3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 14 ∆εκεμβρίου 2014 • Αρ. φ. 1229 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗΘ. Παρασκευόπουλος:Εικόνα συγκεντρωτικήςαυταρχικής δημοκρατίαςΠρόταση - φάρσα για την αναθεώ-ρηση του Συντάγματος. σελ. 8, 9

...∆. Σμυρναίος:∆ιαβολικά μυαλάκαι χιλιοπαιγμένα σενάριαΑναμενόμενα τα δημοσιεύματαπου μιλούν για αστάθεια στην ευ-ρωζώνη, λόγω Ελλάδας. σελ. 10

...ΣΥΡΙΖΑ: Ένα βήμαπριν τις εκλογέςΙκανοποίηση στην Κουμουνδούρουγια την επιτάχυνση των εξελί-ξεων. σελ. 7

ΚΟΙΝΩΝΙΑΜ. Καραμεσίνη: Ανάθεμαή χρήσιμο εργαλείο;Σκέψεις για την πολιτικήτου ελάχιστου εγγυημένου εισοδή-ματος. σελ. 19

∆ΙΕΘΝΗΝ. Σερβετάς: Μα γίνονταιτέτοια πράγματα;Ο τρόμος ως μέθοδος επιβολήςτων μυστικών υπηρεσιών. σελ. 12

ΒΙΒΛΙΟΜ. Θεοδοσοπούλου:Εξόριστος ΒάρναληςΜε αφορμή τα 40 χρόνιααπό το θάνατό του. σελ. 27, 28

Κλεοπάτρα ∆ίγκα:Πρωτοπορία σήμεραείναι η ειλικρίνειαΣυνέντευξη με την εικαστικότης ρεαλιστικής ζωγραφικής.

σελ. 24, 25

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ «ΕΠΟΧΗΣ» ΚΑΙ «ΑΥΓΗΣ»

Όσα μας έφερανμέχρι εδώ......και όσα θα μας κάνουν πάντα ναθυμόμαστε τον Γιάννη Μπανιά

Σελίδες 16, 17, 32

Ο αγώναςτων σύρωνπροσφύγωνσυνεχίζεταιΤης Μάνιας Μπαρσέφσκι*

Ενα μήνα παραμονής τουςπάνω στην πλατεία Συν-τάγματος, κάτω από κα-

ταρρακτώδεις βροχές και χαμη-λές θερμοκρασίες, κοντεύουννα συμπληρώσουν περισσότε-ροι από 600 σύροι πρόσφυγες,που διεκδικούν το κατ’ αυτούς(και κατά την κοινή λογική) αυ-τονόητο: Να τους δοθεί η δυνα-τότητα να φύγουν από την Ελ-λάδα για άλλες ευρωπαϊκέςχώρες, όπου η έννοια της χορή-γησης του προσφυγικού ασύ-λου δεν είναι «πουκάμισο αδει-ανό».

Πράγματι, ακόμα και στις πε-ριπτώσεις που χορηγείται προ-σφυγικό άσυλο στην Ελλάδα,αυτό δεν εμπεριέχει τις πρό-νοιες που σύμφωνα με τους διε-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Αντί για βουλευτέςµετράνε... µέρες!

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ

Ο «αιφνιδιασμός Σαμαρά» δεν ήταν, τελικά, παρά μια τα-κτική κίνηση βραχείας πνοής. Αν και σχεδιάστηκε με στόχονα δυσκολέψει την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ και το έργο της κυβέρ-νησης της Αριστεράς, ήδη προκαλεί ενστάσεις και διαστάσειςστο φιλοκυβερνητικό στρατόπεδο.

Εκτός από την ευθεία κριτική που ασκείται από το εσωτε-ρικό προς το μέγαρο Μαξίμου, εξαιτίας του τακτικισμού πουχαρακτηρίζει τις κυβερνητικές αποφάσεις, του στενού χαρα-κτήρα της υποψηφιότητας ∆ήμα, αλλά κυρίως για τον απαρά-δεκτο για πρωθυπουργό κινδυνολογικό λόγο του κ. Σαμαρά,ήδη κάνουν την εμφάνισή τους στον ορίζοντα και σενάρια λύ-σεων χωρίς τον ίδιο στο προσκήνιο.

Είναι χαρακτηριστικές οι προθέσεις κύκλων, που διατυπώ-νονται και ως σκέψεις αναλυτών, να επιλεγεί ευρύτερης εμ-βέλειας προσωπικότητα για την τρίτη ψηφοφορία στη Βουλή,

η οποία ελπίζεται ότι θα συγκεντρώσει τον απαιτούμενοαριθμό 180. Όχι μόνο γιατί το πρόσωπο θα το επιτρέπει, αλλάκαι γιατί θα συνοδεύεται από συμφωνία για τον ορισμό ημε-ρομηνίας πρόωρων εκλογών.

Αγνοώντας αυτά ή άλλα σενάρια, που εκτιμά ότι εκφράζουντην επιθυμία της κυβέρνησης να επιμηκύνει όσο γίνεται το βίοτης, η αξιωματική αντιπολίτευση εντείνει την προετοιμασίατης για τις επικείμενες εκλογές, καθώς εκτιμά ότι δεν θαεκλεγεί πρόεδρος δημοκρατίας και οι εξελίξεις θα επιταχυν-θούν.

Στην ίδια κατεύθυνση, φαίνεται ότι ωθούν και οι αλλεπάλ-ληλες πια δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, οι οποίες κρί-νονται ως αθέμιτες επεμβάσεις, με πιο σημαντική την προχ-θεσινή του προέδρου της Κομισιόν κ. Γιουνγκέρ: θα έχουν τοακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο.

Η κινδυνολογίαδιαβρώνειτη δημοκρατίαΟ Γ. ∆ραγασάκης μιλά για την επί-σπευση της προεδρικής εκλογής και τηνπρογραμματική επάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ.

Σελ. 6, 7

Απεργοίκαι καλλιτέχνεςπείναςΟ Κ. ∆ουζίνας γράφει για την απεργίαπείνας ως αφετηρία για τη συσπείρωσητης κοινότητας

Σελ. 30, 31

Σπασμωδικήη κίνηση τηςκυβέρνησηςΟ Χρ. Βερναρδάκης μιλά για τα σενάριαγύρω από την εκλογή Προέδρου και τηστρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ

Σελ. 11

Γενικήαπεργία

στην ΙταλίαΜε μεγάλες συγκεντρώσειςσε 54 πόλεις της Ιταλίας και

με συμμετοχή που έφτασε καιτο 70% πραγματοποιήθηκε

την Παρασκευή η γενικήαπεργία που είχαν εξαγγείλει

ιταλικά συνδικάτα ενάντιαστον αντεργατικό νόμο που

απελευθερώνει τιςαπολύσεις και καταργεί

δικαιώματα. Οι διαδηλωτέςκαταφέρθηκαν ενάντια στηνκυβέρνηση Ρέντσι, ο οποίοςδήλωσε: «Θα αλλάξουμε την

Ιταλία προς το συμφέρονόλων, και των

συνδικαλιστών»...

Απόπειρα τρομοκράτησης από αγορέςκαι ευρωπαίους αξιωματούχους

22 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 -3619514 • FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση:epohigr@gmail.com

www.epohi.grΚωδικός εντύπου: 3341

Την περασμένη Τρίτη, λίγες ώρες μετάτην απόφαση της συγκυβέρνησης γιαάμεση προσφυγή, δύο μήνες πριν από

τις κανονικές, στις διαδικασίες εκλογής προ-έδρου της ∆ημοκρατίας, ένας ραδιοφωνικόςσταθμός ζήτησε τη γνώμη μου για τις εξελί-ξεις.

Ο δημοσιογράφος άρχισε επιθετικά. «Τι γί-νεται, είστε ψύχραιμοι;» ρώτησε. Του απάν-τησα με ένα αληθινό περιστατικό που συνέβητην ώρα που ανακοινώθηκε η κυβερνητικήπρωτοβουλία. «Άκου να δεις αν είμαστε ψύ-χραιμοι. Βρισκόμαστε στην εκδήλωση μνήμηςτου Γιάννη Μπανιά. Ενώ μιλούσε η ηγερία τηςιταλικής Κομμουνιστικής Αριστεράς καιψυχή της εφημερίδας «Μανιφέστο» Λου-τσιάνα Καστελίνα, κάποιος σύντροφος έδωσεένα χαρτί στον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος μόλιςτο διάβασε χαμογέλασε με ικανοποίηση. Τότεη Θεανώ Φωτίου, διακόπτοντας την Λ. Κα-στελίνα ενημέρωσε το κατάμεστο αμφιθέατρογια την επίσπευση της προεδρικής εκλογήςκαι ο κόσμος ξέσπασε σε χειροκροτήματα καισυνθήματα νίκης. Μείναμε μέχρι αργά για ναακουστούν όλοι οι ομιλητές και μετά όλοιμαζί καταλήξαμε στα γραφεία της εφημερί-δας «Εποχή» όπου το γλεντήσαμε! Χάσαμετην ψυχραιμία μας γλεντώντας;» έκλεισα τημακρά εισαγωγή μου.

Πριν προχωρήσουμε για να σχολιάσουμεαυτούς που αναμφισβήτητα έχασαν την ψυ-χραιμία τους, αξίζει προς τιμή του Γ. Μπανιάνα παρουσιάσουμε ορισμένα αποσπάσματααπό την ομιλία του Τσίπρα.

Ο Τσίπρας για τη συμβολή του Μπανιάστην δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ

«Τον Γιάννη Μπανιά, υπόδειγμα ανιδιοτέ-λειας, και πολιτικής συνέπειας, τον θυμάμαιαπό τα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Την εποχήπου η Αριστερά έψαχνε να βρει τον βηματι-σμό της. Μέσα σε οριακές συνθήκες εκλογι-κής επιβίωσης, μέσα σε αλλεπάλληλες κρί-σεις προσανατολισμού και ταυτότητας.

Τις εποχές εκείνες, στα γραφεία της «Επο-χής», με το «Χώρο διαλόγου και κοινής δρά-σης της Αριστεράς», χτιζόταν η ενότητα τουχώρου της ριζοσπαστικής αριστεράς. Που,όπως αποδείχτηκε, αποτέλεσε το ελιξίριο γιατη μεγάλη ιστορική επιστροφή της αριστεράςσε ρόλο ευθύνης στον τόπο μας. Θυμάμαι τηξεχωριστή φιγούρα του Γιάννη, σε κάθε πο-ρεία, σε κάθε κινητοποίηση να βαδίζει μαζίμας, πάντα ευγενικός και προσιτός, χωρίςίχνος έπαρσης. Στην ενότητα της αριστεράς,ο Μπανιάς αφιέρωσε με απόλυτη προσή-λωση, το σύνολο της πολιτικής του δράσης.Με τους συντρόφους και τις συν-τρόφισσές του, εξαιρετικά στελέχηόπως ο ίδιος, δεν ενέδωσαν στοναπομονωτισμό, την εσωστρέφεια,την αυτοαναφορικότητα. Ενότητα,όμως, με σαφές αριστερό πολιτικόστίγμα. Με κινηματική βάση. Μεανοιχτές προοπτικές. Αν και το εγ-χείρημα ήταν εξαιρετικά δύσκολο,στα όρια του ρομαντικού, σήμεραμπορούμε να πούμε ότι δικαιώ-θηκε. Και ο Γιάννης Μπανιάς πι-στώνεται αυτή τη δικαίωση και

προσωπικά. Η επιμονή του οφείλονταν, στηνακλόνητη πίστη του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μπρο-στά του μεγάλες δυνατότητες να αναδιατάξειτο πολιτικό σκηνικό. Όχι της εξουσίας όπωςτην αντιλαμβανόταν το πολιτικό κατεστημένοαλλά της εξουσίας μέσα από μια εναλλακτικήριζοσπαστική πρόταση. Σήμερα, o στόχοςείναι η εκλογική νίκη. Αύριο θα είναι μιασκληρή διαπραγμάτευση για την απεμπλοκήτης χώρας από την πολιτική της λιτότητας.Θα είναι η μεγάλη ιστορική προσπάθεια ναανακόψουμε την κρίση, και να στήσουμε ξανάτην κοινωνία στα πόδια της. Ξέρουμε τις δυ-σκολίες και τους κινδύνους.

Με τη τόλμη μας να αναμετρηθούμε με τηνιστορία στις αδιαπραγμάτευτες αξίες μας,στην ιδεολογία, στο ήθος και στη κοινωνικήμας συνέπεια. Η πρόκληση να φανούμε άξιοιτης παρακαταθήκης αυτής, που άφησε οΓιάννης, είναι μεγάλη. Αλλά όμορφη και συ-ναρπαστική. Το ταξίδι συνεχίζεται.»

Αρχίζει το ματς …Η ώρα ζυγώνει…

Η συγκυβέρνηση βρίσκεται σε κατάρρευση.Όλα όσα είχε σχεδιάσει για τη λήξη των μνη-μονίων, απομάκρυνση του ∆ΝΤ, έξοδο στιςαγορές κατέρρευσαν παταγωδώς εντός καιεκτός Ελλάδας. Η τρόικα ζητούσε την άμεσηνομοθετική ψήφιση και εφαρμογή των μέ-τρων που είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση με τομεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2015-2018 πουψηφίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες τονΜάιο 2014. Γνωρίζοντας ότι ακόμα και οιμέχρι πρότινος πειθήνιοι βουλευτές της, πιε-ζόμενοι από τους ψηφοφόρους τους που τουςεγκαταλείπουν μαζικά, βρίζοντάς τους, δεντόλμησε να φέρει στη Βουλή το νέο, πιοσκληρό, mνημόνιο. Προσπάθησε να ξεφύ-γει κρύβοντας τα προβλήματά της κάτω απότο χαλί. Θέλησε να αποφύγει το χειρότερο,την με πάταγο κατάρρευση, προκειμένου ναδιατηρήσει κάποια αξιοπρεπή ποσοστά, πα-ραδίδοντας τη διακυβέρνηση της χώρας σεκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, σε κυβέρνηση της Αρι-στεράς.

Οι εξελίξεις είναι μια σημαντική νίκη τουλαού. Προσδοκά πως το 2015 η κυβέρνησητου ΣΥΡΙΖΑ θα ανατάξει την οικονομία, θαπετάξει παραπολιτικά κέντρα της διαπλεκό-μενης εξουσίας επαναφέροντας την πολιτικήκαι τη δημοκρατία. ∆εν μπορούμε να απο-γοητεύσουμε το λαό. Τον θέ-λουμε μαζί μας σύμμαχο και κριτή μας, σεαυτή την όμορφη και ελπιδοφόρα εποχή πουανοίγεται μπροστά μας …

Μάκης Μπαλαούρας

θνείς κανόνες (θαέπρεπε να) συνο-δεύουν τη χορή-γησή του: κατά-λυμα, σίτιση καιεπίδομα ή δυνατό-τητα εργασίας,ώστε να διασφαλί-ζουν την επιβίωσήτους. Από τηνπλευρά της, η ελλη-νική κυβέρνηση,πιστή στη θέση τηςνα μην διεκδικεί τί-

ποτα που να ενοχλεί τους εταίρους της, δεν έχει κάνει καμία κίνηση προ-κειμένου να ζητήσει την αναλογική κατανομή των προσφυγικών εισροώνσε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Βεβαίως, ο εγκλωβισμός δεκάδων χιλιάδωνπροσφύγων στη χώρα μας δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να λυθεί με μιααπόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, δεδομένου ότι έχει προσυπογράψειτους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς του ∆ουβλίνου ΙΙ και ΙΙΙ. Όμως η ελλη-νική κυβέρνηση δεν έχει ασκήσει καν πίεση για την ενεργοποίηση τηςευρωπαϊκής Οδηγίας 55/2001, που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομο-θεσία με το Π.∆. 80/2006 και αφορά την περίπτωση μαζικής εισροήςεκτοπισθέντων ατόμων, με βάση την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ κρα-τών – μελών της ΕΕ. Πολύ περισσότερο, δεν έχει κάνει καμία κίνηση για

την αναθεώρηση των Κανονι-σμών του ∆ουβλίνου ΙΙ και ΙΙΙ.

Σημαντικές νίκες

Οι Κανονισμοί αυτοί, σε συν-δυασμό με την δραματική υπο-στελέχωση των υπηρεσιών ασύ-λου, η οποία καθιστά τη διαδι-κασία υποβολής των σχετικώναιτήσεων χρονοβόρα, ήταν ο πα-ράγοντας που έκανε για αρκετέςημέρες τους σύρους πρόσφυγεςνα διστάζουν να ζητήσουν άσυλοστην Ελλάδα. Ωστόσο, ο πολυή-μερος αγώνας των σύριων προ-σφύγων, αν και δεν έχει καταφέ-

ρει να πετύχει συνολικά τους στόχους του, έχει αποφέρει δύο σημαντικάπρώτα αποτελέσματα:

Το πρώτο που κατακτήθηκε είναι η υπογραφή του Προεδρικού ∆ια-τάγματος που συνδέει τη χορήγηση της προσφυγικής ιδιότητας με τη δυ-νατότητα απόκτησης ταξιδιωτικών εγγράφων για τρίμηνη μετάβαση στοεξωτερικό, όπου οι πρόσφυγες θα μπορούν, κατά περίπτωση, να διεκδι-κήσουν είτε οικογενειακές συνενώσεις με στενούς συγγενείς τους πουέχουν νόμιμες άδειες παραμονής σε άλλες χώρες, είτε να επικαλεστούντις καταδικαστικές για την Ελλάδα αποφάσεις του ∆ιεθνούς ∆ικαστη-ρίου Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων για να διεκδικήσουν τη μη επιστροφήτους στην Ελλάδα. Το δεύτερο που κατακτήθηκε είναι η ανάδειξη τωνπτυχών του προβλήματος στην ελληνική και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Εν τω μεταξύ, οι σύροι πρόσφυγες αποφάσισαν να υποβάλλουν αιτή-ματα ασύλου, ώστε να συνεχίσουν τον αγώνα τους από καλύτερες θέσεις.Για το σκοπό αυτό, επιδόθηκε στον Γενικό Γραμματέα Πληθυσμού καιΚοινωνικής Συνοχής Α. Συρίγο κατάλογος 603 αιτούντων άσυλο. Πα-ράλληλα, συνεχίζουν να διεκδικούν από την κυβέρνηση το αίτημα στέ-γασης και σίτισής τους, δίνοντας προτεραιότητα στην κάλυψη των αναγ-κών των πιο ευπαθών ομάδων.

Ήδη, από τις αρχές της εβδομάδας, τριάντα περίπου γυναίκες και παι-διά στεγάστηκαν από τους αλληλέγγυους στο Μπραχάμι, στο χώρο του«Ασυρμάτου». Ταυτόχρονα, με προσπάθειες που καταβάλλει και η Περι-φέρεια Αττικής, αναζητούνται εντατικά και άλλοι διαθέσιμοι χώροι, ενώκλιμάκιο βουλευτών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ έθεσε για μια ακόμη φοράτο πρωί της Παρασκευής τα συνολικά αιτήματα των σύρων προσφύγωνστον κ. Συρίγο. Τους πρώτους σημαντικούς καρπούς απέδωσαν εξάλλουοι πιέσεις που ασκήθηκαν στον δήμαρχο Αθηναίων, ο οποίος, σε προ-ηγούμενη συνάντησή του με σύρους πρόσφυγες είχε δηλώσει την αδυ-ναμία του δήμου να παράσχει στέγη: 40 άτομα, κατά προτεραιότητα γυ-ναίκες και παιδιά, αποφασίστηκε το μεσημέρι της Παρασκευής να στε-γαστούν σε δημοτικές δομές.

Οι δομές αλληλεγγύης, η Συνέλευση Αλληλέγγυων στους σύρους πρό-σφυγες, ο ΣΥΡΙΖΑ και η νεολαία του, έχουν βρεθεί από την πρώτη στιγμήστο πλευρό των Σύρων που αγωνίζονται, σεβόμενοι την αυτοτέλεια τωναποφάσεων τους, αλλά και αναζητώντας τρόπους για την επιτυχέστερηέκβαση του αγώνα τους καθώς και την έμπρακτη κάλυψη των αναγκώντους. Σε αυτόν τον αγώνα και στις ανάγκες αντιμετώπισης των προβλη-μάτων των σύρων προσφύγων αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της συζή-τησης για τον προϋπολογισμό και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας,καλώντας την κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της.

* Η Μάνια Μπαρσέφσκι είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πο λυή με ρος α γώ ναςτων σύ ριων προ σφύ γων,αν και δεν έ χει κα τα φέ -ρει να πε τύ χει συ νο λι κάτους στό χους του, έ χεια πο φέ ρει ή δη ση μα ντι κάα πο τε λέ σμα τα.

“

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Ο αγώναςτων σύρωνπροσφύγων συνεχίζεται

Ελπιδοφόροτο νέο έτος 2015

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το αδιέξοδο στο οποίο έχουν πε-ριέλθει οι συστημικές δυνάμεις,ασφαλώς ενυπήρχε. Όμως, η ξαφ-

νική απόφαση Σαμαρά-Βενιζέλου να επι-σπευτεί η εκλογή προέδρου το εμφάνισεκαθαρά και βρίσκεται τώρα στο κέντροτου τραπεζιού. Κύρια πηγή του δεν είναιάλλη από τη βεβαιότητα ότι ο ΣΥΡΙΖΑείναι πρώτος στις προτιμήσεις των πολι-τών και πολύ, πάρα πολύ κοντά στην αυ-τοδυναμία.

Αυτή η βεβαιότητα και ο τρόμος πουπροκαλεί, είναι και η μήτρα της πληθώ-ρας των «ιδεών» και προτάσεων πουέχουν πέσει στην πολιτική πιάτσα,μήπως, εάν επιλεγούν, αποτρέψουν αυτότο καταστροφικό γι’ αυτούς δεδομένο,δηλαδή να μην εκλεγεί πρόεδρος και ησυγκυβέρνηση να μην πάρει παράταση.Το να πάρει, σε διαφορετική περίπτωση,όσο είναι δυνατόν μικρότερο ποσοστό οΣΥΡΙΖΑ, έτσι που να δυσκολευτεί τοέργο του και να επαληθευθεί το σενάριοτης «αριστερής παρένθεσης», είναι τοεφεδρικό σχέδιο. Για όλους όμως, ωςεφικτό, είναι το κύριο.

Κινδυνολογία Σαμαρά

Κανείς δεν αμφέβαλε ότι η σύγκρουσηθα είναι σκληρή και ότι θα εμπλέκει όχιμόνο τις ελληνικές μνημονιακές δυνά-μεις, αλλά και τις ευρωπαϊκές. Όμως,τόσο γρήγορα που εμφανίστηκε και τόσοαπροκάλυπτα, με οδηγό μάλιστα τον ίδιοτον πρωθυπουργό, εκπλήσσει. Τοποθε-τήσεις όπως «φτύσαμε αίμα για να φύγειαπό το στόμα των ξένων η λέξη Grexit!Και ο ΣΥΡΙΖΑ την ξαναφέρνει στο στόματους» ή «αν δεν εκλεγεί πρόεδρος καιπάμε σε εκλογές μέσα στον Ιανουάριο,τότε όλα θα είναι στον αέρα. Ο φόβος θακυριαρχήσει στη χώρα! Κι αν επικρατή-σει ο λαϊκισμός, τότε η Ελλάδα δεν θαμπορεί να σταθεί μετά τον Φεβρουάριο»,δεν έχουν προηγούμενο στην πολιτικήιστορία.

Η τωρινή ηγεσία της δεξιάς είναι φα-νερό ότι σύρει τη συντηρητική παράταξηστην παλαιά άποψη περί «κομμουνιστι-κού κινδύνου». Άρα, αυτές οι τοποθετή-σεις είναι αναμενόμενες και θα ακολου-θήσουν κι άλλες, ακόμη πιο βάναυσες,παρά το γεγονός ότι είναι πολιτικά ανόη-τες, διότι είναι αδύνατον να μεταπείσουνβουλευτές που ταλαντεύονται ή δενέχουν ακόμη ξεκαθαρίσει τι θα ψηφί-σουν.

∆εν υστερούν, όμως, και οι ευρωπαϊ-κές δυνάμεις του συστήματος. Η δήλωση

του προέδρου της ΕΕ Ζ. Κ. Γιούνκερ ότι«δεν θα ήθελα ακραίες δυνάμεις να πά-ρουν την εξουσία» και ότι «οι Έλληνες,οι οποίοι έχουν μια πολύ δύσκολη ζωή,γνωρίζουν πολύ καλά τι θα σήμαινε έναλάθος εκλογικό αποτέλεσμα για την Ελ-λάδα και την ευρωζώνη», είναι αποκα-λυπτική.

Οι ευρωπαίοι μιμητές του

Όπως και οι πιο μετριοπαθείς αλλάσαφώς υποστηρικτικές στην κυβέρνησηδηλώσεις των –«σοσιαλιστών»– κ. Μο-σκοβισί και Στάινμαγερ. «Έχω την αί-σθηση ότι ο κ. Σαμαράς ξέρει που πηγαί-νει», δήλωσε ο πρώτος. «Η προσοχή τηςΓερμανίας είναι στραμμένη προς την Ελ-λάδα. Υποστηρίζουμε τις δυνάμεις τηςπροόδου, αυτές που οδήγησαν τη χώρασε αυτή την πορεία και ελπίζουμε ότι θασυνεχίσουν ενωμένες, για να ολοκληρώ-σουν αυτή την προσπάθεια», δήλωσε οδεύτερος.

«Κατανοητό γιατί οι υποστηρικτές τωνμνημονίων σε Ελλάδα και Ευρώπη αλ-ληλο-υποστηρίζονται» σχολίαζαν απότον ΣΥΡΙΖΑ. Και ταυτόχρονα υπενθύμι-ζαν ότι «η πλειοψηφία των ευρωπαϊκώνλαών και των ευρωπαίων αξιωματούχωνστέκονται με σεβασμό στη θέληση τουελληνικού λαού, ενώ οι περισσότεροι θέ-τουν ζήτημα επαναπροσδιορισμού τωνκυρίαρχων στρατηγικών της Ευρώπης».Επιπλέον, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ,Γιώργος Κατρούγκαλος απηύθυνε ερώ-τηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καιζητά να πάρει θέση για το αν συμμερίζε-ται αυτού του είδους τις παρεμβάσεις σεκράτος-μέλος της ΕΕ κι αν υπάρχει νο-μικό έρεισμα στις Συνθήκες παρόμοιαςεπέμβασης. ∆ιερωτάται, επίσης, αν έχειυπάρξει ιστορικό προηγούμενο, κατά τοοποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχειυποστηρίξει τον προεκλογικό αγώναπρώην Επιτρόπου για οποιοδήποτεαξίωμα, όπως στην προκειμένη περί-πτωση με τον κ. ∆ήμα.

Εσωτερικές διαφορές

Συγχρονισμένος με την εγχώρια κινδυ-νολογία είναι, κατά ένα μέρος, και ο ευ-ρωπαϊκός Τύπος, ιδιαίτερα ο οικονομι-κός. Η Ελλάδα διακινδυνεύει μια έξοδοαπό το ευρώ γράφει η γερμανική «DieWelt», ενώ η οικονομική «Handebsblat»προβάλλει την αναταραχή στις αγορές.Όμως γενικότερα, ιδίως τις πρώτες

μέρες της εβδομάδος τα σχόλια στον έγ-κυρο συστημικό Τύπο δεν ήταν καθόλουκολακευτικά για την απόφαση της κυ-βέρνησης. Την χαρακτήριζαν, αντίθετα,«ζαριά» «τζόγο» ακόμη και εξέλιξη μεορατούς κινδύνους και όχι μόνο για τηνΕλλάδα αλλά και την διεθνή οικονομία.

Στο εσωτερικό, η ξαφνική απόφασητης κυβέρνησης δεν φαίνεται, τουλάχι-στον στην πρώτη φάση, να βρήκε σύμ-φωνες όλες τις μνημονιακές δυνάμεις.Ήδη το τελευταίο διάστημα προβάλλον-ταν επίμονα απόψεις για την ανάγκη«συνεννόησης» γύρω από την εκλογήπροέδρου και με ταυτόχρονο ορισμόημερομηνίας πρόωρων εκλογών. Η δια-φορά με την επίσπευση είναι προφανής.Στο βάθος είναι διαφωνία με την επιλογήτης «αριστερής παρένθεσης», η οποίαυποχρεωτικά εμπεριέχει τη σύγκρουσηκαι τα χωρίς καμία προφύλαξη χτυπή-ματα, όπως είδαμε από την ομιλία Σα-μαρά. Αλλά και από τις δηλώσεις της κ.Σ. Βούλτεψη, η οποία χωρίς ίχνος περί-σκεψης και σοβαρότητας ισχυρίστηκεότι «είναι βέβαιο ότι πάμε εκτός ευρώ»,αν νικήσει στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ. Στηνίδια συνέντευξη (Αντένα), μάλιστα, υπο-στήριξε ότι δεν ολοκληρώθηκε η συμ-φωνία με την τρόικα «διότι οι δημοσκο-πήσεις έλεγαν ότι βγαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ»...

Ο κ. Γιούνκερ το είπε έμμεσα, οι αγο-ρές πιο άμεσα: οι κίνδυνοι από τις ενδε-χόμενες εκλογές είναι μεγάλοι! Σύμ-φωνα με τη Moody’s, «οι πολιτικές εξε-λίξεις μειώνουν την εμπιστοσύνη τωνεπενδυτών και θέτουν ρίσκα χρηματοδό-τησης και ρευστότητας», ενώ χαρακτηρί-ζει «αρνητικό πιστωτικό γεγονός τιςπρόωρες εκλογές».

Σε διάλυση ο εταίρος ΠΑΣΟΚ

Η απόφαση Σαμαρά-Βενιζέλου, εφό-σον δεν αναλαμβάνουν την πολιτική ευ-θύνη να υπογράψουν, ως συμφωνία, τιςαπαιτήσεις της τρόικας, να επισπεύσουντην διαδικασία εκλογής προέδρου, δη-λαδή να πάμε για εκλογές και να ηττη-θούν, έτσι που «η απασφαλισμένη βόμβανα περάσει στον ΣΥΡΙΖΑ», όπως γρά-φτηκε με πολλές παραλλαγές και στονκυβερνητικό τύπο, προκάλεσε γενικό-τερα αναστάτωση στο πολιτικό σύστημα.Το πιο προβεβλημένο θέμα είναι το ίδιοτο ΠΑΣΟΚ. Στα πρόθυρα της διάσπασης,επιχειρεί να ισορροπήσει τις δύο τάσειςτου αλλά είναι αδύνατο. Μετά την πα-ρέμβαση Γ. Παπανδρέου ο βουλευτής Θ.Μωραΐτης δεν άφησε καμία αμφιβολία

ότι, εφόσον πάμε σε εκλογές, οι σχημα-τισμοί στο χώρο αυτό θα είναι δύο. Σύμ-φωνα με πληροφορίες ήδη η πτέρυγαΠαπανδρέου έχει έτοιμους συνδυα-σμούς. Αντίθετα από την πτέρυγα Βενι-ζέλου, η οποία δυσκολεύεται.

Εξαιρετικά δύσκολη είναι και η κατά-σταση στη ∆ΗΜΑΡ η οποία διχάζεται ωςπρος τη συνεργασία της με τον ΣΥΡΙΖΑ.Αυτός όμως ο διχασμός, ο οποίος ούτωςή άλλως την παραλύει, επηρεάζει και τηστάση κάποιων βουλευτών της ως προςτο αν θα ψηφίσουν ή όχι πρόεδρο. Συγ-χρόνως, στους ΑΝ.ΕΛ ξανάνοιξε η συζή-τηση από ορισμένους βουλευτές για τοενδεχόμενο να ψηφίσουν πρόεδρο, ανπροκύψουν «εθνικά ζητήματα». Ο κ. Χαϊ-κάλης, ως εθνικό ζήτημα θεωρεί τα…ΑΤΜ.

Αυτή η ρευστότητα και η κατάσταση«κινούμενης άμμου» που καταγράφεταισε μέρος ανεξάρτητων βουλευτών, είναιπου φέρνει από το παράθυρο τη συζή-τηση για την τρίτη ψηφοφορία. Ότι δη-λαδή σ’ αυτή θα επιχειρηθεί μια ακόμηπροσπάθεια –ίσως και με αλλαγή τουυποψήφιου– να εκλεγεί πρόεδρος. Η πι-θανότητα είναι μικρή, πολύ μικρή, αλλάθα έπρεπε κανείς να προφυλάσσεται απ’αυτήν.

Τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να παραμελεί νααπευθύνεται στους ανεξάρτητους βου-λευτές και να τους καλεί να ολοκληρώ-σουν ως καθήκον έναντι του λαού τοπρώτο τους αντιμνημονιακό βήμα, χωρίςνα παραλείπει να εργάζεται για μια κοι-νωνική δυναμική που θα ωθεί τους βου-λευτές στην καταψήφιση του κ. ∆ήμα,απέχοντας ταυτόχρονα από ενέργειεςπου μπορεί να θεωρηθούν συναλλαγή ήαπομάκρυνση από το ηθικό πλεονέ-κτημα του κόμματος, σοφό θα είναι νααπαγκιστρώνεται από τη μονοκαλλιέρ-γεια της συγκέντρωσης 121 βουλευτώνστο «κατά». Η δυναμική που αναπτύσσε-ται υπέρ του, το λαϊκό ρεύμα που τρο-φοδοτείται από πολλές κατευθύνσεις,υπερβαίνει τις ημερομηνίες που επιδιώ-κουν να γίνουν εκλογές οι δυνάμεις τουσυστήματος. Στη συνείδηση της κοινω-νίας είναι σταθερή η άποψη ότι ο ΣΥ-ΡΙΖΑ χρειάζεται την αυτοδυναμία, για ναμπορέσει να εφαρμόσει το πρόγραμμάτου.

Παύλος Κλαυδιανός

Κινδυνολογικός κατήφορος Σε πανικό η μνημονιακή παράταξη

Του

Ηλί

α Μ

ακρή

από

την

«Κα

θημε

ρινή

»

Κανείς δεν αμφέβαλεότι η σύγκρουση θα είναισκληρή και ότι θα εμ-πλέκει όχι μόνο τις ελ-ληνικές μνημονιακές δυ-νάμεις, αλλά και τις ευ-ρωπαϊκές. Όμως, τόσογρήγορα που εμφανί-στηκε και τόσο απροκά-λυπτα, με οδηγό μάλιστατον ίδιο τον πρωθυ-πουργό, εκπλήσσει.

“

“Κάθε κόμμα που κατεβαίνει στις εκλογές, πρέπει να ανταποκρί-νεται σε αυτά τα πρότυπα. ∆εν θέλω να σχολιάσω τις πιθανότη-τες του ενός και του άλλου κόμματος, αλλά θα προτιμούσα ναεμφανιστούν οικεία πρόσωπα”. Με το δίκιο του ο κ. Γιούνγκερ,στον οποίο ανήκει αυτή η δήλωση, προτιμά “οικεία πρόσωπα”.Με ποιον άλλον θα μπορούσε να κάνει τέτοιες χαρούλες στηνπλάτη του “σκληρά δοκιμαζόμενου” ελληνικού λαού;

Του Νίκου Τσαγκρή

ΟΠιερ Μοσκοβισί είναι ο επίτρο-πος Νομισματικών Υποθέσεωντης Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο

ύπατος αρμοστής της συστημικής δη-μοσιονομικής νομιμότητας στις χώρεςτης ευρωζώνης. Ο κ. Μοσκοβισί, απότην πρώτη κιόλας μέρα ανάληψης τωνκαθηκόντων του, μιλούσε καθημερινάμε τον Έλληνα πρωθυπουργό. Κι εκεί-νος καθημερινά τον διαβεβαίωνε πώςθα υλοποιήσει τις συμπεφωνημένεςμνημονιακές δεσμεύσεις και θα απο-δεχθεί και νέες «υποχρεώσεις» (εντά-ξει, νέο μνημόνιο) αλλά…

Αλλά κάποια στιγμή κ. Σαμαράς άλ-λαξε βιολί: «αυτή τη στιγμή μου είναιαδύνατο να περάσω ακόμα και τα υπε-σχημένα – πόσο μάλλον νέο μνημόνιο,μια μεγάλη παράταση είναι ξαφνικόςθάνατος, να, πάρε και τον δικό σου ναστα πει…»

Ο «δικός» του, ο… σοσιαλιστής αντι-πρόεδρος της Ελληνικής κυβέρνησηςΕυάγγελος Βενιζέλος δηλαδή. Με τονοποίο ο Πιέρ Μοσκοβισί μιλούσε, επί-

σης, καθημερινά. Και είναι εκείνος πουεξήγησε στον Γάλλο σύντροφο το com-pilation με την εκλογή του προέδρουτης ∆ημοκρατίας και τα ντεσού τηςκομπίνας, μικρή παράταση, κλπ, κλπ…

∆εν διαθέτω τους απομαγνητοφωνη-μένους διαλόγους αλλά σας διαβεβαι-ώνω, έτσι ακριβώς έγινε. Ή κάπωςέτσι. Στη συνέχεια ο Μοσκοβισί ενημέ-ρωσε τ’ αφεντικό του (τον Σόϊμπλε) για«το πρόβλημα των ελλήνων προθύμων»και το αίτημά τους, «μικρή παράταση»για να κάνουμε το compilation με τονΠρόεδρο και ύστερα τα βρίσκουμε».Άσ’τους να βράζουν στο ζουμί τους,ήταν η απάντηση του Γερμανού…

Η παράταση ως μπόνουςπροϋπηρεσίας

Τις μέρες που το κυβερνητικό δίδυμοέβραζε στο ζουμί του, οι εντόπιοι συ-στημικοί ινστρούχτορες, γνωρίζονταςτο προεδρικό compilation, στοιχημάτι-ζαν πάνω στη «μικρή» ή τη «μεγάλη»παράταση: «Αν οι ξένοι, δηλαδή οι συ-νεταίροι μας στην Ευρώπη, δώσουνμικρή αναβολή (σ. σ: για την αποδοχήτων νέων μνημονιακών όρων τους), θαστηρίξουν προφανώς την κυβέρνησηΣαμαρά, η οποία γνωρίζει το αντικεί-μενο (sic) και έχει συναινέσει. Αν δώ-σουν εξάμηνη παράταση τα πράγματααλλάζουν», ανέλυε το… στοίχημαο number one συστημικός αναλυτήςαπό το δημόσιο βήμα του. Υπονοώνταςότι μια «μεγάλη παράταση» θα σήμαινεότι «οι ξένοι» αφήνουν τον Σαμαράστην τύχη του. Kαι, «βοηθούν τον πρό-εδρο του ΣΥΡΙΖΑ στον αγώνα του γιαεπίσπευση των εκλογών, επειδή θαέχουν εξασφαλισμένο το μέλλον τουςμαζί του».

Σωστός ο…παίχτης, δεν λέω, αλλά τοστοίχημα, όπως, χωρίς καμιά ανα-στολή, αποκάλυψε ο Βόλφανγκ Σόϊμ-πλε, ήταν στημένο: «ακούσαμε την ανα-κοίνωση Σαμαρά (σ. σ: το… compila-tion της επίσπευσης της προεδρικήςεκλογής) χωρίς να προκαλέσει έκ-πληξη σε όλους μας, καθώς υπάρχουνμυστικά που κάνουμε ότι δεν ξέρουν οιάλλοι ή οι άλλοι κάνουν ότι δεν τα ξέ-ρουμε εμείς»…

Όλα αυτά, για να αποδειχθεί ότι η δί-μηνη παράταση – η «τεχνική παράτασητου ελληνικού προγράμματος» όπωςτην αποκαλούν οι γραφειοκράτες τηςΚομισιόν – ήταν μια τελευταία προ-σφορά, ένα μπόνους προϋπηρεσίαςτων… «ξένων» (που λέει κι ο… συστη-μικός ινστρούχτορας), στη συγκυβέρ-νηση των προθύμων. Για να επιχειρή-σουν την έσχατη προσπάθεια επιβίω-σής τους στην κυβερνητική εξουσία.

Εκλογές - ριμέικ του2012

Με… μικρό αντάλλαγμα την έγγραφηεπαναβεβαίωσή τους, (το σχετικό mailεστάλη την Τρίτη πρωί – πρωί προςτο Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Μηχανι-σμού Σταθερότητας) ότι θα υλοποι-ήσουν το συμπεφωνημένο «πρό-γραμμα» και θα αποδεχθούν τις νέες«υποχρεώσεις»…

Έτσι είναι, αν έτσι… νομίζουμε αλλά,δεν νομίζουμε: θα είμαστε αφελείς ανπιστεύαμε ότι ο Σαμαράς έψησε τονΣόϊμπλε πως θα βρει τους 180 για ναπετύχει το… compilation και να απο-φύγει πρόωρες εκλογές· αν αγνοού-σαμε ότι υπάρχει «ουρά» στο στημένοπαιγνίδι της «μικρής παράτασης».

Μια μεγάλη «ουρά» που περιλαμβά-νει τις τρεις διαδοχικές ψηφοφορίεςγια εκλογή Προέδρου και τους ενδιά-μεσους εκβιασμούς, φτάνει σε βουλευ-τικές εκλογές (ως μέγιστη – προϋπολο-γισμένη για τέλος Φλεβάρη – πιθανό-τητα έκβασης του «compilation» (μέσασε μια κόλαση τρομοκρατικών εκβια-σμών του εκλογικού σώματος) και κα-ταλήγει σε μια σειρά, προϋπολογισμέ-νων, επίσης, μετεκλογικών, μεθοδεύ-σεων με στόχο την αποτροπή του σχη-ματισμού κυβέρνησης με άξονα τον ΣΥ-ΡΙΖΑ.

Πάντως, εκλογές – ριμέικ των εκλο-γών του 2012 βλέπουν οι περισσότεροι.Με τη στρατηγική του φόβου σε νέα…βελτιωμένη έκδοση, συμπληρώνω: ναεκπορεύεται από το «βασίλειο των Αγο-ρών» και, μέσω των εντόπιων και διε-θνών media να επιδιώκει την κοινωνι-κοποίησή της, τη διάβρωση του εκλο-γικού σώματος.

Από την άλλη, οφείλουμε να συμφω-νήσουμε με αυτό που είπε ο ΑλέξηςΤσίπρας αμέσως μετά την ανακοίνωσητου… «compilation»: «Το 2014 δενείναι 2012. Η τρομοκρατία δεν περνάεικαι γελοιοποιεί τους φοβισμένους που

επιδιώκουν ναφοβίσουν τολαό. ∆εν είναι οιαγορές αυτές πουθα καθορίσουν τοδικαίωμα ενόςλαού στην αξιο-πρέπεια – και μά-λιστα αγορές πουέχουν ούτως ήάλλως γυρισμένητη πλάτη τουςστην Ελλάδα…

•

Ευτυχώςτελείωσε!Οβουλευτής Ηρακλείου,

Γιάννης Μιχελογιαννάκης,είχε ξεπεράσει τα όρια. Η απερ-γία πείνας που πραγματοποιού-σε, προκειμένου να διαμαρτυ-ρηθεί για το νέο προϋπολογι-σμό αλλά και να συμπαραστα-θεί, όπως δήλωνε, στους σύ-ρους πρόσφυγες και στον ΝίκοΡωμανό ευτέλιζε τον αγώνα τό-σο του Ρωμανού όσο και τωνσύρων προσφύγων. Επιπλέον,προσέβαλλε τον κόσμο του ΣΥ-ΡΙΖΑ που, στη μεγάλη τουπλειοψηφία, αναρωτιέται γιατίτα όργανα της Κοινοβουλευτι-κής Ομάδας δεν παρενέβησανγια να σταματήσει αυτή η γε-λοιότητα. Ελπίζουμε, και με αυ-τή την αφορμή, ορισμένοι νασυνειδητοποιούν ότι η «διεύ-ρυνση» πρέπει να γίνεται μεκριτήρια και περιεχόμενο και ό-χι συγκυριακά.

Μαλλιάκουβάρια...Ενα σχόλιο του διευθυντή του

ραδιοσταθμού «Στο Κόκκι-νο», κ. Αρβανίτη, σε εκπομπή

το Σάββατο 6 ∆εκεμβρίου, προ-κάλεσε την αντίδραση του ∆ι-κτύου για τα Πολιτικά και Κοι-νωνικά ∆ικαιώματα. Συγκεκρι-μένα, ο διευθυντής του Κόκκι-νου αντέδρασε άκομψα σε πα-ράπονο ακροάτριας για το σχό-λιό του ότι «εκατοντάδες ασφα-λίτες, υποδυόμενοι τους αναρ-χικούς, έκαιγαν κάδους σκουπι-διών, έστηναν οδοφράγματα, ε-πιτίθονταν στα ΜΑΤ»… Όταν, ηακροάτρια, μέλος του ∆ικτύου,έκανε κριτική στο σχόλιο, μέσωfacebook, ο κ. Αρβανίτης, απόαέρος, σχολίασε: «Ωραίο μαλ-λί»! Η ανακοίνωση του ∆ικτύου,κλείνει με την προτροπή: «Αγα-πητέ κ. Αρβανίτη, μην ξαναγίνε-τε αγενής και σεξιστάκος, γιατίθα γίνουμε μαλλιά κουβάρια...»

Πάρις...ΚομανέτσιΟΠάρις Κουκουλόπουλος,

αναπληρωτής υπουργόςΑγροτικής Ανάπτυξης, δήλωνετην Κυριακή, από το βήμα τουκοινοβουλίου, ότι έχει φωτο-γραφίες από ραντεβού τουπροέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, ΑλέξηΤσίπρα, με την Γιάννα Αγγελο-πούλου και την Μαριάννα Λά-τση. ∆εν πέρασαν παρά μόνο λί-γες ώρες και ο Κουκουλόπου-

Κοπ

τορα

πτικ

ή

44 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το προεδρικό compilationήταν… προμελετημένοΗ κομπίνα της “μικρής παράτασης” για την “επίσπευσητης προεδρικής εκλογής” και η τερατώδης ουρά της.Ο ρόλος των Βολφανγκ Σόϊμπλε και Πιερ Μοσκοβισί.

Toυ

ΓΙΑΝ

ΝΗ

ΚΑΚ

ΑΡΩ

ΝΗ

Κυ κλο φο ρεί το η με ρο λό γιο 2015 του SOS Τρο- χαία Εγκλή μα τα σε ε πι μέ λεια του ∆η μή τρη Αρ-βα νί τη. Για να το προ μη θευ τεί τε ε πι κοι νω νή- στε στο 6971542433 ή στο soste.gr@gmail.com

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ελπίδα κι ο φόβοςΣτρατηγικά όπλα και τακτικισμοίπρο και μετά τις εκλογές

Ηεπίσπευση των διαδικασιώνεκλογής προέδρου της δημοκρα-τίας έχει μια πτυχή δευτερεύουσα

ίσως, αλλά ενδεικτική του κλίματος μέσαστο οποίο επιθυμούν ορισμένοι να κινη-θούν οι πολιτικές εξελίξεις: το ημερολό-γιο των διαδικασιών έχει σχεδιαστεί έτσι,ώστε, σε περίπτωση αποτυχίας να συγ-κεντρωθεί ο αριθμός των 180, η κυβέρ-νηση που θα προκύψει από τις πρόωρεςεκλογές, να έχει μηδενικά χρονικά περι-θώρια στη διάθεσή της, καθώς οι προθε-σμίες συγκρότησής της και λήψηςψήφου εμπιστοσύνης θα συμπίπτουν μετη λήξη της δίμηνης παράτασης του μνη-μονίου.

Ήδη το ενδεχόμενο αυτό χρησιμοποι-είται σαν επιχείρημα από όσους επιχει-ρούν να καλλιεργήσουν ατμόσφαιραφόβου ενόψει εκλογών. Περιγραφές δια-φόρων ειδών αδιεξόδων έχουν αρχίσει ναπλημμυρίζουν τις στήλες πολιτικών σχο-λιαστών πρόθυμων να συνεισφέρουν στηδημιουργία ατμόσφαιρας τρόμου.

Φόβος μικρού βεληνεκούς

Όλα αυτά είναι σημάδια που δείχνουνότι το βασικό όπλο με το οποίο οι μνη-μονιακές δυνάμεις θα δώσουν τη μάχητων εκλογών, θα είναι το όπλο τουφόβου, ενώ κεντρικό τους σύνθημα θαείναι «ή εμείς και τα παρατεινόμενα μνη-μόνια, ή το χάος και η καταστροφή».

Αυτό δεν σημαίνει ότι η προπαγάνδατους δεν θα εμπεριέχει ισχυρές δόσειςπροβολής του θεάρεστου έργου τους καιυποσχέσεις ότι φθάνουμε στην άκρη τουτούνελ και, συνεπώς, είναι κουτό να ταγκρεμίσουμε όλα ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ.Ωστόσο, η επιχειρηματολογία αυτή φαί-νεται πως θα είναι συμπληρωματική τηςεκστρατείας φόβου και όχι το αντί-στροφο.

Η μέθοδος έχει δοκιμαστεί και έχειαποδώσει στις εκλογές του Ιουνίου 2012.Γι’ αυτό και από πολλούς θεωρείται απο-τελεσματική. Εκείνο, όμως, που δενέχουν συνειδητοποιήσει οι επίδοξοι χρή-στες της, είναι ότι ο φόβος είναι τακτικόόπλο μικρού βεληνεκούς. Αν επιχειρηθείνα χρησιμοποιηθεί σαν στρατηγικό όπλομαζικής καταστροφής, μπορεί να βλάψειόχι μόνο τους χρήστες του, αλλά και αρ-κετούς από τους μη εμπόλεμους. Μεάλλα λόγια, μπορεί να έχει μια κάποιαεπίδραση στη συμπεριφορά ενός τμήμα-τος του εκλογικού σώματος, αλλά δενείναι χρήσιμος ούτε για τη διαμόρφωσηισχυρής βάσης στήριξης μιας πολιτικής,ούτε για την αποτροπή των κινδύνων πουεπικαλείται (και υποτίθεται ότι θέλει νααποτρέψει). Αντίθετα, η υπονόμευση τουΣΥΡΙΖΑ με τη χρήση του όπλου τουφόβου, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσειανεξέλεγκτη ταραχή στο οικονομικόπεδίο ακόμη και εκτός των ορίων της ευ-ρωζώνης και της ΕΕ.

Η στρατηγική της ελπίδας

Απέναντι σε μια τέτοια επικίνδυνη καιασυλλόγιστη τακτική χρειάζεται να αντι-παραταχθεί η στρατηγική της ελπίδας.Ήδη τα δημοσκοπικά ευρήματα υποδει-κνύουν επίμονα ότι η πλειονότητα δενπτοείται από την εκστρατεία εκφοβισμούκαι επιμένει να ανεβάζει στην πρώτηθέση τον ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα να τον ωθείσταθερά σε ποσοστά ισχυρής αυτοδυνα-μίας.

∆εν αρκεί, όμως, να μη φοβηθεί ο κό-σμος. Χρειάζεται να εκπαιδευτεί στηχρήση του στρατηγικού όπλου της ελπί-

δας. Να πεισθεί, δηλαδή, ότι όχι μόνο ηκαταστροφή δεν θα έρθει με την πτώσητης μνημονιακής κυβέρνησης, αλλά καιότι η πτώση της είναι ο μόνος τρόπος γιατην ανακοπή της ύφεσης, της ανεργίας,της διάλυσης του παραγωγικού ιστού καιτης αποδιάρθρωσης της κοινωνίας. Ενώη ανάδειξη μιας αριστερής κυβέρνησηςείναι ο μόνος τρόπος για την ανάκτηση

βήμα- βήμα όλων των απωλειών πουέχουν υποστεί οι εργαζόμενοι και οι λαϊ-κές τάξεις με την εφαρμογή της πολιτι-κής της λιτότητας, της εσωτερικής υπο-τίμησης και της διάλυσης του κοινωνι-κού κράτους. Ότι, δηλαδή, το πραγμα-τικό δίλημμα δεν είναι «μνημόνιο ήχάος», αλλά «διαιώνιση των μνημονίωνκαι της λιτότητας ή ανάκτηση των εργα-σιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων,της αυτοπεποίθησης, της αξιοπρέπειαςκαι της παραγωγικής ισχύος προς όφε-λος των πολλών».

Η ελπίδα νικάει το φόβο

Για να μπορέσει να αξιοποιηθεί σωστάκαι αποδοτικά το στρατηγικό όπλο τηςελπίδας ως αντίδοτο στην εκστρατεία εκ-φοβισμού, χρειάζεται και η απαραίτητη«επιμελητειακή υποστήριξη», που θαφανεί πιο χρήσιμη ιδίως μετά τις εκλο-γές:

•Όσο πιο μεγάλη και συντριπτική γιατις μνημονιακές δυνάμεις είναι η νίκητου ΣΥΡΙΖΑ , τόσο ελαχιστοποιείται η δυ-νατότητα να χρησιμοποιηθεί ο φόβοςεναντίον της ελπίδας. Κανείς δεν μπορείνα αγνοήσει μια εκκωφαντική καταδίκητης λιτότητας, ούτε και οι «απρόσωπεςαγορές». Πολύ περισσότερο οι προσωπο-ποιημένοι θεσμοί.

• Όσο πιο έτοιμος νιώθει ο κόσμος νααντισταθεί στην εκστρατεία εκφοβισμούκαι ακόμα να κινητοποιηθεί για να τηνεξουδετερώσει, τόσο πιο δύσκολο γίνε-ται να πραγματοποιηθούν οι απειλές τωνεπιτελείων του φόβου.

• Όσο πιο γρήγορα γευθούν οι πει-νώντες την δικαιοσύνην τους πρώτουςκαρπούς της στρατηγικής τής ελπίδας,τόσο θα στενεύει μέσα τους η επικράτειατου φόβου. Τα πρώτα μέτρα μιας αριστε-ρής κυβέρνησης οφείλουν να είναι δη-λωτικά του χαρακτήρα της, αλλά καιαποδεικτικά της δυνατότητας των λαϊ-κών τάξεων να ανακτήσουν μεθοδικά τοχαμένο έδαφος. Όταν η ελπίδα επιβεβαι-ώνεται ακόμα και σ’ ένα μικρό κομμάτιτου κοινωνικού σώματος, τα αντισώματακατά του φόβου εξαπλώνονται στο σύ-νολό του, τελικά.Η τακτική του φόβουμπορεί να νικηθεί από τη στρατηγική τηςελπίδας. Αρκεί αυτοί που θα επιλέξουντην τελευταία, να μη φοβηθούν το βάροςτης νίκης τους.

Χ. Γεωργούλας

Του

∆ημ

ήτρη

Πετ

σετί

δη

λος, α να γκά στη κε σε ε ντυ πω -σια κές ... κυ βι στή σεις. Σε πρωι -νή εκ πο μπή άρ χι σε τα «ναι...μεν αλ λά, δεν ξέ ρω, ί σως καιμπο ρεί». Ελπί ζου με η αλ λα γήνα έ γι νε για τί συ νει δη το ποίη σετο λά θος του και ό χι λό γω τηςδιά ψευ σης που έ βγα λε η κ. Λά -τση. Πά ντως η κυ βί στη ση ή τανε πι πέ δου Νά ντιας Κο μα νέ τσι.

Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ καιη α περ γίατου Ρω μα νούΥπο δειγ μα τι κή στά ση κρά τη -

σε κα τά τη διάρ κεια των 31η με ρών που κρά τη σε η α περ γίαπεί νας του Νί κου Ρω μα νού οΣΥ ΡΙ ΖΑ. Στά θη κε με σα φή νειαυ πέρ του αι τή μα τος του α περ -γού, με σε βα σμό στις ι δε ο λο γι -κές δια φο ρές και χω ρίς κα μίαα πό πει ρα οι κειο ποίη σης του α -γώ να. Επι πλέ ον, οι το πο θε τή -σεις ε ντός κοι νο βου λίου (ει δι -κά της Ζωής Κων στα ντο πού -λου) ή ταν κα θο ρι στι κές, ό πωςκαι η κί νη ση του Αλέ ξη Τσί πρανα τη λε φω νή σει σε Πα πού λιακαι Βε νι ζέ λο. Το πιο ση μα ντι -κό, ό μως, ή ταν ό τι για μια α κό -μα φο ρά, ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ ε πέ λε ξεπλευ ρά. Ήταν με τους «α πό κά -τω» χω ρίς να φο βά ται ού τε τιςμι ντια κές ε πι θέ σεις, ού τε τουςλε γό με νους «νοι κο κυ ραίους».Ας το κρα τή σου με για το μέλ -λον!

Εκλο γές χω ρίςτον ΣΥ ΡΙ ΖΑΕπει δή οι α γο ρές τρο μά ζουν

και α ντι δρούν στην προο -πτι κή να έρ θει ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ στηνκυ βέρ νη ση. Επει δή τα χρη μα τι -στή ρια πρέ πει να μεί νουν ή συ -χα ό τι θα υ πάρ χει «στα θε ρό τη -τα». Επει δή ο Γιούν γκερ θέ λει«υ πεύ θυ νους» στις κυ βερ νη τι -κές θέ σεις της Ελλά δας «καικά θε κόμ μα που κα τε βαί νειστις ε κλο γές να α ντα πο κρί νε -ται στα ευ ρω παϊκά πρό τυ πα».Επει δή, ό μως, πρέ πει να γί νο -νται -έ τσι για το ξε κάρ φω μα-και ε κλο γές, έ χου με την πρό τα -ση που θα κα θη συ χά ζει ό λουςκαι θα δη μιουρ γεί προο πτι κέςα νά πτυ ξης της οι κο νο μίας.Εκλο γές χω ρίς τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ!

Αντιγόνη γιατις διακρίσεις

Το Κέ ντρο Πλη ρο φό ρη σηςκαι Τεκ μη ρίω σης για το ρα τσι -σμό, την οι κο λο γία, την ει ρή νηκαι τη μη βία «Αντι γό νη» διορ -γα νώ νει τη ν13η Εθνι κή Στρογ -γυ λή Τρά πε ζα κα τά των δια -κρί σεων. Τη ∆ευ τέ ρα 15 ∆ε κεμ -βρίου 2014, αί θου σα ΤΕΕ, Νί -κης 4, Σύ νταγ μα, ώ ρα 5.30 μμ.Θέ μα της συ ζή τη σης εί ναι:Οιθε σμι κές «πε ρι πέ τειες» της α -ντι ρα τσι στι κής νο μο θε σίαςστην Ελλά δα. Σύ ντο μος χαι ρε -τι σμός α πό τον Αντι πρό ε δροτου Κέ ντρου «Α ΝΤΙ ΓΟ ΝΗ» καιτ. ευ ρω βου λευ τή των Οι κο λό -γων Πρά σι νων κ. Μι χά λη Τρε -μό που λο, την κ. Βα σι λι κή Κα -τρι βά νου, βου λευ τή του ΣΥ ΡΙ ΖΑκαι την κ. Μα ρία Γιαν να κά κη,βου λευ τή της ∆Η ΜΑ Ρ.

Μα ρ σέλ & Μι σέ λ

Όταν η ελπίδαεπιβεβαιώνεταιακόμα και σ’ έναμικρό κομμάτι τουκοινωνικούσώματος, τααντισώματα κατάτου φόβουεξαπλώνονται στοσύνολό του,τελικά.Η τακτικήτου φόβου μπορείνα νικηθεί από τηστρατηγική τηςελπίδας.

“

66 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος Κλαυδιανός

Η κυβέρνηση φιλοτεχνούσε καιρότώρα την εικόνα υπεύθυνης δύναμηςκ.τ.λ. Ξαφνικά προχώρησε σε κίνησηπου θεωρήθηκε, επιτιμητικά, «ζαριά»,«τζόγος», ιδιαίτερα από τον διεθνή τύπο,ο οποίος επιπλέον δεν εκτιμά ότι θαεκλεγεί πρόεδρος δημοκρατίας. Γιατί τοαποφάσισε αυτό;

Οι φιλοτεχνημένες εικόνες δεν διαρ-κούν πολύ. Άλλωστε η αποκαθήλωσητης παρούσας κυβέρνησης στη συνεί-δηση του λαού έχει συντελεστεί προ πολ-λού. Η συγκεκριμένη κίνηση του κ. Σα-μαρά ήταν αναγκαστική. Ήταν αποτέλε-σμα αδιεξόδων. Ζούμε το θλιβερό επί-λογο μιας από την αρχή χρεοκοπημένηςστρατηγικής. Η άλλη επιλογή ήταν ναψηφίσει πρώτα τα νέα μέτρα που έχεισυμφωνήσει με την τρόικα και μετά ναπροχωρήσει στη εκλογή προέδρου. Στηνπερίπτωση αυτή, όμως, δεν είναι βέβαιοότι θα ψηφίζονταν τα μέτρα από όλουςτους κυβερνητικούς βουλευτές. Αλλάκαι αν συνέβαινε αυτό, το πολιτικόκλίμα μέσα στο οποίο θα γινόταν ηεκλογή προέδρου θα ήταν ακόμη πιο αρ-νητικό.

Στο δίμηνο αυτό της παράτασης η δια-πραγμάτευση για την αξιολόγηση παγώ-νει ή συνεχίζεται, ίσως και υπογείως;

Όχι μόνο γίνεται, αλλά και δημιουρ-γούνται νέες υποχρεώσεις, δεσμεύσειςκαι τετελεσμένα ερήμην της κοινωνίαςκαι του Κοινοβουλίου. Βέβαια, αυτό πουγίνεται μόνο καταχρηστικά μπορούμε νατο ονομάσουμε «διαπραγμάτευση». Στηνπραγματικότητα, η κυβέρνηση, ήδη απότο καλοκαίρι, έχει χάσει πλήρως τονέλεγχο των εξελίξεων και η τρόικα μο-νομερώς διαμορφώνει το πλαίσιο για τηνεπόμενη ημέρα. Το δίλημμα συνεπώς τηςπεριόδου είναι σαφές: ή θα δημιουργή-σουμε τις πολιτικές προϋποθέσεις γιαμια συνολική αναδιαπραγμάτευση ή θα

μπούμε σε έναν νέο κύκλο οδυνηρής λι-τότητας.

Οι προκλήσεις του ΣΥΡΙΖΑ

Η στιγμή που επιλέχθηκε να διακο-πούν οι διαπραγματεύσεις για την αξιο-λόγηση κ.τ.λ. υποστηρίζεται ότι υποδη-λώνει και ένα σχέδιο -σε συνεννόηση μετις ηγετικές δυνάμεις της Ευρωζώνηςκαι του ∆ΝΤ- να βρεθεί η κυβέρνηση ΣΥ-ΡΙΖΑ σε πολύ δυσμενείς συνθήκες για να

διαπραγματευθεί, και σε περιορισμένοχρόνο. Ισχύει αυτό;

Οι διαπραγματεύσεις διακόπηκανδιότι το πρόγραμμα έχει αποτύχει και οέλεγχος έχει χαθεί προ πολλού. Γι’ αυτό,εδώ και καιρό, τόσο στις σχέσεις κυβέρ-νησης – τρόικας όσο και στο εσωτερικότης τρόικας, αναπτύσσονται τριβές, κα-χυποψίες και αντιθέσεις. Αυτή τη συλ-λογική τους αποτυχία προσπαθούν νακρύψουν πίσω από το ασφυκτικό πλαί-σιο που δημιουργούν σε βάρος του ελλη-

νικού λαού τόσο η τρόικα όσο και η κυ-βέρνηση, ο καθένας για διαφορετικούςλόγους. Έτσι δεν εκταμιεύονται οι δό-σεις των 7,3 δισ. ευρώ που θα είχανεκταμιευθεί αν είχε ολοκληρωθεί η 5ηαξιολόγηση. Όμως αυτό το γεγονός απόμόνο του δεν πρέπει να δραματοποιείται.Ασφαλώς η μη εκταμίευση των δόσεωναυξάνει το χρηματοδοτικό κενό για το2015 και επιτείνει το πρόβλημα της ρευ-στότητας. Αλλά και χωρίς αυτό, η Ευρω-παϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί, αν

Το δίλημμα τηςπεριόδου είναισαφές: ή θαδημιουργήσουμετις πολιτικέςπροϋποθέσεις γιαμια συνολικήαναδιαπραγμάτευση ή θα μπούμε σεέναν νέο κύκλοοδυνηρήςλιτότητας.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ∆ΡΑΓΑΣΑΚΗ

Η κινδυνολογία Σαμαρά διαβρώνει τη δημοκρατίαΗ επίσπευση της εκλογής προέδρου, η κινδυνολογία του κ. Σαμαρά, οι πραγματικές προκλήσειςμιας κυβέρνησης της Αριστεράς, η ετοιμότητα κόμματος και κοινωνίας για μια πορεία εκτός μνημονίων,η προγραμματική επάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ ήταν το έδαφος πάνω στο οποίο κινήθηκεη πάντα γόνιμη συζήτηση με τον Γιάννη ∆ραγασάκη.

Πολλοί αναρωτιούνται για την κιν-δυνολογία της κυβέρνησης. Τι επι-διώκει τελικά ο κ. Σαμαράς; Ως πούμπορεί να φτάσει;

Ο κ. Σαμαράς κινδυνολογεί ασύ-στολα και επικίνδυνα. Ο κ. Σαμαράςδεν κινδυνολογεί απλώς, «κινδυνο-πρακτεί». ∆ημιουργεί ή ενθαρρύνειπράξεις και γεγονότα που προκαλούνκινδύνους. Είναι ο μόνος σε όλο τονκόσμο που επαναφέρει στο προσκή-νιο το ζήτημα της εξόδου από τοευρώ. Είναι ο μόνος πρωθυπουργόςχώρας που κινδυνολογεί ενάντια στηχρηματοπιστωτική σταθερότητα στηχώρας του και καλλιεργεί το φόβογια την ασφάλεια των καταθέσεωντων πολιτών. Και μου κάνει εντύ-πωση που η Τράπεζα Ελλάδας και οδιοικητής της δεν έχουν αντιδράσειακόμη.

Στόχος του κ. Σαμαρά είναι να πα-νικοβάλει όχι μόνο το λαό, αλλά καιτο χρηματοπιστωτικό σύστημα τηςχώρας και τους συναλλασσόμενους

με αυτό, τον επιχειρηματικό κόσμο,καθώς και τα συντηρητικά στρώματατης κοινωνίας, ελπίζοντας πως με τοντρόπο αυτό θα τα σπρώξει ενάντιαστον ΣΥΡΙΖΑ. ∆υστυχώς γι’ αυτούς, ολαός τους γυρνάει την πλάτη και αντι-δρά με ψυχραιμία.

Όμως το ρίσκο που αναλαμβάνει ηκυβέρνηση και ο κ. Σαμαράς προσωπικάείναι μεγάλο. Πρώτον, διότι η ακατά-σχετη κινδυνολογία διαβρώνει τη δη-μοκρατία και την κοινωνική συνοχή,δηλητηριάζει το πολιτικό κλίμα καιεκτρέπει την πολιτική αντιπαράθεσηαπό τα προβλήματα και τα προγράμ-ματα. ∆εύτερον, διότι η στάση του κ.Σαμαρά απελευθερώνει δυνάμεις πα-ρακρατικές, σκοτεινές, ανεξέλεγκτες.Χρειάζεται, λοιπόν, η μέγιστη δυνατήδημοκρατική εγρήγορση και ευθύνη.Και όχι μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ, αφούθύμα αυτών κινδύνων δεν θα είναι οΣΥΡΙΖΑ, αλλά ολόκληρη η κοινωνία.

•

Καλλιεργεί το φόβοκαι την ανασφάλεια ο Σαμαράς

Ο κ. Σαμαράς δεν κινδυ-νολογεί απλώς, “κινδυ-νοπρακτεί”. ∆ημιουργεί ήενθαρρύνει πράξεις καιγεγονότα που προκαλούνκινδύνους. Είναι ο μόνοςσε όλο τον κόσμο πουεπαναφέρει στο προσκή-νιο το ζήτημα της εξό-δου από το ευρώ.

“

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 77ΠΟΛΙΤΙΚΗθέλει, να δημιουργήσει χρηματοπιστω-τική ασφυξία ανά πάσα στιγμή, δεδομέ-νου ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν έναάνοιγμα προς αυτήν της τάξης των 44δισ. ευρώ. Το ζήτημα, θέλω να πω, δενθα κριθεί στη μια ή την άλλη επιμέρουςρύθμιση, αλλά στο πεδίο της συνολικήςπολιτικής διαπραγμάτευσης.

Αν είναι αλήθεια η προηγούμενη εκτί-μηση, πώς θα αντιμετωπίσει μια κυβέρ-νηση ΣΥΡΙΖΑ αυτό το πρόβλημα;

Το πρόβλημα αυτό η ΣΥΡΙΖΑ θα το αν-τιμετωπίσει όχι ως μια μεμονωμένη «ελ-ληνική ιδιαιτερότητα», αλλά ως έκ-φραση του ευρύτερου προβλήματος τηςΕυρώπης, όπως άλλωστε αναγνωρίζειήδη μεγάλη μερίδα του διεθνούς τύπου.∆εν πρέπει να μας διαφεύγει ότι τώραπια δεν είναι η Ελλάδα το επίκεντρο τηςκρίσης. Μεγάλος αριθμός χωρών ζει ήαπειλείται με ύφεση, αποπληθωρισμόκαι υπερχρέωση.

Θα το αντιμετωπίσει επίσης όχι μεόρους στενά κομματικούς, όπως κάνει οκ. Σαμαράς, αλλά με όρους μιας μεγάληςκοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας,με βάση το ψηφισμένο από το λαό πρό-γραμμά του, και ως φορέας επίσης τωνελπίδων των λαών της Ευρώπης για τερ-ματισμό της λιτότητας. Και, παρά τηνπροτίμηση του κ. Γιούνκερ σε παλιά και«γνώριμα πρόσωπα», η γερασμένη Ευ-ρώπη του νεοφιλελευθερισμού θα υπο-στεί το δημοκρατικό σοκ μιας ανανεωτι-κής δυναμικής, που στον έναν ή άλλοβαθμό διαπερνά όλες τις χώρες της Ευ-ρώπης. Αυτή άλλωστε είναι η μόνη ελ-πίδα, για να υπάρξει άνεμος προοδευτι-κής αλλαγής και ένα νέο σχέδιο για τηνενοποίηση της Ευρώπης με όρους δημο-κρατίας, δικαιοσύνης και αξιοπρέπειας.

Το πρόγραμμα προχωρεί;

Πώς θα προχωρήσει τώρα η εργασίαολοκλήρωσης και ανακοίνωσηςτου προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ; Πέρααπό τον βασικό κορμό θα γίνουν καιανακοινώσεις για κλάδους, περιοχές,τομείς κ.τ.λ.;

Έχει ολοκληρωθεί ένας κύκλος ουσια-στικής δουλειάς. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα«σώμα» προγραμματικών θέσεων καιστα κεντρικά θέματα και σε επιμέρουςτομείς. Είναι, λοιπόν, από την άποψηαυτή έτοιμος για ένα μεγάλο άνοιγμαστην κοινωνία, για ισχυροποίηση και δι-εύρυνση των κοινωνικών συμμαχιών τουσε προγραμματική βάση.

Ένα καθοριστικό, όπως αποδείχθηκε,βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινεστη ∆ιεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Μεεπιτυχία συνεχίζονται επίσης οι Περιφε-ρειακές ∆ιασκέψεις. Όμως υπάρχουνμεγάλες δυνατότητες και ποικίλες μορ-φές που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν,και σε κεντρικό και σε τομεακό και σετοπικό επίπεδο.

Μετά τις ανακοινώσεις στη ∆ΕΘ καιτις Περιφερειακές ∆ιασκέψεις, ποιαείναι τα επόμενα βήματα;

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορείβέβαια να είναι απλώς άθροισμα τωνεπιμέρους προτάσεων και αιτημάτωντων τμημάτων. Χρειάζεται σύνθεση καιεξειδίκευση. Έχουμε λοιπόν το πρό-γραμμα της Θεσσαλονίκης το οποίο κα-λύπτει τα άμεσα μέτρα, αλλά δίνει και τησυνολική λογική του σχεδίου μας. Έχειετοιμασθεί επίσης ένα συνολικό σχέδιο,που βρίσκεται στη διάθεση των οργάνωντου ΣΥΡΙΖΑ. Τέλος, έχει ετοιμασθεί έναεκτενές πρόγραμμα ριζοσπαστικώντομών και νέου τύπου μεταρρυθμίσεωνστο κράτος, τους θεσμούς και την κοι-νωνία.

Η επόμενη φάση είναι να περάσουμεστα προβλήματα που έχουν να κάνουν μετην υλοποίηση της πολιτικής μας, προ-βλήματα πρακτικά, πολιτικά και θεωρη-τικά ακόμη. Ένα πρώτο βήμα προς αυτήτην κατεύθυνση είναι να μετασχηματί-σουμε τις προγραμματικές θέσεις σεσυγκεκριμένα σχέδια κυβερνητικής καικοινωνικής δράσης, ακόμη και σε συγ-κεκριμένα σχέδια νόμου, όπου αυτό είναιαναγκαίο και δυνατό. Το ζητούμενο είναι

να περάσουμε από το «τι λέμε» στο «τικάνουμε», με ποιες ιεραρχήσεις, ποιαχρονική κλιμάκωση, ποιους πόρους,ποιο ανθρώπινο δυναμικό, ποια κοινω-νικά υποκείμενα.

Αναφέρεστε σε σχέδια κυβερνητικήςαλλά και κοινωνικής δράσης;

Ναι, διότι έχουμε πει, και το εννοούμε,ότι θέλουμε να κυβερνήσουμε με το λαό.Θέλουμε να θεμελιώσουμε ένα νέο μον-τέλο διακυβέρνησης, στο οποίο ο λαός,η νεολαία, η κοινωνία δεν θα είναι θεα-τές ή παθητικοί αποδέκτες των κυβερ-νητικών αποφάσεων. Τα σχέδια λοιπόνκυβερνητικής δράσης πρέπει να είναιαποτέλεσμα διαλόγου με τους επαγγελ-ματικούς και κοινωνικούς φορείς, τακοινωνικά κινήματα, ειδικούς επιστήμο-νες, εμπειρογνώμονες στο σχετικό αντι-κείμενο. Και, ταυτόχρονα, να προτείνουνρόλο και ευθύνες στους φορείς και στακοινωνικά υποκείμενα.

Μιλήσαμε όμως και για θεωρητικάπροβλήματα. Μήπως είναι ανεπίκαιρο τοάνοιγμα τώρα τέτοιων προβλημάτων;

Οι προγραμματικές επεξεργασίες μάςφέρνουν αντιμέτωπους με θεωρητικά ελ-λείμματα, στρατηγικά διλήμματα και πο-λιτικές αμηχανίες, που δεν μπορούν νααντιμετωπισθούν μόνο εμπειρικά ούτεμόνο με βάση την ιστορική εργαλει-οθήκη της Αριστεράς. Το είδαμε αυτόκαι στη συζήτηση που άνοιξε γύρω απότα θέματα πολιτισμού, και όχι μόνο.

Σε πολλές περιπτώσεις, χρειάζεται ναεπινοήσουμε νέες λύσεις ή ακόμη καινέα εργαλεία ανάλυσης. Γι’ αυτό χρει-άζεται να οργανώσουμε σε μόνιμη βάσηκαι τη θεωρητική μελέτη και την ανταλ-λαγή διεθνών εμπειριών, αφού πολλάαπό τα προβλήματα αυτά είναι κοινάπαντού όπου η Αριστερά επιχειρεί ναυλοποιήσει τα σχέδιά της μέσω και τηςκυβερνητικής εξουσίας. Χρειαζόμαστεεπίσης μια ανανεωμένη συζήτηση για τοσοσιαλισμό και τις εναλλακτικές στρα-τηγικές μετάβασης, που να εμπεριέχειτην κριτική του παρελθόντος, αλλά καινα είναι γειωμένη στις προκλήσεις τηςεποχής μας.

Κυβέρνηση νέου τύπου ή«το κόμμα στην κυβέρνηση»;

Πολλοί ρωτούν ή προβληματίζονταιποια θα είναι η σχέση κόμματος – κυ-βέρνησης στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑαναλάβει κυβερνητικές ευθύνες.

Κι αυτό το θέμα ανήκει στην κατηγο-ρία των ζητημάτων που μόλις σημει-ώσαμε. Και δεν αφορά μόνο τις σχέσειςκόμματος και κυβέρνησης αλλά ευρύ-τερα τις σχέσεις κόμματος, κυβέρνησης,κράτους, κοινωνικών κινημάτων, κοινω-νίας.

∆εν υπάρχουν έτοιμες απαντήσεις. Τιςαπαντήσεις πρέπει να τις προσδιορί-σουμε εμείς στη βάση των στρατηγικώνστόχων μας και των αξιών της Αριστε-ράς. Από την άποψη αυτή, πρέπει, νο-μίζω, να αντισταθούμε και να είμαστεαυστηροί σε κάθε εκδήλωση ή τάσηπρος την έπαρση και την αλαζονεία πουχαρακτηρίζει κάθε ανερχόμενη δύναμη,κάθε νικηφόρο αγώνα. Αυτό ισχύει φυ-σικά και για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι σημαντικό, ειδικά σήμερα όχιμόνο να διακηρύσσουμε, αλλά και να κά-νουμε πράξη την αρχή ότι η ιδιότητα του«μέλους του ΣΥΡΙΖΑ» πρωτίστως συνε-πάγεται ευθύνες, και μάλιστα ευθύνεςμεγάλες, ιστορικές.

Το τρίτο σημείο στο οποίο θα ήθελα νααναφερθώ, έχει να κάνει με τους κανό-νες, τους κώδικες δεοντολογίας και τασυναφή. Όλα αυτά έχουν νόημα μόνουπό έναν όρο: ότι οι όποιοι κανόνες συμ-φωνούνται, τηρούνται με τρόπο καθο-λικό, χωρίς διακρίσεις. Από τη στιγμήπου ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε το μοντέλο τηςενιαιοποίησης που όλοι γνωρίζουμε, ηθεσμοθέτηση κάποιων κοινών κανόνων,υπό τον όρο της αυστηρής και καθολι-κής τήρησής τους, είναι κατά τη γνώμημου κάτι περισσότερο από αναγκαίο.

•

Ι ΚΑ ΝΟ ΠΟΙΗ ΣΗ ΣΤΟΝ ΣΥ ΡΙ ΖΑ ΠΟΥ ΘΕΩ ΡΕΙ Ο ΤΙ ΕΙ ΜΑ ΣΤΕ…

Ένα βή μα πριν τις ε κλο γές

Ηα να κοί νω ση της ε πί σπευ σης των δια δι κα σιών για την ε κλο γή του Προέ δρουτης ∆η μο κρα τίας προ κά λε σε χα μό γε λα στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ. Η πρώ τη α ντί δρα ση τουΑλέ ξη Τσί πρα και το σχό λιο του Γρα φείου Τύ που, το βρά δυ της ∆ευ τέ ρας, ή -

ταν ό τι η κί νη ση αυ τή συ νε πά γε ται με ε πί σπευ ση των βου λευ τι κών ε κλο γών. Στοκόμ μα της α ξιω μα τι κής α ντι πο λί τευ σης θεω ρούν ό τι η κυ βέρ νη ση δεν δια θέ τει τονα ριθ μό των 180 βου λευ τών και πως οι ε κλο γές «εί ναι πιο κο ντά α πό πο τέ».

∆εν τον α φο ρούν τα σε νά ρια

Στον ΣΥ ΡΙ ΖΑπα ρα κο λου θούνμε εν δια φέ ρον τασε νά ρια που α να -πτύ χθη καν, α πότην πρώ τη κιό λαςστιγ μή της α να -κοί νω σης του ο νό -μα τος του κ. ∆ή -μα, πε ρί αλ λα γήςτης υ πο ψη φιό τη -τας στην τρί τη ε -κλο γή, προ κει μέ -

νου να πια στεί ο μα γι κός α ριθ μός των 180 ή της προ κή ρυ ξης ε κλο γών πριν την τρί -τη ψη φο φο ρία. Θεω ρούν, μά λι στα, ό τι τα σε νά ρια αυ τά ε ξυ πη ρε τούν σκο πούς χει -ρα γώ γη σης των βου λευ τών που, αυ τή τη στιγ μή, εμ φα νί ζο νται ως α να πο φά σι στοι,το νί ζο ντας, πα ράλ λη λα, ό τι ο πρω θυ πουρ γός προ σπα θεί να πε τύ χει μια α ξιο πρε πήήτ τα. Άλλω στε, δεν πρέ πει να θεω ρεί ται τυ χαία, η α να φο ρά του εκ προ σώ που τύ πουτου κόμ μα τος, Πά νου Σκουρ λέ τη, στην ά τυ πη ε νη μέ ρω ση των δη μο σιο γρά φων, τηνΤε τάρ τη, για την κυ βερ νη τι κή προ σπά θεια να αλ λοιω θεί η ατ ζέ ντα με ζη τή μα τα πουξυ πνούν συ ντη ρη τι κά α ντα να κλα στι κά, αλ λά και η σκλη ρή α ντί δρα ση της Κου μουν -δού ρου στην κιν δυ νο λο γι κή ο μι λία Σα μα ρά στην ΚΟ της Νέ ας ∆η μο κρα τίας. ΣτονΣΥ ΡΙ ΖΑ θεω ρούν πως καλ λιερ γεί ται κλί μα τρο μο κρα τίας, που «θα ξε πε ρά σει ό σα έ -γι ναν το 2012». Το νί ζε ται, πα ράλ λη λα, και ο ρό λος που θα παί ξουν, μέ χρι τις 29 ∆ε -κεμ βρίου, δη μο σιεύ μα τα του ξέ νου τύ που πε ρί ε ξό δου της χώ ρας α πό την Ευ ρώ πη,αλ λά και δη λώ σεις ξέ νων α ξιω μα τού χων, ό πως αυ τή του κ. Γιούν κε ρ, το α πό γευ ματης Πα ρα σκευής πε ρί «οι κείων προ σώ πων» που προ τι μά να ε κλε γούν στην Ελλά δα!Στην Κου μουν δού ρου, πά ντως, ξε κα θα ρί ζουν, σε ό λους τους τό νους, ό τι δεν πρό -κει ται να μπουν σε κα νέ να παι χνί δι συ ναί νε σης και εν δει κτι κή εί ναι η α πό φα ση τουκόμ μα τος να μη συμ με τά σχει στην Επι τρο πή Συ νταγ μα τι κής Ανα θεώ ρη σης της Βου -λής, πριν ξε κα θα ρί σει το ζή τη μα της ε κλο γής του Προέ δρου της ∆η μο κρα τίας.

Η δια πραγ μά τευ ση και οι μο νο με ρείς ε νέρ γειες

Η αιφ νι δια στι κή κί νη ση της κυ βέρ νη σης να ε πι σπεύ σει τις δια δι κα σίες για την ε -κλο γή του Πτ∆, μία μό λις μέ ρα με τά την ο λο κλή ρω ση της ψή φι σης του προϋπο λο -γι σμού στη Βου λή, πυ ρο δό τη σε α πό πει ρες α πο κρυ πτο γρά φη σης των προ θέ σεών της.Αρκε τοί α να λυ τές θεω ρούν ό τι, στην πραγ μα τι κό τη τα, η κυ βέρ νη ση – και κυ ρίως οκ. Βε νι ζέ λος – πέ τα ξε «την καυ τή πα τά τα» της δια πραγ μά τευ σης στη νέα κυ βέρ νη -ση, που πι θα νό τα τα θα εί ναι του ΣΥ ΡΙ ΖΑ.

Στο κόμ μα της α ξιω μα τι κής α ντι πο λί τευ σης πά ντως, ε ξε τά ζουν με με γά λη προ σο -χή τα δε δο μέ να που δια μορ φώ νει η δί μη νη πα ρά τα ση του μνη μο νίου και βε βαίως,γνω ρί ζουν πο λύ κα λά ό λες τις οι κο νο μι κές πτυ χές που θα κλη θούν να α ντι με τω πί -σουν. Για αυ τό το λό γο δια μη νύουν ό τι μια κυ βέρ νη ση της Αρι στε ράς θα ε φαρ μό σειτις δε σμεύ σεις που ε ξαγ γέλ θη καν στο Πρό γραμ μα της Θεσ σα λο νί κης και υ πεν θυ μί -ζουν ό τι βα σι κή θέ ση του κόμ μα τος εί ναι η ά με ση έ ναρ ξη της δια πραγ μά τευ σης γιατη βιω σι μό τη τα του χρέ ους. Θεω ρούν, μά λι στα, ό τι, έ τσι κι αλ λιώς, η Ευ ρώ πη θα α -να γκα στεί να α νοί ξει συ νο λι κά τη συ ζή τη ση κα θώς δεν μπο ρεί να συ νε χί σει να α ντι -με τω πί ζει ξε χω ρι στά την κά θε πε ρί πτω ση χώ ρας. Σε κά θε πε ρί πτω ση, πά ντως, ξε -κα θα ρί ζουν ό τι ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ δεν πρό κει ται να μπει σε ο ποια δή πο τε δια πραγ μά τευ σημε την τρόι κα, κα θώς αυ τή δεν έ χει τέ τοια ε ξου σιο δό τη ση, και το νί ζουν πως η ό -ποια συ ζή τη ση θα γί νει με τους θε σμι κούς φο ρείς των δα νει στών. Όσον α φο ρά τοζή τη μα που α νέ κυ ψε με δη λώ σεις στε λε χών του κόμ μα τος για «μο νο με ρείς ε νέρ -γειες», στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ ξε κα θα ρί ζουν πως η κα τάρ γη ση των μνη μο νια κών νό μων α πότη Βου λή εί ναι δε δο μέ νη και αυ τό «δεν συ νι στά μο νο με ρή ε νέρ γεια».

Οι α νε ξάρ τη τοι και η ∆Η ΜΑ Ρ

Ο στό χος του ΣΥ ΡΙ ΖΑ για α πο τρο πή της ε κλο γής προέ δρου εί ναι δια κη ρυγ μέ νοςε δώ και πολ λούς μή νες και σί γου ρα οι ό ποιες κι νή σεις δεν θα γί νουν την τε λευ ταίαστιγ μή. Μά λι στα, αρ κε τοί θεω ρούν ό τι το κλί μα κοι νω νι κής δυ σα ρέ σκειας που εκ -φρά στη κε το τε λευ ταίο διά στη μα, ει δι κά με τις με γά λες συ γκε ντρώ σεις στην ε πέ -τειο του Πο λυ τε χνείου και στην τε λευ ταία γε νι κή α περ γία, αύ ξη σαν την πίε ση προςτην κυ βέρ νη ση. Επι πλέ ον, υ πάρ χουν σκέ ψεις ορ γά νω σης μιας με γά λης συ γκέ ντρω -σης μέ σα στο α μέ σως ε πό με νο διά στη μα. Όσο α φο ρά τις κι νή σεις που γί νο νται σεκε ντρι κό ε πί πε δο, στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ ο φεί λουν να εί ναι ι διαί τε ρα προ σε κτι κοί για τρειςλό γους. Πρώ τον, γνω ρί ζουν ό τι δεν πρέ πει να δώ σουν την ε ντύ πω ση της συν διαλ λα -γής με α νε ξάρ τη τους βου λευ τές, κά τι που θα τους ε ντά ξει στο «κά δρο» με τα συ στη -μι κά κόμ μα τα. ∆εύ τε ρον, ξέ ρουν ό τι οι ορ γα νώ σεις και ο κό σμος του κόμ μα τος δενεί ναι ι διαί τε ρα «ζε στοί» στην προο πτι κή συ νερ γα σίας με πο λι τι κά πρό σω πα που δενσυ νά δουν με τις πο λι τι κές και η θι κές α ξίες της α ρι στε ράς. Τρί τον, ό λοι α να γνω ρί -ζουν τη ση μα σία που θα έ χει, την ε πό με νη μέ ρα, μια συ μπα γής κοι νο βου λευ τι κή ο -μά δα που θα μπο ρεί να στη ρί ξει την κυ βέρ νη ση της α ρι στε ράς.

Στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ ο φεί λουν να εί ναι ι διαί τε ρα προ σε χτι κοί και με τις ορ γα νω μέ νες πο -λι τι κές δυ νά μεις και ι διαί τε ρα με τη ∆Η ΜΑΡ και τους Α ΝΕΛ. Τα τε λευ ταία σε νά ρια,άλ λω στε, πε ρί μη αυ τό νο μης κα θό δου της ∆Η ΜΑΡ στις ε κλο γές και συμ με το χής στε -λε χών της στα ψη φο δέλ τια του ΣΥ ΡΙ ΖΑ, ε κτός α πό προ βλή μα τα στο ε σω τε ρι κό τουκόμ μα τος της α ξιω μα τι κής α ντι πο λί τευ σης, εί ναι ι κα νά να ε πι τα χύ νουν και άλ λου εί -δους διερ γα σίες που α φο ρούν ό σους ε ντός της Αγίου Κων στα ντί νου δια φω νούν μετέ τοια προο πτι κή, γε γο νός πο λύ ε πι κίν δυ νο ε νό ψει των ψη φο φο ριών για την ε κλο -γή του Πτ∆. Το ί διο ι σχύει και για την πε ρί πτω ση των Α ΝΕ Λ, κα θώς αρ κε τοί βου λευ -τές τους πα ρου σιά ζο νται ε νο χλη μέ νοι α πό τις προ γραμ μα τι σμέ νες ή και τις τυ χαίεςσυ να ντή σεις με του Π. Καμ μέ νου με στε λέ χη του ΣΥ ΡΙ ΖΑ.

Αδά μος Ζα χα ριά δης

88 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αυτό ισχύει και τώρα, κι έτσι ηπρόταση αναθεώρησης που κατα-τέθηκε από τη Νέα ∆ημοκρατία

είναι φάρσα: η θητεία της Βουλής θα τε-λειώσει πριν ακόμα συζητηθεί η πρό-ταση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλήςκαι η επόμενη Βουλή θα κληθεί, ανθέλει, να συζητήσει το Σύνταγμα. Η μόνηεξήγηση για την επιμονή της Ν∆ στηναναθεώρηση είναι ότι θέλει να αλλάξειτο περιεχόμενο της πολιτικής συζήτησηςκαι να φέρει στο επίκεντρο ένα ζήτημαπου, σε σύγκριση με την οικονομική καικοινωνική πολιτική, το χρέος και την κυ-ριαρχία του Μνημονίου, είναι επουσιώ-δες. Είναι, βέβαια, ουσιώδης η αναθεώ-ρηση για τη Νέα ∆ημοκρατία, γιατί οι αλ-λαγές που προτείνει φέρνουν το πολί-τευμα στα μέτρα του Μνημονίου και τηςνέας τάξης πραγμάτων που πάει να επι-βληθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν καιόχι όσο έχουν προτείνει παλιότερα οιακραίοι νεοφιλελεύθεροι.

Ωστόσο, το κείμενο της πρότασης, πουσυνέταξε επιτροπή υπό τον ΠροκόπηΠαυλόπουλο και υποβλήθηκε στον Πρό-εδρο της Βουλής, αξίζει να εξεταστεί –όσο και αν, κατά πάσα πιθανότητα, θαμείνει στα αζήτητα. Σε αυτό αποτυπώνε-ται η εικόνα της συγκεντρωτικής αυταρ-χικής δημοκρατίας που ταιριάζει στοσύγχρονο καπιταλισμό και στην ιδεολο-γία του «νεοφιλελευθερισμού» –ενόςπροσδιορισμού όπου το πρώτο συνθε-τικό, «νέο», ακυρώνει το δεύτερο. Βέ-βαια, στον περιορισμένο χώρο ενός άρ-θρου, δεν μπορεί να συζητηθεί διεξοδικάη πρόταση και αναγκαστικά η κριτική θαπεριοριστεί σε ορισμένα μόνο σημεία.

Αρχή-αρχή της πρότασης διατυπώνε-ται μια μπούρδα, καταφανής επιρροήτης ακροδεξιάς πτέρυγας του μεγαλύτε-ρου κυβερνώντος κόμματος. Στο άρθρο2, που ορίζει τις πρωταρχικές υποχρεώ-σεις της πολιτείας: σεβασμός και προ-στασία της «αξίας του ανθρώπου» και ει-ρηνική εξωτερική πολιτική, θέλει ναπροσθέσει την προστασία της «εθνικήςμας ταυτότητας και της ελληνικής γλώσ-σας». Τι θα πει αυτό; Απολύτως τίποτα,γιατί κανείς δεν μπόρεσε μέχρι τώρα ναδιατυπώσει τους προσδιορισμούς μιας«εθνικής ταυτότητας» και γιατί μέχριτώρα δεν έχει διαπιστωθεί απειλή κατάτης ελληνικής γλώσσας –εκτός ίσως απότα ελληνικά στα οποία έχει συνταχθεί ηίδια η πρόταση Παυλόπουλου. Κι όμως ηπρόταση δεν είναι αθώα: αν το Σύνταγμαδιακηρύσσει τέτοιες μπούρδες δίνει επι-χειρήματα στην ακροδεξιά και το νεονα-

ζισμό. Σε συνδυασμό με άλλα σημεία τηςπρότασης Παυλόπουλου, μάλιστα, ιδίωςτις προτάσεις για ίδρυση Συνταγματικού∆ικαστηρίου και για αυξημένες αρμοδιό-τητες του Προέδρου της ∆ημοκρατίας,μπορεί να προκαλέσει κινδύνους για τηνελευθερία και τα δικαιώματα των πολι-τών.

Όλα για την -ιδιωτική- παιδεία

Από τον καιρό της κυβέρνησης Μη-τσοτάκη (1990-1993), σταθερή επιδίωξητης Νέας ∆ημοκρατίας, κατόπιν με υπο-στήριξη της νεοφιλελεύθερης πτέρυγαςτου ΠΑΣΟΚ, ήταν η κατάργηση της συν-ταγματικής εγγύησης ότι η ανώτατη εκ-παίδευση είναι αποκλειστικά δημόσια. Ηπρόταση επανέρχεται, φυσικά, τώρα,αφού έχει προηγηθεί η υπονόμευση τηςσυνταγματικής εγγύησης με τους διάφο-ρους νόμους για την ανώτατη εκπαί-δευση, αφού αναγνωρίζονται τίτλοισπουδών από ιδιωτικά κολέγια, έχουνεπιβληθεί δίδακτρα για τις μεταπτυχια-κές σπουδές και αφού, στο πλαίσιο τωνμνημονιακών νόμων, τα ελληνικά ΑΕΙέχουν στερηθεί πόρους και προσωπικό,για να αναφέρω μόνο ορισμένες αλλαγέςτων τελευταίων ετών. Με την πιθανή έγ-κριση κιόλας της διατλαντικής συμφω-νίας εμπορίου και επενδύσεων (TTIP)κινδυνεύει η Παιδεία στο σύνολό της ναυπαχθεί στους κανόνες του εμπορίου,και η πρόταση για Πανεπιστήμια ιδιω-τών κολλάει ακριβώς στο πλαίσιο πουπάει να διαμορφωθεί.

Τρεις είναι οι μεγάλες ανατροπές πουθα επιφέρει η κατάργηση της αυστηρήςσυνταγματικής προστασίας του δημό-σιου χαρακτήρα της ανώτατης παιδείας:α) καταργείται η αυτοδιοίκηση και οιδιώτης ιδιοκτήτης (είτε επιχείρηση είναιτο ιδιωτικό ΑΕΙ είτε «μη κερδοσκοπικό»ίδρυμα) θα διοικεί κατά το δοκούν, β)καταργείται η εσωτερική διαδικασία επι-λογής του διδακτικού προσωπικού και οιδιοκτήτης θα προσλαμβάνει και θα απο-λύει και γ) καταργείται η συνταγματικάκατοχυρωμένη ελευθερία της διδασκα-λίας και της έρευνας, αφού το διδακτικόκαι το ερευνητικό προσωπικό θα εξαρ-τώνται από τον ιδιοκτήτη και τα κερδο-σκοπικά ή άλλα (π.χ. ιδεολογικά ή εξου-σιαστικά) συμφέροντά του.

Η προστασία του περιβάλλοντος, ιδι-αίτερα αυστηρή στο Σύνταγμα του 1975,υπονομεύεται έκτοτε είτε με τις μέχριτώρα αναθεωρήσεις είτε με νόμους καιδιατάγματα. Στην πρόταση της Νέας ∆η-

μοκρατίας καταργείται η προστασία τωνδασών, εφόσον ο δασικός χαρακτήραςέχει αλλοιωθεί πριν από το 1975. Κατ’αυτόν τον τρόπο, η πολιτεία απαλλάσσε-ται από την υποχρέωση να αποκαταστή-σει το δασικό χαρακτήρα εκτάσεων πουκαταπατήθηκαν και αποψιλώθηκαν πα-λιότερα και όσες από αυτές είναι ακόμαελεύθερες θα τσιμεντωθούν.

Οι νόμοι και οι δικαστικές αρχέςεπαρκούν

Ουσιαστική τομή στο πολίτευμα προ-τείνεται με την αναθεώρηση των άρθρων29 που αφορά την ίδρυση και τη λει-τουργία πολιτικών κομμάτων και του άρ-θρου 100 προκειμένου να ιδρυθεί Συν-ταγματικό ∆ικαστήριο.

Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδαιδρύονται ελεύθερα. Η πρόταση τηςΝέας ∆ημοκρατίας εισάγει προληπτικόέλεγχο από Συνταγματικό ∆ικαστήριο, τοοποίο κατόπιν θα ελέγχει και τη λει-τουργία τους –και θα μπορεί βέβαια νατα απαγορεύει. Αυτό σημαίνει ότι η πο-λιτική επιλογή και η πολιτική δραστη-ριότητα των πολιτών παύει να είναι ελεύ-θερη και υπάγεται στην κρίση δικαστη-ρίου. Είναι προφανές ότι η πρόταση γί-νεται υπό την εντύπωση της εγκληματι-κής δραστηριότητας της Χρυσής Αυγής.Όμως, σε αυτή την περίπτωση αποδείχ-θηκε ότι η νομοθεσία και οι δικαστικέςαρχές επαρκούν για την αντιμετώπισητέτοιων φαινομένων. Αν ένα κόμμα κα-λύπτει εγκληματικές δραστηριότητες ήείναι κάλυμμα εγκληματικής οργάνω-σης, αυτό μπορεί να αποδειχτεί, οι υπεύ-θυνοι να διωχθούν και, με αυτόν τοντρόπο, να διαλυθεί η οργάνωση. Ο προ-ληπτικός έλεγχος και η δικαστική επο-πτεία ανοίγουν πόρτες και παράθυρα γιατον έλεγχο της πολιτικής ζωής, την πα-ρακολούθηση των κομμάτων, των δρα-στηριοτήτων τους και των μελών τουςαπό την Αστυνομία ή μυστικές υπηρε-σίες (γιατί κάποιος θα πρέπει να προμη-θεύει στοιχεία στο Συνταγματικό ∆ικα-στήριο), επαναφέρουν δηλαδή το καθε-στώς σε προχουντική κατάσταση. Μίααπό τις δημοκρατικότερες εξαγγελίεςτου νέου αριστερού πρωθυπουργού τουγερμανικού κρατιδίου της Θουριγγίαςείναι ότι θα απαγορευτεί στην ΥπηρεσίαΠροστασίας του Συντάγματος (στη Γερ-μανία αυτή υπάγεται στα κρατίδια) ναπαρακολουθούν με χαφιέδες τα πολιτικάκόμματα.

Ουσιαστικά το μόνο στοοποίο μπορεί να υπάρξεισυναίνεση με την πρό-ταση της Νέας ∆ημοκρα-τίας είναι η κατάργησητων διατάξεων “περί ευ-θύνης υπουργών”. Τηνπροτείνουν, γιατί η κατα-κραυγή είναι μεγάλη, κιέτσι όσοι σώθηκαν μέχριτώρα με τις ευνοϊκέςδιατάξεις σώθηκαν.

“

ΠΡΟΤΑΣΗ - ΦΑΡΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Εικόνα συγκεντρωτικ ής αυταρχικής δημοκρατίαςΟι εκλογές του 2012, με τηναναδιάταξη του κομματικούσυστήματος που επέφεραν,ακύρωσαν για δεύτερη φορά τηνεπιδίωξη των δύο, μέχρι τότεμεγάλων, αστικών κομμάτων νααναθεωρήσουν το Σύνταγμα. Ηπρώτη ακύρωση είχε επέλθει το2008 επί πρωθυπουργίας ΚώσταΚαραμανλή, όταν οι λαϊκέςκινητοποιήσεις με αιχμή τηνπροστασία των δημόσιων ΑΕΙοδήγησαν σε διάσπαση, γύρω απόαυτό το ζήτημα, τηςΚοινοβουλευτικής Ομάδας τουΠΑΣΟΚ. Ο ελιγμός του ΣΥΡΙΖΑ ναψηφίσει την αλλαγήεπουσιωδών διατάξεωνεμπόδισε μετά τη Νέα∆ημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ ναεπαναφέρουν το ζήτημα αμέσως,όπως σχεδίαζαν. Μετά το 2012,η ισχυρή κοινοβουλευτικήπαρουσία του ΣΥΡΙΖΑ κατέστησετην επιχείρηση τηςαναθεώρησης πολύ δύσκολη:ΠΑΣΟΚ και Νέα ∆ημοκρατίαήξεραν πια ότι η συγκέντρωση180 ψήφων σε έναν από τουςδύο γύρους που χρειάζονται γιατην αναθεώρηση θα ήταν έωςκαι αδύνατη.

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 99ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αλλά και ο έλεγχος των οικονομικώντων κομμάτων που προβλέπει η πρότασητης Ν∆. ∆ιότι το πρόβλημα του «πολιτι-κού χρήματος», όσον αφορά τη νόμιμηπλευρά της, βρίσκεται στη χρηματοδό-τηση κομμάτων και πολιτικών προσώ-πων από επιχειρήσεις και από πλούσι-ους. Αρκεί λοιπόν να απαγορεύεται ηχρηματοδότηση από νομικά πρόσωπακαι να τεθεί περιορισμός σε ποσά πουδωρίζουν ιδιώτες. Για τον έλεγχο της πε-ριουσιακής κατάστασης των βουλευτώνκαι των δημόσιων λειτουργών γενικά αρ-κούν υπηρεσίες που ήδη υπάρχουν καιδεν χρειάζεται ο «Μεγάλος Επιτηρητής»που προτείνει η Νέα ∆ημοκρατία.

Αλλά και η αρμοδιότητα του προτεινό-μενου Συνταγματικού ∆ικαστηρίου γιατον έλεγχο της συνταγματικότητας τωννόμων εισάγει στοιχεία αυταρχικού συγ-κεντρωτισμού στο πολιτικό σύστημα. Μετο διάχυτο έλεγχο που υπάρχει σήμερα(όπου κάθε δικαστήριο κάθε βαθμίδαςκρίνει τη συνταγματικότητα των νόμων –και υπακούει βέβαια στη νομολογία ανώ-τερων βαθμίδων), η δικαστική κρίσηείναι δημοκρατικότερη και εγγύτερηστον πολίτη.

Μεταξύ δύο προσωποπαγώνεξουσιών

Μια από τις συνηθέστερες επιθέσειςκατά του κοινοβουλευτισμού είναι οδήθεν μεγάλος αριθμός των βουλευτών.Προτείνει, λοιπόν, η Ν∆ ο σημερινόςσυνταγματικός περιορισμός σε 200 έως300 να γίνει 150 έως 200. Λόγος πραγ-ματικός δεν υπάρχει και η πρόταση είναιυποχώρηση σε αντικοινοβουλευτικέςιδεολογίες. Η αλήθεια είναι βέβαια ότιόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός τωνβουλευτών τόσο δυσκολότερος είναι οέλεγχός τους από την ηγεσία του κόμμα-τος: οι μικρές κοινοβουλευτικές ομάδεςείναι πιο μαϊτζέβελες, οι ανταρσίες πε-ριορίζονται. Όμως, κατ’ αυτόν τοντρόπο περιορίζεται και η δυνατότητατων βουλευτών να διαφοροποιούνται καιη εκπροσώπηση όλων των ομάδων τουπληθυσμού, των ιδεολογικών ρευμάτωνκαι των περιοχών της Επικράτειας –δη-λαδή περιορίζεται η κοινοβουλευτικήδημοκρατία. Θα υπήρχε ένας και μόνολόγος για τον περιορισμό, κι αυτός είναιη καλύτερη λειτουργία της Βουλής, εφό-σον αυτή αποκτούσε περισσότερες δι-καιοδοσίες εις βάρος των δικαιοδοσιώντης κυβέρνησης, γινόταν δηλαδή «κυ-βερνώσα Βουλή».

Κατά τη γνώμη μου, η πιο προοδευτικήαλλαγή του Συντάγματος ήταν το 1985με την κατάργηση των προνομίων τουπροέδρου της ∆ημοκρατίας. Αυτή, βέ-βαια, έκανε τον πρωθυπουργό απόλυτοκυρίαρχο. Όμως το πραγματικό ζητού-μενο δεν είναι η εξισορρόπηση μεταξύδύο προσωποπαγών εξουσιών (στο κάτωκάτω ο πρωθυπουργός ελέγχεται από τηΒουλή ενώ ο Πρόεδρος όχι), αλλά η άμ-βλυνση προσωποπαγών εξουσιών. Πα-ραδείγματος χάριν, η προκήρυξη πρό-ωρων εκλογών που σήμερα είναι απο-κλειστικό προνόμιο του πρωθυπουργού:την εποχή της βασιλευόμενης δημοκρα-τίας, η αριστερά ζητούσε πάντοτε νααφαιρεθεί από τον βασιλιά το δικαίωμανα διαλύει τη Βουλή και να ανατεθείαυτό στην ίδια τη Βουλή. Νομίζω ότι μιατέτοια ρύθμιση είναι επίκαιρη, γιατί υπο-χρεώνει την κυβέρνηση να καταθέσει αί-τημα διάλυσης της Βουλής, να τα βρει μετους βουλευτές της και να το συζητήσειδημοσίως. Μια τέτοια ρύθμιση θα ενί-σχυε και τη σταθερότητα των κυβερνή-σεων, γιατί ο πρωθυπουργός θα δίσταζενα καταθέσει και να συζητήσει δημοσίως

τέτοιο αίτημα.

Περιορισμός δικαιωμάτωντης Βουλής

Οι αρμοδιότητες που προτείνει η Ν∆για τον Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας είναιαπολύτως αντιδημοκρατικές. Πώς μπο-ρεί ένας ανεξέλεγκτος αξιωματούχος νακρίνει τη συνταγματικότητα των νόμων;Το ίδιο ισχύει για την πρόβλεψη να προ-κηρύσσει με δική του πρωτοβουλία οΠρόεδρος δημοψηφίσματα ή να εκδίδειδιαγγέλματα χωρίς τον έλεγχο της κυ-βέρνησης. Έπειτα, ποιος θα τα κρίνειαυτά; Τι θα γινόταν, ας πούμε, εάν σή-μερα ο Πρόεδρος εξέδιδε διάγγελμαυπέρ ή έστω και κατά του Μνημονίου ή,έστω, που θα καλούσε σε «εθνική συνεν-νόηση»;

Το Σύνταγμα του 1975 προέβλεπε στοάρθρο 39 τη δυνατότητα του Προέδρου

της ∆ημοκρατίας να συγκαλεί «Συμβού-λιο της ∆ημοκρατίας» κατά την κρίσητου. Ήταν ένα κατάλοιπο της βασιλείαςκαι του «Συμβουλίου του Στέμματος» καικαλώς καταργήθηκε. Το 1992, κατά πα-ράβαση του Συντάγματος, γεννήθηκε οάτυπος θεσμός του «Συμβουλίου των Αρ-χηγών» για να συζητά κυρίως «εθνικά θέ-ματα» –τότε το Μακεδονικό. Ο θεσμόςείναι αντισυνταγματικός, γιατί το Σύν-ταγμα τον προβλέπει με απολύτως πε-ριορισμένες αρμοδιότητες, συγκεκρι-μένα για να βρεθεί λύση, εάν δεν μπορείνα σχηματιστεί κυβέρνηση –εν πάση πε-ριπτώσει ο θεσμός απέτυχε. Η πρότασητης Ν∆ θέλει να κατοχυρώσει συνταγμα-τικά και να συγκαλείται το συμβούλιο«σε σοβαρές, κατά την κρίση του, εθνι-κές περιστάσεις». Κι εδώ, όμως, περιο-ρίζονται τα δικαιώματα της Βουλής, καιπροπάντων το δικαίωμα των πολιτών ναπαρακολουθούν τη δημόσια συζήτηση,από ένα παρακοινοβουλευτικό σώμα που

το συγκαλεί ένας ουσιαστικά ανεύθυνοςκαι οπωσδήποτε ανεξέλεγκτος αξιωμα-τούχος.

Για όλους αυτούς τους λόγους είναιαπαράδεκτη και η πρόταση για άμεσηεκλογή του Προέδρου της ∆ημοκρατίας.Αυξημένο κύρος δεν χρειάζεται ο θε-σμός. Ο πρόεδρος έχει πέντε δουλειές νακάνει –που θα μπορούσε να τις κάνει καιοποιοσδήποτε άλλος. Πώς δηλαδή κα-ταφέρνει και λειτουργεί η Ελβετική Ομο-σπονδία ουσιαστικά δίχως πρόεδρο;

Νομίζω ότι ουσιαστικά το μόνο στοοποίο μπορεί να υπάρξει συναίνεση μετην πρόταση της Νέας ∆ημοκρατίαςείναι η κατάργηση των διατάξεων «περίευθύνης υπουργών». Την προτείνουν,γιατί η κατακραυγή είναι μεγάλη, κι έτσιόσοι σώθηκαν μέχρι τώρα με τις ευνοϊ-κές διατάξεις σώθηκαν.

Θόδωρος Παρασκευόπουλος

Η μόνη εξήγηση για τηνεπιμονή της Ν∆ στηναναθεώρηση είναι ότιθέλει να αλλάξει το πε-ριεχόμενο της πολιτικήςσυζήτησης και να φέρειστο επίκεντρο ένα ζή-τημα που, σε σύγκριση μετην οικονομική και κοι-νωνική πολιτική, τοχρέος και την κυριαρχίατου Μνημονίου, είναιεπουσιώδες.

“ΠΡΟΤΑΣΗ - ΦΑΡΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Εικόνα συγκεντρωτικ ής αυταρχικής δημοκρατίας

1100 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

Ορισμένοι Γερμανοί δημοσιογρά-φοι είχαν μπερδευτεί την περα-σμένη Τετάρτη στο Βερολίνο και

αποκαλούσαν τον Βαγγέλη Βενιζέλο«υπουργό Οικονομικών». Αυτό δεν συ-νέβη απαραίτητα γιατί θυμόντουσαν, ότιο Έλληνας πολιτικός έχει πράγματι πε-ράσει από αυτή τη θέση στο παρελθόν,συνδέοντας μάλιστα το όνομα του με έναμεγάλο χρηματοπιστωτικό «κόλπο», πουέγινε για να βοηθηθούν όχι οι Έλληνεςκαι η οικονομία τους αλλά οι γερμανικέςκαι γαλλικές τράπεζες. Αλλά ήταν εντε-λώς αδιανόητο και θεσμικά πρωτοφανέςένας υπουργός Οικονομικών, ο Γερμα-νός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να συναντάένα υπουργό Εξωτερικών ή έστω αντι-πρόεδρο της κυβέρνησης, όπως προτιμάνα τον αποκαλούν ο συνταγματολόγοςαπό τη Θεσσαλονίκη με το ισχυρό «εγώ».Αφού λοιπόν αυτή η συνάντηση ήταν μιαευρωπαϊκή πρωτοτυπία από πλευράςπρωτοκόλλου, το ερώτημα ήταν τι ακρι-βώς νόημα μπορεί να είχε.

Έγκριση και καθοδήγηση

Τις απαντήσεις τις είχαν δώσει οι δη-λώσεις, που είχαν προηγηθεί αλλά καιόσες ακολούθησαν.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν είναι αφε-λής. Γνωρίζει ότι στην Ελλάδα δεν απο-τελεί και το πιο δημοφιλές πολιτικόπρόσωπο της Ευρώπης. Θα καταλαβαί-νει λοιπόν ότι αν θέλει να κάνει... κακόστο δίδυμο Σαμαρά-Βενιζέλου το μόνοπου έχει να κάνει είναι να εκφράσει τηστήριξή του προς αυτούς. Όμως ο κ.Σόιμπλε είναι και απόλυτα κυνικός. Καιγνωρίζει ότι αυτό που επιτεύχθηκε τα τε-λευταία τέσσερα χρόνια δεν ήταν τόσονα σωθεί η Ελλάδα αλλά να προσδεθείόσο πιο σφιχτά ήταν δυνατόν στο γερμα-νικό άρμα. Ο Χριστιανοδημοκράτης πο-λιτικός λοιπόν ξέρει ότι οποιαδήποτε κί-νηση της ελληνικής κυβέρνησης χρει-άζεται την δική του έγκριση αν όχι καικαθοδήγηση. Και φρόντισε να στείλειαυτό το μήνυμα προς όλες τις πλευρές.Και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα συ-νολικά, συμπεριλαμβανόμενης της αντι-πολίτευσης και των αναποφάσιστωνβουλευτών που πρέπει να αποφασίσουνανάμεσα στην σταθερότητα του... τραπε-ζικού τους λογαριασμού που εξασφαλί-ζει η βουλευτική αποζημίωση για ενά-μιση ακόμα χρόνο και την αποσταθερο-ποίηση της προσωπικής τους ζωής, που

μπορεί να σημάνει η αναζήτηση ενόςνέου επαγγελματικού προσανατολισμού,αλλά και σε αυτούς που παρακολουθούντις εξελίξεις στη χώρα μας απ’ έξω.

Ο κ. Σόιμπλε τους θύμισε λοιπόν ότι ηΕλλάδα έχει ακόμα «πράγματα» να κάνεικαι ελπίζει ότι αυτά θα γίνουν μέσα στοπρώτο δίμηνο του 2015. Αλλιώς η χώραθα βρεθεί στο κενό. Αποδείχτηκε έτσι ότιοι δραματικές κορώνες του κ. Βενιζέλουκαι η εμμονή του σε μια παράταση ολί-γων εβδομάδων είχε απλά να κάνει μετην τυχοδιωκτική απόφαση της τηλεκα-τευθυνόμενης συγκυβέρνησης να τα παί-ξει «όλα για όλα» με μοναδικό της χαρτίτην ελπίδα, ότι θα στριμώξει μια πιθανήκυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ασφυ-κτικό χρονοδιάγραμμα και στο εκβια-στικό ερώτημα «νέο μνημόνιο ή χρεωκο-πία».

Ζητήματα (αν)αξιοπιστίας

Οι Γερμανοί γνωρίζουν ότι αυτό το«διαβολικό σχέδιο» δεν είναι και το πιοδημοκρατικό, όπως γνωρίζουν ότι εμπε-ριέχει και μεγάλο ποσοστό ρίσκου. Αλλάεπειδή βλέπουν την αδυναμία του κ. Σα-μαρά να υλοποιήσει οτιδήποτε από όσακατά καιρούς τους υπόσχεται θεώρησανότι δεν υπάρχει άλλη «καλύτερη» λύση.Οι πληροφορίες, που φτάνουν στην καγ-

κελαρία υπογραμμίζουν ότι από το φθι-νόπωρο και μετά «ο Σαμαράς έχει χάσειτην πρωτοβουλία των κινήσεων. Αντι-δρά, δεν δρα, αφού έχει απλά στο νουτου να απαντήσει τα θέματα της ατζέν-τας που καθορίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, με τοβλέμμα στραμμένο πάντα στην εσωτε-ρική κοινή γνώμη». Ο κ. Βενιζέλος έχειαναλάβει λοιπόν την πρωτοβουλία τωνκινήσεων και προσπαθεί να πείσει το Βε-ρολίνο, ότι θα μπορέσει -αν τον βοηθή-σουν- να έχει ρόλο στην επόμενη μέρατων εξελίξεων, ανεξαρτήτως του αποτε-λέσματος της προεδρικής εκλογής καιτων πιθανότατων πρόωρων εθνικώνεκλογών. Όπως έλεγε και ένας Γερμα-νός σοσιαλδημοκράτης, που γνωρίζεικαλά τον κ. Βενιζέλο «δεν είναι και ο πιοαξιόπιστος άνθρωπος για να εμπιστευ-τούμε, αλλά δεν υπάρχει αυτή τη στιγμήκαι άλλος».

Η έλλειψη λοιπόν εναλλακτικού μνη-μονιακού σεναρίου κάνει τον «αναπλη-ρωτή πρωθυπουργό» να περιφέρεται ανάτην Ευρώπη, να εμφανίζεται ως ο εγγυη-τής της μνημονιακής πολιτικής και ναδιαρρέει σενάρια τρόμου, που εύκολακαταπίνουν οι διψασμένοι για νέες κρί-σεις και απειλές δημοσιογράφοι. Ορι-σμένοι από αυτούς μπορεί να αποφεύ-γουν να έρθουν στην Ελλάδα γιατί φο-βούνται ότι θα τους... φάνε οι κομμουνι-

στές, αλλά είναι εξαιρετικά πρόθυμοι ναμεταφράσουν τα... emails που λαμβά-νουν από την Αθήνα για να εμπλουτί-σουν τα καταστροφολογικά ρεπορτάζτους. Τα δημοσιεύματα λοιπόν, που μι-λούν για «πιθανή αστάθεια στην Ευρω-ζώνη λόγω της Ελλάδας» ήταν αναμενό-μενα και καθοδηγούμενα από αυτούς,που εδώ και καιρό χαρακτηρίζουν ως μο-ναδική εναλλακτική για την Ευρώπη τηνλιτότητα και ως μοναδική εναλλακτικήγια την Ελλάδα τη συγκυβέρνηση τωνδιεκπεραιωτών αυτής της πολιτικής.

∆εν αποκλείεται λοιπόν να δούμε τοεπόμενο διάστημα νέες ανοικτές επιστο-λές κάποιων Γερμανών «φωστήρων»,που θα υποδεικνύουν τι πρέπει να ψηφί-σουν οι βουλευτές αρχικά και αν δεν βγειαυτό τι θα πρέπει να επιλέξουν οι πολί-τες. Οι φάμπρικες της τρομολαγνείαςδεν χαρακτηρίζονται άλλωστε από πρω-τοτυπία. Μοιάζουν με χρεωκοπημένο κα-νάλι της ιδιωτικής τηλεόρασης που μηέχοντας κάτι καινούριο να προβάλει κα-τεβαίνει στο αρχείο και αναζητεί τις κα-σέτες με τα ήδη πολυπαιγμένα σίριαλ.Και κάποια σχόλια σε ναυαρχίδες τουσυντηρητισμού, όπως η “ντι Βέλτ”, πουξαναζέσταναν το σενάριο του Grexit, επι-βεβαιώνουν την παραπάνω πρόβλεψηγια μια μιντιακή επιστροφή στις συνθή-κες του 2012.

∆ιαβολικά μυαλάκαι χιλιοπαιγμένα σενάρια

Τα δημοσιεύματα λοιπόν, που μιλούν για“πιθανή αστάθεια στην Ευρωζώνη λόγωτης Ελλάδας” ήταν αναμενόμενα καικαθοδηγούμενα από αυτούς, που εδώ καικαιρό χαρακτηρίζουν ως μοναδικήεναλλακτική για την Ευρώπη τηνλιτότητα και ως μοναδική εναλλακτικήγια την Ελλάδα τη συγκυβέρνηση τωνδιεκπεραιωτών αυτής της πολιτικής.

“

Πίσω από όλα αυτά πάντως υπάρχουν και δύο πολύ ση-μαντικές παράμετροι που κάνουν την κατάσταση ναδιαφέρει αρκετά από εκείνη που επικρατούσε πριν από

δυόμιση χρόνια. Αφενός, όπως παραδέχεται και ο γερμανικόςτύπος ή τουλάχιστον μια μερίδα του, ο Σαμαράς δείχνει να έχειεξαντλήσει όλες του τις δυνάμεις και ο Αλέξης Τσίπρας δενείναι πια ο «μπαμπούλας», όπως τον παρουσίαζαν κάποτε.«∆εν θα βγουν να τον υποστηρίξουν αλλά δεν θα του κλείσουνκαι προκαταβολικά την πόρτα» αν γίνει πρωθυπουργός, έλεγεέμπειρος ανταποκριτής στο Βερολίνο. Άλλωστε, έχουμε γρά-ψει κατ’ επανάληψη ότι η λογική της κυρίας Μέρκελ είναι νααντιμετωπίζει τα προβλήματα όχι ως θεωρητικά μελλοντικάσενάρια αλλά μόνο όταν πραγματικά τα βρίσκει μπροστά της.

Μια δεύτερη σημαντική παράμετρος έχει να κάνει με τιςμάχες, που αναμένεται να δοθούν μέσα στο 2015 με αντικεί-μενο την αποκαλούμενη «ποσοτική χαλάρωση». Η πίεση τηςαμερικανικής πλευράς για απαγκίστρωση από την θρησκευτι-κού τύπου άσκηση των καθηκόντων της λιτότητας έχει εντα-θεί το τελευταίο διάστημα, αφού οι περισσότεροι Αμερικανοίοικονομολόγοι βλέπουν κινδύνους για την παγκόσμια οικονο-μία από τη στάση του Βερολίνου, που εθελοτυφλεί ακόμαμπροστά στα σημάδια μιας επερχόμενης παγκόσμιας ύφεσης.«Το ευρώ είναι πολύ σημαντική υπόθεση για να το αφήσουν οιΗΠΑ αποκλειστικά έρμαιο στις διαθέσεις της εμμονικής Μέρ-

κελ» έλεγε ένας ξένος αναλυτής με έδρα το Λονδίνο. Μιαεκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, αν συνδυαζόταν με ανακατατάξειςκαι σε άλλες χώρες του Νότου, που διψασμένες για ρευστό-τητα επιδιώκουν τη «δροσιά», που θα έφερνε στις οικονομίεςτους μια ποσοτική χαλάρωση θα μπορούσε λοιπόν να αλλάξειτα δεδομένα και να υποχρεώσει και την ΕΚΤ σε διορθωτικέςκινήσεις «ακόμα και αν δεν συμφωνεί απολύτως η Γερμανία».Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι και ο κύριος Ντράγκι, πουβρίσκεται σαφώς πιο κοντά στην αμερικανική σχολή, θα χρη-σιμοποιήσει πραγματικά τα όπλα που διαθέτει κάποια στιγμήκαι που φραστικά τουλάχιστον έχει δεσμευτεί ότι δεν θα αφή-σει αναξιοποίητα για να σώσει την ευρωζώνη πάση θυσία. Ότανλοιπόν βρυχάται το Βερολίνο γνωρίζει ότι μέχρι να φτάσουν οιβρυχηθμοί στην Αθήνα έχουν πρώτα περάσει από την Φρανκ-φούρτη όπου και λόγω εγγύτητας ακούγονται με ακόμα μεγα-λύτερη ένταση. Η πραγματική μάχη του 2015 θα είναι αυτή με-ταξύ του «Σόιμπλε και του Ντράγκι» έλεγε ένας παρατηρητήςτων αγορών στη Φρανκφούρτη. Και εκτιμούσε ότι σε αυτό τοπλαίσιο η ελληνική υπόθεση αποκτά άλλη διάσταση, αλλά καιδημιουργεί και άλλα περιθώρια δράσης για μια ελληνική κυ-βέρνηση, που δεν θα ξεκινάει πάντα τον αγώνα έχοντας ως δε-δομένο ότι θα χάσει, προσπαθώντας να κρατήσει απλά σε αξιο-πρεπή επίπεδα το σε βάρος της σκορ.

•

∆ύο παράμετροι που αλλάζουν τα δεδομένα

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 1111ΠΟΛΙΤΙΚΗ

τη συνέντευξη πήραν η Ιωάννα ∆ρόσουκαι ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Γιατί πιστεύεις ότι ο κ. Σαμαράς προ-έβη στην επίσπευση της προεδρικήςεκλογής;

Η κίνηση αυτή γεννά πολλά ερωτημα-τικά. Ένα βασικό ερώτημα είναι γιατίτην έκανε αν δεν είχε επιβεβαιωμένεςτουλάχιστον 175 ψήφους. Μόνο αν τιςέχει μπορώ να βρω νόημα σε αυτή την κί-νηση. Αν έχει μόνο 155 ψήφους, τότε ηκίνηση αυτή είναι στον αέρα. Αν δεν έχειδιασφαλισμένες ψήφους θα πρόκειταιγια σπασμωδική κίνηση, καθώς δεν θακαταφέρει να βγάλει πρόεδρο, δεν φαί-νεται να έχει κάποια εναλλακτική λύσηδιεξόδου και έτσι οδηγείται σε εκλογέςπου είναι βέβαιο πως θα χάσει, αν δενσυντριβεί κιόλας.

Πιστεύεις δηλαδή ότι δεν θα καταφέ-ρει να πιάσει το στόχο των 180 βουλευ-τών;

Αντίθετα, προσωπικά θεωρώ ότι έχειβάσιμες ελπίδες. Η λογική λέει ότι πρέ-πει να έχει προβλέψει κάποια κίνηση ωςκρυφό άσσο, τον οποίο θα εμφανίσει τηντελευταία στιγμή για να αυξήσει τις πι-θανότητες για τις 180 ψήφους.

Η υποψηφιότητα ∆ήμα μπορεί να αν-ταποκριθεί σε αυτό το σκοπό;

Όχι. Όμως, η πρώτη ψηφοφορία θαείναι μία σφυγμομέτρηση. Αν καταφέρεινα πάρει 170 και στη δεύτερη κερδίσει 3-4 ακόμα, τότε είναι πιθανό στην τρίτηψηφοφορία να δούμε μία νέα υποψη-φιότητα για τη θέση του προέδρου της∆ημοκρατίας, που θα λανσαριστεί ως ευ-ρύτερη και «συναινετική».

Και ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό τοπρόσωπο;

Άγνωστο, πιθανώς κάποιο από τα ονό-ματα που έχουν ήδη ακουστεί. Ο Νικη-φόρος ∆ιαμαντούρος, ο Παναγιώτης Πι-κραμένος ή κάποιος άλλος, ίσως και μη-πολιτικό πρόσωπο που θα μπορούσε νασυσπειρώσει τους 180.

Παρέδωσετην πρωτοβουλία κινήσεων

Είπες ότι δεν μπορείς να βρεις λογικήστις κινήσεις του Σαμαρά. Υπάρχει,όμως, και το σενάριο της καυτής πατά-τας. Ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, θαέχει πολλά μέτωπα ανοιχτά και χωρίςσυμμαχίες, τα οποία δεν θα μπορέσει ναδιαχειριστεί και έτσι θα πέσει, αποτε-λώντας απλώς μια παρένθεση.

Όλα αυτά τα σενάρια που γράφονταικαι ακούγονται, είναι, θα λέγαμε, ασκή-σεις επί χάρτου. Η πολιτική δυναμικήπου θα έχει μια νεοεκλεγείσα κυβέρνησηΣΥΡΙΖΑ είναι τεράστια και δεν μπορεί να

ελεγχθεί εύκολα. Τα σενάρια περί πα-ρένθεσης είναι αστεία. ∆εν παραχωρείςεύκολα στην πολιτική την πρωτοβουλίατων κινήσεων στον αντίπαλο. Ακόμα καιστην εκλογή προέδρου της ∆ημοκρατίαςθα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, καθώςτότε θα απαιτούνται μόνο 151 ψήφοι καιάρα θα μπορεί να εκλέξει στη θέση τουπροέδρου όποιον θέλει. Όσον αφοράστη διαπραγμάτευση με τους δανειστές,και εκεί θα έχει και πάλι την πρωτοβου-λία των κινήσεων, έχοντας νωπή πολι-τική νομιμοποίηση. Γι’ αυτό λέω ότι δενβρίσκω λογική στην κίνηση του Α. Σα-μαρά, αν δεν έχει εξασφαλισμένο αριθμόκοντά στους 180.

Με μια διαφορετική ανάγνωση θα μπο-ρούσαμε να πούμε ότι παρέδωσε τηνπρωτοβουλία των κινήσεων στους δανει-στές. Για να μετρήσει τη στήριξή τους…

Μα τι μπορούν να κάνουν οι δανειστές,αν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αρνηθεί ναεφαρμόσει την πολιτική τους; Θα πρέπεικανονικά να γνωρίζουν ότι η κρίση πολι-τικής νομιμοποίησης, αν εφαρμόσουντυφλή επιθετική πολιτική προς την Ελ-λάδα, θα μεταφερθεί αυτόματα σε όλεςτις ευρωπαϊκές χώρες. Μια ορθολογικήπολιτική των δανειστών θα ήταν να πα-ραχωρήσουν στον Σαμαρά μία επίφασηδιαπραγμάτευσης, να χαλαρώσουν κά-ποια μέτρα, να τον αφήσουν να ξεπερά-σει το σκόπελο της προεδρικής εκλογήςώστε να κερδίσει πολιτικό χρόνο καιαυτή η πολιτική να λειτουργούσε, εντέλει, υπέρ τους δημιουργώντας στο«λαϊκό στρατόπεδο» κρίση στρατηγικής.

Ποια πρέπει να είναι η στρατηγική πουπρέπει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για νααποτύχει η κυβέρνηση να συγκεντρώσειτους 180;

Να αυξήσει την πολιτική και κοινω-νική πίεση. Να διευρύνει το κοινωνικόμέτωπο προς την Κυβέρνηση. Να μηντην αφήσει να πάρει καμία περαιτέρωπολιτική πρωτοβουλία, «καίγοντας» ταεπικοινωνιακά της όπλα. Πρέπει, όμως,επίσης να διαμορφώσει ένα plan B πολι-τικής στρατηγικής στην περίπτωση πουη κυβέρνηση βρει τους 180 βουλευτές.Έτσι κι αλλιώς, ο πολιτικός χρόνος τηςκυβέρνησης δεν είναι απεριόριστος. ∆ενπρέπει, επομένως, να επιτρέψει να δημι-ουργηθεί κλίμα κοινωνικής απογοήτευ-σης σε αυτήν την περίπτωση και η κυ-βέρνηση να ξαναπάρει την πρωτοβουλίακινήσεων στα χέρια της.

∆ύσκολα ανακόπτεταιη αυτοδυναμία

Πιστεύεις ότι η συναίνεση του Βενιζέ-λου ήρθε για να αντιμετωπίσει τις εσω-κομματικές δυσκολίες και να αφοπλίσειτον Παπανδρέου;

Αν ο Βενιζέλος σκέφτηκε με αυτόν τοντρόπο, τότε πρόκειται περί μεγάλου πο-λιτικού μύωπα. Το ΠΑΣΟΚ, στο τωρινόπολιτικό και κοινωνικό τοπίο, κινδυ-νεύει να μην μπει στη Βουλή με την πό-λωση που θα υπάρξει ή στην καλύτερηπερίπτωση να καταφέρει να εκλέξει πε-ρίπου έξι-εφτά βουλευτές. Οπότε ποιο

είναι το κέρδος του από την πρόκλησηεκλογών; Αντίθετα, θα έβρισκα μεγαλύ-τερη λογική συνάφεια σε μια κοινή κά-θοδο με τη Νέα ∆ημοκρατία ή σε μιαπραγματική προσπάθεια συσπείρωσηςδιαφόρων υβριδίων ή ομάδων του κέν-τρου, αλλά και οι δύο αυτές επιλογέςαπαιτούν χρόνο. Τώρα, σε περίπτωσηεκλογών, έχουν καεί.

Αν τελικά οδηγηθούμε σε εκλογές, οΣαμαράς θα προσπαθήσει –γνωρίζονταςότι δεν μπορεί να διεκδικήσει την πρω-τιά- να ανακόψει την περίπτωση αυτο-δύναμης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Θεω-ρείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κοντά στην αυ-τοδυναμία;

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν πολλέςεκλογικές επιλογές στην κοινωνία. Ή θαεκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ ή θα συνεχιστεί η μνη-μονιακή πολιτική. Και από ό,τι φαίνεται,το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ θα εκτιναχτεί.Και αν αναλογιστούμε ότι ο Σαμαράς θαμπει στην εκλογική αναμέτρηση με «πα-ράσταση ήττας», τότε δύσκολα θα μπο-ρέσει να ανακόψει την αυτοδυναμία τουΣΥΡΙΖΑ.

Ποια θα πρέπει, με δύο λόγια, να είναιη πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει οΣΥΡΙΖΑ;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εγγυηθεί στον ελ-ληνικό λαό μια εφικτή ανατροπή. Ο κό-σμος δεν απαιτεί από τον ΣΥΡΙΖΑ ναγίνει συστημικός, αυτό που του ζητάείναι να γίνει συγκεκριμένος και να εγ-γυηθεί ότι αυτό που λέει αυτό και θακάνει.

•

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟ ΒΕΡΝΑΡ∆ΑΚΗ

Σπασμωδική κίνηση η επίσπευσητης προεδρικής εκλογήςΣυζητάμε με τον πολιτικό επιστήμονα Χριστόφορο Βερναρδάκη για τα σενάρια γύρω από την εκλογήπροέδρου της ∆ημοκρατίας και τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Όπως εκτιμάο Χρ. Βερναρδάκης, “η κίνηση επίσπευσης της προεδρικής εκλογής γεννά πολλά ερωτηματικά,γιατί δεν έχει επιβεβαιωμένες τουλάχιστον 175 ψήφους”.

Η πολιτική δυναμική που θα έχει μια νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑείναι τεράστια και δεν μπορεί να ελεγχθεί εύκολα. Τα σενάρια περίπαρένθεσης είναι αστεία. “

Πιστεύεις ότι μια συνεργασία με τη ∆ΗΜΑΡ ή η ένταξη κά-ποιων ανεξάρτητων βουλευτών στα ψηφοδέλτιά του, θα είχεαρνητικές συνέπειες στο εκλογικό αποτέλεσμα;

Νομίζω ότι πλέον για το ευρύ εκλογικό σώμα μια τέτοια πε-ρίπτωση θα ήταν από αδιάφορη έως αρνητική. Σίγουρα πάν-τως δεν έχει κάτι να προσθέσει στον ΣΥΡΙΖΑ. Σε ένα πιο πολι-τικοποιημένο τμήμα του εκλογικού σώματος μια τέτοια κίνησηστο μέτρο που γινόταν μάλιστα σε διευρυμένη βάση, θα έβλα-πτε το «ηθικό πλεονέκτημα» του ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς βέβαιαπρέπει να υπάρξει και μια κατά περίπτωση κρίση, γιατί δεν

είναι όλα τα πρόσωπα ίδια. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσειςπροσώπων, τις οποίες θα μπορούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να αξιολογήσει.

Η συμμετοχή του Φώτη Κουβέλη, για παράδειγμα, έχει ναπροσφέρει στον ΣΥΡΙΖΑ;

Κατά τη γνώμη μου, όχι. Έχω ξαναπεί προ καιρού ότι αυτόπου θα έπρεπε να κάνει ο Κουβέλης είναι να στηρίξει δημο-σίως την Αριστερά στις εκλογές χωρίς να συμμετάσχει σεαυτές. Και ας αφήσει το χρόνο να επουλώσει πιθανόν τις πλη-γές που άνοιξε με τη στήριξη το 2012 της συγκυβέρνησης.Αυτό θα ήταν μια υγιής διαδικασία πολιτικής συμπόρευσης πουδεν θα άφηνε στην κοινωνία καμία υποψία ανταλλαγών και«προσώπων παντός καιρού». Από εκεί και πέρα, προφανώς στοψηφοδέλτιο θα πρέπει να υπάρξουν κοινωνικά στελέχη καιπρόσωπα που δεν είναι στενώς ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συγκλίνουν στοπρόγραμμά του. Και για να συμβεί αυτό, υπάρχουν δύο βασικέςπροϋποθέσεις. Η μία είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχει μια πο-λιτική συγκρότησης των ψηφοδελτίων που να δώσει την αύραμιας μεγάλης κοινωνικής, μορφωτικής και ηλικιακής ανανέω-σης. Η δεύτερη είναι η ανανέωση αυτή να συνοδευτεί από τηδέσμευση σε ένα Κώδικα ∆εοντολογίας για τον τρόπο και τημορφή που πρέπει να λάβει η προσωπική εμπλοκή του καθε-νός στην πολιτική δράση της νέας εποχής.

•

Η ∆ΗΜΑΡ δεν έχει κάτι να προσθέσει στον ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ πρέ πει να έ χει μια πο λι τι κήσυ γκρό τη σης των ψη φο δελ τίων πουνα δώ σει την αύ ρα μιας με γά λης κοι -νω νι κής, μορ φω τι κής και η λι κια κήςα να νέω σης.

“

1122 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014∆ΙΕΘΝΗ

Ρωσία: Η διπλωματίατων αγωγών καλά κρατεί Ο “Νότιος ∆ιάδρομος” δεν απειλεί άμεσατους ρώσικους αγωγούς. Για να προχωρή-σει πρέπει να επανέλθει ο Nabucco. σελ. 15

Αυστραλία: Ο (μη) ασφαλής παράδεισοςτων προσφύγωνΗ Αυστραλία επιδεικνύει χαρακτηριστική “απροθυμία” γιατην είσοδο προσφύγων και αιτούντων άσυλο και ιδιαίτεραόσων δεν πληρούν “προδιαγραφές ποιότητας”. σελ. 13ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Του Νίκου Σερβετά

Το μόνο που δεν θα πρέπει να εκ-πλήσσει όσους διαβάζουν τασχετικά δημοσιεύματα αυτής της

εβδομάδος, είναι ότι η αμερικανικήυπηρεσία πληροφοριών (CIA) χρησιμο-ποιεί ως μέθοδο ανάκρισης τα βασανι-στήρια. Είναι τόσο πολλά χρόνια πουβλέπουμε τις πορτοκαλί στολές τωνκρατουμένων στο Γκουαντάναμο, ήταντόσο έντονες οι εικόνες που μεταφέρ-θηκαν από τις φυλακές του ΑμπούΓκράιμπ, παίρνει τόσο μεγάλη δημο-σιότητα κάθε εκτέλεση θανατοποινίτηστις ΗΠΑ που θα πρέπει να θεωρείταιδεδομένο ότι η γνωστοποίηση αυτούτου ζητήματος είναι, για αυτούς που δι-οικούν μυστικές υπηρεσίες, ζήτημαηθικής επιβολής και υπενθύμισης τουποιος έχει το ρόλο του ισχυρού και τωνσυνεπειών που μπορεί να υποστείόποιος δεν συμμερίζεται τις απόψειςτου και δεν συνεργάζεται μαζί του.

∆εν φαίνεται να υπάρχει, λοιπόν,κάτι που να θέλουν να κρύψουν οι δι-οικούντες την αμερικανική υπηρεσία.Κατά καιρούς, άλλωστε, αφήνουν ναδιαρρεύσουν επιλεγμένα στοιχεία γιανα εξυπηρετήσουν το σκοπό τους. Στηνπροκειμένη περίπτωση, την Τρίτη, τοαμερικανικό Κογκρέσο παρουσίασε έκ-θεση, στην οποία αναφέρονται αναλυ-τικά οι μέθοδοι βασανισμού που οι μυ-στικοί πράκτορες χρησιμοποιούσαν,την περίοδο 2001-2009, προκειμένουνα εξετάσουν υπόπτους για διασυνδέ-σεις με την Αλ-Κάιντα. Στη δημοσιό-

τητα δόθηκαν μόνο 480 από τις 6.200σελίδες που αριθμεί συνολικά η έκ-θεση. Η Γερουσία των ΗΠΑ κατηγό-ρησε, μάλιστα, την υπηρεσία πληροφο-ριών της χώρας ότι εξαπάτησε το Κογ-κρέσο και το Λευκό Οίκο αναφορικάμε τις πρακτικές της, τόσο ως προς τοεπίπεδο βίας τους (λες και υπάρχειυψηλό και χαμηλό επίπεδο βίας), όσοκαι ως προς την αποτελεσματικότητάτους. Στα σχετικά δημοσιεύματα υπεν-θυμίζεται ότι το 2009 όταν ο ΜπαράκΟμπάμα ανέλαβε τα ηνία των ΗΠΑ,έδωσε τέλος στο πρόγραμμα της CIA,λέγοντας από τότε πως κατά τηνάποψή του, αυτές οι τεχνικές ανάκρι-σης ισοδυναμούσαν με βασανιστήρια.

Ενδιαφέροντα σημεία

Αυτό που κάθε φορά θα πρέπει ναενδιαφέρει, όταν δημοσιοποιούνταιανάλογα θέματα, είναι η χρονική συγ-κυρία της δημοσιοποίησης, καθώς καιτο αν υπάρχουν στοιχεία που διαφορο-ποιούν την μία δημοσιοποίηση από τηνάλλη. Στην πρόσφατη έκθεση του Κογ-κρέσου, ο λόγος που παρουσιάστηκετη δεδομένη χρονική στιγμή είναι προ-φανής: τόσο η διεθνής συγκυρία όσοκαι τα εσωτερικά προβλήματα που αν-τιμετωπίζει ο Μπαράκ Ομπάμα καθι-στούν ένα τέτοιο «αντιπερισπασμό»εξαιρετικά χρήσιμο και ταυτόχρονααυτοί που άφησαν να δημοσιοποιηθείη έκθεση, ενώ «εξομολογούνται» μίαπαλιά αμαρτία παίρνουν το άλλοθι τηςσημερινής μεταμέλειας. Αξίζει, όμως,

τον κόπο να σταθούμε σε κάποια ση-μεία αυτής της έκθεσης που προκα-λούν εντύπωση, στα οποία δεν είχεδοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα σε παλαι-ότερα ανάλογα δημοσιεύματα και ταοποία δεν θα πρέπει να διαφύγουντώρα της προσοχής μας:

1Ιδιωτική Εταιρεία Βασανιστηρίων:Ένα ζήτημα, που αναδεικνύει σε

άρθρο της για το θέμα η βρετανικήεφημερίδα Guardian, είναι ότι η CIAείχε αναθέσει σε ιδιωτική εταιρεία, ηοποία πληρωνόταν αδρά από το αμερι-κανικό ∆ημόσιο, τις ανακρίσεις υπό-πτων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τηνεταιρεία είχαν ιδρύσει δύο ψυχολόγοι,οι οποίοι βασιζόμενοι στην εμπειρίατους από την εκπαίδευση αμερικανώνπιλότων ώστε να αντέχουν τις σκληρέςανακρίσεις, επινόησαν 12 τεχνικές γιατον εξαναγκασμό των υπόπτων να ομο-λογήσουν. Ιδιωτική πρωτοβουλία, λοι-πόν, και κρατική ασφάλεια είναι στομυαλό των επιτελικών στελεχών έν-νοιες που μπορούν να βαδίσουν πα-ράλληλα και να έχουν αποτέλεσμα.

2Λεπτομερής περιγραφή: Στο μεγα-λύτερο μέρος των περίπου 480 σε-

λίδων της έκθεσης που δόθηκαν στηδημοσιότητα, υπάρχουν λεπτομερείςκαι ανατριχιαστικές περιγραφές τωνβασανιστηρίων, χωρίς όμως πουθενάνα αναφέρεται ο λόγος που ο κρατού-μενος είχε θεωρηθεί ύποπτος ούτεποια ήταν τελικά η τύχη του. Τι ενδια-φέρει, άλλωστε, τον αναγνώστη ποιος

δυστυχής Αφγανός ή Ιρακινός βασανί-στηκε και για ποιο λόγο. Αυτό πουάλλο κοινό το συναρπάζει και άλλο τοτρομάζει είναι τα βγαλμένα νύχια, οιπνιγμοί, οι βιασμοί. Είτε να απασχολεί-ται, έστω και παραβατικά, το μυαλόείτε να σπέρνεται ο τρόμος προκειμέ-νου να είναι κάποιος νομοταγής: το θε-μέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται έναολόκληρο σύστημα.

3Η CIA είναι παντού: Η παγκόσμιαεπιβολή απαιτεί και συνεργασίες σε

διεθνές επίπεδο. ∆εν αρκεί λοιπόν ναυπάρχουν κάποιοι κακοί Αμερικανοίπράκτορες ή έστω Αμερικανοί υπάλλη-λοι ψυχολόγων βασανιστών. Σύμφωναμε απόσπασμα της έκθεσης που δημο-σιεύτηκε στην γαλλική εφημερίδα Li-beration, κέντρα ανακρίσεων λειτουρ-γούσαν σε τουλάχιστον πέντε χώρες:Ταϊλάνδη, Αφγανιστάν, Ρουμανία, Πο-λωνία, Λιθουανία. Οι ύποπτοι οι οποίοικρίνονταν σημαντικοί από τη CIA ανα-κρίνονταν και υποβάλλονταν σε βασα-νιστήρια, προτού μεταφερθούν στοΓκουαντάναμο. Στην έκθεση, η Ελλάδααναφέρεται ως χώρα που «επέτρεψε τηχρήση του εναέριου χώρου της και τωναεροδρομίων της για πτήσεις που σχε-τίζονται» με τα μυστικά προγράμματαανακρίσεων της CIA. Υπενθυμίζεταιπως την τελευταία δεκαετία έχουνέρθει στη δημοσιότητα καταγγελίες γιααπαγωγές στην Ελλάδα με κορυφαίατην υπόθεση της απαγωγής Πακιστα-νών το 2005, επί υπουργίας Βουλγα-ράκη.

ΚΟΣΜΟΥΟ ΤΡΟΜΟΣ ΩΣ ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΜΥΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Μα γίνονταιτέτοια πράγματα; “Αυτό που κάθε φορά

θα πρέπει ναενδιαφέρει, ότανδημοσιοποιούνταιανάλογα θέματα,είναι η χρονικήσυγκυρία τηςδημοσιοποίησης,καθώς και το ανυπάρχουν στοιχείαπου διαφοροποιούντην μίαδημοσιοποίηση απότην άλλη.

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 1133∆ΙΕΘΝΗ

Πιστεύετε ότι συμφιλιώνετε τους πολίτες με την πο-λιτική χρησιμοποιώντας φράσεις σκληρές και ειρωνικέςσυνάμα, όπως αυτές που χρησιμοποιούσατε κατά της κ.Μέρκελ και κατά του ευρωβουλευτή της CDU;

Χίλιες φορές, ναι. Μιλώντας έτσι εκφράζω την οργήτης Γαλλίας για τις καταστροφικές πολιτικές και συνάμααπευθύνω ένα μήνυμα στην κυβέρνηση της Γερμανίας.∆εν ξεχνάμε ποτέ τους παλιούς δαίμονες που ανοίγουννέες πληγές. Προϋπόθεση για την ειρήνη είναι η αυστηρήισότητα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Να αφήσει, λοι-πόν, στην άκρη η κ. Μέρκελ την αλαζονεία, την οποία εν-θαρρύνει με την πολιτική του ο Φρ. Ολάντ. Η Γερμανία δενμπορεί να γίνει η νέα αυτοκρατορία των γερμανών ραν-τιέρηδων. Η Γερμανία είναι μια χώρα που ο πληθυσμόςτης γερνάει. Οι φτωχοί της υποφέρουν και οι δημόσιεςυπηρεσίες καταστρέφονται. ∆εν αποτελεί μοντέλο γιαεμάς.

Γιατί στη Γαλλία το Μέτωπο της Αριστεράς δεν έχειτην επιτυχία του Podemos στην Ισπανία;

Είμαστε πιο δυνατοί από τη Ριζοσπαστική Αριστερά τηςΒόρειας Ευρώπης, όχι όμως και από εκείνη των χωρώντου Νότου. Εδώ στη χώρα μας υστερούμε στα κοινωνικάκινήματα. Εκεί οι μνήμες από τις δικτατορίες της άκραςδεξιάς είναι πρόσφατες. Εδώ η μιντιακή προώθηση τηςΛεπέν είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, ένα εμπόδιο. ∆εν νο-μίζω ότι μπορώ να μιλήσω για αποτυχία του Μετώπουτης Αριστεράς μετά τις πρώτες εκλογές του 2009 και το2012, που ξεκινήσαμε από το 2% το 2007, κατορθώσαμενα έχουμε το 11%, να συγκεντρώσουμε 4 εκατομμύρια

ψήφους. Μετά απ’ όλα αυτά ποια είναι η εναλλακτική σας πρό-

ταση;∆εν ωφελεί η εναλλακτική πρόταση, εάν δεν κατορθώ-

σουμε να κινητοποιήσουμε τον κόσμο. Θα πρέπει επίσηςνα χαράξουμε μια κόκκινη γραμμή και να μην υποχωρή-σουμε. Έτσι, θα μπορέσουμε να έχουμε μια νίκη που είναιαναγκαία κατά του νεοφιλελευθερισμού, και σ’ αυτό τοσημείο η κόκκινη γραμμή είναι να μην περάσει ο νόμοςΜακρόν, που προβλέπει τη νυχτερινή εργασία και την ερ-γασία τις Κυριακές πρόκειται για μια επικίνδυνη αναπο-τελεσματική εργατική πολιτική των μαθητευόμενωνμάγων. Αυτή η πολιτική δεν πρέπει να περάσει.

Προτείνετε να γίνει μια μεγάλη διαδήλωση;Θα πρέπει τα συνδικάτα να πάρουν πρωτοβουλία και

ακόμα να συμφωνήσουμε όλοι, και είμαστε πολλοί να προ-χωρήσουμε σ’ ένα πλατύ λαϊκό μέτωπο, όπως αυτό τηςεναλλακτικής κίνησης κατά της λιτότητας (Alternative a lausterite), που είχε την πρωτοβουλία για τη διαδήλωσηστις 15 Νοεμβρίου. Η κίνηση αυτή συσπείρωσε κινήματα,συνδικάτα και κόμματα.

Θεωρείτε ότι μια συμμαχία με τους Οικολόγους είναιδυνατή και στο πολιτικό επίπεδο;

Μάλιστα. Αυτή είναι η λογική τους μετά την έξοδο απότην κυβερνητική συνεργασία όπως και του Μετώπου τηςΑριστεράς.

Ποια μορφή μπορεί να πάρει αυτή η συμμαχία; Μπορείνα εμφανιστεί και στις περιφερειακές εκλογές του 2015;

Θα πρέπει να συμφωνήσουμε σ’ ένα πρόγραμμα που θαεπικυρωθεί και από τις λαϊκές συνελεύσεις. Σ΄ αυτή τησυμμαχία δεν χωράει το ΣΚ. Αν οι σοσιαλιστές θέλουν νασυνεργαστούν μαζί μας, θα πρέπει να διακόψουν με το Σο-σιαλιστικό Κόμμα. Αναφερόμαστε στο λαό και όχι στηνεπίσημη κυβερνητική αριστερά.

Θα είσαστε υποψήφιος το 2017;Το 2017 δεν θα πρέπει να δοθεί μόνο μια απλή εκλογική

μάχη, αλλά μια εξέγερση για την 6η ∆ημοκρατία. Οι δημο-σκοπήσεις μάς δίνουν 10% στη δεύτερη θέση μετά τηνΜαρτίν Ομπρί. Οι ψηφοφόροι τής αριστεράς θα καθορί-σουν εάν θα βρεθώ σε καλύτερη θέση…

Τις, ήδη διευρυμένες, εξουσίεςτου εκάστοτε υπουργού Μετανά-στευσης της Αυστραλίας απελευ-

θερώνει από κάθε περιορισμό καιέλεγχο η τροποποίηση του Νόμου γιατη Μετανάστευση και τις Ναυτικές ∆υ-νάμεις, όπως εγκρίθηκε στις 5 ∆εκεμ-βρίου. Ο υπουργός Σκοτ Μόρισον θαέχει το δικαίωμα να αποφασίζει για τηντύχη των ανθρώπων που προσεγγίζουνή περνούν τα σύνορα και να ερμηνεύει«υπέρ του δημοσίου συμφέροντος» τιςυποχρεώσεις της χώρας, ανεξάρτητααπό την αρχή περί μη-επαναπροώθη-σης της Συνθήκης της Γενεύης και τουΠρωτοκόλλου του ΟΗΕ για τους Πρό-σφυγες, του 1967. Όπως τονίζει ο Συ-νασπισμός ∆ράσης για τους Πρόσφυ-γες (Σ∆Π), «η επίθεση των Άμποτ καιΜόρισον στους πρόσφυγες ξεκίνησεαπό την πρώτη μέρα».

Παραβιάζονται διεθνείς κανόνες

Η Αυστραλία, σε πείσμα τής ιστορίαςτης ως σωφρονιστικής αποικίας τουΗνωμένου Βασιλείου, επιδεικνύει χα-ρακτηριστική «απροθυμία» για την εί-σοδο προσφύγων και αιτούντων άσυλοκαι ιδιαίτερα όσων δεν πληρούν «προ-διαγραφές ποιότητας». Οι κυβερνήσειςσυνάπτουν Μνημόνια Συνεννόησης καιχρηματοδοτούν τα γειτονικά - και πολ-λαπλά εξαρτημένα- νησιωτικά κράτηόπως η Παπούα-Νέα Γουινέα (ΠΝΓ)και το Ναούρου, για να «φιλοξενούν»τους πρόσφυγες που φθάνουν από τηνθάλασσα. Απώτερος σκοπός, να μην

θεωρείται πλέον η Αυστραλία «ασφα-λής παράδεισος», αλλά και έμμεσα νααποθαρρύνονται όσοι σκοπεύουν νακαταφύγουν στην χώρα.

Στατιστικά του Οργανισμού Οικονο-μικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης δεί-χνουν πάντως αύξηση 46,6% το 2012-13, στον αριθμό εκείνων που έγιναν αυ-στραλοί πολίτες, ενώ πρώτοι στις αι-τήσεις για βίζα εργασίας είναι μετανά-στες από Ινδία, Κίνα και Βρετανία.

∆ιακρίσεις στη μεταχείριση μετανα-στών δημιουργούν τόσο οι συνεχείςαναθεωρήσεις στις διακρατικές συμ-φωνίες -και λόγω πιέσεων από τιςχώρες υποδοχής - όσο και ο τρόποςάφιξης. Εκείνοι που ταξιδεύουν αερο-πορικώς απολαμβάνουν περισσότερεςευκαιρίες και δικαιώματα από τουςευάλωτους και λιγότερο «προνομιού-χους» «ανθρώπους των πλοίων». ΗΕπιτροπή Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτωντης Αυστραλίας έκρινε ότι η ΡύθμισηΠεριφερειακής Επανεγκατάστασηςπου υπέγραψαν Αυστραλία και ΠΝΓλίγο πριν την εκλογή του Άμποτ, αλλάκαι οι συνθήκες διαβίωσης στους κα-ταυλισμούς, παραβιάζουν διεθνείς κα-νόνες, αν και ο προηγούμενος πρωθυ-πουργός είχε εκτιμήσει ότι «θα αντιμε-τωπίσει την μάστιγα» της παράνομηςδιακίνησης ανθρώπων.

Κακομεταχείριση προσφύγων

Στους ήδη κορεσμένους καταυλι-σμούς, τα πολλά προβλήματα σπανίωςβλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Με αφορμή την τροποποίηση τουνόμου, επτά «φιλοξενούμενοι» στονησί Μάνους της ΠΝΓ έραψαν τα χείλητους και 250 έκαναν απεργία πείνας,διαμαρτυρόμενοι για την παροχή ΒίζαςΠροστασίας σε πρόσφυγες του νησιούτων Χριστουγέννων αλλά όχι του Μά-νους ή του Ναούρου, πάλι ως αποτέλε-σμα των διαφορετικών μέτρων, σταθ-μών και ερμηνειών των νόμων και τηςάνισης μεταχείρισης. Σύμφωνα με ανα-φορές του Σ∆Π, στο Ναούρου, όπου οιπρόσφυγες διαμένουν σε ειδικούς κα-ταυλισμούς και μετέχουν στην ζωή τουνησιού, έχουν αυξηθεί και τείνουν ναγίνουν κοινωνικά αποδεκτές οι απειλέςκαι οι επιθέσεις εναντίον τους. ∆ύο έγ-κυες γυναίκες και οι οικογένειές τους,μεταφέρθηκαν στις αρχές ∆εκεμβρίου,παρά την θέλησή τους και σχεδόν διατης βίας, χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφααπό το Ναούρου στην Αυστραλία όπουτους ανακοινώθηκε ότι η παραμονήτους είναι παράνομη και ότι θα στεγα-στούν σε κέντρο κράτησης μετανα-στών.

Στις 12 Νοεμβρίου, το ∆ικαστήριοΑξιολόγησης Προσφύγων αποφάσισεότι ήταν «σχετικά ασφαλής» η επι-στροφή αφγανών προσφύγων στηνχώρα τους, ωστόσο το Ανώτατο ∆ικα-στήριο θεώρησε ότι η υπόθεση δεν είχεεξετασθεί επαρκώς. Ήδη ο Σ∆Π ζητάνα επιστρέψουν οι δύο απελαθέντεςκαι να μην εκτεθούν στον κίνδυνο τηςαπέλασης οι συνολικά εννέα συμπα-τριώτες τους.

Σε οικειοθελή κατ’ οίκον περιορισμό

οδηγεί πολλούς πρόσφυγες ο ΚώδικαςΣυμπεριφοράς των Αιτούντων Άσυλο,του ∆εκεμβρίου 2013, τον οποίο υπο-γράφουν οι ενήλικοι που φθάνουν πα-ράνομα δια θαλάσσης για να μην παρα-μείνουν σε κέντρα κράτησης μετανα-στών. Προβλέπει συμμόρφωση στουςνόμους και αποφυγή «αντικοινωνικής»και «διασπαστικής» συμπεριφοράς, δη-μιουργεί όμως φόβο για τις συνέπειεςλόγω υποκειμενικών «μαρτυριών».

Στην Αυστραλία, όπου στα τέλη Νο-εμβρίου ψηφίστηκε νόμος που προ-στατεύει τις μεγάλες εταιρίες από δια-μαρτυρίες εργαζομένων, ενδεικτικότης γενικότερης νοοτροπίας είναι τογεγονός ότι, πάνω από δυόμιση αιώνεςμετά την εγκατάσταση δυτικών, γιαπρώτη φορά δρομολογείται η συνταγ-ματική αναγνώριση των Αβορίγινων,των ιθαγενών κατοίκων της ηπείρου.

Ελισάβετ Πετρίδου

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Ο (μη) ασφαλής παράδεισοςτων προσφύγων

Αφίσα της αυστραλιανής κυβέρνησηςπου «προειδοποιεί» τους μετανάστεςχωρίς χαρτιά ότι είναι ανεπιθύμητοι.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝΖΑΝ ΛΙΚ ΜΕΛΑΝΣΟΝ

Έχουμε ανάγκηαπό μία νίκηκατά τούφιλελευθερισμού

Στη Γαλ λία το πο λι τι κό θερ μό με τρο α νε βαί -νει. Η κυ βέρ νη ση με το σχέ διο νό μου πουπροω θεί για την α νά πτυ ξη και τη δρα στη ριό τη -τα του υ πουρ γού Οι κο νο μι κών Μα κρόν, περ νά -ει σε άλ λο ε πί πε δο. Προ σαρ μό ζε ται ό λο και πε -ρισ σό τε ρο στις υ πο δεί ξεις του Βε ρο λί νου. Ηκα γκε λά ριος Άνγκε λα Μέρ κελ τις τε λευ ταίεςη μέ ρες ζή τη σε α πό τη Γαλ λία και την Ιτα λία ναε ντεί νουν τις με ταρ ρυθ μι στι κές προ σπά θειέςτους. Ο Ζαν Λικ Με λαν σόν α ντι δρώ ντας έ γρα -ψε, στα γερ μα νι κά, στο τουί τε ρ: «Η Άνγκε λαΜέρ κελ να το βου λώ σει. Η Γαλ λία εί ναι ε λεύ -θε ρη». Ο εκ πρό σω πος της Μέρ κελ δή λω σε ό τιδεν σχο λιά ζει δη λώ σεις ξέ νων η γε τώ ν… ΣτηΓαλ λία υ πήρ ξαν πολ λές α ντι δρά σεις, κυ ρίως α -πό τις ι στο σε λί δες. Η ε φη με ρί δα «Μο ντ» πή ρεσυ νέ ντευ ξη α πό τον Με λαν σόν, που μι λά ει γι’αυ τό το «ε πει σό διο» αλ λά και για την κα τά στα -ση στη Γαλ λία και την Αρι στε ρά.

1144 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014∆ΙΕΘΝΗ

www.hera.org.mk

Απόσυρσητου νομοσχεδίου,τώρα

Την άμεση απόσυρση τουνέου νομοσχεδίου που

προωθεί το υπουργείο Υγείαςζητούν δεκάδες γυναικείεςοργανώσεις και ιατρικοίσύλλογοι στην Μακεδονία. Τονομοσχέδιο βάζει σοβαράεμπόδια στο δικαίωμα τωνγυναικών να αποφασίζουν γιατο σώμα τους, ενώ ανάμεσαστα υπόλοιπα προβλέπει καιτην έκδοση ενός εγχειριδίουπου θα διανεμηθεί στουςγιατρούς, και το οποίο θαπεριέχει οδηγίες για το πώςπρέπει να ασκούν έντονηψυχολογική πίεση στιςγυναίκες που επιθυμούν νακάνουν έκτρωση.

www.es-es.facebook.com/canarias-diceno

Ενάντιαστην εξόρυξη

Έντονες αντιδράσειςέχει προκαλέσει η

απόφαση του ανώτατουδικαστηρίου της Μαδρίτης ναυπερασπιστεί τα συμφέροντατης πολυεθνικής Respol και νααπορρίψει το αίτημα τηςτοπικής κυβέρνησης τωνΚανάριων Νήσων, με το οποίοζητιόνταν να ανασταλείπροσωρινά η εξόρυξηπετρελαίου ανοιχτά τωννησιών από την εταιρεία. Ηεξόρυξη ξεκίνησε τονΝοέμβριο μετά από άδεια πουέδωσε η ισπανική κυβέρνηση,ενώ οι κάτοικοι έχουνξεσηκωθεί υποστηρίζονταςότι θα επιφέρει τεράστιαπεριβαλλοντική καιοικονομική καταστροφή στηνπεριοχή.

www.wijzijnhier.org

Καμιά γυναίκαστο κρύο

Με το σύνθημα «καμιάγυναίκα στο κρύο»,

εκατοντάδες γυναίκεςσυμμετείχαν στηνκινητοποίηση της Τετάρτηςστο Άμστερνταμ, που αργότεραεξελίχτηκε σε ολονύχτιαδράση αλληλεγγύης, για τιςγυναίκες που βρίσκονται στοδρόμο. Θύματα του πολέμου,της σεξουαλικής βίας και τουκοινωνικού αποκλεισμού οιπερισσότερες, αντιμετωπίζουντην αδιαλλαξία του δήμου πουεπιμένει να κρατά κλειστάπολλά δημοτικά κτίρια, ενώ ηευρωπαϊκή επιτροπήκοινωνικών δικαιωμάτων σεπρόσφατη έκθεσή τηςαναφέρει ότι πρέπει επιτέλουςνα τους εξασφαλιστεί στέγη.

∆ημήτρης Γκιβίσηςgivisisdim@yahoo.gr

στα

δίκτ

υα τ

ου κ

όσµο

υ

Από τα βιεννέζικα βαλςστη ρώσικη ρουλέταΟι νέες διακρατικές φιλίες περνάνε πάλι από τα πυρηνικά συμβόλαια

Οι εργασίες της διεθνούς συνάντη-σης για την εξάλειψη των πυρη-νικών όπλων έληξαν την προ-

ηγούμενη εβδομάδα στη Βιέννη, με τοαναμενόμενο ανακοινωθέν να πλειοδο-τεί σε παραινέσεις για ένα μέλλον ειρη-νικό. Ωστόσο, μεταξύ των 160 χωρώνπου συμμετείχαν στη διήμερη συνάντησητης 8ης και 9ης ∆εκεμβρίου, οι θέσειςτων βασικών παικτών στην κούρσα τωνπυρηνικών εξοπλισμών (ΗΠΑ, Βρετα-νίας, Καναδά, Γερμανίας) πολύ απείχαναπό το να εξασφαλίζουν μία τέτοια προ-οπτική: με λιγότερες ή περισσότερεςυπεκφυγές υποστήριξαν πως η κατάρ-γηση των πυρηνικών εξοπλισμών θα δια-τάρασσε την παγκόσμια ισορροπία δυνά-μεων! Πίσω από τα χαμόγελα και τιςαναμνηστικές φωτογραφίες, το πυρη-νικό οπλοστάσιο παραμένει ακλόνητο,τουλάχιστον προς το παρόν.

Οι ρύποι ως εφαλτήριογια μεγα-επενδύσεις

Στο αντίθετο ημισφαίριο, ολοκληρώ-θηκε το πρώτο διήμερο του μήνα η προ-παρασκευαστική ∆ιάσκεψη του ΟΗΕ γιατο κλίμα, βήμα ιδιαίτερης σημασίας πριντη συνάντηση του 2015 στο Παρίσι. Οιανησυχητικές επισημάνσεις για την ακύ-ρωση του στόχου εξάλειψης εκπομπώνδιοξειδίου του άνθρακα στην ατζέντατου Παρισιού και ο συντονισμός των πιέ-σεων προς την παγκόσμια κοινότητα για100% καθαρή ενέργεια, δεν απασχολούνμόνο τις περιβαλλοντικές οργανώσειςκαι τους ακτιβιστές που μάχονται τιςεταιρίες πετρελαιοειδών και εξορύξεωνλιγνίτη αλλά και το αντιπυρηνικό κί-νημα, τη στιγμή που επιστρέφει η πολυ-διαφημιζόμενη μυθολογία που θέλει τηνπυρηνική ενέργεια να είναι «καθαρή»,ελεύθερη δηλαδή από εκπομπές ρύπωνκατά τη χρήση της για την παραγωγήηλεκτρισμού. Το φάντασμα των δηλητη-ριωδών ρύπων αφυπνίζει μεν τους πολί-τες σε σχέση με την αναζήτηση εναλλα-κτικών ενεργειακών λύσεων, αποτελείδε το εφαλτήριο για μέγα- επενδύσειςτων πετρελαϊκών κροίσων όχι μόνο στηβιομηχανία φωτοβολταϊκών και ανεμο-γεννητριών αλλά και στην πυρηνική βιο-

μηχανία και – κυρίως- στον τομέα τηςεκμετάλλευσης των τοξικών αποβλήτωντης.

Τι κι αν λίγες μέρες πριν (28 Νοεμ-βρίου) η κοινή γνώμη πληροφορήθηκεγια ένα ακόμη ατύχημα σε πυρηνικό αν-τιδραστήρα της Ουκρανίας; Ακολουθών-τας σχεδόν κατά γράμμα την παράδοσητης σοβιετικής εποχής σε ό,τι αφορά τηναπόκρυψη πληροφοριών σε παρόμοιεςπεριπτώσεις, η ουκρανική κυβέρνησηκοινοποίησε το «ατύχημα» στην Ζαπο-ρίσγια, 300 χλμ δυτικά του Ντονέτσκ,του θεάτρου δηλαδή των συγκρούσεωνμεταξύ κυβερνητικού στρατού και φιλο-ρώσων αυτονομιστών μέρες μετά το συμ-βάν και φρόντισε εξ αρχής να τονίσειπως δεν υπήρξε διαρροή ραδιενεργούυλικού από τη μονάδα που παράγει το1/5 της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.Πώς θα μπορούσε εξ άλλου να συμπερι-φερθεί διαφορετικά; Το ενεργειακό εμ-πάργκο που επέβαλε η Ρωσία στουςπρώην φίλους της οδηγεί σε έλλειψηφυσικού αερίου και σε σχέδιο υπερεκμε-τάλλευσης των πυρηνικών αντιδραστή-ρων, ώστε να καλύψουν το μισό των συ-νολικών ενεργειακών αναγκών τους.

Νέες ευκαιρίεςγια προσοδοφόρα συμβόλαια

Στο μεταξύ, οι διπλωματικοί βρυχηθ-μοί του Βλαντίμιρ Πούτιν αλλά και οι κά-κιστες σχέσεις με την ΕυρωπαϊκήΈνωση δίνουν νέες ευκαιρίες για προ-σοδοφόρα συμβόλαια! Όχι μόνο ορώσος πρόεδρος εξασφάλισε πριν λίγοκαιρό για την διαβόητη ROSATOM τηνκατασκευή δύο νέων αντιδραστήρων στοΙράν (επαναφέροντας έτσι τα ερωτημα-τικά ως προς τη στόχευση του ιρανικούπυρηνικού προγράμματος, αποσταθερο-ποιώντας περισσότερο τη σχεδόν ανύ-παρκτη ισορροπία ηρεμίας- καχυποψίαςστην περιοχή και εκνευρίζοντας αφάν-ταστα τις κυβερνήσεις ΗΠΑ και εταίρωντης εντός ΕΕ), αλλά μόλις προχθές ανα-κοίνωσε πως η Ρωσία θα κατασκευάσει10 αντιδραστήρες στα πλαίσια της συμ-φωνίας της με την Ινδία, ανάβοντας πάλιτο φιτίλι στην εύφλεκτη γειτονιά τηςχώρας αυτής με το Πακιστάν το οποίο

επιχειρείται να μονιμοποιηθεί ως προ-πύργιο των ΝΑΤΟϊκών συμφερόντωνστην πολύπαθη περιοχή. Η ενόχληση τουΠούτιν για την τιμωρητική πολιτική τηςΕΕ και του Βορειοατλαντικού συμφώνουαπέναντι του, με αφορμή τη σύγκρουσηστην Ουκρανία, οδηγεί σε θεαματική επί-δειξη δύναμης και επιδίωξης στενώνσχέσεων με κάθε «αγανακτισμένο» ήεξοβελιστέο από το νέο ∆υτικό κόσμο.Κι αν αυτό επιφέρει και μερικά δισεκα-τομμύρια επιπλέον στα ταμεία της Ρω-σίας (ή και σε προσωπικούς λογαρια-σμούς) ακόμη καλύτερα...

Στο πλαίσιο αυτό, το προφανές ρω-σικό ενδιαφέρον για την περιοχή μαςείναι κάτι περισσότερο από ανησυχη-τικό: ο Πούτιν ανακοινώνει μετά την επί-σκεψη του στην Κωνσταντινούπολη τησυμφωνία για την υλοποίηση του πυρη-νικού προγράμματος της Τουρκίας τοοποίο με τυμπανοκρουσίες προωθεί οΕρντογάν, θέλοντας με τη σειρά του νααπαντήσει στην αμερικανική εξωτερικήπολιτική πως βρήκε αλλού πρόθυμουςσυμμάχους, στην ΕΕ πως αδιαφορεί γιατην ψυχρή αντιμετώπιση απέναντι στιςπρώην ενταξιακές επιθυμίες της και στοΙσραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα πωςέχει κι εκείνη ισχυρό υποστηρικτή στοδύσκολο παιχνίδι για την κατοχύρωσηδικαιωμάτων στην εκμετάλλευση τωνκοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη Με-σόγειο.

Η Ελλάδα ως πυρηνική χωματερή

Οι εξελίξεις αυτές είναι ιδιαιτέρωςανησυχητικές για τη χώρα μας. Όχι μόνογιατί ένα από τα πρώτα σημεία ανέγερ-σης πυρηνικού εργοστασίου, το περί-φημο Άκκουγιου, απέχει ελάχιστα απότα ελληνικά νησιά, αλλά κυρίως γιατί ηγειτονιά μας βρίσκεται πολλαπλώς στοκέντρο μίας διελκυστίνδας όπου δενυπάρχει νικητής. Και το χειρότερο: ηαρχή της διεθνούς επιχείρησης ξεπλύ-ματος τοξικών αποβλήτων στα νότια τηςΚρήτης που προέκυψε με κάθε μυστικό-τητα και πολλές πιθανότητες μονιμοποί-ησης της, πόσο είναι αποκομμένη από τοπλέγμα αυτών των εξελίξεων; Πόσο απέ-χει τελικά από το να γίνει η χώρα μας,αδιαφανώς και σιωπηρά, η χωματερή-θύμα της νέας μοιρασιάς του πλανήτη;

Όλγα Αθανίτη

Στη συ νά ντη ση των 160χω ρών για τους πυ ρη νι -κούς ε ξο πλι σμούς με λι -γό τε ρες ή πε ρισ σό τε ρεςυ πεκ φυ γές υ πο στη ρί -χθη κε πως η κα τάρ γη σητων πυ ρη νι κών ε ξο πλι -σμών θα δια τά ρασ σε τηνπα γκό σμια ι σορ ρο πία δυ -νά μεων!

“

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 1155∆ΙΕΘΝΗ

Μεγάλη κινητικότητα και πολλέςεπαφές σε πολλά επίπεδα πα-ρατηρούνται μετά την ανακοί-

νωση του προέδρου της Ρωσίας, Βλαν-τίμιρ Πούτιν, κατά την πρόσφατη επί-σκεψή του στην Άγκυρα, ότι σταματάειη κατασκευή του αγωγού φυσικού αε-ρίου South Stream και ότι η «Γκαζ-πρόμ» θα προχωρήσει στην κατασκευήνέου αγωγού, μέσω Τουρκίας, που θακαταλήγει σε κόμβο (hub) στα σύνορατης με την Ελλάδα, με σκοπό να προ-μηθεύει από εκείνο το σημείο τη ΝότιαΕυρώπη.

Οι πρώτες αντιδράσεις

Αμέσως άρχισαν οι διαβουλεύσεις. ΗΒουλγαρία, αν και έκανε ότι μπορούσεμε πρωθυπουργό τον Μπόικο Μπορί-σοφ για να παρεμποδίσει την κατα-σκευή του South Stream, τώρα φωνά-ζει ότι κάποιοι από αυτούς που την πίε-ζαν θα πρέπει κάτι να κάνουν ώστε ναμην ακυρωθεί το έργο γιατί θα υποστείπολύ μεγάλη οικονομική ζημία. Ο πρό-εδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,Ζαν-Κλώντ Γιούνγκερ, μετά τη συνάν-τησή του με το βούλγαρο πρωθυ-πουργό, δήλωσε ότι ελπίζει η κατα-σκευή του South Stream να μην σταμα-τήσει και ότι η ΕΕ θα κάνει όλα τα απα-ραίτητα βήματα για ενίσχυση των σχέ-σεων με τη Ρωσία, αρκεί η Μόσχα ναπράξει το ίδιο. Ο βούλγαρος πρωθυ-πουργός κάπως καθυστερημένα καιυπό το κράτος πανικού γι’ αυτή τηνεξέλιξη, δήλωσε ότι θα επιμείνει στηνυλοποίηση του αγωγού. Επίσης, προ-τείνει στη Ρωσία, σε αντίθετη περί-πτωση ο κόμβος (hub) να γίνει στηΒάρνα της Βουλγαρίας και όχι στα σύ-νορα της Τουρκίας με την Ελλάδα. Ορώσος πρόεδρος αμέσως επικοινώνησετηλεφωνικά με τον καγκελάριο της Αυ-στρίας Βέρνερ Φάιμαν και συζήτησαντα επόμενα βήματα των δύο χωρών γιααπό κοινού χάραξη της στρατηγικήςστον τομέα της ενέργειας. Επίσης, τοΣαββατοκύριακο υπήρξε τηλεφωνικήεπικοινωνία με τον πρωθυπουργό τηςΟυγγαρίας, Βίκτωρ Ορμπάν και τονπρόεδρο της Σερβίας, Τομισλάβ Νίκο-λιτς. Οι τρεις παραπάνω χώρες προ-έβαλαν σθεναρή αντίσταση μέχρι τέ-λους στις πιέσεις της ΕΕ.

Ο αναπληρωτής υπουργός ενέργειαςτης Ρωσίας, Κιρίλ Μολοντσόφ, δήλωσεότι το σχέδιο για το νέο αγωγό μέσωΤουρκίας θα προχωρήσει άμεσα. Μετάτη συμφωνία για τις εμπορικές υπο-χρεώσεις των δύο πλευρών θα προχω-ρήσει αμέσως ο σχεδιασμός του έργου

που θα κρατήσει περίπου ενάμισηχρόνο και περίπου άλλο τόσο θα χρει-αστεί για την κατασκευή του αγωγού.Ο εξοπλισμός και οι σωληνώσεις έχουνήδη κατασκευαστεί (προορίζονταν γιατο South Stream). Ο νέος αγωγός θαείναι έτοιμος σε 2-3 χρόνια. Την Τρίτη9 ∆εκεμβρίου συναντήθηκαν στις Βρυ-ξέλλες ο νέος αντιπρόεδρος της Ευρω-παϊκής Επιτροπής και αρμόδιος επί-τροπος για θέματα ενέργειας ΜάροτςΣέφτσοβιτς με τους υπουργούς ενέρ-γειας της Ελλάδας, της Ιταλίας, τηςΒουλγαρίας, της Σλοβενίας, της Κροα-τίας, της Ρουμανίας και της Αυστρίαςκαι συζήτησαν θέματα ενεργειακήςασφάλειας των χωρών της ΕΕ μετά τιςτελευταίες εξελίξεις.

Νότιος διάδρομοςφυσικού αερίου

Μεταξύ άλλων οι υπουργοί των εφτάχωρών συζήτησαν με τον ευρωπαίοεπίτροπο το θέμα της ενεργοποίησηςτης δημιουργίας του «Νότιου ∆ιαδρό-μου» (Southern Gas Corridor) με σκοπότη μεταφορά φυσικού αερίου από τιςπεριοχές της Κασπίας και της ΜέσηςΑνατολής. Ο ευρωπαίος επίτροπος δή-λωσε, ότι πρέπει να απλοποιηθούν οιπολιτικές και γραφειοκρατικές διαδι-κασίες για την υλοποίηση αυτού τουενεργειακού σχεδίου και ανέφερε ότιέχει λάβει διαβεβαιώσεις από τοΑζερμπαϊτζάν και την Τουρκία, ότιυποστηρίζουν την υλοποίηση αυτούτου σύνθετου σχεδίου. Ο «Νότιος ∆ιά-δρομος» αποτελεί σύστημα αγωγώνπου συνδέει περιφερειακούς αγωγούςμε σκοπό να δημιουργηθεί σε κάποιοβαθμό εναλλακτική πηγή τροφοδοσίαςτης Ευρώπης με φυσικό αέριο. Το σχέ-διο αυτό είχε εγκαταλειφθεί μέχρι πρό-

τινος, ιδιαίτερα μετά την ακύρωσητης κατασκευής του Nabucco, λόγωέλλειψης των απαραίτητων ποσοτή-των φυσικού αερίου που θα τον κα-θιστούσαν οικονομικά βιώσιμο.Υπάρχει ένα σχέδιο από το 2009 πουπροβλέπει τη διεύρυνση του αγωγούφυσικού αερίου του Νοτίου Καυκά-σου (Μπακού -Τιφλίδα- Ερζερούμ)και στη συνέχεια διασύνδεση με τονΤΑΝΑΡ και τον Nabucco και τονΤΑΡ. Ήταν ένας αγωγός μήκους3.500 χιλιομέτρων και αξίας 45 διςδολάρια. Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιοπρομηθευτές αυτού του αγωγού θαήταν το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενι-στάν και ίσως το Ιράκ. Ενδεχομένωςαργότερα και με την προϋπόθεση ότιθα λύνονταν διάφορα πολιτικά προ-βλήματα, να συμμετέχουν το Ιράν και ηΑίγυπτος. Κύρια χώρα – τράνζιτ θαείναι η Τουρκία και οι άλλες διαδρομέςτράνζιτ θα διέρχονται από την Ανατο-λική Μεσόγειο. Οι πρώτες παραδόσειςφυσικού αερίου σχεδιάζονται να γίνουν

το 2018 στην Τουρκία και το 2019 στηνΕυρώπη. Η αρχική χωρητικότητα τουδικτύου αυτών των αγωγών θα είναι 10δις κυβικά το χρόνο, με δυνατότητα ναφτάσουν μέχρι 20 δις κυβικά , αν επι-τευχθεί η διασύνδεση με το Τουρκμενι-στάν και το Ιράκ και στην καλύτερη πε-ρίπτωση υπάρχει προοπτική στα μέσατης επόμενης δεκαετίας να φτάσει τα30 δις κυβικά.

Μιχάλης Ρένεσης

Η διπλωματίατων αγωγών καλά κρατεί

“Ο “Νότιος ∆ιάδρομος” δεν απειλεί άμεσα τουςρώσικους αγωγούς. Γιανα προχωρήσει πρέπεινα επανέλθει οNabucco, ο οποίος είχεπρογραμματιστεί ναπρομηθεύει στηνκαλύτερη περίπτωση με26 δις κυβικά το χρόνο,αλλά η κυβέρνηση τουΑζερμπαϊτζάνπροτίμησε τονμικρότερο ΤΑΡ με 10 διςκυβικά.

Ο«Νότιος ∆ιάδρομος» δεν απειλεί άμεσα τους ρώσικους αγωγούς. Για να προ-χωρήσει πρέπει να επανέλθει ο Nabucco, ο οποίος είχε προγραμματιστεί ναπρομηθεύει στην καλύτερη περίπτωση με 26 δις κυβικά το χρόνο, αλλά η κυ-

βέρνηση του Αζερμπαϊτζάν προτίμησε τον μικρότερο ΤΑΡ με 10 δις κυβικά. Η Ρωσία,μέσω του νέου αγωγού, μπορεί να δίνει 63 δις κυβικά το χρόνο. Η δημιουργία του«Νότιου ∆ιαδρόμου» σκοντάφτει σε τρία κυρίως εμπόδια:

α) Τα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν. Τα δύο κυριότερα κοιτάσματα Σαχ – ΝτενίζΙ και ΙΙ μπορούν θεωρητικά να δίνουν 26 δις κυβικά το χρόνο. Προς το παρόν οι εξα-γωγικές δυνατότητες του Μπακού είναι 8 δις κυβικά. 2 από αυτά αγοράζονται απότη Ρωσία ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τα υπόλοιπα 6 δις κυβικά το αγοράζει ηΤουρκία.

β) Από τα κοιτάσματα του Τουρκμενιστάν παράγονται 80 δις κυβικά το χρόνο. Τα40 δις κυβικά εξάγονται στην Κίνα και 30 δις καταναλώνονται στο εσωτερικό τηςχώρας. Σύμφωνα με ειδικούς για το Nabucco μένουν μόνο 10 δις κυβικά, τα οποίαδήλωσε ότι μπορεί να τα αγοράζει η Ρωσία.

γ) Η προμήθεια φυσικού αερίου από το Ιράν θεωρητικά μπορεί να γεμίσει τοναγωγό. Η ετήσια εξόρυξη του Ιράν είναι 200 δις κυβικά, από τα οποία τα 170 κατα-ναλώνονται εσωτερικά. Θα μπορούσε να προχωρήσει σε νέες γεωτρήσεις, αλλάαυτό δε μπορεί να γίνει αν δεν αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις που απαγορεύουν τηνπώληση εξοπλισμού και τεχνολογίας στην Τεχεράνη.

Αν όμως λυθούν γεωπολιτικά προβλήματα της περιοχής, ο «Νότιος ∆ιάδρομος» θαμπορούσε ενδεχομένως να περιορίσει τις προμήθειες ρώσικου φυσικού αερίου στιςχώρες της ΕΕ. ∆εν ξέρουμε ποιες συμμαχίες θα δημιουργηθούν στην περιοχή τηςΜέσης Ανατολής και ποιος θα είναι ο ρόλος της Ρωσίας και του Ιράν που παραμένειο άγνωστος Χ. Μελλοντικά σκέπτονται να συντονίσουν το «Νότιο ∆ιάδρομο» με τοτον « East-Med Corridor» που θα είναι ο διάδρομος φυσικού αερίου της ΑνατολικήςΜεσογείου (Ισραήλ-Κύπρος-Κρήτη- Ηπειρωτική Ελλάδα-Ιταλία). Επίσης τελευταίαεμφανίζονται χάρτες για αγωγό, ο οποίος θα μεταφέρει ιρανικό φυσικό αέριο στηνΕυρώπη μέσω Ιράκ και Συρίας. Είναι φανερό ότι διπλωματία των αγωγών καλά κρα-τεί.

•

∆υσκολίεςτου “Νότιου ∆ιαδρόμου”

1188 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εχουν περάσει αρκετές ημέρες απότότε που οι κτηνοτρόφοι απ’ όλητη χώρα διαδήλωσαν μαζικά στην

Αθήνα, ζητώντας την άμεση επίλυση τωνπροβλημάτων τους. Μεταξύ άλλων διεκ-δικούν την αποπληρωμή των οφειλώνκαι εξισωτικής αποζημίωσης, την κατα-βολή της ενιαίας ενίσχυσης το 2014χωρίς περικοπές, τη λήψη μέτρων γιατην αντιμετώπιση της ευλογιάς και τουκαταρροϊκού πυρετού...

Στην Αθήνα οι κτηνοτρόφοι αρχικάήρθαν αντιμέτωποι με τα ΜΑΤ, πουέκανα και χρήση χημικών, έξω από ταγραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ στη συνέ-χεια βρήκαν τις κλούβες μπροστά την εί-σοδο του ΥΠΑΑΤ στην Αχαρνών. Παρ΄όλα αυτά, κατόρθωσαν να συναντήσουντον υπουργό Γ. Καρασμάνη και να θέ-σουν τα προβλήματά τους. Έφυγαν «μεπολλές υποσχέσεις και λίγες δεσμεύ-σεις», όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Πα-νελλήνιας Ένωσης Κτηνοτρόφων ∆ημή-τρης Καμπούρης. Τελικά, έφθασαν στηΒουλή, όπου κατέθεσαν τα προβλήματάτους.

Ποιες, όμως, από τις υποσχέσεις πουδόθηκαν τηρήθηκαν ή έχει αρχίσει η δια-δικασία για την υλοποίησή τους; Απότον ΟΠΕΚΕΠΕ έγινε γνωστό ότι «στις 22-23 θα καταβληθεί η β΄ δόση της ενιαίαςενίσχυσης. Παράλληλα, γίνονται προ-σπάθειες πληρωμών της εξισωτικής καιγια το 2014, ενώ θα προχωρήσουν οιπληρωμές για τη βιολογική γεωργία-κτη-νοτροφία». Πέρα από αυτά τα ελάχιστα,ουδέν νεώτερο. Η ασάφεια και το χάοςπαραμένουν. Οι κτηνοτρόφοι που έχουννα πάρουν χρήματα για τις βιολογικέςκαλλιέργειες πάνω από δύο χρόνια, δεν

πρόκειται να μείνουν με σταυρωμένα ταχέρια. Είναι αποφασισμένοι, και αυτό τοαπέδειξαν με τις πολύμηνες κινητοποι-ήσεις τους σ’ όλες σχεδόν τις περιοχέςτης χώρας, να συνεχίσουν τον αγώνατους. Αυτή εξάλλου ήταν η θέληση όλωνμε όσους συζητήσαμε έξω από τοΥΠΑΑΤ.

Όλοι τους γνώριζαν πολύ καλά ταπροβλήματά τους, μιλούσαν με ενδιαφέ-ρον για τη δουλειά τους, που πασχίζουννα τη διατηρήσουν και να την αναπτύ-ξουν, παράγοντας προϊόντα ποιότηταςμε σεβασμό στο περιβάλλον. Καταλαβαί-νουν πολύ καλά το σημαντικό ρόλο πουέχει ο πρωτογενής τομέας για την επα-νεκκίνηση της οικονομίας. Είναι αποφα-σισμένοι να παλέψουν για τα δικαιώματάτους. Θα τους βρουν μπροστά τους αυτοίπου θέλουν να αποφασίσουν γι’ αυτούςχωρίς αυτούς..

ΠΑΣΕΓΕΣ: Επιτέλους εκλογές

Τη στιγμή που όλοι οι αγρότες, γεωρ-γοί, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι κ.λπ.αντιμετωπίζουν πληθώρα προβλημάτωνκαι προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα μεκάθε τρόπο, η αγροτοσυνδικαλιστική-συνεταιριστική ηγεσία που βρίσκεταιεπικεφαλής της ΠΑΣΕΓΕΣ και κατορθώ-νει να επιβιώνει όλων των καταστάσεων,ετοιμάζεται να αναβαπτιστεί και να συ-νεχίσει το… έργο της. Προς το παρόν,τακτοποιεί τις τελευταίες εκκρεμότητες,έτσι ώστε να μπορέσει να πραγματοποι-ήσει τις αρχαιρεσίες. Το ∆Σ της ΠΑΣΕ-ΓΕΣ συνεδρίασε την Πέμπτη 11/12 καιτην Παρασκευή για την εγγραφή τωνπρωτοβάθμιων οργανώσεων.

Για τους ενεργούς αγροτικούς συνε-ταιρισμούς απαιτείται:

• Μια απλή αίτηση εγγραφής• Πρακτικό εκλογής αντιπροσώπων

στην ΠΑΣΕΓΕΣ, από το οποίο θαφαίνεται ευκρινώς η υπογραφή του

δικαστικού αντιπροσώπου ο οποίοςπαρευρέθηκε στις αρχαιρεσίες.

• Καταβολή τακτικής εισφοράς ύψους500 ευρώ ανά αντιπρόσωπο.

• Για τις Αγροτικές Εταιρείες Σύμ-πραξης (ΑΕΣ) που έχουν εγγραφεί στοΕθνικό Μητρώο του ΥΠΑΑΤ απαιτούν-ται:

• Μία αίτηση εγγραφής• Αριθμός Μητρώου (ΓΕΜΗ) και τε-

λευταία δημοσιευμένη σύνθεση ∆Σ.• Αντίγραφο πρακτικού εκλογής αντι-

προσώπου από το αρμόδιο όργανο τηςΑΕΣ.

• Καταβολή τακτικής εισφοράς ύψους500 ευρώ.

Πόσες είναι οι οργανώσεις (αγροτικοίσυνεταιρισμοί και οι αγροτικές εταιρίεςσύμπραξης, που προήλθαν, κυρίως, απότις συνενώσεις συνεταιρισμών, κανείςδεν γνωρίζει. Μέχρι τις τελευταίες ημέ-ρες οι πληροφορίες που είχαν διαρρεύ-σει, ανέφεραν ότι 200 περίπου οργανώ-σεις θα πάρουν μέρος. Πρόκειται για μιασυμμετοχή απογοητευτική, σε σχέση μετους 3.680 συνεταιρισμούς που κάποτεήταν ενεργοί, ακόμα και τους 500 πουπληρούσαν τις προϋποθέσεις και είχανεγγραφεί στο μητρώο του ΥΠΑΑΤ.

Οι εκλογές προβλέπεται να διεξαχ-θούν, αν δεν υπάρξει κάποια άλλησκέψη, στις 21.12.2014.

Μ. Αρβανίτης

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΑΣΕΓΕΣ

Οι κτηνοτρόφοι θα βρεθούνκαι πάλι στους δρόμους

Ο ι πολιτικές των μνημονίων, τις οποίες επέβαλε μέσω των Βρυξελλών το Βε-ρολίνο και το ∆ΝΤ, και τις οποίες υπερασπίζονται με κάθε τρόπο η Ν∆, τοΠΑΣΟΚ και η εγχώρια διαπλοκή εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο τη «μιντιακή

τρομοκρατία», έχουν οδηγήσει σε «Βατερλό» την ελληνική αγορά εργασίας. Το γεγο-νός αυτό, το οποίο βιώνουν καθημερινά οι πολίτες, επιβεβαιώνεται από την ανάλυσητων στοιχείων του υπουργείου Εργασίας και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ-ΣΤΑΤ).

Πού κρύβονται οι άνεργοι

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση προβάλει μια εικονική «μείωση» της ανεργίαςτης τάξης των δύο ποσοστιαίων μονάδων, τα συμπεράσματα τα οποία προκύπτουναπό μια πιο ενδελεχή ανάλυση των επίσημων στατιστικών είναι τραγικά… Η ανεργίαμειώνεται «εικονικά» κυρίως επειδή ένας μεγάλος αριθμός πολιτών περνά σε προ-γράμματα «ψευτό – απασχόλησης» (τύπου voucher) ή μεταναστεύει ή αποβιώνει!

Συγκεκριμένα, το ποσοστό ανεργίας τον περασμένο Σεπτέμβριο κατεγράφη στο25,7%, από 28% τον αντίστοιχο μήνα του 2013. Ο αριθμός των ανέργων φαίνεται ότιμειώθηκε, μέσα στο υπό εξέταση χρονικό διάστημα, κατά 123.115 άτομα. Την ίδιαστιγμή, όμως, οι απασχολούμενοι, δηλαδή οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας –ή «απα-σχολησιμότητας»- αυξήθηκαν μόλις κατά 79.246. Τι πραγματικά συμβαίνει; Ένας με-γάλος αριθμός από τις 79.246 θέσεις οφείλεται στα επιδοτούμενα προγράμματα απα-σχόλησης και τα voucher. Την περίοδο του Σεπτεμβρίου 2014 που εξετάζει η ΕΛΣΤΑΤ,υπολογίζεται ότι κυρίως με «επιταγές εισόδου στην εργασία» (με «ψευτοσυμβάσεις»των 5 μηνών, χωρίς ασφάλιση και με 400 ευρώ) απασχολούνταν περίπου 30.000 με40.000 άτομα. Άρα, οι πραγματικές θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν κυμαίνον-ταν στις 30.000 και, φυσικά, στη συντριπτική πλειονότητα τους ήταν εποχικές.

Επίσης, δύο ακόμη λόγοι που προκαλούν μείωση της ανεργίας είναι: η μετανά-στευση και η ολοκλήρωση του κύκλου ζωής πολλών συμπολιτών μας. Το εργα-τικό δυναμικό (απασχολούμενοι και άνεργοι) και ο μη ενεργός οικονομικά πληθυ-σμός το Σεπτέμβριο του 2013 ήταν 8.174.121 άτομα. Τον ίδιο μήνα, φέτος, το σύνολοτους είχε μειωθεί στα 8.123.751 άτομα. Πολύ απλά, λοιπόν, ο πληθυσμός που κατα-μετράται από την ΕΛΣΤΑΤ μειώθηκε κατά 50.370 άτομα μέσα σε ένα χρόνο.

Το παράδειγμα γίνεται ακόμη πιο σαφές εάν υπολογιστούν τα δεδομένα από το2010 μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014. Το σύνολο του εργατικού δυναμικού και του μηενεργού οικονομικά πληθυσμού την χρονιά κατά την οποία η χώρα πέρασε στην«εποχή των μνημονίων», ήταν 8.349.953 άτομα. Τον Οκτώβριο του 2014 ήταν στα8.123.751 άτομα. Σε απόλυτους αριθμούς, το σύνολο των άμεσα ή έμμεσα εφαπτό-μενων με την αγορά εργασίας πολιτών μειώθηκε μέσα σε 5 χρόνια κατά 226.202

άτομα και, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη έρευνα της εταιρίας Endeavor Greece (γιαλογαριασμό του Ιδρύματος Λάτση) τουλάχιστον 200.000 εργαζόμενοι μετανάστευ-σαν μέσα στα πρώτα 4 χρόνια της κρίσης. Όπως προκύπτει, εάν δεν υπήρχε η μετα-νάστευση και αν δεν απεβίωναν πολίτες, η ανεργία θα ξεπερνούσε το 30%.

Η «ανάπτυξη» της «γενιάς των 300 ευρώ»

Εξίσου μελανή είναι η εικόνα που διαμορφώνεται από την εξέταση των μισθώντους οποίους λαμβάνουν όσοι έχουν –ή βρίσκουν μετά από ένα με δύο χρόνια ανερ-γίας- μια θέση στην αγορά εργασίας. Όσες νέες θέσεις απασχόλησης ή απασχολησι-μότητας δημιουργούνται, αφορούν -στο συντριπτικό ποσοστό τους- σε μηνιαίεςαμοιβές κάτω από το όριο της φτώχειας. Συγκεκριμένα, οι θέσεις μισθωτής απα-σχόλησης, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, είχαν αυξηθεί κατά 159.729 (ποσοστό 11,6%).Συνυπολογίζοντας το δεδομένο ότι η καταγραφή από την «Εργάνη» έγινε το δεύτερομήνα του φθινοπώρου, διαφαίνεται ότι οι περισσότερες θέσεις από αυτές «προσέ-φεραν» στους πολίτες που τις κάλυψαν αμοιβές από 255 έως και 500 ευρώ το μήνα,μεικτά! ∆ηλαδή, μέσα σε ένα χρόνο, οι θέσεις μερικής απασχόλησης με αμοιβές τηςτάξης των 300 ευρώ αυξήθηκαν κατά 20,24%.

Παράλληλα, αυξήθηκαν μόνο οι θέσεις πλήρους απασχόλησης με μισθούς που κι-νούνται λίγο πιο κάτω ή, στην καλύτερη περίπτωση, λίγο πιο πάνω από το όριο τηςφτώχειας. Συγκεκριμένα, η κατηγορία των μισθωτών με αμοιβές από 501 έως και1.000, από 503.574 άτομα τον Οκτώβριο του 2013, έφτασαν στους 608.765 τον αντί-στοιχο φετινό μήνα.

Σημειώνεται ότι με αμοιβές από 255 έως και 1.000 ευρώ το μήνα, μικτά, απασχο-λείται πλέον το 61,5% του συνόλου των μισθωτών και, εάν τα μνημόνια δεν ανατρα-πούν, έπεται ακόμη χειρότερη συνέχεια ελέω των «ναπολεόντειων» πολιτικών τουΒερολίνου και των Βρυξελλών τις οποίες υπερασπίζονται με κάθε τρόπο Ν∆, ΠΑΣΟΚκαι η εγχώρια διαπλοκή.

Νάσος Χατζητσάκος

Η ανεργία μειώνεται μόνο εικονικά

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 1199ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εκλογές των Ιδιωτικών ΕκπαιδευτικώνΛειτουργώνΑθήνας-Πειραιά

Πραγματοποιούνται από τις 10-12-2014 έως τις 19-12-2014 εκλογέςστον Σύλλογο Ιδιωτικών Εκπαιδευ-

τικών Λειτουργών Αθήνας-Πειραιά (ΣΙΕΛ).Όπως αναφέρει, σε ανακοίνωσή της η

Ν.Ε Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, οι εκλογέςαυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς:«οι μνημονιακές κυβερνήσεις και οι συ-νεργάτες τους μετέτρεψαν τα ιδιωτικάσχολεία από ιδρύματα γνώσης και πολιτι-σμού σε πεδία ωμών εκβιασμών λειτουρ-γών της εκπαίδευσης. Τους οφείλεται μιααπάντηση». Η ΝΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ δη-λώνει ότι στον χώρο των ιδιωτικών σχο-λείων και φροντιστηρίων στηρίζει την πα-ράταξη της Ριζοσπαστικής ΑνανεωτικήςΚίνησης Εκπαιδευτικών (Ρ.Α.Κ.Ε.).

Ποια είναι και τι θέλει η ΡΑΚΕ

Εμείς, οι άνθρωποι που απαρτίζουμε τοψηφοδέλτιο της ΡΑΚΕ, μπροστά στιςεκλογές του ΣΙΕΛ, προβάλουμε το δικό μαςόραμα για έναν συνδικαλισμό στηριγμένοσε διαφανείς διαδικασίες, συμμετοχικό,μαζικό και αγωνιστικό που δε θα περιορί-ζεται μόνον σε κινήσεις κορυφής. Στο-χεύουμε σε ένα ιδιωτικό σχολείο, όπου θαεργάζονται διασφαλισμένοι εκπαιδευτικοίλειτουργοί. Αγωνιζόμαστε με συνέπειακαι με οποιαδήποτε κυβέρνηση για την ερ-γασιακή μας αξιοπρέπεια και την αναβάθ-μιση της παιδαγωγικής μας σχέσης μετους χειμαζόμενους μαθητές μας. Πα-λεύουμε για την απόκρουση της νεοφιλε-λεύθερης επίθεσης στα συνδικάτα. Απαι-τούμε την κατάργηση των μνημονιακώννόμων για την εκπαίδευση. Επιδιώκουμετην ίδρυση ταμείου αλληλεγγύης του κλά-δου στο πλαίσιο του σωματείου μας.

Είμαστε εκείνοι, οι οποίοι: • Είχαμε εκφράσει, πριν από το 2011, επί

∆ιαμαντοπούλου, την ανησυχία και την αν-τίθεσή μας στην προοπτική της αξιολόγη-σης, διαβλέποντας ότι αυτή οδηγεί σε πο-σοτική και άνυδρη φωτογράφιση του πο-λύπλοκου παιδαγωγικού και διδακτικούμας έργου.

• Ήμασταν σε αντίθεση με την άποψη τηςΕνότητας, η οποία υποστήριζε –εν μέσωμνημονίων- πως η αξιολόγηση έπρεπεοπωσδήποτε να καταλήγει στην ατομικήαξιολόγηση του εκπαιδευτικού, παρά τουςεξορκισμούς των απολύσεων και των μι-σθολογικών επιπτώσεων, που ευχόταν ναμην εφαρμοστούν

• Είχαμε διαφωνήσει με την πρόταση τηςΟΙΕΛΕ για το νέο λύκειο, γιατί –εκτός τωνάλλων-σε αυτήν προτείνονταν περιφερει-ακές εξετάσεις με κοινά θέματα και εξω-τερικούς εξεταστές. Μια πρόταση πουαπετέλεσε-κατά τη γνώμη μας- τον προ-θάλαμο του σημερινού εξοντωτικού συ-στήματος της Τράπεζας Θεμάτων

• Με όλη την υπόλοιπη συνδικαλιστικήΑριστερά διαφωνήσαμε με την αντιδημο-κρατική διαχείριση του site της ομοσπον-δίας από την πλειοψηφούσα παράταξη καιαπαιτήσαμε χώρο για όλες τις παρατάξεις,που μέχρι τώρα δεν διατίθεται

• Με όλη την υπόλοιπη συνδικαλιστικήΑριστερά υποστηρίξαμε πως είναι λάθος οτρόπος ενημέρωσης των συναδέλφων καιοι διαδικασίες κήρυξης των αγωνιστικώνκινητοποιήσεων του κλάδου, που ακολου-θείται μέχρι σήμερα

Αναζητήσαμε με σταθερότητα και επι-μονή όλο το προηγούμενο διάστημα διαύ-λους επικοινωνίας και μορφές συντονι-σμένου αγώνα με τις υπόλοιπες παρατά-ξεις της συνδικαλιστικής Αριστεράς. Οιειλικρινείς και ανιδιοτελείς μας προσπά-θειες για τη συγκρότηση ενός κοινού ψη-φοδελτίου των προοδευτικών αριστερώνπαρατάξεων δυστυχώς δεν εισακούστη-καν.

Της Μαρίας Καραμεσίνη*

Είναι φανερό ότι η πιλοτική εφαρ-μογή του ελάχιστου εγγυημένουεισοδήματος (ΕΕΕ) σε 13 δήμους

της χώρας, με έναρξη τον περασμένομήνα και λήξη υποβολής αιτήσεωνστις 31 Μαρτίου, είχε προγραμματιστείαπό την κυβέρνηση ώστε να συμπέσειμε πιθανή προεκλογική περίοδο τονΜάρτιο. Η ίδια υποσχέθηκε τη γενί-κευση του ΕΕΕ μετά τη λήξη της πιλο-τικής εφαρμογής, υπόσχεση εξ αρχήςμετέωρη λόγω της δέσμευσής της, στοπλαίσιο του Μνημονίου, για υψηλάπρωτογενή πλεονάσματα τα επόμεναχρόνια αλλά και του περιορισμένουπροϋπολογισμού του πιλοτικού προ-γράμματος.

Η κυβερνητική πρωτοβουλία έπεσεστο κενό κυρίως για δύο προφανείςπολιτικούς λόγους. Πρώτο, διότι η κυ-βέρνηση ήρθε εκ των υστέρων να πα-ράσχει ένα επίδομα γελοίου ύψους σταπιο εξαθλιωμένα θύματα της ίδιας τηςπολιτικής της. ∆εύτερο, διότι η πιλο-τική εφαρμογή του ΕΕΕ έπεται ενόςεξάχρονου σφυροκοπήματος του κοι-νωνικού κράτους, που μείωσε το ύψος,υποβάθμισε την ποιότητα ή και εξα-φάνισε κοινωνικές παροχές και περιό-ρισε τους δικαιούχους τους. Η υπο-κρισία στο μεγαλείο της!

Οι απαντήσειςστα κρίσιμα ερωτήματα

Από την άλλη πλευρά όμως, η κυ-βερνητική πρωτοβουλία επανέφερε τοζήτημα της θεσμοθέτησης του ΕΕΕ ωςνέου κοινωνικού δικαιώματος που,σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΣΥ-ΡΙΖΑ για τις εκλογές του Ιουνίου 2012,θα συνέβαλε – μαζί με άλλα μέτρα – σεένα ελάχιστο εγγυημένο επίπεδο δια-βίωσης. Η λογική ενός τέτοιου μέτρουκαι η συμβολή του σε ένα προοδευτικόπρόγραμμα αντιμετώπισης της φτώ-χειας μιας αριστερής κυβέρνησηςεξαρτάται από την απάντηση στα ακό-λουθα ερωτήματα. Σε ποια συγκυρίαεφαρμόζεται; Ποιο κοινωνικό κίνδυνοέρχεται να καλύψει; Πώς σχετίζεται μετις υπόλοιπες πολιτικές και τα μέτρακαταπολέμησης της φτώχειας και τηςαποστέρησης;

Μετά τον πόλεμο και μέχρι τη δε-καετία του 1980, η φτώχεια στις ανα-πτυγμένες χώρες περιορίστηκε με πο-

λιτικές που εξασφάλιζαν πλήρη απα-σχόληση, αύξαναν τη συμμετοχή τωνγυναικών στην αμειβόμενη εργασία,βελτίωναν την κοινωνική προστασίαέναντι των κινδύνων απώλειας ή αδυ-ναμίας εργασίας, μείωναν τις ανισότη-τες μέσω προοδευτικής φορολογίαςκαι καθολικών κοινωνικών παροχών,έθεταν κατώτατα όρια στους μισθούςκαι τις συντάξεις και επανέντασσανστην εργασία τους ανέργους. Η ανάγκησε όλες τις παραπάνω χώρες για τη θε-σμοθέτηση του ΕΕΕ από το τέλος τηςδεκαετίας του 1980 και ύστερα προ-έκυψε από την εγκατάλειψη των πολι-τικών πλήρους απασχόλησης, την αύ-ξηση της μακροχρόνιας ανεργίας, τηνεμφάνιση νέων κοινωνικών κινδύνων(π.χ. μονογονεϊκότητα), την αύξησητων ανισοτήτων και τη διάβρωση τουσυστήματος κοινωνικής προστασίας.Παντού το ΕΕΕ σχεδιάστηκε ως μέσοκαταπολέμησης της ακραίας φτώ-χειας, μετριάζοντας την έντασή της.Αλλά πουθενά δεν μπόρεσε από μόνοτου να μειώσει ουσιαστικά τα ποσοστάτης, αφού διατηρεί σημαντική από-σταση από τον κατώτατο μισθό ώστενα μη δημιουργεί αντικίνητρο προς ερ-γασία και παγίδες φτώχειας.

Οι διαφορέςκυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ

Η κρίση και οι μνημονιακές πολιτι-κές στην Ελλάδα ανέδειξαν τις δραμα-τικές επιπτώσεις που είχαν οι ιδιαιτε-ρότητες και τα κενά του συστήματοςκοινωνικής προστασίας στις ευάλωτεςομάδες. Η έλλειψη εισοδηματικήςστήριξης των νεοεισερχόμενων καιτων μακροχρόνια ανέργων και τωνμόνων γονέων διόγκωσαν υπέρμετρατη φτώχεια στα αντίστοιχα νοικοκυ-ριά. Επειδή τα επιδόματα τέκνων πα-ρέχονται από τον εργοδότη, οι απολύ-σεις αύξησαν το ποσοστό φτώχειαςστις οικογένειες με εξαρτημένα παι-διά. Όπως θα φανεί και από την πιλο-τική εφαρμογή, το ΕΕΕ θα καλύψει κυ-ρίως αυτές τις κατηγορίες.

Για την κυβέρνηση, που απλά ενδια-φέρεται για την εδραίωση των τετελε-σμένων της λιτότητας και της εσωτε-ρικής υποτίμησης στο βιοτικό επίπεδοτου πληθυσμού με ταυτόχρονη αντιμε-τώπιση μόνο της ένδειας, το ΕΕΕ απο-τελεί δυνητικά κομβικό εργαλείο κα-ταπολέμησης της φτώχειας. Αν συνε-

χίσει να κυβερνάει, θα ενσωματώσειβαθμιαία όλα τα προνοιακά επιδόματαστο ΕΕΕ.

Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ σκοπεύει ναεπέμβει δυναμικά σε όλους τους προσ-διοριστικούς παράγοντες της φτώ-χειας (ανεργία, φορολογία, ρυθμίσειςχρεών, κατώτατος μισθός και σύνταξη,κοινωνικές παροχές). Γι’ αυτόν το ΕΕΕθα ήταν ένα από τα μέτρα μείωσης τηςακραίας φτώχειας, συμπληρωματικόως προς το πλέγμα κοινωνικών παρο-χών σε είδος προς τα ευάλωτα κοινω-νικά στρώματα και τις ρυθμίσειςχρεών των φτωχών νοικοκυριών πουπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα της∆ΕΘ για την αντιμετώπιση της ανθρω-πιστικής κρίσης. Ένα μέτρο που ταυ-τόχρονα θα ανέβαζε το εισόδημα τωνφτωχών, εφόσον θα ορίζονταν ως πο-σοστό του αυξημένου κατώτατου μι-σθού μετά την επαναφορά του στο προτου 2012 επίπεδο από το ΣΥΡΙΖΑ. ΤοΕΕΕ θα στήριζε τα νέα κατώτατα όριαμισθών και την αποκατάσταση των ερ-γασιακών δικαιωμάτων από το ΣΥ-ΡΙΖΑ, μην επιτρέποντας την κατα-στρατήγησή τους στην πράξη από τιςιδιωτικές επιχειρήσεις μέσω του εκ-βιασμού των ευάλωτων ομάδων. ∆ενθα λειτουργούσε ως δούρειος ίπποςγια την άλωση του κοινωνικού κράτοςαλλά ως ύστατο δίχτυ ασφάλειας καιεργαλείο μετάβασης σε ένα πιο ισχυρόκοινωνικό κράτος μετά την ανόρθωσητης οικονομίας και των δημόσιων οι-κονομικών. Τέλος, και πολύ σημαν-τικό, η εφαρμογή του ΕΕ∆ δεν θα αναι-ρούσε την κομβική σημασία των δρά-σεων αντιμετώπισης της ανεργίας(ιδίως της μακροχρόνιας), στο πλαίσιομιας ολοκληρωμένης πολιτικής κατα-πολέμησης της φτώχειας, αλλά θααπαιτούσε την κατά προτεραιότητα το-ποθέτηση των δικαιούχων του σε θέ-σεις εργασίας ή ενεργητικά προγράμ-ματα απασχόλησης.

Αν και απουσιάζει από το «πρό-γραμμα της ∆ΕΘ» για τα άμεσα μέτρααντιμετώπισης της ανθρωπιστικήςκρίσης, το ΕΕΕ θα μπορούσε να ενταχ-θεί στο κυβερνητικό πρόγραμμα τε-τραετίας του ΣΥΡΙΖΑ για την καταπο-λέμηση της φτώχειας και να υλοποι-ηθεί μόλις οι δημοσιονομικές συνθή-κες το επιτρέψουν.

*Καθηγήτρια οικονομικών της εργα-σίας και της κοινωνικής πολιτικής, Πάν-τειο Πανεπιστήμιο.

ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ

Ανάθεμαή χρήσιμο εργαλείο;

Αν και απουσιάζει από το«πρόγραμμα της ∆ΕΘ» για ταάμεσα μέτρα αντιμετώπισηςτης ανθρωπιστικής κρίσης, τοΕΕΕ θα μπορούσε να ενταχθείστο κυβερνητικό πρόγραμματετραετίας του ΣΥΡΙΖΑ γιατην καταπολέμηση της φτώ-χειας και να υλοποιηθεί μόλιςοι δημοσιονομικές συνθήκεςτο επιτρέψουν.

“

2200 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΘΕΜΑΤΑ

Του Χάρη Μπιλίνη*

Οι περισσότεροι όταν αναφερόμα-στε ή ακούμε να αναφέρουν τηνΣαντορίνη φανταζόμαστε το μα-

γευτικό νησί των γυαλιστερών διαφημι-στικών φυλλαδίων των all inclusive του-ριστικών επιχειρήσεων ή τις εντυπωσια-κές σκηνές από την Καλντέρα των ται-νιών του κινηματογράφου και της τηλε-όρασης. Κάτω όμως από το χρυσό περι-τύλιγμα μακριά από τα μάτια των τουρι-στών και των εφήμερων επισκεπτών τηςκρουαζιέρας οι μόνιμοι κάτοικοι του νη-σιού ζουν τα καθημερινά σοβαρά προ-βλήματα της έλλειψης υποδομών. Τονοσοκομείο του νησιού δεν λειτουργείκαι η τελευταία μνημονιακή δυάδα τωνυπουργών υγείας, Γεωργιάδης και Βορί-δης, το έχουν βγάλει στο σφυρί προς πώ-ληση, γιατί λένε ότι είναι ακριβή η λει-τουργία του. Η υγεία των περίπου δεκα-πέντε χιλιάδων κατοίκων του νησιού χα-μένη ανάμεσα σε λογιστικές στήλες εσό-δων – εξόδων.

Τα απορρίμματα σε χωματερή

Σε ένα νησί που πέρα από τους μόνι-μους κατοίκους δέχεται εκατοντάδες χι-λιάδες επισκέπτες το χρόνο, τον Αύγου-στο λένε τα στοιχεία ο πληθυσμός οκτα-πλασιάζεται, η διαχείριση των απορριμ-μάτων γίνεται με τον πλέον πρωτόλειοτρόπο. Μαζεύει το φορτηγό τα σύμμει-κτα απορρίμματα και τα πετάει σε χώροανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων(ΧΑ∆Α), κοινώς σε χωματερή, που βρί-σκεται πάνω στην Καλντέρα. Πολλά έν-τυπα που ασχολούνται και γράφουν γιατουριστικά θέματα έχουν κατατάξει τηνΚαλντέρα της Σαντορίνης ως ένα από ταωραιότερα τοπία στον κόσμο και οι παγ-κόσμιοι μεσίτες γης θεωρούν την γηπάνω και γύρω από την Καλντέρα απότις ακριβότερες της Μεσογείου. Ίσως θαέπρεπε τη χωματερή Σαντορίνης, σε ένααπό τα ακριβότερα οικόπεδα στονκόσμο, να τη διατηρήσουμε ως παγκό-σμιο μνημείο τοπικής πολιτικής ανικα-νότητας όλων των δημοτικών αρχών των

τελευταίων δεκαετιών και να την εντά-ξουμε στα τουριστικά αξιοθέατα του νη-σιού. Θα είναι παγκόσμιο φαινόμενο,ίσως μοναδικό, να μην προσπαθεί κά-ποιος να πετάει τα σκουπίδια του στηνπίσω αυλή του γείτονα, αλλά στο καλύ-τερο σημείο της μπροστινής δικής τουαυλής. Το Σαββατοκύριακο 6 και 7 ∆ε-κεμβρίου 2014 βρέθηκα στο νησί καλε-σμένος της Συντονιστικής ΕπιτροπήςΑγώνα του υπό ίδρυση περιβαλλοντικούσυλλόγου για την προστασία της Καλν-τέρας και πολιτιστικού συλλόγου Μεγα-λοχωρίου, το ΜΕΤΟΧΙ, που διοργάνωσεενημερωτική ημερίδα με θέμα «∆ιαχεί-ριση Απορριμμάτων – Περίπτωση νήσουΘήρα», ύστερα από πρόταση της οργά-νωσης μελών Θήρας του ΣΥΡΙΖΑ, ναείμαι εκ των εισηγητών.

Τις προηγούμενες μέρες είχε δει τοφως της δημοσιότητας από την δημοτικήαρχή «προκαταρκτική μελέτη (masterplan) για την ολοκληρωμένη εγκατά-σταση διαχείρισης απορριμμάτων στο∆ήμο Θήρας» με δυο στάδια. Το πρώτοαναφέρεται στον τίτλο ως «ενδιάμεσηδιαχείριση», με δεματοποιητή και ειδικάδιαμορφωμένο χώρο για εναπόθεση τωνδεμάτων, με σύστημα για την συλλογήτων στραγγισμάτων σε στεγανό βόθρο,μέχρι την ολοκλήρωση των έργων, σετρία χρόνια, και το επόμενο τελικό στά-διο της «τελικής διαχείρισης» με μηχα-νική διαλογή των σύμμεικτων, κομπο-

στοποιητή, χώρο υγειονομικής ταφήςυπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).

Χωροθέτηση ΧΥΤΥσε αρχαιολογικό χώρο

Η χωροθέτηση όλων των εγκαταστά-σεων προβλέπεται να γίνει σύμφωνα μετην μελέτη σε χώρο κοντά στο Μεγαλο-χώρι Σαντορίνης, κάτι που αναστάτωσετους κατοίκους του χωριού, σε αρχαι-ολογικό χώρο, όπου το Κεντρικό Αρχαι-ολογικό Συμβούλιο του υπουργείου Πο-λιτισμού αποχαρακτήρισε μόνο το οικό-πεδο για την εγκατάσταση της μονάδας.Αν κάποιος θέλει με μια φράση να κρί-νει την προτεινόμενη λύση για την δια-χείριση των απορριμμάτων στην Σαντο-ρίνη, θα έλεγε ότι είναι οικολογικά επι-κίνδυνη γιατί επιβαρύνει το περιβάλλον,δεν βοηθά στην ανάκτηση φυσικώνπόρων και κοινωνικά άδικη, γιατί οδηγείσε πλήρη ιδιωτικοποίηση, σε αύξηση δη-μοτικών τελών και σε υποβάθμιση τηςποιότητας ζωής των κατοίκων γύρω απότην εγκατάσταση της μονάδας. Προ-ωθείται μια ξεπερασμένη τεχνολογία,που εγκαταλείπεται στις χώρες της Ευ-ρώπης. Είναι η ίδια τεχνολογία και μέ-θοδος που προσπάθησε η προηγούμενηπεριφερειακή αρχή Αττικής Σγουρού, νακάνει στην Αττική και που ξεσήκωσε τουκατοίκους της Φυλής, της Κερατέας, τουΓραμματικού.

Απέναντι σε αυτή την πολιτική διαχεί-ρισης ο εκπρόσωπος της συντονιστικήςεπιτροπής αγώνα Συρίγος Φωτεινός αν-τιπρότεινε: «Τοπικό Σχέδιο ∆ιαχείρισης»με διαλογή στην πηγή, με δράσεις σε επί-πεδο χώρων κατοικίας, εργασίας, γειτο-νιών, με σύστημα ξεχωριστών κάδων καιδίκτυο τριών - τεσσάρων πράσινων ση-μείων στο νησί. Είναι προς τιμή των κα-τοίκων του Μεγαλοχωρίου, που η εκδή-λωση δεν επικεντρώθηκε στην χωροθέ-τηση, δηλαδή «να φύγει η εγκατάστασηαπό το Μεγαλοχώρι και να πάει αλλού»,αλλά προκρίνουν εναλλακτικό τρόποδιαχείρισης των απορριμμάτων. Φάνηκεότι ο κόσμος είναι έτοιμος και μέσα απόσυλλογικές δράσεις κοινωνικής οικονο-μίας να πάρει την υπόθεση στα χέρια τουσύμφωνα με το παράδειγμα της γειτονι-κής Μυκόνου. Σε ένα νησί όπου ο κύριοςόγκος του πληθυσμού είναι προσωρινός,κατοικεί σε ξενοδοχειακές μονάδες καισιτίζετε σε καταστήματα εστίασης έναςτέτοιο πρόγραμμα είναι άμεσα υλοποι-ήσιμο και δεν χρειάζεται «ενδιάμεσεςκαι τελικές» λύσεις με μεγάλες εργολα-βίες. Ίσως, το τελευταίο να είναι για κά-ποιους η αδυναμία του προγράμματος.Για τους κατοίκους όμως ένα τέτοιο «Το-πικό Σχέδιο ∆ιαχείρισης» οδηγεί σε δη-μόσιο με κοινωνικό έλεγχο, οικολογικάκαι κοινωνικά δίκαιο τρόπο διαχείρισηςτων αστικών αποβλήτων στην Σαντο-ρίνη.

ΥΓ. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσηςπροτάθηκε στους κατοίκους η προσω-ρινή λύση, που προβλέπει το υπό δια-βούλευση σχέδιο νόμου. ∆ηλαδή να γί-νονται δέματα τα σύμμεικτα απορρίμ-ματα και να περνάει καράβι να τα παίρ-νει για τον πλησιέστερο αδειοδοτημένοΧΥΤΑ. Χαρακτηριστική είναι η αυθόρ-μητη άμεση αντίδραση μιας νησιώτισσαςγιαγιάς: «Θα μας φάνε τα ποντίκια».

*Ο Μπάμπης Μπιλίνης είναι μέλοςτης γραμματείας του Τμήματος Οικο-λογίας – Περιβάλλοντος – ΧωρικούΣχεδιασμού ΣΥΡΙΖΑ.

Θα μας φάνε τα ποντίκια

Του Αντώνη Μαούνη*

Στα ζητήματα του χώρου και του επαγγέλματοςτων αρχιτεκτόνων, οι επιπτώσεις των μνημονια-κών πολιτικών είναι δραματικές:

Το 50% είναι πεταγμένοι από το επάγγελμα, ανασφά-λιστοι, με χρέη που συνεχώς διογκώνονται. Για τη με-γάλη πλειοψηφία των υπολοίπων καταπατώνται πλή-ρως τα εργασιακά δικαιώματα, η ανασφάλεια είναιπλέον γενικευμένη. Πλήθος νομοθετήματα ευτελίζουντο επάγγελμα, το κατακερματίζουν, πλήττουν τη λει-τουργία των Πολυτεχνείων, οδηγούν στην υποβάθμισητου αρχιτεκτονικού έργου, το αφήνουν έρμαιο σε απο-φοίτους περιορισμένων σπουδών, κολλεγίων κλπ.,ώστε ο χώρος των αυτοαπασχολούμενων αρχιτεκτό-νων να αποτελέσει φτηνή λεία μεγαλοεπιχειρηματικώνσυμφερόντων. ∆ιαλύεται το θεσμικό πλαίσιο του χω-ρικού σχεδιασμού. Υπέρτατο νομοθετικό κριτήριο ανα-γορεύεται η εξυπηρέτηση των μεσιτών, των μεγάλωνεργολαβικών συμφερόντων, των τραπεζών και τωνκάθε λογής ασύδοτων κερδοσκόπων. Μεθοδεύεται ηαπαξίωση και η αρπαγή του δημόσιου φυσικού και οικι-στικού πλούτου της χώρας, η άλωση στρατηγικώνστοιχείων της εθνικής μας κυριαρχίας (συχνότητες, δί-κτυα ∆ΕΚΟ, αεροδρόμια). Έπεται ο ιδιωτικός οικιστι-κός πλούτος, με στόχο τους μικρο«οφειλέτες», (συν-τριπτική πλέον πλειοψηφία των πολιτών, τη στιγμή πουοι μεγαλοοφειλέτες δημοσίου και ασφαλιστικών τα-μείων παραμένουν στο απυρόβλητο).

Η μνημονιακή τακτική αποβλέπει στο διχασμό τωναρχιτεκτόνων, ανάμεσα στους «εξοβελισμένους» απότο επάγγελμα και τους «σωσμένους», έστω και αν στουςτελευταίους συναθροίζονται εκ του πονηρού, αρχιτέ-

κτονες του μόχθου με τα «γκόλντεν μπόυς» του επαγ-γέλματος, είναι μια δοκιμασμένη πολιτική, διεθνώς καιαπό παλιά (από τη Θάτσερ ως τον Ομπάμα). Στα καθ’ημάς, ο διχασμός των αρχιτεκτόνων δεν οφείλεταιμόνο στην ύφεση, αλλά και στην αποκλειστική ενασχό-ληση της πλειοψηφίας των απερχομένων διοικήσεωντου ΣΑ∆ΑΣ ΠΕΑ με τους εναπομείναντες «σωσμένους»,ιδιαίτερα των πολύ λίγων που είναι σε θέση να επωφε-λούνται από την κρίση.

Η Συσπείρωση Αριστερών Αρχιτεκτόνων έχει δώσειεδώ και τριάντα χρόνια αγώνες για όλα τα παραπάνω,με σταθερή στράτευση, χωρίς συναλλαγές. Τα μέλημας, από όλη τη ριζοσπαστική αριστερά αλλά και ανέν-ταχτοι, ποτέ δεν εφησυχάσαμε, ούτε αρκεστήκαμε σεαπλή, μηχανιστική μεταφορά ή αναπαραγωγή κεντρι-κών πολιτικών σχεδι ασμών. Επιδιώξαμε πάντα να συν-τονιστούμε με τον παλμό του κοινωνικού χώρου, γιανα ενεργοποιούμε τους πληττόμενους συναδέλφους.Για μας δεν υπάρχουν ιδεολογικές περιχαρακώσεις καιμικροκομματικές προτεραιότητες.

Υπάρχουν κόκκινες γραμμέςΓια εργασιακά δικαιώματα και ενάντια στην μαύρη ερ-

γασία.Για να αποτρέψουμε την άλωση του χώρου των μι-

κρών επαγγελματιών από τα μεγάλα γραφεία και τιςκατασκευαστικές εταιρίες.

Για να υπερασπιστούμε τα επαγγελματικά μας δι-καιώματα που απειλούνται με διάλυση από ποικίλουςμηχανισμούς «πιστοποιήσεων» και από την μεθοδευ-μένη υπεξαίρεσή τους.

Για το δικαίωμα στην περίθαλψη για όλους.Για την προστασία του ασφαλιστικού ταμείου και των

αποθεματικών του.

Για μια κοινωνική αρχιτεκτονική με ανθρώπινο πρό-σωπο που να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες.

Για την ανάπτυξη των πόλεων χωρίς κοινωνικούςαποκλεισμούς, με προστασία του περιβάλλοντος.

Για ένα σύλλογο δημοκρατικό στο πλευρό των πολ-λών και όχι ένα εργαλείο στα χέρια λίγων που εξυπη-ρετεί μόνο κυβερνητικές πολιτικές και ειδικά συμφέ-ροντα.

Επιμένουμε σε μια ενωτική πρόταση για το σύνολοτων δυνάμεων της Αριστεράς και της οικολογίας, πουδυστυχώς μέχρι σήμερα προσκρούει σε ιστορικούς αυ-τοματισμούς κομματικής περιχαράκωσης. Μπορούμεκαι θέλουμε να συναντηθούμε.

Να οραματιστούμε και να σχεδιάσουμε.Σήμερα, για να σταματή-

σουμε τα σχέδιά τους Σήμερα, γιατί κάθε ανα-

βολή κάνει το σκοτάδι πυ-κνότερο

Με τη μαζική συμμε-τοχή των αρχιτεκτόνωνστις εκλογές της Κυρια-κής, ο Σύλλογος μπορείκαι πρέπει να γίνει ηφωνή των πληττόμενωναρχιτεκτόνων.

*Ο Αντώνης Μαού-νης είναι αρχιτέκτο-νας και μέλος τηςΣυσπείρωσης Αρι-στερών Αρχιτεκτό-νων.

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΣΑ∆ΑΣ ΠΕΑ

Παλεύουμε για ένα δημοκρατικό σύλλογο φωνή των αρχιτεκτόνων

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 2211ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Τα πρώην στρατόπεδα, οι παραλίες,οι μεγάλοι ελεύθεροι χώροι, οι δα-σικές εκτάσεις, τα δάση αποτε-

λούν εδώ και καιρό τα φιλέτα ενός σχε-δίου ξεπουλήματος της κρατικής περι-ουσίας. Υπέρ μιας ανάπτυξης «από ταίδια», με πολλή ιδιωτικοποίηση. Η σημε-ρινή κατάσταση των ελληνικών πόλεων -και συγκεκριμένα της Θεσσαλονίκης-δεν επιβεβαιώνει απλώς του λόγου τοαληθές, αλλά σφραγίζει μια εδώ καικαιρό προδιαγεγραμμένη πορεία.

Μια γρήγορη αποτίμηση περιλαμβάνειως δεδομένα την ατμοσφαιρική ρύπανσηόπου οι δείκτες της είναι πολλές φορέςπάνω από τα επίπεδα των ευρωπαϊκώνπόλεων, τη ρύπανση του Θερμαϊκού,αλλά και τη συνεχή απομείωση των ελεύ-θερων χώρων και το πέρασμα τους απότην κοινοχρησία στην εξυπηρέτηση μι-κρών και μεγάλων ιδιωτικών συμφερόν-των. Από την άλλη, η αναγκαιότηταύπαρξης ελεύθερων, αδόμητων, κοινό-χρηστων χώρων αποτελεί το προδήλωςαυτονόητο.

Οι ελεύθεροι χώροι– τρεις περιπτώσεις

1) Πολλά στρέμματα ελεύθερωνχώρων που προορίζονται για κοινωφε-λείς λειτουργίες χάνονται για τους δή-μους σε όλη τη χώρα, εξαιτίας της λαί-λαπας των αποχαρακτηρισμών και τηςάνω του 60% υποχρηματοδότησης τωνδήμων και της μηδαμινής συμβολής τουΠράσινου Ταμείου. Ως απαραίτητη, λοι-πόν, κρίνεται η θεσμοθέτηση τράπεζαςΓης.

2) Κατατεμαχισμός είναι ο ακριβήςόρος που περιγράφει την υπάρχουσα,αλλά και την σχεδιαζόμενη κατάστασητου παράκτιου μετώπου της Θεσσαλονί-κης. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την κα-τασκευή τριών μαρίνων: Μία μπροστάστο Μέγαρο Μουσικής με κυματοθραύ-στη, τρεις πλωτές προβλήτες, πεζογέ-φυρα μήκους 110 και πλάτους 10 μέτρωνκαθώς και κτιριακές εγκαταστάσεις17.300 τ.μ. Η δεύτερη προβλέπεται στολιμάνι, στον πρώτο προβλήτα και η τρίτηστο ύψος των «κήπων» της Νέας Παρα-λίας. Θα ακολουθήσει μια τέταρτη μα-ρίνα στην περιοχή των ναυταθλητικώνομίλων. Μία μαρίνα, επίσης, προβλέπε-ται στον τερματικό σταθμό του μετρόστη Μίκρα και μία στην παράκτια ζώνητης Πυλαίας.

Σ’ αυτό το σημείο να υπενθυμίσουμετην απειλή που διατρέχει η παραλιακήζώνη στο Καραμπουρνάκι και όπου χάρηστο ξεσηκωμό των κατοίκων έχει απο-τραπεί, μέχρι στιγμής, η οικοδόμησήτης. Αλλά και η μαρίνα στην Αρετσούέχει μπει στο στόχαστρο ήδη από το1993 και με τη ψήφιση του Νόμου 2160.Από τον Αύγουστο του 2012 πέρασε στοΤΑΙΠΕ∆ μαζί με άλλες 16 μαρίνες και 7λιμένες. Αναμένονται οι αποφάσεις του

ΣτΕ μετά τις προσφυγές κατοίκων καιφορέων. Η διεκδίκηση, ο σχεδιασμός καιη ανάδειξη του παραλιακού μετώπου ωςενιαίου και συνεχούς αποτελεί πάγιο αί-τημα της μεγάλης πλειοψηφίας των κα-τοίκων της πόλης.

3) Εδώ και αρκετά χρόνια έχει ανα-πτυχθεί ένα δίκτυο πολιτών και κινημά-των προς υπεράσπιση του δημόσιου χα-ρακτήρα των πολλών πρώην στρατοπέ-δων που διαθέτει η πόλη, την ανάδειξηκαι τη διαχείριση τους ως μητροπολιτι-κών χώρων υψηλού κοινόχρηστου πρά-σινου υπερτοπικής σημασίας. Στην αντί-θετη, ακριβώς, κατεύθυνση κινούνται οινεοφιλελεύθερες πολιτικές των κυρίαρ-χων δυνάμεων. Ήδη έχουν ενταχθεί στοΤΑΙΠΕ∆ δύο από αυτά, το Παπακυριαζήκαι το Μ. Αλεξάνδρου. Ας σημειωθεί ότιεντός των δύο στρατοπέδων λειτουργούντρία Γυμνάσια, ένα Λύκειο, ένα βοηθη-τικό γήπεδο ποδοσφαίρου, ένα κλειστόγυμναστήριο, γήπεδα τένις και δύο δη-μοτικά γήπεδα ποδοσφαίρου και στίβου.

Ακόμα, 52 στρέμματα του ΠαύλουΜελά εκχωρούνται στο στρατό προς οι-κοδόμηση με τις ευλογίες της πρώην καιτης νυν διοίκησης του δήμου. Άλλα 8στρέμματα παίρνει η Μητρόπολη Σταυ-ρούπολης και Νεάπολης. Άμεσα απει-λείται από κατατεμαχισμό και το πρώηνστρατόπεδο Φαρμάκη. Στους σχεδια-σμούς για την επέκταση του Μετρό προςτην Καλαμαριά προβλέπεται η κατα-σκευή βοηθητικού οδικού άξονα που θασχίζει το στρατόπεδο στα δύο. Στο ΤΑΙ-ΠΕ∆ πέρασε και το πρώην αεροδρόμιοστη Θέρμη έκτασης 1300 στρεμμάτωνκαθώς και ο αερολιμένας Μακεδονίας.Επιπλέον, 3.151 ακίνητα του δημοσίουέβγαλε πριν από ενάμιση περίπου έτος ηΓενική Γραμματεία ∆ημόσιας Περιουσίαςτου ΥΠ.ΟΙΚ στο σφυρί και μέχρι σήμεραφθάνουν περί τις 80 χιλιάδες που έχουνπεράσει πλέον στη δικαιοδοσία του ΤΑΙ-ΠΕ∆ –αρκετά από αυτά και στην ευρύ-τερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Φυ-σικά, όλα αυτά πραγματοποιούνται με τησύναψη συμβάσεων παραχώρησης, δη-λαδή μέσω ιδιωτικών κεφαλαίων καιΣ∆ΙΤ, με διαδικασίες fast track.

Ανάμεσά τους και ο χώρος της ∆ΕΘ,όπου η διοίκησή της δημοσιοποίησε με-λέτη που ακυρώνει την μετεγκατάστασήτης στη Σίνδο και σχεδιάζονται υποδο-μές συνολικής δόμησης 95.750 τ.μ. Επί-σης, από τη διοίκηση Μπουτάρη προτά-θηκε στο νέο προς ψήφιση Ρυθμιστικόώστε να περιληφθεί η χωροθέτηση ωςεμπορευματικών κέντρων δύο μεγάλωνπεριοχών στους Λαχανόκηπους και στοΠοσειδώνιο.

Να σπάσει ο φαύλος κύκλος

Στο πέλαγο της καθολικής καπιταλι-στικής κρίσης, οι κυρίαρχες πολιτικέςγια το περιβάλλον εμπεδώνονται μέσααπό ένα πολυδαίδαλο νομοθετικό πλαί-

σιο που αναπτύσσεται με τα μνημόνιακαι τους εφαρμοστικούς νόμους, το νέονομοσχέδιο για το χωροταξικό και πολε-οδομικό σχεδιασμό και απογειώνεται μετη συγκρότηση και τη λειτουργία τουΤΑΙΠΕ∆ ως το κύριο εργαλείο ιδιωτικο-ποίησης της δημόσιας περιουσίας. Μιααπάντηση από τη δική μας μεριά, των κι-νημάτων και της Αριστεράς, περιλαμβά-νει όλα αυτά τα χρόνια την υπεράσπισηκαι την διεύρυνση των δημόσιων αγαθώνσε όλο το μήκος και το πλάτος των σχε-διασμών μας.

Η υποχώρηση των δημόσιων αγαθώνπου έχει επισυμβεί ως τις μέρες μας,εκτός των άλλων, συνεπάγεται τη συρρί-κνωση του εδάφους, πάνω στο οποίοασκούνται οι δημοκρατικοί μέθοδοι,καθώς και τη συρρίκνωση της κοινωνι-κής διαβούλευσης. Από εκεί και πέρα,όσο και να εξαγγέλλονται μορφές άμε-σης δημοκρατίας δε θα υπάρχει το έδα-φος, το σώμα, ο χώρος, τα επίδικα πάνωστα οποία θα πρέπει να ασκηθούν αυτέςοι μορφές. Θα αποτελούν παράταιρουςμετεωρισμούς στη σφαίρα του ιδεαλιστι-κού. Εδώ ακριβώς είναι όπου εισβάλ-λουν ενίοτε μεριές του εκφασισμού τηςκοινωνίας. Ήδη οι κοινωνικές σχέσειςδιέπονται από ποικίλες μορφές αυταρχι-σμού και νοοτροπίες που οδηγούν σε πε-ραιτέρω εξατομικεύσεις και όπου συνέ-χεια οι μεν αλληλοτροφοδοτούν τις δεκαι αντιστρόφως. Να γιατί στον ορί-ζοντα του κεντρικοπολιτικού τα διά-φορα σχέδια ισορροπισμών που ανα-πτύχθηκαν από τις κεντροαριστερές καιεκσυγχρονιστικές δυνάμεις δεν αποτέλε-σαν απάντηση-διέξοδο για τους πολ-λούς. ∆εν επέτρεψαν στους πολλούς ναεμπλακούν στη σφαίρα των τεράστιωναντιφάσεων που προκύπτουν από τις κυ-ρίαρχες πολιτικές σε όλα τα επίπεδα τηςζωής. Και επομέ-νως να τις επεξερ-γαστούν και να τιςανατρέψουν. Πο-λιτικές που τουςαποκλείουν, πουλειτουργούν ωςανάχωμα στην κα-τάκτηση του κοι-νού ,πάει να πειαυτού που αφοράσε όλους. Πρέπειλοιπόν να σπάσειαυτός ο φαύλοςκύκλος.

Από αυτήν τηνάποψη, η υπερά-σπιση των δημό-σιων αγαθών καιτου υποσυνόλουδημόσιος χώροςσημαίνει την υπε-ράσπιση της δη-μοκρατίας στηνπιο βαθιά υλικό-τητα της. Ως εντε-λώς ασύμβατο με

τα μνημόνια προβάλει το δικό μας σχέ-διο που περιλαμβάνει τη στήριξη, τηνεπιβίωση, τη διεύρυνση των δημόσιωναγαθών που περνάει μέσα από την ανα-λογική φορολόγηση των εισοδημάτων,την κατάρτιση περιουσιολόγιου και φθά-νει μέχρι τη φορολόγηση της περιουσίαςκαι την αναδιανομή του πλούτου συν-δυασμένες με την ανάπτυξη μιας οικονο-μίας με ήπιες για το περιβάλλον μεθό-δους. Όπου ο συνεργατισμός και ο κοι-νωνικός έλεγχος αποκτούν κεντρικόρόλο στην πολιτική της κυβέρνησης τηςΑριστεράς.

Για να το διατυπώσω απλά: Πρέπει νασκεφτόμαστε με σαφήνεια, να πράτ-τουμε με αποτελεσματικότητα ώστε ναδοθούν λύσεις –προοπτικές στη διαχεί-ριση, διεύρυνση τομέων της κοινωνικήςζωής, με πρώτης προτεραιότητας στοί-χημα τη σαφή διαφοροποίηση είτε απότον κρατισμό -ότι είναι κρατικό δεν υπη-ρετεί απαραίτητα το δημόσιο-είτε απόλογικές που αποθεώνουν τις ιδιωτικο-ποιήσεις. Να πείθουμε και να εντάσ-σουμε ολοένα και περισσότερους σεέναν κοινό σχεδιασμό, για το πώς οι κοι-νωνίες θα κατακτήσουν ολοένα και πε-ρισσότερο κοινό χώρο- τόπο για τουςπολλούς που αποτελούν τις υποτελείςκοινωνικές τάξεις, σε όλα τα επίπεδα:στην οικονομία (εισόδημα, μέσα παρα-γωγής ), τη δημοκρατία (θέματα έκφρα-σης, δικαιώματα), τον πολιτισμό. Σεκάθε περίπτωση, η κυβέρνηση της Αρι-στεράς θα κριθεί από την επιτυχή έκ-βαση στην άσκηση συλλογικότητας, κοι-νωνικοποίησης και ως προς τη λειτουρ-γία και ως προς την αναπαραγωγή τωνκοινών αγαθών. Αυτό είναι και που θαδώσει βάθος στη νίκη της.

Γιάννης Καϊμακτσίδης

Πρέπει να σκεφτόμαστε μεσαφήνεια, να πράττουμε μεαποτελεσματικότητα ώστε ναδοθούν λύσεις, με πρώτηςπροτεραιότητας στοίχημα τησαφή διαφοροποίηση είτε απότον κρατισμό, είτε από λογικέςπου αποθεώνουν τιςιδιωτικοποιήσεις.

“Ο κοινός χώρος στο σχέδιο της ΑριστεράςΑπό την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου στην εξασφάλισή του

2222 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014∆ΙΑΛΟΓΟΣ

Τέτοιες προϋποθέσεις σπάνια δια-μορφώνονται κι εναπόκειται στηνικανότητα πολιτικών σωφροσύνης

να εξαντλούν περιθώρια συμμαχιών καινα επωφελούνται πάντα και τα μέγισταγια το συνολικό καλό της όποιας μικρήςή μεγάλης κοινωνίας και να μην «περ-νούν γραμμές» τυχοδιωκτισμού, καιρο-σκοπισμού ή αντιδράσεις μιζέριας καιγκρίνιας παραγοντίσκων για να βγαίνουνστο προσκήνιο. Πολλές οργανώσεις, δυ-στυχώς, έτσι αποφάσισαν και ενήργη-σαν, με κριτήρια βαφτίσματος μελώντους σε παράγοντες κι ας μην είχανκαμία εμβέλεια αναγνωρισιμότητας, κοι-νωνικό αντίκρισμα ή αποδοχή πέραν τουφατριαστικού τους περιβάλλοντος.

Σα να σκιαμαχούσαν συνειδητά και ναμη νοιάζονταν για τις συνέπειες του απο-τελέσματος που θα χρεωνόταν στον ΣΥ-ΡΙΖΑ, όταν τα υψηλά του τοπικά ποσο-στά των εθνικών εκλογών 2012 και ευ-ρωεκλογών τα καταντούσαν ταπεινω-τικά χαμηλά, χάνοντας και τη σίγουρηνίκη που θα είχαν με συνεργασίες προ-γραμματικών συνθέσεων. Υπήρξαν φαι-νόμενα εγωπάθειας, αρχομανίας, απρέ-

πειας κι αυταρχισμού με επικεφαλής πα-ρατάξεων και αποδεδειγμένους υποστη-ριχτές του ΣΥΡΙΖΑ, αποστερώντας τηνενίσχυσή του, ως και τους πολίτες, απότην όποια προσφορά τους.

Κάπως έτσι χάθηκαν οι 138.323 ψηφο-φόροι μας του 2012, στις ευρωεκλογές.Σαν να μη διδάχθηκαν πως η μοναξιά(ως ταχτική του ΚΚΕ) και με «κολοβά»μονοκομματικά ψηφοδέλτια, δεν σε πάειμπροστά, μήτε σε εκλογικές νίκες. Το να«εμπλουτίζεις» το βιογραφικό σου με«μόρια» ενός τίτλου υποψηφίου δημάρ-χου ή συμβούλου, μόνο σε καιροσκόπουςπροσδίδει αυταπάτες πως γίνονταισπουδαιότεροι για να καπηλεύονται κα-ριερίστικα τη χρήση του, ως μύρια παρα-δείγματα έχουμε κενών βαρύτητας πολι-τικών αξιών και ηθικών αρχών.

Αναγκαία η αυτοκριτική

Οι αγωνιστές και ηγέτες τηρούν αρχές,αξίες και αρετές απαρασάλευτα. ∆ενπροσδοκούν τίποτα για τον εαυτούλητους. Είναι ανιδιοτελείς, παραιτούνται

των προσωπικών φιλοδοξιών και πρω-τοστατούν να κερδίσουν μάχες και στό-χους και όχι να καταγράφουν κινήσειςαυτοπροβολής τους και εκεί που ωριμό-τατες ήταν οι συνθήκες να συμμαχήσουνκαι να γίνουν εξουσία.

Έτσι καταξιώνεται και ο ρόλος ευθύ-νης και συνέπειάς τους με τρανό παρά-δειγμα τη Λάρισα κι άλλους δήμους.Σκληρή μάχη είναι η κάθε εκλογική ανα-μέτρηση με συγκυριακούς συσχετισμούςδυνάμεων και απαιτείται σύνεση καιφρόνηση να σμίξεις, να συμπορευτείς μεόσους σε ενώνουν κοινά σημεία και ναμην σε μπλοκάρουν προκαταλήψεις καιό,τι τυχόν σε χώριζε. Οι συνεργασίες καισυμμαχίες, σου εξασφαλίζουν τη νίκηακόμη και για τη διακυβέρνηση τηςχώρας.

Για να νικηθεί ο φασισμός συμμάχη-σαν Στάλιν, Ρούσβελτ, Τσόρτσιλ, ΝτεΓκολ και σ’ εμάς είχε φτιαχτεί το ΕΑΜ.Πάντα υπεύθυνα, οφείλεις να αξιολογείςτις επιδιώξεις και βάσει ποιας στρατηγι-κής θα πετύχεις. Στις αυτοδιοικητικέςεκλογές που γνωρίζεις τον άδικο νόμοπου τις διέπει, προτάσσεις την ενδυνά-μωση του κόμματός σου σε θετικότερορόλο στην κοινωνία που ζεις και δεν κα-ταχράσαι τη σφραγίδα του ως μέσον «μο-ριοδότησής σου» σε παράγοντα, μήτε μέ-νεις αδιάφορος αν τη 2η Κυριακή θα φαςτη σούπα που έφτυσες την 1η Κυριακή.

Ερμηνεύοντας πλέον τις εξελίξεις καιτα αποτελέσματα κυρίως των δημοτικώνεκλογών μπορεί να βγει το συμπέρασμαπως πολλές οργανώσεις είδαν τις εκλο-γές ως ευκαιρία και κολυμπήθρα αναβά-πτισης μελών τους σε στελέχη και παρά-γοντες, ενώ κοντόφθαλμα απ’ τις μωρο-φιλοδοξίες στον απομονωτισμό των αυ-τόνομων καθόδων τους, δεν στάθηκανούτε αυτοκριτικά στις αποτιμήσεις τους.

Ποτέ άλλοτε ο παραγοντισμός και οι κλί-κες (με όποιο αθώο όνομα φέρουν) δενείχαν πάρει τέτοιες διαστάσεις ως αθε-ράπευτη και επικίνδυνη επιδημία χωρίςνα βρίσκεται αντίδοτο αντιμετώπισήςτου. Φοβάμαι πως κάποιοι φτιάξανε λί-στες αναμονής αναβάθμισής τους σεαξιώματα και φοβούμενοι τη μη εκπλή-ρωση φιλοδοξιών τους θα μεθοδεύσουναντιδράσεις και αποκλεισμούς σε συνερ-γασίες ενίσχυσης κι ενδυνάμωσης τουΣΥΡΙΖΑ να γίνει αυτοδύναμη κυβέρνηση.Ίσως οι φόβοι μου να ηχούν ως παραδο-ξολογίες αλλά στους αγώνες μας γνωστάείναι και δεν κοπάζουν τα χτυπήματααπό τέως ηγετίσκους μας, που ακριβάπληρώσαμε τις στάσεις τους.

Απρόσεχτοι κληρονόμοι

Βαθιές αιτίες αναπαραγωγής παραγον-τισμού και φραξιονισμού που κληρονο-μήσαμε κι απ’ το ΚΚΕ και απ’ τον Λεω-νίδα Κύρκο. Θα μιλήσει η ιστορία και γιατον παραγκωνισμό του Μπ. ∆ρακόπου-λου, τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού ήτου Ενιαίου Συνασπισμού, αν ο ίδιος δενείχε αρχηγικούς σχεδιασμούς. Μήπωςκαι η Ανανεωτική Πτέρυγα στο Συνασπι-σμό δική του κλίκα δεν ήταν, η μερίδατης δεν αποχώρησε με δική του έγκρισηνα φτιάξουν την ∆ΗΜΑΡ; Βάφτιζε καιξεφούρνιζε «στελέχη» ο Λεωνίδας μας κιεμείς ως ευπειθές πόπολο τυφλής εμπι-στοσύνης του, εγκρίναμε και είδαμεπόσο μας τιμούσαν (!) όταν έφευγανομαδικά στο ΠΑΣΟΚ να βολευτούνπλουσιοπάροχα. Όλους τους είχα ψηφί-σει για τις Κ.Κ. του ΚΚΕ Εσωτερικού καιτης ΕΑΡ ως και τη ∆ρέττα, απ’ τις πιο«χαϊδεμένες γάτες» του Κύρκου, πουεπειδή στο 2ο συνέδριο της ΕΑΡ, το1990, είχα πει πως «ήταν λάθος η παρα-πομπή σε δίκη του Α. Παπανδρέου» καιμετά, στις τότε δημοτικές εκλογές, υπο-στήριζα τη συνεργασία τοπικά με τοΠΑΣΟΚ, ως καθοδηγάρα της οργάνωσήςμας αυτή, με κατηγορούσε πως ήμουνστον «προθάλαμο του ΠΑΣΟΚ» για νακαταντήσει ό,τι κατάντησε.

Όλοι και όλες που προικίσαμε μεφόντα αξιωμάτων και χρίσματα παρα-γοντισμού, φαντάζονται πως είναι ρυθ-μιστές των πολιτικών εξελίξεων κι όπουπροσκολλάνε μας αντιπαλεύουν εχθρι-κότερα για να μπλοκάρουν τη διακυβέρ-νηση της χώρας απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ. Με δι-δάγματα και των πρόσφατων εκλογώνας ανασκουμπωθούμε πεισματικά για τηνικηφόρα κυβερνητική μάχη του ΣΥΡΙΖΑπου μας περιμένει!

Γιάννης Καναβός,τέως -και για 28 χρόνια-

δημ. σύμβουλος Αγ. ∆ημητρίου

Σκληρή μάχη είναι η κάθε εκλογικήαναμέτρηση με συγκυριακούςσυσχετισμούς δυνάμεων και απαιτείταισύνεση και φρόνηση να σμίξεις, νασυμπορευτείς με όσους σε ενώνουνκοινά σημεία και να μην σε μπλοκάρουνπροκαταλήψεις και ό,τι τυχόν σε χώριζε.

“Να χτυπηθεί αποφασιστικάο παραγοντισμός

Χάρηκα απ’ την εισήγηση Τσίπρα στην τελευταία Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ που έκανε άνοιγμαγια συνεργασίες και χτύπησε τον παραγοντισμό που παίρνει μορφές καρκινώματος στοχώρο μας. Φρονώ πως είναι συμπεράσματα και διδάγματα και απ’ τις δημοτικές και πε-ριφερειακές εκλογές, που θα μπορούσαμε πανελλαδικά να έχουμε πολύ καλύτερα απο-τελέσματα, αν ο «αέρας νίκης» δεν παραφούσκωνε, σε πολλές περιπτώσεις, τα μυαλάκαι όσων είχαν τη γενικότερη ευθύνη και ειδικότερα στις κατά τόπους οργανώσεις.Αν είχαν την ικανότητα να συνεκτιμήσουν τις ιδιαιτερότητες, τις ιδιομορφίες πουέχουν οι δημοτικές, περιφερειακές εκλογές, ως και σε ποιο πολιτικό πλαίσιο διεξά-γονταν, με τη γενικότερη οικονομική κρίση και τα εσωκομματικά προβλήματα που είχαντα συγκυβερνώντα κόμματα τόσο με τις πολυδιασπάσεις τους, όσο και με τις μεθο-δεύσεις τους για να περισωθούν (58, Ελιά, Ποτάμι, κ.ά.) καθώς και αν έδιναν την απαι-τούμενη βαρύτητα προετοιμασίας κι οργάνωσης της εκλογικής μάχης. Με πνεύμα υπο-τίμησης, αντιπάλων, συνθηκών και αλαζονείας έγιναν σοβαρά λάθη τακτικής, επιλο-γών και δεν αξιοποιήθηκαν δυνατότητες συνεργασιών που υπήρχαν και θα καταγρα-φούν ως μοναδικής και ιστορικής ευκαιρίας για τον ΣΥΡΙΖΑ και την αριστερά γενικά.

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 2233ΘΕΜΑΤΑ

Στο σχόλιο της ημέρας που φιλοξενεί-ται, περιοδικά, στην ηλεκτρονική έκ-δοση της «Εποχής», γράφηκε, πριν λίγεςμέρες, ένα τολμηρό κείμενο του ΜπάμπηΓεωργούλα με τον εύγλωττο τίτλο «Πο-λιτική συμμαχιών ή πολιτική συναλλα-γών;». Το κείμενο αναφέρεται στην εφη-μερίδα «Αυγή» και την άποψη που προ-ωθείται από τις σελίδες της, όπου κυ-ριαρχεί το ρητό «ο σκοπός (της αδυνα-μίας εκλογής προέδρου) αγιάζει ταμέσα». Η «Αυγή», ως το κατεξοχήν επι-κοινωνιακό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ, είναιφυσικό να απηχεί και να προωθεί τηγραμμή που πηγάζει από την ηγετική τουομάδα. Μιας και η «Εποχή» έχει τη δυνα-τότητα να διατηρεί μια πιο ριζοσπαστικήκαι κριτική στάση, θα περιμέναμε καιστην έντυπη έκδοσή της να δοθεί εντο-

νότερη συνέχεια στον προβληματισμόπου προκύπτει από το εν λόγω κείμενο,ένα απόσπασμα του οποίου παραθέ-τουμε:

«Τι ζητείται, όμως, από τον ΣΥΡΙΖΑ νακάνει; Απλά και καθαρά να συνδέσει μετον πιο άμεσο και ωμό τρόπο την ψήφοτων ανεξάρτητων, ορισμένων εξ αυτώντουλάχιστο, με την υπόσχεση ότι όσοι θασυμβάλουν στη μη εκλογή προέδρου, θασυμπεριληφθούν στα ψηφοδέλτια τουΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές που έρχονται. Είναιαυτή πολιτική συμμαχιών; Είναι μήπωςεκλογική τακτική συνεργασιών; Είναιαυτή βάση για οποιαδήποτε συζήτηση,με οποιονδήποτε; Ή μήπως είναι η ανα-γέννηση της πελατειακής νοοτροπίας; Τιείναι η ψήφος που ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ απότους πολίτες για να μεταφέρεται στο πα-

ζάρι και να ανταλλάσσεται με την ψήφοτου καθενός στην εκλογή προέδρου;Προίκα που μπορεί να την κάνει ό,τιθέλει;».

∆υστυχώς, στην έντυπη «Εποχή» δενδόθηκε ανάλογη συνέχεια κι η συζήτησηπερί των συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ εξαντ-λήθηκε σε κάποιες παραινέσεις για τηναναγκαία τήρηση του καταστατικού κιευχές ώστε αυτό να μην αποδειχθεί κενόγράμμα στην εσωτερική ζωή του κόμμα-τος. Παρά τις όποιες χλιαρές ενστάσειςφαίνεται ότι υπερισχύει, εντός του ΣΥ-ΡΙΖΑ, η ανάγκη να φύγει άμεσα η μνημο-νιακή θηλιά της κυβέρνησης Σαμαρά καιφαίνεται να παραβλέπονται καταστατι-κές παρατυπίες ή συμμαχίες που κάλλι-στα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούνανίερες. Τα ονόματα που ακούγονται,ανανήψαντες πασόκοι, δημαρίτες ή ανε-ξάρτητοι, στήριξαν τις πρώτες μνημο-νιακές κυβερνήσεις και τώρα ετοιμάζον-ται να διαπραγματευτούν την ψήφο τουςστην προεδρική εκλογή με μια θέση σταψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμε-νες εθνικές εκλογές. Κι επειδή οι ενλόγω όψιμοι συριζαίοι είναι είτε προβε-βλημένα πρόσωπα είτε έχουν καλοστη-μένο μηχανισμό στις περιφέρειές τους,

είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εκλεγούν,πόσω μάλλον όταν ο ΣΥΡΙΖΑ πάρει ωςπρώτο κόμμα το μπόνους των 50 εδρών.Άντε μετά να βγάλεις άκρη για το ποιαθα είναι η φυσιογνωμία της κοινοβου-λευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ…

Ο ΣΥΡΙΖΑ του 4,5%, το ενωτικό εγχεί-ρημα που προέκυψε από τον Χώρο ∆ια-λόγου και Κοινής ∆ράσης της Αριστεράς,η πρωτότυπη συλλογικότητα που σφρα-γίστηκε από το όραμα του συντρόφουμας Γιάννη Μπανιά είναι πλέον ένα με-γάλο κόμμα εξουσίας. Αν ισχύει το ρητόότι «η εξουσία αλλοτριώνει», φαίνεταιότι ο δρόμος προς την εξουσία αλλο-τριώνει περισσότερο. Ένα χαρακτηρι-στικό δείγμα της νέας εποχής αποτελούντα επικοινωνιακά σόου στα οποία μετα-βλήθηκαν κάποιες περιφερειακές δια-σκέψεις του ΣΥΡΙΖΑ, όπως στη Λαμίαόπου στη συνοδεία του Αλέξη Τσίπραήταν κι η Θεοδώρα Τζάκρη, πολύ μακριάαπό την περιφέρειά της.

Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο τοερώτημα: τι θα παραμείνει από τα φυ-σιογνωμικά χαρακτηριστικά του πρώι-μου ΣΥΡΙΖΑ στον νέο ΣΥΡΙΖΑεξουσίας;

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα;

Κυ ρια κή 14 ∆ε κεμ βρίου

** Γιορ τή για τα παι διά στο Πε δίο τουΆρεως ξε κι νά α πό τις 11 π.μ. Το πρό γραμ -μα πε ρι λαμ βά νει το παι δι κό θέ α τρο τουΝέ ου Κό σμου με το έρ γο «Ξη με ρώ νει», πα -ρά στα ση θεά τρου του δρό μου α πό τους η -θο ποιούς Νί κο Αξιώ τη, Ελέ νη Καρ βέ λη.Πα ρα μύ θια με τον α φη γη τή Τα ξιάρ χη καιερ γα στή ρι ζω γρα φι κής. Στις 2 μ.μ. τοΜυρ μή γκι διορ γα νώ νει συλ λο γι κή κου ζί νακαι στις 3 μ.μ. θα πραγ μα το ποιη θεί συ ζή -τη ση για το Πε δίο του Άρεως. Τη γιορ τήδιορ γα νώ νει η πρω το βου λία «Όλοι για τοΠε δίον του Άρεως».

** Χρι στου γεν νιά τι κο πα ζά ρι με δώ ρακαι χει ρο ποίη τα κα λού δια στο Μυρ μή γκι(Επτα νή σου 60 και Τε νέ δου) α πό τη 1 τομε ση μέ ρι έως τις 8 μ.μ.

** Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ 6ου ∆ια με ρί σμα τος διορ γα -νώ νει συ ζή τη ση για τις πο λι τι κές ε ξε λί -ξεις και το πρό γραμ μα της κυ βέρ νη σηςτης Αρι στε ράς, στις 11.30 π.μ., στον κι νη -μα το γρά φο Studio (Σταυ ρο πού λου 33,πλα τεία Αμε ρι κής). Μι λά ο Π. Σκουρ λέ της.

** Εκδή λω ση για την παι δεία και το νέοΛύ κειο διορ γα νώ νει η νε ο λαία ΣΥ ΡΙ ΖΑ Νέ -ας Σμύρ νης, στις 5 μ.μ., στην πλα τεία Νέ -ας Σμύρ νης. Μι λούν οι Τ. Γεωρ γού τσος, Γ.Μπου γε λέ κας και μα θη τής-μέ λος του ∆ι -κτύου μα θη τών.

∆ευ τέ ρα 15 ∆ε κεμ βρίου

** Η Κα μπά νια Αλλη λεγ γύης στους Πρό -σφυ γες στη Θεσ σα λο νί κη διορ γα νώ νει συ -ζή τη ση για τους στό χους της εκ στρα -τείας, στην ε λεύ θε ρη αυ το δια χει ρι ζό με νηΕΡΤ (Λεω φό ρος Στρα τού), στις 7 μ.μ. Μι -λούν οι Ι. Κούρ το βι κ, Σπ. Απέρ γης και σύ -ρος πρό σφυ γας.

** Πα ρου σία ση του βι βλίου της Πέ πηςΡη γο πού λου «Μι κρά Ασία, Πο λυ τε χνείο,

Κύ προς, Μνη μό νια», στις 7 μ.μ., στο Τρια -νόν (Κο δρι γκτώ νος 21). Μι λούν οι Ν. Βε -νε τσά νου, Κ. Γέ ρου, Η. Νι κο λα κό που λος, Γ.Στα μα τό που λος και η συγ γρα φέ ας. Πα -ρεμ βαί νουν οι Θ Κολ λι τσί δας και Γ. Συ -μια κά κης. ∆ια βά ζει η Κά τια Γέ ρου καιτρα γου δούν η Νέ να Βε νε τσά νου και η Βα -σι λι κή Κα ρα κώ στα.

** Εκδή λω ση με θέ μα «Η παι δεία στη∆υ τι κή Μα κε δο νία» διορ γα νώ νε ται στοπλαί σιο της πε ρι φε ρεια κής σύ σκε ψης ∆υ -τι κής Μα κε δο νίας, στο ξε νο δο χείο Αλιάκ -μων Κο ζά νης, στις 5 μ.μ. Ει ση γεί ται ο Τ.Κου ρά κης.

** Πα ρου σία ση του βι βλίου της Κρυ στα -λίας Πα τού λη «Η έ ρευ να για την κρί ση(2010-2014)», στις 8 μ.μ., στο Floral (Θε μι -στο κλέ ους 80). Μι λούν οι Τ. Βερ βε νιώ τη,Σ. ∆η μη τρίου, Στ. Κού λο γλου και Γ. Μπίλ -λας.

** Εκδή λω ση για την αλ λα γή στην Ευ ρώ -πη διορ γα νώ νει η Ανοι χτή Συ μπο λι τείαΠύρ γου στο συ νε δρια κό κέ ντρο της πε ρι -φε ρεια κής ε νό τη τας Ηλείας, στις 7 μ.μ.,με α φορ μή το βι βλίο των Π. Τρι γά ζη και Γ.Γού να ρη με τίτ λο «Επα νί δρυ ση της Ευ ρώ -πης». Μι λούν οι Γ. Βα ρε μέ νος, ∆. Μα νώ -λης, Μ. Μπα λα ού ρας, Π. Τρι γά ζης. Συ ντο -νί ζει η ∆. Κα λά κου. Πα ρεμ βαί νουν οι Ε.Γεωρ γο πού λου-Σαλ τά ρη, Κ. Βλά μης και Θ.Πα πα η λιού.

Τρί τη 16 ∆ε κεμ βρίου

** Το Κοι νω νι κό Ια τρείο Αλλη λεγ γύηςΘέρ μης διορ γα νώ νει χρι στου γεν νιά τι κηβρα διά, στις 6 μ.μ., στο Πο λι τι στι κό τηςΘέρ μης. Αντί ει σό δου ζη τού νται φάρ μα κα.

** Εκδή λω ση για τις πο λι τι κές ε ξε λί ξειςκαι το πρό γραμ μα της κυ βέρ νη σης τηςΑρι στε ράς διορ γα νώ νει ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ Πα τη -σίω ν, στις 6 μ.μ., στο Πο λι τι στι κό Κέ ντροστην Γκρά βα (Ταϋγέ του 60). Μι λά ο Ν.Χου ντής.

** Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ Καλ λι θέ ας θυ μά ται και συ -ζη τά την συ ντρό φισ σα Αννί τα Μι χα η λί δου,στο πα ρα δο σια κό κα φε νείο 1968 (Ελ. Βε -νι ζέ λου 99), στις 6.30 μ.μ.

Τε τάρ τη 17 ∆ε κεμ βρίου

** Την ό γδοη ε τή σια διά λε ξη στη μνή μητου Νί κου Που λα ντζά διορ γα νώ νει το ιν -στι τού το Νί κος Που λα ντζάς, στην αί θου -

σα εκ δη λώ σεων του ιν στι τού του Goethe(Ομή ρου 14-16), στις 7 μ.μ. Μι λά ο α με ρι -κα νός κα θη γη τής ι στο ρίας Έντσο Τρα βέρ -σο με θέ μα «Ανα μνή σεις α πό το μέλ λο ν: Οιπο λι τι κές χρή σεις του πα ρελ θό ντος». Συ -ντο νί ζει ο Στ. Κων στα ντα κό που λος.

** Εκδή λω ση με θέ μα «Πο λυ διά στα τηκρί ση, α πο λυ ταρ χία των α γο ρών και τοφρό νη μα του ε λεύ θε ρου πο λί τη» διορ γα -νώ νει το πο λι τι στι κό τμή μα του ΣΥ ΡΙ ΖΑΒά ρης-Βού λας-Βου λιαγ μέ νης, στις 7.30μ.μ., στην πνευ μα τι κή ε στία Βού λας (Αγ.Ιωάν νου 3). Μι λά ο Α. Κα ρίτ ζης.

Πέ μπτη 18 ∆ε κεμ βρίου

** Το Ανοι χτό Σχο λείο Με τα να στώνΠει ραιά γιορ τά ζει την πα γκό σμια η μέ ρατου με τα νά στη στον πε ζό δρο μο της ο δούΚο ραή στον Πει ραιά, α πό τις 11 π.μ. έωςτις 4 μ.μ.

** Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ Ιστο ρι κού Κέ ντρου διορ γα -νώ νει στις 7.30 μ.μ., στα γρα φεία της Επο -χής (Βλα χά βα 11) εκ δή λω ση με θέ μα «Τοση με ρι νό το πίο στην ερ γα -σία, α νερ γία δή θεν ερ γα σία.Ποιο μέλ λον;«. Μι λούν οι Γ.Μα κρά κης, Γ. Γιαν νό που λοςκαι Μ. Κα ρα με σί νη.

Πα ρα σκευή19 ∆ε κεμ βρίου

** Χρι στου γεν νιά τι κοπα ζά ρι του ΚΕ ΘΕ Α ∆ιά βα -ση α πό τις 11 π.μ. έως τις9 μ.μ. στη στοά Κο ραή. Τοπα ζά ρι θα συ νε χι στεί καιτο Σάβ βα το (11π.μ.-7μ.μ.)

** Πα ρου σία ση του συλ -λο γι κού έρ γου α πό την ο -μά δα Κρι τι κή στην Επι -στή μη «Επι στή μες, Τε -χνο λο γία, Ιδε ο λο γία: Κρι -τι κές προ σεγ γί σεις», στοΣύλ λο γο Ελλή νωνΑρχαιο λό γων (Ερμού134-136), στις 6.30 μ.μ.Μι λούν οι Χρι στιά ναΧρι στο πού λου, Βά σιαΛέκ κα, Βί κυ Λα λιώ τηκαι Σταύ ρος Σταυ ρί δης.

** Συ ζή τη ση με θέ μα«Κρί ση, κι νή μα τα α ντί -

στα σης και Αρι στε ρά» διορ γα νώ νε ται στοπλαί σιο της ε νο ποιη τι κής Συν διά σκε ψηςτης ∆Ε Α και της ορ γά νω σης «Κόκ κι νο»,στις 6.30 μ.μ. στην Α ΣΟ ΕΕ. Μι λούν οι Τε -ρέ σα Ρο ντρί γκεζ (ευ ρω βου λευ τήςPodemos-Ισπα νία), Αλέν Κρι βίν (NPA, Γαλ -λία), Σαρ λ-Αντρέ Ιντρί (ΜPS-Ελβε τία),Άχμετ Σό κι (ISO-Η ΠΑ), Πά νος Κο σμάς (ΚΕΣΥ ΡΙ ΖΑ). Πα ρεμ βαί νουν οι Π. Λα φα ζά νης,Π. Λά μπρου και Ε. Πορ τά λιου.

Σάβ βα το 20 ∆ε κεμ βρίου

** Πα ζά ρι της πο λι τι στι κή ο μά δας Πε -τρα λώ νω ν α πό τις 11 π.μ. έως το βρά δυ,στην πλα τεία Μερ κού ρη στα Άνω Πε τρά -λω να. Όλη τη μέ ρα θα υ πάρ χουν δρα στη -ριό τη τες για με γά λους και παι διά.

** Χρι στου γεν νιά τι κο πα ζά ρι του Κέ -ντρου Ζωής α πό τις 10 π.μ. έως τις 6 μ.μ.στο χώ ρο του (Ιε ρά Οδός 42, Κε ρα μει κός).Το πα ζά ρι θα ο λο κλη ρω θεί την Κυ ρια κήστις 6 μ.μ.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟεκδηλώσεων“

2244 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τη συνέντευξη πήρεη Λιάνα Μαλανδρενιώτη

Από την αρχή της ∆ιαδρομής σας επι-λέξατε τη ρεαλιστική ζωγραφική. Τι σαςοδήγησε σε αυτή την επιλογή;

Από παιδί, μου άρεσε να ζωγραφίζωαυτά που για κάποιο λόγο με συγκινού-σαν ή με ενδιέφεραν γύρω μου. Αυτό δενμε εγκατέλειψε ποτέ. Αυτή την πρώτησχέση ειλικρίνειας με τη ζωγραφική,που είναι η ανάγκη για ζωγραφική τουανθρώπου από την εποχή που πρωτοχά-ραξε ένα ζώο στο βράχο, συγκρατήθηκεμέσα στην επιθυμία μου. Έτσι ό,τι δια-δρομές έγιναν μέσα μου δεν μπόρεσαννα προσανατολίσουν αλλού αυτή τηνπρώτη «ανάγκη». Μόλις ήρθα σ’ επαφήμε το χώρο της σπουδής της ζωγραφι-κής, το1966, γύρω μου έβραζε η αφηρη-μένη τέχνη και το χρώμα έρρεε άφθονοστα τελάρα. Τότε ένοιωσα τη μεγάληανάγκη του αντίθετου, να κάνω κάτι σχε-δόν νατουραλιστικό και από τη φύση,αλλά ταυτόχρονα, επειδή αυτό δεν μ’έφτανε, τοποθέτησα μια σύγκρουση, μεένα σύγχρονο αντικείμενο (έργο «Τide»στην έκθεση). Σήμερα είμαι σε θέση νατο αναλύσω αυτό, τότε απλά ζωγράφιζααυτό που ήθελα. Όμως θυμάμαι τουςδρόμους των διαθέσεών μου τότε.

Παράλληλα, επιδιώξατε τη συλλογι-κότητα, συμμετείχατε σε κοινές δράσειςκαι αποτελέσατε μέλος της ομάδας τωνπέντε ελλήνων ρεαλιστών (Βαλαβανί-δης, ∆ίγκα, Κατζουράκης, Μπότσογλου,Ψυχοπαίδης), μια ομάδα μου έμεινε στηνιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνηςγια τις πρωτοποριακές εικαστικές τηςπροτάσεις. Πώς δημιουργήθηκε αυτή ηομάδα;

Η ομάδα έγινε πολύ απλά, σχεδόν ωςαυτονόητο. Είμαστε φίλοι, ζωγραφίζαμερεαλιστικά, είχαμε κοινές πολιτικές αν-τιλήψεις, αριστερές, θέλαμε να υπηρε-τήσουμε τις ιδέες μας με τη δουλειά μαςκαι τότε είχαμε τη χούντα. Το σοσιαλι-στικό ρεαλισμό τον είχαμε όλοι πετάξειστο πυρ το εξώτερο, βέβαια. Θέλαμε νασταθούμε σχολιαστικά, κριτικά στηνπραγματικότητα που μας περιέβαλε, καιαυτό κάναμε, πολιτική τέχνη. Εκ τωνυστέρων, αυτό που ειπώθηκε από τουςθεωρητικούς για την ομάδα αυτή, ήτανότι για πρώτη φορά συνέβαινε στη ζω-γραφική του τόπου μας ένα ρεύμα να εμ-φανίζεται στην Ελλάδα, όπως ταυτό-χρονα και έξω. Εκείνη την εποχή, του’70, τα πράγματα δεν ήταν όπως σήμεραπαγκοσμιοποιημένα -τόσο σε επίπεδο

πληροφόρησης όσο και αναγκών. Αυτόίσως τοποθέτησε την ομάδα στην πρω-τοπορία, εκτός της νέας εικαστικής ποι-οτικής πρότασής της.

Είναι πολιτική πράξη το να κάνειςτέχνη;

Παρακάμπτοντας το τετριμμένο «όλαείναι πολιτική πράξη», ακόμα κι ο κανα-πές, φυσικά και είναι πολιτική πράξη ητέχνη. Μάλιστα, στην ιστορία είναι γνω-στοί οι διωγμοί καλλιτεχνών από καθε-στώτα ή το αντίθετο ο ιδεολογικός προ-σεταιρισμός τους όταν κάποια μορφή τέ-χνης τα υπηρετούσε.

Στη «∆ιαδρομή» σας συναντάμε καιέργα της «στρατευμένης» καλλιτεχνικήςπλευράς σας, όπως το αφιερωμένο στονδολοφονημένο γάλλο συνδικαλιστή ΠιερΟβερνέ.

Ναι, αυτό το έργο έγινε στο Παρίσι στοπλαίσιο μιας άλλης εικαστικής ομάδαςπου συμμετείχα και που έκανε πολιτικόέργο, με θέματα επίκαιρα κάθε φορά:Χούλιο Λε Παρκ, Αρόγιο, Φρομανζέ, ΓκιΝτε Ρουζμόν, Σλοσέρ, Σπανταρί κ.ά.Αυτοί δεν ήταν ως ζωγράφοι κριτικοί ρε-αλιστές, είχαμε διαφορετικά λανγκάζμεταξύ μας. Αυτό που ένωνε την ομάδααυτή, ήταν ο πολιτικός στόχος κάθε επί-καιρου θέματός, όπως ένα μεγάλο εργα-τικό ατύχημα που είχε γίνει σε κάποιοορυχείο ή η στυγνή δολοφονία του συν-δικαλιστή της Ρενό, Πιέρ Οβερνέ πουείχε κάνει μεγάλη αίσθηση τότε στη Γαλ-λία. Έτσι πρόκυψε το έργο μου αυτό. Βέ-βαια, όταν βρέθηκα σ’ αυτή την ομάδαεκτίμησα την καθαρότητα στη δομή τηςδικής μας των Νέων Ελλήνων Ρεαλι-στών. Στην Παρισινή ομάδα, οι καλλιτέ-χνες «άλλαζαν ρόμπα» και έβαζαν αυτήτης πολιτικής τέχνης, ενώ στην ελλη-νική, το έργο μας δεν άλλαζε εκτός ομά-δας.

Η διαμονή σας στο Παρίσι σας χάρισεκαι την εμπειρία της σκηνογραφίας.

Είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ μεένα σκηνογράφο διάσημο τότε, τονΙμπέρ Μονλού σε σκηνογραφίες στις με-γάλες εθνικές σκηνές της Γαλλίας, τοΕθνικό Λαϊκό Θέατρο (ΤΝΡ) την ΚομεντίΦρανσέζ, το Οντεόν, κ.ά. Επίσης, μέσααπ’ αυτές, να έχω συνεργασίες με σκη-νοθέτες που στην Ελλάδα τότε για μαςήταν μύθοι, όπως ο Ροζέ Πλανσόν, πουτον θαύμαζε ο Κάρολος Κουν αλλά καιάλλοι.

Είχα βρεθεί αντιμέτωπη με άλλα σκη-νογραφικά μεγέθη. Λάτρεψα τη σκηνο-γραφία, συναιρούσε όλες τις τέχνεςαλλά και τη συνεργασία των ανθρώπων.

Άσχετο αν αργότερα, γυρίζοντας εδώ,βρήκα άλλο κλίμα να επικρατεί, κάτιπου πληγώνει. Η αδυναμία μας για συ-νεργασία. Τι κατάρα!

Ένα έργο τέχνης είναι συγχρόνως καιεμπόρευμα, εσείς με την ομάδα του Κέν-τρου Εικαστικών Τεχνών (ΚΕΤ) κρατή-σατε αρνητική στάση στα «κυκλώματατης διακίνησης».

Η ομάδα του ΚΕΤ ήταν η πρώτη κίνησηαντίστασης στην στυγνή εμπορευματο-ποίηση του έργου τέχνης εικαστικώνκαλλιτεχνών στη μεταπολίτευση. Είμα-στε 26 εικαστικοί και θέλαμε την άμεσηκαι πολύπλευρη επαφή μας με το κοινό,όχι μέσα από τη διαμεσολάβηση της εμ-πορίας των γκαλερί.

Σήμερα που μιλάμε πια για το χρημα-τιστήριο της τέχνης, τι καθορίζει τηναξία ενός έργου και ποια είναι η δικήσας στάση για την εμπορική αξιοποίησητης τέχνης σας.

Η στάση μου σ’ αυτό ήταν αρνητική,από τότε που ήμουν στη Γαλλία. Ό,τι πε-ριφρονείς, έρχεται η ώρα που σε κάνεινα πληρώσεις το αντίτιμο! Στην πρα-κτική του πλευρά, βέβαια, μόνο. Προτί-μησα να βιοποριστώ μέσα από τη διδα-κτική της τέχνης. Πράγμα που ταίριαζεκαι με την ιδεολογία μου. Αξιοπρεπώς,αλλά περιορισμένα. Ποτέ δεν αγάπησατο χρήμα, γιατί, κακά τα ψέματα, αν μπειο δημιουργός σ’ αυτό τον κύκλο, δενβγαίνει αλώβητος. Το έχω δει να συμ-βαίνει σε πολύ ταλαντούχους. Την τέχνητην έχω πολύ ψηλά. Είμαι πολύ φιλό-δοξη. Όσο κι αν αυτό ακούγεται φαντα-σμένο, έτσι είμαι. Όταν ζωγραφίζω θέλωνα παλεύω με τα δικά μου θηρία, όχι ταέξω. Κι αν άρχιζα τώρα, πάλι το ίδιο θαέκανα. Τα έργα δεν είναι εμπορεύματα.

Η «∆ιαδρομή» σας στη ζωγραφική έχειμία παύση 15 ετών. Για πιο λόγο και πώςγεμίσατε αυτή την παύση;

Επιστρέφοντας περί τα τέλη του 1974στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης ξε-κινά μια δύσκολη περίοδος, όσον αφοράτη σχέση μου με τη ζωγραφική, και μιασυνειδητή απομάκρυνση από αυτήν, πουκρατά σχεδόν 15 χρόνια. Την περίοδοαυτή καταγίνομαι με μια σειρά σχεδίων,με τίτλο «Μπουκάλια», τα μισά από ταοποία όμως καταστρέφονται όταν τοσπίτι πλημμύρισε από μια βλάβη σταυδραυλικά. Γεννήθηκαν μέσα μου τερά-στια ζητήματα για τη χρησιμότητα τηςζωγραφικής ως μορφής σύγχρονης έκ-φρασης. Αισθάνομαι ότι όλες οι τέχνεςπρέπει να ενωθούν σε μια συνολικήμορφή. Η επιρροή της σκηνογραφίας,

Το δώρο της τέχνηςπρέπει να μοιραστεί. Οκάθε άνθρωπος είναιδημιουργός, φτάνει ναμην τον ξεκόψουν απ’αυτή του την ικανότητα,μέσα από την παιδείαπου τον “σχεδιάζει”εσκεμμένα γι’ αυτό τοτέρας που μας πνίγεισήμερα, ως άνθρωπο-αντιάνθρωπο.

“

Το καλό με τις, κατά καιρούς,αναδρομικές εκθέσειςκαλλιτεχνών με ιστορία είναιότι το κοινό έρχεται σε επαφήόχι μόνο με την τέχνη τους,αλλά και με την εξέλιξή τηςμέσα στα χρόνια. Η ζωγράφοςΚλεοπάτρα ∆ίγκα είναι από τιςκορυφαίες εκπροσώπους τουκριτικού ρεαλισμού.Πολυσχιδής προσωπικότητα, μεσταθερή αναφορά τηζωγραφική και με όραμα τη«συνολική τέχνη», ηδραστηριότητά της εκτείνεταιαπό τη σκηνογραφία για θέατροκαι κινηματογράφο μέχριραδιοφωνικές παραγωγές γιατο Τρίτο Πρόγραμμα του ΜάνουΧατζιδάκι, αλλά και την έκδοσηβιβλίων. Υπήρξε από ταιδρυτικά στελέχη της∆ημοτικής ΕπιχείρησηςΠολιτιστικής Ανάπτυξης δήμουΚαλαμάτας (∆ΕΠΑΚ), ενώ ωςυπεύθυνη του εικαστικούτομέα, οργάνωσε και διεύθυνετο εικαστικό εργαστήριο τουδήμου στα πρώτα επτά χρόνιατης λειτουργίας του. Ωςσύμβουλος του υπουργείουΠολιτισμού οργάνωσε το∆ίκτυο ΕικαστικώνΕργαστηρίων του ΥΠΠΟ.Η Κ. ∆ίγκα παρουσιάζει αυτόντον καιρό μία «∆ιαδρομή» στηνακριβή τέχνη της από το 1968μέχρι σήμερα, υπό την αιγίδατου Μορφωτικού Ιδρύματοςτης Εθνικής Τραπέζης. Ενόσω ηέκθεση συνεχίζεται, ηΚλεοπάτρα ∆ίγκα εξέφρασε τιςενδιαφέρουσες απόψεις τηςστην «Εποχή».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ∆ΙΓΚΑ

Πρωτοπορία σήμερα είναι η ειλικρίνεια

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 2255ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

των αδιάκοπων προσωπικών γραψιμά-των, που δεν σταμάτησαν ποτέ, αλλά καιόσα τροφοδότησε η επαφή μου με άλλεςαντιλήψεις στο Παρίσι, ενεργοποίησανέντονα αυτό τον προβληματισμό. Πα-ράλληλα, σκηνογράφησα αρκετά στο θέ-ατρο, στην τηλεόραση και στον ελληνικόκαι ξένο κινηματογράφο εκείνη τηνεποχή.

Ένα ερειπωμένο αρχοντικό στην ΚάτωΚηφισιά, με τον περιβάλλοντα χώρο του,μου δίνουν το έναυσμα για ένα θέαμα μετίτλο «Ο χρόνος των παραθύρων» που μεαπασχόλησε πολύ, για χρόνια, γράφον-τας και προετοιμάζοντας το ανέβασμάτου σε παράσταση. Ένα σχέδιο μάλλονμαξιμαλιστικό, που ενώ εγκρίθηκε καιεντάχθηκε στο πρόγραμμα «Αθήνα Πολι-τιστική Πρωτεύουσα 1985» δεν πραγμα-τοποιήθηκε ποτέ για λόγους οικονομι-κούς. Μέχρι τώρα παραμένει ανέκδοτο.Αυτό το κείμενο - καμβάς θεωρώ πωςπεριέκλειε όλη μου την επιθυμία και τοπώς εννοούσα εγώ τη «συνολική τέχνη».Η σκηνογραφία δίνοντας μου την ευκαι-ρία να δουλέψω με διάφορα υλικά στοχώρο, με χόρτασε από την ανάγκη αυτή,πράγμα που γίνεται κεντρικό έργο σή-μερα σε πολλούς εικαστικούς των κον-σεψουάλ και των εγκαταστάσεων και αρ-κετά πληκτικά. Στο θέατρο το κάνειςαφήνοντας ελεύθερη τη φαντασία σου,υπηρετώντας ένα κείμενο, εικαστικοποι-ώντας το. Είναι ανόητο σήμερα να μι-λάμε για πρωτοπορίες. Όλα έχουν γίνει,τίποτα πια δεν είναι καινούργιο. Όλααυτά που κυκλοφορούν τα έχουμε ήδηόλα δει στην δεκαετία του ’70 έξω. Πρω-τοπορία σήμερα είναι η ειλικρίνεια. Είναιη εποχή που εμπλακήκατε με τις δρα-στηριότητες δημόσιων φορέων και με ταεικαστικά εργαστήρια;

Τα εικαστικά εργαστήρια των δήμωνπου οργάνωσα, τόσο θεσμικά όσο και σεεπίπεδο εικαστικών προγραμμάτων,είναι η αγάπη μου για την τέχνη μου,τους ανθρώπους και τον τόπο μου. Τοδώρο της τέχνης πρέπει να μοιραστεί. Οκάθε άνθρωπος είναι δημιουργός, φτά-νει να μην τον ξεκόψουν απ’ αυτή τουτην ικανότητα μέσα από την παιδεία πουτον «σχεδιάζει» εσκεμμένα γι’ αυτό τοτέρας που μας πνίγει σήμερα, ως άν-θρωπο-αντιάνθρωπο. Τα 30 χρόνια πουαφιέρωσα στα εικαστικά εργαστήρια,ήταν για μένα μια πάλη γι’ αυτή την άλληκοινωνία που δεν θα πάψω ποτέ να ελ-πίζω και να προσπαθώ. Γι αυτό το στόχοέπρεπε να στηθούν θεσμοί. Στην Ελλη-νική Ιδιαιτερότητα ο Καστοριάδης λέει:

«Κάθε κοινωνικός θεσμός αποτελείιστορική δημιουργία, δημιουργία μιαςμορφής, ενός είδους και, με την έννοιααυτή, μπορεί να συγκριθεί με το έργο τέ-χνης. Προσοχή, δεν ισχυρίζομαι ότι η θέ-σμιση της κοινωνίας, αποτελεί έργο τέ-

χνης. Λέω μόνο ότι υπάρχει μια πλευράτης που μπορεί να συγκριθεί μ’ αυτό: ηδημιουργία μιας μορφής, η θέση ενός εί-δους, μιας ουσίας. Μια τέτοια αντίληψητων πραγμάτων είχα για τις κοινωνικέςμου δραστηριότητες στο θεωρητικό τουςμέρος όταν πραγματοποιούσαμε τοόραμα του Σ. Μπένου για την Καλαμάτα,τη ∆ΕΠΑΚ μαζί με τον Γ. Κουρουπό στημουσική και την Β. Μαραγκοπούλου στοχορό, ομάδα πάλι. Ακολούθησε η οργά-νωση του ∆ικτύου Εικαστικών Εργαστη-ρίων του ΥΠΠΟ επί υπουργίας του Σ.Μπένου αλλά και ο συντονισμός τηςΕθνικής Επιτροπής Εικαστικών, από τηνοποία πρόεκυψαν δύο μουσεία, τοΕθνικό Σύγχρονης Τέχνης και το Κρα-τικό της Θεσσαλονίκης. Τέλος, το εικα-στικό εργαστήριο του δήμου της Πάτρας,όπου εκεί συγκεντρώθηκε όλη η απο-κτηθείσα πείρα των χρόνων. Κατέρρευσεαπό τον Καλλικράτη, όπως και το ∆ίκτυοτου ΥΠΠΟ. Τα δε μουσεία υπολειτουρ-γούν. Όλος ο πολιτισμός κατέρρευσεμαζί με τις ζωές των ανθρώπων μέσαστην αδιαφορία των ανικάνων(;) -επιει-κής είναι ο χαρακτηρισμός…

Τι μάθατε από τα παιδιά; Τα παιδιά μου καθάρισαν την όραση.

Ζωγραφίζουν ανιδιοτελώς, για να χα-ρούν, αλλά και να μας πουν αυτά που δενμπορούν ακόμα με το σύνθετο λόγο τουενήλικου. Αργότερα, με την ανάπτυξητου λόγου, αυτή η ορμή πέφτει. Καικείνη τη στιγμή η εικαστική παιδεία -κιόχι μόνο αυτή, όλων των τεχνών, αλλάκαι των άλλων μαθημάτων- πρέπει ναπεράσει τη δημιουργικότητα του παιδιούσε άλλο επίπεδο, να την διατηρήσει νατην απλώσει και να την βαθύνει.

Επιστρέφετε στη ζωγραφική και η«∆ιαδρομή» σας συνεχίζεται με τις «Αυ-τοπροσωπογραφίες».

Μετά από κάθε εσωτερική κρίση, οκάθε άνθρωπος έχει την ανάγκη να κοι-τάξει μέσα του, να επανατοποθετήσειτον εαυτό του. Τι καλύτερο από το νασταθεί απέναντι σ’ ένα καθρέφτη; Πάντατο έκαναν αυτό οι ζωγράφοι, όταν ήθε-λαν ν’ αναμετρηθούν με τον εαυτό τους.Κι εγώ το έκανα, χωρίς οίκτο. Αν έβγαλααλήθειες; Αυτό θα το κρίνει ο θεατήςτων έργων αυτών.

Και στην «Ανθρώπινη κατάσταση»είστε ρεαλιστικά ανελέητη, ο άνθρωποςγυμνός ανήμπορος μπροστά στη φθαρ-τότητά του.

Εκεί έσκυψα με περισσότερη αγάπηαπ’ ό,τι κοιτάζοντας τον εαυτό μου,θαρρώ. Ο καημένος ο άνθρωπος… η μυ-θοποίηση του σώματος… η πλαστότηταστο σύγχρονο πολιτισμό μας. Ας ψά-ξουμε την αλήθεια του, την ανθρώπινη

μυρουδιά. ∆ύο πράγματα με ακολουθούνσχεδόν από τότε που ξεκίνησα να ζω-γραφίζω: η έννοια του χώρου μέσα στονοποίο τοποθετείται ο άνθρωπός και η έν-νοια της αντίθεσης, της σύγκρουσης. Νο-μίζω, τώρα, που είδα σχεδόν την περισ-σότερη δουλειά μου στημένη γύρω στηνέκθεση, συνειδητοποίησα -και είμαι σεθέση να το διατυπώσω και λεκτικά- ότιαυτό συνέχει το όλον.

Ενώ στη χώρα μας η εικαστική τέχνηπροωθείται μόνο από τις γκαλερί, τοΕθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης,άστεγο ακόμα, δέχθηκε την προκλητικήπαρέμβαση του ΥΠΠΟ.

Ολέθριος, αξιοθρήνητος και απολύτωςαντιδημοκρατικός -φασιστικός θαέλεγα- χειρισμός από πλευράς τουΥΠΠΟ. Η Άννα Καφέτση, ιδρυτική διευ-θύντρια του ΕΜΣΤ, ικανότατη επιστημο-νικά, είχε δώσει την ψυχή και τη ζωή τηςστην ίδρυση αυτού του μουσείου. ∆ενδιακόπτεις σύμβαση διευθυντή, και μά-λιστα ιδρυτικού, ένα χρόνο πριν τη λήξητης, με υπουργικό διάταγμα, εάν δεν κα-ταγγέλλεις δημόσια το λόγο γιατον οποίο προβαίνεις στηδιακοπή –που, επειδήείναι προσβλητικήπράξη, πρέπει ναείναι πολύ σοβαρός.∆εν είναι σύννομο.∆εν της άξιζε αυτότης Α. Καφέτση.Έπρεπε να εγκαι-νιάσει αυτή τοΦιξ. ∆εν είναιηθική συμπερι-φορά αυτό πουέκαναν. Και η νέαδιευθύντρια, θαπραγματοποιήσει τομουσειολογικό σχε-διασμό της προκατόχουτης, βάσει του οποίου έχειμπει, και θα χρηματοδοτηθεί

το μουσείο από το ΕΣΠΑ; Αυτό δεν είναι,επιπλεόν, κλοπή πνευματικής ιδιοκτη-σίας; ∆εν θα ήθελα να είμαι καθόλου στηθέση της διαδόχου... Πλέον με υπουρ-γικά διατάγματα γίνονται όλα, απολύ-σεις προσλήψεις… Για την πρόσληψητου χαμηλότερου υπαλλήλου χρειάζεταιΑΣΕΠ. Αλλά όλοι φανταζόμαστε διά-φορα, κι όχι άδικα, για την είσοδο τουιδιωτικού τομέα σε μη ορθή και συμφέ-ρουσα σχέση με το δημόσιο. Πάντα μεκαταφανές όφελος του πρώτου.

Τι θα επιθυμούσατε ως πρώτη κίνησηγια τον πολιτισμό από την κυβέρνησητης αριστεράς;

Να απαντήσω το αφελές, η παιδικό, ταπάντα; Κυρίως, όμως, για όσα έθιξα εδώ,να τους δώσει το φιλί της ζωής. Όσο γιατα υπόλοιπα, πάντα η αριστερά είχε τοχώρο της κουλτούρας ως προνομιακότης χώρο. Αυτόν έχει καθήκον να ανασυ-στήσει. Πράγμα που αυτή τη στιγμή δενέχει κάνει και λυπάμαι -κι όχι μόνο εγώ.Πάνω απ’ όλα, το πρώτο που έχει νακάνει, αξιοκρατικά, να ενεργοποιήσει το

καλύτερο πνευματικό κομ-μάτι της χώρας -και

πολλοί απ’ αυτούςανήκουν στην

αριστερά χωρίςνα είναι κομ-ματικά τηςμέλη. Νατους αναζη-τήσει, νατους συγ-κεντρώσει,να τουςαναθέσει

έργο. Βάσειαυτού κρί-

νονται όλοι.

•

Τα εικαστικά εργαστήριατων δήμων κατέρρευσαναπό τον Καλλικράτη,όπως και το ∆ίκτυοΕικαστικών Εργαστηρίωντου ΥΠΠΟ. Τα δε μουσείαυπολειτουργούν. Όλος οπολιτισμός κατέρρευσεμαζί με τις ζωές τωνανθρώπων μέσα στηναδιαφορία των ανίκανων.

“ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ∆ΙΓΚΑ

Πρωτοπορία σήμερα είναι η ειλικρίνεια

∆ιάρκεια έκθεσης:6 Νοεμβρίου 2014 – 10 Ια-νουαρίου 2015. Η έκθεση θα πα-ραμείνει κλειστή την Παρασκευή 26,την Τετάρτη 31 ∆εκεμβρίου και την Πα-ρασκευή 2 Ιανουαρίου 2015. Ώρες λει-τουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 10 π.μ. -2 μ.μ., Τετάρτη και Παρασκευή 6 - 8 μ.μ.,Σάββατο 12 - 2 μ.μ. Μορφωτικό Ίδρυματης Εθνικής Τραπέζης ((Μέγαρο Εϋ-νάρδου, Αγ. Κωνσταντίνου 20 & Με-νάνδρου). Πληροφορίες: 2105223101, 210 5223540,210 3234267.

2266 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου• catana@freemail.gr

“Το σώμακάθε ∆εκέμβρη”Περιπλανώμενοι στο χρόνο, από τα ∆εκεμβριανά

του ’44, στον ∆εκέμβρη του 2008, κάθε ∆εκέμβρηπου ζούμε. Μια παράσταση στο πλαίσιο τουσυνεδρίου «∆εκεμβριανά 1944. Το παρελθόν και οιχρήσεις του», το οποίο οργανώνεται από τα ΑρχείαΣύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και το ΦόρουμΚοινωνικής Ιστορίας. Χορεύουν: Γεώργιος Ανδρίτσος, Νίκος Αραβίδης,Κωνσταντίνος Κέκκας, Μάνος Κότσαρης, ΑθηνάΚυρούση, Κωνσταντίνος Μίχος, Ναπολέων Μανάτος.Μουσική: Κολεκτίβα μουσικών Τ.Ι.Μ.Ε.: ΜαρίαΓεωργοπούλου, Αλέξανδρος ∆ημητρόπουλος,Μαργαρίτα Λάμπου, Γιώργος Μαλεφάκης, ΛεωνίδαςΠαπαδομανωλάκης, Βασιλική Πούλου, ΜαριέτταΤσακμακλή, Στράτος Τσάκος. Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος ΜίχοςΠαράσταση: Παρασκευή 12 ∆εκεμβρίου, στις 9μ.μ.,στο Ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός(Ρήγα Παλαμήδη 2, Ψυρρή). Είσοδος ελεύθερη.

O “Καρυοθραύστης”του ΤσαϊκόφσκιO«Καρυοθραύστης» του Τσαϊκόφσκι, ένα από τα πιο

διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών, σεχορογραφία Ρενάτο Τζανέλα, παρουσιάζεται με τοΜπαλέτο και την Ορχήστρα της Εθνικής ΛυρικήςΣκηνής υπό τη μουσική διεύθυνση των ΓιώργουΒράνου και Ζωής Τσόκανου και τη διεύθυνσηπαιδικής χορωδίας Μάτας Κατσούλη. ΣτονΚαρυοθραύστη, την ομορφότερη ιστορία τωνΧριστουγέννων, τα όρια μεταξύ της πραγματικότηταςκαι του ονείρου είναι δυσδιάκριτα. Το θρυλικόμπαλέτο του Τσαϊκόφσκι, παρουσιάζεται μαζί μεμέρος της μουσικής από την εισαγωγή - φαντασίαΡωμαίος και Ιουλιέτα, επίσης του Τσαϊκόφσκι. Στηνπαραγωγή του μπαλέτου της ΕΛΣ, η χορογραφίαεστιάζει στο όνειρο της Κλάρας, που αποδεικνύεταιμια δραματική διαδικασία ενηλικίωσης μέσα από τηναγάπη και το φόβο. Τα εντυπωσιακά σκηνικά και τακοστούμια της παραγωγής έχει σχεδιάσει οδιακεκριμένος σκηνογράφος Κριστόφ Κρέμερ, οοποίος έχει συνεργαστεί με σημαντικά λυρικά θέατρακαι φεστιβάλ. Πρόκειται για μια λαμπερή παραγωγή με θεαματικάσκηνικά και πλούσια κοστούμια που μεταφέρει τοκοινό στον κόσμο του παραμυθιού. Η συμμετοχή τηςΠαιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ είναι ένα από τα πιοσυγκινητικά στοιχεία της παράστασης. ΣτονΚαρυοθραύστη αναδεικνύονται οι σπουδαίεςδυνατότητες των διαπρεπών χορευτών τουΜπαλέτου της ΕΛΣ, ενώ χάρη στις τέσσεριςδιαφορετικές διανομές το κοινό θα έχει την ευκαιρίανα ανακαλύψει και να απολαύσει τους καταξιωμένουςαλλά και τους νεότερους χορευτές του συνόλου. Συμμετέχουν η Ορχήστρα, οι Α’ Χορευτές, οι Σολίστ,οι Κορυφαίοι, το Corps de Ballet και η ΠαιδικήΧορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής τηςαποστολήςΣτις 20, 21, 23, 24 ∆εκεμβρίου και 3, 4, 9, 11Ιανουαρίου 2015, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια(Ακαδημίας 59-61). Τιμές εισιτηρίων: 20, 25, 30, 40,45, 50 ευρώ και παιδικό - φοιτητικό 15 ευρώ. Θέσειςπεριορισμένης ορατότητας: 7, 12 15, 25 ευρώ.

Evocative Objects*/Yποβλητικά Αντικείμενα

Το Beton7 παρουσιάζει την ατομική έκθεσητης Μαρίας Γλύκα που έχει τίτλο Evocative

Objects*/ Yποβλητικά Αντικείμενα. Σ’ αυτή τηδουλειά, η καλλιτέχνης φέρνει σε επαφή εσωτε-ρικούς με εξωτερικούς χώρους διερευνώντας, ταόρια μεταξύ ζωγραφικής, εγκαταστάσεων και κα-τασκευών από χαρτί και χαρτόνι. Με τον τρόποαυτό, μας οδηγεί σε μια καινούργια ανάγνωση τηςπραγματικότητας, χωρίς ποτέ να την αποκαλύ-πτει σε όλο της το εύρος. Όπως λέει η ίδια σχε-τικά με την έννοια και τη χρήση του αντικειμένου«(…) Εμείς οι ίδιοι το αναπαράγουμε, το ξανα-φτιάχνουμε από άλλο υλικό, στην προσπάθειάμας να διατηρήσουμε μια επαφή με το παρελθόν,με τους ανθρώπους, με τους χώρους. Χάνει τηνχρηστικότητά του, την καλαισθησία του, γίνεταιένας συμπρωταγωνιστής στην ζωή μας περιμέ-νοντας τον κατάλληλο ρόλο, αυτό του συντρό-φου, του οικείου, της πρόκλησης για το καινού-ριο (…)». Η έκθεση διαρκεί έως τις 7 Ιανουαρίου2015. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 14.00 –20.30, Σάββατο 14.00 – 18.00

Beton7 (Πύδνας 7, Βοτανικός, Αθήνα, τηλ.:2107512625)

Depression Era:Στην Εποχή της Ύφεσης

Ηέκθεση με τίτλο Depression Era: Στην Εποχήτης Ύφεσης φιλοξενείται στο Μουσείο Μπε-

νάκη, στο κτήριο της οδού Πειραιώς, έως τις 11Ιανουαρίου 2015, παρουσιάζοντας 250 φωτογρα-φίες, βίντεο και κείμενα που πραγματεύονται τηνελληνική κρίση. Την έκθεση επιμελείται η ίδια ηκολεκτίβα Depression Era και ως προς το περιε-χόμενό της, αποτελεί ένα μωσαϊκό διαφορετικώναφηγήσεων και νοημάτων, μια συλλογική κατα-γραφή του τραυματικού μετασχηματισμού τηςκρίσης με τη βοήθεια των εικόνων και του λόγου.Πρόκειται για το αποτέλεσμα της τριετούς συ-νεργασίας της κολεκτίβας και της εμπλοκής τωνμελών της σε ένα συνεχή δημιουργικό, πολιτικό,κοινωνικό και αισθητικό διάλογο, δημιουργών-τας ένα ζωντανό, ανοιχτό καλλιτεχνικό αρχείοπου επεξεργάζεται την πραγματικότητα της επο-χής και του τόπου.

Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138 & Ανδρονί-κου, Αθήνα, τηλ.: 210345 3111)

Ο ∆ομήνικοςΘεοτοκόπουλοςπριν από τον El Greco

Κατάθεση μιας σύγχρονης ερμηνείας της κοι-νωνίας της Κρήτης του 16ου αιώνα, καθώς

και του πρώιμου έργου του ∆ομήνικου Θεοτοκό-πουλου έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμεαυτή την περίοδο στο Βυζαντινό και ΧριστιανικόΜουσείο. Παράλληλα με τα τρία έργα της κρητι-κής περιόδου του Θεοτοκόπουλου από το Μου-σείο Μπενάκη και το Ναό της Κοίμησης της Θεο-τόκου από τη Μητρόπολη της Σύρου, παρουσιά-ζονται μοναδικά έργα, που για πρώτη φορά με-ταφέρονται στην Ελλάδα από το εξωτερικό για τοκοινό στον ελληνικό χώρο.

Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Βασ. Σο-φίας 22, Αθήνα, τηλ.: 2132139511)

Παζάρια

Στον εκθεσιακό χώρο του παλαιοπωλείου Μαρ-τίνος παρουσιάζεται η ατομική έκθεση της

Αλίκης Παλάσκα με τίτλο Παζάρια. Πρόκειταιγια ένα σύνολο από γλυπτά που έχουν δημιουρ-γηθεί από φθηνά bibelot, καταστρέφοντας τονεφησυχασμό μιας μικροαστικής αισθητικής: Τααντίγραφα με μαρκαδόρους πάνω σε υφάσματαταπετσαρίας δημιουργούν μια dark εικονογρα-φία, ενεργοποιώντας γλυκανάλατα prints, ενώ μετα κοπτικά, οι εικόνες προκύπτουν από τη διαδι-κασία του σκισίματος, αποσυνθέτοντας την πο-λυτιμότητα. Σημαντικό είναι ότι η εγκατάστασηανασυνθέτει την έννοια της διαπραγμάτευσης,κατά την οποία παζαρεύονται αξίες, πρότυπα καικατοχυρώσεις. Η έκθεση διαρκεί έως τις 27 ∆ε-κεμβρίου. Ωράριο: ∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο10.00 – 15.00, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10.00 –20.00

Παλαιοπωλείο Μαρτίνος (Πινδάρου 24, Κολω-νάκι, Αθήνα)

•

Κώστας Βάρναλης«Αϊ-ΣτράτηςΘυμήματα εξορίας»Εισαγωγή-επιμέλεια-σχόλιαΗρακλής ΚακαβάνηςΕκδόσεις ΚαστανιώτηΣεπτέμβριος 2014

Αν διατηρείτο έως σήμερα ο θε-σμός των επετειακών ετών, ο Κώ-στας Βάρναλης θα μπορούσε να

είχε αποτελέσει τον τιμώμενο του 2014.Ή, έστω, μία υποψηφιότητα βαρύνουσα,καθώς πρόκειται για διπλή επέτειο, ό-πως οι πρόσφατες Παπαδιαμάντη καιΚαβάφη. Μεθαύριο κλείνουν 40 χρόνιααπό τον θάνατό του, ενώ, στις 14/2/2014,συμπληρώθηκαν 130 από τη γέννησήτου. Να σημειώσουμε, πως, όσο αφοράτο έτος γέννησης, αυτό άλλαξε δυο φο-ρές, πριν οριστικοποιηθεί. Στα παλαιό-τερα βιογραφικά του, μέχρι το 1974, α-ναφέρεται ως έτος γέννησης το 1884,κατά βεβαίωση του ίδιου. Ωστόσο, σε ε-πιστολή του προς τον Γιώργο Βαλέτα,γραμμένη το 1973, διορθώνει: “Πρέπεινα γεννήθηκα το 1883, γιατί βαφτίστηκαστις 14 του Φλεβάρη του 1884”. Με βάσηαυτό το δεδομένο, τα βιογραφικά του σεμεταγενέστερες εκδόσεις αναφέρουν το1883. Αν και, μέχρι σε αφιερώματα του1984, μνημονεύεται ακόμη ως γεννηθείςτο 1884. Στα κατάλοιπά του, όμως, η Θε-ανώ Μιχαηλίδου, στην οποία η ΝανάΚαλλιανέση (Κέδρος) είχε αναθέσει απότο 1981 την τακτοποίησή τους, εντόπισετο πιστοποιητικό βάπτισης, με ημερομη-νία γέννησης την 14η Φεβρουαρίου 1884και βάπτισης την 13η Μαΐου 1884. Μπο-ρεί το μνημονικό lapsus του Βάρναλη ναείναι ασήμαντο, ωστόσο αυτή η μικρήχρονολογική ανακρίβεια πήγε μπρος πί-σω το έτος γέννησης, δημιουργώνταςστους ακριβολογούντες σύγχυση.

Όπως και να έχει, το ενδεχόμενο ναμην του αφιέρωναν επετειακά το 2014,μάλλον δεν θα οφειλόταν σε αυτήν τησύγχυση, δηλαδή στο κατά πόσο πρόκει-ται για μονή ή διπλή επέτειο. Απόδειξηότι το 2014 μετράει τον τελευταίο μήνατου, χωρίς, ουσιαστικά, μνεία της επε-τείου. Εκτός από μία τιμητική εκδήλω-ση, μεμονωμένες ομιλίες και την έκδοσηγραμματοσήμου, που θα προέκυπτε καιχωρίς επέτειο, καθώς τιμήθηκε μια τε-τράδα συγγραφέων (Βάρναλης, Σαμαρά-κης, Τσίρκας, ∆ιδώ Σωτηρίου). Οπότε ηέκδοση ενός βιβλίου, εν μέρει αυτοβιο-γραφικού περιεχομένου εν μέρει ερευνη-τικού, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Είναιτο δεύτερο βιβλίο για τον Βάρναλη τουΗρακλή Κακαβάνη. Προηγήθηκε, το2012, «Ο άγνωστος Βάρναλης και 19 α-δημοσίευτα ποιήματά του». Κατά τα άλ-λα, οι μετά θάνατο μνημονεύσεις δεν εί-ναι μόνο ζήτημα πνευματικού αναστήμα-τος, αλλά και ισχύος αυτών που το επι-χειρούν. ∆ηλαδή, κληρονόμοι, κάτοχοιτου αρχείου, μελετητές, συντοπίτες ή άλ-λες συγγενικές ομάδες που τον διεκδι-κούν.

Στην προκειμένη περίπτωση, η κληρο-νόμος, που είναι η θετή κόρη του, έκανετο καθήκον της, εναποθέτοντας το 2001το Αρχείο του στη Γεννάδειο Βιβλιοθή-κη. Με τη σειρά της, η Βιβλιοθήκη, το2010, δημοσίευσε αναλυτικό κατάλογοτου Αρχείου. Μελετητές άντλησαν υλικόκαι προσθέτοντας στοιχεία, προέκυψαντέσσερα βιβλία. Όσο για συντοπίτες, ου-δείς τόπος ερίζει γι’ αυτόν. Ούτε η γενέ-τειρά του, “ο Πύργος της Μαύρης Θά-λασσας”, το σημερινό Μπουργκάς τηςΒουλγαρίας, ούτε οι τόποι, που, κατάκαιρούς, υπηρέτησε ως εκπαιδευτικός,διέμεινε μόνιμα ή παραθέριζε τα καλο-καίρια, όπως η Αίγινα, αγαπημένος τουτόπος για μισό και πλέον αιώνα, αλλάκαι τόπος που ευνόησε τη συγγραφή.Υπάρχουν, όμως, άλλοι δεσμοί, κάποτε,πολύ ισχυρότεροι της εντοπιότητας.

“Στο φέρετρο του Κώστα Βάρναλη ακου-μπούσε ολόκληρη η ΚΝΕ με κραυγαλέαπανό, ανάμεσα στα οποία το: «Βάρναληςο ποιητής του προλεταριάτου», όταν ο ό-ρος «προλεταριάτο» στο έργο του απα-ντά άπαξ”, σχολιάζει ο Αλέξ. Αργυρίου.Παρά τον τόνο ειρωνείας στην παρατή-ρηση, ο συγκεκριμένος ιδεολογικός χώ-ρος εξακολουθεί να τον τιμά. Τα τελευ-ταία χρόνια, το μόνο αφιέρωμα περιοδι-κού είναι εκείνο του 2010 στο κομουνι-στικής κατεύθυνσης «Θέματα Παι-δείας», το μόνο συνέδριο διοργανώνεταιτο 2011 από το ΚΚΕ, δυο βιβλία οφείλο-νται στον Κακαβάνη, περισσότερο απόμία εικοσαετία διορθωτή του «Ριζοσπά-στη». Τέλος, εφέτος, μία μόνη εκδήλω-ση έγινε στο Αριστοτέλειο με πρωτοβου-

λία της Λέσχης Πολιτισμού Αναιρέσεις,όργανου κομουνιστικής νεολαίας. Κι ό-μως, η ποίησή του αγαπήθηκε από τονκόσμο μίας ευρύτερης Αριστεράς. Ο ί-διος ήταν ιδεολογικά ενταγμένος, όχι ό-μως και στενά κομματικά.

Πριν 40 χρόνια, στο θάνατό του, απο-λάμβανε γενικότερης αποδοχής. Τότε, ό-λες οι εφημερίδες, ανεξαρτήτως ιδεολο-γικής κατεύθυνσης, τον είχαν τιμήσει καιτουλάχιστον έξι περιοδικά δημοσίευσαναφιέρωμα, με πλέον πολυσέλιδο εκείνοτης «Νέας Εστίας» του Πέτρου Χάρη. ∆έ-κα χρόνια αργότερα, υπήρξαν τέσσερα ε-πετειακά αφιερώματα σε περιοδικά, ταδυο λογοτεχνικά. Ακόμη και σε αυτά, ό-μως, ο Βάρναλης που επιβιώνει, είναιμάλλον ο ιδεολόγος αγωνιστής παρά ολογοτέχνης. Όλα αυτά σημαίνουν, άρα-γε, ότι δικαιώνεται ο Γ.Π.Σαββίδης, ό-ταν, σε συνέντευξή του, το 1989, σχολία-ζε, ότι “τον κατάπιε το κόμμα”; Ή, κατάτην κομψότερη διατύπωση του ΚώσταΣτεργιόπουλου, δηλώνουν πως “πλήρω-σε το φόρο όλων των στρατευμένων”;Πάντως, στο βαθμό που τον πλήρωσε, τοκόστος δεν αφορά τόσο την υστεροφη-μία του και τις μεταθανάτιες εκδηλώσειςτιμής και μνήμης, αλλά, κυρίως, τυχόν α-βαρίες στο λογοτεχνικό του έργο.

∆ιαβάζοντας την κριτική του Αργυρίουγια τον ποιητή Βάρναλη της πρώτης πε-ριόδου “πριν να ασπαστεί τον κομουνι-

σμό”, που τον εξετάζει σε συγκριτική βά-ση με τον συνομήλικό του Σικελιανό,προκύπτουν κάποια ερωτήματα. Αν ο35χρονος Βάρναλης, μετέωρος σε “μίααισθησιακά εξημμένη αναπαράστασητου αρχαίου κόσμου”, με “την τελειότη-τα των ενδεκασύλλαβών του”, δεν είχεπάρει το 1919 την υποτροφία του Υπουρ-γείου Παιδείας για σπουδές στην Αισθη-τική και την Νεοελληνική Λογοτεχνίαστο Παρίσι, δεν είχε ακούσει εκεί, σανάλλος Σαούλ, μέσα από ευρωπαϊκά αντη-χεία τα τύμπανα της Οχτωβριανής Επα-νάστασης, δεν είχε συγχρωτιστεί με τονΑλεξανδρινό Γιάννη Κεφαλληνό, θερμόοπαδό του Σκληρού, και δεν είχε ανα-βλέψει, τι θα απογινόταν; Θα έμενε στά-σιμος ή θα εξελισσόταν ποιητικά; Στο

λήμμα της Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννι-κα, η ετυμηγορία είναι ξεκάθαρη: “ΟΒάρναλης δε φέρνει καμιά σπουδαία α-νανέωση στη μορφή του παραδοσιακούστίχου.” Αν, όμως, δεν είχε το νου τουστο περιεχόμενο παρά στη φόρμα, ανδεν έθετε προγραμματικούς στόχουςστην ποιητική του, αν η σατιρική του μα-τιά δεν ήταν μονόσημη, πόσο άραγε θαανανέωνε μορφικά το στίχο του;

Παρόμοιες απορίες έχουν ουτοπικήδιάσταση. Εξαλείφουν το μοναδικό δυ-ναμικό, που διαθέτουν βιβλία, όπως «Τοφως που καίει», «Σκλάβοι πολιορκημέ-νοι», ή το κύκνειο «Οργή λαού». Το σί-γουρο είναι ότι ο καλλιεργημένος ελλη-νοκεντρικός Βάρναλης θα πρέπει ναχρειάστηκε μεγάλη αυτοπειθαρχία για ναμεταστραφεί στον κοινωνικό ποιητή που“ζητούσε την αλήθεια σ’ ό,τι μάθαινε καιτην έλεγε στα πλήθη”. Και μάλιστα, μεαισιοδοξία, αυτός ένας φύσει απαισιόδο-ξος. Από την άλλη, και με αυτό το δρόμοπου επέλεξε, λόγω χαρακτήρα και κατα-βολών, θα μπορούσε να είχε διαφορετι-κή εξέλιξη. Αν μη τι άλλο, να ολοκληρώ-σει ένα έργο μεγαλύτερης έκτασης. Ναμη μείνει στην πολεμική του «Σολωμούχωρίς μεταφυσική». Η συγγραφική τουπορεία θα ήταν πολύ πιο γόνιμη, αν δενείχε να αντιμετωπίσει ένα διπλά αρνητι-κό πεδίο. Από τη μία, το κοινωνικοπολι-τικό κατεστημένο και από την άλλη, το

γλωσσικό στη βράση του. Στα χρόνια τηςπνευματικής ακμής, που ένας ποιητήςδημιουργεί, εκείνος είχε να αντιμετωπί-σει, πρώτα, τους γλωσσικούς διχασμούςκαι στη συνέχεια, τις αυταρχικές μορφέςδιακυβέρνησης, συχνά δικτατορικές, τηςδεκαετίας του ’30.

Ως σχολάρχης Αργαλαστής Πηλίου, το1911, βρέθηκε κατηγορούμενος σταΑθεϊκά του Βόλου, παρόλο που δεν δίδα-ξε στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο. Τελικά,δεν κάθισε στο εδώλιο δίπλα στον ∆ελ-μούζο και τον Σαράτση, γιατί αποδείχθη-κε μόνο μαλλιαρός και όχι άθεος, τουλά-χιστον όχι εκ συστάσεως. Αντιθέτως, σταΜαρασλειακά, το 1925, είχε πρώτο ρόλο,αφού και στην Παιδαγωγική Ακαδημίαδίδαξε, και το σύγγραμμά του, «Το φωςπου καίει», ήταν αυτό που έδωσε το έ-ναυσμα. Αυτή τη φορά, πλήρωσε με τηνοριστική του απόλυση, στην οποία, ενμέρει συνέτεινε ο ίδιος, μη αποδεχόμε-νος τη δυσμενή μετάθεση, μετά την εξά-μηνη παύση. Τον πρωταγωνιστικό ρόλοτού τον αρνείται η Μαρία Ρεπούση στηνεκτενή μελέτη της. Την γοητεύει περισ-σότερο η νεαρή καθηγήτρια της Ακαδη-μίας Ρόζα Ιμβριώτη, που τολμάει μία λι-γότερο πατριωτική ερμηνεία του 1821, ό-πως η ίδια τόλμησε του 1922, παρά ο πε-νηντάρης Βάρναλης που “του άρεσαν οικοπελούδες”.

Αλλά ας αφήσουμε τη διήγηση τηςζωής του Βάρναλη σε εκείνον που

θα την αποτολμήσει και που δεν θα έρ-χεται ούτε από ιδεολογικό χώρο ούτε α-πό φεμινιστικό. Ας περιοριστούμε στοκαινούριο βιβλίο με τα δημοσιεύματατου Βάρναλη. Κυκλοφορεί επτά χρόνιαμετά το «Φέιγ βολάν της Κατοχής», όπουσυγκεντρώνονται τα χρονογραφήματάτου από εκείνα τα χρόνια στην ημερήσιαεφημερίδα «Πρωία» των αδελφών Πε-σματζόγλου. Τα μόλις στεγασθέντα δη-μοσιεύματά του είναι αυτοβιογραφικά,από την πρωινή εφημερίδα «Ανεξάρτη-τος» των αδελφών Πουρνάρα, που χαρα-κτηριζόταν “φιλεργατική, φιλαγροτικήκαι αντιφασιστική”. Ο Βάρναλης αρχίζεινα δημοσιεύει με τη μορφή επιφυλλίδωντα απομνημονεύματά του στις 17 Φε-βρουαρίου 1935. Αφορμή στάθηκε το α-φιέρωμα του περιοδικού «Νέοι Πρωτο-πόροι» στο δεύτερο τεύχος, Φεβρουάριο1935, για τα πενήντα χρόνια από τη γέν-νησή του. Όπως ο ίδιος σχολιάζει εισα-γωγικά: “Όσο σωστές και να είναι οι βιο-γραφικές πληροφορίες, που δίνουνε, δενεξαντλούν την... ιστορία μου. Αφήνωπου μερικές είναι και λαθεμένες. Γι’ αυ-τό αποφάσισα να ιστορήσω μονάχος μουτα διάφορα περιστατικά της ζωής μουκαι μάλιστα της ψυχολογικής και πνευ-ματικής μου εξελίξεως...”. Ο Βάρναληςσυνέχισε μέχρι την 11η Αυγούστου 1935,ολοκληρώνοντας την αφήγησή του, μεγενικό τίτλο, μάλλον της σύνταξης της ε-φημερίδας, «Τριάντα χρόνια ελληνικήςζωής – Τα απομνημονεύματα ενός μεγά-λου μας λογοτέχνου».

Με τον τίτλο «Φιλολογικά απομνημο-νεύματα», σε επιμέλεια Κώστα Παπα-γεωργίου, εκδόθηκαν Ιανουάριο 1998.Εκεί, ο Παπαγεωργίου παραθέτει σε υ-ποσημείωση την πληροφορία ότι ο Βάρ-ναλης επανήλθε με μία δεύτερη σειρά ε-πιφυλλίδων, που δημοσιεύτηκαν από τις29 ∆εκεμβρίου 1935 έως τις 10 Ιανουα-ρίου 1936. Όπως παρατηρεί, αυτή η δεύ-τερη ομάδα δημοσιευμάτων, λόγω “τουαπόλυτα συγκεκριμένου τους θέματος,θα μπορούσε να αποτελέσει το περιεχό-μενο ενός ξεχωριστού βιβλίου”. Έστωκαι με καθυστέρηση 17 ετών, η πρότασήτου πραγματοποιήθηκε. Καθόλου εύθυ-μο, όπως το πρώτο, αφού αφορά τον ε-κτοπισμό του στον Άγιο Ευστράτιο απότις 20 Οκτωβρίου έως τις 25 ∆εκεμβρίου1935. Τα ενθυμήματα της εξορίας δεν ο-

1073 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 2277ΒΙΒΛΙΟ

Εξό ρι στος Βάρ να λης(Επε τεια κή μνεία)

Ο Βάρ να λης σε φω το γρα φι κό πορ τρέ το του 1914.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

2288 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

λο κλη ρώ θη καν στον «Ανε ξάρ τη το». Συ νε χί στη καν, μετρία δη μο σιεύ μα τα στον «Ρι ζο σπά στη», Φε βρουά ριο-Μάρ τιο 1936. Αι τία η ε χθρι κή προς το ΚΚΕ αρ θρο γρα -φία του «Ανε ξάρ τη του» τις πα ρα μο νές των ε κλο γώντης 26ης Ια νουα ρίου 1936, που έ φε ρε την ορ γι σμέ νη α -ντε πί θε ση του Κόμ μα τος α πό τον «Ρι ζο σπά στη». ∆ιε ξο -δι κή α να φο ρά στη σύ γκρου ση, που προ κά λε σε την α -πο χώ ρη ση του Βάρ να λη, πα ρα θέ τει ο Κα κα βά νης στοΠα ράρ τη μα του βι βλίου.

Ο γε νι κός τίτ λος των ε πι φυλ λί δων εί ναι «Με τους ε -ξό ρι στους στα νη σιά του θα νά του. Μια ζωή φρί κης καιη ρωι σμού». Ωστό σο, ως τίτ λος του βι βλίου προ βάλ λειεμ βλη μα τι κά, με κόκ κι να κε φα λαιο γράμ μα τα, το το πω -νύ μιο, Αϊ-Στρά της, ο πιο “διά ση μος” τό πος ε ξο ρίας. Ηπρώ τη ε πι φυλ λί δα τιτ λο φο ρεί ται «Η ελ λη νι κή Σι βη ρίατου 1935». Αν εί ναι πο τέ δυ να τόν, το νη σά κι με τις γρα -φι κές πα ρα λίες, που, σή με ρα, δια φη μί ζε ται ως θέ ρε τροι δα νι κό για ή ρε μες δια κο πές. Μά λι στα, το λήμ μα ΆγιοςΕυ στρά τιος στις νεό τε ρες ε γκυ κλο παί δειες α πο σιω πάαυ τήν τη δυ σά ρε στη προ η γού με νη χρή ση του τό που. Κιό μως, την ση μα το δο τεί το ό νο μά του. Ο Όσιος Ευ στρά -τιος, ο ε πι λε γό με νος θαυ μα τουρ γός, βρέ θη κε ε κεί ωςε ξό ρι στος του ει κο νο μά χου αυ το κρά το ρα Λέ ο ντα τουΑρμε νίου. Ενώ, ο Βάρ να λης, ε πί α ντι βα σι λείας Γεωρ -γίου Κον δύ λη. Εί χε ε κτο πι στεί μα ζί του και ο ∆η μή τρηςΓλη νός, προ λη πτι κά, “ί να α πο τρα πή ού τω ο κίν δυ νοςτης δια σα λεύ σεως της τά ξεως”. Συ νε λή φθη Πέ μπτη 17Οκτω βρίου. Μία ε βδο μά δα νω ρί τε ρα, ο Κον δύ λης εί χεε ξα να γκά σει σε πα ραί τη ση τον Τσαλ δά ρη, που α ντι τασ -σό ταν στην ε πι στρο φή του Γεωρ γίου Β΄, και εί χε κα -ταρ γή σει την Αβα σί λευ τη ∆η μο κρα τία, ε πα να φέ ρο νταςτην Βα σι λευο μέ νη. Επι λο γή, που πλή ρω σε α κρι βά. Επα -νερ χό με νος ο Βα σι λέ ας, στις 25 Νο εμ βρίου, τά χθη κε υ -πέρ της α μνη στίας των κι νη μα τιών της 1ης Μαρ τίου. Ο

Κον δύ λης δια φώ νη σε και κα θαι ρέ θη κε. Χρι στού γεν νατου 1935, ο Βάρ να λης ε πέ στρε ψε στην Αθή να, πα ρό λοπου τα μέ τρα του Βα σι λέα δεν προέ βλε παν τους ε κτο -πι σμέ νους βά σει του βε νι ζε λι κού Ιδιώ νυ μου. Ήρθε, ό -μως, η ∆ια μαρ τυ ρία Γάλ λων ∆ια νοου μέ νων, με πρώ τηυ πο γρα φή αυ τή του Ρο μαίν Ρο λάν, και ο Βα σι λεύς δυ -σα ρε στή θη κε μεν, αλ λά ε νέ δω σε. Όχι βε βαίως, ωςπρος το αί τη μα της γε νι κής α μνη στίας, πα ρά μό νο ό σοα φο ρού σε τους ε πι φα νείς. Γι’ αυ τό και η πρώ τη ε πι -φυλ λί δα του Βάρ να λη δεν εί ναι εν θύ μη μα α πό τον τό ποε ξο ρίας, αλ λά κα ταγ γε λία για την Ει δι κή Ασφά λεια, τηνΓε νι κή Ασφά λεια και ό λες “τις ε πι τρο πές α σφα λείαςπου ε κτό πι ζαν τον ο ποιο δή πο τε σή κω νε κε φά λι ως ε πι -κίν δυ νο κο μου νι στή”, ζη τώ ντας την κα τάρ γη ση του“νό μου πε ρί ι διώ νυ μου α δι κή μα τος”, βά σει του ο ποίουο Άγιος Ευ στρά τιος έ μει νε για χρό νια τό πος ε κτο πί -σεων.

Από τις αρ χές της δε κα ε τίας του 1920, το νη σί, μα ζίμε τρία-τέσ σε ρα άλ λα, ε πι λέ γε ται ως τό πος ε ξο ρίας.Βα σι κά πλε ο νε κτή μα τα ε πι λο γής, ό πως και των υ πο -λοί πων, εί ναι η μι κρή έ κτα ση και η μο να χι κή θέ ση τουστο μέ σο του Αρχι πε λά γους. Επί Πα γκά λου, το 1925, οιε κτο πι σθέ ντες πλη θαί νουν. Ωστό σο, ε πι σή μως, α νοί γειμε το δια βό η το Ιδιώ νυ μο, το 1929. Η προ σέ λευ ση κο -ρυ φώ νε ται κα τά την με τα ξι κή πε ντα ε τία. Το 1941, εν α -να μο νή των Γερ μα νών, οι α πο χω ρού ντες το πο τη ρη τέςδεν ε λευ θε ρώ νουν τους ε ξό ρι στους, ού τε οι κα τα κτη -τές το κλεί νουν. Θα κα ταρ γη θεί με την Απε λευ θέ ρω ση,αλ λά μό νο για δυό μι σι χρό νια. Άνοι ξη 1947, α νοί γει ε -σπευ σμέ νως, με την προ σε κτι κά ε πι λεγ μέ νη ο νο μα σία,Στρα τό πε δο Πει θαρ χη μέ νης ∆ια βίω σης Εκτο πι σμέ νων.Σε χρο νι κό βά θος πλη σιά ζει την τεσ σα ρα κο ντα ε τία, κα -θώς ο τε λευ ταίος ε ξό ρι στος α να χω ρεί αρ χές 1963.

Τα εν θυ μή μα τα του Βάρ να λη εί ναι έ να ο δοι πο ρι κόστον τό πο, ό πως τον έ ζη σε ε κεί νο το φθι νό πω ρο τουΜε σο πο λέ μου. Αφή γη μα αι σιό δο ξης πνοής, πα ρά τις α -

ντί ξο ες συν θή κες και την τα λαι πω ρία που συ νε πά γο -νταν, για τί γρά φε ται με την ο πτι κή και τον εν θου σια -σμό του κο μου νι στή, που θέ λει να δια φω τί σει και ναπρο σφέ ρει. Πε ρι γρά φει τη ζωή στο νη σί, δί νο ντας με -γα λύ τε ρη έμ φα ση στον τρό πο λει τουρ γίας της κολ λε -χτί βας. Πρω ταρ χι κό μέ λη μα η ορ γά νω ση της ο μα δι κήςζωής. ∆εν μέ νουν ά ερ γοι, διορ γα νώ νουν δια λέ ξεις, θε -α τρι κές πα ρα στά σεις, προ λε τα ρια κές γιορ τές, φτιά -χνουν ε φη με ρί δες του τοί χου. Τις α να μνή σεις του τιςσυ μπλη ρώ νουν μαρ τυ ρίες α πό συ νε ξό ρι στους, κα θώςκαι η αλ λη λο γρα φία με τη σύ ζυ γό του, την ποιή τρια∆ώ ρα Μοά τσου. Σε έ να τε λευ ταίο κε φά λαιο, ο Κα κα βά -νης σχο λιά ζει δια φω τι στι κά τα δυο ποιή μα τα, που γρά -φτη καν στον Αϊ-Στρά τη.

Η πε ρί πτω ση του Βάρ να λη ως ε ξό ρι στου εί ναι μό νοδειγ μα το λη πτι κή και κα θό λου α ντι προ σω πευ τι κή σεχρο νι κή διάρ κεια, εάν τη συ γκρί νου με με τις χι λιά δεςάλ λες πε ρι πτώ σεις προ σώ πων της Αρι στε ράς, κυ ρίωςα φα νών, που κα τά κύ μα τα ή και με μο νω μέ να ε κτο πί -ζο νταν στα χρό νια του Με σο πο λέ μου σε μι κρά νη σιά,ό πως Γαύ δος, Ανά φη, Αμορ γός κ.ά. Πα ρεν θε τι κά ναση μειώ σου με ε δώ, ό τι η σχε τι κή βι βλιο γρα φία σε πρω -το γε νείς πη γές, δη λα δή μαρ τυ ρίες, αλ λά και σε με λέ -τες, α να λο γι κά προς ε κεί νες της με τα πο λε μι κής πε ριό -δου, εί ναι πε ριο ρι σμέ νη. Από τις πρω το γε νείς σε μορ -φή βι βλίου, ση μειώ νου με μό νο δύο, τις πιο εν δια φέ -ρου σες και χρο νι κά πα λαιό τε ρες: Στά βρος Τσα κί ρης,«Μέ ρες και νύ χτες στη Γαύ δο» (νου βέ λα), 1934 και Γ.Ζάρ κος, «Ομά δα συμ βίω σης πο λι τι κών ε ξο ρί στων Ανά -φης», 1947. Η βι βλιο γρα φι κή κα τα γρα φή ε μπλου τί ζε -ται με τά το ’74, χω ρίς, ω στό σο, να υ περ βαί νει μο νο ψή -φιο α ριθ μό. Σ’ αυ τόν προ στί θε ται τώ ρα και το βι βλίοτου Κα κα βά νη.

Μ. Θε ο δο σο πού λου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

Εξό ρι στος Βάρ να λης

Του Θω μά Τσα λα πά τη

«Τό τε η συ νεί δη ση του κό σμου σβή -νει γύ ρω σου, για να ε πι στρέ ψει βα -σα νι στι κό τε ρη τη στιγ μή που ξα να -μέ νεις μό νος.Έτσι συ νέ βαι νε και μ’ αυ τούς τουςδύο. Θαρ ρού σες πως η δια δρο μή ή -ταν μια πρό φα ση. Όσο το τα ξί διδιαρ κού σε — αυ τά τα εί κο σι λε πτά— έ με ναν α φο σιω μέ νοι με τα ξύτους, μ’ έ να γα λή νιο α παύ γα σμα στοπρό σω πο που δη μιουρ γεί η συ ντρο -φι κό τη τα κι η αρ μο νι κή ε πα φή μετον άλ λον.»

(Μέ νης Κου μα ντα ρέ ας,«Η Κυ ρία Κού λα»)

Η6η ∆ε κέμ βρη εί ναι μια μέ ρα πουδι δά σκει θά να το. Σε τρο μά ζει, σεε ξοι κειώ νει, σου μα θαί νει το

ξαφ νι κό, το σκλη ρό, ό λο ε κεί νο το φορ -τίο κιν δύ νου που συ νο ρεύει τό σο α δια -πραγ μά τευ τα με τη ζωή ώ στε να της δί νεισχή μα. Κα τη φο ρί ζεις προς το κέ ντρομιας πό λης που πάλ λε ται α πό την έ ντα -ση της δο λο φο νίας του Αλέ ξαν δρου Γρη -γο ρό που λου, μέ σα στην έ ντα ση που σουπρο κα λεί η α περ γία πεί νας του Νί κουΡω μα νού, στην ορ γή που σου φέρ νει τοε πί μο νο φλερτ των κρα τού ντων με την ε -κτέ λε ση ε νός νέ ου αν θρώ που. Και κά πουστο δρό μο που περ πα τάς (στο έ να πε ζο -δρό μιο η α πό γνω ση, στο α πέ να ντι ο θυ -μός), φτά νουν τα νέ α: ο Μέ νης Κου μα -ντα ρέ ας δο λο φο νή θη κε στο δια μέ ρι σμάτου στην Κυ ψέ λη στα 83 του χρό νια. Ταγε γο νό τα υ πάρ χουν πα ράλ λη λα μα δενα θροί ζο νται και συ κου βα λάς το κα θέ ναξε χω ρι στά με το ξε χω ρι στό του βά ρος,στο κέ ντρο μιας πό λης που σε κοι τά α -μή χα να.

Στη συ νέ χεια, στο σπί τι, προ σπα θείςνα α ντι λη φθείς το βά ρος της κά θε λέ ξης.Τη δο λο φο νία, την πο ρεία του αν θρώ -που, την κα τά θε ση του συγ γρα φέα.Απλώ νεις τα βι βλία, -δια βα σμέ να και α -διά βα στα- πά νω στο γρα φείο. Τα κοι τάς

και σε κοι τά νε. Αρχί ζεις να δια βά ζεις κά -ποια συλ λο γή διη γη μά των που κά ποιαστιγ μή α γό ρα σες και στη συ νέ χεια ά φη -σες για με τά πά νω σε κά ποια στοί βα (καιπό σο α πό το μα αυ τό το «με τά» σε συ νά -ντη σε). Προ σπα θείς να ε ντά ξεις τον ε αυ -τό σου στη λύ πη και στον α πο τρο πια σμότης εί δη σης με ά τσα λους τρό πους.

«Θά ’θε λα να εί ναι α κό μη χθες»

Τό τε πιά νεις άλ λο βι βλίο που διά βα -σες πα λαιό τε ρα, σε άλ λη η λι κία. Σου υ -πεν θυ μί ζει την τό τε α νά γνω ση, την τό τεη λι κία, τους δύο αν θρώ πους που συ να -ντιού νται τυ χαία στον η λεκ τρι κό και γί -νε ται αυ τό το τυ χαία -για λί γο- ζωή α τό -φια (πρό κει ται για την Κυ ρία Κού λα του

πα ρα θέ μα τος). Τό τε κα τα λα βαί νεις καισυ τη συ νά ντη σή σου με τα βι βλία τουΜέ νη Κου μα ντα ρέα. ∆εν πρό κει ται γιαμια συ νά ντη ση προ γραμ μα τι σμέ νη, ματαυ τό χρο να ού τε τυ χαία. Πιο πο λύ μοιά -ζει με μια στα θε ρή και ε πί μο νη ε να τέ νι -ση με αυ τό το κά τι μυ θι κό των πιο κα θη -με ρι νών προ σώ πων, σαν έ να βλέμ μα α -πό το μπαλ κό νι της πο λυ κα τοι κίας, πουέ γι νε κα θη με ρι νή α σχο λία και σπου δή.Για τί η ε πα φή με τους αν θρώ πους τουΚου μα ντα ρέα, ό σο μα κριά και αν στέ -κου νε στο χρό νο, ό σο δια φο ρε τι κές καιαν εί ναι οι ε μπει ρίες που βιώ νουν, πά -ντο τε κου βα λούν αυ τή την οι κειό τη τα.Μια οι κειό τη τα που ο ρί ζει τη σχέ ση ωςαυ στη ρά προ σω πι κή, σχε δόν ως κα θη με -ρι νό δι κό σου βίω μα. Και ό ταν πας να μι -λή σεις, μι λάς προ σω πι κά πέ ρα α πό βιο -γρα φίες και φι λο λο γία.

Έτσι α πο φα σί ζεις να ξε φυλ λί σεις τηνα νά μνη ση της α νά γνω σης, πιο πο λύ βίω -μα προ σω πι κό πα ρά α ντι κει με νι κή αρ -χειο θέ τη ση: Άνθρω ποι μπρο στά σε κα -θρέ φτες, ρού χα φθαρ μέ να, φθαρ μέ νασώ μα τα. ∆ω μά τια ξε νο δο χείων, πο δο -σφαι ρι στές ε παρ χια κών ο μά δων μι κρήςκα τη γο ρίας, η λέ ξη «Ευ τυ χία» στα λε ξι -κά, φρά σεις που μυ ρί ζουν νι κο τί νη.Άνθρω ποι που ζού νε μια φο ρά ό ταν εί -ναι νέ οι, α γω νία για την ω ρι μό τη τα, ι διω -τι κές πτώ σεις και ά ρω μα μαλ λιών. Η μι -κρο γεω γρα φία των αν θρώ πων α νά με σαστα με γά λα βή μα τα της ι στο ρίας. Το φά -ντα σμα του εμ φυ λίου και των ∆ε κεμ -βρια νών, μια γεύ ση σκου ριάς, οι στρι φο -γυ ρι στές σκά λες, τα κου ρεία, υ πο μο νήκαι χρό νος. Η α θη ναϊκή σκη νο γρα φία.Ένας ί σκιος νε κρού μέ ρα με ση μέ ρι, ο οι -κο γε νεια κός χώ ρος της κα τα πίε σης καιτης αλ λη λεγ γύης, α πει λη τι κά Χρι στού -γεν να και έ νας τρο μο κρά της Άι Βα σί λης,η κά ψα του σώ μα τος, η ο μο φυ λο φι λία,τα σιω πη λά δω μά τια, οι λεω φό ροι, τοσχο λείο θη λέων, έ νας ε πι δει ξίας, οι με -τα νά στες του Αγίου Πα ντε λεή μο να. Ταπα λιά βιο λιά μέ σα στις σκο νι σμέ νες θή -κες. Και κυ ρίως η γλώσ σα της πό λης, ό -

λες αυ τές οι λέ ξεις που κυ κλο φο ρούντους δρό μους ε κτός βι βλίων, που μεςστην α πλό τη τα τους ορ γί ζο νται, συ να να -στρέ φο νται, μι λούν και σή με ρα θρη νούντο συγ γρα φέα τους.

Με τρό πο ή πιο μα στα θε ρό

«Τώ ρα εί μαι ά δειος, χω ρίς προ σχή μα -τα. Στε ρή θη κα την τε λευ ταία σπι θα μήαπ’ ό που μπο ρού σα ν’ α γω νί ζο μαι. Τι μά -ταιος α γώ νας να πε ρι σώ σω τα λε η λα τη -μέ να! Το κα κό εί ναι πως δεν εί μαι πά στααν θρώ που μα θη μέ νου ν’ α δια φο ρεί. Τοπα ρα μι κρό γύ ρι σμα, η πιο μι κρή α να πο -διά με ρί χνουν κά τω. Ζω με χά πια, ε νέ -σεις, ε φή με ρους έ ρω τες. Ο χρό νος, τέ -λεια κα τα στρο φή, η χρυ σή ε πι φά νεια μετους λα μπε ρούς ω ρο δεί χτες, και μέ σα ταγρα νά ζια σκου ρια σμέ να». Αυ τά γρά φει οΜέ νης Κου μα ντα ρέ ας στο βι βλίο του «ΤοΑρμέ νι σμα» και ό ντως αυ τός ο α γώ ναςγια τα λε η λα τη μέ να μέ νει ως κομ μά τιτης α νά μνη σης. Ο συγ γρα φέ ας θα κυ νη -γη θεί για τη συμ με το χή του στα θρυ λι κά«18 κεί με να» ε πί χού ντας, για το Αρμέ νι -σμα θα δι κα στεί τέσ σε ρις φο ρές με τοκα θε στώς να χα ρα κτη ρί ζει το βι βλίο τουά σε μνο. Πολ λοί α πό τους νεό τε ρους θατον θυ μού νται να μπαι νο βγαί νει στη γει -το νι κή του κα τά λη ψη της ∆η μο τι κήςΑγο ράς της Κυ ψέ λης, να συμ με τέ χει σεεκ δη λώ σεις υ πέρ των με τα να στών στονΆγιο Πα ντε λεή μο να, να κά νει δη λώ σειςγια την πο λι τι κή κα τά στα ση των τε λευ -ταίων ε τών. Πά ντο τε με τρό πο ή πιο μαστα θε ρό, ό μοιο με τις λο γο τε χνι κές τουκα τα θέ σεις.

Ο Μέ νης Κου μα ντα ρέ ας μας μί λη σε ό -σο λί γοι για τον αν θρώ πι νο σο βά της πό -λης, για το βίω μα της, την α νά μνη σή της,τον α συ ναί σθη το παλ μό της. Για τί η πό -λη εί ναι ο μύ θος της και η κα τα γρα φήτης. Και α πό τις 6 ∆ε κέμ βρη μοιά ζει αυ -τή η πό λη να μί κρυ νε α νε πα νόρ θω τα.

tsalapatis.blogspot.gr

Ο Μέ νης Κου μα ντα ρέ αςκαι ο αν θρώ πι νος σο βάς της πό λης

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

Ζούμε σε μία κοινωνία ευδαιμονι-σμού και επίπλαστης ευτυχίας, μιακοινωνία καταναλωτισμού και

ψεύτικων αναγκών, οικονομικής ισοπέ-δωσης και πολιτιστικής ομογενοποί-ησης. Είμαστε οι λευκοί και οι άλλοιείναι οι «νέγροι». Ακόμη κι ο θεός μαςείναι κατ’ εικόνα και ομοίωσή μας, έναςγέρος με μια μακριά λευκή γενειάδα,ένας λευκός θεός, ο θεός του δυτικού αν-θρώπου που ζει μέσα στις αυταπάτεςέχοντας χάσει τον προσανατολισμό του.

Είδαμε την ταινία στο 55ο ΦεστιβάλΚινηματογράφου Θεσσαλονίκης, είχαμεδημοσιεύσει μάλιστα εκείνες τις μέρεςκαι ένα μικρό κείμενο με τίτλο «Η εξέ-γερση των κόπρων». Μια μεγαλύτερηαναφορά, με αφορμή την προβολή στιςαίθουσες, επιχειρείται σήμερα, αφού ο«Λευκός θεός» (Feher isten) του ΚόρνελΜούντρουτσο είναι μια ταινία που μετρόπο αλληγορικό σχολιάζει το σύγ-χρονο κόσμο των κοινωνικών ανισοτή-των και του ρατσισμού.

Ο ούγγρος σκηνοθέτης ξεκινά την

ιστορία του με ένα νέο νόμο ο οποίοςέχει ψηφιστεί στη χώρα. Σύμφωνα μεαυτόν, η κυβέρνηση σε μια προσπάθειανα εφαρμόσει ένα μέτρο για να ελέγξειτην εκτροφή των σκύλων -ανώδυνο φαι-νομενικά- δημιουργεί ένα τεράστιο πρό-βλημα. Ενώ οι ιδιοκτήτες σκύλων ρά-τσας πληρώνουν σχετικά χαμηλούς φό-ρους, η φορολογία για τους ιδιοκτήτεςημίαιμων, κοινώς κόπρων, είναι πολύυψηλή, σχεδόν δυσβάστακτη. Αυτό οδη-γεί στην αύξηση των αδέσποτων, καθώςη υψηλή φορολογία αναγκάζει όσουςδιατηρούν ημίαιμους να τους εγκαταλεί-πουν στους δρόμους. Αυτό συνέβη και μετον Χάγκεν, τον αγαπημένο σκύλο της13χρονης Λίλι, ο οποίος θα εγκαταλει-φθεί από τον πατέρα της κοπέλας στοδρόμο. Όμως το κορίτσι δεν συμβιβάζε-ται με την ιδέα κι αποφασίζει να αναζη-τήσει τον Χάγκεν. Εκείνος με τη σειράτου σε μια προσπάθεια να επιστρέψειστο σπίτι θα ανακαλύψει έναν κόσμοβίας και εκμετάλλευσης. Ένας ζητιάνοςθα τον ξεγελάσει με λίγη τροφή και θατον πουλήσει σε κάποιον που διοργανώ-νει κυνομαχίες. Θα περιπλανηθεί μαζί με

μία αγέλη αδέσποτων στους δρόμους τηςπόλης κυνηγημένος από τους μπόγιες,θα βρεθεί φυλακισμένος σε ένα εκτρο-φείο σκύλων κι από εκεί θα καταφέρεινα δραπετεύσει μαζί με όλα τα φυλακι-σμένα σκυλιά. Τότε ο σκληραγωγημένοςκαι εκπαιδευμένος για κυνομαχίες Χάγ-κεν θα γίνει ο φυσικός ηγέτης τους καιθα ξεκινήσει η εξέγερση εναντίον τωνανθρώπων. Η ώρα της εκδίκησης έφτασεκαι μόνον η Λίλι μπορεί να σταματήσειτο κακό.

Ένα θαυμάσιο φινάλε, με την Λίλι ναέρχεται αντιμέτωπη με τον Χάγκεν καιτους εξεγερμένους συντρόφους του καινα ξαπλώνει κάτω, να χαμηλώνει για ναβρεθεί στο ίδιο επίπεδο με τα σκυλιά, ναμην τα κοιτάζει αφ’ υψηλού.

Η ταινία του Μούντρουτσο αποτελείμια θαυμάσια πολιτική αλληγορία. Μιαταινία ανατρεπτική από έναν σκηνοθέτηο οποίος προκαλεί με τη θεματολογίατου. Χρησιμοποιώντας ανθρώπους καισκυλιά, ένα σχήμα εξουσιαστή-εξουσια-ζόμενου, ανατέμνει, κατ’ αρχήν, τις αν-θρώπινες σχέσεις. Στη συνέχεια επικεν-τρώνει την προσοχή του και βλέπει κρι-

τικά τις κοινωνικές σχέσεις, κρίνει αυ-στηρά την εξουσία. ∆ημιουργεί μια ιστο-ρία μη ρεαλιστική για να μιλήσει για κα-ταστάσεις πέρα για πέρα αληθινές. Γιατην άθλια πραγματικότητα εκείνων πουζουν στο περιθώριο και είναι θύματακάθε λογής διακρίσεων. Οι διακρίσειςαυτές είναι πολλών ειδών, λόγω κατα-γωγής, λόγω χρώματος, λόγω θρη-σκείας, λόγω φύλου, λόγω σεξουαλικούπροσανατολισμού, λόγω οικονομικήςκατάστασης. Και πώς όλα αυτά αντιμε-τωπίζονται, πώς αλλάζει ο κόσμος; Φυ-σικά όχι με την αδιαφορία, λέει ο Κορ-νέλ Μούντρουτσο, αλλά με τη σύγ-κρουση, με μία εξέγερση η οποία θαδώσει τέλος σε έναν κόσμο αδικίας, ανι-σότητας και διακρίσεων.

Σε σημείωμά του, ο σκηνοθέτης λέει:«Εμπνεύστηκα από τις παράλογες καιολοένα πιο έντονες σχέσεις στη σημε-ρινή κοινωνία μας. Κατά τη γνώμη μου,τα παράλληλα και αμφισβητήσιμα πλεο-νεκτήματα της παγκοσμιοποίησης επι-τέλεσαν ώστε να δημιουργηθεί ένα σύ-στημα που θα δίνει πραγματική υπεροχήκαι προνόμια στον λευκό δυτικό πολιτι-σμό, γεγονός από το οποίο επωφελού-μαστε όλοι μας. Είμαστε μέλη αυτής τηςπρονομιούχας κοινότητας. Ως εκ τούτου,θέλησα να δημιουργήσω μια ταινία πουθα αποτυπώνει μια γεύση από αυτά ταπάθη που μαίνονται στην άλλη πλευρά,επικρίνοντας την απεχθή μας αυτοπε-ποίθηση, που είναι γεμάτη ψέματα καιμονόπλευρες αλήθειες, υποτίθεται υπε-ρασπιζόμενοι τις μειονότητες ενώ στηνπραγματικότητα θέλοντας να τις κατα-στρέψουμε, υποκρινόμενοι ότι δεν επι-θυμούμε τις ανισότητες αλλά την ειρήνηκαι την αρμονική συμβίωση».

strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com

«ΛΕΥΚΟΣ ΘΕΟΣ»

Οι αυταπάτες του δυτικού πολιτισμού

«Κοινός παρονομαστής» τουΣωτήρη Τσαφούλια: Ο κύριοςΠλάτων πιστεύει πως η γυ-ναίκα αποτελεί κάτι ιερό, ο∆ημήτρης πως είναι ένα εισι-τήριο για μια όμορφη ζωή, οΑλέξανδρος πως είναι κάτιιδανικό, που το προσεγγίζειπλατωνικά και ο Νίκος πωςείναι ένα ον γεμάτο δολιό-τητα. Φυσικά ο καθένας έχεικαι τα ανάλογα παραδείγματα.Αυτοί οι τέσσερις άγνωστοιάνδρες συναντιούνται σε ένακαφενείο και συζητούν γιατις γυναίκες. Μια πολύ καλήδραματική ελληνική ταινία.

«Ο κήπος του Γιάλομ: Η φιλο-σοφία μιας ζωής» (Yalom’scure) της Σαμπίν Γκίσιγκερ:Ντοκιμαντέρ για τον ΊρβινΓιάλομ, ενός από τους πιοδιαβασμένους συγγραφείς καιψυχοθεραπευτές στον κόσμο.

«Πάντιγκτον» (Paddicton) τουΠολ Κινγκ: Οικογενειακή ται-νία με πρωταγωνιστή τονΠάντιγκτον, ένα γλυκύτατοπερουβιανό αρκουδάκι που θαμπλέξει με τους ανθρώπους!

«Foxcatcher» του ΜπένετΜίλερ: Ο Μαρκ Σουλτζ, χρυ-σός ολυμπιονίκης στην πάλη,προσλαμβάνεται από τον εκα-τομμυριούχο Τζον Ντι Ποντ

για να προετοιμάσει μιαομάδα παλαιστών για τουςΟλυμπιακούς Αγώνες του1988 στη Σεούλ. Σύντομα θαπαρασυρθεί στο νοσηρότρόπο ζωής του Ντι Ποντ.

«Saint Laurent η χρυσή εποχή»(Saint Laurent) του ΜπερτράνΜπονελό: Βιογραφική ταινίαγια το μεγάλο σχεδιαστήμόδας Ιβ Σεν Λορέν.

«Ο επιφανής άγνωστος» (Un il-lystre inconnu) των ΜατιέΝτελαπόρτ, Αλέξαντρ Ντε ΛαΠατελιέρ: Ο Σεμπαστιέν Νι-κολά είναι ένα άνθρωπος πουπάντα ήθελε να είναι κάποιοςάλλος κι έτσι παρατηρεί καιμιμείται τους ανθρώπους.Αυτό όμως δεν έχει καλάαποτελέσματα. Περιπέτεια.

«Η Έξοδος: Θεοί και βασιλιά-δες» (Exodus: Gods and kings)του Ρίντλεϊ Σκοτ: Επική περι-πέτεια, κινηματογραφική με-ταφορά μιας από τις πιο αγα-πημένες και σημαντικές ιστο-ρίες της ανθρωπότητας, τηςζωής του Μωυσή και της βι-βλικής Εξόδου των Εβραίωναπό την Αίγυπτο.

Σινεφίλ

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ

Με έ να χρό νο κα θυ στέ ρη ση προ βάλ λε ται στους κι νη μα το γρά φους η ται νία «Ο χει μώ -νας» του Κων στα ντί νου Κου τσο λιώ τα, που εί δα με στο περ σι νό 54ο Φε στι βάλ Κι νη μα -το γρά φου Θεσ σα λο νί κης.

Ένας νε α ρός συγ γρα φέ ας, ο Νί κος, φεύ γει α πό το Λον δί νο και ε πι στρέ φει στη Σιά τι στα,στο μι σο ε ρει πω μέ νο σπί τι του πα τέ ρα του. Χω ρίς να α πο κα λύ ψει στη μη τέ ρα του πως έ χει ε -πι στρέ ψει στην Ελλά δα, η ο ποία νο μί ζει πως ζει στο Λον δί νο μια πε τυ χη μέ νη ζωή, ο Νί κος ε -γκα θί στα ται στο σπί τι προ σπα θώ ντας να γρά ψει το μυ θι στό ρη μά του αλ λά και να α να κα λύ ψει

πε ρισ σό τε ρα για το μυ στη ριώ δη θά -να το του πα τέ ρα του και για τον ί διο.Κά ποιοι α πό τους χω ρια νούς τον α -ντι με τω πί ζουν με υ πο ψία, με πρώ τοτον πα πά, ε νώ μια η λι κιω μέ νη γει τό -νισ σα του, η Φι λιώ, του προ φέ ρει τηφι λία της. Μια κο πέ λα η ο ποία ερ γά -ζε ται σε έ να ί ντερ νετ κα φέ θα κερ δί -σει το εν δια φέ ρον του. Στο με τα ξύ ηκα θη με ρι νό τη τα του νε α ρού συγ γρα -φέα συ νο δεύε ται α πό φα ντά σμα τατου πα ρελ θό ντος που στοι χειώ νουντο πα ρόν. Σύ ντο μα ο Νί κος θα βυ θι -στεί σε έ ναν κό σμο με τα ξύ φα ντα -σίας και πραγ μα τι κό τη τας.

Η ται νία ξε κι νά πο λύ κα λά, δη μιουρ γώ ντας πολ λές προσ δο κίες. Ο σκη νο θέ της δη μιουρ γείέ να α τμο σφαι ρι κό πε ρι βάλ λον, το ο ποίο ε νι σχύε ται και α πό την κα τάλ λη λη μου σι κή που έ χουνγρά ψει οι Active Member. Βο η θούν ε πί σης τα ε ξαι ρε τι κά ε φέ, ώ στε να δη μιουρ γη θεί έ να μυ -στη ρια κό κλί μα, έ να πε ρι βάλ λον φα σμα τι κό μέ σα στο ο ποίο κι νεί ται ο Νί κος.

Το α πο τέ λε σμα εί ναι κά τι πα ρα πά νω α πό εν δια φέ ρον, με τον Κου τσο λιώ τα να α ξιο ποιεί τό -σο την α γά πη του για τη λο γο τε χνία τρό μου αλ λά και τη γνώ ση του ε πά νω στο σι νε μά με γά -λων δη μιουρ γών, ό πως ο Αντρέι Ταρ κόφ σκι. Προ σω πι κά πι στεύω πως ο σκη νο θέ της α πό έ -να ση μείο και με τά χά νει το στό χο του και α να λώ νε ται σε έ ναν λα βύ ριν θο σκη νο θε τι κών υ περ -βο λών και σε να ρια κών α διε ξό δων. ∆εν φαί νε ται να δι καιώ νο νται οι υ ψη λές προσ δο κίες τηςται νίας, αλ λά ο φεί λω να ο μο λο γή σω πως οι δυ να τό τη τες και το τα λέ ντο του Κων στα ντί νουΚου τσο λιώ τα δεν μπο ρούν να κρυ φτούν. Κι ε πει δή δεν θέ λω να τον α δι κή σω, θα κλεί σω λέ -γο ντας πως η ται νία του α νοί γει δρό μους, δια θέ τει δύ να μη και ό ρα μα, στοι χεία που α να δει -κνύουν έ ναν σκη νο θέ τη που χρειά ζε ται έ να μι κρό βη μα τά κι για να κά νει την υ πέρ βα ση. Καιθα χα ρώ πο λύ εάν με δι καιώ σει.

Στρά. Κερ.

«Ο ΧΕΙΜΩΝΑΣ»Φαντάσματα από το παρελθόν και το παρόν

3300 Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014Ι∆ΕΕΣ

Του Κώστα ∆ουζίνα*

Αυτονομία

Τι ενώνει τον απεργό πείνας και τονκαλλιτέχνη της πείνας; Η ελευθερία ωςαυτονομία. Και οι δύο επιβεβαιώνουντον Ρουσό, όσο και τον Φρόιντ και τονΣαρτρ. Ο Ζαν Ζακ Ρουσό γράφει στηνΠρώτη πραγματεία: «Ένας περιστέριθα πέθαινε από πείνα δίπλα σε μια λε-κάνη γεμάτη με τα καλύτερα κρέατα. Τοίδιο και μια γάτα πάνω σε σωρούς απόφρούτα και σπόρους, αν και το καθέναθα μπορούσε να τραφεί πολύ καλά μετην τροφή που απεχθάνεται, αν αποφά-σιζε να την δοκιμάσει.» Συγκρίνετε τοπεριστέρι ή τη γάτα με τον άνθρωποπου αυτοκτονεί, τον μάρτυρα, τοναπεργό πείνας. «[Το κτήνος] επιλέγει ήαπορρίπτει από ένστικτο και [ο άνθρω-πος] ως μια πράξη ελευθερίας, έτσιώστε ένα κτήνος δεν μπορεί να παρεκ-κλίνει από τον κανόνα που προβλέπε-ται για αυτό, ακόμη και όταν θα ήτανεπωφελές για το ίδιο να το πράξει, ενώο άνθρωπος αποκλίνει από τον κανόνασυχνά εις βάρος του.»1

Τα ζώα ακολουθούν το νόμο, δενμπορούν να μην τον υπακούσουν. Ο άν-θρωπος, αντίθετα, είναι ελεύθερος ναπεθάνει από ελευθερία. Αυτονομία ση-μαίνει να δημιουργείς το δικό σου νόμοενάντια στο νόμο της φύσης, που λέειστον απεργό πείνας να φάει, να πιει, ναεπιβιώσει.

Ο αντι-νατουραλισμός είναι η ηθικήτου μοντερνισμού. Για τον Καντ, ηηθική πράξη έχει ως κίνητρο αποκλει-στικά το σεβασμό του νόμου που καλείνα παραμερίσουμε το νόμο των αναγ-κών, των παθών και των συμφερόντων.Ο Φρόιντ υποστήριξε ότι ο πολιτισμόςείναι μια απόπειρα να αρνηθούμε τις σε-ξουαλικές επιθυμίες και ορμές, ενώ γιατον Λακάν, ο μοντερνισμός είναι το πα-ράδειγμα της σαδιστικής παραίτησηςαπό τη σάρκα, όπως την εννοούσε οΚαντ.

Το σύνθημα του Τέρενς Μακ Σουΐνεϊ,δημάρχου του Κορκ που πέθανε στη φυ-λακή του Μπρίξτον το 1920 μετά από 74μέρες απεργία πείνας, ήταν: «∆εν είναιαυτοί που μπορούν να επιβάλουν τα πε-ρισσότερα, αλλά αυτοί που μπορούν ναυποφέρουν τα περισσότερα, εκείνοιπου θα ηγεμονεύσουν». Ηχεί στους αι-ώνες.

Η απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανούανήκει στην ίδια τροχιά. Είναι έτοιμοςνα οδηγηθεί στο θάνατο, αν δεν του επι-τραπεί ο πλούτος ζωής που προσφέρειη εκπαίδευση. Το δικαίωμα στη ζωή καιτην εκπαίδευση έρχεται σε σύγκρουσημε την αυστηρότητα του νόμου. Το δι-καιικό σύστημα σε όλο του το εύρος

μέχρι τον Άρειο Πάγο αρνήθηκε την αί-τησή του να του δοθεί άδεια για να πα-ρακολουθήσει τα πανεπιστημιακά μα-θήματα. Τα δικαστήρια τοποθέτησαντην αυστηρή επιβολή του νόμου πάνωαπό τα πιο βασικά δικαιώματα καιανάγκες. Αυτό είναι νόμος χωρίς δι-καιοσύνη, απόφαση του νομικού συ-στήματος που ακολουθεί το γράμμα καιπαραβιάζει το πνεύμα του νόμου.

Επιθυμία

Η αυτοκτονία και η μαρτυρία είναιτόσο αρχαίες όσο ο Σωκράτης και ο Ιη-σούς και τόσο σύγχρονες όσο η σου-φραζέτα Έμιλι Πάνκχερστ και οΜπόμπι Σαντς. Στο οπλοστάσιο του θυ-σιαστικού αυτοαφανισμού, η πείνα, ηασιτία έχει εξέχουσα θέση. Γιατί;

Η τροφή είναι απαραίτητη για τη ζωή.Η ζωή δεν μπορεί να διατηρηθεί δίχωςτροφή. Η άρνηση της τροφής είναι ηαπλούστερη άρνηση των αναγκών τηςζωής. Για τον Χέγκελ, τον Μαρξ και τονΦρόιντ, η θρέψη βρίσκεται στα θεμέλιατης υποκειμενικότητας. Η πείνα φανε-ρώνει μια συστατική έλλειψη στο εγώ,αποκαλύπτει ένα βασικό έλλειμμα στουποκείμενο. Αυτό το κενό στον εαυτόοδηγεί στην επιθυμία. Η επιθυμία ικα-νοποιείται, η έλλειψη πληρούται με τηνυπέρβαση του εξωτερικού κόσμου. Τοεγώ εξαρτάται για την επιβίωσή του απότο μη-εγώ, το αντικείμενο και τον άλλο.Η επιθυμία αρχικά αρνείται το μη-εγώως αντικείμενο, την ετερότητα της τρο-φής, καθώς ο εαυτός καταβροχθίζει καιαφομοιώνει το αντικείμενο.

Ωστόσο, η καταβροχθίζουσα άρνησηδεν είναι αρκετή για την υποκειμενικό-τητα. Εξαφανίζει το αντικείμενο καιωθεί το υποκείμενο ξανά στην απατηλήταυτότητα του εαυτού. Η επιθυμία τώραμετατοπίζεται από την τροφή, το αντι-κείμενo, προς ένα άλλο υποκείμενο. Ηεπιθυμία και η αναγνώριση του άλλουαναδεικνύει τον πλήρη εαυτό, ο οποίοςκαθρεφτίζεται στην επιθυμία τουάλλου. Ο άλλος είναι υποκατάστατο τηςτροφής, εν μέρει καταπίνεται, αφού ηεπιθυμία του βοηθά στην ανάδυση τηςταυτότητας μου.

Γράφει ο Φρόιντ: «∆εν υπάρχει κανείςπου να έχει δει ένα μωρό να γέρνει πίσωχορτασμένο από το μητρικό στήθος καινα κοιμάται με αναψοκοκκινισμένα μά-γουλα και μακάριο χαμόγελο, ο οποίοςνα μπορεί να αποδράσει το λογισμό ότιαυτή η εικόνα παραμένει το πρωτότυποτης έκφρασης σεξουαλικής ικανοποί-ησης στη μετέπειτα ζωή». Είναι η ει-κόνα που εξακολουθεί να υφίσταται καινα στηρίζει τη σεξουαλική επιθυμία.

Για τον Λακάν, αυτό αποτελεί εξί-σωση: επιθυμία = το αίτημα πλην της

ανάγκης. Το βρέφος αναζητά το στήθοςγια να τραφεί, αλλά επιπλέον ζητά τηνάνευ όρων αγάπη της μητέρας, ανοί-γοντας το πεδίο της επιθυμίας για τονάλλο πέρα και πάνω από την ανάγκηγια το αντικείμενο. Υπάρχει πείνα καιακόρεστο στην επιθυμία που γυρίζειπίσω στο απελπισμένο αίτημα για τοστήθος.

Πολιτική πείνα

Η αυτοκτονία, ο αυτοτραυματισμόςκαι η αυτοπυρπόληση, η ασιτία, η επι-βίβαση στα επιπλέοντα φέρετρα πουκαθημερινά βυθίζονται στη Μεσόγειο,είναι η απόκριση αυτών που αντιμετω-πίζονται ως αναλώσιμοι, περιττοί, οι-κονομικά άχρηστοι. Η Αραβική Άνοιξηάρχισε με την αυτοπυρπόληση του Μο-χάμεντ Μποαζίζι στην Τυνησία. Οιαπεργοί πείνας της Αθήνας συνειδητο-ποιούν ότι σε ένα βιοπολιτικό κόσμο, ηζωή υπάρχει ως εγγεγραμμένη ζωή στακρατικά αρχεία και κιτάπια. Η ζωήχωρίς πιστοποιητικό γέννησης, ταυτό-τητα, βίζα και άδεια εργασίας, δεν ανα-γνωρίζεται. Η ελάχιστη ανθρώπινηύπαρξη δημιουργείται μέσω αυτού πουοι μετανάστες δεν έχουν: χαρτιά, έγ-γραφα, φακέλους. Για να περισώσουντη ζωή τους από αυτό το βιοπολιτικόχάσμα, πρέπει να έρθουν στο κατώφλιτου θανάτου.

Οι απεργοί πείνας είναι μάρτυρες μετη διπλή έννοια της λέξης: αυτόπτεςκαι θυσιαζόμενοι. Ως αυτόπτες, πιστο-ποιούν ότι υπάρχουν υψηλότερες αλή-θειες από τη ζωή: Η ζωή αξίζει να βιω-θεί μόνο με τις αξίες για τις οποίες αξί-ζει και να πεθάνεις.

Η απαίτηση για μαρτυρία και θυσίααποτελεί προνόμιο του κυρίαρχου. Οιαπεργοί πείνας στοιχημάτισαν στη θνη-τότητα. Μας υπενθυμίζουν ότι η θεοπο-λιτική τάξη, που βασίζεται στην ικανό-τητα να παίρνει και να δίνει τη ζωή,μπορεί να διαταραχθεί όταν αφαιρεθείη δύναμη της ζωής και του θανάτου απότον κυρίαρχο. Στη διαλεκτική μεταξύτου αφέντη και του σκλάβου του Χέγ-κελ, ο αφέντης κατακτά τη θέση του εμ-μένοντας στον αγώνα για αναγνώριση,προετοιμασμένος ακόμα και να πεθά-νει. Σε αυτό το σημείο, ο σκλάβος, φο-βούμενος για τη ζωή του, συνθηκολογείκαι αποδέχεται την υποτέλεια.

Οι απεργοί πείνας, στην Υπατία τότεκαι τώρα στο Σύνταγμα, αντέστρεψαντη διαλεκτική. Υπηρέτες και σκλάβοισύμφωνα με το νόμο, δίχως καμία τυ-πική αναγνώριση, αντιμετωπίζουν τοθάνατο ώστε να αφαιρέσουν από τοναφέντη τους τη δύναμη να παίρνει ζωή.Πραγματώνοντάς το αυτό συλλογικά,ψηλαφούν ένα νέο είδος εξουσίας που

Απεργοί και καλ λιτέχνες πείναςΗ απεργία πείνας ως αφετηρία για τη συσπείρ ωση της κοινότητας, που θα εγκαταλείψει τη θυσία και θα διατηρήσει την αυτάρκεια

Το σύντομο διήγημα του ΦραντςΚάφκα «Ο καλλιτέχνης της

πείνας» λαμβάνει χώρα τηνεποχή που η νηστεία ήταν μια

τέχνη που παρουσιαζότανδημοσίως σε μεγάλο κοινό. Ο

καλλιτέχνης του Κάφκαπραγματοποιεί το δρώμενο

πείνας σε ένα κλουβί. Τοδρώμενο είναι πολύ δημοφιλές,

πολλοί θεατές έρχονται να δουντον καλλιτέχνη και η έξαψη τουκοινού αυξάνεται κάθε ώρα που

περνά. Επιτηρητέςπαραβρίσκονται διαρκώς για να

διασφαλίζουν ότι δεν εξαπατά. Ηκαχυποψία και ο έλεγχος

κρατούσαν τα μάτια καρφωμέναστο σώμα που μαράζωνε,

δημιουργώντας την απαραίτητηπροσήλωση στην παράσταση.Αλλά ο καλλιτέχνης δεν ήτανικανοποιημένος. Οι άνθρωποι

δεν τον πίστευαν όταν έλεγε ότιείναι εύκολο να μην τρως. Ακόμα

χειρότερα, ο ατζέντης του τούπεριόρισε τη νηστεία στις 40

ημέρες, πιστεύοντας ότι τοκοινό θα βαριόταν μετά. Ως

συνέπεια, ο καλλιτέχνης δενμπορούσε να ξεδιπλώσει όλο το

ταλέντο του.Το ενδιαφέρον, όμως, στην

τέχνη της νηστείας μειωνόταν,τα πλήθη λιγόστευαν ώσπου

εξαφανίστηκαν. Ο καλλιτέχνηςεντάχθηκε σε ένα τσίρκο, αλλά

το κλουβί του τοποθετήθηκε σεμια ήσυχη γωνιά. Εκεί

διεκπεραίωσε την πιο τολμηρήτου νηστεία. Ωστόσο, οι θεατές

σπάνια τον κοιτούσαν, καθώς τονπροσπερνούσαν πηγαίνοντας

προς το κλουβί με τα άγρια ζώαπαραδίπλα. Ο καλλιτέχνης είχε

ξεχαστεί αλλά συνέχιζε μεστρατιωτική πειθαρχία, έχοντας

χάσει πια το μέτρημα τωνημερών της νηστείας. Μια μέρα,

ένα περαστικός ρώτησε τουςεπιτηρητές γιατί το κλουβί ήτανάδειο και δεν χρησιμοποιούταν.

Καθώς μπήκαν μέσα καισκάλισαν το βρώμικο άχυρο,

ανακάλυψαν το απομεινάρι τουκαλλιτέχνη. Μετά το θάνατό του,

οι φύλακες έβαλαν ένα νεαρόπάνθηρα στο κλουβί,

καλοταϊσμένο, ζωηρό καιευτυχή. Το ενθουσιώδη πλήθηεπέστρεψαν για να δουν το νέο

κάτοικο του κλουβιού τουκαλλιτέχνη.

Σε περιόδους μεγάλων συγκρούσεων, η κοινό-τητα προβάλλει τις εντάσεις της σε ένα θύμα,του οποίου η θυσία προσωρινά την καθησυχάζει.Η απεργία πείνας είναι μια προσωπική θυσία πουσκοπεύει στην αναδόμηση της κοινότητας. Τρώ-γοντας υποστηρίζεις την υποκειμενικότητα, πει-νώντας συνενώνεις τη διαρρηγμένη κοινότητα.

“

Η ΕΠΟΧΗ 14 ∆εκεμβρίου 2014 3311Ι∆ΕΕΣ

δεν βασίζεται στην επιβαλλόμενη ήεκούσια θυσία. Ένα είδος εξουσίας πουπηγαίνει ως το χείλος του πεπερασμέ-νου και το αγγίζει, αλλά δεν το δια-περνά και δεν το διασχίζει, όπως τοθέτει Ζαν Λικ Νανσί. Το δώρο των 300της Υπατίας προς όλους τους μετανά-στες ανά την Ευρώπη ήταν ότι τουςείπαν πως μπορούν να πάρουν τη ζωήτους στα χέρια τους, ενάντια στις ανι-σότητες και τις ταπεινώσεις των κυβερ-νήσεων, των αρχών και των φανατικώντων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι οιμόνοι μετανάστες που, ενάντια στη νο-μική ορθοδοξία, κατάφεραν μέσω τηςσυλλογικής δράσης μια πολιτική λύσηγια την άθλια κατάστασή τους.

Τροφή και λόγια

Η τροφή και τα λόγια ανταγωνίζονταιαιωνίως. «Μη μιλάς με το στόμα γε-μάτο», συνήθιζε να λέει η μάνα μου.Είχε δίκιο. Το φαγητό και ο λόγος εμ-πλέκουν την ίδια οπή. Συναγωνίζονταιγια το στόμα, τη γλώσσα, το σάλιο, όταναναλαμβάνει το ένα, ο άλλος αποσύρε-ται. Τρώγοντας σιωπούν οι λέξεις. Ηπείνα, από την άλλη, αποζητά την έν-νοια και ποθεί το νόημα. Η πείνα μπο-ρεί να είναι ακούσια, ως συνέπεια τηςέλλειψης τροφής, όπως στη Γάζα, μιαςμεγάλης ξηρασίας ή ανορεξίας. Ήεκούσια. Ωστόσο, η θρησκευτική νη-στεία διαφέρει από τη δίαιτα ή τηναπεργία πείνας. Οι άγιες «νύφες τουΧριστού» του Μεσαίωνα νήστευαν γιανα ελέγξουν τη σεξουαλική επιθυμία,για να εξαγνίσουν και να νεκρώσουν τοσώμα τους. Οι σύγχρονοι άνθρωποι κά-νουν δίαιτα για να υπηρετήσουν τη σε-ξουαλική επιθυμία, για να καθαρθεί καινα εξωραϊστεί το σώμα. Για τον απεργόπείνας, αντίθετα, η πείνα είναι μιαπράξη πολιτικού λόγου.

Η πολιτική νηστεία οριοθετείται χρο-νικά και χωρικά. Ο Ρενέ Ζιράρ υποστη-ρίζει ότι σε περιόδους μεγάλων συγ-κρούσεων, η κοινότητα προβάλλει τιςεντάσεις της σε ένα θύμα, του οποίου ηθυσία προσωρινά την καθησυχάζει. Ηαπεργία πείνας είναι μια προσωπικήθυσία που σκοπεύει στην αναδόμησητης κοινότητας. Τρώγοντας υποστηρί-ζεις την υποκειμενικότητα, πεινώνταςσυνενώνεις τη διαρρηγμένη κοινότητα.

Για τον καλλιτέχνη της πείνας, ηπείνα είναι κοινωνικά εγγεγραμμένη,μια παράσταση που στοχεύει να απο-σπάσει, να αποτινάξει και τελικά ναστερήσει τον πεινώντα από το σώμα. Ηασιτία δεν είναι απλώς κάθαρση ή εξα-γνισμός, αλλά αποσωματοποίηση, ένασώμα που κατατρώγει τον εαυτό του, γι-νόμενο σκέτη ψυχή, πνεύμα, αέρας. Οαπεργός πείνας μεθά με αέρα, όπωςέλεγε η Έμιλι Ντίκινσον.

Ο καλλιτέχνης της πείνας θέλει να τοπάει ως το τέλος. Αλλά δεν αποσκοπείστην αυτοθυσία ή το θάνατο. Ο καλλι-τέχνης αυτοπραγματώνεται τρώγονταςτον εαυτό του, δείχνοντας ότι μπορεί ναεπιβιώσει την έλλειψη του άλλου. Σκο-πός του δεν είναι να πεθάνει αλλά νατελειοποιήσει την τέχνη του, να γίνει οκαλύτερος καλλιτέχνης της πείνας, ναολοκληρώσει την εκβολή, να αρνηθείπλήρως την ανάγκη του άλλου. Έτσιυποδύεται την απόλυτη μορφή κυριαρ-χίας, σπουδαιότερος από τον ατζέντητου, ισχυρότερος από τον πάνθηρα. Οκαλλιτέχνης αποβάλλει τον εαυτό του,τον φτύνει, με την ίδια πράξη που τονεδραιώνει. Σκοπός δεν είναι ο θάνατοςαλλά η αυτάρκεια.

Ο καλλιτέχνης της πείνας απορρίπτειτον άλλο ως αντικείμενο, αλλά δεν μπο-ρεί να επιβιώσει χωρίς τον άλλο ωςυποκείμενο. Όταν οι θεατές τον εγκα-ταλείπουν, προσπερνώντας τον δίχωςνα τον κοιτούν ή να τον θαυμάζουν, μα-ραίνεται και απονεκρώνεται. Παίρ-νουμε ζωή μέσω του βλέμματος τουάλλου και επιβιώνουμε στο κοίταγμάτου. ∆εν μπορούμε να ζήσουμε χωρίςτην επιθυμία του άλλου. Η ασιτία απο-κτά νόημα μέσω της θεαματοποίησήςτης.

* Το κείμενο αποτελεί γραπτή εκδοχή-γράφτηκε στις 5 ∆εκέμβρη- της ομι-

λίας του Κ. ∆ουζίνα στο ΚολέγιοΜπίρκμπεκ, στο Λονδίνο, στο πλαίσιοσυνεδρίου με θέμα «Νομικές διαστάσειςτης τροφής και του νερού». Η ομιλίαάντλησε επιχειρήματα από το βιβλίοτου «Philosophy and Resistance in theCrisis » και εμπνεύστηκε από το βιβλίοτης Μοντ Έλμαν «The Hunger Artists».Το αγγλικό πρωτότυπο βρίσκεται στοδιαδικτυακό περιοδικό «Χρόνος».

Σημείωση

1. Ζαν Ζακ Ρουσό, «Πρώτη και δεύ-τερη πραγματεία».

Απεργοί και καλ λιτέχνες πείναςΗ απεργία πείνας ως αφετηρία για τη συσπείρ ωση της κοινότητας, που θα εγκαταλείψει τη θυσία και θα διατηρήσει την αυτάρκεια

Ανάλογα συμβαίνει και με τον απεργό πείνας. ∆εν απο-ζητά το θάνατο αλλά τη νίκη, δεν είναι αυτοκτονικόςαλλά μαχητικός. Ο Ν. Ρωμανός επανειλημμένα δήλωσε

ότι δεν θέλει να πεθάνει, αλλά να του αποδοθεί το δικαίωματου στην εκπαίδευση. Η στρατηγική του απεργού πείνας είναινα υπερακοντίσει την εξουσία του καταπιεστή μέσα από τοθέαμα της απόλυτης εξασθένισης του και τα λόγια του. Οιπράξεις αποσωματοποίησής του πρέπει να επικοινωνηθούν.Ο απεργός επιβιώνει από την επιθυμία του άλλουτότητα, βιζακαιπό τ ν ανθρώπινη εξαιρ, του συναπεργού, του αλληλέγγυου,της κοινότητας. Τα λόγια και η ενθάρρυνση των απ’ έξω γί-νονται τροφή του. αρχοςπεργού και του αλληλε εξαιρ

Ο Μπόμπι Σαντς και οι ιρλανδοί απεργοί πείνας μιλούσανμεταξύ τους και με τον έξω κόσμο μέσω μικρών γραπτών ση-μειωμάτων που έκρυβαν σε οπές του σώματος και ονόμαζαν«comms» από τη λέξη επικοινωνία (communication). Οι Αιγύ-πτιοι και τώρα οι Σύριοι απεργοί πείνας χρησιμοποιούν συ-νεντεύξεις Τύπου για να περιγράψουν σε ένα αρχικά εχθρικόκοινό το διακύβευμα, να δημιουργήσουν δηλαδή τις συνθήκεςπου οδηγούν στη νίκη. Ο Ν. Ρωμανός εξέδιδε συνεχώς δηλώ-σεις ενθαρρύνοντας τους υποστηρικτές του, εξηγώντας τακίνητρά του, διεκδικώντας το δικαίωμά του σε πολιτισμένηζωή.

Αυτός είναι ο κύριος λόγος που η απεργία πείνας είναι οπροτιμότερος τρόπος θυσιαστικής αυτό-εξόντωσης. Αντί-θετα με την αυτοπυρπόληση ή τον πυροβολισμό στο κεφάλι,χρησιμοποιεί τη χρονικότητα για να αυξήσει το ενδιαφέρον,την αγωνία, την αλληλεγγύη. Η μετάδοσή της πάντα ξεκινάαπό την καταγραφή των ημερών που διανύει, με την κάθεμέρα να είναι ένα ακόμα καρφί στο φέρετρο αλλά και έναακόμα κάλεσμα στους ανθρώπους να συσπειρωθούν και στιςαρχές να ικανοποιήσουν το αίτημα. Ο χρόνος που κυλά ανα-γάγει την απεργία πείνας από θυσία σε επικοινωνία, από ιερο-ποίηση σε συλλογικοποίηση.

Ο καλλιτέχνης της πείνας, επίσης, ζει για τον άλλο και μέσωτου άλλου. Αυτός είναι ο λόγος που στο τέλος, όταν πρόκει-ται να πεθάνει, βρίσκει τη δύναμη να ψιθυρίσει τα τελευταίατου λόγια στο αυτί του ατζέντη, σμίγοντας τα χείλη σαν σεφιλί. «∆εν θα έπρεπε να θαυμάζεις τη νηστεία μου», είπε οκαλλιτέχνης στο τέλος, «δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Ο μόνοςλόγος που νήστεψα ήταν ότι δεν μπόρεσα ποτέ να βρω τροφήπου να μου αρέσει. Εάν την είχα βρει, πίστεψέ με, δεν θα τοέκανα θέμα και θα παραγέμιζα την κοιλιά μου όπως εσύ και οκαθένας».

Ο καλλιτέχνης δεν είχε βρει την τροφή που χρειαζόταν. Γι’αυτό του ήταν εύκολο να νηστέψει. ∆εν ήταν ότι δεν έτρωγε,έτρωγε το τίποτα. Κατάπινε το κενό καταμεσής της ύπαρξης.Το ακόρεστο παραμένει είτε τρως είτε νηστεύεις. Μόνο οάλλος μπορεί να προσφέρει την τροφή που αποζητάμε, δωρί-ζοντάς μας την επιθυμία στο βλέμμα του, μετατρέποντας τονκαλλιτέχνη και τον απεργό, σε θέαμα, σε τέχνη. Με την απου-σία του άλλου, ο καλλιτέχνης μετέτρεψε την τέχνη του σεασιτία μέχρι το θάνατο. ∆εν είναι πλέον καλλιτέχνης της πεί-νας, αλλά απεργός πείνας, ένα θυσιαζόμενο θύμα. Η θυσία τουεπιτρέπει στο κοινό να συγκεντρωθεί ξανά, στην κοινότητανα συσπειρωθεί.

Η ασιτία αποκαλύπτει το κενό από το οποίο εκκινεί η θρέψηκαι η ομιλία, εναλλασσόμενες και αμοιβαία αποκλειόμενες με-ταξύ τους. Ως συλλογική αναπαράσταση, η εκούσια ασιτία συγ-κεντρώνει και δημιουργεί την κοινότητα μέσα από το θέαματης αυτάρκους αυτό-εξόντωσης. Μια τέτοια αφετηρία θαμπορούσε τελικά να συστήσει μια κοινότητα που θα εγκατα-λείψει τη θυσία και θα διατηρήσει την αυτάρκεια. Οι 300απεργοί πείνας της Υπατίας είναι οι μόνοι μετανάστες, οιοποίοι, ενάντια στην ατομικιστική τακτική των νόμων για τημετανάστευση και το άσυλο, κατάφεραν να αποσπάσουν τιςζωές τους από το διαχειριστικό κενό που τους έχει καταπιεί.

Συλλογικός αντι-νατουραλισμός και θυσιαστική αυτάρκεια,αυτός είναι ο τρόπος που κερδίζονται οι νίκες. Οι συλλογικέςνίκες, διότι μόνο συλλογικά υποκείμενα μπορούν να κερδί-σουν πολιτικές μάχες. Η νέα κοινότητα εδραιώνεται στο εκλι-πόν σώμα του απεργού/καλλιτέχνη πείνας. Έτσι η ζωή κερδί-ζει το θάνατο.

Επικοινωνία

Οι απεργοί πεί-νας, υπηρέτεςκαι σκλάβοι τουνόμου, δίχωςκαμία τυπικήαναγνώριση, αν-τιμετώπισαν τοθάνατο ώστε νααφαιρέσουν απότον αφέντη τουςτην ισχύ ναπαίρνει τη ζωή.Πραγματώνον-τάς το αυτόσυλλογικά, ψη-λάφισαν ένα νέοείδος εξουσίαςπου δεν βασίζε-ται στην επιβαλ-λόμενη ή εκού-σια θυσία.

“

Βρίσκωµια νικηφόρα Αριστερά

Tης Λουτσιάνα Καστελίνα

Είχα προσκληθεί να συμμετάσχωστην εκδήλωση επειδή ο Γιάννηςυπήρξε για δεκαετίες μεγάλος

φίλος του Pdup (Κόμμα ΠρολεταριακήςΕνότητας) και μαζί κάναμε πολλά καιμοιραστήκαμε πολλές απόψεις, από τηνεποχή που ήταν γραμματέας του ΚΚΕεσωτερικού, έπειτα επικεφαλής της ανα-πόφευκτης διάσπασης και ιδρυτής τηςΑΚΟΑ, παράξενο αλλά ξεκάθαρο καιεπιτυχημένο όνομα που είχε αποφασίσει

να δώσει στην ομάδα του: «ΑνανεωτικήΚομμουνιστική Οικολογική Αριστερά»(που υπήρξε επίσης μια από τις κινητή-ριες δυνάμεις των επόμενων ενοποι-ήσεων της ελληνικής αριστεράς. Πρώτατου Συνασπισμού και στη συνέχεια τουΣΥΡΙΖΑ). ∆ιέκοψα την ομιλία μου γιατίκάποιος είπε κάτι στο αυτί του Αλέξηκαι το μήνυμα ανακοινώθηκε αμέσως: ηκυβέρνηση είχε αποφασίσει να επισπεύ-σει την εκλογή του προέδρου της ∆ημο-κρατίας. Αμέσως το αμφιθέατρο ξέ-σπασε σε μια εκδήλωση χαράς. Όλαείχαν ειπωθεί στα ελληνικά, κι εγώήμουν η μόνη που δεν είχε καταλάβει τιείχε συμβεί. Μετά ο Αλέξης μου εξήγησε:θα πάμε σε εκλογές σε ένα μήνα (...)

Νίκη για τη χώρα

Για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μια νίκη, καθώςκαι για τη χώρα: αν νικήσει η αριστερά ηκατάσταση θα είναι κάθε άλλο παρά εύ-κολη, θα σταματήσει όμως η πολιτικήπου έφερε αυτό που εδώ ονομάζουν «αν-θρωπιστική καταστροφή». Εξάλλου, ηαπόφαση του πρωθυπουργού Σαμαράσημαίνει ότι ακόμη και για τη δεξιά κυ-βέρνηση αυτά που ζητάει η τρόικα είναι

υπερβολικά και ότι η πολιτική της απέ-τυχε. Το βράδυ, σε ένα μεγάλο συλλο-γικό τραπέζι (σε καιρούς λιτότητας ο κα-θένας είχε φέρει από ένα φαγητό) πουοργανώθηκε στην αίθουσα σύνταξης τηςεφημερίδας «Εποχή», η οποία πολύσυχνά αναδημοσιεύει άρθρα από το «Μα-νιφέστο») ο ενθουσιασμός και η υπερ-διέγερση για την προσεχή πρόκλησηπλανιόταν στον αέρα. Το ίδιο κλίμαυπήρχε και την επομένη, στα γραφείατου ΣΥΡΙΖΑ, σε ένα κτήριο που φέρει τασημάδια της δύσκολης πορείας που οδή-γησε στη δημιουργία του νέου κόμματος:γιατί, παλιότερα, ήταν η έδρα του ΚΚΕεσωτερικού και μετά του Συνασπισμού.

Οι σύντροφοι είναι αισιόδοξοι. Οι λαϊ-κές κινητοποιήσεις εξακολουθούν ναείναι ενθαρρυντικές, παρόλο που εδώ τασυνδικάτα δεν είναι οι κύριοι πρωταγω-νιστές, επειδή η εκπροσώπησή τους ανα-φέρεται κυρίως στους δημοσίους υπαλ-λήλους και λιγότερο στον ιδιωτικό τομέακαι η επισφαλής εργασία απλώνεται κιεδώ. Οι φοιτητές κατεβαίνουν στουςδρόμους σε κάθε ευκαιρία, έστω και μετις υπερβολές του νεοαναρχισμού πουκατακτά και στην Ελλάδα ένα τμήμα τηςνέας γενιάς.

Οι φόβοι πάντως δεν οφείλονται στηνψήφο, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πεισμένος για τηδημοτικότητά του, για την οποία εξάλ-λου έχει συνεχείς αποδείξεις. Ο καρπόςτης ενωτικής εικόνας που κατόρθωσε ναοικοδομήσει η ελληνική αριστερά ανα-δημιούργησε όχι μόνο το κόμμα, αλλάπάνω απ’ όλα μια κοινότητα αλληλεγ-γύης, χωρίς την οποία καμία πολιτικήδύναμη δεν μπορεί να είναι ισχυρή.Εκτός των άλλων, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ριζώσειστην επικράτεια αναπληρώνοντας αυτάπου περιέκοψε το Κράτος: ιατρικά κέν-τρα, φαρμακεία, συσσίτια. Εθελοντικήδουλειά: θα μπορούσαμε να την ονομά-σουμε επιστροφή στην παλιά παράδοσητου εργατικού κινήματος – τις οργανώ-σεις αλληλοβοήθειας – ή διαφορετικά,χρησιμοποιώντας τα λόγια του Γκράμσι,επανοικειοποίησης τμημάτων κρατικήςδιαχείρισης. Σε κάθε περίπτωση, πρό-κειται για μια εξαιρετική εμπειρία.

Το παιχνίδι θα είναι σκληρό

Μολαταύτα, μιλώντας με τους συντρό-φους νιώθει κανείς την ανησυχία τους γι’αυτό που θα έρθει μετά, ή μάλλον, για τογεγονός ότι κυρίως σε περίπτωση νίκης,το παιχνίδι θα είναι σκληρό. Όλοι το

έχουν συνειδητοποιήσει. Εξάλλου, αρκείνα διαβάσει κανείς τις εφημερίδες όλουτου κόσμου την επομένη της είδησης:πτώση των χρηματιστηρίων, τρόμος παν-τού, ξεδιάντροπα ψέματα, συμπεριλαμ-βανομένων αξιοσέβαστων ιταλικών εφη-μερίδων που εμφανίζουν τον Τσίπρα σαννα θέλει να καταστρέψει την Ευρώπη καινα βγει από το ευρώ, αποδίδοντάς τουπράγματα που δεν είπε ποτέ, γιατί φαί-νεται ότι κανείς δεν ενημερώνεται πλέονπριν γράψει.

Ο φόβος δεν είναι στην πραγματικό-τητα για την Ευρώπη, είναι για τη βαρύ-τητα που θα μπορούσε να έχει μια νίκητης αριστεράς στην Ελλάδα στο να επι-βάλλει μια στροφή στη γραμμή που υπα-γορευόταν μέχρι σήμερα από τις ισχυρέςευρωπαϊκές δυνάμεις. Προσπαθούν νααπομονώσουν τον ΣΥΡΙΖΑ, σαν να έχειπανούκλα. Με τον κίνδυνο να καταφύ-γουν στα πάντα. Ακόμη και στις προβο-κάτσιες (…)

Ένιωσα ευτυχισμένη

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι απομονωμένος στηνΕυρώπη των σημερινών κυβερνήσεων.Με ρωτάνε επίμονα αν νομίζω πως ο Ρέν-τσι θα μπορούσε να πειστεί να σχηματί-σει ένα μπλοκ των μεσογειακών χωρώνγια να διαπραγματευθεί με περισσότερηδύναμη με την τρόικα, μια υπόθεση διό-λου παράξενη, με δεδομένη τη δύναμηπου αποκτά η αριστερά στην Ισπανία καιστην Πορτογαλία. Αισθάνθηκα αμηχανίανα απαντήσω, λες και κουβαλούσα πάνωμου την ευθύνη της κυβέρνησής μας.

Πάντως, ανάμεσα στους πολλούς συν-τρόφους που συνωστίσθηκαν στο θέατρογια να τιμήσουν τη μνήμη του ΓιάννηΜπανιά, στους πολλούς φίλους μου εδώκαι μισό αιώνα, ένιωσα ευτυχισμένη.«Είναι η πρώτη φορά μέσα σε μισόαιώνα, από τότε που συχνά ερχόμουνεδώ για τα συνέδριά σας ή τις διαδηλώ-σεις ή τις εκλογές ή τα πραξικοπήματα -τους είπα- που αντί να βρω μια αριστεράνα απειλείται, να φυλακίζεται, να κατα-κερματίζεται, εν ολίγοις σε δύσκοληθέση, βρίσκω μια νικηφόρα αριστερά».Και γελώντας πρόσθεσα: «Γι’ αυτό παλιάσυνήθιζαν πολλοί να πηγαίνουν στηΜόσχα για να πάρουν γραμμή, ενώ τώραερχόμαστε στην Αθήνα». Όπου, είμαστεβέβαιοι, η γραμμή είναι καλύτερη.

Μετάφραση από το Μανιφέστο:Τόνια Τσίτσοβιτς

Είναι η πρώτη φορά μέσα σε μισό αιώνα, από τότεπου συχνά ερχόμουν εδώ για τα συνέδριά σας ή τιςδιαδηλώσεις ή τις εκλογές ή τα πραξικοπήματα,που αντί να βρω μια αριστερά να απειλείται, ναφυλακίζεται, να κατακερματίζεται, εν ολίγοις σεδύσκολη θέση, βρίσκω μια νικηφόρα αριστερά.

“

Η ΛΟΥΤΣΙΑΝΑ ΚΑΣΤΕΛΙΝΑ ΣΤΗΝ ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΝΙΑ

Φω

τογρ

αφία

:Γιά

ννης

Ρεντ

ίν

Η είδηση των πρόωρων εκλογώνήρθε τη ∆ευτέρα, κατά τη διάρκειατης εκδήλωσης που ήταν αφιερω-μένη στη μνήμη ενός από τους ιδρυ-τές του ΣΥΡΙΖΑ, του Γιάννη Μπανιά.Ο Αλέξης Τσίπρας είχε μόλις τελει-ώσει την ομιλία του, με λόγια συγκί-νησης, γιατί ο Μπανιάς είχε αποφασι-στικό ρόλο στην επιλογή να ανατεθείσ’ αυτόν, πρώτα ηγετικό στέλεχοςτων μαθητών της Αθήνας, μετά νεό-τατο δημοτικό σύμβουλο της πόλης,το καθήκον να εκπροσωπήσει τηνανανέωση των γενεών ως επικεφα-λής του νέου πολιτικού σχήματος.