Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης

Lacey Powell, Child labor in the industrial revolutionwww.youtube.com

Γενικές παρατηρήσεις

• 1750-1780, Μ. Βρετανία: οι πρώτες βιομηχανίες • Το φαινόμενο ονομάζεται εκβιομηχάνιση• Χαρακτηριστικά εκβιομηχάνισης:

– Μεγάλη χρήση νέων τεχνικών μέσων (ατμομηχανή)=>– Περιορισμός χειρωνακτικής εργασίας / αύξηση

παραγωγής – μείωση κόστους– Αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας (άνθρακας)– Εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία– Συγκέντρωση εργαζομένων στα εργοστάσια

(βιομηχανικό σύστημα)– Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης

• Υφαντουργία – μεταλλουργία: πόλοι εκβιομηχάνισης

Επέκταση• Αρχές 19ου αι.: επέκταση εκβιομηχάνισης

δυτική Ευρώπη στον υπόλοιπο κόσμο• Μετάβαση: αγροτική – χειροτεχνική οικονομία

βιομηχανική οικονομία => οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές αλλαγές

• Ιστορικοί: η σημασία των αλλαγών τόσο μεγάλη που ονόμασαν την εκβιομηχάνιση: Βιομηχανική επανάσταση

https://taapworld.wikispaces.com/

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

• Μέσα 19ου αι.: εκβιομηχάνιση Μ. Βρετανία, βόρεια & ανατολική Γαλλία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες, κάποια σημεία του Ρήνου & β. Ιταλίας

• Πρόοδος υφαντουργίας, μεταλλουργίας =>γρήγορη εξάπλωση εκβιομηχάνισης στην Ευρώπη & Η.Π.Α.

• 1880 κ.ε.: επιστημονική έρευνα νέοι βιομηχανικοί κλάδοι αναδεικνύονται, π.χ.– Χημεία: από το εργαστήριο στην παραγωγή– Φυσική: ηλεκτρισμός ως πηγή ενέργειας & φωτισμού

Βιομηχανική επανάσταση – επανάσταση στις επιστήμες

• Χημεία: επαναστατικές ανακαλύψεις > οργανική χημεία δίνει τη δυνατότητα εφαρμογών στην μαζική βιομηχανική παραγωγή:– Συνθετικές βαφές (καταστροφή Αμπελακίων)– Λιπάσματα (συνέπειες στη γεωργία;)– Πλαστικές ύλες – εκρηκτικά (δυναμίτιδα)– Βιομηχανίες φαρμάκων – Βιομηχανίες φωτογραφικών –

κινηματογραφικών ειδών• Πρωτοπόρος: η Γερμανία

Εργαστήριο Χημείας 18ου αι. Πηγή, Πανεπιστήμιο Erlangen, Γερμανία

Otto Fischer, Καθηγητής Χημείας 1885

Ηλεκτρισμός

• Δεύτερο μισό 19ου αι.: ηλεκτρισμός = η κυριότερη καινοτομία της εποχής

• Πηγή ενέργειας & φωτισμού αντικαθιστά το φωταέριο & λάμπες πετρελαίου

• Επινόηση ηλεκτρικού λαμπτήρα πυρακτώσεως• Επινόηση μετατροπής της ενέργειας των υδάτων

σε ηλεκτρική• Δυνατότητα μεταφοράς ενέργειας σε μεγάλες

αποστάσεις

Thomas Edison

Επανάσταση σε συγκοινωνίες - επικοινωνίες

• Πρόοδος σε συγκοινωνίες & επικοινωνίες => επιτάχυνση βιομηχανικής ανάπτυξης

• 1825: Stephenson (Άγγλος μηχανικός) κινεί ατμάμαξα Λίβερπουλ – Μάντσεστερ

• Τέλη 19ου αι.: ηλεκτροκίνητα τραμ, υπόγειοι σιδηρόδρομοι (μετρό)

Β. Καρολίνα, Ιστορικό Μουσείο

Θαλάσσιες μεταφορές

• Στη θάλασσα: χρήση ατμομηχανής σιδερένιο ατμόπλοιο: αντικαθιστά ξύλινο ιστιοφόρο =>

• Μείωση χρόνου & κόστους ταξιδιού =>• Σιδηρόδρομος – ατμόπλοιο : σύμβολα της νέας

εποχής

Αυτοκίνητο / αεροπλάνο

• Εξέλιξη κινητήρων + ενσωμάτωση κινητήρων σε οχήματα = αυτοκίνητο

• Πειραματισμοί για ιπτάμενες μηχανές τα πρώτα αεροπλάνα =>

• Πετρέλαιο: μεγάλη αξία & σημασία

Επικοινωνία

• Επανάσταση στα μέσα μετάδοσης ήχου:– Ηλεκτρικός τηλέγραφος– Τηλέφωνο– Ασύρματος τηλέγραφος

• Η επικοινωνία γίνεται πιο εύκολη =>• Διαμορφώνεται δίκτυο μεταφορών &

επικοινωνιών που αγκαλιάζει όλη τη Γη, και εντάσσει συνεχώς νέες περιοχές

• Βλέπουμε την αρχή της παγκοσμιοποίησης;

Οικονομικός φιλελευθερισμός & καπιταλισμός

• Οικονομία ελεύθερης αγοράς / καπιταλισμός / κεφαλαιοκρατία: ονομάστηκε ο νέος τρόπος οικονομικής οργάνωσης

• Οικονομικός φιλελευθερισμός: η ιδεολογική βάση του συστήματος: βασικές αρχές– Οι επιχειρηματίες δικαιούνται να κάνουν ό,τι κρίνουν

για να κερδίζουν– Το ατομικό συμφέρον: σημαντικότερο του κοινωνικού

Μετοχές

• Βιομηχανία => ανάγκη μεγάλων κεφαλαίων =>• Δημιουργία εταιρειών με συμμετοχή πολλών

κεφαλαιούχων • Το κεφάλαιο των επιχειρήσεων μετοχές =>• Ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία αριθμός

μετοχών• Δημιουργία μεγάλων τραπεζών: συγκεντρώνουν

κεφάλαια, δανείζουν σε επιχειρηματίες με τόκο

Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, 1920

Ολιγοπώλια, μονοπώλια• Η παραγωγή δεν στοχεύει στην συντήρηση των

ανθρώπων, αλλά στο κέρδος =>• Ανάγκη μείωσης του κόστους παραγωγής (για

αύξηση του κέρδους) συγχωνεύσεις εταιρειών

• => δημιουργούνται ολιγοπώλια & μονοπώλια

• Κατά διαστήματα: η αγορά δεν μπορεί να απορροφήσει την παραγωγή => οικονομικές κρίσεις =>

• Σκέψεις: μήπως πρέπει να υπάρχει κρατική παρέμβαση στην οικονομία;

Καλή σας μέρα ☺