ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ

1.4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΕΥΚΟΥ ΦΩΤΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ1. Το φαινόμενο της εξάρτησης της ταχύτητας και του δείκτη διάθλασης από το μήκοςκύματος στο κενό ονομάζεται ________________.2. Η λευκή δέσμη φωτός αναλύεται σε μια πολύχρωμη συνεχή ταινία η οποία ονομάζεται__________ του λευκού φωτός. Τα χρώματα του φάσματος κατά σειρά μείωσης του μήκουςκύματος είναι: ________, _________, _______, _________, __________ και _________.3. Ο δείκτης διάθλασης για την ερυθρά ακτίνα είναι _____________ από αυτόν για την ιώδηακτίνα, με αποτέλεσμα η ερυθρά ακτίνα να διαθλάται και να εκτρέπεται ____________ απότην ιώδη. Αυτός είναι ο λόγος που κάθε ακτίνα ακολουθεί διαφορετική πορεία όταν γίνεταιανάλυση λευκού φωτός σε ένα γυάλινο πρίσμα.4. Το ουράνιο τόξο είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού των φαινομένων της _________, της___________ και του ___________ του φωτός.5. Κάθε μονοχρωματική ακτίνα φωτός, όταν διέρχεται σε ένα συγκεκριμένο μέσο,χαρακτηρίζεται από ένα ___________ μήκος κύματος, που είναι η ταυτότητα του χρώματοςγια το ________ αυτό.6. Τα μήκη κύματος της υπέρυθρης ακτινοβολίας κυμαίνονται από _____-______nm. Ηυπέρυθρη ακτινοβολία ανιχνεύεται με ειδικά όργανα που ονομάζονται ______________.7. Τα μήκη κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας κυμαίνονται από _____-______ nm. Ηυπεριώδης ακτινοβολία συμμετέχει στη μετατροπή του __________ της ανώτερηςατμόσφαιρας σε όζον.8. Η __________ ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στα κύτταρα του δέρματος, που μπορεί ναοδηγήσουν και στη δημιουργία καρκίνου. Κατά την ηλιοθεραπέια, το μαύρισμα του δέρματοςοφείλεται στη __________ που παράγει ο οργανισμός για να προστατευτεί από την υπεριώδηακτινοβολία.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ1. Το φαινόμενο του διασκεδασμού οφείλεται στην εξάρτηση:α. του δείκτη διάθλασης από το μήκος κύματοςβ. του δείκτη διάθλασης από τις διαστάσεις του οπτικού μέσουγ. του δείκτη διάθλασης από το υλικό του οπτικού μέσουδ. του δείκτη διάθλασης από τη γωνία εκτροπής2. Πόσες φορές εκτρέπεται μια ακτίνα περνώντας μέσα από ένα πρίσμα;α. 1β. 2γ. 3δ. 43. Η γωνία εκτροπής εξαρτάται:α. από τη συχνότητα της εξερχόμενης μονοχρωματικής ακτίναςβ. από την ταχύτητα της εξερχόμενης μονοχρωματικής ακτίναςγ. από το μήκος κύματος της εξερχόμενης μονοχρωματικής ακτίναςδ. από τη γεωμετρία και το υλικό του πρίσματος4. Οι ακτίνες που εκτρέπονται λιγότερο από ένα πρίσμα αντιστοιχούν στο:α. ιώδεςβ. πράσινογ. πορτοκαλίδ. ερυθρό5. Οι ακτίνες που εκτρέπονται περισσότερο από ένα πρίσμα έχουν:α. μικρό μήκος κύματος λ και μεγάλη συχνότηταβ. μικρό μήκος κύματος λ και μικρή ταχύτητα

1

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ

γ. μεγάλο μήκος κύματος λ και μεγάλη συχνότηταδ. μικρή συχνότητα και μεγάλη ταχύτητα6. Μια λευκή δέσμη φωτός διέρχεται από τριγωνικό πρίσμα προσπίπτοντας πλάγια σε μιαέδρα του. Η γωνία εκτροπής:α. είναι ίδια για όλα τα χρώματαβ. είναι μεγαλύτερη για το ερυθρό χρώμαγ. είναι μεγαλύτερη για το πράσινο χρώμαδ. είναι μεγαλύτερη για το ιώδες χρώμα7. Το φάσμα του λευκού φωτός:α. γίνεται αντιληπτό από το ανθρώπινο μάτιβ. εκτείνεται μόνο μέσα στα όρια των ορατών ακτινοβολιώνγ. αποτελείται από ένα χρώμα μήκους κύματος λ0

δ. αποτελείται από 2 χρώματα, το ερυθρό και το ιώδες8. Ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού είναι μεγαλύτερος:α. για την ερυθρή ακτινοβολίαβ. για την ιώδη ακτινοβολίαγ. για την κίτρινη ακτινοβολίαδ. για την πράσινη ακτινοβολία9. Η τιμή της ταχύτητας του φωτός σε ένα οπτικό μέσο:α. μειώνεται καθώς μειώνεται το μήκος κύματος λ0 του φωτόςβ. μειώνεται καθώς αυξάνει το μήκος κύματος λ0 του φωτόςγ. χαρακτηρίζει το μέσο και είναι σταθερή για όλα τα μήκη κύματος της ακτινοβολίαςδ. τίποτε από τα παραπάνω10. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική θεωρία, τα μεγαλύτερα μήκη κύματοςαντιστοιχούν:α. στην ορατή ακτινοβολίαβ. στις ακτίνες Χγ. στην υπεριώδη ακτινοβολίαδ. στις ακτίνες γ11. Η υπεριώδης ακτινοβολία:α. είναι ορατή από εμάςβ. έχει μήκη κύματος μικρότερα από αυτά της υπέρυθρηςγ. έχει μήκη κύματος μεγαλύτερα από αυτά της υπέρυθρηςδ. δε διαθλάται12. Η υπέρυθρη ακτινοβολία:α. είναι ορατή από εμάςβ. έχει μήκη κύματος μικρότερα από αυτά της υπεριώδουςγ. προκαλεί το φαινόμενο του φθορισμούδ. τίποτε από τα παραπάνω13. Το ουράνιο τόξο οφείλεται:α. στο φαινόμενο διασκεδασμούβ. στο φαινόμενο ανάκλασης του φωτόςγ. στο φαινόμενο διάθλασης του φωτόςδ. σε όλα τα παραπάνω

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟ-ΛΑΘΟΣ1. Η ταχύτητα διάδοσης του φωτός σε ένα οπτικό μέσο, που δεν είναι ο αέρας, εξαρτάται απότη φύση του οπτικού μέσου.2.Ο δείκτης διάθλασης ενός οπτικού μέσου, που δεν είναι ο αέρας, έχει την ίδια τιμή για όλατα μήκη κύματος λ0.

2

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Αν ταξινομήσουμε κάποιες Η/Μ ακτινοβολίες με αυξανόμενο μήκος κύματος, μπορούμε ναγράψουμε: ορατές- υπεριώδεις- υπέρυθρες.4.Η υπέρυθρη ακτινοβολία ανιχνεύεται με ειδικά όργανα, τους φωρατές.5. Η υπεριώδης ακτινοβολία δεν έχει καμία βιολογική δράση.6. Η ταχύτητα διάδοσης μιας ακτίνας σε ένα μέσο μειώνεται όταν το οπτικό μέσο είναι οπτικάπυκνότερο.7. ΄Οταν μια δέσμη λευκού φωτός αναλύεται από ένα γυάλινο πρίσμα, καθένα από τα 6χρώματα δεν αναλύεται περαιτέρω.8. Κατά τη διέλευση του λευκού φωτός μέσα από πρίσμα, όλα τα χρώματα μέσα στο πρίσμαέχουν την ίδια ταχύτητα.9. Η υπέρυθρη ακτινοβολία διαθλάται εντονότερα από την πράσινη.10. Η υπεριώδης ακτινοβολία αποτελείται από φωτόνια μεγαλύτερης ενέργειας σε σχέση μεαυτά της υπέρυθρης.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ

Να αντιστοιχίσετε τις γωνίες εκτροπής της στήλης Α με τα χρώματα της στήλης Β.

Α Β

α. 220 1. Κόκκινο

β. 200 2. Πορτοκαλί

γ. 250 3. Κίτρινο

δ. 230 4. Ιώδες

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Μια μονοχρωματική ακτίνα φωτός διαδίδεται σε ένα πυκνό οπτικό μέσο και έχει μήκος

κύματος λ=250nm. Ο δείκτης διάθλασης του μέσου είναι n=2,4.

α. Να βρείτε το μήκος κύματος της ακτίνας στο κενό.

β. Να βρείτε τη συχνότητα f της ακτινοβολίας.

γ. Είναι η ακτίνα ορατή από εμάς;

2. Μία ακτίνα λευκού φωτός (λ) προσπίπτει από τον αέρα

σε γυάλινο πρίσμα και αναλύεται. Στο σχήμα φαίνεται η

πορεία της ιώδους, της κίτρινης και της κόκκινης ακτίνας.

Η ιώδης ακτίνα είναι :

α) η (1). β) η (2). γ) η (3). Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση (μονάδες 2). Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας (μονάδες 6). Πανελλήνιες 2011

3

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ

3.

Πανελλήνιες 20054.

Πανελλήνιες 2003

4