Σοφία Νατσίκου

ΕΛΕΝΗ Την εποχή του Ευριπίδη οι άνθρωποι, ζώντας σε καιρούς

αναστάτωσης και πολέμου, μεταβολών αιφνίδιων και

απρόσμενων, αισθάνονται ότι δεν ελέγχουν τη μοίρα τους, δεν

επικρατεί πάντα το δίκαιο, δεν αμείβονται πάντα οι καλοί ούτε

τιμωρούνται πάντα οι κακοί.

Πιστεύεις ότι η αντίληψη αυτή περνάει και στην ιστορία

της Ελένης, όπως αρχίζει σιγά σιγά να τη στήνει ο

τραγικός ποιητής;

Την εποχή που ο Ευριπίδης γράφει την Ελένη, η

αθηναϊκή δημοκρατία δε βρίσκεται στην ακμή της.

Δημαγωγοί κυριαρχούν στην πολιτική ζωή της πόλης και

δεν επικρατεί πάντα το δίκαιο και αυτό που συμφέρει την

πατρίδα και τους πολίτες. Παράλληλα, ο πόλεμος έχει

πλέον λάβει μια τροπή κάθε άλλο παρά θετική για τους

Αθηναίους. Η αίσθηση του ανθρώπου της εποχής ότι δεν

μπορεί να ελέγξει τη μοίρα του και ότι δεν επικρατεί

πάντα το δίκαιο, μοιάζει να περνά στην υπόθεση της

Ελένης.

Ο Ευριπίδης ξεδιπλώνει σταδιακά την ιστορία ενός

ανθρώπου που, αν και δεν φταίει, υποφέρει και γίνεται

πιόνι σε ένα παιχνίδι θεών και ανθρώπων. Η άλλοτε

περήφανη βασίλισσα και κόρη του Δια, ζει τώρα σε μια

ξένη χώρα μακριά από τους δικούς της, ντροπιασμένη και

μισητή από όλους. Αν και ήταν έντιμη και πιστή στο

Μενέλαο, δεν αμείβεται αλλά αντιθέτως αδικείται.

Παρουσιάζεται ανίκανη να επέμβει με οποιονδήποτε

τρόπο στη μοίρα της, παρά μόνο ελπίζοντας πως θα

εκπληρωθεί η προφητεία του Ερμή. Δε χάνει όμως ακόμη

την εμπιστοσύνη της στους θεούς και καταφεύγει στη

μοναδική της ελπίδα, στον τάφο του Πρωτέα. Η

προσφυγή στο θείο εξακολουθεί να μοιάζει ο μοναδικός

τρόπος αντίδρασης του ανθρώπου στις ανατροπές της

τύχης και στην αδικία αυτών που έχουν την εξουσία.