1

ΦΥΣΙΚΗΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΓΕΩΓΡΑΦΙΑΦυσική Γεωγραφία ονοµάζουµε τηνεπιστήµη που µελετά το σύνολο τωνφυσικών διεργασιών που συµβαίνουνστην επιφάνεια της γης καιδιαµορφώνουν τις φυσικές ιδιότητεςτων τόπων, όπως το ανάγλυφο, τοέδαφος, το κλίµα, τις συνθήκες τωνυδάτων κάθε φύσης (ποτάµια, λίµνες, πηγές, θάλασσα), κλπ.

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

ΦυσικόΦυσικό ΠεριβάλλονΠεριβάλλον

Οι φυσικές αυτές ιδιότητεςορίζουν το «Φυσικό Περιβάλλον»δηλαδή το σύνολο των φυσικώνκαι βιολογικών συντελεστών πουσυνθέτουν το φυσικό χώρο στονοποίο διαβιώνει ο άνθρωπος.

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

2

ΚλάδοιΚλάδοι τηςτης ΦυσικήςΦυσικής ΓεωγραφίαςΓεωγραφίας

Η επιστήµη της Φυσικής Γεωγραφίας η οποίαυποδιαιρείται και αυτή στους επιµέρους κλάδουςτηςΓεωµορφολογίαςΚλιµατολογίαςΥδατικής Γεωγραφίας.Ο παραπάνω τριµερής διαχωρισµός έγινε από τονΙπποκράτη και αναφέρεται στο δοκίµιό του «Περίαέρων, υδάτων, τόπων).

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

ΓεωµορφολογίαΓεωµορφολογία

Η Γεωµορφολογία εξετάζει τις συνθήκεςδιαµόρφωσης του αναγλύφου και τηνκατανοµή του στην υφήλιο, συνδυαστικάµε τις κλιµατικές και υδατικές συνθήκεςτου γήινου χώρου, ως προϊόντα τωναλληλεπιδράσεων των συνθηκών µεταξύτους χωρίς την επίδραση του ανθρώπου

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

3

ΗΗ ΦυσικήΦυσική ΓεωγραφίαΓεωγραφία τουτουπλανήτηπλανήτη µαςµας

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

ΤοΤο επιφανειακόεπιφανειακό στρώµαστρώµα ζωήςζωής

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

4

ΦυσικόΦυσικό περιβάλλονπεριβάλλον

το σύνολο των φυσικών καιανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείωνπου βρίσκονται σε αλληλεπίδραση καιεπηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα της ζωής, την υγεία τωνκατοίκων, την ιστορική και πολιτιστικήπαράδοση και τις αισθητικές

Κεφάλαιο 1ο: Εισαγωγή Μάθηµα 1ο

ΕπιφανειακόΕπιφανειακό ΑνάγλυφοΑνάγλυφοΒασική a priori αρχή της Γεωµορφολογίαςείναι η ανισοεπιπεδότητα της επιφάνειας τηςγηςΜε τον όρο ενδογενείς δυνάµεις ονοµάζονταιόλες οι δυνάµεις του εσωτερικού της γης οιοποίες διαµορφώνουν το εξωτερικό στρώµατου φλοιού της γης και δηµιουργούνανάγλυφο. Είναι συνεχείς και έχουν ιστορία από τηνγένεση της γης ως ουράνιου σώµατος.

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

5

ΗΗ δοµήδοµή τηςτης γηςγηςΚεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

ΚύριαΚύρια ΧαρακτηριστικάΧαρακτηριστικά τουτουανάγλυφουανάγλυφου τηςτης επιφάνειαςεπιφάνειας τηςτης

γηςγης

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

6

ΤοΤο ανάγλυφοανάγλυφο τωντων ηπείρωνηπείρων

Ενεργές ζώνες στις οποίες δηµιουργείταιανάγλυφο εξαιτίας της ενεργήςτεκτονικής και ηφαιστειακής δράσηςΑνενεργές περιοχές µε παλιάπετρώµατα, στις οποίες έχειδιαµορφωθεί ένα οµαλό ανάγλυφο

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

Στις ενεργές περιοχές η δηµιουργία τουαναγλύφου οφείλεται σε δύο κύριουςγεωλογικούς παράγοντες. I. Την ηφαιστειότητα που δηµιουργεί νέοανάγλυφο µε την έκχυση στην επιφάνεια τουφλοιού µεγάλων ποσοτήτων µάγµατοςδηµιουργώντας αλυσίδες ηφαιστείων καιλόφους γρανιτικών πετρωµάτων καιII. Την τεκτονική δράση όπου η ηπειρωτικήσύγκρουση αποτελεί το γενεσιουργό αίτιο τηςορογένεσης. Οι ηπειρωτικές µάζες κατά τηνσύγκρουση ανυψώνονται δηµιουργώνταςορεινούς όγκους και ηπειρωτικά πλατώ.

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

7

ΤοΤο ανάγλυφοανάγλυφο τωντων ωκεανώνωκεανών

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

ΙζήµαταΙζήµατα ηπειρωτικούηπειρωτικού περιθωρίουπεριθωρίου

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

8

ΕνδογενείςΕνδογενείς παράγοντεςπαράγοντες καικαιµορφογενετικέςµορφογενετικές κινήσειςκινήσεις

Η τεκτονική αποτελεί τον σηµαντικότεροπαράγοντα δηµιουργίας του γήινουαναγλύφου. Στην παγκόσµια κλίµακα στηνοποία αναφερόµαστε, αυτή εκφράζεται µε τηνκίνηση τεµαχών του φλοιού της γης. Τακοµµάτια αυτά του φλοιού της γηςονοµάζονται λιθοσφαιρικές πλάκες, και ηθεωρία που περιγράφει την κίνηση και τηντεκτονική - ηφαιστειακή δραστηριότητα πουπροκύπτει από αυτή ονοµάζεται θεωρία τωνλιθοσφαιρικών πλακών.

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ

ΠΛΑΚΕΣΠΛΑΚΕΣ

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

9

ΗΗ ΚΙΝΗΣΗΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝΤΩΝ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝΠΛΑΚΩΝΠΛΑΚΩΝ

ΚινήσειςI. Να αποµακρύνονται µεταξύ τουςII. Να συγκλίνουν µεταξύ τουςIII. Να κινούνται παράλληλα µε ένα νοητό

µεταξύ τους όριο, χωρίς η µια να επηρεάζει τηνάλλη.

Αν αυτές οι κινήσεις συσχετιστούν µε τηντεκτονική δηµιουργούν τις τρεις βασικές τεκτονικέςδιεργασίες, του εφελκυσµού, της συµπίεσης και τηςπαράλληλης µετατόπισης

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

I. Η δηµιουργία αναγλύφου, εξαιτίας τηςδράσης ρηγµάτων (ρηξιγενής τεκτονική)II. Η δηµιουργία αναγλύφου, εξαιτίας τηςδηµιουργίας πτυχών (πτυχογόνος τεκτονική)III. Η απότοµη µεταβολή του αναγλύφουεξαιτίας της µετανάστευσης όγκων από τηνπαράλληλη µετατόπιση των πλακών.

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

10

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

ΟρογένεσηΟρογένεσηΤα εντονότερα φαινόµενα δηµιουργίαςαναγλύφου παρουσιάζονται κατά την σύγκρουσηδύο ηπειρωτικών πλακών µεταξύ τους. Ταπετρώµατα των πλακών µαζί µε τα ιζήµατα πουέχουν αποτεθεί επάνω τους πτυχώνονται εξαιτίαςτων συµπιεστικών δυνάµεων και ανυψώνονταιδηµιουργώντας νέο ανάγλυφο. Η διαδικασία αυτήονοµάζεται ορογένεση και ο συνολικός ορεινόςόγκος που δηµιουργήθηκε από τη σύγκρουση τωνµαζών ονοµάζεται ορογενές.

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

11

ΣύγκρουσηΣύγκρουση δύοδύο ηπειρωτικώνηπειρωτικών πλακώνπλακών

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο

ΣύγκρουσηΣύγκρουσηηπειρωτικήςηπειρωτικής µεµεωκεάνιαωκεάνια πλάκαπλάκα

Κεφάλαιο 2ο: Γεωµορφολογία της λιθόσφαιρας Μάθηµα 1ο