιφάνεια της κατοικίας. 4. Θερµοµόνωση των σωληνώσεων του δικτύου διανοµής και επανακυκλοφορίας του ψυχρού

ρευστού για ψύξη. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων διανοµής ψυχρού νερού µονώνεται σύµφωνα µε τα τεχνικά χαρακτηριστικά των µονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 4.1.

4.4 ∆ίκτυα ∆ιανοµής και Τερµατικές Μονάδες Κεντρικής θέρµανσης και Κλιµατισµού του

κτιρίου αναφοράς Η διάταξη και το µήκος των σωληνώσεων διανοµής νερού θέρµανσης, καθώς και ο τύπος των τερµατικών µονάδων, λαµβάνεται όπως στο σχεδιαζόµενο κτίριο. Για τα δίκτυα διανοµής θερµού ή ψυχρού µέσου (νερό κτλπ) ισχύουν τα ακόλουθα: 1. Οι τερµατικές µονάδες θέρµανσης για το κτίριο αναφοράς της κατοικίας είναι σώµατα

καλοριφέρ. Αντίστοιχα, οι τερµατικές µονάδες για την θέρµανση των κτιρίων του τριτογενή µπορεί να είναι σώµατα καλοριφέρ, µονάδες στοιχεία ανεµιστήρα (fancoils), κλιµατιστικές µονάδες διαχείρισης αέρα (ΚΚΜ) κλπ.

2. Οι τερµατικές µονάδες ψύξης για τα κτίρια αναφοράς του τριτογενή τοµέα µπορεί να είναι

µονάδες στοιχεία ανεµιστήρα (fancoils), κλιµατιστικές µονάδες διαχείρισης αέρα (ΚΚΜ) κλπ.

9

3. Ειδικά για τις κλιµατιστικές µονάδες η ισχύς των ανεµιστήρων (προσαγωγής ή επιστροφής) για το κτίριο αναφοράς του τριτογενή τοµέα λαµβάνεται ίση µε 1,5 kW/(m3/s). Σε ειδικές περιπτώσεις όπου απαιτείται διάταξη ειδικών φίλτρων, ή/και υπάρχει σύστηµα ύγρανση, ή/και εφαρµόζεται ανάκτηση θερµότητας η ισχύς των ανεµιστήρων για το κτίριο αναφοράς λαµβάνεται ίση µε 2,5 kW/(m3/s).

4. Όλες οι κλιµατιστικές µονάδες του κτιρίου αναφοράς του τριτογενή τοµέα διαθέτουν σύστηµα

ανάκτησης θερµότητας µε εναλλάκτη θερµότητας και µε συντελεστή ανάκτησης ht= 0,6. 5. Το σύστηµα ύγρανση αέρα του κτιρίου αναφοράς είναι ίδιο µε εκείνο του σχεδιαζόµενου

κτιρίου, και µπορεί να είναι ενσωµατωµένο στην ΚΚΜ ή όχι. 6. Για τις µονάδες στοιχείου ανεµιστήρα (fancoils) η ισχύς για το κτίριο αναφοράς λαµβάνεται ίση

µε του υπό σχεδίαση κτιρίου. 7. Για το κτίριο αναφοράς οι αντλίες των κυκλωµάτων διανοµής θα είναι ρυθµιζόµενων στροφών

µε αντιστάθµιση φορτίου µε σταθερή πτώση πίεσης (∆p) και υδραυλικά ανεξάρτητες. Η ισχύς στο κτίριο αναφοράς λαµβάνεται ίση µε αυτήν του υπό σχεδίαση κτιρίου. Εναλλακτικά για το κτίριο αναφοράς κατοικίας µπορεί να εφαρµοστεί αντιστάθµιση µε τεχνολογία τρίοδης ή τετράοδης ρυθµιστικής βαλβίδας αναµίξεως.

8. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων του δικτύου διανοµής και επανακυκλοφορίας της κεντρικής

θέρµανσης που διέρχεται από µη θερµαινόµενο ή κοινόχρηστο χώρο θα πρέπει να µονώνεται σύµφωνα µε τα τεχνικά χαρακτηριστικά των µονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 4.1.

9. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων του δικτύου διανοµής και επανακυκλοφορίας του ψυχρού

νερού (ή άλλου µέσου) µονώνεται σύµφωνα µε τα τεχνικά χαρακτηριστικά των µονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 4.1.

Πίνακας 4.1 : Απαιτήσεις µόνωσης εγκαταστάσεων θερµού και ψυχρού νερού A/A Είδος εγκαταστάσεων και πάχος Ελάχιστο πάχος µόνωσης µε αγωγιµότητα

λ=0,035 [W/(m.K)] 1 Εσωτερική διάµετρος έως 22 mm 19 mm 2 Εσωτερική διάµετρος από 22 mm έως 35 mm 25 mm 3 Εσωτερική διάµετρος από 35 mm έως 100 mm Αναλογική αύξηση πάχους µόνωσης έως 50 mm 4 Εσωτερική διάµετρος >100 mm 50 mm 5 Εγκαταστάσεις 1 έως 4 εντός τοίχου ή οροφής ½ της αντίστοιχης τιµής 6 Όλες οι εγκαταστάσεις κλιµατισµού και εξοπλισµός 10 mm

10. Σε όλα τα δίκτυα διανοµής θα πρέπει να υπάρχει υδραυλική εξισορρόπηση. 4.5 Σύστηµα Εξαερισµού ή Μηχανικού Αερισµού Κτιρίων Αναφοράς Για το κτίριο αναφοράς στις κατοικίες λόγω της χρήσης τους, θεωρείται ότι εφαρµόζεται φυσικός αερισµός. Στην περίπτωση µηχανικού αερισµού σε χώρου της κατοικίας (χώροι συνεστίασης, παιδότοποι, κλπ) όπου απαιτείται από τον ιδιοκτήτη, ή σε άλλα κτίρια του τριτογενή, εφαρµόζεται στο κτίριο αναφοράς σύστηµα αερισµού µε τις εξής προδιαγραφές:

• Προσαγωγή νωπού αέρα βάσει του µέγιστου αριθµού συγκέντρωσης ατόµων στον υπό µελέτη χώρο, και βάσει του απαιτούµενου νωπού αέρα ανά άτοµο, Τ.Ο.ΤΕΕ 2425.

• Το σύστηµα µηχανικού αερισµού διαθέτει εναλλάκτη ανάκτησης θερµότητας µε συντελεστή ανάκτησης θερµότητας 60%.

• Όπου απαιτείται σύστηµα αερισµού των χώρων του κτιρίου αναφοράς βάσει των προτύπων η ειδική απορρόφηση ισχύος του εξαεριστήρα θα λαµβάνεται ίση µε 1,0 kW/(m³/s).

10

4.6 Σύστηµα Ζεστού Νερού Χρήσης ΖΝΧ κτιρίου αναφοράς 4.6.1 Κατοικίες Το κτίριο αναφοράς κατοικιών καλύπτει τις ανάγκες του για Ζεστό Νερό Χρήσης (ΖΝΧ), µέσω του κεντρικού συστήµατος θέρµανσης, µε παράλληλη χρήση ηλιακών συλλεκτών και ηλεκτρικής αντίστασης για εφεδρεία. Τα πρότυπα χαρακτηριστικά του συστήµατος παραγωγής ΖΝΧ για το κτίριο αναφοράς θα είναι τα εξής:

1. Η παραγωγή θερµότητας για ΖΝΧ, θα γίνεται µέσω των κεντρικών µονάδων θέρµανσης, µε χρήση πετρελαίου ή φυσικού αερίου, µε παράλληλη χρήση ηλιακών συλλεκτών και εφεδρική ηλεκτρική αντίσταση. Για την διάταξη αυτή απαιτείται χρήση boiler διπλής ή τριπλής ενέργειας. Οι δεξαµενές αποθήκευσης (boilers) του ΖΝΧ µπορεί να είναι κεντρικές (λεβητοστάσιο) ή σε επίπεδο κατοικίας (διαµερίσµατος). Στις µονοκατοικίες ο σχεδιασµός απλοποιείται αφού υπάρχει µόνο ένας τελικός χρήστης. Για κτίρια πολυκατοικιών ο πιο αποδοτικός σχεδιασµός είναι η εγκατάσταση µια κεντρικής δεξαµενής (boiler) διπλής ενέργειας (τροφοδοσία από λέβητα και ηλιακό συλλέκτη) στο λεβητοστάσιο, η οποία θα τροφοδοτεί µέσω των συλλεκτών (κολλεκτέρ) των διαµερισµάτων ατοµικές δεξαµενές (boilers) διπλής ενέργειας (τροφοδοσία από κεντρική δεξαµενή και ηλεκτρική αντίσταση). Το νερό από τον ηλιακό συλλέκτη θα κατεβαίνει στην κεντρική δεξαµενή και θα κατανέµεται στα διαµερίσµατα µέσω των κολλεκτέρ όπου και θα µετριέται η ποσότητα θερµού νερού που θα καταναλώνει το κάθε διαµέρισµα. Σε περίπτωση µη διαθέσιµου ΖΝΧ από το λέβητα ή το ηλιακό συλλέκτη ο χρήστης µπορεί να καλύψει τις ανάγκες του από την ηλεκτρική αντίσταση του ατοµικού boiler.

2. Οι ηλιακοί συλλέκτες καλύπτουν τµήµα του ετήσιου θερµικού φορτίου για ΖΝΧ, ανάλογα µε την κλιµατική ζώνη και την δυνατότητα εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών στο δώµα. Στον Πίνακα Γ.8, δίνεται για το κτίριο αναφοράς το ποσοστό κάλυψης θερµικής ενέργειας για ΖΝΧ ανά κλιµατική ζώνη από ηλιακούς συλλέκτες και το µέγιστο επιτρεπόµενο ποσοστό κάλυψης δώµατος. Εάν για την κάλυψη του ζητούµενου θερµικού φορτίου για ΖΝΧ απαιτείται επιφάνεια µεγαλύτερη του 40% της επιφάνειας του δώµατος, τότε το ποσοστό κάλυψης του φορτίου µειώνεται και εκτιµάται µε βάση την διαθέσιµη για ηλιακούς συλλέκτες επιφάνεια δώµατος.

3. Σε περίπτωση µη ηλιασµού ή σκίασης του δώµατος και αδυναµίας κάλυψης των θερµικών

φορτίων για ΖΝΧ από ηλιακούς συλλέκτες, θα γίνεται χρήση µόνο του κεντρικού συστήµατος θέρµανσης και ηλεκτρικών αντιστάσεων. Η αδυναµία εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών θα πρέπει να τεκµηριώνεται στην µελέτη για το ΖΝΧ.

4. Ο κεντρικός λέβητας θα είναι πιστοποιηµένος µε βαθµό ενεργειακής απόδοσης δύο

αστέρων (**), όπως αναφέρθηκε και διαστασιολογηµένος σύµφωνα µε τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ.

5. Οι ηλιακοί συλλέκτες της εγκατάσταση θα πληρούν τις προδιαγραφές του ΕΛΟΤ 879/1991

για τους ηλιακούς συλλέκτες. Οι ελάχιστες ετήσιες θερµικές αποδόσεις µοναδιαίας επιφάνειας ηλιακών συλλεκτών [kWh/m2.year], δίνονται στον Πίνακα 4.2.

6. Σχεδιασµός του συστήµατος µε τους απαραίτητους αυτοµατισµούς για την παράλληλη

λειτουργία του λέβητα, των ηλιακών συλλεκτών και των ηλεκτρικών αντιστάσεων. Στους αυτοµατισµούς περιλαµβάνονται τα συστήµατα αντιστάθµισης και θερµοστατικού ελέγχου, των δικτύων διανοµής του νερού.

7. Θερµιδοµέτρηση για την κατανοµή δαπανών ΖΝΧ, µέσω θερµιδοµετρητή σε περίπτωση

κεντρικής δεξαµενής (boiler), όπως π.χ. στις πολυκατοικίες.

11

8. Θερµοµόνωση των σωληνώσεων του συστήµατος διανοµής και επανακυκλοφορίας του

ΖΝΧ .σύµφωνα µε τον Πίνακα 4.1. Πίνακας 4.2 : Ποσοστά κάλυψης ΖΝΧ και µέγιστο ποσοστό κάλυψη δώµατος από ηλιακούς συλλέκτες για το κτίριο αναφοράς ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ Α Β Γ ∆ Ποσοστό ετήσιας κάλυψης της θερµικής ενέργειας για ΖΝΧ µε ηλιακή ενέργεια (%)

60% 55% 50% 44%

Μέγιστο ποσοστό κάλυψης δώµατος από ηλιακούς συλλέκτες [%]

40 40 40 40

Ελάχιστη ετήσια απόδοση µοναδιαίας επιφάνειας ηλιακού συλλέκτη µε κλίση 30ο [kWh/m2.year]

500 470 430 400

Ενδεικτική ετήσια θερµική ενέργειας για ΖΝΧ ανά χρήστη [kWh/άτοµο.year] µε κατανάλωση 50 [lt/άτοµο]

650 700 750 780

Προκείµενου να αξιολογηθεί η απόδοση ενός συστήµατος ηλιακού συλλέκτη προτείνεται η µέθοδος υπολογισµού καµπυλών (F) που αναπτύχθηκε από τους S. klein, W.A. Beckman και J.A Duffie, στο πανεπιστήµιο του Winscosin [J.A Duffie & W.A. Beckman]. Η ελάχιστη απόδοση µίας κεντρικής ηλιακής εγκατάστασης όπως δίνεται στον Πίνακα 4,2, αφορά την αποθήκευσης του ZNX., µε λόγο όγκου δοχείου προς επιφάνεια συλλεκτών ίσο µε 75 (m-1). Οι αποδόσεις αυτές αναφέρονται σε επιθυµητή θερµοκρασία ΖΝΧ 50οC και κατανάλωση νερού ανά άτοµο 50l/day. 4.6.2 Κτίρια τριτογενή τοµέα Το κτίριο αναφοράς τριτογενή τοµέα καλύπτει τις ανάγκες του για Ζεστό Νερό Χρήσης (ΖΝΧ), µέσω του κεντρικού συστήµατος θέρµανσης, µε παράλληλη χρήση ηλιακών συλλεκτών και ηλεκτρικής αντίστασης για εφεδρεία. Εφαρµόζεται κάλυψη της οροφής µε ηλιακούς συλλέκτες σε ποσοστό 50% για κάλυψη του θερµικού φορτίου ΖΝΧ. Η υπολειπόµενη ζήτηση σε ΖΝΧ καλύπτεται από κεντρικό λέβητα ενεργειακής κλάσεως (**). Σε περίπτωση µεγάλου κυκλώµατος κυκλοφορίας και επανακυκλοφορίας του ΖΝΧ εφαρµόζεται για το κτίριο αναφοράς κυκλοφορία µε σταθερό ∆p, και κυκλοφορητή µε ρύθµιση στροφών βάσει της ζήτησης σε ΖΝΧ. Για το κτίριο αναφοράς το µήκος των σωληνώσεων διανοµής λαµβάνεται ίσο µε το µήκος των αντίστοιχων σωληνώσεων του σχεδιαζόµενου κτιρίου. Στο κτίριο αναφοράς επιτρέπεται η χρήση αποκεντρωµένων συστηµάτων, µόνο σε εµπορικά καταστήµατα ή παρόµοιες χρήσεις µε περιορισµένη κατανάλωση ΖΝΧ. Στις περιπτώσεις αυτές η παραγωγή ΖΝΧ µπορεί να γίνεται τοπικά µε ταχυθερµοσίφωνα αερίου. Εάν το φυσικό αέριο δεν είναι διαθέσιµο, η παραγωγή ΖΝΧ µπορεί να γίνεται µε ηλεκτρικό θερµοσίφωνα, ή ταχυθερµοσίφωνα µε συνολικό µήκος αγωγών < 6m. 4.7 Σύστηµα φωτισµού κτιρίου αναφοράς 4.7.1 Κατοικίες Σύµφωνα µε το άρθρο 3, παράγραφος 2, σηµείο (ε) του Νόµου 3661/08 η κατοικία εξαιρείται από τον υπολογισµό του φωτισµού. Για τον λόγο αυτό δεν απαιτείται ο καθορισµό των συστηµάτων φωτισµού για το κτίριο αναφοράς. Επιβάλλεται όµως η χρήση χρονοδιακόπτη ιδιαίτερα για τους χώρους του εξωτερικού περιβάλλοντος, όπου υπάρχει συνεχής χρήση φωτισµού.

12

Ενδείκνυται η εγκατάσταση λαµπτήρων εξοικονόµησης ενέργειας (φθορισµού κλπ), κυρίως σε εξωτερικούς χώρους µε συνεχή χρήση νυχτερινού φωτισµού. 4.7.2 Κτίρια τριτογενή τοµέα Στο κτίριο αναφοράς ο φωτισµός γίνεται κατά τρόπο άµεσο ή έµµεσο µε λαµπτήρες φθορισµού οι οποίοι διαθέτουν ηλεκτρονικό στραγγαλιστικό πηνίο µε δείκτη ενεργειακής απόδοσης (EEI) κατηγορίας A3 σύµφωνα µε κατάταξη της Επιτροπής της Ένωσης Ευρωπαίων Κατασκευαστών Φωτιστικών (CELMA) και την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2000/55/ΕΕ. Εξαίρεση αποτελεί η χρήση φωτισµού σε εµπορικά καταστήµατα, µε ή χωρίς ψύξη, ή σε χώρους µε ειδικές απαιτήσεις φωτισµού (χειρουργεία, εργαστήρια, κλπ) όπου ο φωτισµός του κτιρίου αναφοράς λαµβάνεται όπως στο σχεδιαζόµενο κτίριο. 4.7.2.1 Ρύθµιση/έλεγχος φωτισµού Για τις ακόλουθες χρήσεις χώρων ο έλεγχος του φωτισµού στο κτίριο αναφοράς απαιτείται να γίνεται µε αυτόµατο διακόπτη και αισθητήρα παρουσίας:

• χώροι διασκέψεων, συναντήσεων και σεµιναρίων • χώροι εστίασης/µαγειρείων/αποθηκών • αποχωρητήρια και χώροι υγιεινής (εκτός κατοικίας) • αίθουσες αναµονής, σαλόνια • γειτονικοί χώροι χωρίς αίθουσες αναµονής • διάδροµοι • υπολογιστικά κέντρα • αίθουσες αθλητικών κέντρων

Στις υπόλοιπες χρήσεις ο έλεγχος γίνεται µε χειροκίνητο διακόπτη. Ο έλεγχος των φωτιστικών σωµάτων στην ζώνη φυσικού φωτισµού γίνεται µε χειροκίνητους διακόπτες. Για τον υπολογισµό της περιοχής φωτισµού λαµβάνεται υπόψη η ύπαρξη ανοιγµάτων (κατακόρυφων και οροφής) µε φωτιζόµενη επιφάνεια ως ακολούθως: α) Το µήκος φωτιζόµενης επιφάνειας µέσω κατακόρυφου υαλοπίνακα λαµβάνεται ίσο µε 4 m

και το πλάτος ίσο µε το πλάτος του ανοίγµατος αυξηµένο κατά 0,60 m από κάθε πλευρά αυτού. Σε περίπτωση παρεµβολής διαχωριστικού στοιχείου ύψους µεγαλύτερου του 1,5 m, το µήκος της περιοχής φυσικού φωτισµού ορίζεται ίσο µε την απόσταση από τον κάθετο υαλοπίνακα έως το παρεµβαλλόµενο διαχωριστικό στοιχείο.

β) Η φωτιζόµενη επιφάνεια µέσω ανοίγµατος οροφής έχει µήκος και πλάτος αντίστοιχα ίσο µε αυτό της οριζόντιας προβολής του φεγγίτη αυξηµένο εκατέρωθεν κατά το 70% του ύψους δαπέδου – φεγγίτη. Σε περίπτωση ύπαρξης διαχωριστικού στοιχείου ύψους µεγαλύτερου του 1,5 m, εντός της περιοχής φυσικού φωτισµού αλλά εκτός της οριζόντιας προβολής του φεγγίτη, η αντίστοιχη διάσταση της περιοχής φυσικού φωτισµού ορίζεται µέχρι το διαχωριστικό στοιχείο.

Σε περίπτωση ύπαρξης διατάξεων ελέγχου σταθερού φωτισµού (σταθερής φωτιστικής έντασης), ο έλεγχος των διατάξεων αυτών ειδικότερα για τις χρήσεις γραφείων, αιθουσών διδασκαλίας, αµφιθεάτρων, υπνοδωµατίων, βιβλιοθηκών-αναγνωστηρίων και αιθουσών αθλοπαιδιών του κτιρίου αναφοράς απαιτείται να γίνεται µε αισθητήρα παρουσίας.

13

5 Κλίµακα βαθµονόµησης κτιρίων Με βάση την εισήγηση του ΚΕΝΑΚ, τα όρια βαθµονόµησης της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου λαµβάνονται µε βάση τα όρια του Πίνακα 5.1. που ακολουθεί: Πίνακας 5.1. Όρια ενεργειακών κατηγοριών ΚΕΝΑΚ Ενεργειακή Κλάση Όρια κλάσης Όρια κλάσης

Α+ AA++ < 0,33•RR T < 0,33 Α 0,33•RR ≤ ΑΑ < 0,5•RR 0,33 < T < 0,5 Β+ 0,5•RR ≤ ΒΒ++ < 0,75•RR 0,5 < T < 0,75 Β 0,75•RR ≤ ΒΒ++ < 1,0•RR 0,75 < T < 1,0 Γ 1,0•RR ≤ Γ < 1,41•RR 1,0 < T < 1,41 ∆ 1,41•RR ≤ ∆ < 1,82•RR 1,41 < T < 1,82 Ε 1,82•RR ≤ Ε < 2,27•RR 1,82 < T < 2,27 Ζ 2,27•RR ≤ Ζ < 2,73•RR 2,27 < T < 2,73 Η 2,73•RR ≤ Η 2,73 < T

Ο δείκτης RR λαµβάνεται ίσος µε την υπολογιζόµενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς. Ο λόγος Τ είναι ο πηλίκο της υπολογιζόµενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του εξεταζόµενου νέου κτιρίου (ΕΡ) προς την υπολογιζόµενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς. Το κτίριο αναφοράς αντιστοιχεί στην ενεργειακή κλάση Β των κτιρίων. Κτίρια µε χαµηλότερη ή υψηλότερη ενεργειακή απαίτηση θα κατατάσσονται στην αντίστοιχη ενεργειακή κλάση βαθµονόµησης (πιστοποίησης). Η ενεργειακή κλάση Β του κτιρίου αναφοράς θα είναι η ελάχιστη για τα υπό σχεδίαση νέα κτίρια κατοικίας. Η διαδικασία εκτίµησης της ενεργειακής κλάσης ενός κτιρίου θα γίνεται µε την µέθοδο που ήδη αναφέρθηκε στην παράγραφο 2.

6 Πρόσθετα στοιχεία 6.1 Πρόσθετα στοιχεία για το κτιριακό κέλυφος Όπου απαιτείται να γίνεται υπολογισµός του συντελεστή θερµοπερατότητας (k) των δοµικών στοιχείων του κτιρίου, θα πρέπει επίσης να λαµβάνονται υπ’ όψιν οι θερµικές απώλειες από τις θερµογέφυρες σύµφωνα µε οποιαδήποτε δόκιµη µέθοδο από διεθνή πρότυπα (π.χ. ΕΝ 13790 ή ΕΝ 832). Σε περίπτωση όπου αυτό δεν γίνεται, τότε ο µέσος συνολικός συντελεστής θερµοπερατότητας kw των δοµικών στοιχείων και σε κατακόρυφη απόσταση έως 1,5 µέτρο εκατέρωθεν του στοιχείου θερµογέφυρας, θα προσαυξάνεται κατά 10% έναντι της υπολογιζόµενης τιµής (k) σύµφωνα µε το εφαρµοζόµενο διεθνές πρότυπο (ΕΝ 13790). 6.2 Πρόσθετα στοιχεία για τα κουφώµατα Ο συντελεστής σκίασης για οριζόντιους προβόλους So υπολογίζεται από την ακόλουθη σχέση:

So = 1 +α L/H + β (L/H)2

όπου

L, είναι το µήκος της οριζόντιας προβολής του υπερκείµενου προβόλου σκίασης από την επιφάνεια του παραθύρου.

H , είναι η κατακόρυφη απόσταση από το πρεβάζι του παραθύρου έως την κάτω στάθµη του προβόλου,

14

α ίσο µε -0,41 για παράθυρα µε βόρειο προσανατολισµό, -1,22 για παράθυρα µε νότιο προσανατολισµό και -0,92 για παράθυρα µε ανατολικό και δυτικό προσανατολισµό.

β ίσο µε 0,20 για παράθυρα, µε βόρειο προσανατολισµό, 0,66 για παράθυρα µε νότιο προσανατολισµό και 0,35 µε παράθυρα µε ανατολικό και δυτικό προσανατολισµό. 6.3 Στοιχεία για την διείσδυση αερισµού από τα ανοίγµατα Ο διεισδυτικός αερισµός αφορά την ποσότητα εκείνη της διείσδυσης εξωτερικού αέρα µέσω κουφωµάτων η οποία είναι ανεξέλεγκτη και οφείλεται στις χαραµάδες η οποίες δηµιουργούνται κατά µήκος των σηµείων επαφής µεταξύ κινητών µερών των ανοιγµάτων και του πλαισίου του κουφώµατος. Η διείσδυση του αέρα για το κτίριο αναφοράς λαµβάνεται ίση µε 5,5 m3/h ανά m2 κουφώµατος. Ο αερισµός µέσω τυποποιηµένων θυρίδων αερισµού για το κτίριο αναφοράς, λαµβάνεται όπως και στο σχεδιαζόµενο κτίριο. Για το υπό σχεδίαση κτίριο η διείσδυση του αέρα υπολογίζεται µε βάση τον τύπο των ανοιγµάτων και την επιφάνεια αυτών Α (m2). Αν τα ανοίγµατα δεν είναι τυποποιηµένα µε δεδοµένο συντελεστή διείσδυσης αέρα, τότε για το υπό σχεδίαση κτίριο η διείσδυση του αέρα [(m3/h)/m2] είναι:

• 5,5 για σύγχρονα ανοιγόµενα κουφώµατα µε στεγανοποιητικά παρεµβύσµατα. • 7,5 για συρόµενα κουφώµατα µονού ή διπλού υαλοπίνακα µε στεγανοποιητικές ψήκτρες. • 12 για ανοιγόµενα κουφώµατα παλαιού τύπου χωρίς στεγανωτικά. •

Σε κάθε περίπτωση ο συντελεστής διείσδυσης αερισµού πολλαπλασιάζετε µε τον συντελεστή θωράκισης σθ ο οποίος λαµβάνεται ως εξής :

• 0,4 για ανοίγµατα προς αίθριο χώρο • 0,8 για ανοίγµατα προς ηµιυπαίθριο χώρο • 1,0 για κτίρια µε µέσο ύψος (15 έως 50 µ) στο κέντρο πόλης, κτίρια σε δασικές περιοχές • 1,2 για κτίρια στην ύπαιθρο µε δένδρα γύρω τους ή για τα περίχωρα πόλης • 1,6 για κτίρια στην ύπαιθρο ή για πολυώροφα κτίρια (µε ύψος > 50 µ) στο κέντρο πόλης

Για τις καµινάδες ή τις θυρίδες αερισµού ο προκαλούµενος αερισµός λαµβάνεται σύµφωνα µε το ΕΝ 13790

Στοιχείο Εναλλαγές αέρα (m3/h) Καµινάδα 20 Θυρίδες αερισµού 10

Σε περίπτωση µέτρησης του συνολικού διηθητικού αερισµού για το σύνολο της κατοικίας µε µία δόκιµη διεθνή µέθοδο η οποία γίνεται αποδεκτή από την αρµόδια Πολεοδοµική Υπηρεσία, τότε η τιµή µέτρησης για τον συνολικό αερισµό δύνανται να αντικαταστήσει τους προηγούµενους υπολογισµούς. 6.4 Πρόσθετα στοιχεία για το σύστηµα θέρµανσης χώρων κατοικίας Ο υπολογισµός της απαιτούµενης θερµικής ενέργειας ανά θερµαινόµενο χώρο στο κτίριο αναφοράς θα πρέπει να γίνεται για συνεχή λειτουργία της εγκατάστασης θέρµανσης και µε µία µέση θερµοκρασία εσωτερικού χώρου όπως ορίζεται στο Παράρτηµα ∆. Ο υπολογισµός των απωλειών της εγκατάστασης θέρµανσης (λέβητας, δίκτυο διανοµής) γίνεται µε βάση το επιλεγόµενο διεθνές πρότυπο (π.χ. ΕΝ 13790). Επιπροσθέτως, θεωρείται σε ότι µία εγκατάσταση θέρµανσης χωρίς διάταξη αντιστάθµισης της θερµοκρασίας ή της παροχής του νερού προσαγωγής του λέβητα, η κατανάλωση θερµικής ενέργειας αυξάνει:

15

• Κατά 10% σε περίπτωση ύπαρξης θερµοστατικού ελέγχου κατά ζώνη. • Κατά 15% σε µη θερµοστατικού ελέγχου.

Επίσης θεωρείται ότι µία εγκατάσταση κεντρικής θέρµανσης χωρίς θερµιδοµέτρηση της πραγµατικής κατανάλωσης θερµικής ενέργειας κατά ζώνη, η κατανάλωση θερµικής ενέργειας επιβαρύνεται κατά 7% έναντι της αντίστοιχης εγκατάστασης µε θερµιδοµέτρηση. 6.5 Πρόσθετα στοιχεία για την ψύξη/κλιµατισµό χώρων κατοικίας Ο υπολογισµός της ζήτησης ψυχρού νερού ανά κλιµατιζόµενο χώρο στο κτίριο αναφοράς θα πρέπει να γίνεται για λειτουργία της εγκατάστασης ψύξης σύµφωνα µε το πρόγραµµα λειτουργίας του υπό σχεδίαση κτιρίου και µε εσωτερικές συνθήκες όπως ορίζεται στο παράρτηµα ∆. Στο κτίριο αναφοράς για κατοικία ο κλιµατιζόµενος χώρος ισούται µε το 40% του συνολικού θερµαινόµενου χώρου. Σε περίπτωση ύπαρξης ανεµιστήρων οροφής στους κλιµατιζόµενους χώρους, τότε η υπολογιζόµενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για κλιµατισµό γίνεται µε θερµοκρασία 3ο C, µεγαλύτερη από την επιθυµητή. Σε περίπτωση κεντρικού µηχανικού αερισµού πρέπει να υπάρχει εναλλάκτης ανάκτησης θερµότητας µε βαθµό απόδοσης 60%. 7 Βιβλιογραφία 1. Οδηγία 2002/91/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 16ης ∆εκεµβρίου

2002 για την «Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων». 2. ΦΕΚ 89, Νόµος 3661/19-05-2008. “Μέτρα για την µείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των

κτιρίων και άλλες διατάξεις”. 3. ΦΕΚ 362 ∆΄. ΚΘΚ – Κανονισµός Θερµοµόνωσης Κτιρίων, Π.∆. της 1.6/4.7.1979. 4. Τ.Ο. ΤΕΕ 2425/86 – Εγκαταστάσεις σε κτήρια: Στοιχεία υπολογισµού φορτίων κλιµατισµού

κτηριακών χώρων. 5. ΕΛΟΤ – 234. Ελληνικό Πρότυπο για “Λέβητες κεντρικής θερµάνσεως – Ορολογία – Ονοµαστική

Ισχύς – Τεχνικές απαιτήσεις θερµάνσεως – Σήµανση”. 6. ΥΠΕΧΩ∆Ε - ΕΑΑ, Αναθεώρηση του 2ου Εθνικού Προγράµµατος µείωσης εκποµπών

αερίων θερµοκηπίου - Εκτίµηση της ανάγκης αξιοποίησης των µηχανισµών του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Αθήνα 2007.

7. Nichtamtliche Lesefassung (zu der am 18. Juni 2008 von der Bundesregierung beschlossenen

Fassung): Verordnung zur Änderung der Energieeinsparverordnung 8. 2008 Building Energy Efficiency Standards for Residential and Non Residential

Buildings, December 2008, CEC-400-2008-001-CMF ∆ιευθύνσεις διαδικτύου ∆-1 Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & ∆ηµοσίων Έργων - www.minenv.gr ∆-2 Υπουργείο Ανάπτυξης – ΥΠΑΝ- www.ypan.gr ∆-3 ∆ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού (∆ΕΗ) – www.dei.gr

16

17

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Η θερµοµόνωση ενός κτιρίου είναι αναγκαία προϋπόθεσης για την εξασφάλιση υγιεινής, ευχάριστης και θερµικά άνετης διαµονής µέσα σε ένα κτίριο και κάτω από συνθήκες οικονοµίας. Ιδιαίτερα στις κατοικίες που λειτουργούν όλο το 24ώρο, η θερµοµόνωση είναι βασική ανάγκη. Με την καλή θερµοµόνωση του κτιρίου επιτυγχάνεται [ΚΘΚ]:

• Εξοικονόµηση της κατανάλωσης ενέργειας από την θέρµανση των εσωτερικών χώρων κατά την χειµερινή περίοδο.

• Περιορισµός των φθορών που παρατηρούνται λόγω της έλλειψης θερµοµόνωσης, όπως οι θραύσεις σωληνώσεων από τον παγετό, οι αποκολλήσεις επιχρισµάτων και χρωµατισµών από συµπύκνωση υδρατµών στις ψυχρές εξωτερικές επιφάνειες.

• Μείωση των δαπανών κατασκευής της εγκατάστασης θέρµανσης, που είναι ανάλογες µε την εγκατεστηµένη ισχύ του λέβητα.

• Μείωση των εκλυόµενων ρύπων στο άµεσο περιβάλλον του κτιρίου, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον.

Οι θερµικές απώλειες ενός κτιρίου εξαρτώνται εκτός από την ποιότητα της θερµοµόνωσης και από άλλες παραµέτρους όπως:

• Η έντονη έκθεση του κτιρίου στους ανέµους αυξάνει τις θερµικές απώλειες. Αντίθετα η ύπαρξη γειτονικών κτιρίων, δέντρων ή άλλων εµποδίων τα οποία προφυλάσσουν το κτίριο από την άµεση επίδραση των ανέµων, µειώνουν τις θερµικές απώλειες.

• Ο αριθµός ελεύθερων πλευρών. Όσο περισσότερες είναι οι ελεύθερες πλευρές ενός κτιρίου, τόσο µεγαλύτερες είναι οι θερµικές απώλειες.

• Η ενοποίηση χώρων διαφορετικών ορόφων. Σε διπλοκατοικίες µε συνέχεια των χώρων, η θερµότητα του κάτω ορόφου συγκεντρώνεται στον πάνω όροφο µε αποτέλεσµα την αίσθηση ψύχους.

• Τα µεγάλα εξωτερικά παράθυρα αυξάνουν σηµαντικά τις απώλειες θερµότητας, ακόµα και στην περίπτωση διπλών υαλοστασίων, οι οποίοι σε καµία περίπτωση δεν φτάνουν την καλή θερµική συµπεριφορά των δοµικών στοιχείων τοιχοποιίας. Προτεινόµενο ποσοστό ανοιγµάτων ανά επιφάνεια κτιρίου είναι το 12-14%, ανάλογα τον προσανατολισµό και την χρήση των χώρων.

Οι καπνοδόχοι, οι σωληνώσεις παροχής θερµού και ψυχρού νερού, καθώς και οι σωλήνες των κεντρικών θερµάνσεων, δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή µε το εξωτερικό περιβάλλον γιατί συµβάλουν στις θερµικές απώλειες, εκτός αν είναι µονωµένοι. Για τις καπνοδόχους, η σωστή µόνωση εξασφαλίζει την σωστή κυκλοφορία των καυσαερίων και την αποφυγή δηµιουργίας όξινων συµπυκνωµάτων. Η θερµοµονωτική ικανότητα των στοιχείων κατασκευής χαρακτηρίζεται από τον συντελεστή θερµοπερατότητας (k) του δοµικού στοιχείου ο οποίος υπολογίζεται από την σχέση [Α.1].

αα+

Λ+

α=

111k1

i [Α.1]

Όπου αi και αα είναι οι συντελεστές µεταβάσεως του αέρα για εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες αντίστοιχα. Τα ανώτατα όρια των συντελεστών µεταβάσεως του αέρα για εξωτερικές και εσωτερικές επιφάνειες, δίνονται στον Πίνακα Α.2. 1/Λ, είναι ο συντελεστής θερµοδιαφυγής ενός δοµικού στοιχείου σε [m2.h.oC/kcal] και υπολογίζεται από την σχέση [Α.2].

n

n

n

n

n

n

n

n d...ddd1λ

++λ

+λ

+λ

=Λ

[Α.2]

18

όπου λi, είναι οι συντελεστές θερµικής αγωγιµότητας των διαφόρων υλικών που αποτελούν ένα δοµικό

στοιχείο σε [kcal/m2.h.oC ή W/m.K]. Στον Πίνακα Α.1, παρουσιάζονται τιµές του συντελεστή θερµικής αγωγιµότητας (λ) για δοµικά κοινά υλικά που χρησιµοποιούνται στις ελληνικές κατοικίες. [ΚΘΚ].

di, είναι το αντίστοιχο πάχος του κάθε υλικού. Σύµφωνα µε την περιγραφή του κτιρίου αναφοράς §2, για κάθε εξωτερικό δοµικό στοιχείο του κτιρίου, τοίχοι, δώµα, στέγη, δάπεδα οροφή πιλοτών και ανοίγµατα, που περικλείουν τους θερµαινόµενους χώρους, ο συντελεστής θερµοπερατότητας του κάθε δοµικού στοιχείου δεν πρέπει να υπερβαίνει τις µέγιστες επιτρεπόµενες τιµές που ορίζονται στον Πίνακα 1. Επίσης ο µέγιστος επιτρεπόµενος µέσος συντελεστής θερµοπερατότητας του κτιρίου (km), δεν πρέπει να υπερβαίνει τις τιµές που ορίζονται για τον κτίριο αναφοράς στον Πίνακα 2, και υπολογίζεται από την σχέση [Α.3].

F

FkFkFk5,0FkFkFkk WEWEDLDLGGDDFFWWm

⋅+⋅+⋅⋅+⋅+⋅+⋅= [A.3]

όπου ο δείκτης (W) αναφέρεται στους εξωτερικούς τοίχους, ο δείκτης (F) στα παράθυρα και πόρτες, ο δείκτης (D) στην οροφή, ο δείκτης (G) στο δάπεδο του κτιρίου που εφάπτεται µε το έδαφος ή µε µη θερµαινόµενους τοίχους, ο δείκτης (DL) στο δάπεδο πιλοτής και ο δείκτης (WE) στους εξωτερικούς τοίχους σε επαφή µε µη θερµαινόµενους χώρους. Επιπλέον ο µέσος συντελεστής θερµοπερατότητας km (W,F) των επιφανειών των εξωτερικών τοίχων συµπεριλαµβανοµένων των θυρών και των παραθύρων, δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιµή 1,86 [W/m2.K] ανά όροφο και υπολογίζεται από την σχέση Α.4.

FW

FFWWm FF

FkFkk+

⋅+⋅= [A.4]

Στον Πίνακα 2 της §2 δίνονται τα ανώτερα όρια του µέσου συντελεστή θερµοπερατότητας για κάθε κλιµατική ζώνη, σε συνάρτηση µε το λόγο (F/V), όπου (F) είναι η συνολική επιφάνεια του κτιρίου και (V) ο όγκος που περικλείει η επιφάνεια αυτή. Η επιβολή ορίων για το (km) από τον κανονισµό έγινε προκειµένου να περιορίζεται κατά τον σχεδιασµό η εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου σε σχέση µε τον όγκο της. Το αντίθετο οδηγεί σε δαπανηρές δοµικές κατασκευές προκειµένου να επιτευχθούν τα όρια της θερµοµόνωσης. Οι απώλειες θερµότητας λόγω µετάδοσης (QΤ) ενός κτιρίου υπολογίζονται βάσει του µέσου συντελεστή θερµοπερατότητας (km) του κτιρίου, την θερµοκρασιακή διαφορά (∆Τ) εσωτερικών χώρων µε το εξωτερικό περιβάλλον, καθώς επίσης και την συνολική εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου (F), σχέση [Α.5].

TFkQ mT ∆⋅⋅= [Α.5] Σε όλες τις ζώνες συνιστάται η χρήση διπλών υαλοπινάκων κυρίως στις πλευρές του κτιρίου που είναι εκτεθειµένες σε ψυχρούς ανέµους, (ανάλογα την επικρατούσα κατεύθυνση του ανέµου). Αντίστοιχα στα κτίρια που βρίσκονται στην Ζώνη Γ και ∆ συνιστάται η χρήση διπλών υαλοπινάκων σε όλες τις πλευρές του κτιρίου.

19

Πίνακας Α.1 Συντελεστής θερµικής αγωγιµότητας (λ) για διάφορα δοµικά υλικά [ΚΘΚ] Υλικά Φαινόµενη

πυκνότητα Συντελεστής θερµικής αγωγιµότητας

(λ) [kg/m3] [kcal/m.h.οC] [W/K] Επίχρισµα ασβεστοκονιάµατος 0,75 0,87 Επίχρισµα τσιµεντοκονιάµατος 1,20 1,39 Συµπαγείς λίθοι, µάρµαρο, γρανίτης, ασβεστόλιθος

3,00 3,49

Συµπαγείς πλίνθοι αργίλου ωµοί 0,80 0,93 Άµµος φυσικής προέλευσης 1,20 1,40 Σκυρόδεµα αδρανών ≤ 160 1,75 2,03 Γαρµπιλοσκυρόδεµα 1700 0,70 0,81 Περλιτόδεµα µε τσιµέντο 1:8 0,11 0,128 Πλάκες σκυροδέµατος µε ανάµικτα αδρανή

1400 0,50 0,58

Γυψοσανίδες 1200 0,50 0,58 Τσιµεντόλιθοι πλήρεις 1800 0,85 0,99 Τσιµεντόλιθοι διάτρητοι 1400 0,60 0,70 Οπτόπλινθοι πλήρεις 1400 0,52 0,60 Οπτόπλινθοι διάτρητοι 1200 0,45 0,52 Οξυά 0,15 0,17 Κωνοφόρα 0,12 0,14 Κόντρα πλακέ 0,12 0,14 Μοριοσανίδες 900 0,15 0,17 Γυαλί 0,70 0,81 Αλουµίνιο 175,00 203,52 Χυτοσίδηρος και χάλυβας 50,00 53,15 Ασφαλτικό σκυρόδεµα 2100 0,60 0,70 Ασφαλτόχαρτο 1100 0,16 0,19

Θερµοµονωτικά υλικά Υαλοβάµβακας 50 0,035 0,041 Πετροβάµβακας 230-250 0,048 Πλάκες διογκωµένου φελλού 160 0,038 0,046 Αφρώδης πολυουρεθάνη 0,028 0,033 ∆ιογκωµένη πολυστερίνη 10-30 0,035 0,041 Αφρόδης πολυστυρώλη Roofmate 32-35 0,023 0,027 Αφρόδης πολυστυρώλη Styrofoam 28 0,028 0,033 ∆ιογκωµένοι αφροί µε βάση ρητίνη ουρίας φορµαλδεύδης

0,027

Πλάκες πεπιεσµένου άχυρου 220-250 0,042 0,049 Πλάκες από ίνες ζαχαροκάλαµου 260 0,040 0,046 Φύκια θαλάσσης 150 0,035 0,041

20

Πίνακας Α.2 Συντελεστές θερµικής µεταβάσεως και αντίσταση θερµικής µεταβάσεως [ΚΘΚ]

Συντελεστής θερµικής µεταβάσεως (αi) και (αα)

Αντίσταση θερµικής µεταβάσεως (1/αi) και (1/αα)

[kcal/m2.h.οC] [W/m2.K] [m2.h.οC/kcal] [m2.K/W] Επιφάνεια τοίχων, εσωτερικά παράθυρα, εξωτερικά παράθυρα αi = 7 αi = 8,14 1/αi = 0,14 1/αi = 0,14

∆άπεδα και οροφές σε περίπτωση µετάβασης θερµότητας από κάτω προς τα επάνω

αi = 7 αi = 8,14 1/αi = 0,14 1/αi = 0,14

∆άπεδα και οροφές σε περίπτωση µετάβασης θερµότητας από επάνω προς τα κάτω

αi = 5 αi = 5,84 1/αi = 0,20 1/αi = 0,17

Στις εξωτερικές πλευρές µε µέση ταχύτητα ανέµου περίπου 2 [m/s] αα = 20 αα = 23,26 1/αα = 0,05 1/αα = 0,04

Στον Πίνακα Α.3 δίνονται ενδεικτικές τιµές του συντελεστή θερµοπερατότητας (kF) για θύρες και παράθυρα σε συνάρτηση του υλικού κατασκευής του πλαισίου και τον τύπο του υαλοπίνακα [ΚΘΚ].

Πίνακας Α.3 Συντελεστής θερµοπερατότητας kF ανά τύπο παραθύρου και θυρών [ΚΘΚ] Υλικό πλαισίου

Ξύλο ή συνθετικό πλαίσιο Μεταλλικό πλαίσιο Συντελεστής θερµοπερατότητας (kF)

Τύπος

[kcal/m2.h.οC] [W/m2.K] [kcal/m2.h.οC] [W/m2.K] Απλός υαλοπίνακας 4,5 5,23 5,0 5,81 ∆ιπλός υαλοπίνακας µε διάκενο 6 [mm]

2,8 3,26 3,2 3,72

∆ιπλός υαλοπίνακας µε διάκενο 12 [mm]

2,6 3,02 3,0 3,49

∆ιπλός υαλοπίνακας µε διάκενο 2 ÷4 [cm]

2,2 2,56 2,6 3,02

∆ιπλός υαλοπίνακας µε διάκενο 4 ÷7 [cm]

2,0 2,33 2,4 2,79

∆ιπλός υαλοπίνακας µε διάκενο ≥ 7 [cm]

2,2 2,56 ---- ----

Πάχος 80 [cm] ---- ---- 3,0 3,49 Άνευ υαλοπίνακα 3,0 3,49 5,0 5,81

Οι τιµές του συντελεστή kF στον Πίνακα Α.3 ισχύουν για παράθυρα:

• Επιφάνειας < 5,0 m2 εφόσον το ποσοστό πλαισίου είναι ≤ 25% της συνολικής επιφάνειας παραθύρου.

• Επιφάνειας ≥ 5,0 m2 εφόσον το ποσοστό πλαισίου είναι ≤ 15% της συνολικής επιφάνειας παραθύρου.

• Επιφάνειας ≥ 2,0 m2 εφόσον το ποσοστό πλαισίου είναι ≤ 25% της συνολικής επιφάνειας παραθύρου.

Εναλλακτικά στο Πίνακα Α.4, δίνονται ενδεικτικές τιµές του συντελεστή θερµοπερατότητας (kF) για θύρες και παράθυρα σε συνάρτηση του υλικού κατασκευής του πλαισίου, τον τύπο του υαλοπίνακα, το ποσοστό του πλαισίου και τον προσανατολισµό τους ως προς την κατεύθυνση του ανέµου.

21

Πίνακας Α.4 Συντελεστής θερµοπερατότητας ανά τύπο παραθύρου και θυρών και ποσοστό πλαισίου

Συντελεστής θερµοπερατότητας (kF) Προφυλαγµένο Κανονικό Εκτεθειµένο

Είδος πλαισίου Ποσοστό πλαισίου επί της επιφάνειας του ανοίγµατος

[kcal/m2hoC] [W/m2K] [kcal/m2hoC] [W/m2K] [kcal/m2hoC] [W/m2K]

Μονό τζάµι 10% 3,9 4,7 4,3 5,3 5,1 6,3 20% 3,6 4,5 4,0 5,0 4,7 5,9

Ξύλινο πλαίσιο

30% 4,6 4,2 5,2 4,7 6,1 5,5 10% 4,8 5,3 5,5 6,0 6,5 7,1 20% 5,1 5,6 5,8 6,4 6,8 7,5

Πλαίσιο αλουµινίου χωρίς θερµοµόνωση 30% 4,4 5,9 4,9 6,7 5,8 7,9

10% 4,5 5,1 5,0 5,7 5,8 6,7 20% 4,5 5,2 5,0 5,8 5,8 6,8

Πλαίσιο αλουµινίου µε θερµοµόνωση 30% 3,9 5,2 4,3 5,8 5,1 6,8

∆ιπλό τζάµι 10% 2,4 2,8 2,6 3,0 2,8 3,2 20% 2,3 2,7 2,5 2,9 2,8 3,2

Ξύλινο πλαίσιο

30% 2,3 2,7 2,5 2,9 2,7 3,1 10% 2,8 3,3 3,1 3,6 3,5 4,1 20% 3,4 3,9 3,7 4,3 4,1 4,8

Πλαίσιο αλουµινίου χωρίς θερµοµόνωση 30% 3,8 4,4 4,2 4,9 4,8 5,6

10% 2,7 3,1 2,8 3,3 3,2 3,7 20% 2,9 3,4 3,2 3,7 3,4 4,0

Πλαίσιο αλουµινίου µε θερµοµόνωση 30% 3,2 3,7 3,4 4,0 3,8 4,4 Στο Πίνακα Α.5, δίνονται οι αντιστάσεις θερµοδιαφυγής (1/Λ) στρωµάτων αέρα τα οποία έχουν µηδενική ταχύτητα (π.χ. το στρώµα αέρα ανάµεσα σε διπλή πλινθοδοµή). Στρώµατα αέρος ανάµεσα σε µη αεροστεγείς επιφάνειες δεν λαµβάνονται υπόψη στον συνυπολογισµό του συντελεστή θερµοπερατότητας ενός δοµικού στοιχείου (π.χ. στρώµα αέρος µεταξύ της επίπεδης πλάκας οροφής και κεραµοσκεπής).

Πίνακας Α.5 Αντίσταση θερµοδιαφυγής (1/Λ) στρωµάτων αέρα. [ΚΘΚ]

Αντίσταση θερµοδιαφυγής 1/Λ = d/λ Σχετική θέση του στρώµατος του αέρος και κατεύθυνσης της ροής της θερµότητας

Πάχος d στρώµατος αέρος

(mm) [m2hoC/kcal] [m2K/Watt]

Κατακόρυφο στρώµα αέρος 10 20 50

100 150

0,16 0,19 0,21 0,20 0,19

0,14 0,16 0,18 0,17 0,16

Οριζόντιο στρώµα αέρος, ροή θερµότητας εκ των κάτω προς τα άνω

10 20 ≥ 50

0,16 0,17 0,19

0,14 0,15 0,16

Οριζόντιο Στρώµα αέρα, ροή θερµότητας εκ των άνω προς τα κάτω

10 20 ≥ 50

0,17 0,21 0,24

0,15 0,18 0,21

22

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ∆ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΒΑΣΕΙ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Η χώρα διαιρείται σε τέσσερις Ζώνες Θερµοµονωτικών Απαιτήσεων Α, Β, Γ, και ∆ µε κριτήριο τόσο την θερµοκρασία του εξωτερικού αέρος κατά την διάρκεια του χειµώνα, όσον και την διάρκεια της περιόδου θέρµανσης. Στον Πίνακα Β.1 δίνονται οι πόλεις όπου υπάγονται στις 4 Ζώνες, ενώ στο Σχήµα Β.1. δίνεται και σχηµατική απεικόνιση των Ζωνών στο ελληνικό χάρτη.

Πίνακας Β.1 Περιοχές της Ελλάδος ανά Ζώνη Θερµοµονωτικών Απαιτήσεων ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ ΑΝΑ ΖΩΝΗ ΖΩΝΗ Α Κρήτη, Κυκλάδες, ∆ωδεκάνησα, Σάµος, Μεσσηνία, Λακωνία, Αργολίδα, Ζάκυνθο,

Κεφαλονιά, Ιθάκη. ΖΩΝΗ Β Κορινθία, Ηλείας, Αχαΐα, Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα, Φωκίδας, Βοιωτία, Αττική,

Εύβοια, Μαγνησία, Σποράδες, Λέσβος, Χίος, Κέρκυρα, Λευκάδα, Θεσπρωτία, Πρέβεζα, Άρτα.

ΖΩΝΗ Γ Αρκαδία, Ευρυτανία, Ιωάννινα, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Πιερία, Ηµαθία, Πέλλα, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Χαλκιδική, Σέρρες, Καβάλα, ∆ράµα, Θάσος, Σαµοθράκη, Ξάνθη, Ροδόπη, Έβρος.

ΖΩΝΗ ∆ Γρεβενά, Κοζάνη, Καστοριά, Φλώρινα. Σε κάθε νοµό, οι περιοχές που βρίσκονται σε υψόµετρο πάνω από 600 µέτρα από την επιφάνεια της θάλασσα θα εντάσσονται στην επόµενη ψυχρότερη Ζώνη από εκείνη στην οποία ανήκουν.

Σχήµα Β.1: Κλιµατικές ζώνες ελληνικής επικράτειας

23

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Όπως έχουν ήδη παραδοθεί στο ΥΠΑΝ

24

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ∆: ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ

Επιθυµητή Θερµοκρασία και Υγρασία Κτιρίων Ο Πίνακας ∆.1 περιλαµβάνει τις τιµές οι οποίες συνιστώνται, [Τ.Ο. 2425/86] για τα κτίρια του οικιακού και τριτογενή τοµέα την περίοδο θέρµανσης. Κτίρια µε ειδικές χρήσεις όπως π.χ. τα νοσοκοµεία η επιθυµητή θερµοκρασία καθορίζεται ανάλογα την χρήση των επιµέρους χώρων (γραφεία, δωµάτια ασθενών, χειρουργεία κλπ).

Πίνακας ∆.1 Θερµοκρασίες Χώρων ∆ιαµονής για την περίοδο θέρµανσης.

Είδος χώρου κτιρίου Επιθυµητή θερµοκρασία (oC )

1. Κατοικίες Καθηµερινά, Υπνοδωµάτια Προθάλαµοι, ∆ιάδροµοι, WC Λουτρά

20 15

22 - 24 2. Γραφεία Γραφεία δηµόσιων υπηρεσιών και ιδιωτικά Βοηθητικοί χώροι, κλιµακοστάσια, διάδροµοι

20 15

3. Καταστήµατα Καταστήµατα ∆οκιµαστήρια Βοηθητικοί χώροι, κλιµακοστάσια, διάδροµοι

18 20 15

4. Εκπαιδευτικά κτίρια Αίθουσες διδασκαλίας Αίθουσες σεµιναρίων Αµφιθέατρα Κλειστά γυµναστήρια Χώροι εργαστηρίων Βιβλιοθήκες Αναγνωστήρια Αποθήκες Αίθουσες λουτρών, αποδυτήρια Ιατρείο ∆ιάδροµοι, χώροι διαφυλάξεως οργάνων και βεστιάρια

20 18 18 16 20 20 20 15 22 24 15

5. Ξενοδοχεία Υπνοδωµάτια ∆ιάδροµοι Εστιατόρια, χώροι υποδοχής

20 18 20

6. Νοσοκοµεία Γραφεία Αίθουσες ασθενών, δωµάτια Αίθουσες αναµονής Αίθουσες εξετάσεων Χειρουργεία ∆ιάδροµοι, κλιµακοστάσια, κλειστές αίθουσες διαλειµµάτων Βοηθητικοί χώροι

20 20 18

18 - 21 18 - 21

16 15

Αντίστοιχα στον Πίνακα ∆.2 δίνονται οι συνιστώµενες συνθήκες σχεδιασµού, (θερµοκρασία, υγρασία), για κλιµατιζόµενους χώρους την χειµερινή και θερινή περίοδο, για κτίρια του οικιακού και τριτογενή τοµέα, όπως ορίζονται στην Τεχνική Οδηγία ΤΕΕ 2425.

Πίνακας ∆.2 Θερµοκρασίες και Υγρασίες για κλιµατιζόµενα κτίρια Χειµερινή περίοδος Θερινή περίοδος Χώρος Θερµοκρασία

(oC ) Υγρασία (%) Θερµοκρασία

(oC ) Υγρασία (%)

Κατοικίες 22 30 – 50 25 - 26 40 - 50 Γραφεία 21-23 30-35 25-26 40-50

25

Βιβλιοθήκες Μουσεία

20-22 40-50 22 40-55

Εστιατόρια και κέντρα διασκεδάσεως

21-23 30-40 23-26 50-60

Νοσοκοµεία Αίθουσες Χειρουργεία Αναρρωτήρια

24

30

24

20-24 24

45-50 50-60 50-60

Απαιτούµενος Αερισµός Κτιρίων Για τον αερισµό των κατοικιών οι Τεχνική Οδηγία του ΤΕΕ 2425, ορίζει τις ελάχιστες και τις συνιστώµενες απαιτήσεις για το αερισµό στις κατοικίες, Πίνακας ∆.3 και στα κτίρια του τριτογενή τοµέα Πίνακας ∆.4.

Πίνακας ∆.3 Απαιτούµενος αερισµός κατοικιών Απαιτούµενος αερισµός ανά άτοµο

(m3/h. άτοµο) Χώρος Εκτιµώµενα άτοµα ανά 100

m2 επιφάνειας δαπέδου Ελάχιστος Συνιστώµενος

Μονοκατοικίες Καθιστικά, υπνοδωµάτια Κουζίνες, Μπάνια

5

8,5 34

12 – 17 50 – 85

Πολυκατοικίες Καθιστικά, υπνοδωµάτια Κουζίνες, Μπάνια

7

8,5 34

12 – 17 50 – 85

26

Πίνακας ∆.4 Απαιτούµενος αερισµός κτιρίων τριτογενή τοµέα

Απαιτούµενος αερισµός ανά άτοµο (m3/h. άτοµο)

Χώρος Εκτιµώµενα άτοµα ανά 100 m2 επιφάνειας δαπέδου

Ελάχιστος Συνιστώµενος Εκπαιδευτικά κτίρια Αίθουσες διδασκαλίας Εργαστήρια Αµφιθέατρα Βιβλιοθήκες Γυµναστήρια Εστιατόρια

55 32

110 22 75

110

17 17 17 12 34 17

17-26 17-26 26-34 17-21 42-51 26-34

Νοσοκοµεία Αίθουσες αναµονής ∆ωµάτια ασθενών Χειρουργεία Αίθουσες εξετάσεων Αναρρωτήρια

55 22 -- 10 --

34 17 34 50 25

42-51 26-34

-- 70-85

-- Γραφεία Γενικά Αίθουσες συνδιαλέξεων Σχεδιαστήρια Αίθουσες αναµονής Αίθουσες Η/Μ

10 65 22 32 22

25 42 12 12 9

25-42 51-68 17-25 25-34 12-17

Ξενοδοχεία Υπνοδωµάτια Καθιστικό Μπάνια

5 22 --

12 17 34

17-25 25-34 51-85

Άλλες χρήσεις ∆ικαστήρια Καταστήµατα Χώροι επιβιβάσεως αποβιβάσεως Εστιατόρια Κουζίνες Καφέ - µπαρ

75 32 10

75 20

110-150

34 12 25

17 51 51

42-51 17-25 25-34

25-34

60 60-85

Απαιτήσεις για Φωτισµό

Ο Πίνακας ∆.5 περιλαµβάνει ενδεικνυόµενες τιµές για την στάθµη φωτισµού και την εγκατεστηµένη ισχύ φωτισµού, σύµφωνα µε το EN 12464-1:2002.

Πίνακας ∆.5 Απαιτήσεις φωτισµού κτιρίων τριτογενή τοµέα

Χρήση κτιρίου

Χρήση Χώρου

Στάθµη Φωτισµού

(lux)

Εγκατεστηµένη ισχύς

φωτισµού

(W/m2)

Επίπεδο µέτρησης (m)

Γραφεία 500 Γραφεία open

plan 500 Κτίρια Γραφείων

Αίθουσες συνεδριάσεων 500

15 0.80

Αίθουσες διδασκαλίας 300 Σχολεία –

Εκπαιδευτικά ιδρύµατα Αίθουσες 500

15 0.80

27

Χρήση κτιρίου

Χρήση Χώρου

Στάθµη Φωτισµού

(lux)

Εγκατεστηµένη ισχύς

φωτισµού

(W/m2)

Επίπεδο µέτρησης (m)

διδασκαλίας ενηλίκων

Αίθουσες διαλέξεων 500

Θάλαµος 100 Εξεταστήριο 300 Νοσοκοµεία Εξέταση και Θεραπεία 1000

15 0.80

Ξενοδοχεία Αίθουσες εστιάσεων - 10

Αθλητικές εγκαταστάσεις

Αίθουσα άθλησης 300 10 0.10

Χώρος πωλήσεων 300 Εµπορικά

καταστήµατα Χώρος ταµείου 500

10 0.80

∆ιάδροµοι 100 Χώροι κυκλοφορίας

κοινού Σκάλες 150 15 0.10