1

ΑΠΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΗΘΙΚΟΣ

2Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Μπορείτε να σκεφτείτε μερικά επιχειρήματα εναντίον της

ηθικής Έχει νόημα να είναι κανείς ηθικός

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 3

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ1 Μεταηθικές θεωρίες η ηθική είναι ζήτημα καθαρά

υποκειμενικών συναισθηματικών αντιδράσεων2 Ηθικός σχετικισμός δεν υπάρχει κοινό οικουμενικό και

υπερχρονικό κριτήριο ηθικής3 Ανθρώπινος εγωισμός οι άνθρωποι από τη φύση τους

είναι τελείως εγωιστικά όντα και δεν μπορούν να συμπεριφερθούν ηθικά σωστά

4 Ντετερμινισμός δεν είμαστε ούτε ελεύθεροι ούτε ηθικά υπεύθυνοι για τις αποφάσεις και τις πράξεις μας

4Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΜΕΤΑΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Ας δούμε μερικές laquoηθικέςraquo διατυπώσεις- Είναι κακό να κλέβεις- Είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν

ανάγκηΤι προσθέτουν οι παραπάνω διατυπώσεις στο κυριολεκτικό νόημα των φράσεων rarr Ηθική αποδοκιμασία ή αποδοκιμασία έκφραση απλώς ηθικών προσωπικών συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελεγχθούν και να υποστηριχθούν ορθολογικά

5Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΗΘΙΚΟΣ

2Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Μπορείτε να σκεφτείτε μερικά επιχειρήματα εναντίον της

ηθικής Έχει νόημα να είναι κανείς ηθικός

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 3

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ1 Μεταηθικές θεωρίες η ηθική είναι ζήτημα καθαρά

υποκειμενικών συναισθηματικών αντιδράσεων2 Ηθικός σχετικισμός δεν υπάρχει κοινό οικουμενικό και

υπερχρονικό κριτήριο ηθικής3 Ανθρώπινος εγωισμός οι άνθρωποι από τη φύση τους

είναι τελείως εγωιστικά όντα και δεν μπορούν να συμπεριφερθούν ηθικά σωστά

4 Ντετερμινισμός δεν είμαστε ούτε ελεύθεροι ούτε ηθικά υπεύθυνοι για τις αποφάσεις και τις πράξεις μας

4Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΜΕΤΑΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Ας δούμε μερικές laquoηθικέςraquo διατυπώσεις- Είναι κακό να κλέβεις- Είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν

ανάγκηΤι προσθέτουν οι παραπάνω διατυπώσεις στο κυριολεκτικό νόημα των φράσεων rarr Ηθική αποδοκιμασία ή αποδοκιμασία έκφραση απλώς ηθικών προσωπικών συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελεγχθούν και να υποστηριχθούν ορθολογικά

5Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Μπορείτε να σκεφτείτε μερικά επιχειρήματα εναντίον της

ηθικής Έχει νόημα να είναι κανείς ηθικός

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 3

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ1 Μεταηθικές θεωρίες η ηθική είναι ζήτημα καθαρά

υποκειμενικών συναισθηματικών αντιδράσεων2 Ηθικός σχετικισμός δεν υπάρχει κοινό οικουμενικό και

υπερχρονικό κριτήριο ηθικής3 Ανθρώπινος εγωισμός οι άνθρωποι από τη φύση τους

είναι τελείως εγωιστικά όντα και δεν μπορούν να συμπεριφερθούν ηθικά σωστά

4 Ντετερμινισμός δεν είμαστε ούτε ελεύθεροι ούτε ηθικά υπεύθυνοι για τις αποφάσεις και τις πράξεις μας

4Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΜΕΤΑΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Ας δούμε μερικές laquoηθικέςraquo διατυπώσεις- Είναι κακό να κλέβεις- Είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν

ανάγκηΤι προσθέτουν οι παραπάνω διατυπώσεις στο κυριολεκτικό νόημα των φράσεων rarr Ηθική αποδοκιμασία ή αποδοκιμασία έκφραση απλώς ηθικών προσωπικών συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελεγχθούν και να υποστηριχθούν ορθολογικά

5Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ1 Μεταηθικές θεωρίες η ηθική είναι ζήτημα καθαρά

υποκειμενικών συναισθηματικών αντιδράσεων2 Ηθικός σχετικισμός δεν υπάρχει κοινό οικουμενικό και

υπερχρονικό κριτήριο ηθικής3 Ανθρώπινος εγωισμός οι άνθρωποι από τη φύση τους

είναι τελείως εγωιστικά όντα και δεν μπορούν να συμπεριφερθούν ηθικά σωστά

4 Ντετερμινισμός δεν είμαστε ούτε ελεύθεροι ούτε ηθικά υπεύθυνοι για τις αποφάσεις και τις πράξεις μας

4Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΜΕΤΑΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Ας δούμε μερικές laquoηθικέςraquo διατυπώσεις- Είναι κακό να κλέβεις- Είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν

ανάγκηΤι προσθέτουν οι παραπάνω διατυπώσεις στο κυριολεκτικό νόημα των φράσεων rarr Ηθική αποδοκιμασία ή αποδοκιμασία έκφραση απλώς ηθικών προσωπικών συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελεγχθούν και να υποστηριχθούν ορθολογικά

5Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΜΕΤΑΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Ας δούμε μερικές laquoηθικέςraquo διατυπώσεις- Είναι κακό να κλέβεις- Είναι καλό να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν

ανάγκηΤι προσθέτουν οι παραπάνω διατυπώσεις στο κυριολεκτικό νόημα των φράσεων rarr Ηθική αποδοκιμασία ή αποδοκιμασία έκφραση απλώς ηθικών προσωπικών συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελεγχθούν και να υποστηριχθούν ορθολογικά

5Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Ας σκεφτούμε μερικά αντεπιχειρήματα

(με τη βοήθεια των πηγών)

6Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

[Η συμπάθεια] είναι εκείνη η αρχή που μας βγάζει τόσο πολύ από τον εαυτό μας ώστε να μας δημιουργήσει την ίδια ευχαρίστηση ή την ίδια ανησυχία που υπάρχει σε κάποιον άλλο χαρακτήρα σαν αυτές να είχαν την τάση να μας ωφελούν ή να μας ζημιώνουνraquo (Ντέιβιντ Χιουμ Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση)

7Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

bull Η συναισθηματική βάση της ηθικής σκέψης και πράξης δεν είναι τελικά τόσο υποκειμενική όσο φαίνεται ndash στοιχειώδης ευαισθησία ένα συναίσθημα συμπάθειας για τους συνανθρώπους μας

bull Η καθημερινή υπεράσπιση των ηθικών πεποιθήσεων με περίπλοκα και πειστικά επιχειρήματα

8Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΗΘΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣbull Διαφοροποίηση ηθικών

πεποιθήσεων ανά τους αιώνες ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα

bull Ανυπαρξία καθολικών αξιών και αρχών ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους

9Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Προσπάθειες αναίρεσης1 Οι αντιτιθέμενες πεποιθήσεις υπόκεινται σε

ανάλογες αρχές ndash ωφέλεια του συνόλου αποδοχή της δίκαιης οργάνωσης της κοινωνίας

2 Η ηθική ενδιαφέρεται για το τι θα έπρεπε να συμβεί μακροπρόθεσμα ndash αποδεκτά κριτήρια ηθικής ορθότητας ndash ορθολογισμός ndash ρυθμιστικό ιδεώδες

3 Η αυτοαναίρεση του ηθικού σχετικισμού

10Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

laquoΠράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο του άλλου ανθρώπου πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσοraquo (Ι Καντ)

11Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Η ΕΓΩΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

bull Το βαθύτερο κίνητρο κάθε πράξης είναι η προσωπική μας ικανοποίηση

bull Η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο κίνητρο η προσωπική ευχαρίστηση μας όχι ο άλλος

12Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Προσπάθεια αναίρεσηςlaquoΗ βάση της ηθικής είναι η πίστη ότι το καλό και το κακό σε συγκεκριμένους ανθρώπους (ή ζώα) είναι καλό ή κακό όχι μόνο από τη δική τους σκοπιά αλλά από μια γενικότερη σκοπιά την οποία μπορεί να καταλάβει κάθε σκεπτόμενο άτομο Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει λόγους να εξετάζει όχι μόνο τα δικά του συμφέροντα αλλά και τα συμφέροντα των άλλων προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνειraquo (Thomas Nagel) 13Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Βασικές διαπιστώσειςbull Η αλτρουιστική πράξη βασικό κίνητρο η ωφέλεια του

άλλουbull Η αλτρουιστική συμπεριφορά προϋποθέτει συχνά τον

κίνδυνο της ζωής μαςbull Η σημασία των πράξεων και των προθέσεων που

εκδηλώνονται μέσα από τις επιλογές μαςbull Η ηθική = σεβασμός στα βασικά δικαιώματα των

άλλων και ακριβοδίκαιη ισότιμη μεταχείριση

14Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι

15Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Ή ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ

Όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά και κατrsquo αναγκαίο τρόπο από προηγούμενα συμβάντα σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς βιολογικούς ψυχολογικούς κοινωνικούς ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση Τη θέση αυτή αποκαλούμε ντετερμινισμό (φυσικό βιολογικό ψυχολογικό κοινωνικό ιστορικό) ή αλλιώς αιτιοκρατία

16Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Η ηθική ελευθερίαlaquoΛέγοντας ελευθερία λοιπόν μπορεί μόνο να εννοούμε τη δύναμη να πράττουμε ή να μην πράττουμε σύμφωνα με τους καθορισμούς της βούλησης [] Λίγοι κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ελευθερία της αυτενέργειας και την ελευθερία της αδιαφορίας ανάμεσα σε αυτήν που αντιτίθεται στη βία [τον καταναγκασμό] και σε εκείνη που συνεπάγεται άρνηση της αναγκαιότητας και των αιτιών (Χιουμ)

17Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

ΙΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

Η πλήρης απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης δεν θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων

18Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθικά ελεύθερος

Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει επειδή έχει αξία από μόνη της όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο (Διογένης Λαέρτιος)

19Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU

Άσκηση για το σπίτι

Δείτε το παραπάνω βίντεο και προσπαθήστε να διατυπώσετε τη δική σας άποψηΆλλα ενδιαφέροντα βίντεοndash httpswwwyoutubecomwatchv=3_t4obUc51Andash httpswwwyoutubecomwatchv=bAZG1quHG6I

Δρ ΙΠ ΑΜΠΕΛΑΣ 2ο ΓΕΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 20

httpswwwyoutubecomwatchv=OxiAikEk2vU