Δευτέρα 16 Μαΐου 2016 …… αρχίζετε νεοελληνική γλώσσα οδηγίες για την εξέταση

ηεξέτασητηςνεοελληνικήςγλώσσας

Για την εξέταση στο μάθημα τηςΝεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ τάξηςΗμερησίου Γενικού Λυκείου και της Δ΄τάξηςΕσπερινούΓενικούΛυκείου,δίνεταιστους μαθητές σε φωτοαντίγραφοαπόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού,λογοτεχνικού,άρθρουκ.τ.λ.)μιαςέωςδύοσελίδων

ταθέματα

3θέματα• Α.Περίληψη(0-25/100ή0-5/20)• Β.Ποικίλεςερωτήσεις(0-35/100ή0-7/20)• Γ.Παραγωγήλόγου(0-40/100ή0-8/20)

ταζητούμεναέχουνδιαφορετικήβαθμολογία

θέμαΑ:ηπερίληψη

§ ηανάγνωσητουκειμένου§ διαβάζουμε…καιξαναδιαβάζουμε§ υπογραμμίζουμετακύριασημεία§ κρατάμεσημειώσεις(…κάτισανπλαγιότιτλους)

§ πρώτηγραφή–πρόχειρο§ επεξεργασία

θέμαΑ:οδηγίεςγιατηνπερίληψη

§ έκταση100-120λέξεις–καλόείναινατηρείται–επιτρεπτήμικρή(10%)υπέρβαση

§ ανζητείταισεεπικοινωνιακόπλαίσιοδενχρησιμοποιούμεκειμενικάχαρακτηριστικάτουπλαισίου

§ οιδύοτύποιπερίληψης:ü απλήπύκνωση(abstract) ü πληροφοριακήπερίληψη

ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΙ

θέμαΑ:οδηγίεςγιατηνπερίληψηοιυποψήφιοι/εςοφείλουν:•  ναεντοπίσουντοβασικόθέμα,τονλόγογιατονοποίογράφεταιτοκείμενο

§ να«δουν»τηλογικήπορεία,τοντρόποπουυπηρετείοσυγγραφέαςτιςπροθέσειςτου

ηπερίληψη:•  μπορείναξεκινάαπόαναφοράστονσυγγραφέαήστοκείμενοκαιστηνκαταγραφήτουβασικούθέματος

§ συνεχίζεταιπαρακολουθώνταςτοντρόποσκέψης,τησυλλογιστικήπορεία

§ μπορείναχρειαστεί«αναδιάταξη»τουαρχικούυλικού§ αξιοποιούνταιοιδείκτεςσυνοχής

(προσοχήστηνκατάχρησητωνρημάτωναναφοράς,όσοκαιτωνδιαρθρωτικώνλέξεων)

θέμαΑ:οδηγίεςγιατηνπερίληψηηπερίληψηείναιτόσοπιοεπιτυχημένηόταν:• αποδίδειτονόηματουαρχικούκειμένουχωρίςνατομιμείταιήνατοαντιγράφεικαιβεβαίωςχωρίςνατοσχολιάζει• περιέχειταβασικότεραζητήματατουκειμένουαναφοράς• αποτυπώνειτησυλλογιστικήπορείατου• χαρακτηρίζεταιαπόκαλήχρήσητουλόγου

ΟΤΑΝ–τελικά-αντιπροσωπεύειμεπληρότητατοαρχικόκείμενοπαραμένονταςηίδιααυτοτελήςκαιαπολύτωςκατανοητή.

θέμαΒ:οιασκήσειςτοδεύτεροθέμαζητάοιμαθητέςνααπαντήσουνσεερωτήσεις,μετιςοποίεςελέγχονται:•  i.ηκατανόησητουκειμένου(ιδεολογικάσημείατουκειμένου,επιχειρήματασυγγραφέα,προβλήματαπουθέτει,κ.τ.λ.)•  ii.ηοργάνωσητουλόγου(διάρθρωση,δομήδιαίρεσηκαιτιτλοφόρησηενοτήτων,συνοχή,ενότητα,συλλογιστική,κ.τ.λ.)•  iii.τασημασιολογικάστοιχεία(σημασίαλέξεων,συνώνυμα-αντώνυμα,κατασκευήφράσεωνήπαραγράφωνμεορισμένεςλέξεις,αντικατάστασηλέξεωνήφράσεωνκ.τ.λ.).•  iv.ηικανότητάτουςνααναγνωρίζουντηλειτουργίατωνμορφοσυντακτικώνδομών,καθώςκαιναχειρίζονταιαυτέςτιςδομές,ανάλογαμετουςεπικοινωνιακούςστόχουςτουκειμένου.

•  βαθμολογείταιμε35μονάδες,οιοποίεςκατανέμονταισεεπιμέρουςερωτήσεις

θέμαΒ:οιασκήσεις–ηΒ1• πρόκειται για ερώτηση κατανόησης του κειμένου,κωδικοποιημένηπλέονως«άσκησηΒ1»• ζητείται συνήθωςηανάπτυξηήοσχολιασμόςμίαςφράσηςτουαρχικούηφράσηαυτή:• άλλες φορές είναι σχετικά αυτονομημένη ήδευτερεύουσα (άρα το κείμενο δεν παρέχειπληροφορίεςγιατηνανάλυσητου)και•  άλλεςείναιστενότατασυνδεδεμένημετουπόλοιποκείμενοκαιτουλικόγιατηνανάπτυξηπροκύπτεισεμεγάλοβαθμόαπότοίδιοτοκείμενο•  •   

θέμαΒ:οιασκήσεις–Β1Ø  η«εντολή»σχολιάστε:επιτρέπει (σχεδόν επιβάλλει) τη διατύπωση της προσωπικήςγνώμηςτουςμαθητήπάνωστηνάποψητουσυγγραφέαπουμπορείνασυμφωνεί,νααντιτίθεταιήνασυμφωνείενμέρει.Ø  η«εντολή»αναπτύξτεσημαίνειτηνυποχρέωσητουμαθητή

να ασχοληθεί με τη «θέση» που περιέχεται στο δοσμένοαπόσπασμα:

•  νατηντεκμηριώσει•  νατηνεξηγήσει/αποσαφηνίσει•  νατηνπροεκτείνει,νακαλύψεικενά•  νατηναναλύσειαξιοποιώνταςβιώματακαιγνώσειςΟ τρόπος, η μέθοδος ανάπτυξης εξαρτάται από τοπεριεχόμενοτηςφράσης

θέμαΒ:οιασκήσεις–Β1είναικαλό•  α)ομαθητήςναεμπλουτίζειτονοηματικόυλικό•  β)νααξιοποιείτιςγνώσειςτουγιατηνεπιχειρηματολογίακαιτηνπειθώ•  γ)ναεφαρμόζειόσαξέρειγιατηδομήκαιτηνανάπτυξηπαραγράφου•  δ) να προσέχει τη γλώσσα, λογική, να εξασφαλίζει τη συνοχήαξιοποιώνταςτρόπους/δείκτες/λέξεις•  ε)ναπαίρνειυπόψητουτοσυνολικόπνεύματουκειμένουακόμηκαιανηφράσηπουδίνεταιέχεινοηματικήαυτοτέλεια (αυτόεπιβάλλεταικαιαπότονπροσδιορισμότηςωςάσκησηςκατανόησης)

•  στ)νααποφεύγειναχρησιμοποιήσειτηδοσμένηφράσηωςΘ.Π.εκτόςαναυτότουζητείταιρητάαπότηνεκφώνηση•  ζ)ναμένεικατάτοδυνατόνστοόριοτωνλέξεων.Μίαμικρήυπέρβασηείναι θεμιτή αλλά μία ανάπτυξη διπλάσιας έκτασης από τη ζητούμενηπιθανόταταθαστοιχίσει

θέμαΒ:οιασκήσεις–Β1Ø ΠαραλλαγήτηςΒ1(πουεξαιρετικάσπάνιαέχειζητηθεί)είναιηοδηγίανααναπτυχθείηφράσημεορισμένοτρόπο.

Ø Ωςπιοεπιτυχής–κατάτηγνώμημας-παραλλαγήείναιότανζητείταιαπότουςμαθητέςναεντοπίσουντοήταεπιχειρήματατουσυγγραφέα,νατακρίνουνκλπ

Ø ερώτησηκλειστούτύπουΣ/Λ

θέμαΒ:ηοργάνωσητουλόγουποικίλεςασκήσεις(διάρθρωση,δομήδιαίρεσηκαιτιτλοφόρησηενοτήτων,συνοχή,ενότητα,συλλογιστική,κ.τ.λ.)αφορούντηνεφαρμογήτηςθεωρίαςτουσχολικούβιβλίου:•  τρόποικαιμέσαπειθούς•  μορφέςπειθούς:ταχαρακτηριστικάτωνκυριότερωνκειμένωνπειθούς:επιστημονικών,πολιτικών,διαφημιστικών•  δοκίμιο:ελάχιστεςφορέςέχουντεθείασκήσειςπουπροέρχονταιαπότηθεωρίατουδοκιμίου

θέμαΒ:ηοργάνωσητουλόγουσεαυτήντηνκατηγορίαανήκουνκαιθέματαπουδενέχουντεθείαλλάμπορούνναζητηθούν:•  ηοργάνωση/δομήτουδοκιμίου•  ταγνωρίσματατουδοκιμίου•  ηδιαπίστωσηεάνπρόκειταιγιααποδεικτικόήστοχαστικό/λογοτεχνικό•  ηγλώσσατουδοκιμίου•  τοδιάγραμματουκειμένου

Σεαυτήντηνκατηγορίαανήκεικαιηπολύσυχνήάσκησηπουζητάτηδομήκαιτουςτρόπουςανάπτυξηςτηςπαραγράφου

θέμαΒ:τασημασιολογικάστοιχείατασημασιολογικάστοιχεία(σημασίαλέξεων,συνώνυμα-αντώνυμα,κατασκευήφράσεωνήπαραγράφωνμεορισμένεςλέξεις,αντικατάστασηλέξεωνήφράσεωνκ.τ.λ.).μάλλονσαφήςερώτησηκαιθεωρητικάεύκολη-οιμαθητές:α)ναβρίσκουντασυνώνυμαήαντώνυμαμετησημασίαπουέχουνοιλέξειςστοαρχικόκείμενοβ)ναπροσέχουνναμηναλλάζουντονγραμματικότύπογ)δεναφήνουνκαμίααναπάντητηλέξη–δενυπάρχειαρνητικήβαθμολογία–

θέμαΒ:οιμορφοσυντακτικέςδομέςηάσκησηελέγχειτηνικανότητατωνμαθητώννααναγνωρίζουντηλειτουργίατωνμορφοσυντακτικώνδομών,καθώςκαιναχειρίζονταιαυτέςτιςδομές,ανάλογαμετουςεπικοινωνιακούςστόχουςτου

κειμένου:μάλλονεύκολεςασκήσεις,χρειάζονταιτηνπροσοχήκαιτησυγκέντρωσητουυποψηφίουώστεναμηχάσειμόριακαιαφορούν:•  τηνενεργητικήήπαθητικήσύνταξη•  τηστίξη•  τασχήματαλόγου–μίαπολύσυχνήάσκησηείναιο«εντοπισμόςμεταφορικώνεκφράσεωνήλέξεων»•  τιςρητορικέςερωτήσεις•  τησημασίατωνρηματικώνπροσώπων,εγκλίσεωνκλπσεσχέσημετοστόχοπουέχειοσυντάκτηςτουκειμένου

σημείωση: μία ευσύνοπτη μορφή των αναγκαίων γ ν ώ σ ε ω ν π ο υ απαιτούνται για να α π α ν τ η θ ο ύ ν ο ι ε ρ ω τ ή σ ε ι ς τ ο υ 2 ο υ θ έ μ α τ ο ς έ χ ε ι δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ι η «ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ » στο site του esos: http://www.esos.gr/s i t e s / d e f a u l t / f i l e s / a r t i c l e s - l e g a c y /neoelliniki_glossa_.pdf

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου–τοπλαίσιοτοβαρύτεροσεβαθμολογίαθέματηςεξέτασης.τοκείμενοζητείταισεεπικοινωνιακόπλαίσιο.τύποικειμένωνπουέχουνδοθείωςεπικοινωνιακόπλαίσιοστα29θέματα(τωνκύριωνκαιεπαναληπτικώνεξετάσεων)είναιοιεξής:α)άρθρο(γιατησχολική,τηντοπικήεφημερίδακλπ)=14φορέςβ)ομιλία(στοσχολείο,στοδήμο,σεεκδήλωσηκλπ)=9φορέςγ)εισήγηση=2φορέςδ)δοκίμιο=2φορέςε)επίσημηεπιστολή=1φοράστ)αορίστωςκείμενο=1φορά

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου–τοπλαίσιοΔηλαδή:§ στο50%τωνθεμάτωνζητήθηκεάρθρο§ στο31%ομιλία(εδώκαλόείναινασημειωθείότιηίδιααναλογίαπαραμένειεάνδούμεκαιταάλλαθέματα:εσπερινών,ομογενών,ΕΠΑΛ).

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου•  το επικοινωνιακό πλαίσιο καθορίζει το πώς γράφουμε – τοκειμενικόείδοςπουπρέπειναπαραγάγουμε•  δεναρκείοτύπος,πχεάνείναιάρθροέναςτίτλος(χρειάζεταιησχέσημετηνεπικαιρότητα,ησυντομία,ηκυριολεξία…)•  εάν αντίστοιχα είναι ομιλία δεν αρκεί η προσφώνηση /αποφώνηση.Απαιτείταιησύνδεσημετοθέμα,ηδιατύπωσητης θέσης, η προσπάθεια να γοητευτεί το ακροατήριο, ηζωντάνια,ολιτός-μικροπερίοδοςαλλάσαφήςκαιελκυστικόςλόγος, η αξιοποίηση ποικίλων μέσων πειθούς, η εναλλαγήπροσώπωνκλπ

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου–τοπεριεχόμενο•  Βεβαίωςόλααυτάαφορούντοείδος,τοπώςτουκειμένουκαιόχιτοπεριεχόμενο–τοτι.•  Επόμενο–καισημαντικότερο-χρέοςτουμαθητή,λοιπόν,είναιναπροσέξειπάραπολύταερωτήματατουθέματος–τιτουζητείταιδηλαδήνααναπτύξει.•  Ταερωτήματαείναιαυτάπουκαθορίζουντοπώςακριβώςθαοργανώσειτιςσκέψειςκαιτιςιδέεςτουομαθητής.Θαπρέπειναδιαβάσειμεπροσοχήτηνεκφώνηση,ναεντοπίσειτιςκατευθύνσειςπουαυτήδίνεικαιναλάβειυπόψητουςπεριορισμούςπουαυτήθέτει.Γι’αυτόπρέπειναελέγξειενθουσιασμούς(αντοθέματουείναιγνωστό)αλλάκαιάγχος(αντουφαίνεταιπρωτάκουστοή«δύσκολο»).

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου•  Συχνάταθέματαβασίζονταισεέναφαινόμενοήμίαέννοιακαιζητούντααίτιαήτιςσυνέπειεςήτιςπροτάσειςτου/τηςυποψήφιας,πχ(2003)οιεπιπτώσειςτηςυπερκατανάλωσηςστονάνθρωποκαιστοφυσικόπεριβάλλονκαιοιτρόποιαντιμετώπισήςτους(ανάλογααξίαπαράδοσης/τρόποισύνδεσηςτουνέου,συνέπειεςκαιτρόποιαντιμετώπισηςφανατισμούκλπ).•  Είναιοπιοοικείοςτρόπος,ταπιοοικείαζητούμενα.Ταυτόχροναοπιοτυπικόςκαιτυποποιημένοςτρόπος

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου–τοπεριεχόμενοΆλλες,όμως,φορέςταερωτήματαείναιπιοατίθασα:•  π.χ.ναεκφράσετετιςανησυχίεςσαςγιατηνενδεχόμενηκακήεφαρμογήτηςγνώσης(2002)

•  -ναμιλήσετε(σεαυτοδιοικητικήεκδήλωσηγιαπαιδιάπουέχουνπληγείαπόφυσικήκαταστροφή)γιατηνψυχικήδύναμηπουαπαιτείταιγιανααντιμετωπίσουνμεαισιοδοξίατομέλλοντους(2006)

•  -εκδηλώσειςαντιδημοκρατικήςσυμπεριφοράςστονκαθημερινόβίο/αρετέςδημοκρατικούπολίτη(επαν2008)

•  -οιυπηρεσίεςπουπροσφέρειτοδιαδίκτυοστηδιάδοσητηςγνώσης/τρόποιδημιουργικήςαξιοποίησήςτουστοσχολείο(2011)

•  -φαινόμεναπουαποδεικνύουντοέλλειμμαανθρωπιάς/δραστηριότητεςατομικέςκαισυλλογικέςπουαποσκοπούνστονπεριορισμόαυτούτουελλείμματος(2014)

•  -γιατί(λόγοι)πρέπειτοευρύκοινόναπλησιάσεικαιναγνωρίσειτουςχώρουςκαιταμνημείατηςπολιτισμικήςμαςκληρονομιάς/δραστηριότητεςμετιςοποίεςοιπολίτεςκαιιδίωςοινέοιθαεξοικειωθούνμεαυτά(2015!!!!)

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου–οδηγίεςο/ηυποψήφιος–α:•  πρέπειναπροσαρμόσειτιςσκέψεις,ιδέεςαπόψειςτουσταερωτήματα•  πρέπεινασχεδιάσειπολύκαλάτηναπάντησή(προσοχήδενυπάρχειχρόνοςνατηνγράψειμεπληρότηταστοπρόχειρο)•  απαντάσεαυτόακριβώςπουτονρωτάκαιόχισεό,τιέχειενδεχομένως«έτοιμο»απότοσπίτι•  εμπιστεύεταιτονεαυτότου,τιςαφομοιωμένεςγνώσεις,τιςαπόψειςτου–δεναναμασάτοέτοιμουλικόκάποιουάλλου•  αξιοποιείταερεθίσματα,ιδέες,εναύσματα,αφορμέςπουτουδίνειτοαρχικόκείμενο

θέμαΓ:ηπαραγωγήλόγου§ προσπαθεί να απαντήσει ισότιμα τα ερωτήματα. Γενικώς τοκείμενό του αποτελείται από 6-7 παραγράφους: εισαγωγή,δύοπαράγραφοιγιατοπρώτοερώτημα,δύογιατοδεύτερο,ενδεχόμενημεταβατική,επίλογος

§ σε κάθε ερώτημα αφιερώνει περίπου δύο παραγράφους. Ήαλλιώς,γιακάθεερώτημαεπιλέγει2βασικέςιδέεςπουκάθεμίααποτελείτοθ.κ.παραγράφου

§ οιπαράγραφοιαναπτύσσονταιεπαρκώς(περίπου10γραμμέςηκαθεμιά),μεσημαντικές ιδέεςπουσχετίζονταιστενάμετηβασικήκαιτηνυπηρετούν

§ φροντίζειτησύνδεσητωνπαραγράφωνώστεναυπηρετούντοόλον

….τελικά• ΓΙΑτηβαθμολόγησηόλωντωνθεμάτωνλαμβάνεταιυπόψηηορθογραφία,ηδομήτουκειμένου,ολεξιλογικόςπλούτος,ηακρίβειακαιηορθότητατηςδιατύπωσηςκαθώςκαιτοπεριεχόμενο.• ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕΤΟΝΧΡΟΝΟ• ΑΠΑΝΤΑΜΕΜΕΤΗΣΕΙΡΑήΑΛΛΙΩΣσημειώνουμεμεσαφήνειατηνένδειξητηςερώτησης–απάντησης

καλήεπιτυχία