15ος – 18ος αι.εξελίξεις πολιτικές,

οικονομικές και κοινωνικές

Πολιτικές εξελίξεις

• εθνική μοναρχίααπολυταρχία ή απόλυτη μοναρχίαΓαλλία: ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμοςΑγγλία: ήπια μοναρχία – κοινοβουλευτισμός – Διακήρυξη των Δικαιωμάτων

Κάθε εξουσία πηγάζει από το θεό. Ο βασιλιάς, είπε ο απόστολος Πέτρος, είναι λειτουργός του Θεού. Επομένως οι βασιλείς ενεργούν ως λειτουργοί του Θεού και ως αντιπρόσωποί του πάνω στη γη. Μέσω αυτών ο Θεός ασκεί την κυριαρχία του. Γι΄ αυτό ακριβώς ο βασιλικός θρόνος δεν είναι θρόνος ανθρώπου αλλά θρόνος του Θεού. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το πρόσωπο του βασιλιά είναι ιερό και επομένως κάθε εναντίον του επιβουλή είναι ιεροσυλία. Πρέπει να υπακούμε στο βασιλιά με θρησκευτική ευλάβεια και συνείδηση.

Ι. Μποσυέ 1670

Οικονομικές εξελίξεις

• Βιοτεχνία εκμηχάνιση βιομηχανία• Τριγωνικό εμπόριο: Ευρώπη – Αφρική –

Αμερική• Μερκαντιλισμός – προστατευτισμός:

ενίσχυση εξαγωγών, αποθάρρυνση εισαγωγών

• Βιομηχανική επανάσταση

                           

Κλωστική μηχανή

με υδραυλική μετάδοση της

κίνησης(Άρκραιτ

1762)

Ατμομηχανή του Βατ

Κοινωνικές εξελίξεις

• Δημογραφική αύξηση αύξηση των αναγκών• Άνιση κατανομή του πλούτου• Τρεις κοινωνικές τάξεις:1. Ευγενείς – κλήρος (ιδιοκτήτες της γης)2. Αστοί (ιδιοκτήτες γης και έμποροι, βιοτέχνες,

βιομήχανοι, τραπεζίτες)3. Αγρότες χωρικοί – εργάτες, μικροεπαγγελματίες

των πόλεων

Όλοι οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους ελεύθεροι και ίσοι. Έχουν εμπιστευθεί με συμφωνία στην εκτελεστική εξουσία τη διακυβέρνηση. Η εκτελεστική εξουσία παραβιάζει την υποχρέωσή της αυτή, όταν προσπαθεί να επιβάλει αυθαίρετα τη βούλησή της. Τότε, ο λαός ως ανώτατη εξουσία, έχει το δικαίωμα να αντιδράσει και να εγκαθιδρύσει ένα νέο πολιτικό σύστημα.Τζον Λοκ 1690

• Αφορισμένος να είναι όποιος επιχειρήσει να αφαιρέσει από κάποιον και να καρπωθεί για τον εαυτό του, με οποιοδήποτε ξόρκι ή μαγικό, ό,τι έχει κάποιος άλλος σε αφθονία, γάλα, μέλι ή κάτι άλλο, όποιος έχει στρώσει τραπέζι με τρία μαχαίρια για να εξυπηρετήσει τις νεράιδες, που τάχα θα φέρουν καλή τύχη σε όσους γεννιούνται σε κείνο το σπίτι, όποιος ορκιστεί σε δέντρο ή στο νερό ή σε οτιδήποτε άλλο εκτός από ναό, όποιος βάλει το παιδί του στη στέγη του σπιτιού ή μες στο φούρνο για να ξαναβρεί την υγειά του ή για τον ίδιο σκοπό χρησιμοποιήσει φυλαχτά ή μαγικά γράμματα, εκτός από χριστιανικές προσευχές ή την ελευθέρια τέχνη της ιατρικής.

• Επίσκοπος του Έξετερ 1170

Το πρώτο ήταν να μην παραδέχομαι ποτέ τίποτε για αληθινό, αν δεν το ξέρω ολοφάνερα για αληθινό, δηλαδή ν΄ αποφεύγω προσεκτικά τη βιασύνη και την προκατάληψη, και να μην περιλαμβάνω στις κρίσεις μου τίποτα παραπάνω απ΄ ό,τι θα παρουσιάζεται στο νου τόσο ευδιάκριτα ώστε να μη μου δίνεται καμιά ευκαιρία ν΄ αμφιβάλλω γι΄ αυτό.Ντεκάρτ 1637

Ντεκάρτcogito, ergo

sum(σκέφτομαι, άρα υπάρχω)

Διαφωτισμός

Τι είναι ο Διαφωτισμός;

• Κίνημα Ιδεών σχετικών με:• την πολιτική (άσκηση της εξουσίας)• τη θρησκεία• την εκπαίδευση• την οικονομία

Βασικές αρχές• Πίστη στην ανθρώπινη λογική• Κριτική και αμφισβήτηση• Πίστη στην ανθρώπινη πρόοδο

Πού εμφανίζεται;

•Αγγλία•Γαλλία

Πότε;

•17ο και 18ο αιώνα

Ποια κοινωνική τάξη εκφράζει;

•Την αστική τάξη

Διαφωτισμός και πολιτική

1. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τα αναφαίρετα φυσικά δικαιώματα της ζωής, της ισονομίας της ιδιοκτησίας και της ελευθερίας έκφρασης

2. Κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ ηγεμόνα και λαού. Ο λαός έχει το δικαίωμα να αντισταθεί στον τύραννο.

Τζον Λοκ Κοινωνικό Συμβόλαιο

μεταξύ κράτους και

πολιτών

Διαφωτισμός και πολιτική3. Συμμετοχή του λαού

στη λήψη αποφάσεων.4. Διάκριση των

εξουσιών: κυβέρνηση, βουλή, δικαστές σε ξεχωριστά πρόσωπα και όχι στο ίδιο.

Ρουσόη εξουσία στα χέρια του λαού και όχι του

ηγεμόνα

Μοντεσκιέ διάκριση των

εξουσιών

Διαφωτισμός και θρησκεία

• Υποστηρίζει την

ανεξιθρησκεία

Βολτέροςανεξιθρησκεία

Διαφωτισμός και εκπαίδευση

• ο δάσκαλος δεν είναι αυθεντία. Οδηγεί τον μαθητή στην ανακάλυψη της γνώσης

• Αιμίλιος του Ρουσό

Ρουσό: «Αιμίλιος»ο δάσκαλος

δεν είναι αυθεντία

Διαφωτισμός και οικονομία

• Η οικονομία πρέπει να λειτουργεί

ελεύθερα χωρίς τις παρεμβάσεις του κράτους

• Φυσιοκρατία (Γαλλία)• Οικονομικός φιλελευθερισμός

(Αγγλία – Άνταμ Σμιθ)

Άνταμ Σμιθ

Τι είναι η Εγκυκλοπαίδεια;

• Έργο 33 τόμων που φιλοξενεί τις ιδέες του Διαφωτισμού σε όλους τους τομείς της ζωής.

• Πρωτεργάτες οι:

Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ

Ντιντερό Εγκυκλοπαίδεια

Ντ’ ΑλαμπέρΕγκυκλοπαίδεια