ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2017

Αλεξάνδρα Αλεξοπούλου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Β’ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,

Ιπποκράτειο Γ.Ν. Αθηνών

HKK

Eradication of hepatitis C virus infection and the development of hepatocellular carcinoma: a meta-analysis of observational studies

Morgan RL et al. Ann Intern Med. 2013

Σε μια μετα-ανάλυση 18 μελετών διαπιστώθηκε ότι η μόνιμη ιολογική ανταπόκριση (SVR) στην ιντερφερόνη είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της εμφάνισης HKK

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ DAAs

Τα σχήματα που ήταν βασισμένα σε ιντερφερόνη έχουν

τώρα αντικατασταθεί από αυτά των άμεσα δρωντων

αντιικών φαρμάκων (DAAs)

Mειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού

καρκίνου μετά από επιτυχία της θεραπείας

Έχουν κατηγορηθεί ότι δεν έχουν καμία επίδραση στην

ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκίνου ή ότι ευνοούν την

υποτροπή του σε ασθενείς που έχει γίνει ήδη η διάγνωση.

Reig et al, J Hepatol 2016, Conti et al J Hepatol 2016, Yang et al J Hepatol 2016, Cheung et al J Hepatol 2016

35.871 περιπτώσεις με ηπατίτιδα C από το

1999 μέχρι τώρα 2015

58% έλαβε σχήματα με ιντερφερόνη,

7,2% σχήματα με ιντερφερόνη και DAAs

35% μονο DAAs

HCV eradication induced by direct-acting antiviral agents reduces the risk of hepatocellular carcinoma.

Ioannou G et al. J Hepatol 2018 ;68: 25–32

HCV eradication induced by direct-acting antiviral agents reduces the risk of hepatocellular carcinoma.

Ioannou G et al. J Hepatol 2018 ;68: 25–32

The short-term incidence of hepatocellular carcinoma is not increased after hepatitis C treatment with direct-acting

antivirals: an ERCHIVES study

Darrick K. Li et al. Hepatology 2018

The short-term incidence of hepatocellular carcinoma is not increased after hepatitis C treatment with direct-acting

antivirals: an ERCHIVES study

Darrick K. Li et al. Hepatology 2018

Direct-acting Antivirals Do Not Increase the Risk of Hepatocellular Carcinoma Recurrence after Local-Regional Therapy or Liver Transplant Waitlist Dropout

Annsa C. Huang et al. Hepatology 2018

p=0.67

Direct-acting Antivirals Do Not Increase the Risk of Hepatocellular Carcinoma Recurrence after Local-Regional Therapy or Liver Transplant Waitlist Dropout

Annsa C. Huang et al. Hepatology 2018

p=0.005

Direct-acting Antivirals Do Not Increase the Risk of Hepatocellular Carcinoma Recurrence after Local-Regional Therapy or Liver Transplant Waitlist Dropout

Annsa C. Huang et al. Hepatology 2018

Direct-acting Antivirals Do Not Increase the Risk of Hepatocellular Carcinoma Recurrence after Local-Regional Therapy or Liver Transplant Waitlist Dropout

Annsa C. Huang et al. Hepatology 2018

Direct-acting Antivirals Do Not Increase the Risk of Hepatocellular Carcinoma Recurrence after Local-Regional Therapy or Liver Transplant Waitlist Dropout

Annsa C. Huang et al. Hepatology 2018

NASH

Εντατική παρέμβαση στον τρόπο ζωής, περιλαμβανομένης της απώλειας βάρος και της

φυσικής άσκησης

Μεγάλη Ισπανική πολυκεντρική μελέτη

Υπέρβαροι/παχύσαρκοι ασθενείς με αντιρροπούμενη κίρρρωση HVPG > 6 mm Hg

Πρόγραμμα απώλειας βάρους 500- 1000 θερμίδες την ημέρα (χαμηλής πρωτεϊνικής αξίας)

Συμπληρωματικά, ελαφρά φυσική άσκηση 60 λεπτων την εβδομάδα, σε συνδυασμό με 1 ώρα περπάτημα την ημέρα.

Στην αρχή της μελέτης μετρήθηκε ο βαθμός της πυλαίας υπέρτασης και διάφοροι παράμετροι της ηπατικής νόσου

Annalisa Berzigotti, et al. HEPATOLOGY 2017

Effects of an Intensive Lifestyle Intervention Program on PortalHypertension in Patients With Cirrhosis and Obesity: The

SportDiet Study.

Annalisa Berzigotti, et al. HEPATOLOGY 2017

Effects of an Intensive Lifestyle Intervention Program on PortalHypertension in Patients With Cirrhosis and Obesity: The

SportDiet Study.

Annalisa Berzigotti, et al. HEPATOLOGY 2017

Effects of an Intensive Lifestyle Intervention Program on PortalHypertension in Patients With Cirrhosis and Obesity: The SportDiet

Study

Annalisa Berzigotti, et al. HEPATOLOGY 2017

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Η άσκηση συσχετίσθηκε ως ανεξάρτητος παράγοντας για την βελτίωση της πυλαίας υπέρτασης ανεξαρτήτως της απώλειας βάρους.

• Βελτιώθηκαν επίσης το γενικό μεταβολικό προφίλ, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η λεπτίνη.

Βελτίωση της πυλαίας υπέρτασηςμπορεί να επιτευχθεί ακόμη και στο τελικό στάδιο της νόσου, με εντατική παρέμβαση στο τρόπο ζωής χωρίς να χρειαστούν ριζικές και μη αναστρέψιμες παρεμβάσεις όπως η βαριατρική

Annalisa Berzigotti, et al. HEPATOLOGY 2017

ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ NASH : Phase III

DrugMechanism of

ActionStudy Population Trial

ElafibranorPPAR α/δ

agonist▪ NASH with fibrosis ▪ RESOLVE-IT[1]

Obeticholic

acidFXR agonist ▪ NASH with fibrosis

▪ REGENERAT

E[2]

Selonsertib ASK1 inhibitor

▪ NASH with fibrosis

▪ NASH with

compensated

cirrhosis

▪ STELLAR 3[3]

▪ STELLAR 4[4]

CenicrivirocCCR2/5

antagonist▪ NASH with fibrosis ▪ AURORA[5]

▪ClinicalTrials.gov. NCT02704403.2. ClinicalTrials.gov. NCT02548351.3. ClinicalTrials.gov. NCT03053050. 4. ClinicalTrials.gov. NCT03053063. 5. ClinicalTrials.gov. NCT03028740

ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ NASH: ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥNAS score

36

21

100

80

60

40

20

0

P = .05

Pts

(%

)

21

P = .001

47

2213

P = .08

5

P = .01

29

68

P = .49

Active drug

Placebo

Obeticholic

Acid

25

mg/day[2]

Elafibranor

120

mg/day

Vitamin E

800 IU/day

Pioglitazone

30 mg/day[1]

Selonsertib

6 or 18

mg/day*[5]Cenicriviroc

150 mg/day

Friedman SL, et al. Hepatology. 2017, Loomba R, et al. Hepatology. 2017

Friedman SL, et al. Hepatology. 2017, Loomba R, et al. Hepatology. 2017

Cenicriviroc

150

mg/day[4]

Obeticholic

Acid

25

mg/day[2]

Elafibranor

120

mg/day[3]

Vitamin E

800

IU/day[1]

Pioglitazone

30 mg/day[1]

Selonsertib

6 or 18

mg/day*[5]

ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ NASH : ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΕΑΤΩΣΗΣ

1916

P = .52

61

38

P = .001

35

18

P = .1054

31

P = .005 69

31

P < .001

3120

P = NS

Active drug

Placebo

10

0

80

60

40

20

0n/N =

Pts

(%

)

ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ NASH : ΒΕΛΤΙΩΣΗ

ΤΗΣ ΙΝΩΣΗΣ

1020

P = .023

5

19

P = .00441

31

P = .2444

31

P = .12

37

20

P = NS

No data

Active drugPlacebo

Cenicriviroc

150

mg/day[4]

Obeticholic

Acid

25

mg/day[2]

Elafibran

or 120

mg/day[3]

Vitamin E

800

IU/day[1]

Pioglitazo

ne 30

mg/day[1]

Selonsertib

6 or 18

mg/day*[5]

10

08

06

04

02

00

n/N =

Pts

(%

)

Friedman SL, et al. Hepatology. 2017, Loomba R, et al. Hepatology. 2017

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

➢OCA :

Kνησμός

Εμφάνιση υπερλιπιδαιμίας με αύξηση της LDLκαι μείωση της HDL χοληστερόλης.

Η μακροπρόθεσμη ασφάλεια και δραστικότητα του φαρμάκου εξετάζεται στην REGENERATE.

➢ELAFIBRANOR:

Αύξηση της κρεατινίνης

ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

➢ Βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη επιβίωση σε

400 ασθενείς με σοβαρή αλκοολική ηπατίτιδα

➢ 5 έτη παρακολούθηση μετά την έναρξη των

κορτικοειδών

➢Οι έξι μήνες αποτελούσαν την αφοριστική γραμμή

μεταξύ της βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης

επιβίωσης.

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΤΗΝ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΤΗΝ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

25% στο 1 έτος 33% στα 3 έτηκαι 35% στα 5 έτη

ΥΠΟΤΡΟΠΗ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ > 30 g/dl ΥΠΟΛΟΓΙΣΘΗΚΕ

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

Η πρόγνωση ήταν ανάλογη με την κατανάλωση του αλκοόλ δηλαδή όσο μεγαλύτερη ήταν η κατανάλωση του αλκοόλ τόσο μεγαλύτερη ήταν και η θνητότητα.

ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΑΝΑΛΟΓΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΗ

Βραχυπρόθεσμα, ο θεραπευτικός στόχος αφορά την

μείωση της ηπατικής βλάβης και της φλεγμονής

Μακροπρόθεσμα την αποφυγή υποτροπής στο αλκοόλ.

Έτσι, οι κλινικές δοκιμές πρέπει να χωρίζονται σε αυτές

που αφορούν την βραχυπρόθεσμη και τη

μακροπρόθεσμη επιβίωση.

Στην τελευταία, η υποτροπή στο αλκοόλ πρέπει να

αποτελεί υποχρεωτική παράμετρο όταν πρόκειται να

μελετήσουμε την επιβίωση.

Louvet A, Labreuche J, Artru F, et al. Main drivers of outcome differ between short term and long term in severe alcoholic hepatitis: A prospective study. Hepatology. 2017 Nov;66(5):1464-1473

ΑΥΤΟΑΝΟΣΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

3488 Ασθενείς με ΠΧΧ από 11 περιοχές των ΗΠΑ από

1/1/2003 μέχρι 31/12/2014

70% έλαβαν ή λαμβάνουν UDCA

Από το 2006 ως το 2014, ο επιπολασμός της ΠΧΧ

αυξήθηκε από 21.7 μέχρι το 39.2 στα 100,000 άτομα

Γυναίκες : άνδρες 3.9:1

Increasing Prevalence of Primary Biliary Cholangitis and Reduced Mortality with Treatment

Lu M et al. . Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Increasing Prevalence of Primary Biliary Cholangitis and Reduced Mortality with Treatment

Lu M et al. . Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Lu M et al. . Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Increasing Prevalence of Primary Biliary Cholangitis and Reduced Mortality with Treatment

Αύξηση του επιπολασμού στις ΗΠΑ

(διπλασιασμός)

Αύξηση της αναλογίας των γυναικών

Το UDCA μειώνει την θνητότητα

Increasing Prevalence of Primary Biliary Cholangitis and Reduced Mortality with Treatment-

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Lu M et al. . Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Twenty-year Comparative Analysis of Patients With Autoimmune Liver Diseases on Transplant Waitlists

Περιελήφθησαν οι υποψηφιοι στις λιστες

μεταμόσχευσης από 1/1/1995 μέχρι 31/12/2014.

ΠΧΧ n=1434 στο ΗΒ και n=5598 στις ΗΠΑ

PSC n=1093 στο ΗΒ και n=6820 στις ΗΠΑ, και

AIH n=538 στο ΗΒ και n=4949 στις ΗΠΑ

G.J. Webb, et al. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΜΕ ΠΧΧ ΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΟ ΗΒ

G.J. Webb, et al. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΜΕ ΠΧΧ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

G.J. Webb, et al. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΠΧΧ-ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

G.J. Webb, et al. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Εθνικές λίστες μεταμόσχευσης από ΗΒ και ΗΠΑ

Εντός 20 ετών μειώθηκε στο μισό ο αριθμός ασθενων με ΠΧΧ

Η PSC έγινε η κυριώτερη αιτία μεταμόσχευσης μεταξύ των

αυτάνοσων παθήσεων του ήπατος

Μείωση του ποσοστού των γυναικών στις λίστες με ΠΧΧ

Πιθανόν το Ουρσοδεοξυχολικό οξυ και η πρωιμη διάγνωση οι

κύριες αιτίες

Twenty-year Comparative Analysis of Patients With Autoimmune Liver Diseases on Transplant Waitlists -

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

G.J. Webb, et al. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018

Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ω