«Δεσποινίς γιατί είναι υπογραμμισμένος ο κώδικας σας ?» «Κύριε, εσείς ο μελαχρινός πηγαίντε δύο θέσεις μπροστά.»«Δεσποινίς, παρακαλώ, μαζέψτε τα μαλλιά σας και κάντε τα κότσο»«Τουαλέτα?? Χμμ, λυπούμεθα αλλά δεν επιτρέπεται»

Τις φράσεις αυτές είτε συμμετείχαμε πρώτη φορά στην εξεταστική της σχολής είτε όχι τις αναπολούμε συχνά το τελευταίο διάστημα. Άλλοτε μας προκαλούν γέλιο και άλλοτε ενδεχομένως θυμό. Πέρα από τον κωμικοτραγικό χαρακτήρα των παραπάνω φράσεων, εμείς θεωρούμε ότι αυτές δεν πρέπει να ιδωθούν ως μεμονωμένα περιστατικά είτε ως ιδιότροπες συμπεριφορές και καπρίτσια ορισμένων «γεροπαράξενων» καθηγητών και επιτηρητών, αλλά συνιστούν εκδηλώσεις του φαινομένου της καθηγητικής αυθαιρεσίας που παραδοσιακά παρατηρείται στην σχολή μας. Ωστόσο, στην τελευταία εξεταστική είναι γενική παραδοχή ότι το φαινόμενο αυτό προχώρησε σε ένα εντελώς νέο επίπεδο… Προτού ασχοληθούμε με τα περιστατικά που συνέβησαν στην εξεταστική αξίζει να κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση των δυσχερών όρων μελέτης. Ειδικότερα, οι κώδικες και τα πρακτικά, ως αναπόσπαστα κομμάτια της μελέτης και της εξέτασης μας, πλέον δεν παρέχονται, με αποτέλεσμα να υποχρεούμαστε είτε να τους αγοράσουμε είτε να κάνουμε έναν μαραθώνιο για να τα βρούμε με κάθε δυνατό τρόπο (βλ. ουρές στο αναγνωστήριο, ουρές στα φωτοτυπάδικα γύρω από την σχολή). Επίσης, καλούμαστε να μελετάμε ογκοδέστατα και δυσνόητα (ακόμα και για δικηγόρους) συγγράμματα χωρίς κατά κανόνα να ανακοινώνεται συγκεκριμένη εξεταστέα ύλη (για παράδειγμα, είναι χαρακτηριστική η σύγχυση που επικράτησε σχετικά με την ύλη της Φιλοσοφίας Δικαίου). Aς περάσουμε ολοταχώς στο ζουμί… Από που να πρωτοξεκινήσει κανείς σχετικά με τις συνθήκες εξέτασης; Είναι χαρακτηριστικό σε όποιον ζητούσε να πάει τουαλέτα οι απαντήσεις που δίνονταν πολλές φορές ήταν είτε ότι «απαγορεύεται ρητά με απόφαση του τομέα» είτε ότι επιτρέπεται με την συνοδεία επιτηρητή. Ζητήματα ανέκυψαν και με τους κώδικες. Συγκεκριμένα, σε πολλά μαθήματα έγιναν εξονυχιστικοί έλεγχοι στους κώδικες (ούτε εξιχνίαση εγκλήματος να γινόταν) με αποτέλεσμα ακόμη και απλώς υπογραμμισμένοι κώδικες να αποσύρονται. Επίσης, συνάδερφοι μας από μεγαλύτερα έτη που χρησιμοποιούσαν τους κώδικες του Καράκωστα (που η ίδια η σχολή τους είχε παράσχει πριν τρία χρόνια) είδαν επιτηρητές να απαιτούν την απόσυρση των κωδίκων αυτών κατά την εξέταση. Εδώ, όμως, διακρίνουμε το εξής παράδοξο: Οι καθηγητές απαιτούν από εμάς να χρησιμοποιούμε ασχολίαστους και «πεντακάθαρους» κώδικες, ενώ οι ίδιοι καθώς και οι δικαστές και οι δικηγόροι χρησιμοποιούν κώδικες σχολιασμένους και σημειωμένους με κάθε τρόπο! Επιπροσθέτως, στην εξέταση των μαθημάτων του τομέα Ποινικού τέθηκε όριο ελάχιστης παραμονής στην αίθουσα 75 λεπτά, ενώ χαρακτηριστική είναι η φράση της καθηγήτριας, πριν την έναρξη της εξέτασης της Ανακριτικής, πως όσοι επιθυμούσαν να δώσουν λευκή κόλλα (καθώς η αποτυχία μεγάλου κομματιού του αμφιθεάτρου ήταν για αυτήν δεδομένη), έπρεπε να περιμένουν μία ώρα κι ένα τέταρτο. Ακόμη, κατά την εξέταση των μαθημάτων του Τομέα Εμπορικού, καλούμασταν να γράψουμε ονοματεπώνυμο και Α.Μ. σε κόλλα που γυρνούσε σε όλη την αίθουσα από σειρά σε σειρά όπως καθόμασταν, με το πρόσχημα ότι υπήρχε κίνδυνος να χαθούν γραπτά (ασχολίαστο το ότι, σε μια σχολή που οι καθηγητές προσπαθούν με κάθε τρόπο να παρομοιάσουν με το Harvard, δεν μπορούν να μην χάνουν γραπτά). Βέβαια, την ίδια στιγμή οι επιτηρητές δήλωναν ότι τα παρόμοια γραπτά μηδενίζονται, πράγμα που μας βάζει σε σκέψεις σχετικά με τη σκοπιμότητα του πιο πάνω μέτρου. Και δεν θα ήταν τόσο μεγάλο το πρόβλημα, αν δεν υπήρχε «δεδικασμένο» ως προς το τι θεωρούν οι διορθωτές «παρόμοια γραπτά», καθώς σε προηγούμενες εξεταστικές μηδενίστηκε πληθώρα γραπτών που είχαν κοινά στοιχεία με άλλα (εξάλλου, όλοι από την ίδια ύλη διαβάζουμε), χωρίς φυσικά να αποτελούν προϊόν αντιγραφής.Σ' όλα αυτά αξίζει να προστεθούν και οι συχνότατες αλλαγές θέσεων, αρκετές φορές χωρίς λόγο, και, φυσικά, οι επιτηρητές-Κέρβεροι πάνω από τα κεφάλια μας. Εν τέλει, σ΄ αυτή τη σχολή όλοι μας θεωρούμαστε ύποπτοι αντιγραφής και «αδιαβασιάς», καθώς οι επιτηρητές, σχεδόν σ΄ οτιδήποτε κάνουμε βλέπουν προπαρασκευαστικές πράξεις των γνωστών αυτών «εγκλημάτων». Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι αυξήθηκε η δυσκολία ων

θεμάτων -όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη σχολή μας- και, ενίοτε, υπήρξαν ασαφή θέματα (βλ. Γενικό Ενοχικό) έτσι, ώστε η επίλυσή τους, σε δύο ώρες μάλιστα, να δυσκολεύει ακόμη και επαγγελματίες νομικούς. Τέλος, από τα κρούσματα της καθηγητικής αυθαιρεσίας δεν θα μπορούσε να λείπει η γνωστή και μη εξαιρετέα Ιστορία Δικαίου, η οποία πλέον, με εν κρυπτώ απόφαση του σχετικού Τομέα, εξετάζεται προφορικά. Η εξέταση του «πολυαγαπημένου» μας αυτού μαθήματος χαρακτηρίσθηκε από πλήρη ανοργανωσιά, με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία πολλών συναδέλφων μας που αναγκάστηκαν εξεταστούν 5 ή και 9 ώρες μετά την κανονισμένη ώρα, ενώ πολλοί έκαναν λόγο για ειρωνικό και ψαρωτικό ύφος των εξεταστών. Κι αν όλα τα παραπάνω φαίνονται ζοφερά, ας έχουμε κατά νου ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμη, καθώς αναμένονται μαζικά κοψίματα, βάσει των προηγούμενων εξεταστικών.

Όλα τα παραπάνω συνήθως ντύνονται με το χιτώνα εύηχων λέξεων, όπως είναι επί παραδείγματι η «αξιοκρατία» (γιατί μόνο αν μπορείς να μην πας τουαλέτα για 2 ώρες αξίζεις να σπουδάζεις στη Νομική!). Στην πραγματικότητα, τα φαινόμενα αυτά αποτελούν εικόνα του πανεπιστημίου που οραματίζονται οι μεγαλοκαθηγητάδες της σχολής μας, ενός πανεπιστημίου με ασφυκτικούς ρυθμούς σπουδών και φοιτητές εντατικοποιημένους και πειθαρχημένους, που δεν θα τολμούν να σηκώσουν κεφάλι, ακόμα και όταν ακούγονται τα πλέον παρανοϊκά πράγματα. Όντας οι υλοποιητές αυτού του πανεπιστημίου, οι καθηγητές και επιτηρητές μας δεν μπορούν παρά να επιδεικνύουν μια ανάλογη συμπεριφορά.

Απέναντι σ' αυτήν την έξαρση της καθηγητικής αυθαιρεσίας, ο Φοιτητικός μας Σύλλογος οφείλει να αντιδράσει δυναμικά, μέσω παρεμβάσεων στους Τομείς, με τη διεκδίκηση αξιοπρεπών συνθηκών εξέτασης. Να βάλουμε ένα τέρμα στον τρόπο που αντιμετωπιζόμαστε από τους καθηγητές (που θυμούνται ότι τελικά δεν είμαστε «συνάδελφοι» στις εξεταστικές, όταν μιλούν προκλητικά και υποτιμητικά), να μην ξαναπεράσουμε εξεταστικές-μαραθώνιους προσπάθειας συγκέντρωσης της ύλης, να εξασφαλίσουμε ότι, εν τέλει, υπάρχει ζωή και στην περίοδο της εξεταστικής και ότι θα εξεταζόμαστε με επιείκεια και σεβασμό.

Ρ.Α.Πα.Ν. Σ.Α.Φ.Ν. [εαακ]