Post on 18-Feb-2018
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 1/47
Ʃli Ṣidqqi azayku
zmuln
Timdyazin s tmaziɣt
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 2/47
1995
zmuln
1
1 Anza lli ffalen waggasen ɣ il iɣ jjin d ikʷttayen ur fulkinin (cicatrices, souvenirs tristes) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 3/47
Tarragt
I «ti -zi » nu lli i ẓṛ an kra x tiggas
ẓṛ n akk ̫ izmuln …U r ssinn maxx ad
ggutn izmuln, kkin f itr san …
Rad issann i ɣ ɣ ran izmuln ɣ ass-ad, is
llan ijddign n tudrt ɣ ddu tfr kkit iqqurn
n izmuln inu ..
Tudr t ll i sswan izni tn 2 inu, dln tt izmuln
inu, fkx tt i winu, tg tudrt s kigan ..
2 Idammen (sang);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 4/47
Tawnza
I
Ad am nskr, a tawnza, tifilit ; nmun
Amarg illm tt
Tafukt aṣṭṭa ɣ ufus
Nk ̫ fis itran mnid nnm
Gin am aɣaras
Iẓula nnm iɣ nn-ugg ̫ ix
Ka ɣ a ttmyarax
Mad nnix? I ɣ nn-ugg ̫ ix?
Ag ̫ ns aɣ llix Iẓula nnm aɣ mmudix tiɣʷṛḍin
Nsud
Iẓula nnm aɣ a ttidux ɣass-ad
Ar allax
Askka x tillas
Γ ass-ad nnx ittu gam3 nnax
Iẓula nnm, ur d taẓulṭ
Amṭṭa ad usin Imṭṭawn ug ̫ ln, iɣarn
Srgnt tifawin
Awnx nkk dim i tagrst
Nmun akk ̫ uggar
Iɣ imaṭl uṣmmiḍ
Tarwa nnx rad ruln
II
Ad am nskr, a tawnza, tifilit Nmun
Nsni gis ijddign
Fsan x ussan nnx
Nqql srsn, amud usin t
3 Amzruy (passé) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 5/47
Rad fsun, ngr-d
Γ ass-ad ar ɣ ass-ann…
Ini kra ad armx awal
Akk ̫ ttay ka sul iddrn
Γ iggi n ismḍal
Nttyagal srs nkki dim
Ar ax isrwat
Iɣ iḍṛ kra s tguḍi
Yarm tallasin4
A tnt id ik ̫ ti wanna gisn
Ikkusan imikk
Iɣ iṭṭaf ma-s n baba-s
Ad asn ttirir
Ass-nna ibidd uzmz
Inti waɣad , nmun
Γ unwal nnx, d isuyas nnx
Zmzrn aṣmmiḍ
Ng amarg, ar nsiggil
Aẓuṛ n tudrt
III
Tawnza tga tamazirt,
Tifinnaɣ nnax
Tk ̫ la srs lḥnna x idmarn
S ax iḥṛm
A nssumm tibbit, nttu…
Kra gitnx immut
IV
Ad am nskr, a tawnza, tiẓṛẓa
Γ ufus
Tṛẓmt idmarn
Rix a tn akk ̫ iẓṛ kiwan
Ad issan is ur iqqur
Γ illi x assax nkk
4 Umiyyn d ma ten inn-iwalan (histoires, contes…) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 6/47
Ẓṛn afulki
Lli nn-idl waddal-ad tlsit
Azzar nnm rad as ṛẓmx
Kigan ad d imun
Aḍu ra t yasi
Gin am taffa x ignwan
Ad issan is ur iḍṛ
Ula ikkat uzmz
Asafu n tiṭṭt nnm
Tirɣi n twallin nnax
As rad d-inti, ifsi gis
Umṭṭa n lmutt
Iffi-d ar gis nssa
Tẓul dax s tifawin
S a ttmnidt, ar ttmnidx
Ar akk ̫ nttmnid
Ssutln am ɣikk -a
Tawwargit lli nufa tt
Tarwa nnm ma s a siggiln
Amr tibbit nnm
V
Ad am nskr, a tawnza, tafala
N iṣiḍ
A ttut ul n uṣmmiḍ
Ifsi utfl 5 n ussan
A fadd ad yaf U maziɣ
Ma-s lli nn-uḍn
Kigan ay-d ikka waḍu ibidd
Ag ̫ ln ax azmz
Winnx ka ur izzigizn
Γ mklli tn rix
Iga ax ak ̫ jḍaḍ 6
5 Adfl (neige);6 Ar daɣ nttini a gʷjḍ aḍ , amudar lli mu tebbi temɣ ilt (amputé);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 7/47
Ixf nns ɣar izza-d
Ijlx, ixʷ cn, nddr gis
Ran ad ax ilin
Γ mklli ttawin mddn tiwiwwin …
Nnran …
Imuɣaz 7 ɣʷ in azmz nnx
Bbin as iẓuṛan
Iɣ akk ̫ nskr wi yyaḍ
Is ra ng ɣar afar!
N ig ̫ mma
Ar ax ttaḍṛn idukan n gar
Laḥ addag
Lli nn-igan ixf ɣ ignwan
Yut s uẓuṛ
Ar ittag ̫ m ɣ ul n wakal nnax
Inyalkamn idusn llan
Gr ukṭṭu8 d uẓuṛ
VI
Ad am nskr, a tawnza,
Amara tarat
Inbgiwn ur ax ujjin
A nara wayyaḍ
A gis nskr tayyuga
Sin ur a jllun
Iqqama-d yan
Ur igi arra lli turit
Inbgiwn ur rin
Ad d-nldi walli turit
Udrn as
Winnsn kad ax ran a t nttmnid
Imzzan9 ka gis nga
Nrul-d i matnx
7Willi ganin iɣ nan, ifnaten (ennmis);8 Ixf n kra waddag (cime);9 Walli ur igan ggu kra n tmazirt, aɣ rib (étranger) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 8/47
Nfl tt nn i wi yyaḍ
Ng bṛṛa , bṛṛa , bṛṛ …!
Nkk tagant nnan nga
Zund ma gisnt
Ncca zund uccn
Zud ilf kad nggan
Ffuɣn-d ar ax ttmdayn
Ufan ax ukan
Ar kkatn ay lliɣ
Nḥsa mad ax uran
Nttnin ad nufa
Gin ax d mddn, tikrkas…
VII
Taṭṣa nnm d umṭṭa ,
Ssnx is d tiggas nnm
Ad ax iskucmn
Ng aryal n tassasin
Macc issan is nn-nɣʷ i
S darun aɣaras
Ad am nssfld
N nɣʷ i gim, nttu mad nnan…
VIII
Ad am nskr, a tawnza,
Tamɣra ɣ ass-ad
Tarwa nnm gan imuɣan fllam
Ur ṛmin
Iga asn uṣmmiḍ n ifran
Lli ɣ llan
Tir ɣ i n ul
Nkki tayri nnm kad ufix
Iɣʷ rban
Mqqar ug ̫ in wid ax ur irin
Ur yyi kkisn ad mnaggarx anaruz
Nmun…
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 9/47
Γ uɣaras n uz mmuẓẓl n tudrt
Lli rix
Ur ssinn is ax ldin s mnid
Nkki ssnx
Isgg ̫ asn ad ax ismd
Yan lli s nnan
Rad ax isbidd
Nɣ nɣan asafu ɣ ul nnax
Tigmmi imuɣan ṛ want
Ix tga aɣaras
N I maziɣn
Iɣ fduddrn ur a gis nssan
Iɣ nggut ur a tt nttikṣaḍ
Ur ad afin
Mad skarn ɣar ad ṛẓmn iflwan
Nffuɣ
Ar nssaqra tamaziɣt
I willi tt iran…
Tin imuɣan10, 09/11/1982
10 Abnniqq, asqqen (prison);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 10/47
Arugi11
Taṭṣa12 nu tga tin iṣiḍ
Bzziz as allaxUr akk ̫ ijli yan iɣ ixʷ la
Ittu wiyyaḍ
Ljnt ..
Aḥyuḍ 13 ,
Iṣiḍ ax tlla
Ekk aɣaras
Iggut akk ̫ mad ur iɣin14
A t ikk
Ad lkmn
Ibalisn ug ̫ in ad ax yawi Iffuɣn t id
Acku ssnn
I ɣ nn-nugg ̫ a
Rad jdrn
Nɣʷ i t
Ittu t ufgan
Imugas ur a sul allan
Iqqama-d yan urugi
Sul ukan immaɣ
Iga waẓ 15
Macc illa ginx
Isul, nssngi t
Gan as iblis
Ibalisn a t iḍin
Iffaɣ
Lliɣ inna uhuy
Ur iri a ig ismg n wiyyaḍ
Ibbaqqi
Ig asafu
Krzn ulawn ddrnin
Afin-inn tillas Imaɣn ur jjin usin
Arugi d Ṛbbi
11 Aɣ wwaɣ (rebelle);12 Illa daɣ ittini taḍṣa (rire);13 Anafal, amxlaw, taguri-ad ar ttunna ɣ Waṭ la ṣ anammas (fou);14 I ẓḍ aṛ n ura taguri-ad ar ttunna ɣ dar Ayt Waṭ la ṣ anammas d Ayt Usammer (capable);15 Nttan d ixf nns, iga waḥdut (seul) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 11/47
Yan ad gan
X tiṭṭt nnax
Ibalisn ad isiggiln ad bḍun
Nmmaɣ
Afadd ad gin igldan
Ng arras iḍṛn «Ur illi ɣ uqqccab abla Ṛbbi
Nlsa t »
Irugiyn ad akk ̫ nga
Tifawin
Nllas
Ibalisn ad ax iran tillas
Issan at
A ttasim atig n Ṛbbi d urugi
Gitun
Ur akk ̫ irxi Macc iɣ ittyawskar
Nddrf
Tammara d tguḍi
Tumrt
Tudrt nnx ayann
Munnt akk ̫ ginx
Timmuɣra nnx
Addur 16 nnx
Mqqur Ṛbbi
Arugi
Ur rin a t nɣ in
Jdr at afrag
Ibalisn
Asafu gan as
Tour de Gassies 3/2, 2/3/ 1980
16 Agmmir (honneur, dignité…);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 12/47
Adrar n tudrt
Gix adrar n tudrt
Tag ̫ i yyiTafuḍ
Tg ajjig i wiyyaḍ
Ur lin aẓuṛ
Mmɣin
Γ umalu nu
Aman inu aɣ a ssan
Nzug
Tamazirt aɣ nzugTinu aɣ jlix
Nzza-d
Asix urti ɣ mnid
Ur sar tn inn-lkmx
Urti nu
Anaruz inu
Maxx a t ur lkmx
Mqqar ur salax Ad inix
Ur ax issiḥil
Ag ̫ las iɣ yad ngaddan
Is a t nssukuf
Iɣʷ yal iɣ ll uẓn
Had awsay nsitti t id
Iɣ iggut wamud
Nssuk ̫ f war aẓuṛ nluḥ Wanna tn ilan mmɣin-d
Nasi tizlfin
Tin udrar aɣ illa usafar n tudrt
Ijddign n wiyyaḍ
Irxa nit a tn laḥ
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 13/47
Win udrar
Nkkin…
Igg ̫ z allaɣ n tudrt
Ur jji t yaɣ irifi
Waxxa nit iqqur
Argan illa ɣ irafan
Illa ɣ ignwan
Tazgzut d-iffuɣn ɣ iẓṛan
Ini darnx
Ur a naddr ijddign n umdduz
Rkan…
Ṛṛbaṭ, 22/03/1984
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 14/47
Tikṣṣaḍ
Ar allax f Ṛbbi , ug ̫ ix ad asn sllax
Lliɣ nnan a ur tazzalt
A tsfiḍt alluḥ
Ittyara a tgim amuddu n tmmara
Nkk ur rix
Nnix as maxx nkki?
Nnan: kyyin as nnix
Ra gik iskr warra nu
Ils da ttirix
Ṛbbi trit nkkin ug ̫ ix Maxx a yyi turmt ?
Ur ẓḍaṛx ad asix
Is tufit a ttamnt
Ur ẓḍaṛx ad ttarmx
Willi s ur ufix
Ad bbin ɣ ul inu
Ttux is a yyi ttirin
Wanna rix ar ttirix A sar ur ik ̫mḍ
Γmk -ad iskr Ṛbbi ɣ itran
Ar nttmnid
Γmk -ad iskr Ṛbbi gi
Asafu ccan ax.
Agadir, 14/08/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 15/47
Adal17
Iɣ ak iɣra wallaɣ
N tguri lli ttiritTnnit as : ikka wadal fllam
Ur ufiɣ
Ad ddmx flx adal
Ar t ittawi wasif
Γmk -ad, ɣmk -ann
Adal isrs iẓuṛan
Amgguj18 ka sul iga
Γ wakal nns izug Inna ɣ yufa tudrt
Islɣ ar allan
“Yiwi akk ̫ wasif mddn
Skrn is a ttakk ̫ in”
Ar akkax tudrt
Ug ̫ rx ma iddrn iqqnḍ
Nkki rix talli yug ̫ rn
azmz n ussan Iɣ izri wass, idṛ -d yiḍ
Ur a ttmtat
Talalit ur a tt issaɣ yan
Tga ɣmk -ann
Tlla bdda
Inna ɣ iswa wakal igr-d
Akal iswa bdda
Iɣ d-mmɣin is llix Akal nnx iga tudrt
Nttan ad ufix
Akal nnx iga tudrt
17 Ar tt ttinin i yan wanaw n tuga ar ttili ɣ ill d uftas nns (algue) ;18 Anmattay, bi-imuttuyen (nomade);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 16/47
Nttan ad ufan
Willi ur igin aḍṛẓ
Rɣnt tifawin
Ẓṛn mddn ajddig,
Iklulu wakal nnx
Agadir, 29/12/1984
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 17/47
Asif
Maṭlx ak, is yyi inn tuḍnt
Is yyi tettut Nkkin ur jji k nn-uḍnx
Ur jji k ̫ n ttux
Amarg illa yyi ɣ idammn
Ur jji tn ttux
Llix as ɣ ul
Nkki gix t
Ur a sar yyi ttun
Nga yan Asif iwin-d
Mad d-iwin imun
Iẓuṛan yak ̫ fn
D iẓṛan d wakal nnx
Asif ur a ittmnid
Iɣ zrin aḍṛn
Nkkin ad yuḍṛ wasif
Ug ̫ rx asif-ann Macc iɣal is yyi iwin
Yan iran iɣal
Nkki ssnx is ur ngin
Ur a sar aḍṛn
Aẓṛu d-immɣin x tuẓẓumt
Aman ṛwan as
Iẓuṛan ɣʷ in t
Tiddi nns ur a tt issiḥil Iɣ zrin waman
Iɣarn
Iqqama-d ibidd
Afgan ur yusi talluḥt
N wasif nnax
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 18/47
Ad issann is a ttazzaln
A yarud ul nnx
Aynna ur igin ul nnx
Muḥal ad ilin
Aynna tn ur igin
Is yuf ad ur ilin
Ṛṛbaṭ, 20/10/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 19/47
Ḥmmu u Unamir
Tgit tayri d usldi
S a g ̫ nna tag ̫ it A tettut ma k id iɣʷ in
S ikalln turrit-d
Tjlut tayri
Addur izwar tt ur nssin
Tflt ax nbḍa
Wanna ginx iddrn, is immut
Ḥmmu maxx a ur tajjim
Lḥnna ɣ ufus?Tajjim itbirn n ljnt
Iɣ ṛmin ayyln…
Akuṛay ix t tmyarat
Ra tddrt uggar !
Win ṭṭalb ur a k nɣin
Ljnt aɣ mmɣin !
Win tayri d win usiggl
Ya isli yawi t … Nkkus ak, macc azrg nnax
Ur a sul iẓẓaḍ
Ur jji nn-nugg ̫ i
Tiṭṭt nns slɣaɣ idl tnt
Macc ur nɣli s ignwan
Akal aɣ nslɣ
Ur ax ik ̫ li yan ifassn
Akuṛay ncca tUr nkki ignwan nḍṛ -d
Nɣṛṣ i wakal
Γmklli skrn idammn nnk
A Ḥ mmu u Unamir …
Tk ̫ la ak tifinnaɣ
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 20/47
Ur tssnt a ttasit
Tabrat nns
Ṭṭalb yug ̫ i a tkkt aɣaras
N tfinnaɣ , ur igi winns
Ix t tɣʷ it immut
Isɣal ak mad ur igi
Jlun ak aɣaras
Sul ax ijla ɣik -ad
Timɣarin a t iɣʷ in
Ig ṭṭalb agllid
Llixk nttu, tmḍlt ax
Ur tssint
Ay lliɣ nn-yaggug uɣaras
Wis sa ignwan aɣ nn-tllit
Tirit ax
A nissan ma tssnt
Tabrat nnx a ttiwit
Tfk-id ixf i walu
Gr ak d ikalln, tmmzrt
“ Lif ” add fllax iḍṛn
Wiyyaḍ nqql sul …
“ Mim” ijla ɣ uɣaras
Γik -ad illa ɣid
“Ẓ ay” isli-d ayyur
Irwas t iɣ ilul
“Γ in” iɣli-d d tafukt
Yusi tt id ukan
Nnan ax wiyyaḍ rad ax d-lkmn
Iɣ nmun
Ra nɣr tabrat lli f ijla Ḥ mmu u Unamir …
Tin imuɣan, 7/6 /1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 21/47
Immi d baba
Ad dax nk ̫ ti ɣ illi ɣ nẓṛa
Ussan ufan Nafu gisn
Ass-lli gis nṛẓm tiwallin
Tibbit n immi tngi ɣ imi nu
Tiṭṭt nns
Isura n wul
Ini tayri tffi fllax
Afus nns iɣ yyi uddrn
A nkcm s ul nns Iɣ ṛẓmn , tumrt usin tt
Ul inu ffarrin
Baba yucka-d inna:
Yuda k ̫ n ɣ igiwal
Yallah a ng imddukk ̫ al
A nkk iɣunan
Nssu tumẓin
Nsli-d ig ̫ lifn, nurri-dTgit argaz
Idawa nnk awllu ad usin
K ̫ fisn ɣ igran amud n tlalit
I wussan
Ad sar ur tali tafukt
Ula laḥ ayyur
Itran aɣ ad d-ttag ̫ mnt
Tifawin n tiṭṭt Ur a sar tṛmit
Iɣ irɣa wul nnk idus
Ttmnid idrarn
Tugrtn, ix trit tuk ̫ it
Iɣ a ttikṣaḍt , tssrgmt
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 22/47
Ra k ikk uɣaras
Ig ak ixf askkṛḍ
Iḍṛ ul nnk, ig arras
War atig mqqar iddr
Ur issn tudrt
Tawwuri aɣ munt tid ak rix
Ḥsu tnt akk ̫
Urrix-d ar tazzalx dar immi
Rufix
Nɣli s uk ̫ faf
Ayyur idl ax s tifawin
Azmz irɣa
Mddn ɣ ik ̫ fafn d ignwan
Inix as mad yyi inna
Baba ɣ uɣaras
Tluḥ izṛi yaggugn
Tsawl tini yy id
Γmkann a iwi illa
Macc yat ittu tt ukan
Tlla tayri
Nttat as yattuy uɣaras
Win ufulki ɣ mddn
Ix tufa rad afun
Ad ukan taddu
S iɣ irfufn, s iga wacc
Sin iḍan mmaɣn ɣ brra
Laḥ ayyur
Win umɣar
D win ayt umksa as nnan
Tin yyiṭṣ ar taqqra
Ttun mddn wiyyaḍ…
Tin imuɣan, 7/11/1982, 26/02/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 23/47
Ahyyaḍ
Yuf yan igan ah yyaḍ
Iṭfṛ titbirin In ɣ illa uḥwac nnsn gis
Yafuḍ zikk-ann
Awr iẓṛ taguḍi n isuyas
Lliɣ g ̫ mmrn
I ɣ yuyyel ma gis illan
Ils amarg i tiṭṭt
Idl ifssi n imurig
Iɣd lliɣ d-rqqanYuf yan igan ah yyaḍ
Iṭṭfṛ talganat
In s as inna wul mmdi gis
Iɣʷ i accbaṛ nns
Tizzwa ka gis ittilin
Ix tnt iẓṛa yan
Han yufa ma sa ttllin
A ur izrb yak ̫ i-d Ar d issn mani s ttawint
Imun disnt
**
Yuf yan igan ah yyaḍ
Iddr ass-ann ɣ llan
A ur isiggil askka
Ur ta d-iɣli wass
Luḥn anzgum i walli t imyarn
Γ wakal
Tayri lli ka sa ttinin
Tayri kad salan
Drusn ussan
Wanna iddan ur sar ak d-urrin
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 24/47
**
Yuf yan igan ah yyaḍ
Yanf-nn i iɣrman
Ifk aḍaṛ i uzaɣar
Ix t ikka iɣawl -nn Adrar n Drn
Aɣ -nn illa ujddig yufan
Ikk tiɣrmin
Ar aṭṭun tayri lli jlanin
Afgan isalan akal
Ur tnt ijli yuf
**
Yuf yan igan ah yyaḍ A ur ittal ̫ɣ ussan
Gan ɣmk ula ɣmk -ad
Winns iga bdda yan
Gan ɣmklli tn ran ntt
Iskr tn d ɣmk -ann
A ur itkka timuḍan
Ar kiɣ igg ̫ z akal
Tga taguḍi Tudrt ix tnt iẓṛa yan
**
Yuf yan igan ah yyaḍ
A ur ittajj awal
A nn gis ismmɣi tiggas
Imɣurnt ɣ ul nns
Ur sar urmn i tudrt
Taṭfi lliɣ d-ilul A ur ikkat awal f wayyaḍ
Iɣ izri yuf
A tn ittu
Yadr-nn x tasa nns i uzmul nns
**
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 25/47
Yuf yan igan ah yyaḍ
A ur imun d ifis
Afgan immut ur ikrz
Ur sul immɣi yat
Γay-d illan ur a ittwarga
Iga zund ifis
Miḍṛuṣ x tiṭṭt
Aḥbbuḍ ils aɣ as d-llan
Ur sar staran x tafukt
Ula ẓṛan ass
**
Yuf yan igan ah yyaḍ
Mddn ur a ttjaran
Abla a k ssrkun, rkan
Irgazn ɣ wakal
Afgan bla addur
Ur iddir waxxa nn-ɣawln
Ur darsn atig, ssrgmn
Iga bdda arras
Ar srs s sfiḍn
Luḥn t inn ɣ illi ɣ d-nkrn
**
Yuf yan igan ah yyaḍ
Ar yalla ar d ṛmin
Intl tn, yan ad ur issn
Issn nit ijdr wul
Iɣ d-nkrn ig ah yyaḍ
Ils amarg itrm
I ɣ yufa ma sa tllin
Yack-id ar darnx
Ix t ur ufin ar staran
Fln ax ɣmk -ad …
Tin imuɣan, 2/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 26/47
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 27/47
Ar allax ay lliɣ iṛẓa wass-ann
Alix…
Mnaggarx amalu
Nawn a nkcm tillas
Tafukt ntta
Taslit nkkin
Nzug …
Ar ukan tnt nsiggil
Nttnti ɣmk -ann
Imal ur yaggug
Iɣ nfl amalu
Nurri-d …
Tin imuɣan, 14/1/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 28/47
Ak ̫ fay n immi
I Ṛbba amt a immi
Hann yan awnt innan Iwi-m ittyamaẓ
Ad ur tallat, tinit as :
‘’ ssnx, ur gin amakr
Ak ̫ ttay ug ̫ rn
Ma ttsalam
Ur ittu ma i as nnix ɣ mẓẓi nns
Iswa ɣ uk ̫ fay inu
Ma ur itettu warrawTettum akk ̫ k ̫ nni mad ik ̫ ti
Tjlam ukan
Tamaziɣt a t issmɣurn
Γ igiwal n ma-s
Nttat a iẓuln tiṭṭt nns
Ass lliɣ ilul
Nttan a isawal s umarg
Lliɣ jdrn ul nns Isawl tt d ijddign
Fsan x tiṭṭt n ma-s
Asin igḍaḍ asallaw
Ur jji tn ttun
Ak ̫ fay inu a gis igan irig ̫
Ur ufin
A yyi ittu, ftux
Ur iɣʷ i ma gigi kkusan Isitti-nn gigi willi iran
Ad ur ilix
Willi iran ad ibbi
U ẓuṛ n tasut nnx
Nɣn awal ɣ imi nu
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 29/47
Mln wayyaḍ i warraw
Iwi ssnx, ur ittu
Ma i as nnix , iɣʷ i t akk ̫
Tugg ̫ a nnun maxx a tt nɣam
Γ imi nnun awal …!
Tin imuɣan, 14/11/1982
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 30/47
Atri ɣ ul
Ma s tnnit a winu
Ittyara a ng amarg, nmun
Γ uswingm
Imma inyalkamn iɣ ax d-urrin
Ra ng amud n tifawin
Γ islan-ad ɣ llix
Immɣi-d ul n wakal-ad
Ar ittal ̫ɣ ayyur
Fkin timitar nnx i tafukt
Ad ax d urrintTut s iznẓaṛ ill nnx
Ad ax d-ilil
Tarm a sul ax ur tzzug
Agris inɣa ax
Ma s tnnit a winu
Ittyara a ng amarg , nmun
Is tufit a yyi tinit
Is sul a ttjarat Γ itran n waḍan n may
Manwa ad a igan ill
Iɣ d-ilul ini yyi t id
Zikk ha yyi ɣ darun
Ar dax nssa ɣ imi nnun
Tayri lli n darnx
Ng ɣ iɣunan ajddig
Ar d nzziwz ayyur Ar dax iṭṣṣa
Nɣ d-igguz imun ditnx
Ma s tnnit a winu
Ittyara a ng amarg, nmun
Ur sar ngarax d winu
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 31/47
Atri llan ɣ ul nnx
Tin imuɣan, 1/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 32/47
Ilulluyn
Mmuddix ur nn-mdix mani
Alulluy Aɣ mḍ lx isgg ̫ asn
Dln nit s tguḍ iwin
Nttnti a igan imurig ɣ ul inu
Ddrn is
Nttnti ad rix ad aznx i wiyyaḍ
Ag ̫ in
Ad asin taguḍi
Gint imurig iddrn … **
Ilulluyn aɣ mmuddix
Ma aylli nn-ufix
A yyi igan d imzzi ɣikk
Icqqa a nmyar
Γ gr middn
Lliɣ iẓi umuddu d uɣaras
Ilulluyn aɣ nn-ufixTidt n wiyyaḍ
Tga zund aman
Ibiddn ɣ ig ̫ḍyan iqqenn
Tinu ssnx
Is ur a sar titti ɣ uɣaras
Ur ssinx
Ur ad issanx
Ra bdda ttllix … Iɣ urix mad swangmx
Γ uɣaras , nnix
Taguḍi nu ra tn tawi
S umuddu lli rix
Γmk -ann a igan iɣ idder kra
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 33/47
S tguḍiwin
Ufnt yyi
Nttnti ka ɣ gix mklli gix
Ufnt yyi
Nttnti ka ɣ gix kra yug ̫ in
Ufnt yyi
S nttnti ssnx is llix
Ilix …
Tin imuɣan, 7/6/1983
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 34/47
Asuf 20
Ssntix, nskr ɣ unaruz
Assnti, nag ̫ l tUr lkimɣ
Ur ax igi unaruz aɣaras
Ng amarg, nsul
Ur nbḍi ur yad nmun
Ur ufix a t ssudnx
Iɣʷ i yyi ɣ ufus
Ur ufix a t ssyagasx
Ng t ɣ mnid nnx Nasi gisn idammn
Gin winnx, s nga yan
**
Ng amarg nsul, ur nbḍi
Ur yad nmun
Nkkusa kra, ittyagal
Ur jji t lkmx
Mradd is hlli nug ̫ l A naf aɣaras
Win tudrt
Imma ɣ ass-ad winns gan iṛiẓ
Ass nna bḍan iɣarasn
Namẓ walli rix
Iɣ stix
Ur id iɣ lulx mln yyit
Γ ass-ann ar a issudu unaruz Ngarax
Ssudux ayyis amaziɣ
Nɣawl -nn ayyur
A la la yla la la dayl a la la la la l
20 I ɣ bddda illa ufgan d ixf nnes ur ar ittemun d yan (solitude);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 35/47
A la la yla la la dayl a la la la la l
Anzgum
Tumrt
Iggut flla mad usix
Iggut ustara
Yaggug udalal amur
Nkki ka isiggiln
Ma ur illin ad ilin
Ur illi mad ur illin
Is a ka ttinix
Uḍnx-nn imddukk ̫ al
Aɣaras iggut …
Ṛṛbaṭ, 16/12/1981
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 36/47
Ur a ttarax
Iɣ d-iffi ul inu
Iɣli-d ixf inu
Jlun ax
Yamẓ afaḍiṣ21 n tudrt
Staran tilli nn-ɣawlx
A ukan inix nkkin
Ingr, s iɣ d-urrix
Iɣ d-urrix ur a ttarax
Njlu tabrat nnx
Ng tillas n tifawin
N mddn lli jlanin
Yanf uɣaras , aɣaras
Izgr tidrarin
Ixsi wass, inna x starax
Iqqn-d fllax
Ur sul ax issin
Nqqama x tillas ɣmk -ann
Ṛṛbaṭ, 15/2/1984
21 Mmel nna ɣ ur illi yat (désert);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 37/47
Tafala22
Amarg a sa siggilx
Wiyyaḍ aɣ llan
Γ ɣ id nɣ ɣ inn
Ssutlx nkkin i wakal
Ar akkax ɣ imurig inu
Atig ur llin
Imurig gan atig
N tfala ɣ uɣ aras
Ibnkaln ar kkatn
Tudrt ad akkan
Wanna ur issinn
Adrn i ul nns asin
Actci n tudrt,Tudrt actci yufan
Tusi kra yaggug
Ils-ann n tayyawin
Tadrn-nn i kra
Illa ɣ itran ur akk ̫ issin
Nkkin ar tn ttmnidax
Ul inu ɣ ufus
Mad issnn mad iṭṭ af
Ur tn ssnx ar allax
Γ umarg lli ɣ uḍ nx
Ar akkax atig
Willi ur ilin atig
Ad ax ittinin
Iggut akk ̫ ma ɣ a tllit
Yuf a ttngarat
D ilulluyn
Ur jji nn-i ẓṛ a ma ɣ a ttllix
Is iɣ al
Is ur iɣ i a iṭṭ f ṛ amanar
Walli ṭṭ f ṛ x
Ngaran didi willi rix I ɣ al urgaz is iga kra
Inna ɣ mk-ann
Yasi tartiwin izug
Γ imi n ifis nns
Ur a sar issan
22 Yan wanaw n ssleb a tega, ar sis ttemaγen medden (baïonnette);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 38/47
Is ur gin asif n wass
Win mddn
I ɣ mnaggarn isuyas nḥuc
Ar nttal ̫ɣ ayyur
Ig udrar a ẓ uṛ nnax
Ṛṛ ba ṭ , 22/3/1984
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 39/47
Aṣṭṭa
I ɣ idda uḍ aṛ inu
S itran, ssudun ax
Issiggl 23 ax wakal
Ag ̫ ix a nṭ fer aḍ aṛ nnx
Nttan issn iɣ mmuddan
Is a ka ttidun
Annli ɣ dari
Adif nttan ur issin
Ad ikkat yan f wayyaḍ
Ikrf aɣ aras
N tudrt ajj amagur
Ad as issutul
A nn ukan yasi aḍ aṛ S iɣ ibidd ruln
Ssutln as ar ttinin
Aḍ aṛ nns izrb
S ifassn as a ttidun
Macc ur issn yan
I ɣ al is biddn
Yag ̫ i a iddr, s immut
Nlla x tillas iggutn
Ar asnt n ẓẓ aḍ
A ṣṭṭ a n tifawin
Tilmi, asṭ f ṛ n ul nnx
As ntllem ijddign
Γ u ṣṭṭ a amaziɣ
N ṛẓ m tifrawin, nqqel
Taydgi24 tugg ̫ a-d
Hann aḍ u n zikk as a kkrzn
Imu ẓ a ẓ ayyur …
Ṛṛ ba ṭ , 22/3, 22/4, 12/5/1984
23 Igllin n Ʃli Azayku yura taguri-ad s ɣ mk-ad :ي كل . Γ dari nkkin ‘’ isiggl ’’ ad tga.
24 Taylgi (matin);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 40/47
Tayri nu
Tayri nu tk ̫ mḍ yyi
K ̫ mḍx nkki willi rix Ng irigg ̫
Yasi waḍu irafan nnx nɣuf
Nlla ɣ wakal
Ulawn wiẓẓ aɣnn ug ̫ ln
Ix trɣa tiṭṭt n tafukt
Ar rqqan imikk
Ix tnsa tiṭṭt n tafukt
Ttun is akk ̫ llan Ils asn utfl tifrkkit
Issxsi takat
Tayri nu tga tamaḍunt
Talli mmi ttinin
Tawla n uxlu ittwargan
A tjji ɣ ljnt
Talli skrx nmatr tt Rix a tnt aṭṭux
Tlul ɣ iẓṛi , tmmɣ i ɣ ul
Rix tt i wiyyaḍ
Ad issan is illa
Ma s ɣaln is immut
Γ ulawn, iqqurn mnckk ay-a
Waxxa ddrn.
Tayri nu tgayyi tumrt Ag ̫ ns nnx ummrn
Tlil yyi ɣ gar azmz
Nnrux s ul njmx
Tga turfa25 nu ɣ usuf
25 Tamawast, tamnɛaṛ t (alliée);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 41/47
Takuba26 ɣ ufus
Agmmir 27 yufan nttat
Wiyyaḍ amawaf 28.
Ix fsan ijddign f wakal nnx
Nɣuf
Winu ttun is ur ngi
Amr 29 agg ̫ rn n tammnt
Iɣ nqqur ɣ ass-ad
Abuɣlu n imal iggut
Amwan30 nnx iɣzzif
Tafsut nnx ad urix …
Ṛṛbaṭ , 14/3/1988
26 Tega yan wanaw n ig ṣṭ aṛ (épée) ;27 Addur (honneur, dignité…) ;28 Tik ṣṣaḍ , tazlagt (peur, terreur…) ;29 Igllin n Ʃli Azayku yura taguri-ad s ɣ ik-ad : مر . Γ dar-i مر a rad teg. 30 Amnzuy (automne) ;
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 42/47
Izmuln
Timlillay ur a d-ggarnt igidr
Mqqar
I ɣ li d ignwan staran
Fln adrar nns
Inɣ l taguḍ i ɣ umṭṭ a
Ttun tnt izri tnt
Itran d wayyur d tafukt
Aɣ a ttjaran
Ma ur ittafa yan ɣ wakal
Yili ɣ ul nns
Izmuln iɣ ak zgrn ul
N ɣ in gis ul
Ma ɣ sul ufan amṭṭ a d ufray I ɣ d-immim
I ɣ d ngin isaffn n tkrrayt
Lli zrinin
D iɣ dax fsan ijddign k ̫ tin
Ur d imikk
Zgrn dax ist ɣ an n waṭṭ an
Tasa d ul nnk
Ur gix ajjig, ur t gix,
Arra kad gix nkk
Immɣ in ɣ wakal, fsun,
Krfn azmz d ussan
A ur izzigiz a iftu,
Ttun uṭṭ ibn aman
Ṛẓ n iwulla ɣ iḍṛ fan
Nam ẓ amud ɣ ufus
Ur sul nssin a nk ̫ fis,
Ur sul immɣ i yat
Ur d anzgum as nnix,
Urd is a ttjarax
A nfrd x tilli nttu,
Gint ax if ẓẓ ngrdUr gix ɣ willi ittinin
Grn ax d ussan
Naf-d mddn ssudan ax azmz
Sittin gis ul
I ɣ li-d unaruz d tafukt
Munax disnt
Tag ̫ mat n yan a ittasin yan
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 43/47
I ɣ d-ittut
Taws as ix t grn imuḍ an
Ar iɣ d-nkrn
Trar fllas iɣ at tt ɣ awaln mddn
Γ gar ass
Tam ẓ as afus x tillas I ɣ a ttjaran
Ma ur ittafa yan x tafukt
I ɣ ir ɣ a wass
Ya(n) isiggiln is a ittafa
Tilli jlanin
Ix sigglx, is a ka siggilx
Ad ak d-inix
Tag ̫ mat iɣ a tnqqa winns,
Gin asdrm nns
T ḥuc d igimatn31 f i ṣmḍ al nnx,
Ar ax brrin
Manza tt ! Is a ttini ma ur illin,
Gr srs…
**
Izmuln ka ɣ a nttidu
Nkkin ditun
Mnckk a nkkusa ittyagal,
Ur ax d-lkmn
Nfk aḍ aṛ i uɣ aras,
Γʷ in wiyyaḍ darnx
Ur t nffuɣ ar as nssutul, Γʷ in accbaṛ nnx
Winnx ad iga, nggumi t,
Nttan ɣ mk-ann
**
Azmul nkkusa t x tasa
N willi zrinin
Lliɣ d-nlul nsu tudrt
Γ idmarn jdrnin
Azmul n tudrt gzin ax
Ng asɣṛṣ nns
Gind isnḍ aṛ aytmatn
Gzin ur d imikk
Γay-d illan, illa, macc nkkin
Ug ̫ ix ɣ mk-ann
**
31 Willi ur issnn imarawen nnsn, iḥḥṛ amen (bâtards);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 44/47
Izmuln aɣ a ittlala igidr
N darnx
I ɣ yuyyl iddfr ɣ tkrkas,
Ittut ɣ ul nns
Ḍṛ n-d ig afllus ɣ wakal
Ittu ignwanUr ɣ ikkan afus rkanin
A t ittjaran
Izmuln ad imrrin ur ɣ
Lliɣ d-rkan
**
Izmuln as ak nnix a ul inu
Jlan ax
Γ islan n waman n marur
N ḍṛ -nn, dln ax
Ng taɣ uyyit, ar nsiggil,
Yan ur d-ilil
Abla amadur,
Mqqur Ṛbbi,
Ran ad nissan
Is naggug aɣ aras amaziɣ
Lliɣ d-nlul
**
Izmuln ka sul ikkan idmarn
N darnx
Yuf a nṭṭ f ṛ timitar
N idmarn n darnx Ra sul jjin imugas izmrn32
I ɣ ɣ awln
Fln-d i warraw a ẓ awaḍ
N izmuln zrinin
Fln-d i warraw asafar
N izmuln ddranin
**
Izmuln gan inɣ misn,
Willi jlanin
Gan tirra,
Walli ittaran
Ur ax d-mlin
Ma igan asafar n tirra
N mddn lli zrinin
Is d a tk ̫ tit,
32 I ẓḍ aṛ n (sont capables);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 45/47
A tettut,
Nx tnɣ it darun
Ur rix nkkin ad ttux,
Γ ass ufix darnx
**
Azmul iga tamatart N twwargit nnx
Ggutn,
Ugʷix a sul ttwargax
I yuɣ yul nnx
Yan mmi tmlit aɣ aras nns
Ikk arjal nns
“ I ẓ u ẓḍ ufullus a iffarri
Ar wis sa ignwan”
“Ur d ifr ad ur illin,
Is as imda ul ”
**
Izmuln gan isaffn n idrarn
N darnx
Zgrn ɣ uzaɣ ar,
An ẓṛ uf 33 nnx,
Iga bdda aman
Win tudrt,
Idammn n tkrrayt
Aɣ ax ɣ aman
Γzan , zlgn nnanax akal-ad
Aɣ a ttjaramWin tudrt,
Amud n tasa nu
Aɣ a ttjarax
**
Izmuln
I ɣ ak ssnkrn taḍḍ angiwin
Tin ul,
Imma tin ill nnx
Ur ad lilnt
Aftas ikka as mnid,
Amlal imgr tnt
Zund akal nnx ad iga ul,
Iga azmul akk ̫
U sar immut,
Issmmɣ i-d
33 Tiniri (désert, Sahara);
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 46/47
Id mar azmul akk ̫ …
Ṛṛ ba ṭ , 4/1990 -4/ 1991
7/23/2019 Izmulen n igllin n Σli Azayku
http://slidepdf.com/reader/full/izmulen-n-igllin-n-li-azayku 47/47
Akttur :
Tawnza ...................................................................................................................... 4
Adrar n tudrt ..........................................................................................................12
Tikṣṣaḍ ....................................................................................................................14
Adal ..........................................................................................................................15
Asif ...........................................................................................................................17
Ḥmmu u Unamir ....................................................................................................19
Immi d baba ............................................................................................................21
Ahyyaḍ ....................................................................................................................23 Taslit ........................................................................................................................26
Akʷfay n immi ........................................................................................................28
Atri ɣ ul ...................................................................................................................30
Ilulluyn ....................................................................................................................32
Asuf ..........................................................................................................................34
Ur a ttarax ...............................................................................................................36
Tafala .......................................................................................................................37
Aṣṭṭa .........................................................................................................................39
Tayri nu ...................................................................................................................40
Izmuln......................................................................................................................42