Δημιουργική γραφή και αφήγηση στις φυσικές επιστήμες

Παπαδόπουλος ΠάρηςΣχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Επιδόσεις Ελλήνων μαθητών και μαθητριών στις φυσικές επιστήμες

Τα παιδιά ξεκινούν με έντονο ενδιαφέρον στην προσχολική ηλικία, το οποίο και χάνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη διάρκεια του δημοτικού και κυρίως στη φοίτησή τους στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση

20002000 2525ηη θέση ανάμεσα σε 31 χώρες θέση ανάμεσα σε 31 χώρες

Αποτελέσματα PISA-φυσικές επιστήμες Program International Student Assessment

2009 30η θέση ανάμεσα σε 65 χώρες

2003 30η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες

2006 38η θέση ανάμεσα σε 57 χώρες

1. Υπάρχει σημαντική έλλειψη συνάφειας του αναλυτικού προγράμματος (2001) των φυσικών επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση με τα ενδιαφέροντα των μαθητών και μαθητριών (έρευνα, 2005)

2. Δυσκολία σχολικών βιβλίων3. Επικέντρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στις

ακαδημαϊκές γνώσεις κι όχι στις δεξιότητες και ικανότητες για την επίλυση προβλημάτων

Αιτίες αποτυχίας των μαθητών και μαθητριών μας

ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ Ο επιστημονικός αλφαβητισμός Η ικανότητα δηλαδή να χρησιμοποιεί κάποιος

την επιστημονική γνώση και να βγάζει συμπεράσματα τα οποία

βασίζονται στην επιστήμη, για να κατανοεί τον κόσμο γύρω του.

PISA-Εγραμματισμός στην Κατανόηση Κειμένου

H ικανότητα του αναγνώστη να κατανοεί γραπτά κείμενα, να τα χρησιμοποιεί  και να προβληματίζεται πάνω σ’ αυτά προκειμένου  να επιτυγχάνει τους στόχους του, να διευρύνει συνεχώς  τις γνώσεις του και να συμμετέχει στην κοινωνική ζωή.

M.O.E.=493 o

Απαιτείται μια άλλη προσέγγιση

• Σύνδεση με την πραγματικότητα• Ανάδειξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων και

ικανοτήτων

«Ικανότητα – κλειδί»

Αναπτύσσεται βαθμιαία συνδυάζοντας γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες και επιτρέπει στο άτομο να δραστηριοποιηθεί αποτελεσματικά στο πλαίσιο μιας περίπλοκης κατάστασης π.χ. επικοινωνία

(Μ. Χαραλάμπους 2010)

Ποιες είναι;

Καταγραφή (Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Βέλγιο, Η.Π.Α., Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία),ταξινόμηση, πρόταση (Μ. Χαραλάμπους 2010):

1. Επικοινωνία 2. Συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών (δεδομένων) 3. Συνεργασία και συλλογικότητα, 4. Επίλυση προβλημάτων 5. Δημιουργικότητα

Σε αυτές μπορούν να ενταχθούν άλλες όπως π.χ. η «Κριτική σκέψη και αναστοχαστική διαχείριση της γνώσης»

Γέννηση ιδεών

Ποικιλία λύσεων

Τίποτα δεν είναι απόλυτα σωστό ή λάθος

Καινοτόμο αποτέλεσμα

Απαιτεί ακροατήριο

Η έννοια της δημιουργικότητας

Ποικίλες προσεγγίσεις με κοινές συνιστώσες

Αυθεντικότητα

Πρωτοτυπία

Ελευθερία έκφρασης

Ελευθερία έκφρασης

Η δυνατότητα και ικανότητα του μαθητή να φαντάζεται να δημιουργεί, να αισθάνεται και να εκφράζεται ελεύθερα, αυθεντικά και πρωτότυπα, για τη δική του ικανοποίηση και ευχαρίστηση

Δημιουργική γραφή & αφήγηση

Συσχετίζεται με 3 παράγοντες:

1.Ποικιλία ερεθισμάτων2.Πλούσιο λεξιλόγιο3.Καλλιέργεια φαντασίας

Διδασκαλία που προωθεί τη δημιουργικότητα

Καινοτομία

Γνώσεις & δεξιότητες

Γιατί δημιουργική γραφή & έκφραση στις φυσικές επιστήμες;

Κοινωνικο-πολιτισμικές προσεγγίσεις

Διαλεκτικές προσεγγίσεις-επικοινωνιακός εγγραμματισμός

Μετασχηματισμός των δύσκολων εννοιών και λεξιλογίου των Φ.Ε.

Παιχνίδι (συναισθηματική διάσταση μάθησης)

Σύνδεση των Φ.Ε. με την καθημερινότητα

When it comes to atoms, language can be used only as in poetry. The poet, too, is not nearly so concerned with

describing facts as with creating images Neils Bohr

Creative science writing

ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Πώς αντιλαμβάνονται τις έννοιες των φυσικών επιστημών οι μαθητές;

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ:1. Αλληλεπιδράσεις επιστήμης και κοινωνίας2. Νοητική αντίληψη κι αναπαράσταση3. Χρήση άγνωστου επιστημονικού λεξιλογίου

Τεχνικές δημιουργικής γραφής και αφήγησης στις φυσικές επιστήμες

Γειτνιάσεις λέξεων, αλυσίδες λέξεων, καταιγίδα ιδεών, αρκτικόλεξα

• Νέφος, σύννεφο, αντάρα, ομίχλη ή κρύο, ψύχρα, δροσιά, παγωνιά

ΣανΥψώθηκεΝερόΝέφοςΈγινεΦανταστικόΟυράνιο

Δ Ι Α Ι Τ ΑΙΑΤΡΟΦΗ

ΣΣΟΡΟΠΟΗΜΕΝΗ

Λ ΙΠΗ

ΑΤΡΙΚΗ

ΡΟΦΗ

ΠΑΡΑΙΤΗΤΑ

Τεχνική φανταστικών υποθέσεων

Τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχε βαρύτητα στο σπίτι μας;Τι θα συνέβαινε αν εξαφανιζόταν μια μέρα ο ήλιος;Τι θα συνέβαινε αν έπεφτε χαλάζι όλη μέρα;Τι θα συνέβαινε αν το νερό δεν ήταν πυκνότερο στους 4οC ;

Τι θα συνέβαινε αν παίζαμε μπάσκετ στη σελήνη; 

Ποιήματα

• Δύναμη αόρατη μα πάντα εκείΔύναμη αιτία στην αλλαγήΔύναμη, έλξη και τριβήΔύναμη ισχυρή, μαγνητικήΔύναμη, πίεση, ροπήΔύναμη, άνωση, βαρύτηταΔύναμη, αλλάζει την ταχύτηταΔύναμη, δυναμόμετρο μετρώΔύναμη βάζω και ασκώ

Αινίγματα

Δεν είναι όγκος, ούτε πυκνότητα, μας δείχνει όμως την ποσότητα. Τι είναι;   Η μάζα

Παραμύθια & Λογοτεχνικά κείμενα ως έμπνευση

Οι ερωτήσεις Scamper• Με τι υλικά είναι κατασκευασμένη η τάξη σου;• Τι θα άλλαζες από αυτά τα υλικά αν μπορούσες;• Ποιος είναι ο προσανατολισμός της;• Θα τον άλλαζες και γιατί;• Πώς θερμαίνεται το χειμώνα;• Τι νομίζεις ότι θα μπορούσες να τροποποιήσεις στον τρόπο θέρμανσης της αίθουσας;• Από τι υλικό είναι φτιαγμένα οι εξωτερικές πόρτες και τα παράθυρα;• Έχουν διπλά τζάμια;• Τι αντικατάσταση θα έκανες σε υλικά της σκεπής, των τοίχων και των κουφωμάτων;• Από τι υλικά είναι κατασκευασμένη η σκεπή του;• Συνδύασε και παρουσίασε τώρα τις ιδέες σου στην ομάδα σου. Συζήτησέ τες, άλλαξε ό,τι

θεωρείς ότι χρειάζεται και παρουσίασε τις προτάσεις σου στην τάξη μαζί με την υπόλοιπη ομάδα σου. 

Τα έξι σκεπτόμενα καπέλα του De Bono

Η μέθοδος υλοποιείται συνεργατικά και κάθε ομάδα αντιπροσωπεύει ένα τρόπο σκέψης παράγοντας ιδέες και επιχειρήματα, ανάλογα με το χρώμα του καπέλου που υιοθετεί

Η τράπουλα του Προπ

Δημοτικό σχολείο Γαλλικού

• Ε΄ & Στ΄ τάξεις (26 μαθητές & μαθήτριες)

• Εφαρμογή τεχνικών δημιουργικής γραφής και αφήγησης

• Ερωτηματολόγια πριν και μετά την εφαρμογή• 2 ώρες σε κάθε τάξη

Απαντήσεις-Αποτελέσματα

• Σε σύνολο 26 μαθητών & μαθητριών:

• 14 βελτίωσαν τα αποτελέσματά τους• 8 τα διατήρησαν• 4 μείωσαν τα αποτελέσματά τους

Αν μπορούσες να δεις σ’ ένα άτομο θα παρατηρούσες:

Ενέργεια δυνατήΕνέργεια παντοτινήΕνέργεια είσαι εσύ

που επηρεάζεις όλη τη γη