Διατροφή, Παχυσαρκία & Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2

Αδαμίδου Ιωάννα, MS, RDΔιαιτολόγος - Διατροφολόγος

& Βιολόγος

ήπαρ

στομάχιΠρόσληψη σακχάρων από την τροφή

Γέφυρα ινσουλίνης

σάκχαρα

σάκχαρακύτταρο

ενέργεια

Απουσία σακχάρου στα ούρα

Η ινσουλίνη μπλοκάρει την παραγωγή σακχάρου από το ήπαρ

ήπαρ

στομάχι

Παρουσία σακχάρου στα ούρα

πεινασμένο κύτταρο

γέφυρα

Ανύπαρκτη ή μειωμένη ή δυσλειτουργική ινσουλίνη

Απουσία ινσουλίνης - Παραγωγή σακχάρου από το ήπαρ

Πρόσληψη σακχάρων από την τροφή

σάκχαρα

σάκχαρα

σάκχαρα

ανεπαρκής παραγωγή ενέργειας, αδυναμία

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2Μη ινσουλινο-εξαρτώμενος (ΜΙΕΣΔ)Non insulin dependent diabetes mellitus (NIDDM)

Μειωμένη ή “δυσλειτουργική” ινσουλίνη: Ινσουλινοαντίσταση

↑ γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα

85-90% ΣΔ Παχυσαρκία

Συνήθης ηλικία εμφάνισης: 40-60 ετών

Παράγοντες κινδύνου: εν μέρει γονίδια / κληρονομικότητα, παγκρεατικές παθήσεις, κυρίως ανθυγιεινός τρόπος ζωής(κακή διατροφή, έλλειψη άσκησης)

American Diabetes Association, Standards of medical care in diabetes – 2010. Diabetes Care. 2010; 33(suppl 1): S11-S61

ΣΔ τύπου 2 – Κριτήρια διάγνωσης

Αιμοσφαιρίνη A1c: 5,7-6,4% (προδιάθεση)(γλυκοζυλιωμένη) = ή > 6,5% (διαβήτης)

Επίπεδα γλυκόζης νηστείας (στο αίμα) > 126 mg/dl

Συμπτώματα: πολυφαγία – αυξημένη όρεξη, συχνοουρία, πολυδιψία, εξάντληση, μολύνσεις, αργή επούλωση πληγών

Απουσία συμπτωμάτων: Τεστ ανοχής γλυκόζηςέπειτα από 2 ώρες > 200 mg/dl

American Diabetes Association, Standards of medical care in diabetes – 2010. Diabetes Care. 2010; 33(suppl 1): S11-S61

ΣΔ τύπου 2 – Θεραπευτική προσέγγιση

Ρύθμιση σακχάρου: 76 – 110mg/dlΑρχικά φαρμακευτική αγωγή, πιθανή χορήγηση ινσουλίνης στη συνέχεια Η φαρμακευτική αγωγή / ινσουλίνη προσαρμόζεται στις

διατροφικές συνήθειες και τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς

Έλεγχος γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα

Πολύ σημαντική η αλλαγή τρόπου ζωής: Ισορροπημένη διατροφή, προσανατολισμένη στη ρύθμιση

σακχάρου Σωματική άσκηση Διαχείριση βάρους για την αντιμετώπιση του υπέρβαρου ή της

παχυσαρκίας

ρύθμιση σακχάρο

υ

φαρμακευτική αγωγή ή ινσουλίνη

στρες κίνητρο

σωστές διατροφικ

ές συνήθειες

σωματική

άσκηση

έλεγχος

γλυκόζης

στο αίμα

Ο ρόλος του διαιτολόγου – διατροφολόγουστον ΣΔ τύπου 2

Εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις και δημιουργία σταθερού & ισορροπημένου διατροφικού πλάνου ρύθμιση σακχάρου διαχείριση βάρους

Διατροφική εκπαίδευση ασθενούς & οικείων

Συνεργασία με τον ιατρό, τον νοσηλευτή, τον ψυχολόγο ολοκληρωμένη θεραπεία

ΣΔ τύπου 2 – Διατροφική προσέγγιση

Σταθερές ώρες & ποσότητες υδατανθράκων στα βασικά & δευτερεύοντα γεύματα

Ελεγχόμενοι υδατάνθρακες σε κάθε γεύμα ή σνακ:1 ισοδύναμο = 15 g υδατανθράκων♂ 60-75 g CHO = 4-5 ισοδύναμα υδατανθράκων / κύριο γεύμα♀ 45-60 g CHO = 3-4 ισοδύναμα υδατανθράκων / κύριο γεύμα♂♀ 15-30 g CHO = 1-2 ισοδύναμα υδατανθράκων / σνακΑναλογία ινσουλίνης / υδατανθράκων (I/C ratio) π.χ. 1/15

↓ Λιπαρά – ιδίως τα κορεσμένα (ζωικής προέλευσης) ↓ Νάτριο ↑ Φυτικές ίνες

ΥδατάνθρακεςΙσοδύναμα 15 g

1 φέτα ψωμί 1 ποτήρι γάλα 1 κεσεδάκι γιαούρτι ¼ φλυτζάνι τσαγιού

ζυμαρικά μαγειρεμένα ¼ φλυτζάνι τσαγιού ρύζι

μαγειρεμένο ¾ φλυτζάνι τσαγιού

φασολάδα ¼ φλυτζάνι τσαγιού

αρακάς ¼ πίτα για σουβλάκι

½ μικρή πατάτα 5 τηγανητές πατάτες ½ μήλο 1 σύκο / μανταρίνι 1 φλυτζάνι τσαγιού

κεράσια 1 κουταλιά σούπας

σταφίδες 2 κουταλάκια γλυκού μέλι 260ml μπύρα 400ml κρασί

Ισορροπημένη διατροφή& διατροφική εκπαίδευση

50-55% υδατάνθρακες(σιτηρά, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά)

< 30% λιπαρά οξέα – κυρίως μονοακόρεστα & πολυακόρεστα,< 7% κορεσμένα (ζωικής προέλευσης)

15-20% πρωτεΐνες(κρέας, ψάρι, όσπρια, αυγό, ξηροί καρποί)

Βιταμίνες & ιχνοστοιχεία

Ετικέτες τροφίμων

Γλυκαιμικός δείκτης – Γ.Δ.Glycemic Index – G.I.

Ποιότητα υδατάνθρακα & επίδραση στο σάκχαρο Τρόφιμο αναφοράς (γλυκόζη ή λευκό ψωμί): 100

Υψηλός Γ.Δ.: > 70%λευκό ψωμί, ρύζι, πατάτα, cornflakes, επεξεργασμένα δημητριακά, ζάχαρη, μέλι, γλυκά, καραμέλες, μπισκότα, καρπούζι, ενεργειακά ποτά

Μέτριος Γ.Δ.: 56 – 69%προϊόντα ολικής αλέσεως, αραβική πίτα, ρύζι basmati, ζάχαρη, σταφύλια, σταφίδες, ώριμα φρούτα, χυμός κράνων, παγωτό, αναψυκτικά

Χαμηλός Γ.Δ.: < 55%τα περισσότερα φρούτα & λαχανικά, γιαούρτι, ξηροί καρποί, όσπρια

Γλυκά & ζάχαρη

Με μέτρο Ξεχωριστά από το κυρίως γεύμα Ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ουσίες

π.χ. ασπαρτάμη, σακχαρίνη, σουκραλόζη, στέβια Φρουκτόζη:

πιθανή ↑ λιπιδίων στο αίμα Light / Zero αναψυκτικά

Αλκοόλ

Με μέτρο: έως 1 ποτό την ημέρα Εξαίρεση: ↑ τριγλυκερίδια,

εγκυμοσύνη, θηλασμός Με τη συνοδεία φαγητού, εάν σε

φαρμακευτική αγωγή

Παχυσαρκία & διαχείριση βάρους

Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) = kg/m2:18,5 – 24,9 (φυσιολογικό)25 – 29,9 (υπέρβαρο)30 – 34,9 (παχυσαρκία τάξεως Ι)35 – 39,9 (παχυσαρκία τάξεως ΙΙ)40 – 44,9 (παχυσαρκία τάξεως ΙΙΙ)

Ιδανικό βάρος για το ύψος Περίμετρος μέσης: ♂ < 94 εκ. – ♀ < 88 εκ. Λιπομέτρηση: Ποσοστό λίπους½ - 1 κιλό απώλεια βάρους ανά εβδομάδα Ισορροπημένη διατροφή, ↓ θερμίδες Γεύματα & σνακ ανά 3-4 ώρες Σωματική άσκηση

Σωματική άσκηση

κύτταρο κύτταρο

υποδοχείς ινσουλίνης

ινσουλίνη

ινσουλίνη

ινσουλίνη

ινσουλίνη ινσουλίν

η

σωματική άσκηση

Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Πηγές:Academy of Nutrition & Dietetics (American Dietetic Association) www.eatright.orgAmerican Diabetes Association www.diabetes.orgUS National Library of Medicine – National Institute of Health – Pubmed www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed

Αδαμίδου Ιωάννα, MS, RDΔιαιτολόγος – Διατροφολόγος& ΒιολόγοςΠλατεία Κολωνακίου 21, Αθήνα6945511069