Ματσαγγάνης-Φτώχεια 2013

10
Η κρίση Η οικονομική ύφεση που πλήττει τη χώρα είναι πρωτοφανής σε ένταση και σε διάρκεια. Οι επίσημες εκτιμήσεις της Eurostat για το εθνικό εισόδημα δηλώνουν ότι το 2013 το Ακαθάριστο Εγχώ- ριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας έχει συρρικνωθεί κατά 20,6% σε σύγκριση με το 2009 (23,2% σε σύγκριση με το 2007). Από την άλλη, τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για την απασχόληση δείχνουν ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2013 ο αριθ- μός των ανέργων στην Ελλάδα ήταν πάνω από 1 εκατομμύριο 350 χιλιάδες (27,1% του εργατικού δυναμικού), ενώ το αντίστοι- χο τρίμηνο του 2008 μόλις έφτανε τις 357 χιλιάδες (7,2%). Επί πλέον, οι υπολογισμοί της Τράπεζας της Ελλάδας για τις μεταβο- λές των αμοιβών αποκαλύπτουν ότι το 2013 οι μέσες πραγματι- κές αποδοχές των μισθωτών ήταν μειωμένες κατά 26% σε σχέση με το 2009 (κατά 9% σε σχέση με το 2000) 1 . Πώς επιδρά η κρίση στους δείκτες φτώχειας; Ποιες ομάδες του πληθυσμού πλήττονται περισσότερο; Πώς ανταποκρίνεται το σύ- στημα κοινωνικής προστασίας; Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά το πέμπτο τεύχος της σειράς Ενημερωτικών Δελτίων της Ομάδας Ανά- λυσης Δημόσιας Πολιτικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα διαθέσιμα δεδομένα Οι στατιστικές κατανομής εισοδήματος δίνονται στη δημοσιότη- τα με καθυστέρηση. Για παράδειγμα, τα βασικά αποτελέσματα της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης στην Ευρω- παϊκή Ένωση (EU-SILC) 2012 για τα εισοδήματα του 2011 ανα- κοινώθηκαν το Νοέμβριο 2013. Πώς όμως διαμορφώθηκε η φτώχεια στην Ελλάδα το 2013; Μπο- ρούμε να έχουμε εικόνα νωρίτερα, χωρίς να χρειαστεί να περιμέ- νουμε μέχρι το τέλος του 2015 (οπότε θα ανακοινωθούν τα επί- σημα δεδομένα της έρευνας EU-SILC 2014 για τα εισοδήματα του 2013); Η δική μας προσέγγιση Το πρόβλημα της υστέρησης των επίσημων δεδομένων μπορεί να παρακαμφθεί με τη μέθοδο της «μικροπροσομοίωσης». Η ανάλυση μας βασίζεται στο υπόδειγμα EUROMOD: αυτό υπολο- Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ενημερωτικό Δελτίο 5/2013 Η ανατομία της φτώχειας στην Ελλάδα του 2013 q Μάνος Ματσαγγάνης & Χρύσα Λεβέντη Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την εξέλιξη των δεικτών φτώχειας το 2013, ενώ επίσης αναθεωρούμε προηγού- μενες εκτιμήσεις για το μέγεθος των ίδιων δεικτών το 2012. Κατ’ αρχήν, εξηγούμε ότι το μέγεθος της φτώχειας και η εξέλιξή της εξαρτώνται από το ύψος του ορίου φτώχειας. Χρησιμοποιούμε τρεις δείκτες: το κυμαινόμενο όριο σχετικής φτώχειας (ίσο με 60% του διαμέσου εισοδήματος), το σταθε- ρό όριο σχετικής φτώχειας (ίσο με 60% του διαμέσου εισοδήματος του 2009, σε σταθερές τιμές), και το όριο ακραίας φτώχειας (ίσο με το κόστος ενός βασικού καλαθιού αγαθών απαραίτητου για την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης). Διαπιστώνουμε ότι το ποσοστό του πληθυσμού με εισόδημα χαμηλότερο από το συμβατικό όριο σχετικής φτώχειας αυξάνεται αργά αλλά σταθερά. Εναλλακτικά, υπολογίζουμε ότι ο αριθμός όσων θα θεωρούσαμε φτωχούς πριν το ξέσπασμα της κρίσης φτάνει πλέον το 41% του πληθυσμού. Επί πλέον, εκτιμάμε ότι 1 στους 7 έχει σήμερα εισόδημα κάτω από το όριο ακραίας φτώχειας (από 1 στους 9 το 2012 και μόλις 1 στους 45 το 2009). Ο κύριος μηχανισμός διόγκωσης της φτώχειας είναι η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των ανέργων, σε συνδυασμό με τα τραγικά κενά που παρουσιάζει το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας. Η αντιμετώπιση του «νέου κοινωνικού ζητήματος» είναι αδύνατη χωρίς γενναία στροφή στην κοινωνική πολιτική. 1. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, παρόμοια ήταν η εξέλιξη των κατώτατων αποδοχών: το επίπεδό τους το 2013 ήταν 25% χαμηλότερο από ό,τι το 2009 (και 10% από ό,τι το 2000), πάντοτε σε πραγματικές τιμές.

description

Το φαινόμενο της φτώχειας στην κρίση

Transcript of Ματσαγγάνης-Φτώχεια 2013

  • . Eurostat

    2013 -

    () 20,6%

    2009 (23,2% 2007).

    ,

    2013 -

    1

    350 (27,1% ), -

    2008 357 (7,2%).

    , -

    2013 -

    26%

    2009 ( 9% 2000)1.

    ;

    ; -

    ;

    -

    .

    -

    . ,

    -

    (EU-SILC) 2012 2011 -

    2013.

    2013; -

    , -

    2015 ( -

    EU-SILC 2014

    2013);

    .

    EUROMOD: -

    5/2013

    2013

    q

    &

    2013, -

    2012. ,

    . : ( 60% ), -

    ( 60% 2009, ), (

    ).

    . ,

    41% . , 1 7

    ( 1 9 2012 1 45 2009).

    , .

    .

    1. ,

    : 2013 25% ,

    2009 ( 10% , 2000), .

  • -

    -

    . EU-SILC 2010 (-

    2009). -

    2009-2013. , -

    . , -

    -

    . , -

    ,

    (

    ).

    -

    -

    .

    , -

    , (.. -

    , , , -

    , ..), ,

    .

    , ,

    Eurostat,

    () . ,

    ( ..

    2010). ,

    (Matsaganis & Leventi 2013)

    .

    , -

    , . -

    .

    ,

    .

    2012.

    2013, 2 -

    2012.

    ()

    () -

    .

    60% -

    3

    .

    , . -

    .

    ,

    -

    . ,

    ,

    . , -

    . -

    -

    , . -

    .

    EU-SILC,

    () 2011

    476 999 -

    ( ).

    , 2011 23,1% (

    20,1% 2009).

    1.

    EU-SILC 2010 (-

    2009), 1

    2011 ( -

    EU-SILC 2012,

    2011).

    2009 ( ).

    2013 .

    , (

    )

    2

    2. , ()

    ,

    , , ()

    -

    , () -

    2010 ( EU-SILC

    2010), ()

    ,

    , . -

    ,

    .

    3. , -

    , -

    .

    ,

    Eurostat , -

    100% ,

    50% ( )

    30% ( 14 ). -

    .

  • 2013 2011.

    . , -

    2009, -

    -

    : 2009-2012,

    2013.

    , -

    ( )4.

    ,

    , . -

    , -

    (Jenkins . 2013).

    ,

    (+7 )

    18-29 .

    .

    , 65+

    , 19% 2009 12% 2013. -

    . ,

    . , .. -

    (-18% -

    25% 2009-2013 ).

    , 65 -

    (, -

    3

    1

    ( )

    2009 2012 2013

    19,4 21,4 22,3

    18,6 21,4 22,4

    20,1 21,4 22,2

    0-17 23,4 27,4 26,1

    18-29 19,6 25,0 26,9

    30-44 18,6 24,2 24,2

    45-64 17,5 20,7 22,6

    65+ 19,0 10,7 12,4

    16,1 22,7 24,7

    14,5 16,5 15,8

    22,3 22,1 22,8

    19,3 24,6 27,2

    19,4 19,7 19,5

    34,2 43,8 46,7

    9,8 12,4 11,3

    -- 1,1 2,0 2,7

    4,9 2,4 2,7

    17,3 19,7 24,0

    34,1 28,1 24,0

    17,0 11,0 12,5

    24,4 27,8 27,6

    26,3 20,8 21,4

    : (60% ) 2013 432

    908 . (, , )

    ( ). 2012 .

    : EUROMOD (version G1.1), EU-SILC 2010 ( 2009).

    4.

    -

    -

    . , -

    -

    .

  • -, .) -

    , -

    . , -

    ( , -

    , ).

    , :

    -

    -

    .

    :

    (

    Eurostat)

    , -

    . , -

    -

    , , -

    (.. ),

    .

    (.. -

    ), .

    ,

    2009 -

    , ,

    -

    ,

    .

    -

    -

    -

    , -

    -

    ( -

    10 ).

    , 2009 (. )

    : , 1%

    , , 34%

    . , -

    : 47% -

    , 3%

    --5.

    , -

    (+9

    2009-2013),

    (+8 ).

    60% ( -

    ) 2009.

    . -

    -

    (+8,3% 2009-2013).

    , ,

    ,

    .

    60% -

    ,

    6.

    ,

    , 39% 2012

    44% 2013 (. 2).

    ( 38 )

    -

    ( 31 26 ).

    , -

    . -

    : ,

    2009-2013 ( -

    ) 19-21 . -

    ( -

    - , , ,

    ): -

    (+9 +2 ).

    4

    5.

    : -

    (. , , -

    ), . -

    2009 (5%),

    ( 3%).

    (17% 2009),

    ( 24% 2013).

    . -

    , .

    -

    (-24% 2009-2013).

    6. (32,3% 2011 2005)

    Eurostat

    .

  • , -

    (. -

    ) -

    , -

    -

    . ,

    .

    ,

    : -

    , .

    -

    -

    .

    , , -

    :

    . , -

    -

    , -

    , -

    -

    . -

    , 7 ;

    -

    -

    -

    5

    2

    2009 2012 2013

    19,4 38,9 44,3

    18,6 39,1 44,3

    20,1 38,7 44,3

    0-17 23,4 44,3 48,6

    18-29 19,6 43,6 50,8

    30-44 18,6 39,4 43,5

    45-64 17,5 36,4 42,5

    65+ 19,0 33,0 38,9

    16,1 36,1 40,4

    14,5 31,6 37,5

    22,3 42,2 48,2

    19,3 40,6 46,2

    19,4 37,9 0,4

    34,2 65,2 71,9

    9,8 25,8 29,0

    -- 1,1 7,5 10,0

    4,9 5,8 7,1

    17,3 33,3 43,0

    34,1 50,9 55,0

    17,0 31,4 36,4

    24,4 46,3 51,7

    26,3 40,1 43,6

    : (60% 2009) 2013 665

    1.397 . (, , -

    ) ( ). 2012 .

    : EUROMOD (version G1.1), EU-SILC 2010 ( 2009).

    7. () Bradshaw & Mayhew (2011),

    (.. -

    ,

    ). ,

    .

  • -

    , -

    , -

    -

    . ,

    , ,

    ( )

    .

    .

    2012.

    2009 2013,

    (.

    ). -

    , (-

    ,

    )

    (

    , ).

    3

    . -

    , 14% 2013,

    11% 2012 2% 2009.

    ( 1,5 -

    );

    , -

    (.. ), -

    ( ), -

    (.. , -

    , ),

    6

    3

    2009 2012 2013

    2,2 10,8 14,0

    2,3 11,2 14,5

    2,2 10,5 13,6

    0-17 4,1 17,3 20,3

    18-29 2,7 11,6 16,0

    30-44 3,0 15,0 18,1

    45-64 1,7 9,2 13,3

    65+ 0,1 1,5 2,9

    1,4 16,5 20,6

    2,7 8,7 12,1

    2,6 8,6 11,3

    3,7 18,5 23,6

    1,4 6,5 8,6

    4,5 26,0 33,7

    0,6 4,7 6,0

    -- 0,0 0,3 1,1

    1,1 1,3 1,6

    2,6 11,8 16,3

    4,0 8,3 10,8

    0,3 2,0 2,8

    4,0 16,5 20,0

    1,1 5,1 8,8

    : , 2013 233

    684 ( ). -

    . 1 . (, , )

    ( ). 2012 .

    : EUROMOD (version G1.1), EU-SILC 2010 ( 2009).

  • (.. ). ,

    . -

    , .

    -

    . 20%

    ( 4% 2009)

    .

    (

    34% 2009, 5% 2009). : 24%

    ,

    21% , 20% -

    8, 18% 30 45 , 16%

    -

    9.

    , , , -

    , , -

    . -

    , -

    3%. , -

    -

    .

    : 10.

    , -

    ( ) .

    -

    2013. -

    (+3 ). ,

    ( -

    2009) ,

    .

    , -

    -

    14% 2013 ( 2% 2009).

    ( -

    )

    .

    , -

    -

    ( , )

    -

    .

    2013

    1 350 ,

    -

    158 : ,

    1 9 ( 11,7%).

    -

    , -

    , -

    ( ) . -

    , -

    -

    . -

    . -

    ,

    .

    .4093/2012 (

    2013-2016)

    ,

    2013.

    ; .

    7

    8. ,

    , , -

    (..

    ), -

    .

    9. -

    . , -

    (.. , 30-

    44 , , ,

    ).

    10.

    .

  • Bradshaw J. and Mayhew E. (2011) The measurement of extreme

    poverty in the European Union. European Commission,

    Directorate-General for Employment, Social Affairs and Social

    Inclusion.

    Eurostat (2013) Real GDP growth rate volume. Percentage change

    on previous year (tec00115) (last update: 7 December 2013).

    Jenkins S.P., Brandolini A., Micklewright J. & Nolan B. (2013) The Great

    Recession and the distribution of household income. Oxford:

    Oxford University Press.

    (2013) : 2013.

    (19 2013). ,

    (2013)

    2012 ( 2009): -

    . (29 2013). , -

    .

    (2013) . (9

    2013). , .

    ., . & . (2012)

    . 1/2012.

    ,

    . : .

    (2013) . , -

    .

    (2013) 2012

    ( ). .

    8

  • 2012

    ,

    . -

    -

    , ,

    ( ) -

    .

    2009 2013 -

    , -

    .

    ,

    2012 .

    , -

    , ,

    2013 1.

    - .

    , ,

    (

    ).

    9

    A1

    431 416 269

    615 625 436

    643 645 444

    1 816 808 626

    2 984 962 799

    233 228 194

    380 371 323

    408 392 332

    1 553 531 457

    2 684 656 564

    : 2013. .

  • . -

    . -

    ,

    -

    , -

    , -

    .

    10

    EUROMOD

    EUROMOD, -

    (.

    )

    , -

    ( ) -

    . EUROMOD

    . -

    -

    .

    - --

    ,

    .

    EUROMOD () -

    Essex, .

    ,

    , -

    . -

    ,

    .

    1/2012 -

    ( , &

    )

    2/2012 -

    ( &

    )

    3/2012 :

    ( -

    & )

    4/2013

    ( )

    76

    10434

    www.paru.gr

    .: 210 8203 380

    fax: 210 8214 122

    e-mail: [email protected]

    .: 210 8203 354

    fax: 210 8214 122

    e-mail: [email protected]