ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1

ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΘΗΝΑ: ΟΙΚΟΣ ,ΜΕΛΗ ΟΙΚΟΥ, ΔΟΥΛΟΙ,ΑΝΤΡΕΣ,ΓΥΝΑΙΚΕΣ,ΓΑΜΟΣ, ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΟΥΤΛΑ ΜΑΡΙΑΝΘΗ ,ΠΕ02,

3ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΠΟΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ (ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ):

ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: Κεφάλαιο 5.4: «Η ΣΥΓΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ – Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ»

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ,Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΑΘΗΝΑ (4. Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα – 6. Εταίρες)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ :ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ και ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ,Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΠΑΚΕΤΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,(Καθημερινή ζωή) και ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ,Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ (Αθήνα)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ: www . ime . gr chronos

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

ΤΟΠΟΣ: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 22

ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Να αναπλάσουν οι μαθητές τον τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλήνων στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Να κατανοήσουν την έννοια του «οίκου» ,τη σχέση των μελών της οικογένειας, την ιδιαιτερότητα και τη σημασία της δουλείας εκείνη την εποχή. Να διαπιστώσουν μέσα από κείμενα πρωτογενή ή δευτερογενή ,καθώς και μέσα από εικόνες τον διαφορετικό ρόλο του άνδρα και της γυναίκας .Όλα αυτά θα συμπληρωθούν με περιήγηση στα έθιμα του γάμου και τις ταφικές τελετές.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

Να αναπτύξουν οι μαθητές γνώσεις τεχνογραμματισμού (εξοικείωση με τα πληροφορικά εργαλεία π.χ. βάσεις δεδομένων, επεξεργαστές κειμένου, λογσμικό παρουσίασης, υπολογιστικά φύλλα κ.ά.)Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο και να κατανοήσουν την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σ’ αυτές.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Να ασκηθούν οι μαθητές σε ομαδοκεντρικές μορφές διδασκαλίας και σε συνθήκες συνεργατικής και διερευνητικής μάθησης. Συγκεκριμένα, με την ομαδική εργασία ο ρόλος του εκπαιδευτικού μεταβάλλεται. Δεν είναι πια ο ένας και μοναδικός φορέας γνώσης αλλά μετατρέπεται σε συντονιστή, συνεργάτη και αρωγό της όλης της διδακτικής διαδικασίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές συνεργάζονται, επικοινωνούν, αλληλοσυμπληρώνονται, προσφέρουν βοήθεια ο ένας στον άλλο

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1ο ΣΤΑΔΙΟ –ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Πριν την έναρξη του μαθήματος ο διδάσκων έχει φροντίσει να είναι ανοιχτοί οι υπολογιστές στο εργαστήριο πληροφορικής, να υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο, να είναι χωρισμένα τα παιδιά σε ομάδες. Επίσης, έχει ελέγξει τις ιστοσελίδες και την εγκυρότητα των πληροφοριών.

2ο ΣΤΑΔΙΟ

Περιγραφή: Ο εκπαιδευτικός από την αρχή της σχολικής χρονιάς ή πριν το συγκεκριμένο μάθημα, έχει μυήσει τους μαθητές του στην ομαδοσυνεργατική εργασία για να αποκτήσουν δεξιότητες όπως η συνεργατικότητα, η αυτενέργεια ,ο συντονισμός. Αυτό θα το πετύχει με τα ομαδικά παιχνίδια, με την ομαδική συζήτηση ή με προομαδικές εργασίες (απλές ασκήσεις στο πλαίσιο της ομάδας ,όπου τα παιδιά δρουν στην αρχή της εργασίας παράλληλα και κατά τη διάρκεια της εμπλέκονται όλο και περισσότερο).

Οι μαθητές χωρίζονται σε πέντε ετερογενείς ομάδες από τον εκπαιδευτικό ,ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή. Η κάθε ομάδα καλό είναι να αποτελείται ,σύμφωνα με τον Meyer,από ένα δυνατό, ένα αδύνατο ,ένα μέτριο –δυνατό και ένα μέτριο-αδύνατο μαθητή. Κατόπιν , ο εκπαιδευτικός δίνει οδηγίες για τους διδακτικούς στόχους και ορίζει το ρόλο του κάθε μαθητή στην ομάδα (ηγέτης, συντονιστής, χειριστής, αναγνώστης, βοηθός).

Οι μαθητές χρησιμοποιούν τα πληροφορικά εργαλεία (μηχανές αναζήτησης, επεξεργαστές κειμένου, λογισμικά παρουσίασης κ.ά.) ,ερευνούν, συσχετίζουν, συγκρίνουν και αναλύουν δεδομένα προκειμένου να εξάγουν συμπεράσματα.

Ο διδάσκων έχει το ρόλο του διαμεσολαβητή, του συντονιστή και του αρωγού. Παρεμβαίνει για να δώσει οδηγίες, να λύσει τυχόν απορίες, να συμβουλέψει, να προωθήσει τη συζήτηση ή να βοηθήσει στο συντονισμό των ομάδων.

Οι μαθητές εκφράζουν τις απόψεις τους και τις ιδέες τους στην ομάδα, συμπληρώνουν τα Φύλλα Εργασιών

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Δίνεται στις πέντε ομάδες των μαθητών από ένα διαφορετικό Φύλλο Εργασιών με σκοπό να διερευνήσει η κάθε ομάδα χωριστά επιμέρους πτυχές της αθηναϊκής οικογένειας και των εθίμων του γάμου και του θανάτου. Όλες οι ομάδες περιηγούνται στο λογισμικό της ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου και συγκεκριμένα στο «Καθημερινή ζωή στην αρχαιότητα», καθώς και στο Αρχαία Ελλάδα ,Ο τόπος και οι άνθρωποι της Β΄ Γυμνασίου, και ειδικότερα στην «Αθήνα», όπου υπάρχουν πρωτότυπες πηγές και εικόνες. Τις περισσότερες πληροφορίες τις αντλούν από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού στο σύνδεσμο για την κλασική Αθήνα.

Η πρώτη ομάδα συγκεντρώνει πληροφορίες για τον οίκο, τα μέλη του οίκου και τους δούλους.

Η δεύτερη για τη θέση της γυναίκας , το ρόλο της στην οικογένεια και στον οίκο. Επίσης, θίγεται η παρουσία των εταίρων στην κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων.

Η τρίτη ομάδα παρουσιάζει σε λογισμικό παρουσίασης τη θέση του άντρα στην Αθήνα της κλασικής εποχής, τις διαφορές μεταξύ εύπορων και μη, τα συμπόσια ως κοινωνική εκδήλωση.

Η τέταρτη ομάδα σε λογισμικό παρουσίασης, με πληροφορίες αντλημένες από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, παρουσιάζει το θεσμό του γάμου και τις γαμήλιες τελετές.

Τέλος, η τελευταία ομάδα κλείνει τη διδακτική δραστηριότητα με τις νεκρικές τελετουργίες ως ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή των αρχαίων.

Τη δεύτερη διδακτική ώρα όλες οι ομάδες παρουσιάζουν στην τάξη τα αποτελέσματα της εργασίας τους για να μπορέσουν όλοι οι μαθητές να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της οργάνωσης της αθηναϊκής οικογένειας και των γαμήλιων και ταφικών τελετών μέσα από την διερευνητική , ανακαλυπτική μάθηση.

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, www . ime . gr chronos και ακολουθήστε τα εξής βήματα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ –Αρχαιότητα- Κλασική Περίοδος- Αθήνα- κοινωνία.

Επιλέγετε τις χρωματιστές υπογραμμισμένες λέξεις οίκος, μέλη, δούλοι για να αντλήσετε πληροφορίες. Επίσης, στο αριστερό μέρος της αρχικής σελίδας υπάρχει ο σύνδεσμος πηγές ,όπου μπορείτε να ανατρέξετε σε πρωτογενείς πηγές , συγκεκριμένα στον Οικονομικό του Ξενοφώντα ,σχετικά με τον οίκο και τους δούλους .

Περιηγηθείτε στο λογισμικό της Ιστορίας Α΄Γυμνασίου, Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής-Ο θεσμός της οικογένειας και στις γραπτές πηγές. Αφού μελετήσετε ,απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις σε λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, το οποίο θα στείλετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσω ενδοσχολικού δικτύου στις άλλες ομάδες.

1. Τι ήταν ο οίκος για τους αρχαίους;2. Ποιοι θεωρούνταν μέλη του οίκου;3. Ποια ήταν η διαφορά γνήσιων, υιοθετημένων , νόθων παιδιών στην Αθήνα της κλασικής εποχής;4. Περιγράψτε την εγγραφή ενός παιδιού στη φρατρία του πατέρα και στο μητρώο του δήμου.5. Ποια ήταν η θέση των δούλων στην Αθήνα της κλασικής εποχής;6. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονταν οι δούλοι ανάλογα με την εργασία που πρόσφεραν;7. Ο θεσμός της δουλείας στην αρχαιότητα ήταν ανεκτός , αν όχι και απαραίτητος. Πώς δικαιολογείται αυτό; Σήμερα ισχύει το ίδιο;

2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, www.ime.gr chronos και ακολουθήστε τα εξής βήματα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ-Αρχαιότητα- Κλασική Περίοδος- Αθήνα –κοινωνία.

Επιλέγετε τους χρωματιστούς υπογραμμισμένους συνδέσμους γυναίκες και εταίρες για να αντλήστε πληροφορίες για τη θέση τους και το ρόλο τους στην Αθήνα της κλασικής εποχής.

Επίσης , στο αριστερό μέρος της αρχικής σελίδας υπάρχει ο σύνδεσμος πηγές, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε σε πρωτότυπες πηγές ,κυρίως στον Οικονομικό του Ξενοφώντα και σε μία πηγή του Δημοσθένη, Κατά Νεαίρας. Στο λογισμικό, Αρχαία Ελλάδα, Τόπος και Άνθρωποι, διαβάστε την πηγή ‘Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα, Ξενοφών, Οικονομικός 7,4-22,35-43 και ‘Αλεξις,Ισοστάσιο,απόσπ.103 [Οι εταίρες]. Ανατρέξτε στο λογισμικό της Ιστορίας Α ΄Γυμνασίου, Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής –Ο θεσμός της οικογένειας και Ψυχαγωγία ,καθώς και στις γραπτές πηγές. Συγκεντρώστε το εικονογραφικό υλικό των ιστοσελίδων.

Αφού μελετήσετε ,απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις σε λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, το οποίο θα εμπλουτίσετε με εικόνες και θα στείλετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσω ενδοσχολικού δικτύου στις άλλες ομάδες.

1. Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στην Αθήνα της κλασικής εποχής;2. Ποιες ήταν οι αρμοδιότητες της γυναίκας στον οίκο σε σχέση με τους δούλους και τις οικιακές εργασίες;3. Εταίρες: Ο ρόλος και η θέση τους στην κοινωνία εκείνης της εποχής.

4. Προσπαθήστε να κάνετε σύγκριση της γυναίκας και των εταίρων στην Αθήνα της κλασικής εποχής.5. Ποιες διαφορές διαβλέπετε ανάμεσα στη γυναίκα της αρχαίας Αθήνας και στη γυναίκα της σημερινής εποχής;

3ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, www.ime.gr chronos και ακολουθήστε τα εξής βήματα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ-Αρχαιότητα- Κλασική Περίοδος- Αθήνα –κοινωνία.

Επιλέγετε τους χρωματιστούς υπογραμμισμένους συνδέσμους άντρες,συμπόσιο,κότταβος για να αντλήστε πληροφορίες για τη θέση τους και το ρόλο τους στην Αθήνα της κλασικής εποχής.

Επίσης , στο αριστερό μέρος της αρχικής σελίδας υπάρχει ο σύνδεσμος πηγές, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε σε πρωτότυπες πηγές ,κυρίως στον Οικονομικό του Ξενοφώντα και σε πηγές από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη. Ανατρέξτε στο λογισμικό της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου, Όψεις της καθημερινής ζωής στην κλασική Αθήνα και Ψυχαγωγία, καθώς και στις γραπτές πηγές.

Συγκεντρώστε το εικονογραφικό υλικό των ιστοσελίδων. Να παρουσιάσετε με λογισμικό παρουσίασης :

1. Τη θέση του άντρα στην Αθήνα της κλασικής εποχής.2. Τις διαφορές εύπορων ανδρών και μη.3. Τα συμπόσια ως κοινωνική εκδήλωση:4. Πού και για ποιο λόγο τελούνταν, ποιοι μπορούσαν να πάρουν μέρος.5. Φάσεις του συμποσίου (φαγητά- ποτά)6. Τρόποι διασκέδασης στο συμπόσιο.7. Σχολιασμός και σύγκριση της ζωής του άντρα τότε και σήμερα.

4ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, www.ime.gr chronos και ακολουθήστε τα εξής βήματα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ-Αρχαιότητα- Κλασική Περίοδος- Αθήνα –κοινωνία.

Επιλέγετε τους χρωματιστούς υπογραμμισμένους συνδέσμους γυναίκες , γάμος ,γαμήλιες τελετές για να αντλήσετε πληροφορίες για τη θέση τους και το ρόλο τους στην Αθήνα της κλασικής εποχής.

Επίσης , στο αριστερό μέρος της αρχικής σελίδας υπάρχει ο σύνδεσμος πηγές, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε σε πρωτότυπες πηγές ,κυρίως στον Οικονομικό του Ξενοφώντα .

Ανατρέξτε στο λογισμικό της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου, Όψεις της καθημερινής ζωής στην κλασική Αθήνα και Ψυχαγωγία, καθώς και στις γραπτές πηγές και στις εικόνες. Συγκεντρώστε το εικονογραφικό υλικό των ιστοσελίδων. Να παρουσιάσετε με λογισμικό παρουσίασης :

1. Το θεσμό του γάμου στην κοινωνία της Αθήνας στην κλασική εποχή.

2. Συμβόλαιο γάμου (εγγύη).3. Γαμήλιες τελετές.4. Προτέλεια.5. Λουτρό γαμπρού-νύφης.6. Νυμφεύτρια-νυμφοκόμος.7. Καλλωπισμός.8. Γιορτή-γαμήλια πομπή.9. Άφιξη στο σπίτι του γαμπρού.10. Νυφικός θάλαμος.11. Επαύλια (δώρα στο γαμπρό και στη νύφη).

5ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, www.ime.gr chronos και ακολουθήστε τα εξής βήματα: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ-Αρχαιότητα- Κλασική Περίοδος- Αθήνα –κοινωνία.

Επιλέγετε τους χρωματιστούς υπογραμμισμένους συνδέσμους θάνατος, νεκρικές τελετουργίες, δημόσια ταφή για να αντλήσετε πληροφορίες για τη θέση τους και το ρόλο τους στην Αθήνα της κλασικής εποχής.

Επίσης , στο αριστερό μέρος της αρχικής σελίδας υπάρχει ο σύνδεσμος πηγές, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε σε πρωτότυπες πηγές , συγκεκριμένα του Θουκυδίδη για τη δημόσια ταφή και τους επιτάφιους λόγους.

Αφού μελετήσετε ,απαντάτε στις παρακάτω ερωτήσεις σε λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, το οποίο θα στείλετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσω ενδοσχολικού δικτύου στις άλλες ομάδες.

1. Ποια ήταν η πεποίθηση των αρχαίων για τη ζωή μετά το θάνατο;2. Ποιος είχε την ευθύνη της ταφής του νεκρού;3. Πώς έγινε το πέρασμα από τα πολυτελή ταφικά μνημεία στη δημόσια ταφή;4. Τι ήταν οι επιτάφιοι λόγοι και ποια η άποψη του Θουκυδίδη γι’ αυτούς;5. Νεκρικές τελετουργίες: πρόθεσις, εκφορά, περίδειπνο, ένατα, τέλος πένθους. Ποια είναι τα βασικά τους στοιχεία;6. Σχέση –σύγκριση των ταφικών εθίμων της αρχαιότητας με τη σημερινή εποχή.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Στο τέλος, όλες οι ομάδες παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους στην τάξη, για να ολοκληρωθεί η σύνθεση του όλου θέματος και συνοψίζονται τα αποτελέσματα. Προαιρετικά, οι μαθητές μπορούν να αξιολογήσουν την παραπάνω διαδικασία, να σχολιάσουν τις ενέργειές τους και να διαπιστώσουν τι πήγε καλά και τι όχι, ώστε η κάθε ομάδα να βελτιωθεί και να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά στο μέλλον.